Posiedzenia Senatu

Podczas 26. posiedzenia Senat rozpatrzył 4 ustawy, wszystkie przyjął bez poprawek. Zapoznał się również z informacją prezesa Narodowego Banku Polskiego Marka Belki o działaniach antykryzysowych podejmowanych przez NBP, mających na celu wejście Polski na ścieżkę wzrostu gospodarczego, oraz informacją ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej na temat sytuacji w kolejnictwie ze szczególnym uwzględnieniem przewozów regionalnych na Śląsku, którą przedstawił wiceminister Andrzej Massel .

Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 32. posiedzeniu, 25 stycznia 2013 r., z inicjatywy Senatu, ma na celu wprowadzenie rozwiązań umożliwiających gminom racjonalną i elastyczną politykę w zakresie ustalania opłat za odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i gospodarowania tymi odpadami. Umożliwia gminom m.in. wybór różnych metod ustalania opłat dla poszczególnych części gmin, np. na obszarze, który ma wodociągi – według zużycia wody, na pozostałym – zgodnie z inną metodą. Dotychczas były 3 możliwości: ustalenie opłaty w zależności od liczby mieszkańców, ustalenie opłaty w zależności od powierzchni lokalu mieszkalnego oraz ustalenie opłaty w zależności od ilości wody zużytej w danym lokalu mieszkalnym. Nowelizacja daje też inne możliwości. Ponadto zmiany ułatwią gminom pobieranie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, a właścicielom nieruchomości – ich uiszczanie. Zgodnie z dotychczas obowiązującą ustawą, odpowiedzialność za gospodarkę odpadami – organizację ich odbioru od mieszkańców i utylizację – ponosiły gminy, one też miały możliwość wyboru 1 z 4 metod rozliczania się mieszkańców za odbiór śmieci. Gminy są zobowiązane, aby do końca 2020 r. stopień recyklingu i przygotowania odpadów do ponownego użycia wynosił co najmniej 50% w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 r. Do lipca 2020 r. ilość odpadów ulegających biodegradacji umieszczanych na składowiskach ma nie przekraczać 35% całkowitej masy tych odpadów.

Ponadto nowelizacja umożliwiła właścicielom nieruchomości składanie drogą elektroniczną oświadczenia o liczbie osób zamieszkujących lokal, o powierzchni mieszkania albo zużyciu wody itd. Rada gminy określa wzór takiej deklaracji, rodzaj podpisu elektronicznego, formę i wszystkie szczegóły. Gmina może przejąć obowiązek wyposażania nieruchomości w pojemniki na nieczystości i zadbać o nie, o ich stan sanitarny i stan techniczny. Na mocy nowelizacji burmistrzowi, prezydentowi i wójtowi gminy przysługują uprawnienia egzekutora podatku od nieczystości. Jeżeli jest zawiązany związek międzygminny dla gospodarki odpadami, wówczas takie prawo przysługuje zarządowi związku międzygminnego. Rady gmin, które podjęły już uchwały o sposobie naliczania opłat zgodnie ze starą ustawą, czyli wypełniły swój obowiązek, mogą zmienić podjęte uchwały, dostosować ich zapisy do swoich potrzeb już pod rządami nowej ustawy.

Głosami 79 senatorów, przy 5 – przeciw, Izba poparła wniosek Komisji Środowiska oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej i przyjęła ustawę bez poprawek. Nie głosowano nad zmianami, zgłoszonymi w trakcie debaty przez senatorów: Andżelikę Możdżanowską, Józefa Zająca i Jarosława Obremskiego.

Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – przyjęta bez poprawek

Na wniosek Komisji Rodziny i Polityki Społecznej Senat jednomyślnie, 84 głosami, poparł bez poprawek nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uchwaloną przez Sejm na 31. posiedzeniu, 4 stycznia 2013 r., na podstawie projektu poselskiego. Nowela powinna usprawnić pracę terenowych oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zaproponowane zmiany mają charakter techniczny i ich przyjęcie spowoduje, że decyzje dotyczące waloryzacji emerytur i rent, sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, zamiast podpisu będą mogły zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania. Jak napisano w uzasadnieniu projektu, takie rozwiązanie wprowadzono już incydentalnie przy okazji kwotowej waloryzacji świadczeń w 2012 r., wprowadzonej ustawą z 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczenia Społecznego oraz niektórych innych ustaw. Dzięki temu zwiększono wydajność i jakość procesu obsługi waloryzacji świadczeń. Uznano więc, że zgodnie z obecną technologią i nowoczesnymi możliwościami systemów informatycznych, takie rozwiązanie jest w pełni uzasadnione i należy je wdrożyć na stałe. Zostanie ono wykorzystane do obsługi waloryzacji świadczeń, którą jest objęte ponad 7,5 mln decyzji.

Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Grenadą o wymianie informacji w sprawach podatkowych, podpisanej w Nowym Jorku dnia 19 lipca 2012 r. – przyjęta bez poprawek

Ustawa, z przedłożenia rządu uchwalona na 31. posiedzeniu Sejmu, 4 stycznia 2013 r., ma na celu ratyfikację umowy między Polską a Grenadą, dotyczącej wymiany informacji o istotnym znaczeniu dla określenia wymiaru i poboru podatku, windykacji i egzekucji zaległości podatkowych, a także dochodzenia i ścigania w sprawach podatkowych. Umowa została przygotowana na podstawie modelowej umowy OECD o wymianie informacji w sprawach podatkowych. Umowa dotyczy wymiany informacji

W wyniku głosowania Senat jednomyślnie, 84 głosami, opowiedział się za wnioskiem Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i przyjął ustawę ratyfikacyjną bez poprawek.

Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne – przyjęta bez poprawek

Sejm na 32. posiedzeniu, 25 stycznia 2013 r., na podstawie projektu rządowego uchwalił nowelizację, umożliwiającą udzielanie przez Bank Gospodarstwa Krajowego przedsiębiorstwom pomocy publicznej lub tzw. pomocy de minimis w formie gwarancji i poręczeń w ramach rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego. Dotychczasowe przepisy ustawy o poręczeniach i gwarancjach pozwalały na udzielenie poręczeń i gwarancji w ramach rządowych projektów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego na zasadach rynkowych. Z uwagi na wysokość koniecznej do pobierania rynkowej opłaty prowizyjnej blokowało to dużej części mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw dostęp do tego produktu. Nowelizacja daje możliwość udzielania poręczeń i gwarancji stanowiących pomoc publiczną oraz pomoc de minimis w wypadku, kiedy pobierana jest opłata w wysokości niższej niż rynkowa lub nie jest pobierana wcale, co powinno zwiększyć dostępność tej formy zabezpieczenia spłaty kredytów dla przedsiębiorców. Warunki i terminy przekazywania środków na pokrycie kosztów i wydatków związanych z udzielaniem gwarancji i poręczeń określi umowa między ministrem finansów a Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Banki komercyjne będą mogły rozszerzyć ofertę kredytową adresowaną do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw dzięki zabezpieczeniu spłaty udzielanych kredytów przez poręczenia i gwarancje BGK.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisja Gospodarki Narodowej zgłosiły wniosek o przyjęcie nowelizacji bez poprawek, poparty przez Izbę w wyniku głosowania (83 głosy za, 1 wstrzymujący się).

Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Informacja prezesa Narodowego Banku Polskiego o działaniach antykryzysowych podejmowanych przez NBP, mających na celu wejście Polski na ścieżkę wzrostu gospodarczego

