Posiedzenia Senatu

17–19 stycznia 2018 r. odbyło się 54. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 7 ustaw, do 2 wprowadziła poprawki. W wyniku głosowań tajnych Senat nie wyraził zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności za wykroczenia senatora Jana Rulewskiego, a także na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej senator Lidii Staroń. Izba nie wyraziła również zgody na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie senatora Stanisława Koguta.

Wniosek prokuratury w sprawie senatora Stanisława Koguta Senat rozpatrywał 19 stycznia 2018 r. w trybie utajnionym ze względu na informacje objęte klauzulą poufności.

Ustawa budżetowa na rok 2018 – przyjęta bez poprawek

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych po zapoznaniu się z opiniami komisji branżowych rekomendowała przyjęcie bez poprawek ustawy, uchwalonej przez Sejm z inicjatywy rządu na 56. posiedzeniu 11 stycznia 2018 r. Stanowisko takie poparło 60 senatorów, 25 było przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. Podczas dyskusji senatorowie PO i senator Marek Borowskiłącznie zgłosili 138 poprawek.

Przedstawiając sprawozdanie komisji budżetu, senator Grzegorz Bierecki poinformował, że zmiany do ustawy proponowały komisje: Gospodarki Narodowej i Innowacyjności (zwiększenie środków będących w dyspozycji Wyższego Urzędu Górniczego o 290 tys. zł poprzez przesunięcie z rezerwy celowej środków przeznaczonych na finansowanie zadań związanych z organizacją w Polsce wystawy Expo 2022), Nauki, Edukacji i Sportu (zwiększenie środków będących w dyspozycji Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej o 2 mln zł z przeznaczeniem na wydatki bieżące tej jednostki poprzez przesunięcie ich z części 79: obsługa długu Skarbu Państwa), Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej (zwiększenie budżetu regionalnych izb obrachunkowych o 10 mln zł kosztem środków z części 83: rezerwy celowe, poz. 8: współfinansowanie projektów realizowanych z udziałem środków europejskich) jednak nie uzyskały one poparcia komisji budżetu.

Obecna na posiedzeniu minister finansów Teresa Czerwińska podkreśliła, że budżet na 2018 r. musiał pogodzić 2 kwestie – z jednej strony zapewnić niezbędną stabilność finansów publicznych, a z drugiej realizację reform. Zapewniła też, że budżet spełnia kryteria wynikające ze stabilizującej reguły wydatkowej oraz kryteria w zakresie deficytu sektora finansów według metodologii unijnej. Poinformowała, że prognozowany deficyt sektora finansów publicznych według metodologii unijnej to 2,7% PKB, natomiast w odniesieniu do progowej wartości – 3% PKB.

Ustawa przewiduje dochody budżetu państwa w 2018 r. w wysokości 355 705 405 tys. zł, wydatki ‒ 397 197 405 tys. zł, a maksymalny deficyt nie większy niż41 492 000 tys. mld zł. Na dochody składają się dochody podatkowe w wysokości 331,7 mld zł, w tym z tytułu podatku VAT – 166 mld zł, podatku akcyzowego – 70 mld zł, podatku PIT – 55,5 mld zł, podatku CIT – 32,4 mld zł, podatku od niektórych instytucji finansowych – 4,6 mld zł. Dochody niepodatkowe maja wynieść ok. 30 mld zł. Będą niższe od tych w 2017 r. z powodu prognozowanego braku wypłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego, a także z uwagi na przyjętą przez spółki, w których dominujący udział ma Skarb Państwa, politykę dywidendową, nastawioną bardziej na inwestowanie środków, a mniej na ich wypłatę w postaci dywidend.

Zakładany wzrost gospodarczy ma wynieść 3,8%, a średnioroczna inflacja 2,3%. Jak podkreśliła minister finansów, podstawowym czynnikiem wzrostu pozostaje popyt krajowy, w tym popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych. Dodatkowym wsparciem potencjalnego wzrostu polskiej gospodarki będzie prognozowany dalszy spadek stopy bezrobocia równowagi, który będzie łagodzić wpływ negatywnych tendencji demograficznych.

