Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Gospodarki Narodowej senatorowie zapoznali się z informacją Ministerstwa Skarbu Państwa na temat realizacji programu „Inwestycje polskie”, którą przedstawił podsekretarz stanu w tym resorcie Paweł Tamborski. Wiceminister przypomniał, że podstawowe założenia programu w listopadzie 2012 r. zaprezentował premier Donald Tusk w swoim tzw. drugim exposé. Realizacja programu pozwoli na przyspieszenie prywatyzacji i wykorzystanie pochodzących z niej środków na inwestycje infrastrukturalne. Program adresowany jest do podmiotów zainteresowanych inwestowaniem w projekty infrastrukturalne realizowane w Polsce. Jak poinformował wiceminister Paweł Tamborski, w części związanej z inwestycjami kapitałowymi program znajduje się w ostatniej fazie przygotowań i jest odpowiedzią na tzw. lukę kapitałową na polskim rynku finansowym. „Inwestycje polskie” oparto na 2 filarach: Banku Gospodarstwa Krajowego w zakresie finansowania dłużnego i działalności gwarancyjnej oraz na nowo utworzonej spółce Polskie Inwestycje Rozwojowe SA w zakresie finansowania kapitałowego. Najważniejsze kierunki planowanych inwestycji dotyczą infrastruktury: energetycznej, gazowej, wydobycia i magazynów, zagospodarowania złóż węglowodorowych, a także portowej, morskiej, kolejowej i drogowej, samorządowej, przemysłowej i telekomunikacyjnej. Dzięki realizacji programu ma się zwiększyć efektywność wykorzystania aktywów Skarbu Państwa. Należące do niego akcje po wniesieniu do Banku Gospodarstwa Krajowego i spółki Polskie Inwestycje Rozwojowe SA zostaną sprzedane, a środki z ich sprzedaży – przeznaczone na współfinansowanie rozwoju rentownych inwestycji infrastrukturalnych w Polsce. Po wycofaniu z danego przedsięwzięcia kapitał będzie ponownie inwestowany w kolejny projekt realizowany w ramach programu. Ważnym założeniem jest generowanie zysku. Cele programu będą osiągane za pomocą takich instrumentów, jak finansowanie dłużne i gwarancje Banku Gospodarstwa Krajowego, inwestycje bezpośrednie spółki Polskie Inwestycje Rozwojowe SA, która będzie posiadać udziały w spółkach celowych specjalnego przeznaczenia wraz z inwestorami strategicznymi, a także instytucje publiczne i samorządy. Pozwoli to na zwiększenie skali finansowania i będzie istotnym elementem zarządzania ryzykiem inwestycyjnym. Bank Gospodarki Krajowej zostanie dokapitalizowany do 10 mld zł, co pozwoli na zwiększenie jego akcji kredytowej i gwarancyjnej na potrzeby finansowania inwestycji infrastrukturalnych. Do 10 mld zł zostanie także podwyższony kapitał Polskich Inwestycji Rozwojowych SA. Wiceminister skarbu państwa poinformował, że w przyszłości spółka będzie podlegała częściowej prywatyzacji, co przyniesie dodatkowe przychody do budżetu i zasili fundusze celowe. Konsekwencją realizacji programu „Inwestycje polskie” w wypadku wniesienia akcji do Banku Gospodarki Krajowej będzie zaprzestanie zasilania budżetu państwa oraz funduszy celowych przychodami ze sprzedaży akcji Skarbu Państwa. Skarb Państwa zachowa pakiety akcji, które zagwarantują ochronę jego interesów.

Organami spółki Polskie Inwestycje Rozwojowe SA są: rada nadzorcza, zarząd spółki i komitet inwestycyjny. Na stanowisko prezesa zarządu rada nadzorcza wybrała Mariusza Grendowicza. W styczniu 2013 r. minister skarbu państwa powołał pełnomocnika spółki i zawarto umowę o świadczenie usług doradztwa personalnego z firmą Spencer Stuart Poland, a umowę dotyczącą prowadzenia rachunku bieżącego – z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Rozpoczęto także procedury zmierzające do skompletowania zespołu analitycznego spółki. Odbywają się liczne spotkania, m.in. z przedstawicielami Banku Światowego w sprawie spożytkowania jego know-how w zakresie realizacji inwestycji infrastrukturalnych i uzyskania wsparcia przy opracowywaniu polityki inwestycyjnej; z przedstawicielami Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w sprawie inwestycji tego banku w spółkę i wspólnej realizacji projektów inwestycyjnych; z przedstawicielami różnych branż w zakresie potencjalnego udziału Polskich Inwestycji Rozwojowych w finansowaniu różnego typu projektów, a także z przedstawicielami Związku Miast Polskich w sprawie promowania programu Inwestycje Polskie.

