Wydarzenia

O znaczeniu innowacyjności i związanych z nią zagadnieniach mówili m.in. rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Marek Krawczyk, prezes Polskiej Akademii Naukprof. Michał Kleiber i wiceminister zdrowia Aleksander Sopliński. Jak przypomniał prof. Michał Kleiber, wszystkie sukcesy cywilizacyjne czerpały z ludzkiej kreatywności i poszukiwania innowacyjnych rozwiązań. Dla ich osiągnięcia potrzebne są nie tylko odkrycia naukowe, ale także innowacyjność całych procesów, ich organizacji i stosowanych procedur. Zdaniem prezesa PAN współczesna nauka wymaga zintegrowanego podejścia, szczególnie ważne jest to w medycynie, gdzie w poszukiwaniu nowych rozwiązań lekarz powinien odgrywać rolę wiodącą ze względu na dobro pacjenta. Prof. Michał Kleiber przekonywał, że polska medycyna musi się unowocześniać, nie możemy czekać, aż będzie nas stać na innowacyjne metody leczenia. Prof. Marek Krawczyk podkreślił natomiast, że medyków nic nie zwalnia z obowiązku wprowadzania innowacji. Stanowi o tym przysięga Hipokratesa, która zobowiązuje ich do stałego poszerzania swojej wiedzy i stosowania nowych rozwiązań służących chorym. Współcześnie obliguje ich do tego traktat z Lizbony, Unia Europejska dąży bowiem do wzmocnienia swej bazy naukowej, a Polska wychodzi temu naprzeciw. Jak zaznaczył rektor, rozwojowi innowacyjności w medycynie służą przede wszystkim szpitale kliniczne, które są do tego odpowiednio przygotowane i szkolą lekarzy. W opinii wiceministra Aleksandra Soplińskiego innowacje to klucz do rozwoju medycyny. Ich wprowadzanie w ochronie zdrowia opinia publiczna uważa za najważniejsze, ważniejsze nawet od ich stosowania w gospodarce. Jak stwierdził, innowacyjność zwiększa dostępność usług medycznych, wpływa na podnoszenie ich jakości. Mimo niezwykle wysokich kosztów badań poszukiwanie nowych rozwiązań w medycynie i ich wdrażanie w ostatecznym rozrachunku prowadzi do oszczędności. Według wiceministra zdrowia finansując innowacyjność, zwiększamy dostępność i jakość usług medycznych, a także ich kompleksowość.

Wicemarszałek Stanisław Karczewski zwrócił natomiast uwagę na ogromny postęp, jaki odbywa się w medycynie. Innowacyjne, rewolucyjne rozwiązania po pewnym czasie stają się standardem, normą w leczeniu pacjentów. Jak mówił, obecnie leczymy choroby, których kiedyś nie leczyliśmy. Coraz dłużej żyją chorzy, dla których medycyna nie znała kiedyś ratunku. Jak stwierdził wicemarszałek, nowoczesne metody terapii są kosztowne, ale w dłuższej pespektywie poniesione nakłady się zwracają. „Warto w nie inwestować, choćby dlatego, że zapewniają skuteczniejsze leczenie, powodujące mniej skutków ubocznych” – dodał.

Podczas konferencji wiele uwagi poświęcono chorobom mózgu i nowatorskim technikom ich leczenia, szczególnie w kontekście wyzwań demograficznych związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Na ten temat mówił prof. Grzegorz Opala z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie („Choroby mózgu w starzejącym się społeczeństwie. Czy jesteśmy przygotowani?”). Jego zdaniem konieczna jest odpowiednia baza kliniczna, opracowująca profil usług, badań naukowych oraz rozwiązań organizacyjnych dostosowanych do potrzeb ludzi starszych. Konieczne są także zmiany w nauczaniu lekarzy. Student rozpoczynający obecnie studia za 12 lat jako specjalista musi być przygotowany do pracy ze starszymi chorymi, którzy będą stanowili coraz większą grupę jego pacjentów. W programach nauczania młodych lekarzy należy zwiększyć liczbę godzin z gerontologii, a w kształceniu klinicznym przed- i podyplomowym szczególną uwagę zwrócić na specjalności z geriatrii. Ze względu na zagrożenia w sferze etycznej i kulturowej szkolenie musi jednak uwzględniać aspekt humanistyczny. Jak mówił prof. Grzegorz Opala, nie leczymy choroby, lecz chorego człowieka. Przypomniał, że w służbie zdrowia kryteria ekonomiczne najbardziej dotykają ludzi starszych. W stosunku do nich często ekonomicznymi zastępuje się kryteria jakości, co skutkuje ograniczaniem dostępu do drogich terapii ze względu na wiek i traktowaniem według niższego standardu. Starzenie się społeczeństw powoduje także coraz częstsze występowanie chorób mózgu i spowodowane tym rosnące koszty leczenia. Odpowiadając na najważniejsze postulaty zawarte w referacie prof. Grzegorza Opali, wiceminister Aleksander Sopliński zapowiedział utworzenie instytutu geriatrii.

