Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Czterdzieści lat temu, 16 grudnia 1981 r., w Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach miała miejsce najkrwawsza pacyfikacja strajkujących w czasie stanu wojennego. Dla Józefa Czekalskiego, Józefa Krzysztofa Gizy, Joachima Gnidy, Ryszarda Gzika, Bogusława Kopczaka, Andrzeja Pełki, Jana Stawisińskiego, Zbigniewa Wilka i Zenona Zająca to była ostatnia szychta w życiu. Dwudziestu trzech górników zostało postrzelonych, kilkudziesięciu –zatrutych gazem łzawiącym.

Jak dobrze wiemy, w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. na terenie całej Polski wprowadzony został stan wojenny. Wydawało się, że po wydarzeniach grudniowych 1970 r. władze PRL już nigdy nie zdecydują się na użycie wobec swoich obywateli przemocy, a żaden Polak nie zginie od kul. Rzeczywistość okazała się niestety inna.

W katowickiej kopalni „Wujek” praca została przerwana przez górników już w pierwszych chwilach stanu wojennego po tym, jak dowiedzieli się o zatrzymaniu przewodniczącego zakładowej „Solidarności” Jana Ludwiczaka. Świadkami zatrzymania byli górnicy pracujący na nocnej zmianie, którzy poinformowali o zajściu innych pracowników kopalni. Podjęto wówczas decyzję o strajku okupacyjnym, a w napisanej proklamacji domagano się zniesienia stanu wojennego, uwolnienia Ludwiczaka i wszystkich internowanych działaczy oraz przestrzegania porozumień zawartych z robotnikami w sierpniu i wrześniu 1980 r. Władza, nie godząc się na żadne ustępstwa, zdecydowała się użyć wobec górników siły.

16 grudnia 1981 r. oddziały ZOMO i wojska wtargnęły na teren kopalni. W wyniku otwarcia ognia do górników na miejscu zginęło 6 osób, a 3 kolejne zmarły później w szpitalach. W 2009 r., po 28 latach od pacyfikacji kopalni i 20 latach od upadku komunizmu, Sąd Najwyższy potwierdził wyroki sądów niższych instancji, które skazały na karę więzienia 12 funkcjonariuszy ZOMO. Za zbrodnię w kopalni „Wujek” nigdy nie odpowiedzieli ci, którzy wprowadzili stan wojenny, na czele z Wojciechem Jaruzelskim i Czesławem Kiszczakiem. Tyle encyklopedycznych faktów.

Ta największa tragedia stanu wojennego to przede wszystkim bezmiar ludzkiego hartu ducha, woli walki i wiary w zwycięstwo. Wydarzenia między sierpniem 1980 r. a grudniem 1981 r., określane przez historyków mianem karnawału „Solidarności”, przyniosły wielu Polakom nadzieję na zmianę sytuacji w kraju. Nadzieję okupioną niestety krwią i śmiercią.

Tragedia w kopalni „Wujek” stała się symbolem oporu części Polaków wobec stanu wojennego, a 9 zabitych górników weszło do panteonu narodowych bohaterów walczących o suwerenną Polskę.

W czterdziestą rocznicę pacyfikacji kopalni „Wujek” wydarzenia tamtych dni są ciągle żywe.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym, w 40. rocznicę pacyfikacji kopalni „Wujek”, jako Senat Rzeczypospolitej Polskiej składamy hołd zamordowanym oraz wyrażamy wdzięczność i podziękowania wszystkim walczącym o wolność, godność i suwerenność.

Pacyfikacja kopalni „Wujek” jest w opinii większości historyków największą zbrodnią stanu wojennego. Jak podkreślono na stronach Instytutu Pamięci Narodowej, dziewięć ofiar śmiertelnych i kilkudziesięciu rannych – to krwawy bilans pacyfikacji strajkującej załogi kopalni „Wujek” w Katowicach, przeprowadzonej przez ZOMO i wojsko 16 grudnia 1981 roku, po wprowadzeniu przez ekipę gen. Wojciecha Jaruzelskiego stanu wojennego. Najmłodszy z zastrzelonych miał zaledwie 19 lat.

„Gdy 13 grudnia 1981 roku o świcie górnicy z katowickiej kopalni «Wujek» przygotowywali się do rozpoczęcia pracy, nie wiedzieli jeszcze o gigantycznej operacji komunistycznej władzy, wymierzonej w „Solidarność” i miliony popierających ją Polaków. Niepewność wzbudziła natomiast informacja o brutalnym zatrzymaniu minionej nocy Jana Ludwiczaka, przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ «Solidarność». Po porannym przemówienia gen. Wojciecha Jaruzelskiego było już jasne, że to efekt stanu wojennego. Wkrótce zaczął się górniczy protest.

Strajkujący domagali się uwolnienia Ludwiczaka oraz innych aresztowanych działaczy z całego kraju, a także zniesienia stanu wojennego, co miało umożliwić ponowną działalność związku. Stanął nie tylko «Wujek» – na terenie woj. katowickiego strajkowało ok. 50 zakładów pracy.

Władze PRL postanowiły spacyfikować «bunt» górników także po to, by zastraszyć innych. Już 14 grudnia wojsko i milicja przystąpiły do tłumienia protestów. W Jastrzębiu-Zdroju pod kopalnią «Manifest Lipcowy» otworzono ogień do górników, raniąc czterech z nich.

Była to zapowiedź najkrwawszej pacyfikacji w okresie stanu wojennego – masakry przeprowadzonej przez ZOMO na terenie KWK «Wujek», gdzie strajkowało ok. 3 tysięcy górników. Decyzję o użyciu siły podjęto 15 grudnia wieczorem, podczas narady Wojewódzkiego Komitetu Obrony. Ogrom sił, które skierowano do kopalni – 1471 funkcjonariuszy MO i ZOMO oraz 760 żołnierzy, dysponujących 22 czołgami i 44 wozami bojowymi – jednoznacznie świadczył o zamiarach komunistów. Początek akcji «odblokowania» kopalni zaplanowano na 16 grudnia.

Kilka minut po godzinie 8.00 teren KWK «Wujek» szczelnie otoczyła milicja, do której później dołączyło wojsko. Po wezwaniu strajkujących do rozejścia się (niewzruszeni protestujący odśpiewali m.in. «Mazurka Dąbrowskiego»), użyciu armatek wodnych i wyrzutni gazu, rozpoczął się szturm na kopalnię. Na teren zakładu wjechały czołgi i wozy bojowe, taranując ogrodzenie. Strajkujący próbowali się bronić m.in. przy użyciu metalowych prętów. Stawiali też pośpiesznie barykady.

Największy dramat rozegrał się ok. 12.30, gdy do akcji pacyfikacyjnej skierowano pluton specjalny ZOMO. Funkcjonariusze wyposażeni w pistolety maszynowe zabili sześciu górników. Bilans ofiar śmiertelnych wzrósł potem do dziewięciu – trzech rannych zmarło w szpitalu.

Plan zduszenia siłą strajku w KWK «Wujek», a także charakter ran postrzałowych ofiar (jamy brzusznej, klatki piersiowej czy czaszki) dowodzą, że masakra z 16 grudnia była działaniem z premedytacją. Świadczy o tym także fakt utrudniania przez wojsko i milicję akcji ratunkowej na terenie kopalni.

Krwawy rezultat pacyfikacji «Wujka» – 9 zabitych i 23 rannych górników (nie licząc zatrutych gazem) – przesądził o zakończeniu strajku w dniu masakry, 16 grudnia. Rany odniosło także kilkudziesięciu funkcjonariuszy milicji i żołnierzy.

Władze komunistyczne postawiły przed sądem organizatorów protestu. 3 lutego 1982 roku wydano wyroki – dwa tygodnie po umorzeniu śledztwa w sprawie odpowiedzialności funkcjonariuszy za użycie broni palnej (rzekoma «obrona konieczna»). Na cztery lata więzienia skazano przewodniczącego Komitetu Strajkowego Stanisława Płatka. Inni sądzeni, Adam Skwira, Marian Głuch i Jerzy Wartak, usłyszeli wyroki trzech lat więzienia.

Potrzeba było aż 27 lat, aby ukarać odpowiedzialnego za krwawą pacyfikację «Wujka» – dowódcę plutonu specjalnego ZOMO sierż. Romualda Cieślaka (24 czerwca 2008 roku został skazany na sześć lat pozbawienia wolności). Kilkunastu jego podwładnych otrzymało kary od trzech i pół roku do czterech lat więzienia.

Przywódcy PZPR, którzy poprzez decyzję o stanie wojennym przypieczętowali los górników, nie zostali pociągnięci do odpowiedzialności. Ówczesny szef MSW Czesław Kiszczak był sądzony w związku z masakrą w «Wujku» kilkukrotnie, począwszy od 1994 roku. W 2008 roku sąd uznał jego «nieumyślną winę», jednak rok później były szef MSW został uniewinniony.

– Generał odpowie teraz przed Sędzią Najwyższym – powiedział po śmierci Kiszczaka Czesław Kłosek z kopalni «Manifest Lipcowy». Strajkujący wówczas górnik do dziś nosi pocisk w kręgosłupie po tamtej akcji milicji”.

Jak podkreślono w uchwale, tragedia w kopalni „Wujek” stała się symbolem oporu części Polaków wobec stanu wojennego, a dziewięciu zabitych górników weszło do panteonu narodowych bohaterów walczących o suwerenną Polskę. „W 40. rocznicę pacyfikacji kopalni «Wujek» wydarzenia tamtych dni są ciągle żywe”.

Trzeba podkreślić z całą mocą, zgadzając się z tezą zawartą w uchwale, że „pomimo bólu i cierpienia była to wygrana walka o przyszłość naszej Ojczyzny. Pamiętamy i pamiętać będziemy. Taka tragedia nie powinna się już nigdy powtórzyć”.

Wyrażam wdzięczność za przygotowanie niniejszej uchwały, którą w pełni popieram. Jestem zaszczycony, że miałem zaszczyt znaleźć się wśród senatorów, którzy wnieśli niniejszy projekt do prac pod dzisiejsze obrady Senatu. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku!

Senacki projekt uchwały w 40. rocznicę pacyfikacji kopalni „Wujek” to potrzebna inicjatywa podkreślającą ważność upamiętnienia jednego z najtrudniejszych i najtragiczniejszych okresów w historii Polski i Polaków. 13 grudnia 2021 r. przypadła bardzo ważna data. 40 lat wcześniej, 13 grudnia 1981 r., wprowadzono stan wojenny na terenie całego kraju. W powojennej historii naszego kraju grudzień kojarzy się z tragicznymi wydarzeniami, które nigdy nie powinny mieć miejsca. Władza po raz kolejny postanowiła użyć siły i przemocy wobec swoich obywateli. Okolicznościowy projekt uchwały jest hołdem, wyrazem wdzięczności i podziękowaniem dla wszystkich, którzy walczyli o wolność, godność i suwerenność naszej ojczyzny w tym trudnym i tragicznym czasie. To także przypomnienie najtragiczniejszego wydarzenia związanego ze stanem wojennym – pacyfikacji kopalni „Wujek” w Katowicach. Tragedia wydarzyła się 16 grudnia 1981 r. Doszło wtedy do masakry górników, którzy prowadzili strajk okupacyjny przeciw ogłoszeniu stanu wojennego. Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej – ZOMO – i wojsko wtargnęły na teren kopalni, gdzie dokonano masakry na niewinnych ludziach. W wyniku otwarcia ognia do protestujących na miejscu zginęło 6 górników. 3 kolejni zmarli później w szpitalach w wyniku odniesionych ran. Podczas pacyfikacji rannych zostało 23 górników.