Informację przedstawił prezes Marek Belka. Jak zaznaczył, jego wypowiedź należy rozpatrywać na tle mandatu Narodowego Banku Polskiego, którym jest dbanie o stabilność polskiego pieniądza, a więc niskie tempo inflacji, a także wspomaganie polityki rządu, jeśli nie kłóci się to z podstawowym zadaniem, czyli utrzymaniem stabilności cen. Narodowy Bank Polski wspomaga działania mające na celu stabilność systemu finansowego, a więc systemu bankowego. Szef NBP przypomniał, że w ostatnich kilku latach mieliśmy do czynienia z presją inflacyjną z zagranicy poprzez rynki towarów żywnościowych i paliw. W kraju presja popytowa była umiarkowana, znacząca zaś okazała się presja kosztowa z zagranicy. Polityka stóp procentowych Rady Polityki Pieniężnej musiała więc znaleźć kompromis między niedopuszczeniem do "rozlania się" presji inflacyjnej, głównie poprzez tzw. efekty drugiej rundy, czyli podwyższone tempo wzrostu płac, a niedążeniem do tego, aby bieżąca stopa inflacji była zawsze zgodna z celem inflacyjnym wynoszącym 2,5%, co powodowałoby olbrzymie osłabienie tempa aktywności gospodarczej. Jak podkreślił prezes Marek Belka, strategia bezpośredniego celu inflacyjnego była realizowana w sposób elastyczny. "I okazało się, że mieliśmy rację, dzisiaj tempo wzrostu cen spadło mniej więcej do poziomu celu inflacyjnego" – zaznaczył. W grudniu 2012 r. było to 2,4% rok do roku. Prezes ocenił jako właściwe, że Rada Polityki Pieniężnej nie prowadziła nadmiernie restrykcyjnej polityki stóp procentowych, licząc na to, iż efekt inflacji "z importu" się zmniejszy. Jak poinformował prezes NBP, w ostatnim czasie trwa "luzowanie" polityki stóp procentowych – poziom stopy podstawowej obniżono o 75 punktów bazowych. Obecnie wynosi on 4% i można się spodziewać kontynuacji tego procesu.

W swoim wystąpieniu prezes Marek Belka omówił także przygotowania na wypadek kryzysu, który mógłby nadejść ze strefy euro. W jego opinii, do niedawna uzasadniony był pogląd, że strefa euro przeżywa bardzo poważne trudności, co z kolei może powodować np. wycofanie kapitału, czy nawet bankructwo niektórych banków europejskich. Dla Polski ma to istotne znaczenie, ponieważ ponad 60% polskiego systemu bankowego jest powiązana kapitałowo z bankami zagranicznymi. Dlatego przygotowano szereg instrumentów, które umożliwią NBP przede wszystkim zapewnienie płynności bankom zarówno w złotych, jak i w walutach obcych. Rada Polityki Pieniężnej przyjęła taką modyfikację założeń polityki pieniężnej na rok 2013. Wiedząc, że Bankowy Fundusz Gwarancyjny i Fundusz Stabilizacyjny Kasy Krajowej SKOK mogą się znaleźć w sytuacji, w której będą występować do NBP o zapewnienie płynności, decyzją Rady Polityki Pieniężnej ustalono, że taki kredyt będzie udzielany według równej stopy referencyjnej, obecnie 4%, czyli znacznie niższej niż przewidziana w wypadku działań tego typu podejmowanych przez banki komercyjne. Jak podkreślił prezes Marek Belka, przewidując mało prawdopodobne, ale przecież możliwe wydarzenia na rynku kapitałowym, wyposażono NBP w odpowiednie instrumenty w tym zakresie.

Prezes NBP zwrócił także uwagę na modyfikację polityki kursowej, która nastąpiła w ostatnich miesiącach 2011 r., podczas czterokrotnych interwencji na rynku walutowym z bardzo ograniczonymi sumami w wypadku istotnych, zbyt szybkich, w opinii banku, zmian kursu złotego wobec walut zagranicznych. Jak zaznaczył prezes Marek Belka, już w całym 2012 r. rynek walutowy znacząco się uspokoił – złoty był o wiele bardziej stabilny niż dotychczas. "To jest, oczywiście, korzystne zarówno z punktu widzenia walki z inflacją, jak i prowadzenia biznesu. Dla przedsiębiorców polskich, szczególnie rodzimych, hedgowanie, czyli zabezpieczanie, transakcji przed ryzykiem kursowym jest albo niedostępne, albo bardzo drogie i w związku z tym zbytnie wahania kursu złotego są dla nich niezmiernie niekorzystne. (...) Podkreślam: nie próbujemy bronić jakiegokolwiek kursu czy jakiegokolwiek pasma kursowego, ale publicznie mówimy, że gdyby na rynku walutowym obserwowana była niedająca się wytłumaczyć dynamika (...) niech ci, którzy spekulują na złotym, wiedzą, że w takim wypadku mogą się zderzyć z Narodowym Bankiem Polskim" – powiedział prezes Marek Belka. Zaznaczył jednocześnie, że na razie to bardzo skuteczne, a Międzynarodowy Fundusz Walutowy, oceniając naszą politykę kursową, zauważył tę zmianę i Polska nie jest już klasyfikowana jako kraj z całkowicie swobodnie kształtującym się kursem. Jak powiedział szef banku centralnego, dla analityków i dla ewentualnych uczestników rynku walutowego to ostrzeżenie, że złoty jest w miarę potrzeby broniony.

