Sprawy międzynarodowe

Obradujące z udziałem delegacji Senatu i Sejmu w stolicy Rwandy, Kigali, 145 Zgromadzenie Unii Międzyparlamentarnej przyjęło 14 października br. przez aklamację specjalną rezolucję „Potępienie inwazji na Ukrainę i postępującej aneksji terytoriów, w obronie integralności terytorialnej wszystkich krajów świata”. Wicemarszałkini Senatu RP Gabriela Morawska-Stanecka, senator Margareta Budner oraz przedstawiciele Sejmu uczestniczyła w pracach Komisji ds. Demokracji i Praw Człowieka, obradach Rady Zarządzającej i w toczącej na forum Zgromadzenia Debacie Ogólnej.

Posłowie i senatorowie spotkali się z przedstawicielami Brytyjskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej. Strona polska zwróciła się do brytyjskich członków parlamentu o wsparcie w powołaniu specjalnego Trybunału ds. rozliczenia zbrodni wojennych na Ukrainie, który mógłby osadzić sprawców i zadecydować o przyznaniu reparacji. Rozmawiano również o dotykającym całą Europę kryzysie energetycznym i rozwiązaniach jakie rządy mogą wprowadzić, aby chronić swoich obywateli, przede wszystkich tych najbardziej potrzebujących. Strona brytyjska  wyraziła również zaniepokojenie rosnącą inflacją. Wicemarszałkini Gabriela Morawska-Stanecka podkreśliła, że w obecnej sytuacji kraje europejskie powinny wpierać się w radzeniu sobie z  kryzysem energetycznym oraz stać zjednoczeni przeciwko Rosji i być jednomyślne, jeżeli chodzi o utrzymanie sankcji.

Senator Margareta Budner oraz Szef Kancelarii Senatu Adam Niemczewski wzięli udział w spotkaniu z ministrem spraw zagranicznych Rwandy. Rozmawiano przede wszystkim o planach ustanowienia w Rwandzie polskiej ambasady, co w ocenie stron ułatwiłoby znacząco rozwijanie współpracy gospodarczej, wymianę studentów i ruch turystyczny. Senator Margareta Budner nawiązała do dużej liczby studentów rwandyjskich studiujących w Polsce na kierunkach medycznych, wskazując na wysoki poziom kształcenia w naszym kraju w tej dziedzinie. Rozmawiano także o możliwości wsparcia dla rezydentów medycznych, powracających do ojczyzny po skończonych studiach i zorganizowaniu specjalnych kursów specjalizacyjnych prowadzonych przez polskich lekarzy w Rwandzie. Pozwoliłoby to na wykształcenie większej liczby specjalistów w rożnych dziedzinach medycyny, którzy są bardzo potrzebni w Rwandzie.

Delegacja polska odwiedziła również Kigali Genocide Memorial, miejsce pamięci o ludobójstwie popełnionym przez ludność Hutu na plemieniu Tutsi. Parlamentarzyści złożyli kwiaty w imieniu Senatu i Sejmu RP na masowych grobach ofiar tragedii, która wydarzyła się w Rwandzie w 1994 roku. Przy miejscu pamięci stworzono specjalne centrum informacyjne, w którym odwiedzający mogą poznać historię Rwandy, przyczyny konfliktu między Hutu a Tutsi oraz wysłuchać relacji naocznych świadków ludobójstwa.

Senator Margareta Budner oraz minister Adam Niemczewski reprezentowali delegację Senatu podczas odwiedzin w Ośrodku Szkolno – Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Kibeho. Ośrodek ten założony został w 2009 r. przez s. Rafaelę Nałęcz ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża z Lasek koło Warszawy. Od początku funkcjonowania szkoła otrzymuje pomoc z Polski. Dzięki zaangażowaniu sióstr, wolontariuszy i nauczycieli, dzieci ze szkoły w Kibeho kontynuują edukację na poziomie średnim i wyższym. Ośrodek jest pierwszą placówką dla osób niewidomych w Rwandzie. Przed jej powstaniem osoby niewidome pozbawione były możliwości edukacji w tym kraju.

