Posiedzenia Senatu

9 maja maja 2024 r. zakończyło się 11. posiedzenie Senatu. Podczas niego Izba wprowadziła zmianydo 2 nowelizacji, 3 ustawy przyjęła bez poprawek. Wprowadziła zmiany w swoim regulaminie. Pierwszego dnia obrad Senat podjął uchwałę w 20. rocznicę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Ustawy przyjęte z poprawkami.

Ustawa  o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji rządowej (projekt rządowy), do której Izba wprowadziła 11 poprawek, w większości legislacyjnych i doprecyzowujących, dostosowuje strukturę i zadania administracji rządowej do wyzwań i priorytetów Rady Ministrów, w szczególności w sprawach dotyczących surowców energetycznych, paliw i energetyki jądrowej. Powstanie Ministerstwo Przemysłu, które będzie się zajmować gospodarką surowcami energetycznymi, jak gaz, paliwa, energetyka jądrowa. Kolejną kwestią, którą reguluje ustawa jest przeniesienie Z Ministerstwa Rozwoju i Technologii do resortu klimatu i środowiska trafią kwestie związane z energetyką prosumencką i rozproszoną. Sprawy dotyczące opieki nad Polonią i Polakami za granicą zostaną przeniesione z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych Polski – do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Instytut Ekonomiczny przejdzie pod nadzór Ministerstwa Finansów, podobnie jak Fundusz Przeciwdziałania Covid-19. Ustawa reguluje ponadto m.in. kwestie dotyczące przeciwdziałania przemocy domowej czy polityki senioralnej.

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (projekt rządowy), do której Izba wprowadziła ponad 32 poprawki, zmienia przepisy dotyczące wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa (KRS). Senat m.in. zagwarantował wszystkim sędziom bierne prawo wyborcze, niezależnie od tego, czy byli członkami Krajowej Rady Sądownictwa przed zmianą obowiązującą od 2018 r., czy też po tej zmianie. Wprowadził też zasadę, zgodnie z którą każdy z sędziów mających prawo wybierania członków KRS może oddać nie więcej niż po 1 głosie na kandydatów spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów wojskowych, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych, po 2 głosy – spośród sędziów sądów apelacyjnych i okręgowych, a także po 3 głosy na kandydatów spośród sędziów sądów rejonowych. Poprawka ta ma zapewnić większą reprezentatywność nowego składu KRS. Izba ustaliła procedury obsadzania miejsca w KRS, zwolnionego np. wskutek śmierci lub zrzeczenia się z powodu choroby, przez sędziego, który w wyborach otrzymał kolejno największą liczbę głosów w danej kategorii. Senatorowie określili również termin ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą list sędziów kandydujących do KRS, a także ich zgłoszeń i wykazów sędziów popierających te zgłoszenia, jeśli nie nastąpiła odmowa przyjęcia zgłoszeń kandydatów. Ustalili też kolejność, według której ogłasza się wskazane listy, zgłoszenia i wykazy. Wprowadzili zasadę, zgodnie z którą przed przystąpieniem do głosowania w wyborach do KRS sędzia okazuje komisji skrutacyjnej dokument potwierdzający jego tożsamość. Senatorowie wprowadzili ponadto poprawkę dotyczącą Rady Społecznej przy KRS, która ma opiniować jej działania. Zgodnie z senacką zmianą jeśli KRS nie uwzględni opinii Rady Społecznej, musi wskazać okoliczności, które wpłynęły na takie rozstrzygnięcie. Zmiana ta ma zapewnić większą kontrolę społeczną wobec KRS. Senat zapewnił również możliwość zastosowania przepisów dotyczących zgłaszania kandydatów na członków KRS i udziału w pierwszych wyborach zarządzanych przez Państwową Komisję Wyborczą dzięki ustaleniu, że wybory zostaną wyznaczone na dzień przypadający nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia podjęcia uchwały o zarządzeniu wyborów. Pozostałe senackie poprawki mają charakter redakcyjny, technicznoprawny i zapewniają spójność systemu prawa.

