Posiedzenia Senatu

Na 56. posiedzeniu Senat rozpatrzył 7 ustaw, do 3 wprowadził poprawki. Zdecydował też o wniesieniu do Sejmu 1 projektu ustawy. Senatorowie zapoznali się również z informacją Ministerstwa Spraw Zagranicznych na temat polityki polonijnej, przedstawioną przez szefa resortu Radosława Sikorskiego.

Informacja Ministerstwa Spraw Zagranicznych na temat polityki polonijnej

Prezentujący informację minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski na wstępie zauważył, że diametralnie pogorszyła się sytuacja w naszym regionie, odczuwają to także nasi rodacy na Wschodzie. „W Rosji coraz trudniej działać organizacjom polonijnym, a media prowadzą nagonkę na Polaków” – powiedział. W rosyjskich mediach coraz częściej pojawiają się „zwykłe kłamstwa”. Z kolei „na Ukrainie polskie konsulaty działają w warunkach zagrożenia ze strony prorosyjskich separatystów, a niekiedy (…) wręcz w warunkach wojennych”. Minister poinformował też, że utrudniony jest kontakt z organizacjami polonijnymi na wschodzie Ukrainy, a resort razem z polskimi prawnikami pracuje „nad zapewnieniem jak najlepszej opieki naszym obywatelom i nad wspieraniem Polonii na Krymie”. Zaznaczył również, że nie poprawiła się sytuacja na Białorusi, „problemami pozostają: brak zgody na legalną działalność demokratycznie wybranych władz Związku Polaków na Białorusi, utrudnienia w realizacji ustawy o Karcie Polaka, ograniczenia rozwoju oświaty w języku polskim”. Jak podkreślił minister Radosław Sikorski, nadal nierozwiązane pozostają problemy związane z sytuacją mniejszości polskiej na Litwie. Zaznaczył, że Polska oczekuje dotrzymania wielokrotnie składanych przez władze Litwy deklaracji załatwienia przynajmniej najpilniejszych spraw mniejszości polskiej, takich jak pisownia imion i nazwisk czy dwujęzyczne nazwy miejscowości. „Podkreślamy, że naruszenie praw mniejszości narodowych jest niezgodne ze standardami międzynarodowymi. Podczas każdej okazji w kontaktach dwustronnych i na forach międzynarodowych konsekwentnie podnosimy ten temat” – zapewnił minister. Poinformował, że Polska oddała tę sprawę do arbitrażu Wysokiego Przedstawiciela OBWE ds. mniejszości.

Jednocześnie jednak, zdaniem ministra, trudna sytuacja na Wschodzie spowodowała rosnące zainteresowanie samą Polską. „Nasz kraj postrzegany jest jako przykład sukcesu. Jesteśmy dla wielu krajem dającym szanse i możliwości rozwoju, zwłaszcza dla młodych” – powiedział. Od 1 maja 2014 r. dzięki nowelizacji ustawy o cudzoziemcach posiadacze Karty Polaka mają możliwość łatwiejszego uzyskania prawa stałego pobytu i osiedlania się w Polsce. Wojewodowie podjęli już wstępne procedury wobec ponad 200 wniosków złożonych przez posiadaczy Karty Polaka w zaledwie kilka tygodni. Według ministra do rozważenia jest ewentualne rozszerzenie możliwości nadawania Karty Polaka nie tylko na terytorium b. Związku Radzieckiego, ale na całym świecie.

Jak poinformował minister, strategiczne cele polskiej polityki wobec diaspory polskiej skupiają się wokół 5 obszarów. To: język jako klucz do tożsamości i uczestnictwa w naszej kulturze narodowej; zachęcanie do powrotów i do osiedlania się w Polsce; wzmacnianie pozycji środowisk polonijnych, podnoszenie sprawności funkcjonowania w krajach zamieszkania; wzmacnianie więzi gospodarczych diaspory z krajem; rozwój kontaktów diaspory z Polską.

Minister ocenił, że inne są oczekiwania naszych rodaków na Wschodzie i Zachodzie Europy, a polityka polonijna to wiele polityk regionalnych, które MSZ spaja w ramach swej działalności. Na Zachodzie jedną z najważniejszych kwestii są migracje do Unii Europejskiej. Dlatego, poczynając od tegorocznego konkursu o fundusze, projekty proimigracyjne będą traktowane priorytetowo. Na udzielanie pomocy prawnej i poradnictwo dla polskich pracowników migrujących – w ramach 7 projektów – MSZ przeznaczyło ponad 1,9 mln zł, w tym 360 tys. zł poprzez polskie związki zawodowe działające za granicą. Na oświatę polską w konkursie dotacyjnym bezpośrednio resort przeznaczył 11,4 mln zł, a po wliczeniu inwestycji w infrastrukturę – 16,9 mln zł. Dodatkowe 5 mln zł przekazano na programy oświatowe realizowane przez konsulaty, na punkty konsultacyjne – 23,6 mln zł.