W wizycie wzięli udział również posłowie Barbara Bartuś i Tadeusz Zwiefka oraz Szef Kancelarii Sejmu Agnieszka Kaczmarska. Delegacji towarzyszył ambasador Krzysztof Buzalski.

Wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka oraz poseł Radosław Fogiel spotkali się z senatorem Jeanem Pierrem Dusingizemungu, przewodniczącym utworzonej 12 października br. Parlamentarnej Grupy Przyjaźni Polsko-Rwandyjskiej. Wicemarszałkini jest przewodniczącą Polsko-Rwandyjskiej Grupy w Senacie RP. Strony zgodziły się, że dzięki bezpośrednim kontaktom parlamentarzyści będą mogli nie tylko wymieniać doświadczenia związane z pracami legislacyjnymi, ale również mieć realny wpływ na wsparcie polskich przedsiębiorców, chcących inwestować w Rwandzie czy rwandyjskich obywateli studiujących w Polsce. Rwanda jest bardzo zainteresowana rozwijaniem dwustronnej współpracy, a dotychczasowe przedsięwzięcia pokazują, że dla Polski to duża szansa na rozwój inwestycji w Afryce Środkowej i Wschodniej.

Parlamentarzyści przebywający w Kigali zostali zaproszeni również do odwiedzenia huty cyny Luna-Smelter, prowadzonej przez polsko-rwandyjską spółkę. Delegacja zapoznała się z działalnością firmy oraz metodami pozyskiwania i wytopu cyny. Huta jest pozytywnie oceniana przez rząd Rwandy, ponieważ na tle innych podobnych zakładów,wyjątkowo dba o bezpieczeństwo i dobre warunki pracy dla zatrudnionych tam pracowników. Dodatkowo aktywność spółki przyczyniła się do rozwoju całego górniczego i metalurgicznego rynku we Wschodniej Afryce.

Oficjalne obrady 145. Zgromadzenia Unii Międzyparlamentarnej rozpoczęły się w Kigali 12 października br. Przedstawicielki Senatu RP Wicemarszałkini Gabriela Morawska-Stanecka i senator Margareta Budner wzięły udział w obradach stałej Komisji ds. Demokracji i Praw Człowieka, pracujacej nad tekstem rezolucji, która potem zostanie przyjęta jako stanowisko całego Zgromadzenia. Tematem rezolucji jest „Wpływ parlamentów narodowych na lokalny i regionalny rozwój krajów z wysokim poziomem migracji i zahamowanie wszystkich rodzajów handlu ludźmi i łamania praw człowieka, w tym sponsorowanych przez państwa”. Polska delegacja była inicjatorem wniesienia pod obrady Zgromadzenia tematów związanych z uchodźcami i migracjami, a w pracach nad ostateczną treścią samej rezolucji walczy o zachowanie wszystkich propozycji potępiających rosyjską agresję na Ukrainę. Wywołany przez Rosję konflikt, który łamie międzynarodowe prawo humanitarne, zmusił prawie 7 milionów obywateli i mieszkańców Ukrainy do ucieczki z kraju i przyczynił się do kryzysu humanitarnego na niespotykaną skalę. Członkowie komisji z kilkudziesięciu krajów świata poparli poprawki zaproponowane przez Ukrainę i Polskę, przeciwstawiając się parlamentarzystom z delegacji rosyjskiej, którzy usiłowali całkowicie usunąć kwestię ukraińską z rezolucji.