Deficyt sektora finansów publicznych zaplanowano na poziomie 2,7% PKB. Przewidywane jest zwiększenie przeciętnego rocznego funduszu wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz wzrost wysokości emerytur i rent o 6,3% oraz wzrost spożycia prywatnego w ujęciu nominalnym o 5,9%.Dochody budżetu środków europejskich wyniosą 64 782 842 tys. zł, wydatki 80 243 000 tys. zł. W planowanym budżecie przewidziano m.in. środki na kontynuację dotychczasowych, priorytetowych działań rządu, m.in. na finansowanie programu „Rodzina 500 +” (ponad 24 mld zł). Uwzględniono także skutki obniżenia wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (ok. 9 mld zł),waloryzacji emerytur i rent od 1 marca 2018 r. na poziomie 102,7% (5,4 mld zł), zwiększenia nakładów na obronę narodową (4 mld zł), dofinansowania do bezpłatnych leków dla osób, które ukończyły 75 lat, oraz dalszego podwyższania tzw. kwoty wolnej od podatku.

Ustawę może teraz podpisać prezydent.

Nowelizacja ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Izba 76 głosami, przy 12 wstrzymujących się, przyjęła ustawę w brzmieniu uchwalonym przez Sejm podczas 55. posiedzenia, 10 stycznia 2018 r., na podstawie projektu rządowego, o co wnosiła Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Teraz nowela zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa przewiduje składanie wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich i płatności obszarowych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w formie elektronicznej. Umożliwia też składanie w 2018 r. zamiast wniosku o przyznanie płatności stosownego oświadczenia, w którym rolnik potwierdzi brak zmian w porównaniu do wniosku z roku poprzedniego.

Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona przez Sejm z inicjatywy rządu na 56. posiedzeniu 11 stycznia 2018 r., wdraża unijną dyrektywę w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Określa m.in. warunki rozwoju i zasady rozmieszczenia infrastruktury paliw alternatywnych w transporcie, zasady świadczenia usług w zakresie ładowania pojazdów elektrycznych oraz tankowania pojazdów napędzanych gazem ziemnym. Ustawa przewiduje szereg korzyści dla posiadaczy pojazdów elektrycznych, m.in. zwolnienie z akcyzy samochodów elektrycznych i hybrydowych plug-in (PHEV) i z opłat za parkowanie czy większe odpisy amortyzacyjne dla firm. Zakłada też m.in. budowę sieci bazowej infrastruktury dla paliw alternatywnych w aglomeracjach, na obszarach gęsto zaludnionych oraz wzdłuż transeuropejskich drogowych korytarzy transportowych, co ma pozwolić na swobodne przemieszczanie się pojazdów napędzanych tymi paliwami. Planuje się, że do końca 2020 r. powstanie 6 tys. punktów ładowania energią elektryczną o normalnej mocy i 400 punktów ładowania dużej mocy oraz 70 punktów tankowania CNG (sprężonego gazu). Ustawa umożliwia ponadto tworzenie przez samorządy stref czystego transportu.

Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek, co poparło 61 senatorów, 27 było przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu. W trakcie dyskusji propozycje zmian przedstawili senatorowie: Mieczysław Augustyn, Barbara Borys-Damięcka, Kazimierz Kleina i Przemysław Termiński; łącznie 49 poprawek.

Teraz ustawę będzie mógł podpisać prezydent.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z organizacją w Rzeczypospolitej Polskiej sesji Konferencji Stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu – przyjęta bez poprawek

Ustawa, którą z inicjatywy rządu Sejm uchwalił na 55. posiedzeniu, 10 stycznia 2018 r., określa zadania organów administracji publicznej i służb, związane z organizacją w Katowicach Konferencji XXIV sesji Konferencji Stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC COP 24), w szczególności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także pełnieniem przez Polskę Prezydencji Konferencji Stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu.