W ocenie ministra Radosława Sikorskiego działalność MSZ i Kościoła za granicą często pokrywa się, jeśli chodzi o zakres opieki nad potrzebującymi z polskiej diaspory. „Dlatego współpracujemy z misjonarzami, ze zgromadzeniami, z zakonami oraz księżmi w zakresie opieki społecznej i konsularnej, dostępu do polskiego dziedzictwa kulturalnego, nauczania języka polskiego, nauczania w języku polskim i o Polsce” – wyjaśnił. Wspólnie z władzami episkopatu resort rozpoczyna projekt partnerstwa MSZ i misjonarzy, polegający na wzmocnionej współpracy polskich placówek z misjonarzami w sprawach humanitarnych, pomocowych, promowaniu Polski, a także w działalności na rzecz środowisk polonijnych.

Jak podkreślił minister spraw zagranicznych, ściśle związane ze wszystkimi priorytetami polityki polonijnej są polskie media za granicą. Resort dostrzega potrzebę obiektywnej, atrakcyjnie podanej informacji o Polsce i Europie, zwłaszcza na Wschodzie, w tym także na Litwie, gdzie „silna jest kłamliwa propaganda rosyjska, na czele z telewizją”. W tegorocznym konkursie dotacyjnym na dofinansowanie mediów polskich na Wschodzie przeznaczono 5,4 mln zł. W opinii ministra, „przyszedł czas na nową telewizję dla polskiej diaspory”. MSZ w porozumieniu z Telewizją Polską podjęło decyzję o utworzeniu nowego kanału pod roboczą nazwą TV Polska. Będzie on przeznaczony dla Polonii, ale także dla wszystkich zainteresowanych Polską i polskością. Kanał TV Polonia jest – w opinii ministra – „nie do uratowania”. TV Polska ma emitować „najnowsze, najbardziej wartościowe i najpopularniejsze programy telewizji publicznej, wzbogacone o programy edukacyjne, kulturalne i gospodarcze”, w tym cotygodniowy program poświęcony Polonii, wykorzystujący produkcję lokalnych ośrodków telewizyjnych z samej diaspory. Nowy kanał nie będzie dostępny na terytorium Polski, co „umożliwi aktualną reemisję najciekawszych programów telewizji publicznej bez zagrożenia wewnętrzną konkurencją”.

Jak przypomniał minister, forum konsultacji polityki polonijnej wewnątrz rządu stanowi Międzyresortowy Zespół ds. Polonii i Polaków za Granicą, który koordynuje działania resortów w ramach polityki polonijnej. W tym roku MSZ przekazało do MEN z rezerwy celowej 2 mln zł, by wesprzeć metodyczne doskonalenie nauczycieli szkół polonijnych. Priorytety, zasady i środki implementacji współpracy zawarte są w projekcie rządowego programu współpracy z polską diasporą. Program, obecnie konsultowany w MSZ, będzie poddany konsultacji w resortach, w ramach prac tego zespołu, a następnie konsultacji z polską diasporą, z parlamentem oraz organizacjami pozarządowymi w Polsce. Do akceptacji Rady Ministrów trafiłby jeszcze w tym roku.

Regulamin tegorocznego konkursu dotacyjnego dla Polonii, jak poinformował minister, zawiera 2 istotne innowacje. Dla najważniejszych zadań, takich jak oświata na Wschodzie, w Wielkiej Brytanii i Irlandii, media na Wschodzie oraz zadania infrastrukturalne, wprowadzono programy 2-letnie, co ma zapewnić większą stabilność planowania i finansowania. Konsolidację i zwiększenie efektywności powinna też zapewnić zasada: 1 kraj – 1 organizacja pozarządowa realizująca zadania i współpracująca z partnerami polonijnymi. W tegorocznym konkursie wzięły udział 132 nowe podmioty. Zwiększa się zróżnicowanie projektów i uczestniczących w nich podmiotów. W 2012 r. MSZ dofinansowało 77 projektów, w 2014 r. jest ich 137. W tym roku podpisano już umowy obejmujące 87% rozdysponowanej kwoty 59 mln zł.

W roku 2014 wdrożony został również nowy system rozdziału środków na współpracę placówek dyplomatycznych z diasporą. Zakłada on składanie projektów, ocenianych przez 2 zewnętrznych ekspertów według jasnych standardów. Resort spodziewa się około 2 tys. projektów realizowanych przez placówki. Novum stanowi dodatkowe finansowanie, z wyodrębnionej puli środków, projektów innowacyjnych i o szczególnym znaczeniu. Minister spraw zagranicznych poinformował, że na projekty na Ukrainie, dofinansowane zarówno w ramach konkursu, jak i poprzez placówki, przeznaczono 15 mln zł, dla polskiej mniejszości na Litwie – około 17 mln zł.

