100. rocznica

28 listopada przypada 100. rocznica pierwszego posiedzenia Senatu II RP. Z tej okazji w Senacie w poniedziałek, 28 listopada br., odbędą się okolicznościowe uroczystości. O godz. 12.00 Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki wraz z Wicemarszałkami Izby spotka się z senatorami I–IX kadencji. Zaplanowano również prezentację waloru filatelistycznego, wydanego z okazji rocznicy. Podczas uroczystego posiedzenia Senatu o godz. 13.00 z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy oraz Marszałek Sejmu Elżbiety Witek i przedstawicieli władz państwowych podjęta zostanie rocznicowa uchwała. Uroczystości zakończą się o godz. 17.00 galą w Teatrze Polskim w Warszawie połączoną ze spektaklem „Słowo jest ogień”.

Wydarzenia będą transmitowane na stronie internetowej Senatu i na kanałach Senatu w mediach społecznościowych.

100 lat temu, w II Rzeczpospolitej, odrodzonej po 123 latach niewoli, polski parlament odrodził się w swojej pełnej postaci, czyli złożony z dwóch Izb. Po odzyskaniu niepodległości państwo polskie początkowo miało jednoizbowy parlament, dopiero konstytucja marcowa z 1921 r. przywróciła przedrozbiorową tradycję, zgodnie z którą władza ustawodawcza ma się składać z Sejmu i Senatu.

Wybrany 12 XI 1922 r. Senat II RP I kadencji zebrał się na inauguracyjnym posiedzeniu 28 listopada 1922 r. O 16.05 otworzył je naczelnik państwa Józef Piłsudski, który zwrócił się do senatorów, mówiąc: „Wielką jest tradycja Senatu w Polsce. Czyni ona z panów nie główny motor pracy państwowej, ale zgodnie z duchem konstytucji współczesnych krajów demokratycznych nakazuje wam być rzecznikami rozsądku, rozwagi i miary przy spełnianiu zadań poruczonych naczelnym organom władzy państwowej. (…) Pozwólcie więc, Panowie, wyrazić życzenie, abyście jako instytucja państwowa, reprezentująca umiar, stawali w ciężkim zadaniu współpracy zawsze po stronie tych, którzy czy to z urzędu, czy ze skłonności łagodzą tarcia, zmniejszają konflikty i doprowadzają do koniecznej równowagi zamierzeń, celów i środków”.

Przewodnictwo obrad objął marszałek senior Bolesław Limanowski, nestor polskich socjalistów i ceniony działacz niepodległościowy. Nawiązując do tradycji walk o niepodległość, zwrócił uwagę, że demokratyczne hasła wolności, równości i braterstwa, które głosili ich uczestnicy, powinny być obecne także w czasie pokojowej pracy dla ojczyzny. Mówił też m.in.: „Pracujmy zgodnie Senat z Sejmem. Pracujmy jak bracia starsi z młodszymi. Niechaj Sejm, w którym się odbywa główna praca, nie przeciwnika ujrzy w Senacie, lecz szczerego i życzliwego pomocnika”. Słowa te nie straciły na swojej aktualności.

Najważniejszym wówczas zadaniem była odbudowa państwa ze zniszczeń wojennych, scalenie kraju po rozbiorach, stworzenie instytucji i jednolitego systemu prawa. Senat, mający przecież w Polsce wielowiekową tradycję, został przywrócony w nowoczesnej i demokratycznej formie, podobnie jak w parlamentach zachodnioeuropejskich. Miał do odegrania szczególną rolę – nie tylko nawiązywać do tradycji przedrozbiorowej Izby wyższej, ale również łagodzić życie polityczne. Już w I kadencji, trwającej do 1927 r., zyskał znaczenie i powagę w państwie, wpływając w istotny sposób na jakość ustawodawstwa i udowadniając swe kompetencje, roztropność i umiar w sporach partyjnych, a przede wszystkim kierując się racją stanu w sprawach państwowych.

Z okazji tego szczególnego jubileuszu Kancelaria Senatu zorganizowała wystawę plenerową „Senat wczoraj i dziś – w 100. rocznicę pierwszego posiedzenia Senatu II RP”, która wiosną br. była prezentowana w najbardziej popularnych miejscach w centrum stolicy, a następnie w różnych miastach Polski podczas wyjazdowych posiedzeń komisji senackich. Ekspozycja przedstawia historię Senatu RP od początku jego powstania do czasów współczesnych, ze szczególnym uwzględnieniem 20-lecia międzywojennego, ukazuje najważniejsze fakty z historii Izby. Od 16 listopada br. zaś w gmach Senatu prezentowana jest wystawa „Różnorodność społeczna senatorów II Rzeczypospolitej”, przybliżająca sylwetki tych, którzy w tym okresie zasiadali w ławach senatorskich, ukazująca ich także jako ludzi określonych narodowości, wyznań, zawodów, wyborów politycznych i pasji.

Senat II Rzeczypospolitej. 100. rocznica 1. posiedzenia