Ustawa wskazuje, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na organizację COP 24 ma przeznaczyć ponad 127 mln zł. Pieniądze zostaną przeznaczone m.in. na rozbudowę powierzchni, na której odbywać się będzie konferencja. Ustawa zabrania uczestnictwa w zgromadzeniach spontanicznych od północy 26 listopada do 23.59 16 grudnia 2018 r. na terenie Katowic. Przewiduje m.in. powołanie międzyresortowego zespołu ds. organizacji szczytu, który będzie monitorował postępy przygotowań do zorganizowania tego wydarzenia i nadzorował realizację działań z nim związanych. Minister spraw wewnętrznych i administracji – we współpracy z Departamentem Bezpieczeństwa ONZ – będzie koordynował działania wszystkich służb zaangażowanych w organizację i zabezpieczenie konferencji. Wojewoda śląski nie później niż do 1 września 2018 r. przedstawi plan zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas wydarzenia.

Komisje: Środowiska oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek, co senatorowie poparli w wyniku głosowania (86 głosów za, 3 wstrzymujące się).

Ustawa zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Poprawki Senatu do ustawy o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 55. posiedzeniu, 10 stycznia 2018 r., na podstawie projektu rządowego, określa zasady i tryb postępowania ministra sprawiedliwości, sądów i innych organów w sprawach rodzinnych, objętych Europejską konwencją o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawie pieczy nad dzieckiem oraz o przywracaniu pieczy nad dzieckiem; Konwencją dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę; Konwencją o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci; rozporządzeniem Rady dotyczącym jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej.

Ustawa reguluje sprawy związane z wydawaniem dzieci za granicę w sytuacjach, gdy np. jedno z rodziców mieszka w innym kraju, a na skutek konfliktu między rodzicami do Polski wpływa wniosek o wydanie dzieci za granicę przebywających w naszym kraju. Dotychczas zajmowały się tym sądy rejonowe, gdzie sędziowie często po raz pierwszy stykali się ze sprawami związanymi z wydawaniem dzieci za granicę. Na mocy ustawy zajmować się tym będzie 11 wyspecjalizowanych sądów okręgowych z największych miast, odwołaniami natomiast ‒ Sąd Apelacyjny w Warszawie.

Ustawa przewiduje też możliwość wniesienia przez prokuratora generalnego, rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego w sprawach bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania dziecka. Instytucje te miałyby na to 2 miesiące od uprawomocnienia się postanowienia sądu drugiej instancji. Ustawa określa również tryb uzyskiwania danych o potencjalnej rodzinie zastępczej i zasady przekazywania dzieci do pieczy zastępczej z zagranicy. Na mocy ustawy policja zyska prawo do przetwarzania danych osób, których dotyczy postanowienie o odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, zobowiązanych postanowieniem do jego wykonania, a także wskazanych jako dokonujące uprowadzenia lub zatrzymania dziecka lub je ukrywające. Ustawa wprowadza też przymus adwokacki ‒ gdy rodzica nie stać na adwokata, pełnomocnik będzie wyznaczany z urzędu.

Komisja Ustawodawcza proponowała wprowadzenie do ustawy 3 poprawek, jej mniejszość 6, a Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji 2 zmian tożsamych z propozycjami Komisji Ustawodawczej. Izba jednomyślnie, 90 głosami, przyjęła ustawę z 3 poprawkami. Pierwsza wydłuża z 2 do 4 miesięcy termin do wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego w sprawach bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania dziecka. Druga ma na celu zapewnienie spójności przepisów. Dzięki tej zmianie postępowanie będzie mogło być podjęte na nowo także na podstawie postanowienia o odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką w sprawie prowadzonej na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. Trzecia poprawka uściśla właściwość sądu, do którego uprawniony składa wniosek w sprawie o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.

Do senackich poprawek ustosunkują się teraz posłowie.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa oraz niektórych innych ustaw

Celem nowelizacji, uchwalonej na podstawie projektu poselskiego podczas 55. posiedzenia Sejmu, 10 stycznia 2018 r., jest przeciwdziałanie przewlekłości postępowań przed Komisją ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. Wyposaży ona komisję weryfikacyjną w kompetencje prokuratora, określone w postępowaniu administracyjnym i cywilnym, ale nie w postępowaniu karnym. Chodzi o to, aby komisja miała możliwość wszczynania postępowań zmierzających do wyeliminowania niezgodnych z prawem orzeczeń sądów i decyzji organów.