Szef MSZ przedstawił ponadto senatorom zwiastun „Atlasu polskiej obecności za granicą”, który można już oglądać na stronie internetowej MSZ. Projekt ukazuje główne tendencje migracyjne polskiej diaspory, a także jej historię i aktywność. Na nowej stronie kartograficznej prezentuje opis sytuacji w 33 krajach świata, zaczerpnięty z „Raportu o sytuacji Polonii i Polaków za granicą”, opublikowanego przez MSZ w 2013 r.

Informacja wywołała ożywioną dyskusję w Izbie. Senator Janina Sagatowska stwierdziła: „Wyczuwam, że ministerstwo jest bardzo zadowolone, bo żyje w swoim świecie; myśli, że jest pięknie, skoro podzieliło środki zgodnie z punktami, procentami itd. Jest pięknie, bo punkty, procenty się zgadzają, tylko że gdzieś po drodze w tych procentach ginie człowiek, giną wydawane od stu lat polskie czasopisma itd. I gubi się właśnie tę duszę narodu polskiego, która przetrwała gdzieś tam od lat w różnych miejscach świata”. Senator zgłosiła również zastrzeżenia do rozdziału środków: „(…) to tak wygląda, że nagle nie ma środków na ważne zadania, które były finansowane do tej pory, a oto powstają, prawie jak grzyby po deszczu, fundacje, stowarzyszenia. (…) I każdy się dziwi, jak to się dzieje, że chociaż takie same pieniądze były w puli Senatu i są teraz w puli Ministerstwa Spraw Zagranicznych, to z puli Senatu ci działacze dostawali środki, chociażby na media polskie na Wschodzie, a teraz nagle, przy tych samych środkach, aż tylu dotychczasowych odbiorców nie dostanie”. Również w opinii senatora Jana Marii Jackowskiegoprzeniesienie środków do rozdysponowania do MSZ się nie sprawdziło. Senator podziękował też, obecnym na posiedzeniu Izby, przedstawicielom organizacji polonijnych z całego świata „za trud, za umiłowanie ojczyzny, za troskę i pasję społecznikowską, za to, że ponosicie wysiłki i koszty, próbując się organizować i w nieraz bardzo trudnych warunkach kultywować polską kulturę, polską tradycję, religię i nasze zwyczaje, obyczaje narodowe. Jednocześnie jesteście najlepszymi ambasadorami naszych spraw w państwach, w których żyjecie”. Tego samego zdania był senator Andrzej Person. „Dziękujemy wam, Polonio” – powiedział. Senator Grzegorz Biereckidziękował „tym wszystkim wspaniałym Polakom za granicą, którzy wspierali Polskę w drodze do wolności, którzy przechowali polskość i dzięki którym Polska znów może być wolna i niepodległa”. Podobnie jak senator Bogdan Pęk wyraził negatywną ocenę dysponowania przez MSZ środkami na pomoc dla Polonii i Polaków za granicą. Senator Barbara Borys-Damięcka w swoim wystąpieniu odniosła się do sprawy Telewizji Polonia i planów utworzenia Telewizji Polska. Podkreśliła też, że reprezentanci Polaków z całego świata nie stawiają na pierwszym miejscu spraw finansowych. „Oni potrzebują ściślejszej, lepszej współpracy” – stwierdziła. Senator Łukasz Abgarowicz natomiast ocenił, że coroczny konkurs organizowany przez MSZ „jest po prostu fatalny”. Jak mówił, „w gąszczu przepisów, często narzuconych też przez Unię, trzeba wspólnie poszukiwać innej metody niż tylko konkurs. (…) A działalność w omawianej dziedzinie (…) musi być permanentna, rozciągnięta w czasie, co jest trudne na Zachodzie, a jeszcze trudniejsze na Wschodzie. (…) najważniejszy jest dialog i, w moim przekonaniu, jasne komunikowanie celów”. Marszałek Bogdan Borusewicz przypomniał, że był przeciwny „operacji przejęcia pieniędzy na Polonię od Senatu. Byłem przeciwny, nie kryłem tego, ale przegrałem. I uważam, że w tej nowej sytuacji powinniśmy robić wszystko, aby te pieniądze były wydawane jak najlepiej, racjonalnie, i aby były kierowane do odpowiednich grup odbiorców po to, żeby przynosiły duży profit. To są pieniądze polskich podatników i dlatego musimy pilnować wydawania tych pieniędzy – dobrego wydawania tych pieniędzy”. Podziękował też senatorom za merytoryczną dyskusję.

Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona na 68. posiedzeniu Sejmu, 30 maja 2014 r., na podstawie pilnego projektu rządowego, zawiera kompleksowe zmiany, których celem jest zapewnienie uczniom objętym obowiązkiem szkolnym, czyli uczniom szkół podstawowych i gimnazjów, bezpłatnych podręczników, materiałów edukacyjnych i ćwiczeniowych, przeznaczonych do obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego.