Delegacja odbyła również spotkanie bilateralne z Ukraińską Grupą Unii Międzyparlamentarnej, na czele z Wiceprzewodniczącym Rady Najwyższej Oleksandrem Korniyenko. Wiceprzewodniczący podziękował Polsce za pomoc, której udziela ludności ukraińskiej uciekającej przed wojną i za wspieranie ukraińskiego oporu. Podkreślił, że Ukraina nieustannie prosi o wsparcie i nakładanie jak najszerszych sankcji, także w sektorach energetycznych. Będzie również potrzebować pomocy, aby odbudować całkowicie zniszczoną infrastrukturę. Z powodu ataków rosyjskich Ukraina nie była w stanie zebrać zbiorów w tym roku - pola zostały zniszczone. Z tego samego powodu niemożliwe będzie zasianie nowego zboża. Ta sytuacja wywoła kryzys żywnościowy, który dotknie świat bardzo niedługo, między innymi dlatego wojna tocząca się na terenie Ukrainy nie jest tylko problemem regionalnym. Wicemarszałkini Gabriela Morawska-Stanecka w imieniu całej delegacji zapewniła, że polskie stanowisko wobec Ukrainy jest niezmienne i niezależne od opcji politycznej. Polska będzie wspierać Ukrainę w każdy możliwy sposób i również na forum Unii Międzyparlamentarnej jest adwokatem strony ukraińskiej. Wyraziła przekonanie, że powinien zostać jak najszybciej powołany specjalny trybunał ds. rozliczenia zbrodni wojennych popełnionych na Ukrainie. Podkreśliła, że Polska chciałaby uczestniczyć w pracach takiego Trybunału.

Dzień obrad zakończy się głosowaniem nad tzw. tematem nadzwyczajnym, który dotyczy bieżącej sytuacji na świecie. Polska będzie wspierać propozycje złożoną przez Chile i całą południowoamerykańską grupę polityczną, która dotyczy potępienia agresji Rosji na Ukrainę i aneksji terytoriów suwerennego państwa.

Wcześniej Wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka oraz poseł Radosław Fogiel wzięli udział w poprzedzającym rozpoczęcie obrad plenarnych spotkaniu grupy geopolitycznej 12plus, do której należą kraje europejskie oraz m.in. Turcja, Kanada i Nowa Zelandia. Spotkanie to odbyło się 10 października br. Podczas dyskusji delegaci skupili się nad wydarzeniami tego dnia w Ukrainie, gdzie armia rosyjska przeprowadziła ataki na obiekty cywilne na całym terytorium tego kraju. Rozmawiano też o zmianie regulaminu organizacji, który pozwalałby nałożyć sankcje na parlamentarzystów krajów, które nie przestrzegają prawa międzynarodowego i otwarcie łamią prawa człowieka. Przedstawiciele Ukrainy zarzucają organizacji brak możliwości ukarania delegatów, którzy nie przejmują się nawet treścią przyjętej przez  UM rezolucji. Polska zdecydowanie poparła stanowisko ukraińskie. Zaproponowano powołanie grupy roboczej, która zajmie się przeglądem obowiązującego regulaminu i postara się zaproponować możliwe rozwiązania. W skład grupy weszła Szwajcaria, Ukraina, Republika Czeska i Polska. Polska delegacja zgłosiła również Wicemarszałkinię Gabrielę Morawską-Stanecką na przedstawiciela Grupy 12plus w Stałej Komisji ds. poszanowania Międzynarodowego Prawa Humanitarnych (Prawa Konfliktów Zbrojnych). Kandydatura ta została jednogłośnie przyjęta.

Członkowie delegacji odbyli również szereg rozmów bilateralnych dotyczących dalszych działa związanych z przeciwstawianiu się rosyjskiej agresji na Ukrainę. Zgromadzeni wysłuchali tez relacji parlamentarzystów ukraińskich o atakach rosyjskich, które miały miejsce 10 października i spowodowały ogromne zniszczenia obiektów cywilnych. W atakach zginęło najwięcej cywilnych ofiar od początku wojny.

Grupa wybrała również nowego przewodniczącego – Andriesa Gryffroya, Wiceprzewodniczącego Senatu Belgii.

11 października br. Wicemarszałkini Senatu RP Gabriela Morawska-Stanecka oraz poseł Radosław Fogiel spotkali się z Przewodniczącym Senatu Rwandy Augustinem Iyamuremye. Rozmowy dotyczyły rozwijającej się ostatnio prężnie współpracy polsko-rwandyjskiej w dziedzinie edukacji i gospodarki. Polska jest krajem, w którym studiuje najwięcej studentów z Rwandy pobierających nauki za granicą. Pozwala to na planowanie dalszego rozwoju współpracy w wielu dziedzinach, miedzy innymi w medycynie, która cieszy się największym zainteresowaniem Rwandyjczyków planujących studia w Polsce. Również polskie firmy z branży hutniczej, górniczej i oświetleniowej są zainteresowane nawiązaniem współpracy lub już inwestują w Rwandzie. Przewodniczący podkreślał rolę polskich zakonników i zakonnic, którzy od wielu lat prowadzą misje w Rwandzie i swoją pracą przyczyniają się do rozwoju tego kraju. Obie strony doceniły także rolę nowego ambasadora Rwandy w Polsce, Anastase Shyaki.