Z całą stanowczością popieram projekt upamiętniający 40. rocznicę pacyfikacji kopalni „Wujek” oraz 9 górników, którzy wtedy zginęli. Należą się im należyty szacunek i pamięć. Niech ich ofiara będzie drogowskazem dla nas wszystkich, że powinniśmy w życiu walczyć o wolność, godność, gdy ktoś będzie próbował ją odebrać. Górnicy z kopalni „Wujek” to jedna z wielu grup, które miały odwagę walczyć ze złym systemem pomimo grożących im konsekwencji. Przemoc i rozlew krwi nigdy nie przyczynią się do realizacji niszczących celów.

Przemówienie senatora Marcina Bosackiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Marcina Bosackiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Historia to znakomita nauczycielka życia. Daje nam mądrość, inspirację i nadzieję. A jednocześnie przestrzega, wskazuje zagrożenia i błędy. Wierzę, że jeśli nauczymy się korzystać z tych wskazówek, uda nam się zmienić świat na lepsze.

Z wydarzeń początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, powstania „Solidarności”, zaangażowania społeczeństwa w proces zmian, prawdziwej eksplozji entuzjazmu i nadziei, płynie ważna inspiracja: wiara, że człowiek potrafi stanąć naprzeciw największego nawet aparatu opresji i pokonać nieludzką władzę, zakodowana w naszej zbiorowej świadomości wiedza, że żadna niesprawiedliwość, także ta zinstytucjonalizowana, która wydawać się może trwała i niezmienna, nie jest wieczna i nie jest niepokonana.

Z reakcji ówczesnej władzy na powstanie „Solidarności”, na ten społeczny zryw ku wolności również płynie ważna nauka. Tamta władza, która poczuła się zagubiona w nowej rzeczywistości, która nie potrafiła zrozumieć i zaakceptować zmian, zareagowała strachem, obawą o utratę pozycji, odebranie przywilejów, a czasem o zwykłą konieczność zmiany swoich zwyczajów i wcześniejszych przekonań. Strach zaś podpowiedział rozwiązanie najgorsze – walkę z tym, co nowe, nieznane, obce. Dziś lepiej już rozumiemy, że kiedy ktoś nie radzi sobie z rzeczywistością, a jego żądza utrzymania władzy zaćmiewa mu umysł, ucieka w agresję i obłąkańczo broni swoich pozycji, nawet kosztem życia, zdrowia i wolności innych.

Ludzie z mojego pokolenia, wspominając niedzielę 13 grudnia 1981 r., najczęściej mówią, że włączali telewizory i „nie było «Teleranka»”. Ale tamtego dnia zniknęło dużo więcej niż ulubiony program dzieci. Zniknęła wolność, zniknęła nadzieja, a w wielu domach zniknęli ludzie. Jeszcze w nocy z soboty na niedzielę funkcjonariusze ZOMO rozpoczęli akcję aresztowań działaczy demokratycznej opozycji. W akcji „Jodła”, której celem było aresztowanie i osadzenie wytypowanych przez władze osób w przygotowanych wcześniej aresztach i ośrodkach, wzięło udział 10 tysięcy funkcjonariuszy Milicji. Według różnych źródeł w pierwszym tygodniu stanu wojennego pozbawiono wolności ok. 5–6 tysięcy osób, a liczba ta podwoiła się w kolejnych tygodniach. Postawiano zarzuty prokuratorskie i skazano na kary więzienia ok. 4 tysięcy ludzi. Wiele tysięcy wyrzucono z pracy i pozbawiono źródeł dochodu. W samej kopalni „Piast” po pacyfikacji strajku zwolniono 2 tysiące osób. Pracę straciło ok. 800 niewygodnych dla władzy dziennikarzy. Zamykano tytuły prasowe, delegalizowano stowarzyszenia studenckie i artystyczne. W charakterystyczny dla rządów autorytarnych sposób zwalczano inteligencję, którą uznawano za szczególnie groźną dla władzy.

Stan wojenny zebrał także tragiczne żniwo, zabierając życie ludzkie. To ofiary pacyfikacji kopalni „Wujek”, ofiary tłumienia pokojowych demonstracji na terenie całego kraju, ludzie zastrzeleni i pobici na śmierć – w aresztach śledczych, w więzieniach, na komisariatach, na ulicach i placach. Pozwolę sobie wymienić tych, którzy zaginęli w moim rodzinnym mieście, by ich nazwiska wybrzmiały w Wysokiej Izbie i byśmy nigdy nie zapomnieli ich tragedii. To pobici na śmierć przez milicyjnych siepaczy Wojciech Cieślewicz, Piotr Majchrzak i Jan Ziółkowski. Cześć ich pamięci!

Stan wojenny najczęściej określa się mianem wojskowego zamachu stanu dokonanego w imię obrony interesów starego reżimu. Paradoksalnie jednak, wbrew intencjom zamachowców, stał się on ich ostatnim krzykiem. Decyzja o jego wprowadzeniu oraz podejmowane później działania najdobitniej pokazały bezsens tamtej władzy, jej nieudolność i bezmyślność. Nie rozwiązano żadnego z podstawowych problemów kraju, w tym szczególnie nie sprostano wyzwaniom stojącym przed gospodarką. Władze podjęły próbę wprowadzenia reform, ale ich rezultatem był jedynie znaczący wzrost cen żywności (średnio o 240%), opału i energii (o 170%). Zaproponowane rekompensaty, które miały złagodzić rosnące koszty życia, okazały się niewystarczające i w efekcie w 1982 r. zanotowano realny spadek dochodów ludności w porównaniu z rokiem poprzednim. Podjęto próby rewaloryzacji oszczędności i ograniczonego wzrostu płac, ale efektem była rosnąca presja inflacyjna. Szacuje się, że w latach 1981–1985 inflacja w zakresie cen urzędowych wyniosła 15%. Utrzymywała się nierównowaga rynkowa oraz braki towarowe, tym bardziej że aby spłacać wysoki dług, władze zwiększały eksport towarów. Nie zniknęły zatem kartki, a stan portfeli pogarszał się. Władza okazała się bezsilna wobec prawdziwych wyzwań, mając do dyspozycji jedynie argument siły. Ale i to nie działało. Opór w społeczeństwie nie malał, a jedynie zszedł głębiej do podziemia. Osadzeni działacze byli symbolem dla reszty społeczeństwa, które nabierało przekonania, że system nieuchronnie musi runąć.

Wspomnienie stanu wojennego niesie tragiczne refleksje, smutne i poruszające, ale z dzisiejszej perspektywy daje także naukę. Nie udało się, Milicją i wojskiem, czołgami i represjami, zdławić woli społeczeństwa, zniszczyć wiary w lepszy świat, wolny i pozbawiony opresyjnej ideologii. Demokracja zwyciężyła, nawet jeśli wówczas, w te ciemne grudniowe dni, wydawało nam się, że została bezpowrotnie zabrana.

Pamiętajmy o ofiarach, pamiętajmy o tej tragedii i pamiętajmy o tej ważnej lekcji. Niech historia będzie naszą nauczycielką. Dziękuję.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Inflacja w listopadzie wyniosła 7,7% i to nie jest z pewnością jej ostatnie słowo. Proponuję, żebyśmy zeszli na ziemię. Gdybyśmy przyjrzeli się omawianej ustawie o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, to zobaczylibyśmy, że dzięki temu rozwiązaniu olej napędowy i biokomponenty stanowiące paliwa stanieją o 5 gr. Czy ktoś to zauważy? Nie wiem. Benzyny silnikowe stanieją potencjalnie o 11 gr., gaz LPG – o 15 gr. A już hit absolutny to energia elektryczna, bo gospodarstwo domowe w okresie obowiązywania omawianej ustawy zyska na tym rozwiązaniu 5 zł, może 10 zł rocznie. Góra urodziła mysz. Wy co prawda mówicie, że to tylko część tarczy, że wytyczacie armaty, już wytoczyliście albo za chwilę je wytoczycie, ale efektów póki co nie widać. Jeszcze parę tygodni temu, przypomnę, mówiliście – i to mówili zgodnie i premier, i prezes NBP – że inflacja nie zagraża portfelom Polek i Polaków, że dochody, zarobki rosną szybciej niż inflacja. To jest dowód na to, jak bardzo jesteście oderwani od rzeczywistości. Teraz już mówicie, że trzeba częściowo zrekompensować skutki inflacji. Jest – o ile pamiętam słowa premiera – wręcz taka konieczność. Tempo i efekty są imponujące. Gdyby chodziło o wasze pieniądze, o waszą kasę, to dawno byłoby już pozamiatane. Dzisiaj mamy jeszcze dodatek osłonowy, ale całość to tak naprawdę walka ze skutkami, a nie eliminacja przyczyn.

Warto w tym miejscu przypomnieć, to powtarzamy z uporem, że inflacja nie wzięła się znikąd. Parę miesięcy temu, w maju, jeśli dobrze pamiętam, prezes NBP oskarżał rząd, mówiąc, że polityka fiskalna w tym roku dokłada 1–1,5% do inflacji. Premier w rewanżu wyraźnie dawał do zrozumienia, że to spóźniona reakcja Rady Polityki Pieniężnej i że to ona jest odpowiedzialna za inflację. Obaj lekceważyli problem. Teraz zgodnie szukają winnych: to albo okropna Unia, albo złe USA, Putin, COVID, opozycja, wreszcie Tusk. Inflacja jest jak przysłowiowa koza. Ona wam dzisiaj pokazuje rogi. Propozycją tarczy tak naprawdę tylko ja głaszczecie. Nawiasem mówiąc, w to głaskanie znakomicie też wpisuje się dzisiejsza decyzja Rady Polityki Pieniężnej. Gdy zestawimy stopę procentową, wynoszącą 1,75, z inflacją, to reakcja nie wydaje się wystarczająca. Jak tę kozę wprowadzaliście? Przede wszystkim, lista wstydu. To ponad 40 podatków. Nie będę ich wszystkich wymieniał. Tylko w 2021 r.: podatek cukrowy, od małpek, podatek handlowy od sprzedaży detalicznej, od plastiku, CIT, nowe regulacje dotyczące gospodarki odpadami, gospodarki wodnej. To wszystko generuje dodatkowe koszty i wzrost cen. W 2020 r. – liniowy podatek zdrowotny, który wisi jak miecz Damoklesa, podatek minimalny, zmiana reguł, jeśli chodzi o amortyzację nieruchomości, leasing, opodatkowanie najmu, likwidacja karty podatkowej, największa w historii zmiana, jeśli chodzi o obciążenie podatkowe osób prowadzących działalność gospodarczą. To nie są wszystkie wasze grzechy. Oparliście wzrost gospodarczy na konsumpcji finansowej, nawiasem mówiąc, długiem, doprowadziliście do gigantycznego, nienotowanego wcześniej spadku stopy inwestycji. Spada stopa oszczędności. Już chyba nawet oszczędności zaczynają się kurczyć. To jest tak naprawdę tworzenie warunków, karmienie tej przysłowiowej kozy. Do tego, powtarzam z uporem, gospodarowanie majątkiem Skarbu Państwa. To, co tutaj się dzieje, zwłaszcza w sektorze energetycznym, woła o pomstę do nieba. Nakręcacie tę inflację, mamy do czynienia ze spiralą inflacyjną. Nie mówcie, tak jak w przypadku COVID, że chcecie coś zrobić za pół roku, bo reakcja jest potrzebna dzisiaj. Ale najważniejsze naszym zdaniem: przestańcie doić państwo i obywateli. Pomyślcie o państwie, o gospodarce, bo to jest klucz do naszego sukcesu. Statystyczne gospodarstwo domowe płaci rocznie 173 zł podatku handlowego. Jeszcze dwa lata temu tego podatku nie było. To ten rząd wprowadził ten podatek i podniósł koszty życia. Omawiana ustawa spowoduje spadek cen energii o 5 zł rocznie. To nie jest żadna rekompensata.

