Sprawy międzynarodowe

W Senacie odbyła się V sesja Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy.
Delegacjom parlamentarnym przewodniczyli marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, przewodniczący litewskiego Sejmu Vydas Gedvilas i przewodniczący ukraińskiej Rady Najwyższej Wołodymyr Rybak.
Otwierając zgromadzenie, marszałek Bogdan Borusewicz podkreślił, jak wielką wagę Polska, Litwa i Ukraina przywiązują do relacji trójstronnych, a także jak ogromny jest ich potencjał. „Nasze relacje traktujemy komplementarnie – jako wzajemnie wspierające się mechanizmy, służące jednemu celowi – rzeczywistemu zbliżeniu państw Europy Wschodniej, w tym przede wszystkim naszego strategicznego partnera, jakim jest Ukraina, do Unii Europejskiej w wymiarze instytucjonalnym, gospodarczym i ludzkim” – powiedział.
Marszałek Senatu zwrócił też uwagę na fakt, że rok 2013 jest niezwykle znaczący w stosunkach między tymi 3 krajami, w lipcu bowiem Litwa obejmie prezydencję w Radzie EU. Zapowiedział, że razem z Litwą, sprawującą prezydencję, w trakcie której odbędzie się trzeci szczyt Partnerstwa Wschodniego, Polska będzie zabiegać na forum unijnym o to, aby w listopadzie 2013 r. w Wilnie doszło do podpisania umowy stowarzyszeniowej z Ukrainą i parafowania takich umów z Gruzją i Mołdawią. „Mamy nadzieję, że Kijów wesprze nasze działania na rzecz urzeczywistnienia tego celu, realizując odpowiednie reformy, których oczekuje Unia Europejska” – oświadczył marszałek. Dodał, że Ukraina może liczyć na wsparcie we wdrażaniu reform związanych z liberalizacją wizową, ponieważ zniesienie obowiązku wizowego dla Ukraińców przyniesie wiele korzyści – rozwój kontaktów międzyludzkich i intensyfikację współpracy między regionami i samorządami.
Marszałek Bogdan Borusewicz powiedział, że Polska śledzi też działania Ukrainy związane z jej przewodnictwem w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, zwłaszcza pod kątem ochrony fundamentalnych praw i wolności człowieka, zwalczania terroryzmu i handlu ludźmi. Marszałek podkreślił, że w naszym kraju nie ma zgody na prowadzenie walki politycznej za pomocą sądów.
Zdaniem marszałka Senatu, warszawskie spotkanie stanowi doskonałą możliwość wzajemnego poznania się po zeszłorocznych wyborach parlamentarnych na Litwie i Ukrainie. „Cieszy zatem fakt, że przewodniczący zarówno litewskiego Sejmu, jak i Rady Najwyższej Ukrainy gotowi są kontynuować to wspólne przedsięwzięcie, zapoczątkowane 8 lat temu” – zauważył marszałek Bogdan Borusewicz.
Przewodniczący litewskiego Sejmu Vydas Gedvilas ocenił, że podpisanie umowy stowarzyszeniowej z Ukrainą byłoby znaczące nie tylko dla Ukrainy, ale także dla Litwy i Polski. „Mamy nadzieję, dążenia i wiarę, że umowa stowarzyszeniowa między Unią Europejską a Ukrainą zostanie podpisana nie w jakiejś bliżej nieokreślonej przyszłości, lecz w listopadzie bieżącego roku w Wilnie” – oświadczył. Poinformował, że przygotowania do prezydencji litewskiej w Radzie UE przebiegają sprawnie. „Wspólnie z Polską uczynimy wszystko, aby doprowadzić do podpisania umowy z Ukrainą” – dodał. Wspomniał ponadto o trudnościach z wprowadzeniem w życie ruchu bezwizowego z Białorusią na obszarach przygranicznych. Wskazywał, że praktyczna realizacja ruchu bezwizowego dla obszarów przygranicznych w promieniu 50 km od granicy wydawała się obiecująca. Przewodniczący litewskiego Sejmu przypomniał, że może to ułatwić ruch dla 800 tys. obywateli. „Niestety, nadal pozostaje to w sferze aspiracji, choć w 2009 r. w Lublinie wydawało się to łatwo i szybko osiągalne. Hamulec do wprowadzenia takiego reżimu nie leży po stronie litewskiej” – powiedział. Poruszył też kwestie współpracy energetycznej między naszymi 3 krajami. Zaproponował powołanie komisji, która mogłaby zajmować się tym między sesjami zgromadzenia.
Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Wołodymyr Rybak ocenił, że spotkanie w Warszawie to kolejny krok w kierunku lepszego poznania i porozumienia. „Razem poszukujemy rozwiązań wspólnych problemów. Na tym polega dobrosąsiedztwo – jest to wspólny interes polityczny i gospodarczy. Ukraina potrzebuje otwarcia drzwi do domu europejskiego. Najważniejsza rzecz dla nas to wsparcie eurointegracyjnych dążeń Ukrainy” – zadeklarował. Przewodniczący wyraził nadzieję, że „w listopadzie w Wilnie, dzięki poparciu przyjaciół polskich i litewskich, uda się osiągnąć postęp na tej drodze”. Zapewniał, że w jego kraju reformy polityczne, gospodarcze, społeczne są systematycznie przeprowadzane. „Jesteśmy świadomi, że Europa oczekuje zdecydowanych reform, ale Ukraina potrzebuje ze strony Europy kroku do przodu, otwarcia drzwi do tego domu” – dodał przewodniczący Wołodymyr Rybak. Zaznaczył, że dla jego kraju bardzo ważna pozostaje kwestia ułatwień wizowych. Podkreślił, że przygotowane zostały już podstawy prawne do wprowadzenia paszportów biometrycznych. Zaakcentował również znaczenie umowy o pogłębionej strefie wolnego handlu i ukraińską gotowość do bycia poważnym partnerem gospodarczym dla Unii.
Minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak przedstawił informację na temat tworzenia brygady litewsko-polsko-ukraińskiej LITPOLUKRBRIG. Jak zapowiedział, jej zadaniem będzie uczestniczenie w międzynarodowych operacjach bojowych, zacieśnianie regionalnej współpracy wojskowej, a także stworzenie podstaw do powołania ewentualnej grupy bojowej UE po 2015 r. Jeszcze w tym półroczu 2013 r. ma zostać podpisana umowa w tej sprawie, a rozpoczęcie szkoleń i ćwiczeń zaplanowano już na jesień. Minister poinformował, że ze strony polskiej brygada jest gotowa do przyjęcia w swoje struktury żołnierzy litewskich i ukraińskich.
Obrady zakończyły się przyjęciem deklaracji końcowej. Parlamentarzyści podkreślili w niej, że formuła zgromadzenia wnosi nową jakość do relacji między parlamentami i stanowi platformę współpracy wielostronnej, ukierunkowanej na osiąganie wspólnych celów, zwłaszcza związanych z europejskim wyborem i integracyjnymi aspiracjami jego członków. Ponadto jest formą współpracy regionalnej i zarazem realizacji europejskiej polityki sąsiedztwa, odgrywającą szczególną rolę w dążeniu do osiągnięcia celów Partnerstwa Wschodniego i rozwoju projektu integracyjnego w Europie Wschodniej. W deklaracji wyrażono poparcie dla liberalizacji polityki wizowej Unii Europejskiej wobec Ukrainy oraz obietnicę działań na rzecz konsekwentnego osiągania kolejnych etapów w relacjach Ukrainy z Unią. Ponadto parlamentarzyści oczekują, że zgłoszone przez delegację Sejmu Republiki Litewskiej priorytety litewskiej prezydencji w Radzie UE są zgodne z europejskimi i integracyjnymi celami zgromadzenia. Wyrazili też nadzieję, że uchwała Rady Najwyższej o realizacji eurointegracyjnych aspiracji Ukrainy i zawarciu umowy stowarzyszeniowej między Ukrainą a Unią Europejską zostanie wprowadzona w życie. Spodziewają się, że umowa ta zostanie podpisana podczas szczytu Partnerstwa Wschodniego w Wilnie. Rada Najwyższa Ukrainy otrzyma w tym celu ze strony polskiego Sejmu i Senatu oraz litewskiego Sejmu wszechstronne wsparcie eksperckie i organizacyjne, pozwalające wykorzystać doświadczenia nowych państw członkowskich Unii Europejskiej z Europy Środkowowschodniej w zakresie budowania instytucji demokratycznych i państwa prawa oraz adaptacji ustawodawstwa Ukrainy do wymogów UE. Rada Najwyższa otrzyma także pomoc i wsparcie we wdrażaniu reform mających na celu spełnienie przez Ukrainę kryteriów politycznych, prawnych i gospodarczych na jej drodze do Unii.
W deklaracji z zadowoleniem przyjęto również informację ministra obrony narodowej Tomasza Siemoniaka. Wspomniano też o wspólnej publikacji, zaproponowanej podczas lubelskiego spotkania w 2009 r., która, oddając wspólnotę losów 3 narodów, stanie się wyrazem wzajemnego zaufania i wiary we wspólną przyszłość w Europie.