Na jej mocy obowiązkiem ministra właściwego ds. oświaty i wychowania będzie wyposażenie szkół podstawowych w podręczniki do zajęć z zakresu edukacji polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej w klasach I–III. Podręczniki te staną się własnością organu prowadzącego szkołę. Nie oznacza to jednak bezwzględnego narzucania jednego podręcznika – dyrektor szkoły będzie miał prawo wybrać inny podręcznik, ale za zgodą organu prowadzącego, który w tym wypadku musi pokryć koszt zakupu tego innego podręcznika. Ustawa w wyjątkowych sytuacjach dopuszcza możliwość wskazania więcej niż 1 podręcznika lub materiału edukacyjnego. Głównie dotyczy to nauczania języków na 2 różnych poziomach albo nauczanie danego przedmiotu w zakresach podstawowym i rozszerzonym.

Dla klas IV–VI szkoły podstawowej, a także dla gimnazjów oraz do nauki języków dla klas I–III zaproponowano finansowanie w formie dotacji celowej jako zadania zleconego z zakresu administracji rządowej. Jeśli chodzi o podręczniki do nauki języka obcego, wysokość tej dotacji nie powinna przekraczać 75 zł. Jeśli chodzi o dotacje do całego kompletu podręczników dla klas IV–VI będzie to 165 zł, a w wypadku gimnazjów – 275 zł. Szkoły otrzymają również dofinansowanie na pokrycie kosztów związanych z obsługą tego zadania –przechowywaniem podręczników, zarządzaniem nimi w cyklu 3-letnim. To dofinansowanie wynosi 1 punkt procentowy kwoty wykorzystanej dotacji. Zgodnie z przyjętym założeniem zakupione podręczniki mają być wykorzystywane co najmniej przez 3 lata, dlatego też przyznanie kolejnych dotacji co do zasady będzie możliwe w cyklach 3-letnich. Tylko materiały ćwiczeniowe będą zużywane co roku, a więc corocznie dofinansowywane.

Podręczniki będą gromadzone w bibliotece szkolnej i wypożyczane uczniom. Projekt przewiduje również formę elektroniczną podręczników, wówczas musi zostać zapewniony dostęp do bazy danych. Materiały ćwiczeniowe będą przekazywane uczniom bez obowiązku zwrotu, do jednorazowego użytku. Rodzice uczniów, którzy nie zwrócą podręcznika podlegającego zwrotowi, będą musieli pokryć koszt jego zakupu.

Przewidziano podstawę prawną do zapewnienia środków na zakup dodatkowych podręczników w sytuacji, gdyby się okazało, że uczniów jest więcej niż podręczników do dyspozycji. Wówczas uruchomione zostaną dodatkowe środki na dodatkowy zakup. Ponadto maksymalne stawki dotacji będą weryfikowane co 3 lata przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania, a ta zmiana będzie wymagała zatwierdzenia w formie rozporządzenia Rady Ministrów.

Określenie maksymalnych ustawowych stawek dotacji celowej na zakup podręczników nie wyklucza możliwości wyboru materiałów, których cena przekracza kwoty objęte dotacją. Musi na to jednak wyrazić zgodę organ prowadzący, gdyż to on właśnie byłby zobowiązany do pokrycia różnicy pomiędzy dotacją a tą podwyższoną kwotą.

Propozycje wyboru 1 podręcznika lub materiału edukacyjnego zgłaszane będą przez zespoły nauczycieli, odpowiadających za nauczanie konkretnych przedmiotów w klasach I–III, IV–VI i w gimnazjach. Ostatecznego wyboru podręcznika, również jeśli wśród nauczycieli nie będzie konsensusu, ma dokonywać dyrektor szkoły. Jego decyzja i w tym wypadku musi zostać poprzedzona zasięgnięciem opinii rady pedagogicznej i rady rodziców. Nauczyciel może zdecydować również o realizacji programu nauczania bez korzystania z podręcznika lub materiału edukacyjnego czy ćwiczeniowego, zresztą podobnie jak do tej pory.

W podręcznikach nie mogą się znaleźć pytania, polecenia, zadania czy ćwiczenia, a także różne odwołania i polecenia, ponieważ podręczniki będą przeznaczone do użytku przez wiele lat. Chodzi o to, żeby uczniowie nie musieli w nich pisać. Nie są również przewidywane zakupy dodatkowych opracowań dydaktycznych, materiałów u konkretnego wydawcy. W podręcznikach nie mogą się znaleźć jakiekolwiek treści o charakterze reklamowym, ale są możliwe odwołania do słowników czy encyklopedii. Nowelizacja likwiduje też pewną lukę prawną – będzie można wydać decyzję o wycofaniu podręcznika, jeśli zauważy się w nim błędy merytoryczne.