Następnie prezes Marek Belka odpowiadał na pytania senatorów. Pytano m.in. o ocenę korzyści i zagrożeń dla Polski związanych z powstaniem unii bankowej, o przystąpienie naszego kraju do strefy euro czy o spór między Radą Polityki Pieniężnej i ministrem finansów o odpowiedzialność za spowolnienie wzrostu gospodarczego w Polsce. Interesowano się oceną paktu fiskalnego, nad ratyfikacją którego będzie debatował niebawem parlament. Kolejne pytanie dotyczyło funkcjonowania polskiego systemu ekonomiczno-finansowego i odpowiedzialnych za niego instytucji: Narodowego Banku Polskiego, Ministerstwa Finansów, Krajowego Nadzoru Finansowego czy Krajowego Nadzoru Bankowego. Chodziło o ocenę działania i ewentualne zmiany lub utworzenie dodatkowych elementów, tak jak to się stało Unii Europejskiej, by przeciwdziałać kryzysowi finansowemu. Bardziej szczegółowe pytania dotyczyły np. wielkości procenta pożyczki udzielonej z rezerw Narodowego Banku Polskiego Międzynarodowemu Funduszowi Walutowemu na pomoc dla bankrutujących banków europejskich.

Odnosząc się do ewentualnego przystąpienia Polski do strefy euro, prezes NBP powiedział, że, jego zdaniem, przed przyjęciem wspólnej waluty należy w sposób trwały spełnić kryteria konwergencji. Trzeba mieć niską inflację, niski poziom zadłużenia i deficytu, relatywnie niski poziom stóp procentowych i w miarę stabilny kurs waluty. "Realizacja tych celów, każdego z osobna i wszystkich razem, jest korzystna dla Polski" – podkreślił prezes Marek Belka.

Informacja ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej na temat sytuacji w kolejnictwie ze szczególnym uwzględnieniem przewozów regionalnych na Śląsku

Informację przedstawił senatorom podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Andrzej Massel. Na wstępie poinformował, że odbyły się konsultacje społeczne w sprawie Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych, czyli podstawowego dokumentu programowego, który jest podstawą wydatkowania środków publicznych na inwestycje kolejowe do roku 2015. Zmieniony program rozszerzono o nowe inicjatywy, przede wszystkim inwestycje rewitalizacyjne, program poprawy bezpieczeństwa na przejazdach, a także program wymiany rozjazdów kolejowych.

Zgodnie z informacją, realizowane są inwestycje taborowe, w dużej mierze wykorzystujące środki z Unii Europejskiej. To: zakup 20 składów zespołowych oraz budowa hali całopociągowej na potrzeby taboru pasażerskiego; odnowa taboru dla relacji Przemyśl - Szczecin (68 wagonów na pierwszym etapie i 150 na drugim); zakup nowego taboru dla relacji Wrocław – Gdynia; zakup lokomotyw spalinowych do obsługi ruchu pasażerskiego na liniach niezelektryfikowanych; modernizacja 20 lokomotyw do pracy manewrowej i lekkiej pracy pasażerskiej; zakup 20 elektrycznych zespołów trakcyjnych do przewozów pasażerskich na terenie Polski pod marką TLK.

Jak poinformował wiceminister, znaczna część przewozów pasażerskich w Polsce jest wykonywana na podstawie umów o świadczenie usług publicznych, zawieranych pomiędzy organizatorami publicznego transportu zbiorowego a przewoźnikami. W ramach tych usług w 2012 r. przewieziono 234 mln pasażerów, co stanowiło 89,3% całości przewozów. Usługi te są finansowane z budżetu państwa i budżetów samorządowych, co stanowi rekompensatę dla przewoźników z tytułu wykonywania deficytowych przewozów. Łącznie te dotacje w 2012 r. wyniosły 1 mld 414 mln zł.