Panie ministrze, czeka tzw. Polski Ład. On jeszcze pogorszy sprawę. Czy w związku z tym rząd rozważa zawieszenie Polskiego Ładu, żeby nie pogarszać tej sytuacji i nie powodować jeszcze większej drożyzny? Największa drożyzna – prawie 8%. Dzisiejsza decyzja Rady Polityki Pieniężnej dotyczy obniżenia kursu złotego. Dolar i euro kosztują więcej, a zatem będzie w dalszym ciągu wysoka inflacja. To wina Morawieckiego – wprowadzenie dodatkowych 40 podatków. Nietrzymanie wartości złotego to wina prezesa Glapińskiego. I powinniśmy o tym pamiętać. Nie ma żadnej pomocy dla szpitali i dla przedsiębiorców. Odpowiedzcie na to.

Chciałbym powiedzieć, że rząd za pomocą tego pakietu, który został przedstawiony, nie osiągnie nic, bo ten pakiet nie jest antyinflacyjny, tylko proinflacyjny. Najlepszą tarczą antyinflacyjną jest niezależny bank centralny, a wy upolityczniliście go taki sposób, że po prostu nie wykonuje swoich funkcji konstytucyjnych. Dziękuję.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym procedujemy nad ważną nowelizacją ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, ustawa przewiduje wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, zwanej dalej ustawą akcyzową, oraz w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej.

Głównym celem tych zmian jest realizacja działań w obszarze podatków, działań zmierzających do powstrzymania wzrostu inflacji. Planowane jest również wprowadzenie innych rozwiązań w zakresie podatków. Rozwiązanie te, zapowiedziane w dniu 25 listopada 2021 r., również zmierzają do powstrzymania wzrostu inflacji, np. poprzez obniżenie stawek podatku od towarów i usług na gaz ziemny i energię elektryczną. Zmiany te zostaną dokonane stosownym rozporządzeniem, dlatego nie wymagają zamieszczenia w przedmiotowej ustawie.

Ustawa przewiduje czasową obniżkę stawek podatku na energię elektryczną i niektóre paliwa silnikowe, tj. olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę silnikową, gaz skroplony LPG. Zaproponowano także wprowadzenie zwolnień dotyczących energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe. Ustawa wprowadza czasowe wyłączenie z opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej sprzedaży paliw.

Zmiana proponowana w ustawie akcyzowej spowoduje obniżenie stawek akcyzy na wymienione wyroby energetyczne do wysokości minimum akcyzowego – wlicza się w to opłatę paliwową i opłatę emisyjną – w taki sposób, że wysokość opłaty emisyjnej i opłaty paliwowej pozostanie w roku 2021 i 2022 na dotychczasowym poziomie.

W związku z czasowym charakterem proponowanych zmian w przepisach epizodycznych ustawy akcyzowej dodano 2 nowe artykuły: art. 163d i art. 164a. W art. 163d uregulowano kwestie związane ze zwolnieniem od akcyzy w okresie do dnia 31 maja 2022 r. sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom tej energii w gospodarstwach domowych. W art. 164a uregulowano kwestię obniżonych stawek akcyzy na niektóre wyroby energetyczne.

W Sejmie za projektem ustawy głosowało 436 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosu, a 1 był przeciw.

Popieram niniejszą nowelizację. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Obserwując sytuację na całym świecie, nie możemy nie zauważyć, że ceny rosną, co spowodowane jest drożejącym paliwem oraz energią elektryczną, a do tego z kolei przyczyniła się pandemia COVID-19. Polska niestety nie stanowi wyjątku i my także borykamy się z problemem inflacji. Omawiana ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym i niektórych innych ustaw jest narzędziem, jakie proponuje nam rząd, aby powstrzymać wzrost inflacji. Dlatego będę ją popierał.

Zwolnienie od akcyzy sprzedaży energii elektrycznej nabywcy końcowego będącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do 31 maja 2022 r. stanowi ogromną pomoc, zwłaszcza ze względu na to, iż przypada w sezonie grzewczym, co z pewnością przyczyni się do znacznych oszczędności dla polskiego społeczeństwa. Stawki akcyzy na benzynę silnikową, oleje napędowe, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, spełniające wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach, przeznaczone do napędu silników spalinowych, gazów przeznaczonych do napędu silników spalinowych gazu ziemnego, a także akcyzy na energię elektryczną za megawatogodzinę w terminie określonym niniejszą ustawą zostaną solidnie zmniejszone. Mniejsze stawki cen paliw spowodują wyhamowanie wzrostu cen w innych obszarach gospodarki, w tym cen żywności, a także usług. Z kolei zwolnienie w przypadku energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe zmniejszy koszty ponoszone przez tę grupę odbiorców. Zmianie ulegną także przepisy ustawy o sprzedaży detalicznej, które idą w tym samym kierunku i polegają na czasowym wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej sprzedaży paliw.

Kolejną pomocą gwarantowaną w procedowanych przepisach jest powierzenie Polskiemu Funduszowi Rozwoju realizacji rządowego programu udzielania wsparcia finansowego przedsiębiorcom ze strefy nadgranicznej, których dochody znacznie się zmniejszyły z powodu czasowego zakazu przebywania na określonych obszarach ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Polski Fundusz Rozwoju będzie mógł zawrzeć z wojewodami, na których obszarze właściwości wprowadzono zakaz, porozumienie dotyczące obsługi wsparcia finansowego. Podkreślenia wymaga fakt, że jeśli wymagają tego względy słuszności, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rekompensata będzie mogła zostać przyznana również podmiotom innym niż wskazane w art. 1 ustawy o rekompensacie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego.

Obniżenie stawek akcyzy z pewnością przełoży się na spadek cen paliw na stacjach paliw, a także cen za energię elektryczną, a tym samym spełniony zostanie cel procedowanej ustawy, jakim jest pomoc w walce z inflacją. Jednocześnie należy wskazać, że przepisy niniejszej ustawy wskazują na dodatkową rekompensatę dla przedsiębiorców ze strefy objętej czasowym zakazem przemieszczania się, co jest pożądane ze względu na przedłużające się trudności na wschodniej granicy naszego państwa.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Przedłożona ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej zakłada m.in. obniżenie akcyzy na paliwa, co ma na celu złagodzenie skutków szalejącej inflacji.

Tarcza antyinflacyjna ma obniżyć czasowo, tj. do maja przyszłego roku, stawkę podatku akcyzowego na energię elektryczną i niektóre paliwa silnikowe, tj. olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę silnikową, gaz skroplony LPG. Stawki akcyzy po planowanej obniżce znajdą się na poziomie minimalnego opodatkowania akcyzą zgodnie z przepisami unijnymi. Według obowiązujących przepisów prawa unijnego nie można wyzerować podatku od energii i paliwa, niemniej jednak prawo unijne pozwala na zmniejszenie go do minimum. Z tego rozwiązania chce skorzystać Polska w proponowanej ustawie. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Wnoszę o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw przyjętej przez Sejm RP w dniu 9 grudnia 2021 r.

Procedowana ustawa ma na celu przede wszystkim złagodzenie skutków wysokiej inflacji, jaka dotknęła Polskę, a także wiele innych krajów, nie tylko europejskich. Zadaniem rządu w tej sytuacji jest wspomożenie obywateli w radzeniu sobie ze skutkami tej ciężkiej dla gospodarstw domowych sytuacji. Proponowane ułatwienia w zakresie obniżek cen, m.in. na paliwa i energię elektryczną, odciążą kieszenie Polaków i, miejmy nadzieję, przyczynią się pośrednio do obniżek cen produktów żywnościowych.

Mimo wielu korzystnych zmian dla tzw. zwykłego obywatela, które wprowadza się nowelizacją, nie można nie zauważyć budzącego wątpliwości konstytucyjne, po raz kolejny, trybu procedowania ustawy. Ponadto, za równie niekonstytucyjne uważam wprowadzenie do nowelizacji w trakcie jej procedowania przez Sejm zmian, które nie są merytorycznie powiązane z podjętymi zmianami w zakresie obniżek cen paliw i energii. Odnoszę się tutaj głównie do art. 4 procedowanej ustawy.

W związku z tym uważam, że należy podczas debaty senackiej zwrócić uwagę na te 2 aspekty i wprowadzić poprawki, aby zniwelować niekonstytucyjny i niemerytoryczny charakter niektórych regulacji wprowadzanych przez nowelizację.

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Rozpatrujemy dziś ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz o podatku od sprzedaży detalicznej. Wprowadza ona istotne zmiany, których głównym celem jest powstrzymanie wzrostu inflacji. Rząd zaproponował obniżenie niektórych podatków od nośników energii zużywanych przez konsumentów. Przewiduje się czasową obniżkę stawek podatku akcyzowego na niektóre paliwa silnikowe: olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę silnikową, skroplony gaz LPG i energię elektryczną. Z akcyzy zwolniona również będzie sprzedaż energii elektrycznej dla nabywcy końcowego, będącego odbiorcą w gospodarstwach domowych.

Ww. ustawa proponuje również zwolnienie z opodatkowania w okresie od 1 stycznia 2022  do 31 maja 2022 r. sprzedaży detalicznej paliw silnikowych, benzyny, oleju napędowego, biokomponentów i gazu LPG.

Proponowane obniżki na pewno wpłyną na obniżka cen paliw na stacjach benzynowych, która będą odczuwalna dla portfeli Polaków. Czasowe obniżki akcyzy na paliwa silnikowe będą realną pomocą w walce z inflacją, natomiast obniżenie niektórych podatków od nośników energii zużywanych przez konsumentów jest korzystnym rozwiązaniem dla polskiego konsumenta, które złagodzi odczucie wzrostu cen energii na rynkach i światowych.

Powyższe rozwiązania chronią budżety Polaków, za co bardzo dziękuję.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym procedujemy kolejną ważną nowelizację ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, która dostosowuje polskie przepisy do unijnych dyrektyw dotyczących podatku akcyzowego. Wprowadzone zostaną m.in. preferencje podatkowe dla małych, niezależnych producentów napojów alkoholowych, polegające na obniżeniu do 50% podstawowej stawki akcyzy, dodaniu definicji małego, niezależnego producenta, a także wprowadzeniu systemu certyfikowania dla takich producentów.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji do niniejszego projektu, „w związku z wprowadzoną w dyrektywie Rady (UE) 2020/262 obligatoryjnością zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego w przypadku przemieszczania produktów energetycznych stałym rurociągiem i związaną z tym zmianą art. 64 ust. 7 ustawy o podatku akcyzowym (UC83), nakładającą na właściwego naczelnika urzędu skarbowego obowiązek obligatoryjnego i bezwarunkowego zwalniania z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego każdy podmiot, który dokonuje przemieszczania stałym rurociągiem ropopochodnych wyrobów akcyzowych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy, zasadnym stało się dokonanie zmiany w §2 w pkt 1 rozporządzenia w sprawie określenia przypadków, w których stosuje się niższy poziom zabezpieczenia akcyzowego, szczegółowych warunków odnotowywania obciążenia zabezpieczenia generalnego lub zwolnienia go z tego obciążenia przez podmiot obowiązany do jego złożenia, oraz przypadków, w których nie odnotowuje się obciążenia zabezpieczenia generalnego. Zmiana polega na wyłączeniu z §2 wskazanego rozporządzenia rozwiązania przyjętego w lit. b, które dotyczy możliwości stosowania przez podmiot prowadzący skład podatkowy, posiadający zgodę na złożenie zabezpieczenia ryczałtowego, który przemieszcza z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy rurociągiem ropopochodne wyroby akcyzowe, zabezpieczenia ryczałtowego w wysokości 15% zabezpieczenia generalnego, z uwagi na objęcie takich podmiotów obligatoryjnym zwolnieniem, o którym mowa w nowelizowanym art. 64 ust. 7 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (oznaczenie nowelizacji – UC83)”.