Nadzór nad Polskimi Inwestycjami Rozwojowymi sprawuje minister skarbu państwa, a nad Bankiem Gospodarstwa Krajowego – minister finansów. Jako przykład finansowania konkretnego projektu infrastrukturalnego wiceminister Paweł Tamborski wskazał spalarnię śmieci w Poznaniu.

Uzupełniając informację wiceministra skarbu państwa, prezes zarządu spółki Polskie Inwestycje Rozwojowe Mariusz Grendowiczpodkreślił, że do tej pory na polskim rynku nie było takiego podmiotu jak kierowana przez niego spółka. Jest ona tworzona od podstaw i będzie dysponowała pieniędzmi polskich podatników. Inwestowanie będzie odbywało się przez spółki celowe, powoływane specjalnie do realizowania określonych projektów.

Wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego Piotr Lasecki poinformował, że bank już od roku przygotowuje się do realizacji projektu poprzez zawieranie umów o gwarantowaniu kredytów dla małych i średnich przedsiębiorstw, a także inwestowanie długoterminowe w zakresie finansowania strukturalnego.

W trakcie dyskusji senatorowie pytali, w jaki sposób będą podejmowane strategiczne decyzje dotyczące finansowania największych projektów infrastrukturalnych. Interesowano się liczbą podmiotów chcących uczestniczyć w realizacji inwestycji, kontrolą podejmowania decyzji w spółce i konsekwencjami finansowymi „nietrafionych” inwestycji. Senatorowie zwrócili także uwagę na materiał informacyjny, w którym zawarto stwierdzenie o „braku możliwości narzucania decyzji z zewnątrz”. Takie stwierdzenie może oznaczać powstanie różnicy między celami wyznaczonymi przez rząd a strategią spółki. Poruszono kwestię bezpieczeństwa finansowego państwa w związku z planowaną w przyszłości częściową prywatyzacją spółki. Pytano o wysokość zarobków członków zarządu i rad nadzorczych spółek.

Odpowiadając, wiceminister Paweł Tamborski poinformował, że zgodnie z programem z jego środków może być finansowana polska część projektów realizowanych z udziałem środków unijnych. Nawiązując do kwestii częściowej prywatyzacji spółki, wiceminister podkreślił, że Skarb Państwa zachowa nad nią pełną kontrolę. Poinformował także o mechanizmie odłożenia w czasie uzyskania przez budżet państwa przychodów z prywatyzacji.

W dalszej części dyskusji poruszono również kwestię wynagrodzenia i zasad zatrudniania w spółkach. Wiceminister stwierdził, że ma zostać przygotowany dokument na temat zasad zatrudniania i wynagradzania osób kierujących spółkami. Jeśli chodzi o zasady informowania o działalności i finansach spółek, zostanie przyjęta transparentność i metody zbliżone do tych dotyczących spółek rynkowych.

Podsumowując dyskusję, przewodniczący Komisji Gospodarki Narodowej senator Marek Ziółkowski poinformował, że na kolejnych posiedzeniach temat programu „Inwestycje polskie” będzie kontynuowany. Senator zwrócił się do przedstawicieli Ministerstwa Skarbu Państwa i spółki Polskie Inwestycje Rozwojowe SA z prośbą o przygotowanie informacji na temat funkcjonowania mechanizmu finansowego na przykładzie realizacji konkretnego projektu. Przewodniczący Komisja Budżetu i Finansów Publicznych senator Kazimierz Kleina odniósł się natomiast do przedwojennego programu inwestycyjnego,dotyczącego utworzenia Centralnego Okręgu Przemysłowego i budowy portu morskiego w Gdyni. Stwierdził, że wszyscy chcemy być równie dumni z tworzonego obecnie i w przyszłości realizowanego programu „Inwestycje polskie”.