Ustawa zawiera ponadto wytyczne w sprawie warunków dopuszczenia podręcznika do użytku szkolnego, a także przepis wyraźnie zakazujący oferowania, obiecywania lub udzielania szkołom i nauczycielom jakichkolwiek korzyści w sposób pośredni lub bezpośredni w zamian za dokonanie wyboru określonych podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych oraz oferowania sprzedaży podręcznika wyłącznie z innym podręcznikiem lub jakimś dodatkiem dydaktycznym przeznaczonym dla ucznia. Ma to wyeliminować praktyki marketingowe. Z tego też względu opisane działania będą traktowane jako naruszające uczciwą konkurencję w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Już na etapie wyboru podręcznika przez zespół nauczycieli obowiązywać będzie nakaz uwzględniania potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów. Chodzi o wszelkiego rodzaju niepełnosprawności, do których podręcznik byłby dostosowany. Podręczniki, szczególnie dla klas I i II, na zlecenie resortu edukacji będą przystosowywane do wszystkich rodzajów niesprawności, wymagających pewnego odmiennego podręcznika. Z ustawy wynika obowiązek przygotowania odpowiedniego podręcznika w postaci elektronicznej, również uwzględniającego te niepełnosprawności. Jeśli zajdzie taka konieczność, podręcznik będzie niejako wędrował za uczniem, z jednej szkoły do drugiej.

Działania związane z wyborem podręczników zostaną wyłączone spod reżimu ustawy – Prawo zamówień publicznych. Tylko jeśli kwota zamówienia przekroczy 30 tys. euro, ma obowiązywać uproszczona procedura realizacji zamówienia publicznego.

Zmiany będą wdrażane stopniowo, począwszy od roku szkolnego 2014/15. Wtedy zostaną przekazane podręczniki z zakresu edukacji polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej dla uczniów klas I, a w kolejnych latach – dla uczniów klas II i III. Na podobnych zasadach dotacja celowa obejmie finansowanie podręczników i materiałów dla uczniów klas IV–VI szkoły podstawowej i uczniów gimnazjów.

Podczas debaty senator Kazimierz Wiatr ocenił, że „wartość ostateczna tej regulacji będzie zależała przede wszystkim od zawartości tych podręczników”. „Nie ma wątpliwości, że dbałość o dobry podręcznik nie zwalnia nas od wielkiej troski o jakość, o poziom, o zaangażowanie nauczycieli i rodziców w proces edukacyjny” – dodał. Uznając, że bezpłatne podręczniki pomogą polskim rodzinom, senator opowiedział się za nowelizacją. Senator Edmund Wittbrodt również podkreślił prorodzinny charakter tych rozwiązań.

W wyniku głosowania (75 senatorów za, 1 – przeciw) Izba poparła wniosek Komisji Nauki, Edukacji i Sportu o przyjęcie nowelizacji bez poprawek. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej proponowała wprowadzenie zmiany, polegającej na wykreśleniu słów: „w zamian” w sformułowaniu: „w zamian za dokonanie wyboru”, gdyż – jak uzasadniano – podczas postępowania sądowego mogłoby to być wykorzystywane w obronie osób uwikłanych w korupcję przy wyborze podręcznika.

Ustawa zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – przyjęta bez poprawek

Senat jednomyślnie, głosami 77 senatorów, poparł bez poprawek nowelizację, uchwaloną przez Sejm na podstawie pilnego projektu rządowego na 69. posiedzeniu, 10 czerwca 2014 r. Wnosiła o to Komisja Rodziny i Polityki Społecznej.

Ustawa realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który do 10 lipca 2014 r. wyznaczył termin na wejście w życie nowych przepisów. W 2012 r. wydłużono czas pracy osób niepełnosprawnych z 7 do 8 godzin dziennie. Pracownicy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mogli korzystać ze skróconych norm czasu pracy tylko na wniosek lekarza. W czerwcu 2013 r. TK zakwestionował przepis uzależniający stosowanie skróconego wymiaru czasu pracy od uzyskania zaświadczenia od lekarza. Trybunał wskazał, że przepis ten jest sprzeczny z konstytucją, m.in. dlatego, że nie przewiduje żadnej procedury odwoławczej w razie odmowy wystawienia zaświadczenia o konieczności zastosowania skróconej normy czasu pracy.

Nowelizacja przywraca stan sprzed 2012 r., kiedy to 7-godzinny czas pracy dla osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności obowiązywał z mocy prawa, bez wymogu uzyskiwania zaświadczeń lekarskich. Zgodnie z nowymi przepisami czas pracy osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym i umiarkowanym nie będzie mógł przekroczyć 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.

Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, uchwalona na 68. posiedzeniu Sejmu, 30 maja 2014 r., z inicjatywy rządu, ma na celu dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 października 2010 r. (sygn. akt K 1/09). Dotyczy samorządu zawodowego nie tylko adwokatów, ale także radców prawnych, pielęgniarek i położnych, lekarzy weterynarii, architektów, inżynierów budownictwa i urbanistów. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że dożywotnie usunięcie z samorządu zawodowego ze względów dyscyplinarnych bez prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę osób wykonujących ten zawód jest niezgodne z konstytucją. W tego rodzaju wypadkach bowiem powinna istnieć możliwość ponownego wpisu wykonujących dany zawód po upływie jakiegoś okresu.