Mówiąc o sytuacji w kolejnictwie na Śląsku, wiceminister transportu stwierdził, że problemy powstały po powierzeniu przez władze samorządu województwa śląskiego świadczenia usług na terenie całego województwa Spółce Koleje Śląskie. W związku z przejęciem całości przewozów stwierdzono istotne problemy – opóźnienia i odwołania pociągów. Stało się tak, mimo że spółka złożyła organizatorowi przewozów deklarację o gotowości przejęcia całości obsługi przewozów przewidzianych w rozkładzie na 2012 i 2013 r. Z informacji posiadanych przez ministerstwo wynika, że sytuacja przewozowa ustabilizowała się, spółka stopniowo przywraca połączenia obsługiwane do tej pory przez komunikację zastępczą. We współpracy z zarządczą infrastruktury, czyli Polskimi Liniami Kolejowymi, przygotowano plan naprawczy i na nowo wykonane zostały obiegi składów pociągów. Rozkład dostosowywano również do potrzeb pasażerów. Systematycznie wzrasta liczba jednostek taboru w dyspozycji przewoźnika.

Jak stwierdził wiceminister Andrzej Massel, w sytuacji kryzysowej w grudniu 2012 r. na obszarze województwa śląskiego znaczącego wsparcia udzielili inni przewoźnicy kolejowi. Polskie Linie Kolejowe wzmocniły obsadę stanowisk w dyspozyturze głównej i w ekspozyturach, powołano sztaby kryzysowe z całodobowymi dyżurami, wydzielono lokomotywy osłonowe do ściągania uszkodzonych składów pociągów. Spółka PKP Cargo przekazała do dyspozycji Kolei Śląskich 5 lokomotyw dostosowanych do obsługi pociągów pasażerskich, 2 lokomotywy ET22 i 2 lokomotywy EU07. W sumie PKP Cargo użyczyło Kolejom Śląskim 9 lokomotyw, nadal wspomaga Koleje Śląskie w obsłudze i eksploatacji. Spółka PKP Intercity również udzieliła dużej pomocy Kolejom Śląskim, bo od 7 do 21 grudnia 2012 r. udostępniała 45 wagonów. W tym okresie w pociągach dalekobieżnych honorowano bilety wydane na przejazd pociągami Spółki Koleje Śląskie. Podpisane zostały umowy pomiędzy samorządem województwa a Przewozami Regionalnymi na obsługę tzw. linii stykowych, czyli łączących województwo śląskie z sąsiednimi, co ustabilizowało sytuację i ułatwiło przejazdy. Podsumowując, wiceminister powiedział, że obecnie trzeba się skoncentrować na tym, żeby wspomóc Spółkę Koleje Śląskie w jak najsprawniejszym działaniu.

Wiceminister Andrzej Massel, poproszony przez senatorów m.in. o ocenę efektywności ekonomicznej i funkcjonalnej regionalizacji kolei, stwierdził, że spółka, która ma 16 właścicieli, nie może być efektywnie, nie jest to zatem rozwiązanie najlepiej funkcjonujące. "Pracujemy z marszałkami województw nad wypracowaniem lepszego rozwiązania" - zadeklarował. Poinformował też m.in., że resort zlecił Polskim Liniom Kolejowym wypracowanie nowej prognozy zapotrzebowania na przewozy zarówno pasażerskie, jak i towarowe z terminem wykonania najpóźniej na przełomie 2013/2014 r. Odpowiadając na pytanie dotyczące standardu taboru i ujednolicenia polityki taborowej, stwierdził, że w intencji ministerstwa zamówienia powinny być większe, a tabor bardziej jednolity. Dlatego w kontekście przyszłej perspektywy finansowej Unii Europejskiej resort planuje, żeby przynajmniej część taboru była nabywana przez spółkę taborową, powołaną wspólnie z ministerstwem skarbu.

Oświadczenia

Po wyczerpaniu porządku 26. posiedzenia oświadczenia złożyli senatorowie: Przemysław Błaszczyk, Alicja Chybicka, Robert Dowhan, Ryszard Górecki, Maciej Grubski, Piotr Gruszczyński, Jan Maria Jackowski, Stanisław Jurcewicz, Stanisław Karczewski, Ryszard Knosala, Marek Konopka, Jan Michalski, Rafał Muchacki, Jarosław Obremski, Władysław Ortyl, Andrzej Person, Aleksander Pociej, Marian Poślednik, Jadwiga Rotnicka, Krzysztof Słoń, Andrzej Szewiński, Aleksander Świeykowski, Grzegorz Wojciechowski i Alicja Zając.