Wydarzenia

17 lutego 2015 r. w Senacie, z inicjatywy wicemarszałka Stanisława Karczewskiego i kierownika Katedry i Kliniki Urologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Piotra Radziszewskiego, odbyła się konferencja „Polski mężczyzna może żyć dłużej i zdrowo się zestarzeć”. Jej uczestnicy zgodnie stwierdzili, że na wydłużenie życia mężczyzn w naszym kraju największy wpływ mogą mieć wczesna profilaktyka i edukacja zdrowotna. Niezbędne są zarówno zmiany systemowe, jak i zmiana podejścia do zdrowia mężczyzn, również przez nich samych. Zwrócono m.in. uwagę, że więcej programów i środków przeznacza się na walkę z rakiem piersi niż rakiem prostaty, choć zachorowalność na niego jest większa. Do głównych przyczyn złego stanu zdrowia mężczyzn zaliczono: otyłość, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu i unikanie badań profilaktycznych.

Wprowadzając w tematykę konferencji, wicemarszałek Stanisław Karczewski wskazał m.in. na skutki zmian demograficznych na świecie i w Polsce. Szacuje się, że w latach 2010–40 z 530 mln do 1,3 bln zwiększy się liczba osób w wieku powyżej 65 lat. W Polsce przewidywany jest spadek liczby ludności do 35 mln w 2035 r. Przedstawiając dane statystyczne dotyczące udziału poszczególnych grup wiekowych w ogólnej populacji w naszym kraju w latach: 1990, 2010 i 2050, wicemarszałek zwrócił uwagę na brzemienną w skutki tendencję – w 2050 r. dominującą grupą będą osoby w wieku 65+.

Prof. Bogdan Wojtyniak z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę, że średnia długość życia mężczyzn w Polsce wzrosła z 66 lat w 1991 r. do 73 w 2013 r., ale i tak jest niższa o 6 lat od średniej długości życia mężczyzn w krajach „piętnastki” UE. Wskazał też na różne przyczyny śmierci mężczyzn w zależności od wieku. Mężczyźni poniżej 45. roku życia najczęściej umierają z przyczyn zewnętrznych (wypadki, samobójstwa), a między 45. a 64. rokiem – na choroby układu krążenia i nowotwory złośliwe. Podobnie jest z przyczynami hospitalizacji mężczyzn. Do 45. roku życia powodem są urazy i zatrucia, a w wieku późniejszym – choroby układu krążenia. „Ci mężczyźni są w wieku produkcyjnym i to jest niepokojące. Wynika z tego, że działania zapobiegające złemu stanowi zdrowia należy podjąć przed 45. rokiem życia” – mówił prof. Bogdan Wojtyniak. Zwrócił też uwagę, że choć w Polsce w porównaniu z pozostałymi krajami Unii zachorowalność na nowotwory prostaty jest o połowę niższa, a na raka jelita grubego trochę mniejsza, to umieralność na obie choroby jest wyższa. Polacy częściej też zapadają na nowotwory płuc i umierają z ich powodu. Jak wskazał prof. Bogdan Wojtyniak, oczekiwana długość życia mężczyzn zależy również od wykształcenia. W Polsce mężczyźni z wyższym wykształceniem żyją średnio o 14–12 lat dłużej niż ci z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym oraz zasadniczym zawodowym. Dr Tomasz Zdrojewski z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego dodał, że umieralność mężczyzn w wieku produkcyjnym zależy także od wielkości PKB kraju, w którym żyją. W tych z wysokim PKB umieralność jest mniejsza. Podkreślił, że chorobom serca i naczyń można zapobiec w 80%, a nowotworom – w 40%. Wskazał na potrzebę nowoczesnej prewencji w chorobach sercowo-naczyniowych.

O możliwościach wydłużenia życia mężczyzn i zapewnienia im zdrowego starzenia się z punktu widzenia neurologa, kardiologa i urologa mówili profesorowie: Danuta Ryglewicz, Grzegorz Opolski, Piotr Radziszewski i Frans Debruyene. Prof. Danuta Ryglewicz, konsultant krajowy ds. neurologii, podkreśliła, że udar mózgu ma duży wpływ na proces starzenia się i jego jakość. We wszystkich krajach europejskich na udar częściej niż kobiety zapadają mężczyźni powyżej 45. roku życia, ale po 75. roku problem ten dotyczy raczej kobiet. Najczęstszą przyczyną udaru u mężczyzn poniżej 45. roku życia jest palenie tytoniu, a u starszych – nadciśnienie i cukrzyca. Prof. Danuta Ryglewicz stwierdziła, że obecnie można zmniejszyć ryzyko występowania udaru i skutecznie go leczyć. Dodała, że wprowadzone w Polsce programy profilaktyki i leczenia udarów nie spowodowały zmniejszenia zachorowalności, ale dzięki sieci oddziałów udarowych zmalała śmiertelność.

W opinii prof. Grzegorza Opolskiego z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego skuteczna prewencja chorób sercowo-naczyniowych powinna rozpoczynać się bardzo wcześnie, najlepiej w dzieciństwie. Do czynników zapobiegających zawałowi zaliczył m.in.: unikanie palenia tytoniu, odpowiednią aktywność fizyczną, zdrowe nawyki żywieniowe, brak nadwagi i nadciśnienia tętniczego. Zwrócił też uwagę, że wiek serca dorosłych Polaków jest wyższy o 9 lat w stosunku do ich wieku metrykalnego.

W opinii prof. Piotra Radziszewskiego lekarzem pierwszego kontaktu dla mężczyzn powinien być urolog. Niestety, w Polsce niechętnie zgłaszają się oni do takiego specjalisty. A to on często pierwszy rozpoznaje różne schorzenia, np. związane z układem krążenia. Jak mówił prof. Piotr Radziszewski, u mężczyzn w wieku powyżej 40 lat z niedoborem testosteronu wykazano 68-procentowy wzrost ryzyka śmierci w porównaniu z tymi, którzy mają prawidłowy poziom tego hormonu.

„Jakość życia starzejącego się mężczyzny zależy głównie od stanu jego układu moczowo-płciowego, dlatego najważniejszym lekarzem dla mężczyzny powinien być urolog” – potwierdził światowej sławy urolog prof. Frans Debruyne. Wskazał też na różnice w traktowaniu swojego zdrowia przez mężczyzn i kobiety. „Kobiety stawiają na profilaktykę, a mężczyźni leczą się dopiero, kiedy chorują” – mówił. Opowiedział się za promowaniem zachowań prozdrowotnych wśród mężczyzn, tak aby sami „zarządzali” swoim zdrowiem.

Dyrektor Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marzena Breza przypomniała, że od 2012 r. resort pracy realizuje rządowy program na rzecz aktywności społecznej osób starszych (obecnie na lata 2014–2020), na który w 2015 r. przeznaczono 40 mln zł. Jego uzupełnieniem ma być program „Senior – WIGOR” na lata 2015–2020; w 2015 r. przewidziano na niego 20 mln zł i kwota ta ma corocznie wzrastać. Dyrektor Marzena Breza podkreśliła, że głównymi beneficjentkami różnych projektów dla osób starszych są kobiety. Z kolei wiceminister zdrowia Beata Małecka-Libera poinformowała o przygotowywanym przez resort projekcie ustawy o zdrowiu publicznym, który ma uwzględnić rolę profilaktyki i edukacji zdrowotnej.