Wydarzenia

Polscy przedsiębiorcy, zwłaszcza ci mali i średni, jako największy problem w swojej działalności podają rosnące ceny energii. By to zmienić, konieczne jest radykalne zwiększenie udziału w miksie energetycznym energii pochodzącej z OZE – wskazywali uczestnicy konferencji „Wzrost cen nośników energii a sytuacja przedsiębiorstw w Polsce. Diagnoza, propozycje rozwiązań”, zorganizowanej 1 marca 2023 r. przez Senacki Zespół ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Konieczne są też kompleksowe i systemowe rozwiązania, zniesienie barier regulacyjnych, odpolitycznienie procesów gospodarczych czy ograniczenie monopoli, zwłaszcza w sektorze energetycznym. Postulowano też przejrzenie dotychczasowej polityki podatkowej, przede wszystkim Polskiego Ładu i składki zdrowotnej, która stała się de facto nowym podatkiem. Inne kwestie dotyczyły pomocy de minimis ze strony rządu.

„Jest dobrze, ale nie beznadziejnie” – mówił przewodniczący Zespołu ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw senator Adam Szejnfeld, otwierając konferencję poświęconą m.in. kondycji przedsiębiorstw z sektora MŚP. Przypomniał, że w IV kwartale 2022 r. zanotowano największy w tym wieku spadek polskiego PKB, który wzrósł zaledwie o 2,4%. Zdaniem senatora nie można przejść nad tym do porządku dziennego, ponieważ to przedsiębiorcy odpowiadają za 72% polskiego PKB, z czego 50% wytwarzają firmy z sektora MŚP, czyli mali i średni przedsiębiorcy, podczas gdy za 22% odpowiadają ci najwięksi, na których ewidentnie stawia obecna władza, wspierając ich m.in. w sytuacji gwałtownego wzrostu cen energii.  Kolejny problem to starzenie się społeczeństwa i coraz trudniejsze zastępowanie osób kończących aktywność zawodową. W ocenie senatora Adama Szejnfelda ubiegły rok można określić mianem „boomu likwidacyjnego” w sektorze MŚP, gdzie 260 tys. firm zawiesiło swoją działalność, spośród których 106 tys. tys. wręcz ją zamknęło. Niestety, wszystko wskazuje, że obecny rok będzie równie zły. Inne problemy dotyczą zmian podatkowych, tzw. Polskiego Ładu, przekształcenia składki zdrowotnej de facto w podatek czy skokowego wzrostu cen nośników energii. Według senatora Adama Szejnfelda należy też przywrócić właściwą rolę urzędowi ochrony konkurencji, odejść od upolitycznienia i ręcznego sterowania gospodarki.

O potrzebie funkcjonowania konkurencyjnych rynków w dobie transformacji energetycznej mówił też dr Janusz Steinhoff, były wicepremier i mister gospodarki, przewodniczący gospodarczego gabinetu cieni BCC. W jego ocenie przed polską energetyką stoją ogromne wyzwania związane z koniecznością zmiany archaicznego miksu energetycznego, jednej z przyczyn galopujących cen nośników energii. Należy też odchodzić od węgla kamiennego, ponieważ ze względu na koszt emisji CO₂ energia z tego surowca jest bardzo droga. Od węgla należy też odchodzić ze względu na coraz bardziej liczące się uwzględnianie śladu węglowego w produkcji, który w kolejnych latach będzie coraz mocniej warunkował ich konkurencyjność na światowych rynkach. Dlatego konieczny jest rozwój energii z OZE, przyrost fotowaolataliki, rozwój morskiej energetyki wiatrowej, inwestycje w sieci przesyłowe i dystrybucyjne, podjecie całej gamy działań na polskiej wsi, czyli wykorzystania biogazowni, które stanowią ogromny potencjał na uzyskanie 8 mld m³ metanu.

W ocenie Janusza Steinhoffa zablokowanie inwestycji wiatrowych stanowiło ogromny błąd. Za „sabotaż gospodarczy” uznał   monopolistyczne działania na rynku paliw płynnych i połączenie Lotosu z Orlenem. Niestety, monopole rządzą też rynkiem gazu, gdzie PGNiG odpowiada za 90% tego nośnika na polskim rynku, a także na rynku energii elektrycznej podzielonego de facto miedzy 4 spółki. To wszystko cofa nas o kilkanaście lat, uniemożliwia prowadzenie swobodnej działalności gospodarczej polskim przedsiębiorcom. „Konstatuję z największym smutkiem i ubolewaniem, że tworzymy państwo na wzór PRL-u. W gospodarce nie ma darmowych obiadów, a państwo powinno zapewnić przedsiębiorcom odpowiednie regulacje zapewniające swobodę gospodarczą” – przekonywał Janusz Steinhoff. Jak wskazywał, pod hasłem bezpieczeństwa energetycznego czy żywnościowego wykonuje się różne ruchy, które nijak mają się do konkurencyjności, tworzy się prawo powielaczowe, łamie prawo w sprawie konsultacji społecznych. Przedsiębiorcy domagają się stabilności prawa, a zablokowanie konkurencji na rynku energii podnosi koszty ich działalności. „Molochy nie przyniosą synergii, generują natomiast dodatkowe koszty” – wskazywał. Według Adama Steinhoffa energetyka ogranicza polską przedsiębiorczość, nie przygotowuje nas do wyzwań związanych z zieloną gospodarką.

O szansach i wyzwaniach stojących przed polskimi przedsiębiorcami w 2023 r. mówił prezes Krajowej Izby Gospodarczej Marek Kłoczko. Jego zdaniem siłą polskiej gospodarki jest jej wielobranżowość. Zamiast ręcznego sterowania potrzebne jest jej proste, stabilne, przyjazne otoczenie instytucjonalne, a także deregulacja, bowiem nadmiar ustaw powoduje, że przedsiębiorca nie może sobie poradzić w tym galimatiasie prawnym.

Przewodniczący Nadzwyczajnej Komisji ds. Klimatu senator Stanisław Gawłowski, odpowiadając na pytanie, co może wpłynąć na obniżenie cen energii, zdecydowanie postawił na energię z OZE. Mówił m.in. o tworzeniu spółdzielni energetycznych czy tzw. linii bezpośrednich przesyłowych. Zgodził się, że monopol jest czymś zabójczym dla gospodarki. Zdaniem senatora rozwój OZE to szansa na znacząco tańszą energię.

Wyzwania dla przedsiębiorstw w Polsce w związku ze wzrostem cen nośników energii, ze szczególnym uwzględnieniem sektora MŚP omówił dyrektor generalny Konfederacji Lewiatan Grzegorz Baczewski. Jak wskazał, wzrost cen energii stanowi najczęściej wskazywany przez polskich przedsiębiorców problem, mimo że stanowi on tylko 2% wszystkich kosztów działalności. Dlatego konieczne jest radykalne przyspieszenie i zlikwidowanie barier regulacyjnych związanych z OZE, które zapewnią tańszą energię.