Ustawa zakłada przywrócenie osobie skreślonej z listy danego samorządu prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę członków samorządu zawodowego lub daje możliwość uzyskania ponownego prawa wykonywania zawodu oraz wprowadza instytucję zatarcia orzeczenia. Ustala jednakowy termin dla wszystkich zawodów: 10 lat. Zostało to ujednolicone, tryb postępowania dyscyplinarnego poddano kontroli sądowej. Nowelizacja ustawy o samorządzie zawodowym pielęgniarek i położnych takie zapisy wprowadziła już w życie 1 stycznia 2012 r.

Najważniejsze postanowienia nowej regulacji to ustalenie okresów, po upływie których osoba ukarana wydaleniem z adwokatury; karą pozbawienia prawa wykonywania zawodu: radcy prawnego, lekarza weterynarii, farmaceuty, rzecznika patentowego lub diagnosty laboratoryjnego; pozbawienia prawa prowadzenia kancelarii; wydaleniem ze służby komorniczej czy skreśleniem z listy członków odpowiedniej izby, może się ubiegać o ponowny wpis na listę. Ma prawo starać się o to dopiero wtedy, kiedy zostanie jej ponownie przyznane prawo wykonywania zawodu bądź zostanie ponownie powołana na notariusza lub stanowisko komornika sądowego, ale po upływie 10 lat. W nowelizacji ustalono także okresy 5-letnie, po upływie których określone uprawnienia odzyskują adepci tych zawodów, aplikanci ukarani najsurowszymi karami dyscyplinarnymi, asesorzy komorniczy. W wypadku zastępców notarialnych to 10 lat.

W nowych przepisach określono terminy zatarcia skazania karami dyscyplinarnymi skutkującymi pozbawieniem możliwości wykonywania danego zawodu albo skreśleniem z listy aplikantów lub z wykazu asesorów komorniczych (odpowiednio 15 lat oraz 7 lat i 6 miesięcy). Wprowadzono również wymóg ponownego złożenia egzaminu zawodowego w razie powrotu do zawodu po ukaraniu karą dyscyplinarną. Warunek ten nie znajdzie jednak zastosowania wobec lekarzy weterynarii, farmaceutów ani diagnostów laboratoryjnych, a także architektów, inżynierów budownictwa, urbanistów, na których nałożony zostanie obowiązek odbycia specjalnego przeszkolenia lub szkolenia uzupełniającego. Ustawy regulujące wykonywanie tych ostatnich zawodów zresztą już obecnie przewidują tego typu wymaganie w stosunku do osób niewykonujących zawodu dłużej niż 5 lat.

Dodatkowo ustawa wyznacza 10-letni termin na złożenie wniosku o wpis na właściwą listę w odniesieniu do tych osób, które złożyły egzamin zawodowy. Po upływie tego czasu osoba zainteresowana wpisem będzie zobowiązana do powtórnego potwierdzenia swoich kwalifikacji po zdaniu odpowiedniego egzaminu (adwokacki, radcowski, notarialny, komorniczy, kwalifikacyjny – dla rzeczników patentowych). Taki sam obowiązek zostanie nałożony na tych przedstawicieli zawodów prawniczych, którzy z przyczyn innych niż pozbawienie prawa wykonywania zawodu na mocy orzeczenia dyscyplinarnego nie byli aktywni zawodowo dłużej niż 10 lat. Nie obejmie to tylko osób niezobowiązanych ustawami do złożenia egzaminu, np. profesorów, doktorów habilitowanych nauk prawnych.

W wyniku głosowań Izba poparła 10 spośród 11 poprawek zawartych we wniosku Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisji Ustawodawczej i 5 zmian zgłoszonych przez senatora Piotra Zientarskiego. Poprawki miały charakter doprecyzowujący, uściślający odesłania i redakcyjny. Za przyjęciem nowelizacji w takim kształcie opowiedziało się 53 senatorów, a 25 wstrzymało się od głosu.

Ustawa zostanie teraz ponownie skierowana do Sejmu.