W Sejmie projekt został poparty jednogłośnie, za przyjęciem ustawy głosowało 437 posłów.

Popieram niniejszy projekt nowelizacji. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, implementująca dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019 r., 2020/1151 z dnia 29 lipca 2020 r., a także 2019/2235 z dnia 16 grudnia 2019 r. i 2017/952 z dnia 29 maja 2017 r., ustawa, która wprowadza szereg przepisów dotyczących materii podatku akcyzowego, zasługuje na poparcie ze względu na sprawiedliwy i słuszny charakter owych zmian.

Dobrym rozwiązaniem jest wprowadzenie zwolnienia z akcyzy dla wyrobów akcyzowych wykorzystywanych przez siły zbrojne państwa członkowskiego UE innego niż państwo członkowskie, na terytorium którego podatek akcyzowy jest wymagalny, do użytku tych sił zbrojnych lub towarzyszącego im personelu cywilnego lub też w celu zaopatrzenia ich mes lub kantyn, gdy siły te biorą udział w działaniach obronnych prowadzonych w celu realizacji działania Unii w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony. Regulacje te na pewno doprowadzą do zwiększenia europejskich zdolności w dziedzinie obrony i zarządzania kryzysowego oraz wzmocnienia bezpieczeństwa i obrony Unii. Przy tym podkreślenia wymaga fakt, że przepisy te będą miały zastosowanie w sytuacji, w których siły zbrojne realizują zadania bezpośrednio związane z działaniami obronnymi w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, a zwolnienie nie ma zastosowania w sytuacji, gdy siły zbrojne nabywają wyroby akcyzowe do własnego użytku lub do użytku towarzyszącego im personelu cywilnego w ich własnym państwie członkowskim.

Wprowadzenie elektronizacji wewnątrzunijnych przemieszczeń wyrobów akcyzowych dopuszczonych do konsumpcji poprzez objęcie tych przemieszczeń kontrolą przemieszczania w ramach systemu EMCS, rozszerzenie definicji eksportu o przypadki objęcia wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych procedurą tranzytu zewnętrznego po zwolnieniu ich do wywozu, doprecyzowanie katalogu czynności mających miejsce w składzie podatkowym przez uwzględnienie czynności przechowywania oraz przetwarzania wyrobów akcyzowych, a także wiele innych zmian wprowadzonych na podstawie dyrektywy UE 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019 r. umożliwi swobodny przepływ wyrobów akcyzowych z równoczesnym zagwarantowaniem prawidłowego poboru podatku akcyzowego przez państwa członkowskie.

Wprowadzenie możliwości stosowania obniżenia stawki akcyzy o 50% w stosunku do stawek podstawowych na wino wyprodukowane przez małego producenta wina, napoje fermentowane wyprodukowane przez małego producenta napojów fermentowanych oraz wyroby pośrednie wyprodukowane przez małego producenta wyrobów pośrednich przyniesie pozytywne skutki gospodarcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców.

Dzięki procedowanym przepisom regulacje prawa polskiego z zakresu podatku akcyzowego ulegną harmonizacji z przepisami wspólnotowymi. Ponadto wiele kwestii zostanie doprecyzowanych, uproszczonych, dzięki czemu polski przedsiębiorca będzie mógł poczuć się doceniony.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Wnoszę o przyjęcie nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw przedstawionej w druku senackim nr 592, a odnoszącej się do wdrożenia trzech dyrektyw unijnych: horyzontalnej, obronnej i alkoholowej. Proponowane zmiany wynikają z konieczności dostosowania ustawodawstwa polskiego do ustawodawstwa Unii Europejskiej i w tym zakresie je popieram. Ponadto zmiany obejmują obniżenie do 50% podstawowej stawki akcyzy na wyroby alkoholowe dla wybranych grup producenckich i w tym przypadku jest to wyraz wprowadzenia preferencji dla małych, niezależnych producentów napojów alkoholowych działających na terenie Polski. Jest to po części odpowiedź na postulaty wysuwane przez polskich małych winiarzy i producentów cydru, i w zamierzeniu ustawodawcy ma na celu wspieranie tzw. małego biznesu i produktów made in Poland. Tak uargumentowane rozwiązanie uważam za korzystne i warte wprowadzenia drogą ustawy.

Jednakże pomimo, z jednej strony, koniecznych, a z drugiej strony, korzystnych zmian w zakresie prawa akcyzowego nie można nie zauważyć niekonstytucyjnego trybu procedowania ustawy, po raz kolejny, oraz, także po raz kolejny, przemycania do niej w trakcie sejmowych prac legislacyjnych treści, które są niezwiązane lub niezgodne z zamierzeniami wnioskodawcy wskazanymi w uzasadnieniu na etapie składania projektu ustawy do Sejmu. Podobne sytuacje wielokrotnie miały już miejsce w obecnej kadencji rządu, mają też miejsce, kolejny raz, podczas prac nad zmianą ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, druk senacki nr 591. Należy wyraźnie zaadresować ten problem i przedyskutować go gruntownie w czasie debaty senackiej oraz doprowadzić do wniesienia koniecznych poprawek zgodnie z duchem przedstawionych uwag.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych konsoliduje uregulowania dotyczące relacji między ochotniczą strażą pożarną, jednostkami samorządu terytorialnego a administracją rządową. Nowelizacja zrównuje w kontekście świadczeń status strażaków należących do OSP i strażaków przynależnych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Bardzo się cieszę, że uregulowania dotyczące ochotniczych straży pożarnych w końcu znajdują się w przepisach prawnych. Ten akt normatywny zdecydowanie jest potrzebny. Żałuję jednak, że projekt nie został poddany konsultacjom z odbiorcami proponowanych zapisów prawnych, czyli ze strażakami OSP. Doceniając szczególną postawę obywatelską ochotniczego pożarnictwa, należy stwierdzić, że zaproszenie ich do konsultacji społecznych wydaje się kwestią oczywistą i priorytetową.

Ustawa zdecydowanie wymaga wprowadzenia poprawek, niemniej jednak prace nad uregulowaniami prawnymi w tym zakresie na pewno są oczekiwane przez środowisko strażaków ochotniczych straży pożarnych. Z tego miejsca pragnę wyrazić uznanie dla tych ludzi i podziękować za ich ciężką pracę. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym procedujemy nad kolejną ważną inicjatywą, jaką podjął rząd premiera Mateusza Morawieckiego. Jest nią wyczekiwana ustawa o ochotniczych strażach pożarnych.

W Polsce istnieje ponad 16 tysięcy jednostek OSP, z czego ponad 4,6 tysiąca znajduje się w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym. Jednostki OSP stanowią ponad 96% ogólnej liczby jednostek ochrony przeciwpożarowej w Polsce, będąc tym samym najliczniejszą grupą ratowników. W wielu przypadkach strażacy z PSP i OSP podejmują interwencje wspólnie. Walcząc o życie, zdrowie i mienie, pokazują, jak powinno wyglądać współdziałanie oparte na profesjonalizmie, wysokich umiejętnościach i życzliwości.

Aby skutecznie dbać o bezpieczeństwo obywateli, ochotnicza straż pożarna potrzebuje nowych, kompleksowych rozwiązań. Dlatego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji powstał projekt ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, nad którą dzisiaj procedujemy. Cieszę się, że to właśnie rząd Prawa i Sprawiedliwości docenił w ten sposób potencjał i zaangażowanie druhów, którzy do tej pory nie doczekali się kompleksowego uregulowania na poziomie ustawy wielu kwestii związanych z OSP. Teraz takie właśnie rozwiązania zostały zaproponowane.

Warty podkreślenia jest fakt, że ustawa o OSP jest ustawą o przywilejach dla strażaków, nie o zakazach. Jako przykład warto podać, że zgodnie z zapisami ustawy każdy druh, który przechodzi na emeryturę oraz przesłużył 25 lat w akcjach ratowniczych, otrzyma 1/14 najniższego wynagrodzenia jako miesięczny dodatek emerytalny. Podkreślamy, że jest to długo oczekiwane świadczenie, jakie wiele obozów politycznych przez lata obiecywało strażakom ochotnikom. Rząd Prawa i Sprawiedliwości właśnie to realizuje.

Chcę podkreślić że w pełni zgadzam się z uzasadnieniem projektu, w którym stwierdzono, że ochotnicze straże pożarne jako stowarzyszenia mają udokumentowaną tradycję sięgającą XVIII wieku, a wzmianki o działaniach podejmowanych na rzecz walki z pożarami pojawiały się już w średniowieczu. Od momentu powstania ochotnicze straże pożarne zrzeszają członków reprezentujących cały przekrój lokalnych społeczności – zarówno kobiety, mężczyzn, jak i dzieci oraz młodzież. Tak pozostało do dziś. Ochotnicze straże pożarne pozostają otwarte dla każdego, kto chce bezinteresownie nieść pomoc drugiemu człowiekowi. Swoją działalnością obejmują wszystkie sfery życia społecznego, począwszy od ratownictwa, przez pomoc społeczną, usługi socjalne, ochronę środowiska, działalność kulturalną, edukację i sport, a skończywszy na wsparciu instytucji i organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwoju lokalnego w wymiarze społecznym i ekonomicznym. Nieoceniony jest wkład ochotniczych straży pożarnych w działania niepodległościowe, działania na rzecz poprawy poziomu bezpieczeństwa oraz integrowania lokalnych społeczności.

W prezentowanej ustawie proponuje się pozostawienie społecznego charakteru ochotniczych straży pożarnych i swobody w wyborze formy organizacyjno-prawnej. Zasadniczym celem przedmiotowej ustawy o ochotniczych strażach pożarnych jest uregulowanie sytuacji prawno-organizacyjnej i finansowej stowarzyszeń, jakimi są ochotnicze straże pożarne.

Główne założenia prezentowanej ustawy o ochotniczych strażach pożarnych są następujące. Skupiono w jednym akcie normatywnym rozproszone uregulowania dotyczące relacji zachodzących między konstytucyjnie niezależnym stowarzyszeniem, jakim jest każda ochotnicza straż pożarna, konstytucyjnie niezależnym samorządem terytorialnym i administracją rządową, reprezentowaną przez jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej.

Przyznano długo oczekiwane świadczenia, w szczególności świadczenia ratownicze, a także zrównano i ujednolicono zasady wypłacania innych świadczeń w stosunku do wszystkich strażaków ochotniczych straży pożarnych, bez podziału na członków Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i strażaków ochotniczych straży pożarnych spoza tego systemu.

Zadbano o podniesienie rangi stowarzyszeń ochotniczych straży pożarnych, podejmujących jako jednostki ochrony przeciwpożarowej działania na rzecz ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem.

Przeniesiono dotychczasowe uregulowania prawne dotyczące ochotniczych straży pożarnych – połączono to z ich doprecyzowaniem – z ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, która powinna być ustawą ustrojową, bez określania zasad funkcjonowania jakiejkolwiek jednostki ochrony przeciwpożarowej. Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych ma również na celu realizację ustaleń zapoczątkowanych w 1991 r., w czasie prac legislacyjnych nad ustawą z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej i ustawą z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, przez ówczesnych parlamentarzystów, kierownictwo Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz ZG ZOSP RP.

Wprowadzono innowacyjne rozwiązania i zasady funkcjonowania ochotniczych straży pożarnych. Zasady te wynikają z potrzeb praktyków, są efektem prac badawczych, analiz oraz konsultacji.

Zapewniono systemowe, przemyślane skorelowanie spraw związanych z usytuowaniem i funkcjonowaniem członków zrzeszonych w ochotniczych strażach pożarnych z działaniami realizowanymi w stanach lub sytuacjach objętych prawem międzynarodowym. W szczególności chodzi tu o konwencję genewską i haską oraz przepisy regulujące stany nadzwyczajne wyszczególnione w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W Sejmie za projektem ustawy głosowało 437 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosu, nikt nie był przeciw.