Strona rwandyjska wyraziła zaniepokojenie sytuacją w Ukrainie. Jako naród ciężko doświadczony wojną, który musiał zmierzyć się z tragedią ludobójstwa, Rwanda jest szczególnie wrażliwa na działania, przez które cierpi ludność cywilna. Przewodniczący Iyamuremye  wyraził opinię, że niektóre kraje afrykańskie nie chciały potępić Rosji, bo może nie mają dostatecznej wiedzy, o tym co się dzieje i jaki wpływ ta wojna może mieć na cały świat.

Wicemarszałkini Gabriela Morawska-Stanecka podkreśliła, że należy podjąć wszelkie działania, aby doprowadzić do zakończenia agresji rosyjskiej na Ukrainę, a w skali globalnej edukować społeczeństwa o zagrożeniach jakie niesie za sobą konflikt.

Strona polska poinformowała przedstawicieli parlamentu Rwandy, że w Senacie RP powstała Grupa Polsko-Rwandyjska. Dzięki zaangażowaniu członków parlamentu będzie można ułatwić nawiązanie bliższej współpracy między oboma krajami.

W spotkaniu wziął również udział Ambasador RP w Rwandzie Krzysztof Buzalski oraz Konsul Honorowy RP w Rwandzie Charles Murigande.

Delegacja polska spotkała się także z Sekretarzem Generalnym Unii Międzyparlamentarnej Martinem Chungongiem. Przedstawiciele Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej współpracowali przy wypracowaniu rezolucji potępiającej agresję Rosji na Ukrainę podczas poprzedniego, 144. Zgromadzenia, które odbyło się w marcu 2022 r. w Indonezji. Na mocy zapisów rezolucji powołano specjalną Grupę Zadaniową ds. wojny w Ukrainie, której celem jest doprowadzenie do jak najszybszego zakończenia konfliktu. Sekretarz Generalny przedstawił dotychczasowe działania Grupy oraz plany na najbliższą przyszłość. Zapewnił, że punktem wyjścia dla jej członków jest pewność, że Federacja Rosyjska łamie prawo międzynarodowe, łamie prawa człowieka i zasady prowadzenia konfliktów wojennych. Uznano, że należy przekonać obie strony do zaprzestania działań i rozpoczęcia pokojowego dialogu. Wicemarszałkini Morawska-Stanecka podkreśliła, że jednym z jego warunków jest całkowite wycofanie wojsk rosyjskich z terytorium Ukrainy oraz zabezpieczenie uznanych prawem międzynarodowym ukraińskich granic.

Marting Chungong podkreślił, że zarówno Przewodniczący, jak i Komitet Wykonawczy Unii Międzyparlamentarnej potępia działania Rosji, a przedstawiciele organizacji będą robić wszystko, aby doprowadzić do pokojowego zakończenia konfliktu.

Obok 145. Zgromadzenia Unii Międzyparlamentarnej odbywa się spotkanie Stowarzyszenia Sekretarzy Generalnych Parlamentów, w którym uczestniczą Szef Kancelarii Senatu Adam Niemczewski i Dyrektor Biura Analiz, Dokumentacji I korespondencji Kancelarii Senatu Agata Karwowska-Sokołowska. Szefowie urzędów zajmujących się obsługą administracyjną izb parlamentarnych wymieniają się doświadczeniami i sposobami na utrzymanie skutecznie działających kancelarii w czasach kryzysowych.W kolejnych dniach zgromadzeni będą dyskutować o pomysłach na wspieranie parlamentarzystów, którzy stracili lub złożyli mandat. Planowana jest także wymiana doświadczeń związanych z uchwalaniem, planowaniem wydatków oraz nadzorowaniem budżetów izb.