Wydarzenia

9 września 2015 r. ogłoszono laureatów 3. edycji konkursu o Nagrodę i Tytuł Strażnika Dziedzictwa Rzeczypospolitej Custos Monumentorum Rei Publicae. Po raz kolejny tytułem tym uhonorowano osoby i instytucje mające szczególne zasługi dla ochrony i zachowania polskiego dziedzictwa kulturowego w kraju i za granicą.

Tytuł Strażnika Dziedzictwa Rzeczypospolitej kapituła konkursowa pod przewodnictwem wicemarszałek Marii Pańczyk-Pozdziej przyznała w 3 kategoriach. Oprócz tytułu i nagrody pieniężnej laureaci otrzymali pamiątkowe medale. Nagrodę Krajową dla osób fizycznych w wysokości 10 tys. zł i tytuł Strażnika Dziedzictwa Rzeczypospolitej otrzymali Magdalena Miller i Kasper Świerzowski za – jak uzasadniono – rewaloryzację zespołu dworsko-parkowego w Kwiatonowicach, ogromną pasję kolekcjonerską i bibliofilską, a także stworzenie ważnego miejsca na Małopolskim Szlaku Literackim. Bibliotekę Śląską w Katowicach uhonorowano tytułem Strażnika Dziedzictwa Rzeczypospolitej w kategorii: Nagroda Krajowa dla instytucji (20 tys. zł) za pozyskiwanie, konserwację i udostępnianie unikatowych zbiorów, a także ważnych społecznie materiałów związanych z działaniami niepodległościowymi i ruchem „Solidarności” na Śląsku; za stworzenie aktywnego ośrodka naukowego i kulturalnego, służącego pielęgnowaniu i zachowaniu dziedzictwa kulturowego Śląska i Polski. W kategorii: Nagroda Zagraniczna im. Mieczysława Gębarowicza (5 tys. euro) tytuł Strażnika Dziedzictwa Rzeczypospolitej przyznano prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Alicji Marii Klimaszewskiej za wieloletnią działalność na rzecz zachowywania i podtrzymywania polskiego dziedzictwa kulturowego na Litwie; za poświęcenie i pasję w ratowaniu i opiece nad zabytkami najstarszej polskiej nekropolii w Wilnie – Starej Rossy; za stworzenie społecznego ruchu przywracania pamięci o wydarzeniach historycznych na tych ziemiach, a także za udaną współpracę z litewskimi instytucjami i za dobre wywiązywanie się kierowanego przez nią komitetu z obowiązków partnera w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego Polski i Litwy.

Podczas gali wręczono pamiątkowe dyplomy wszystkim nominowanym w konkursie o Nagrodę i Tytuł Strażnika Dziedzictwa Rzeczypospolitej Custos Monumentorum Rei Publicae.

Gratulacje laureatom i wszystkim nominowanym złożyli marszałek Bogdan Borusewicz oraz minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzata Omilanowska. Marszałek Senatu podkreślił, że w tegorocznej edycji konkursu senatorowie złożyli więcej wniosków niż w poprzednich, wszyscy nominowani reprezentują niezwykle wyrównany poziom, a ich dzieło warte jest uhonorowania. Minister kultury dziękowała Senatowi, że podjął się zadania nagrodzenia osób i instytucji, które swoją pracą i zaangażowaniem decydują, iż zabytki naszej kultury materialnej i niematerialnej ocaleją i zostaną spuścizną następnych pokoleń Polaków.

W imieniu nagrodzonych podziękowała Alicja Maria Klimaszewska. Jak podkreśliła, wileńskiej Rossie poświęciła 25 lat życia. Cmentarne epitafia układają się w wielką księgę historii Polski i Litwy, dlatego tak ważna jest troska o to dziedzictwo.

Oprócz laureatów w tegorocznej edycji konkursu do tego wyróżnienia nominowano następujące osoby i instytucje:

W kategorii: Nagroda krajowa dla osób fizycznych:

• Elżbietę Skirmuntt-Kufel za działalność na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego Żuław Wiślanych, wkład w rozwój edukacji regionalnej i popularyzację regionu, propagowanie wiedzy o historii i tradycjach województwa pomorskiego;
• Katarzynę Barbarę Rodziewiczza rewaloryzację zespołu dworsko-parkowego w Sielcu, za powołanie do życia Dworu Marzeń i Izby Admiralskiej Józefa Unruga, propagowanie wiedzy i pielęgnowanie pamięci o tym wielkim Polaku, dowódcy Marynarki Wojennej II RP, obrońcy wybrzeża i Helu podczas kampanii wrześniowej;
• dr hab. Urszulę Oettingen za wieloletnią działalność na rzecz upowszechniania i ochrony dziedzictwa narodowego na terenie regionu świętokrzyskiego, kształtowanie świadomości historycznej i postaw patriotycznych społeczeństwa Kielecczyzny; wkład w organizację i pomoc w renowacji zabytków kieleckich cmentarzy i innych miejsc pamięci narodowej, związanych z ważnymi dla tego regionu wydarzeniami historycznymi i kulturalnymi.

W kategorii: Nagroda Krajowa dla instytucji:

• Fundację Ośrodka Kartaza projekt „Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej”, inicjatywę ratowania materiałów archiwalnych ważnych dla lokalnych społeczności i uruchomienie ich aktywności obywatelskiej dla integrowania wokół dziedzictwa kulturowego; za przekazywanie bibliotekarzom i środowiskom lokalnym wiedzy niezbędnej do właściwego zabezpieczania, opracowywania i digitalizacji materiałów archiwalnych; za udostępnianie tych materiałów w internecie;
• Muzeum Obrony Wybrzeża Stowarzyszenia „Przyjaciele Helu” za utworzenie ważnej placówki muzealnej i ratowanie przed zniszczeniem opuszczonych przez wojsko polskich obiektów militarnych, m.in. odrestaurowanie słynnej baterii im. Heliodora Laskowskiego, wsławionej skuteczną obroną Helu w 1939 r.; za popularyzację historii i kultywowanie tradycji polskiej marynarki wojennej; dokumentowanie i popularyzowanie historii polskiego wybrzeża i losów jego mieszkańców.

W kategorii: Nagroda Zagraniczna im. Mieczysława Gębarowicza:

• Polskie Bractwo Kawalerów Gutenberga za realizowany od 2011 r. program digitalizacji zbiorów dziedzictwa kultury polskiej; za popularyzację języka polskiego, międzynarodową promocję polskiej kultury, sztuki, osiągnięć gospodarczych i naukowych, a także za szerzenie idei Europy sprawiedliwej i braterskiej; za podejmowanie działań mających na celu doskonalenie i rozwój sztuki drukarskiej; wspieranie i propagowanie czytelnictwa i edukacji, szczególnie wśród dzieci i młodzieży;
• Chełmskie Środowisko Żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowejza opiekę nad miejscami pamięci związanymi z działalnością bojową 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej na Wołyniu i Lubelszczyźnie; za pracę patriotyczno-historyczną z młodzieżą i organizowanie uroczystości rocznicowych; za dzielenie się radą i umiejętne przekazywanie doświadczeń w utrwalaniu pamięci narodowej kolejnym pokoleniom; za budowanie dobrosąsiedzkich stosunków między społecznościami mieszkającymi po obu stronach polsko-ukraińskiej granicy; za opiekę nad cmentarzami wojennymi dywizji na Wołyniu i ich rewitalizację.