Jako wiceprzewodniczący Senackiego Zespołu Strażaków dziękuje stronie rządowej, w tym zwłaszcza przedstawicielom MSWiA, za przygotowanie projektu niniejszej ustawy, od kilkudziesięciu lat wyczekiwanej przez ochotnicze straże pożarne. Będę oczywiście głosował za przyjęciem ustawy o ochotniczych strażach pożarnych. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Zaproponowana ustawa o ochotniczych strażach pożarnych wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowiska strażaków ochotników. Ustawa była konsultowana na wielu spotkaniach w celu ustalenia, co strażacy chcieliby w niej zmienić.

Ustawa wprowadza świadczenia ratownicze dla strażaków ochotników, którzy brali udział w działaniach ratowniczych. Świadczenie będzie wypłacane w wysokości 200 zł miesięcznie z budżetu państwa po osiągnięciu przez mężczyznę sześćdziesiątego piątego, a przez kobietę sześćdziesiątego roku życia. Aby je otrzymać, należy przez co najmniej 25 lat, w przypadku mężczyzn, oraz przez 20 lat, w przypadku kobiet, brać czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych.

Przedłożona ustawa reguluje również materię odszkodowań dla strażaków ratowników OSP i ich rodzin. Odnosi się to do sytuacji uszczerbku na zdrowiu lub śmierci strażaka ratownika OSP, a także poniesienia szkody w mieniu w związku z udziałem w działaniach ratowniczych.

Kwestie, które zostały uregulowane w ustawie dotyczą również m.in. wzmocnienia ochrony prawnej druhów ochotników oraz wprowadzenia legitymacji strażaka ochotnika, która pozwoli na korzystanie ze zniżek. Szczególnie zasłużeni strażacy będą mogli zostać odznaczeni Krzyżem Świętego Floriana.

W związku z przedstawionymi założeniami uważam, iż ustawa powinna zostać przyjęta w zaproponowanym kształcie. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Ochotnicza straż pożarna funkcjonuje w Polsce od przeszło 30 lat, stanowiąc podstawę krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, codziennie ratując życia, zdrowie i mienie Polek i Polaków. Dopiero teraz OSP doczekała się specjalnie dedykowanej ustawy, która pozwoli uregulować i ujednolicić jej działalność.

Najważniejszym aspektem, na który trzeba zwrócić uwagę, jest odpowiednie zadbanie o strażaków ochotników. Ci ludzie codziennie narażają życie i zdrowie, aby nieść pomoc społeczności lokalnej. Dlatego też niezbędne jest zapewnienie odpowiedniego im wynagrodzenia oraz dodatku emerytalnego osobom, które zakończyły służbę. Kolejnym aspektem są odszkodowania dla strażaków lub ich rodzin w przypadku uszczerbku na zdrowiu lub śmierci w wyniku podejmowanych działań ratowniczych.

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie legitymacji strażaka ratownika OSP, która umożliwi zakup zniżkowych biletów na komunikację publiczną oraz wzmocnienie ochrony prawnej strażaka ochotnika w czasie prowadzenia akcji ratowniczej.

Te zapisy są oczywiście słuszne, ale należy ustawowo zapewnić OSP odpowiednie dofinansowanie z budżetu państwa, dzięki któremu jednostki będą mogły zakupić odpowiedni sprzęt, tak aby nie dopuszczać do sytuacji, której przykładem jest OSP Mostki z województwa lubuskiego. Tamtejsi strażacy ochotnicy, zamiast skupić się na swoich działaniach, muszą zbierać pieniądze na nowy wóz strażacki, ponieważ ten, którym dysponują, jest ponad 30-letnim żukiem bez zbiornika na wodę. Takie sytuacje są niedopuszczalne. Państwo musi zadbać o doposażenie jednostek ochotniczych straży pożarnych.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ochotnicze straże pożarne należą do najstarszych organizacji społecznych w Polsce i stanowią niezwykle ważny element systemu bezpieczeństwa państwa. Pierwsze jednostki swoją działalność rozpoczęły już w XVIII w. Warto podkreślić, że od początku swojego istnienia ochotniczym strażom pożarnym towarzyszy znana nam wszystkim dewiza: Bogu na chwałę, ludziom na pożytek. Obecnie OSP zrzeszają 700 tysięcy druhów ochotników, w tym 230 tysięcy w jednostkach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, i stanowią realne wsparcie dla 31 tysięcy zawodowych strażaków.

Na przestrzeni lat działalność strażaków ochotników uległa znacznej profesjonalizacji, uczestniczą w licznych szkoleniach i kursach, posiadają coraz bardziej nowoczesny i specjalistyczny sprzęt. Nierzadko docierają też jako pierwsi na miejsce zdarzenia. Nie ulega wątpliwości, że ochotnicze straże pożarne cieszą się ogromnym szacunkiem i zaufaniem społecznym. Ich zadaniem jest ochrona zdrowia, życia, mienia i środowiska przed pożarami, klęskami żywiołowymi, skutkami zdarzeń drogowych oraz innymi zagrożeniami. W ostatnim czasie mogliśmy się też przekonać, jak ważne było ich wsparcie podczas pandemii koronawirusa. Wszyscy mamy tę świadomość, że gdy tylko zawyje strażacka syrena, druhowie OSP zawsze gotowi są nieść bezinteresowną pomoc poszkodowanym. Ochotnicze straże pożarne nie tylko uczestniczą w akcjach ratowniczo-gaśniczych, ale także realizują inne społecznie użyteczne cele, pełnią rolę organizacji kulturotwórczych, patriotycznych, edukacyjnych, które poprzez swoją działalność wychowują, kształcą i integrują lokalną społeczność.

Zasadniczym celem procedowanej ustawy jest kompleksowe uregulowanie sytuacji prawno-organizacyjnej i finansowej stowarzyszeń, jakimi są ochotnicze straże pożarne w 1 akcie prawnym. Przepisy tej ustawy określają m.in., jakie świadczenia przysługują strażakom ochotnikom – chodzi o szkolenia, ekwiwalenty, odszkodowania, rekompensaty, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na czas uczestniczenia w działaniach ratowniczych – oraz regulują kwestie dotyczące zadań jednostek OSP i sposobu finasowania ich działalności. Ustawa ma także na celu poprawę sytuacji strażaków ochotników, którzy za swoją oddaną służbę dla lokalnej społeczności nie pobierają wynagrodzenia.

Ustawa wprowadza przede wszystkim nowe świadczenie dla druhów, którzy przez co najmniej 25 lat w przypadku mężczyzn oraz 20 lat w przypadku kobiet brali czynny udział w działaniach ratowniczych. Zgodnie z założeniami ustawy 200 zł ma być im wypłacane co miesiąc jako dodatek do emerytury. Ponadto proponowane w ustawie przepisy wzmacniają ochronę prawną strażaków ratowników podczas działań ratowniczych oraz wprowadzają legitymację służbową, która będzie upoważniała druhów OSP do dodatkowych świadczeń.

Warto także podkreślić, że zgodnie z procedowaną ustawą szczególnie zasłużeni i wyróżniający się druhowie OSP będą mogli zostać uhonorowani odznaczeniem – Krzyżem Świętego Floriana, nadawanym przez prezydenta RP. Ponadto strażacy OSP, w tym członkowie młodzieżowej drużyny pożarniczej, którzy wzorowo wykonują swoje obowiązki, będą mogli także otrzymać specjalne wyróżnienie nadawane przez ministra spraw wewnętrznych i administracji w postaci Odznaki Świętego Floriana „Za Zasługi dla Społeczności Lokalnej”.

Szanowni Państwo, mimo iż OSP nie są formacjami zawodowymi i funkcjonują dzięki społecznej pracy swoich członków, to obok Państwowej Straży Pożarnej są filarem ochrony przeciwpożarowej w Polsce. Uważam, że ze względu na ich liczebność oraz charakter pełnionej służby zasługują na szczególne traktowanie i szacunek. Procedowana ustawa potwierdza ich rangę i znaczenie dla lokalnych społeczności. To pierwszy w historii akt prawny regulujący kompleksowo organizację i funkcjonowanie tych jednostek. Nowe rozwiązania, w szczególności dodatek emerytalny dla druhów, którzy przez wiele lat bezinteresownie nieśli pomoc poszkodowanym, to również wyraz docenienia ich wieloletniej służby.

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Dziś rozpatrujemy wyjątkową ustawę o ochotniczych strażach pożarnych. Jest to regulacja, którą postulowali druhowie strażacy od wielu lat. Przy okazji wielu spotkań oraz wydarzeń często podnosili problem braku aktu prawnego regulującego ich służbę.

W ostatnich latach dzięki ogromnemu wsparciu wielu instytucji rządowych i środkom budżetowym udało się w bardzo istotny sposób dosprzętowić i doposażyć OSP. Do jednostek trafił najnowszy sprzęt, poczynając od wozów bojowych, a skończywszy na wyposażeniu osobistym. Wiele jednostek przeszło gruntowne remonty. Niemniej jednak niewiele znaczy nawet najlepszy sprzęt, jeśli zabraknie osób, które z poświęceniem i zaangażowaniem będą go w sposób profesjonalny używać, aby nieść pomoc potrzebującym. Dlatego po wielu miesiącach konsultacji i prac w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz spotkaniach w zespołach parlamentarnych rząd Zjednoczonej Prawicy proponuje ustawę, której celem jest gruntowna poprawa sytuacji strażaków ochotników.

Na szczególne podkreślenie zasługuje zapis, który wprowadza dodatek do świadczenia emerytalnego w wysokości 200 zł dla druhów czynnych w służbie ponad 25 lat i dla druhen po 20 latach służby. To rozwiązanie to zadośćuczynienie za trud i poświęcenie. Ustawa wprowadza wiele uprawnień w postaci ekwiwalentów, rekompensat, zniżek, ulg dla strażaków ochotników, ich szkolenia oraz reguluje wiele kwestii związanych z funkcjonowaniem oraz utrzymaniem remiz strażackich.

Jako wiceprzewodniczący Senackiego Zespołu Strażackiego bardzo się cieszę, iż udało się wprowadzić te wszystkie dobre rozwiązania. Dziękuję przy tej okazji wszystkim, którzy pracowali nad tą ustawą, za dobrze wykonaną pracę. Jestem pewien, że te zmiany pozwolą na wzrost zaangażowania i zainteresowania tą zaszczytną służbą wśród młodego pokolenia. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem ustawy o ochotniczych strażach pożarnych jest poprawa sytuacji strażaków ochotniczych straży pożarnych oraz samych stowarzyszeń, które są i powinny pozostać jednymi z podstawowych podmiotów systemu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Umocnieniu pozycji ochotniczych straży pożarnych mają służyć proponowane w ustawie następujące rozwiązania.

Po pierwsze, strażakowi ratownikowi ochotniczej straży pożarnej będzie przysługiwać świadczenie ratownicze z tytułu wysługi w jednostkach ratowniczo-gaśniczych ochotniczych straży pożarnych.

Po drugie, strażacy ratownicy ochotniczych straży pożarnych otrzymają dodatkowe uprawnienia, m.in.: zwolnienie ze świadczenia pracy oraz ekwiwalent za wkład wniesiony na rzecz ochrony przeciwpożarowej, w postaci czasu, wysiłku i zdrowia; odszkodowania; rekompensaty; renty; zniżki i ulgi; a ich rodziny – także pomoc państwa w przypadku śmierci strażaka ochotnika podczas działań ratowniczych.

Po trzecie, strażak ratownik ochotniczej straży pożarnej, a także kandydat na strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej, uzyska prawo do okresowych i bezpłatnych badań lekarskich. Ponadto strażakowi ratownikowi ochotniczej straży pożarnej będą przysługiwać środki ochrony indywidualnej i umundurowanie specjalne.