O nowatorskich technikach medycznych w leczeniu chorób mózgu mówił prof. Mirosław Ząbek, ordynator Kliniki Neurochirurgii i Urazów Układu Nerwowego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowegow Szpitalu Bródnowskimw Warszawie, przewodniczący Polskiej Rady Mózgu. W jego opinii schorzenia mózgu, takie jak choroba Alzheimera i choroba Parkinsona, z powodu starzenia się społeczeństw stają się największym wyzwaniem dla opieki medycznej. W Unii Europejskiej w 2010 r. na ich leczenie i opiekę nad chorymi przeznaczono aż 798 mld euro. Pod względem kosztów na 2. miejscu są choroby sercowo-naczyniowe, na leczenie których w 2010 r. wydano 198 mln euro, czyli aż czterokrotnie mniej. Prezentując nowatorskie metody leczenia chorób mózgu, prof. Mirosław Ząbek powiedział, że obecnie dąży się do leczenia udarów niedokrwiennych mózgu w sposób zbliżony do leczenia zawałów serca, czyli mało inwazyjnymi metodami interwencyjnymi. Chory z udarem natychmiast byłby przewożony do ośrodka, w którym z zaczopowanego naczynia doprowadzającego krew do mózgu usuwano by blokującą je skrzeplinę.

Próby odpowiedzi na pytanie o możliwości wykorzystania innowacyjności w psychiatrii i leczeniu zaburzeń psychicznych podjął się kierownik Katedry i Kliniki Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Marcin Wojnar. Jego zdaniem do innowacyjności w medycynie należy podchodzić w niezwykle zróżnicowany sposób, nie tylko poszukując nowatorskich technologii. W ostatnich latach w psychiatrii nastąpił ogromny przełom, przede wszystkim zmienił się stosunek do pacjentów. Innowacją jest traktowanie ich jako partnerów, odstygmatyzowanie, odejście od izolacji jako podstawowej metody leczenia. Postęp spowodowały m.in. badania podstawowe, które przybliżyły lekarzom przyczyny chorób psychicznych, a przede wszystkim wprowadzanie do leczenia coraz nowszej generacji środków farmakologicznych, umożliwiających chorym w miarę normalne funkcjonowanie w swoim środowisku. Pozwala to na odchodzenie od opieki stacjonarnej i przejście do różnych form opieki w miejscu zamieszkania.

Następne 2 referaty dotyczyły zastosowania najnowocześniejszych metod leczenia w pediatrii. O innowacyjnych metodach leczenia w onkologii i hematologii dziecięcej mówiła prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, kierownik Katedry i Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Akademii Medycznej we Wrocławiu senator Alicja Chybicka, a o postępach w chirurgii dziecięcej na przykładzie leczenia wrodzonej przepukliny przeponowej – prof. Andrzej Kamiński z Warszawskiego Uniwersytetu medycznego. Senator zwróciła uwagę m.in. na podstawowy problem w leczeniu onkologicznym w Polsce. Jest nim późne rozpoznawanie chorób onkologicznych u dzieci, co stanowi jedną z głównych przyczyn gorszych wyników ich leczenia. Do rozwiązania tego problemu nie potrzeba nowoczesnych technik. Zdaniem senator Alicji Chybickiej najważniejsze jest dobro dziecka i umożliwieniu mu normalnego życia mimo choroby; prymat człowieka nad ekonomią.

Tematy kolejnych wystąpień to: „Zaćma – problem medyczny, społeczny i ekonomiczny” (prof. Jerzy Szaflik, kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego) i „Innowacyjne metody diagnostyczne w medycynie nuklearnej” (dr Małgorzata Kobylecka z Zakładu Medycyny Nuklearnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego). Szczególnie aktualna wydaje się także w kontekście rozprzestrzeniającej się obecnie epidemii eboli próba odpowiedzi na pytanie, czy w XXI w. są jeszcze możliwe epidemie chorób zakaźnych. Podjął ją konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych dr Andrzej Horban.