Zgodnie z nowelą członkowie KRS mają być wybierani w wyborach bezpośrednich i w głosowaniu tajnym przez wszystkich sędziów w Polsce, a nie – jak zgodnie z nowelą obowiązującą od 2018 r. – przez Sejm. Obecni sędziowie członkowie KRS mają stracić mandaty. Prawo do kandydowania na członka KRS nie będzie przysługiwało sędziom, którzy nimi zostali na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa do prezydenta po zmianie przepisów w 2018 r. Zgodnie z nowelizacją do KRS byliby wybierani: 1 sędzia Sądu Najwyższego, 2 sędziów sądów apelacyjnych, 2 sędziów sądów okręgowych, 6 sędziów sądów rejonowych, 1 sędzia sądu wojskowego, 1 sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego i 1 sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego (łącznie 15 członków). Kandydatów będą mogły zgłaszać 10-, 25- lub 40-osobowe grupy sędziów, w zależności od rodzaju sądu, a także Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Izba Radców Prawnych i Krajowa Rada Notarialna. Nad wyborem członków KRS ma czuwać Państwowa Komisja Wyborcza, która będzie odpowiedzialna za organizowanie wyborów, m.in. za weryfikację zgłoszeń czy drukowanie kart głosowania, a także za organizację – nie później niż na 7 dni przed dniem wyborów – wysłuchania publicznego kandydatów na członków KRS. W terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów sędzia, który kandydował na członka KRS, będzie mógł wnieść do Naczelnego Sądu Administracyjnego protest przeciwko ważności wyboru. Nowelizacja zakłada także powołanie Rady Społecznej przy KRS, która będzie miała prawo przedstawiać opinię o kandydatach na sędziów, a także wypowiadać się w innych kwestiach, związanych z kompetencjami KRS. Członków Rady Społecznej, powoływanej na 4-letnią kadencję, będą wskazywały: Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowa Rada Notarialna, Krajowa Rada Komornicza, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. W skład Rady Społecznej przy KRS ma wejść również 3 przedstawicieli organizacji pozarządowych, wskazanych przez Radę Działalności Pożytku Publicznego.

Ustawy przyjęte bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadza programy, które pozwolą na wypłatę od 1 lipca 2024 r. dodatku w wysokości 1 tys. zł brutto pracownikom pomocy społecznej, pieczy zastępczej i opieki nad dziećmi do lat 3. Dotyczy to osób pracujących m.in. w ośrodkach i domach pomocy społecznej, powiatowych centrach pomocy rodzinie, placówkach specjalistycznego poradnictwa rodzinnego, ośrodkach interwencji kryzysowej, dziennych domach pomocy, domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniskach dla bezdomnych, w klubach samopomocy, w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, w systemie pieczy zastępczej i wspierania rodziny, w zawodowych i rodzinnych domach dziecka na podstawie umowy o pracę, interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych, żłobkach i klubach dziecięcych prowadzonych przez samorządy. Dofinansowanie będzie dotyczyć także kosztów składek od wynagrodzeń.

Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (projekt rządowy) wprowadza od 1 lipca 2024 r. dodatki, w wysokości 1 tys. zł brutto, do miesięcznych wynagrodzeń dla zawodowych rodzin zastępczych i osób prowadzących rodzinne domy dziecka. Zwiększa – z 40 mln zł do nie więcej niż 85 mln zł – limit środków na ten cel, na zadania własne samorządów w obszarze pieczy zastępczej.

Ustawa o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) przewiduje, że język śląski zostanie wpisany do ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych jako drugi – oprócz języka kaszubskiego – język regionalny. Oznacza to m.in. możliwość wprowadzenia do szkół dobrowolnych zajęć z języka śląskiego, montowania dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości, gdzie używanie języka śląskiego deklaruje ponad 20% mieszkańców, dofinansowanie działalności związanej z zachowaniem języka śląskiego czy wprowadzenie do Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych dwóch przedstawicieli osób posługujących się językiem śląskim.

Senatorowie wprowadzili zmiany do Regulaminu Senatu (inicjatywa Marszałek Senatu), mające skrócić tryb procedowania i umożliwić podjęcie przez aklamację uchwały, której projekt zostanie uzgodniony ze wszystkimi klubami i kołami senackimi i włączony do porządku obrad z pominięciem pierwszego czytania, a upoważniony przedstawiciel wnioskodawcy zgłosi wniosek o przyjęcie projektu bez poprawek, żaden senator zaś nie zgosi sprzeciwu, przy czym sprzeciw oznacza konieczność poddania projektu uchwały pod głosowanie.

Senat nie wyraził zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej senatora Wojciecha Skurkiewicza.