Po piąte, utrzymanie remiz strażackich ochotniczych straży pożarnych będzie mniej uciążliwe przez uregulowanie taryfy energii elektrycznej na poziomie gospodarstwa domowego.

Po szóste, strażakom ratownikom ochotniczych straży pożarnych będzie przysługiwać legitymacja zapewniająca dodatkowe świadczenia.

Po siódme, w stosunku do strażaków ochotniczych straży pożarnych, w tym członków młodzieżowych drużyn pożarniczych, wzorowo wykonujących swoje obowiązki została przewidziana możliwość przyznania Odznaki Świętego Floriana „Za Zasługi dla Społeczności Lokalnej” oraz przedstawienia do orderu lub odznaczenia.

Po ósme, w budżecie państwa będą przewidziane środki finansowe na szkolenie strażaków ratowników ochotniczych straży pożarnych, w tym w zakresie uzyskiwania uprawnień kierowcy kat. „C”.

Po dziewiąte, szkolenia strażaków ratowników ochotniczych straży pożarnych pozwolą im w pewnych sytuacjach uzyskać tytuł zawodowy strażaka.

To są dobre rozwiązania, na które czekało wielu strażaków ochotników, których w systemie ogólnokrajowego bezpieczeństwa przeciwpożarowego jest ponad 210 tysięcy, a strażaków ochotników gotowych nieść pomoc w wielu sytuacjach jest ok. 700 tysięcy.

Można zawsze oczekiwać więcej i wiem, że takie oczekiwania były od wielu lat, ale z różnych przyczyn, najczęściej politycznych, nie dochodziło do rozwiązań ustawowych. Nie doszło również wtedy, gdy Senat podjął inicjatywę ustawodawczą, aby za wieloletnią służbę w ochotniczych strażach pożarnych przyznać druhom strażakom – dodatek do emerytury. Ta dyskusja odbywała się w tej sali i można było wówczas jednoznacznie stwierdzić, że rząd jest na etapie końcowym rozwiązań systemowych dotyczących tej grupy osób i ewentualnie propozycje senackie weźmie także pod uwagę w ostatecznym kształcie projektu ustawy. W ostateczności nie jest najbardziej istotne, czyje jest na wierzchu, istotne jest to, czy rozwiązano problem i czy rozwiązano go zgodnie z oczekiwaniami.

Nie będę w przypadku tej ustawy podnosił kwestii, jak w istocie przebiegał proces konsultacji publicznych, bo to, że on był, jest prawdą, ale jak to się odbywało, wiedzą najlepiej ci, którzy na takie konsultacje zostali zaproszeni. Zostawiam to z boku. Nie będę też podnosił kwestii wysokości świadczenia i liczby lat, po których to świadczenie będzie przysługiwało. Chciałoby się znacznie więcej, ale powiem, że lepiej tyle niż wcale i że lepiej późno niż później, ale z tym już nie zwlekajmy dłużej. Po 2 latach obecności w Senacie wiem, że w sprzyjających okolicznościach zawsze można dokonać zmian w obowiązujących ustawach i liczę, że takie pozytywne zmiany zostaną dokonane także w dziś procedowanej ustawie.

Jako były samorządowiec pozytywnie odnotuję na koniec także brzmienie art. 31 ust. 1 ustawy: „Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast), zastępcy wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), skarbnicy gmin, sekretarze gmin, kierownicy jednostek organizacyjnych gminy, osoby zarządzające i członkowie organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi, inne osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz radni mogą być członkami władz ochotniczych straży pożarnych, w tym ochotniczych straży pożarnych prowadzących działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego możliwość gminy”; i art. 31 ust. 2. „Do radnych powiatu, radnych województwa, zarządu powiatu, zarządu województwa, skarbnika powiatu, skarbnika województwa, sekretarza powiatu, sekretarza województwa, osób wydających decyzje administracyjne w imieniu starosty, osób wydających decyzje w imieniu marszałka województwa, kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, kierowników jednostek organizacyjnych województwa i osób zarządzających lub członków organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz wojewódzką osobą prawną ust. 1 stosuje się odpowiednio”.

Dotychczasowe uregulowania prawne w tym zakresie były kuriozalne i dawno należało je zmienić. Będę głosować za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ochotnicze straże pożarne to jednostki ochrony przeciwpożarowej będące stowarzyszeniami w rozumieniu ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Zasadniczym celem ustawy o ochotniczych strażach pożarnych jest uregulowanie ustroju ochotniczych straży pożarnych w jednym akcie normatywnym. OSP obejmują wszystkie sfery życia społecznego, zaczynając od ratownictwa, aż po edukację i sport. Jest to grupa, która szeroko działa na rzecz rozwoju lokalnego.

Celem ustawy o ochotniczych strażach pożarnych jest znaczna poprawa sytuacji strażaków ochotników. Służyć temu mają proponowane rozwiązania, które zakładają, że strażakowi OSP będzie przysługiwać świadczenie ratownicze z tytułu wysługi. Kolejnym założeniem jest to, że strażacy OSP otrzymają dodatkowe uprawnienia, m.in. zwolnienie ze świadczenia pracy oraz ekwiwalent za wkład wniesiony na rzecz ochrony przeciwpożarowej. Przysługiwać im będzie także prawo do okresowych i bezpłatnych badań lekarskich oraz środki ochrony indywidualnej i umundurowanie. Obniżony zostanie koszt utrzymania remiz strażackich. W budżecie państwa będą przewidziane środki finansowe na szkolenia strażaków ratowników, które to szkolenia pozwolą na uzyskanie przez strażaków ochotników tytułu zawodowego strażaka.

Projektowana ustawa wraz ze swoimi rozwiązaniami wpisuje się w zakres bezpieczeństwa narodowego. Wprowadzenie ustawy jest zasadne.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku!

Procedowana ustawa o ochotniczych strażach pożarnych jest słuszna i długo oczekiwana przez jedną z najliczniejszych organizacji społecznych w Polsce. W szeregach ochotniczych straży pożarnych jest 700 tysięcy druhów ochotników, 230 tysięcy stacjonuje w jednostkach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Uważam, że jest to ważna i potrzebna inicjatywa. Ochotnicze straże pożarne i Państwowa Straż Pożarna to dwie grupy straży pożarnej działające w naszym kraju.

W 2021 r. Związek Ochotniczych Straży Pożarnych obchodzi swój jubileusz – setną rocznicę utworzenia. Stowarzyszenie zrzesza ochotnicze straże pożarne. Projektowany pomysł to wyraz ogromnego szacunku dla formacji chroniącej bezpieczeństwo, mienie, zdrowie i życie lokalnych społeczności. Strażnicy ochotnicy codziennie narażają swoje życie, niosąc bezinteresowną pomoc ludziom. Zawsze są pierwsi tam, gdzie są potrzebni. Wychodzą do pracy i nie mają pewności, czy z niej wrócą. Zasłużyli sobie na wyróżnienie w postaci poświęconej im ustawy.

Przedstawiona regulacja ma na celu poprawę sytuacji strażaków ochotników oraz uregulowanie sytuacji prawno-organizacyjnej i finansowej jednostek ochotniczych straży pożarnych. Strażacy ratownicy będą mieli przyznany pakiet uprawnień, ulg i przywilejów, np. stały dodatek do emerytury i renty za długoletnią służbę w jednostkach ratowniczo-gaśniczych. Jest to jedna z najważniejszych wprowadzonych zmian. Warunki nabywania świadczenia ratowniczego są jasne i przejrzyste. Dodatek do emerytury dla druhów wyniesie 200 zł i będzie taki sam dla kobiet i mężczyzn. To świadczenie objęte będzie coroczną waloryzacją. Słusznym rozwiązaniem będzie podniesienie wysokości tego dodatku o 100 zł, czyli do 300 zł, jak zaproponowała sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych. Rosnąca inflacja sprawia, że podstawowe produkty drożeją każdego dnia, przez co można ich kupić coraz mniej. Z zaproponowanych poprawek do tej ustawy warty uwzględnienia wydaje się pomysł posła z opozycji, aby strażacy ochotnicy nie mieli kłopotów z uzyskiwaniem zwolnienia u pracodawcy w uzasadnionych przypadkach związanych z działaniem w OSP, chodzi np. o akcje, szkolenia. Nieobecności byłyby udokumentowane. Z pewnością zaoszczędziłoby to problemów i nieporozumień w pracy.

Uważam, że ustawa w całości zasługuje na poparcie. Stanowi ona bowiem uhonorowanie trudnej i szlachetnej, nieraz ofiarnej służby w walce z przeciwnościami losu. To wyraz podziwu i uznania dla ich postawy obywatelskiej i poświęcenia dla służby. Od zawsze strażacy cieszyli się ogromnym szacunkiem i zaufaniem społecznym. Zasługują na szacunek i wdzięczność.

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

2 grudnia 2021 r. w Sejmie miało miejsce głosowanie nad projektem ustawy o ochotniczych strażach pożarnych. Posłowie bez głosu sprzeciwu uchwalili ustawę o ochotniczych strażach pożarnych.

Ustawa o OSP to pierwszy w historii akt prawny regulujący kompleksowo organizację i funkcjonowanie tych jednostek. Nowe rozwiązania to również wyraz docenienia działań strażaków ratowników OSP na rzecz lokalnych społeczności.

Uchwalone przepisy wprowadzają dodatek do emerytur dla strażaków ochotników. Świadczenie będzie skonstruowane jako comiesięczny dodatek w postaci 200 zł. Dodatek ten ma być przyznawany: dla mężczyzn, którzy skończyli 65 lat życia i przez co najmniej 25 lat brali czynny udział w działaniach ratowniczych OSP; dla kobiet po ukończeniu 60 lat życia i po 20 latach czynnej służby w OSP. Przy naliczaniu okresu czynnego uczestnictwa nie będzie wymagane zachowanie ciągłości wysługi lat w OSP. Dodatek ma przysługiwać tylko tym, którzy przynajmniej raz w roku będą uczestniczyć w akcjach ratowniczych. Świadczenia mają pochodzić z zasobów Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA.

Świadczenie w wysokości 200 zł przysługiwać będzie także ratownikowi górskiemu, ochotnikowi z TOPR i GOPR, po spełnieniu analogicznych warunków dotyczących wieku, jak w przypadku członków OSP. Aby otrzymać świadczenie, ratownicy górscy będą musieli wykonywać przez co najmniej 25 lat w przypadku mężczyzn oraz 20 lat w przypadku kobiet działania ratownicze podejmowane w ramach ratownictwa górskiego jako członkowie podmiotu uprawnionego do wykonywania ratownictwa górskiego i przy braku zatrudnienia do wykonywania tych działań.

W ustawie uregulowane zostały również kwestie odszkodowań dla strażaków ratowników OSP i ich rodzin. Dotyczy to sytuacji uszczerbku na zdrowiu lub śmierci strażaka ratownika OSP albo poniesienia szkody w mieniu w związku z udziałem w działaniach ratowniczych. Stosowne świadczenia będzie mógł również otrzymać strażak ratownik OSP, gdy dozna uszczerbku na zdrowiu lub poniesie szkodę w mieniu w drodze do siedziby OSP, po zaalarmowaniu przez stanowisko kierowania Państwowej Straży Pożarnej.

Strażak ratownik ochotniczej straży pożarnej, który, będąc zadysponowany przez Państwową Straż Pożarną do działań ratowniczych lub akcji ratowniczych, dozna uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, za czas niezdolności do pracy, za który nie zachował prawa do wynagrodzenia, nie otrzymał zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie odrębnych przepisów, będzie mógł wnioskować o rekompensatę pieniężną.