Ustawa o zmianie ustawy o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych – przyjęta bez poprawek

Senat poparł (52 głosy za, 1 – przeciw, 25 wstrzymujących się) wniosek Komisji Gospodarki Narodowej i przyjął bez poprawek nowelizację, którą Sejm uchwalił z inicjatywy rządu na 68. posiedzeniu, 30 maja 2014 r. Wykonuje ona wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 czerwca 2013 r. Ustawa nowelizowana miała zaspokajać bezpośrednio u Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad roszczenia wykonawców, podwykonawców, w szczególności autostrad i dróg ekspresowych, którzy nie uzyskali zapłaty od wykonawców. Dotyczyła tylko drobnych i średnich przedsiębiorstw (zatrudniające do 250 osób lub ich obroty to 50 mln euro). Rozwiązanie to Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją, która zakłada równość wszystkich podmiotów gospodarczych. Nowelizacja przewiduje, że także duże przedsiębiorstwa, które pracowały przy budowie autostrad i dróg ekspresowych jako podwykonawcy i nie dostały zapłaty za pracę, będą mogły zwrócić się o wypłatę zaległych należności bezpośrednio do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Obecny na posiedzeniu wiceminister infrastruktury Zbigniew Rynasiewicz poinformował, że wpłynęło 18 zgłoszeń dużych przedsiębiorstw, które chciałyby skorzystać z zaproponowanych rozwiązań. Łączna kwota ich roszczeń, o jakiej wie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, wynosi około 120 mln zł.

Na wypłatę należności GDDKiA ma odzyskać środki wyasygnowane z Krajowego Funduszu Drogowego na spłatę należności podwykonawców. Z danych resortu infrastruktury wynika, że z dotychczas wypłaconych ok. 170 mln zł w wyniku postępowań udało się odzyskać ok. 23 mln zł.

Nowelizacja trafi teraz do podpisu prezydenta.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw – ponownie skierowany do komisji

Projekt ustawy, przygotowany z inicjatywy Komisji Środowiska, wprowadza obowiązek sporządzania przez zarządy województw planów inwestycyjnych w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi jako uzupełnienie wojewódzkich planów gospodarki odpadami. Plany inwestycyjne zawierałyby projekty instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, które powinny zostać wybudowane w województwie. Projekt przewiduje też możliwość tworzenia regionów gospodarki odpadami komunalnymi o charakterze międzywojewódzkim – związki międzygminne tworzone przez gminy z różnych województw. Ponadto w projekcie nowelizacji zaplanowano zmianę przepisów dotyczących instalacji do termicznego przekształcania odpadów. Zgodnie z tą propozycją ponadregionalna spalarnia odpadów komunalnych powinna mieć moc przerobową wystarczającą do przyjmowania i przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych zebranych z obszaru zamieszkałego co najmniej przez 500 tys. mieszkańców.

W trakcie drugiego czytania projektu zostały zgłoszone poprawki i projekt został ponownie skierowany do komisji.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne

Celem ustawy, uchwalonej przez Sejm na 68. posiedzeniu, 30 maja 2014 r., na podstawie projektu poselskiego, jest umożliwienie przeprowadzenia prawnego rozdziału hurtowego i detalicznego obrotu energią przez Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA w sposób jak najmniej uciążliwy dla detalicznych klientów przedsiębiorstwa. Zgodnie z nowelą umowy z obecnymi klientami detalicznymi PGNiG zostaną przekształcone w ten sposób, że stroną umowy w miejsce PGNiG stanie się nowo powstała spółka. PGNiG w ciągu 3 miesięcy poinformuje klientów o tych zmianach, a ci będą mieli 30 dni od otrzymania informacji na wypowiedzenie umów bez konieczności ponoszenia kosztów lub wypłaty odszkodowań. Ponadto ustawa określa skutki podatkowe wyodrębnienia nowego przedsiębiorstwa energetycznego.

Komisja Gospodarki Narodowej wniosła o wprowadzenie do ustawy 2 poprawek legislacyjnych. Podczas debaty senator Stanisław Iwanzaproponował m.in., aby uprawnienia i obowiązki wynikające z decyzji wydanych na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zostały przeniesione na wyodrębnione przedsiębiorstwo energetyczne. Ponadto spółka ta miałaby nakaz sprzedaży gazu ziemnego w sposób zapewniający publiczny i równy dostęp do niego. Poprawki te zostały poparte przez Izbę. Za przyjęciem noweli z 5 zmianami głosowało 51 senatorów, 26 zaś było przeciw.

Teraz do senackich poprawek ustosunkują się posłowie.

Ustawa o zmianie ustawy o transporcie kolejowym – przyjęta z poprawkami

Ustawa, uchwalona przez Sejm podczas 68. posiedzenia, 30 maja 2014 r., na podstawie projektu komisyjnego, przywraca rozwiązanie obowiązujące przed 15 października 2013 r., zgodnie z którym w postępowaniu przygotowawczym inwestycji dotyczących lokalizacji linii kolejowych nie mają zastosowania przepisy o zagospodarowaniu przestrzennym. Oznacza to, że wojewoda, wydając decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, nie będzie sprawdzał, czy wniosek PKP Polskich Linii Kolejowych jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Zmiana ta ma ułatwić i przyspieszyć realizację planowanych i rozpoczętych inwestycji kolejowych.