Nowe przepisy m.in. zapewnią komisji większy dostęp do potrzebnych dokumentów w toku toczących się przed nią postępowań. Na mocy ustawy podniesiono też z 3 tys. zł do 10 tys. zł wysokość kar pieniężnych za nieusprawiedliwione niestawiennictwo na rozprawie komisji lub opuszczenie rozprawy bez zezwolenia kierującego rozprawą dla strony, świadka i biegłego za pierwsze niestawiennictwo przed komisją weryfikacyjną i do 30 tys. zł za kolejne, a także wprowadzono możliwość zatrzymania i doprowadzenia na rozprawy świadków na podstawie decyzji prokuratora okręgowego. Komisja weryfikacyjna zyska również możliwość nałożenia kary grzywny do 1 mln zł na osobę, która dopuściła się pozaprawnych działań wobec danej nieruchomości.

Komisja Ustawodawcza wnosiła o wprowadzenie do ustawy 1 poprawki, jej mniejszość zaś 22. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji proponowała 2 zmiany do ustawy, a mniejszość jej odrzucenie. W trakcie dyskusji propozycje zmian przedstawili senatorowie Bogdan Borusewicz, Marek Martynowski i Grażyna Sztark. W wyniku głosowań odrzucono wniosek o odrzucenie nowelizacji (28 głosów za, 62 – przeciw) i przyjęto ją z 5 poprawkami (62 głosy za, 27 – przeciw, 1 wstrzymujący się). Izba postanowiła, że członkowie komisji powinni być traktowani jak pracownicy i podlegać ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jedna z poprawek eliminujewątpliwości interpretacyjne wynikające z różnych przesłanek dokonania wpisu do księgi wieczystej.

Teraz do senackich poprawek ustosunkuje się Sejm.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, którą Sejm uchwalił z inicjatywy rządu na 55. posiedzeniu, 10 stycznia 2018 r., przewiduje skrócenie z 50 do 10 lat czas przechowywania dokumentacji pracowniczej, czyli dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i akt osobowych, Umożliwia ponadto prowadzenie i przechowywanie tej dokumentacji w postaci elektronicznej. Zmiana dotycząca przechowywania dokumentacji i gromadzenia danych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych obejmuje nie tylko pracowników, ale także zleceniobiorców, tj. osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług oraz osoby z nimi współpracujące. Zleceniodawca będzie zobowiązany do przechowywania dowodów potwierdzających pracę na podstawie umowy-zlecenia przez 10 lat. Ułatwi to otrzymywanie informacji niezbędnych do ustalania prawa do emerytury lub renty oraz wysokości tych świadczeń, będzie także stanowić materiał dowodowy w postępowaniu przed sądem w razie sporów.

Skrócenie okresu przechowywania dokumentacji obejmuje wszystkich pracowników zatrudnionych po wejściu w życie ustawy, tj. po 1 stycznia 2019 r. Dla pracowników zatrudnionych po 31 grudnia 1998 r., a przed 1 stycznia 2019 r. zasadą będzie przechowywanie dokumentacji przez 50 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, chyba że pracodawca złoży oświadczenie o zamiarze przekazania raportów informacyjnych za wszystkich zatrudnionych w tym okresie pracowników i zleceniobiorców i faktycznie je przekaże.

Ustawa zmienia ponadto obowiązującą zasadę wypłaty wynagrodzenia. Wypłata bezgotówkowa stanie się preferowaną i wiodącą formą. Pozostanie jednak możliwość wypłaty w formie gotówkowej, ale na wniosek pracownika.

Senat, zgodnie z wnioskiem Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, przyjął ustawę bez poprawek. Podczas dyskusji zmianę przepisu dotyczącego formy wypłaty wynagrodzeniaproponował senator Zbigniew Cichoń.