Należy również podkreślić, iż zasadnie wprowadza się zasiłek pogrzebowy dla rodziny strażaka ratownika OSP, który poniósł śmierć podczas realizacji zadań ochotniczych straży pożarnych. Świadczenie to w pewien sposób zrównuje uprawnienia strażaka OSP z uprawnieniami występującymi w Państwowej Straży Pożarnej i będzie stanowić wartościowe wsparcie w trudnym momencie życia dla tragicznie doświadczonej rodziny ochotnika.

W trakcie procedowania ustawy w Sejmie przyjęto też poprawkę opozycji, która zakłada, że w uzasadnionych przypadkach minister spraw wewnętrznych i administracji może przyznać dodatkowe świadczenia.

Ustawa przewiduje również, że raz na 2 lata gmina będzie zobowiązana, aby podjąć uchwałę o wysokości ekwiwalentu za udział w akcjach ratowniczych i szkoleniach organizowanych przez PSP. Nowe przepisy wprowadzają ponadto obligatoryjny obowiązek zawierania przez gminę z OSP umów dotyczących zadań wykonywanych przez ochotnicze straże pożarne. Przepisy wprowadzają możliwość rozliczenia przez jednostki OPS kosztów dostaw energii elektrycznej według taryfy przeznaczonej dla gospodarstw domowych.

Wprowadzona zostanie legitymacja strażnika ratownika OSP, która umożliwiać będzie korzystanie ze zniżek w środkach transportu publicznego, jak również w przedsięwzięciach kulturalno-oświatowych i sportowych, jeśli minister spraw wewnętrznych i administracji zawrze z organizatorem stosowną umowę.

Ustawa wzmacnia także ochronę prawną strażaków ochotników podczas działań ratowniczych. Wprowadza również nowe honorowe odznaczenie – Krzyż Świętego Floriana, nadawany przez prezydenta RP, oraz Odznakę Świętego Floriana „Za Zasługi dla Społeczności Lokalnej”, nadawaną przez ministra spraw wewnętrznych i administracji dla strażaków OSP, w tym członków młodzieżowej drużyny pożarniczej, którzy wzorowo wykonują swoje obowiązki.

Panie i Panowie Senatorowie, zdecydowanie popieram tę ustawę, która ma na celu poprawienie sytuacji ochotniczych straży pożarnych, wzmocnienie ich rolo oraz uhonorowanie wieloletniej ofiarnej służby strażaków ochotników. Dziękuję.

Przemówienie senatora Józefa Łyczaka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Józefa Łyczaka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych konsoliduje uregulowania dotyczące relacji między ochotniczą strażą pożarną, jednostkami samorządu terytorialnego a administracją rządową. Ponadto nowelizacja zrównuje w kontekście świadczeń status strażaków należących do OSP i strażaków przynależnych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. W głównej mierze to druhowie OSP realizują zadania z zakresu bezpieczeństwa publicznego mieszkańców na terenach wiejskich i często to oni są pierwsi na miejscu zdarzenia. Ustawa o OSP to pierwszy w historii akt prawny regulujący kompleksowo organizację i funkcjonowanie tych jednostek. Za przyjęciem ustawy głosowało 437 posłów, nikt nie był przeciw, 1 poseł wstrzymał się od głosu.

Uchwalone przepisy wprowadzają dodatek do emerytur dla strażaków ochotników. Świadczenie będzie skonstruowane jako comiesięczny dodatek w postaci 200 zł. Dodatek ten ma być przyznawany dla mężczyzn, którzy skończyli 65 lat życia i przez co najmniej 25 latach brali czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych OSP, a dla kobiet po ukończeniu 60 lat życia i po 20 latach czynnej służby w OSP. Podczas naliczania okresu czynnego uczestnictwa nie będzie wymagane zachowanie ciągłości wysługi lat w OSP. Dodatek ma przysługiwać tylko tym, którzy przynajmniej raz w roku będą uczestniczyć w akcjach ratowniczych. Świadczenia mają pochodzić z zasobów Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA.

W ustawie uregulowane zostały kwestie odszkodowań dla strażaków ratowników OSP i ich rodzin. Dotyczy to sytuacji uszczerbku na zdrowiu lub śmierci strażaka ratownika OSP lub poniesienia szkody w mieniu w związku z udziałem w działaniach ratowniczych. Stosowne świadczenia będzie mógł również otrzymać strażak ratownik OSP, gdy dozna uszczerbku na zdrowiu lub poniesie szkodę w mieniu w drodze do siedziby OSP po zaalarmowaniu przez stanowisko kierowania Państwowej Straży Pożarnej. Strażak ratownik OSP, który będzie dysponowany przez PSP do działań ratowniczych lub akcji ratowniczych i dozna uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, za czas niezdolności do pracy, za który nie zachował prawa do wynagrodzenia, nie otrzymał zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie odrębnych przepisów, będzie mógł wnosić o rekompensatę pieniężną. Zasadnie wprowadza się też zasiłek pogrzebowy dla rodziny strażaka ratownika OSP, który poniósł śmierć podczas realizacji zadań ochotniczych straży pożarnych. Świadczenie to w pewien sposób zrównuje uprawnienia strażaka OSP z uprawnieniami występującymi w Państwowej Straży Pożarnej i będzie stanowić wartościowe wsparcie w trudnym momencie życia dla tragicznie doświadczonej rodziny ochotnika. W trakcie procedowania ustawy w Sejmie przyjęto też poprawkę opozycji, która zakłada, że w uzasadnionych przypadkach minister spraw wewnętrznych i administracji może przyznać dodatkowe świadczenia. Ustawa przewiduje również, że raz na 2 lata gmina będzie zobowiązana do tego, aby podjąć uchwałę o wysokości ekwiwalentu za udział w akcjach ratowniczych i szkoleniach organizowanych przez PSP. Nowe przepisy wprowadzają obligatoryjny obowiązek zawierania przez gminę z OSP umów dotyczących zadań wykonywanych przez ochotnicze straże pożarne.

Nowa ustawa ma na celu poprawić sytuację ochotniczych straży pożarnych, wzmocnić ich rolę oraz uhonorować wieloletnią i ofiarną służbę strażaków ochotników. Ustawa o OSP to pierwszy w historii akt prawny regulujący kompleksowo organizację i funkcjonowanie tych jednostek. Nowe rozwiązania to również wyraz docenienia działań strażaków ratowników OSP na rzecz lokalnych społeczności.

Przyjęcie tej ustawy to ważny, historyczny moment dotyczący najliczniejszej, zorganizowanej społeczności w Polsce, jaką są strażacy ochotnicy. Strażacy czekali na nią ponad 30 lat. Już w 1991 r. ówczesny prezes Związku Ochotniczych Straży Pożarnych wspomniał o potrzebie powstania ustawy o OSP. O projekcie ustawy, która min. pozwalałaby wypłacać strażakom ratownikom dodatek do emerytury, mówiono od wielu lat. Dopiero obecna większość parlamentarna i rząd RP podjęły temat i doprowadziły go do końca.

Rola strażaków ochotników w systemie ratowniczym jest niezwykle ważna. Jednostki OSP stanowią aż 96% ogólnej liczby jednostek ratowniczo-gaśniczych w naszym kraju. Ich rozmieszczenie zapewnia maksymalnie krótki czas dotarcia do miejsc zdarzeń, w których zagrożone jest życie, zdrowie i mienie. Od strażaków ochotników wymaga się takich samych umiejętności i szkoleń jak od ich kolegów po fachu będących zawodowcami. Jednostki OSP to kluczowy element w krajowym systemie ratowniczym. Ustawa, która została uchwalona, jest więc niezwykle ważna. Ujednolica i reguluje działalność tej ważnej formacji i najliczniejszej w kraju zorganizowanej grupy społecznej.

Mam nadzieję, że ta ustawa to tylko pierwszy krok i na nim nie poprzestaniemy. Z niecierpliwością oczekuję na efekty pracy nad przyjęciem kolejnych rozwiązań, które, wykorzystując gęstość rozmieszczenia jednostek OSP, wesprą system powiadamiania i obrony cywilnej lokalnej ludności w przypadku nagłych zdarzeń. Nie tylko pożarów – bo warto podkreślić, że specyfika działań ratowniczych na przestrzeni lat uległa zmianie, pożary to obecnie jedynie ok. 20% wyjazdów. Praca strażaków to również ratowanie życia w zdarzeniach komunikacyjnych, reagowanie na zdarzenia chemiczno-ekologiczne, działania poszukiwawcze, to także wyjazdy do zdarzeń medycznych czy np. zabezpieczających miejsce lądowania śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Wnoszę o przyjęcie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych.

Procedowana ustawa konsoliduje uregulowania dotyczące relacji między ochotniczą strażą pożarną, jednostkami samorządu terytorialnego a administracją rządową. Nowelizacja zrównuje w kontekście świadczeń status strażaków należących do OSP i strażaków przynależnych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Strażacy ochotnicy czekali na tę ustawę wiele lat.

Głównym elementem ustawy jest dodatek do emerytury w wysokości 200 zł dla druhów, którzy przez co najmniej 25 lat w przypadku mężczyzn, lub 20 lat w przypadku kobiet brali bezpośrednio udział w działaniach ratowniczo-gaśniczych.

Senat przy wcześniejszych pracach nad ustawą proponował kwoty wyższe. Jednak jeśli wziąć pod uwagę obecne możliwości budżetowe, proponowane kwoty na dzień dzisiejszy też są do zaakceptowania. Ważne, żeby od 1 stycznia to świadczenie trafiło do strażaków ochotników.

Ustawa zakłada również wprowadzenie legitymacji strażaka ochotnika, która będzie umożliwiała korzystanie ze zniżek. Wzmocniona zostanie także ochrona prawna druhów ochotników. Uregulowane zostały ponadto kwestie odszkodowań dla strażaków ratowników OSP i ich rodzin. Dotyczy to sytuacji uszczerbku na zdrowiu lub śmierci strażaka ratownika OSP lub poniesienia szkody w mieniu w związku z udziałem w działaniach ratowniczych. Projekt wprowadza również możliwość rozliczenia przez jednostki OSP kosztów dostaw energii elektrycznej według najkorzystniejszej taryfy.

Ustawa była konsultowana ze środowiskami samorządowymi i spotkała się z pełną aprobatą tego środowiska.

Dlatego z dużą satysfakcją zagłosuję za tą ustawą.

Przemówienie senatora Mieczysława Golby w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Mieczysława Golby w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przyjęcie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych to ważny i historyczny moment dotyczący najliczniejszej, zorganizowanej społeczności w Polsce, jaką są strażacy ochotnicy. Rola strażaków ochotników w systemie ratowniczym jest niezwykle ważna. Jednostki OSP stanowią aż 96% ogólnej liczby jednostek ratowniczo-gaśniczych w naszym kraju. Ich rozmieszczenie zapewnia maksymalnie krótki czas dotarcia do miejsc zdarzeń, w których zagrożone jest życie, zdrowie i mienie. Od strażaków ochotników wymaga się takich samych umiejętności i szkoleń jak od ich kolegów po fachu – zawodowców. Jednostki OSP to kluczowy element w Krajowym Systemie Ratowniczym. Procedowana ustawa jest więc niezwykle ważna. Ujednolica i reguluje działalność tej ważnej formacji i najliczniejszej w kraju zorganizowanej grupy społecznej. Nowa ustawa ma na celu poprawić sytuację Ochotniczych Straży Pożarnych, wzmocnić ich rolę oraz uhonorować wieloletnią i ofiarną służbę strażaków ochotników. Ustawa o OSP to pierwszy w historii akt prawny regulujący kompleksowo organizację i funkcjonowanie tych jednostek. Nowe rozwiązania to również wyraz docenienia działań strażaków ratowników OSP na rzecz lokalnych społeczności.