Nowelizacja wprowadza też obowiązek dołączania do wniosku o zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji pojazdów kolejowych dokumentacji w formie elektronicznej. Ma to skrócić i ułatwić prowadzenie postępowań w tych sprawach.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Gospodarki Narodowej rekomendowały Izbie przyjęcie noweli z 2 poprawkami, co Senat poparł jednomyślnie, 79 głosami. Pierwsza poprawkaujednolica przepisy ustawy i dostosowuje jej terminologię do ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, druga zaś modyfikuje przepis przejściowy, tak aby objąć nim wszystkie zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji pojazdów kolejowych.

Stanowisko Senatu w sprawie tej noweli rozpatrzy teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy – przyjęta bez poprawek

Senat przyjął bez poprawek ustawę uchwaloną z jego inicjatywy na 68. posiedzeniu Sejmu, 30 maja 2014 r., o co wnosiła Komisja Rodziny i Polityki Społecznej. Za przyjęciem takiego stanowiska głosowało 79 senatorów.

Senat przygotował projekt noweli w związku z sytuacją polskiej firmy, której upadłość ogłosił francuski sąd. Po wszczęciu ponownego postępowania upadłościowego w Polsce okazało się, że przepisy nie pozwalają wypłacić ponad 900 osobom pieniędzy z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego następuje zazwyczaj po kilku miesiącach od daty ogłoszenia upadłości przez sąd zagraniczny i powstania niewypłacalności firmy. Zgłoszone roszczenia pracownicze nie mogą być zaspokojone, gdyż zazwyczaj są zgłaszane po zbyt długim okresie od pierwszej decyzji.

Nowe przepisy mają zapewnić ochronę pracownikom polskiego przedsiębiorcy, którego upadłość ogłosił sąd zagraniczny, porównywalną z ochroną pracowników przedsiębiorcy, którego upadłość układową ogłosił sąd upadłościowy w Polsce. Zgodnie z nowelizacją zwalniani pracownicy otrzymają pieniądze z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (m.in. zaległe pensje i odprawy) także w wypadku wszczęcia wtórnego postępowania upadłościowego.

Teraz ustawa zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 69. posiedzeniu, 5 czerwca 2014 r., na podstawie projektu rządowego, wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25 czerwca 2013 r. (sygn. akt K 30/12). Nowelizacja wprowadza zmiany m.in. w zasadach pobierania opłat za udostępnianie materiałów z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Udostępnianie materiałów zasobu będzie odpłatne. Wysokość opłat określono w załączniku do ustawy. Nieodpłatnie będą udostępniane zbiory danych państwowych rejestrów granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju oraz nazw geograficznych, informacje zawarte w bazie danych obiektów ogólnogeograficznych, a także dane dotyczące numerycznego modelu terenu o interwale siatki co najmniej 100 m. Ustawa przewiduje nieodpłatny dostęp do wszystkich zbiorów danych państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w postaci elektronicznej, pod warunkiem że będą one wykorzystywane do celów edukacyjnych, badawczych, rozwojowych lub ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego przez służby specjalne. Ponadto uporządkowano kompetencje organów Służby Geodezyjnej i Kartograficznej, doprecyzowano zasady prowadzenia ewidencji gruntów i budynków oraz ewidencji miejscowości, ulic i adresów, a także zasady odpowiedzialności zawodowej geodetów, wprowadzając m.in. dwuinstancyjny tryb postępowania dyscyplinarnego i funkcję rzecznika dyscyplinarnego.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Gospodarki Narodowej wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek, a mniejszość komisji – o wprowadzenie 21 poprawek. W wyniku głosowania Izba poparła wniosek komisji (52 głosy za, 26 – przeciw).

Teraz ustawa zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw

Izba jednomyślnie, 78 głosami, przyjęła projekt nowelizacji kodeksu postępowania karnego, realizujący wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 października 2013 r. (sygn. akt K 30/11). Senat w dalszych pracach nad tym projektem będzie reprezentował senator Andrzej Matusiewicz.

Trybunał uznał za niezgodny z konstytucją brak możliwości zaskarżenia postanowienia sądu i zarządzenia prezesa sądu o odmowie wyznaczenia obrońcy z urzędu.

Senacki projekt przewiduje prawo do złożenia zażalenia na zarządzenie lub postanowienie, w którym prezes sądu lub sąd odmówili oskarżonemu skorzystania z pomocy obrońcy z urzędu. Zmiany dotyczą przepisów kodeksu postępowania karnego i kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Oświadczenia

Po wyczerpaniu porządku 56. posiedzenia oświadczenia wygłosili lub złożyli senatorowie: Przemysław Błaszczyk, Alicja Chybicka, Stanisław Gogacz, Jan Maria Jackowski, Andrzej Kobiak, Stanisław Karczewski, Ryszard Knosala, Zbigniew Meres, Jarosław Obremski, Andrzej Person, Sławomir Preiss, Wojciech Skurkiewicz z grupą senatorów, Grażyna Sztark, Grzegorz Wojciechowski, Jan Wyrowiński, Alicja Zając.