Jednym z najważniejszych rozwiązań, które znalazło się w projekcie ustawy, jest tzw. świadczenie ratownicze. Zostało ono ustalone na poziomie 200 zł miesięcznie dla strażaka ratownika OSP. Aby je otrzymać, należy przez co najmniej 25 lat (w przypadku mężczyzn) i przez 20 lat (w przypadku kobiet) brać czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych. Świadczenie to będzie pochodziło z budżetu państwa. Będzie ono wypłacane każdego miesiąca po osiągnięciu wieku emerytalnego. Co istotne, przy naliczaniu okresu czynnego uczestnictwa nie będzie brana pod uwagę ciągłość wysługi lat w Ochotniczej Straży Pożarnej.

Przyjęta przez rząd ustawa ureguluje także obszar odszkodowań dla strażaków OSP i ich rodzin, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu, ponieśli śmierć lub szkodę w mieniu w związku z działaniami ratowniczymi. Odszkodowania będą przyznawane także ratownikom, którzy np. ulegną wypadkowi w drodze do siedziby OSP. Nowa ustawa zakłada możliwość pełnienia funkcji kierowcy przez strażaków OSP także po ukończeniu 65. roku życia. Konieczne będą jednak aktualne badania lekarskie, które dopuszczają takiego ochotnika do prowadzenia pojazdów mechanicznych uprzywilejowanych.

Kolejną istotną kwestią jest również to, że na koszt państwa będzie można szkolić ochotników na strażaków-ratowników, którzy potem będą mogli zasilić szeregi zawodowej formacji. Wiadomo, że OSP to przede wszystkim formacja działająca na poziomie gminy i powiatu. Ta ustawa również wspiera finansowanie, które dla niektórych samorządów było sporym obciążeniem.

Ustawa ma również na celu zachęcić młodych do tego, by przystępowali do Ochotniczych Straży Pożarnych, ale też stabilizować tych, którzy już do niej należą.

Przemówienie senator Beaty Małeckiej-Libery w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senator Beaty Małeckiej-Libery w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Ministrze!

W ustawie o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022, druk nr 570, rząd proponuje m.in. ustalenie w roku 2022 wysokości wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i innych pracowników, których wynagrodzenia są relacjonowane do ich wynagrodzeń, w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale 2020 r. ogłoszonego w komunikacie prezesa Głównego Urzędu Statystycznego

Przypomnę, że zgodnie z art. 91 §1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w II kwartale roku poprzedniego ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2020 r. poz. 53, 252, 568, 1222 i 1578) z zastrzeżeniem §1d. Wskazany przepis, mutatis mutandis, ma zastosowanie również do wynagrodzenia referendarzy sądowych (art. 151b §l i §2). Jednocześnie w obowiązującym porządku prawnym nie ma normy pozwalającej wyłączyć tę regulację i dokonać ustalenia waloryzacji pensji orzeczników w sądach na podstawie ustawy okołobudżetowej.

Tymczasem rząd, szukając oszczędności, celowo wykracza poza wskazane uregulowania i dokonuje waloryzacji pensji sędziowskich w ustawie szczególnej, w której przyjmuje się odmrożenie płac w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale 2020 r., a nie w relacji do przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale roku 2021. Podkreślenia wymaga tymczasem to, że przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2020 r. wyniosło 5 tysięcy 24 zł, a w II kwartale 2021 r. – 5 tysięcy 504 zł. W dobie szalejącej inflacji oznacza to znaczące pokrzywdzenie tej grupy zawodowej. Jeszcze większe zaś straty odniosą pracownicy sądów i prokuratur, w przypadku których w dalszym ciągu nie powiązano wysokości wynagrodzenia z przeciętnym wynagrodzeniem w II kwartale roku poprzedniego, a jedynie dokonuje się podwyżek ad casum, w reakcji na ogólnopolskie protesty.

Odczytuję to wszystko przede wszystkim jako świadome działanie contra legem, którego w żaden sposób nie usprawiedliwia chęć szukania oszczędności w rozbuchanych wydatkach rządowych.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022, zaproponowane w projekcie ustawy regulacje będą nierozerwalnie związane z rządowym projektem ustawy budżetowej na rok 2022 oraz będą działaniami komplementarnymi i dopełniającymi, znajdującymi odzwierciedlenie oraz wymierną korelację z kwotami ujętymi w projekcie ustawy budżetowej na przyszły rok. Dalej w OSR czytamy:

„Najważniejsze zmiany wystąpią w następującym zakresie.

W projekcie proponuje się ustalenie w roku 2022 wysokości wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i innych pracowników, których wynagrodzenia są relacjonowane do ich wynagrodzeń, w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. ogłoszonego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Jednocześnie zaproponowano ustalenie odpisów na fundusze socjalne w oparciu o wartości z roku 2019. Stanowi to odmrożenie podstaw do naliczania tych funduszy w stosunku do regulacji z roku 2021 o jeden rok. Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych: ograniczenie wydatków jednostek sektora finansów publicznych, w tym budżetu państwa, poprzez «zamrożenie» podstawy naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w roku 2022. Projektowana zmiana w ustawie z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym

funduszu świadczeń socjalnych polega na «zamrożeniu» odpisu na zakładowy fundusz świadczeń na poziomie ustawowym z 2020 r. (dalej: «ZFŚS»), co oznacza, że będzie on naliczany w oparciu o wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r. (4.434,58 zł). ZFŚS tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczonego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych osób. Wysokość odpisu podstawowego wynosi na jednego zatrudnionego 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. W przypadku sfery budżetowej (jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych) wydatki na ZFŚS mają charakter obligatoryjny i w odniesieniu do państwowych jednostek budżetowych obciążają budżet państwa. Natomiast dla pozostałych pracodawców zasady tworzenia Funduszu zależą od liczby zatrudnionych osób. Fundusz tworzą zatem pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku: co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty; pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej. Ponadto pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mogą tworzyć Fundusz do wysokości i na zasadach ogólnych określonych w ustawie (art. 5 ustawy) lub mogą wypłacać świadczenie urlopowe. We wszystkich przypadkach przepisy umożliwiają jednak pewną swobodę regulacji w granicach określonych ww. ustawą, w tym: dopuszczają zarówno rezygnację z tworzenia ZFŚS, jak również dają możliwość do określenia wysokości odpisu na ZFŚS na wyższym, jak i niższym poziomie niż ustawowy. Dodatkowo w roku 2022 wprowadzone zostaną przepisy, iż odpis na ZFŚS dla nauczycieli dokonywany będzie w oparciu o kwotę bazową z dnia 1 stycznia 2019 r. «Zamrożenie» bazy stanowiącej podstawę do naliczania odpisu na fundusz socjalny dla emerytów i rencistów otrzymujących świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych zapobiega wzrostowi wydatków budżetu państwa – na poziomie wydatków na emerytury i renty ustalonych w ustawie budżetowej na rok 2019.

W projekcie proponuje się wprowadzenie mechanizmu finansowania wybranych podmiotów szkolnictwa wyższego i nauki mających największy wpływ na jakość prowadzonych badań naukowych w Polsce oraz ich znaczenie dla wydatkowania środków na «Badania i Rozwój». Przewiduje się, że minister właściwy do spraw budżetu na wniosek ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki przekaże, w roku 2022, skarbowe papiery wartościowe o wartości 496 733 tys. zł. Przekazane w ten sposób środki zastąpią czasowo, wskazany w art. 365 pkt. 2 lit. e w zw. z art. 371 ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, mechanizm finansowania uczelni, z którymi minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki podpisał umowę na realizację programu Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza. Uczelnie te mają największy wpływ na jakość prowadzonych badań naukowych w Polsce oraz największy potencjał, aby być bardziej widoczne na arenie międzynarodowej. Uczelnie te otrzymają o 1 pkt. proc. więcej kwoty nominalnej skarbowych papierów wartościowych, tj. 11% niż określony ustawą – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce minimalny poziom (10% środków z subwencji obliczonej na rok 2019).

Projekt przewiduje również wprowadzenie mechanizmów dodatkowego finansowania Agencji Badań Medycznych oraz Narodowego Funduszu Zdrowia. Przewiduje się, że minister właściwy do spraw budżetu na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia przekaże, w roku 2022, skarbowe papiery wartościowe o wartości 1 000 mln. zł. Środki te są niezbędne do umożliwienia rozwoju sektora biomedycznego w Rzeczypospolitej Polskiej.

W 2022 r. proponuje się szereg regulacji mających na celu zwiększenie źródeł finansowania zadań związanych z informatyzacją państwa.

Proponuje się również regulację określającą źródło pokrycia kosztów związanych z operacjami na skarbowych papierach wartościowych przekazanych Funduszowi Reprywatyzacji.

W związku z podejmowanymi działaniami, które mają na celu zwiększenie środków finansowych pozostających w dyspozycji NFZ, możliwe jest pokrycie przez Fundusz kosztów bezpłatnego zaopatrzenia świadczeniobiorców po ukończeniu 75. roku życia w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne bez konieczności przekazywania dotacji na ten cel z budżetu państwa. Projektowane przepisy umożliwiają w przyszłym roku finansowanie bezpośrednio ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia kosztów ponoszonych w związku z ww. zadaniem. Zmiana ta przyczyni się do uproszczenia procedury finansowania leków dla osób po 75. roku życia ze środków publicznych”.

Projekt w ramach konsultacji społecznych został przekazany pod obrady Rady Dialogu Społecznego oraz do: reprezentatywnych central związkowych (Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Forum Związków Zawodowych, Związek Nauczycielstwa Polskiego); organizacji pracodawców (Pracodawcy RP, PKPP „Lewiatan”, Związek Pracodawców Business Centre Club, Związek Rzemiosła Polskiego, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Federacja Przedsiębiorców Polskich i Krajowa Izba Gospodarcza); Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”, Stowarzyszenia Sędziów „Themis”, Stowarzyszenia Prokuratorów „Lex super omnia”, Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP. Projekt został przekazany do zaopiniowania do Sądu Najwyższego oraz do Krajowej Rady Sądownictwa.

Sejm uchwalił ustawę na czterdziestym posiedzeniu w dniu 17 listopada 2021 r. Za przyjęciem ustawy głosowało 230 posłów (205 było przeciw, żaden nie wstrzymał się od głosu). Popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw zmienia przepisy o postępowaniach dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto ustawa skraca terminy rozpatrywania wniosków o wydanie wizy krajowej.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, nowelizacja ma na celu przede wszystkim usprawnienie postępowań dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, które są najczęściej udzielanym rodzajem zezwoleń na pobyt czasowy w Polsce. W zakresie spraw cudzoziemców od kilku lat obserwowany jest wzrost ogólnej liczby wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych na terytorium Polski, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, składanych do urzędów wojewódzkich, co przekłada się na coraz dłuższy czas oczekiwania na rozpatrzenie tych spraw. Zachodzi ponadto potrzeba poprawy niektórych rozwiązań prawnych dotyczących dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy, co leży w interesie polskich pracodawców, jak również ułatwienia pozyskiwania przez inwestorów strategicznych pracowników z zagranicy. Celem ustawy jest również poprawa innych obowiązujących rozwiązań w szeroko rozumianych sprawach cudzoziemców, w tym postępowań dotyczących przyjmowania pracowników przenoszonych wewnątrz przedsiębiorstwa. Proponuje się również skrócenie terminów rozpatrywania wniosków o wydanie wizy krajowej. Intencją projektodawcy była optymalizacja procedur, dążenie do skrócenia długości trwania postępowań w wymienionych sprawach. W projekcie przewiduje się także wdrożenie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach C-550/16, C-133/19, C-136/19 i C-137/19 oraz poprawę i uzupełnienie niektórych przepisów dotyczących wdrożenia dyrektywy 2014/66/UE.

Istotę zmian oddano w ocenie skutków regulacji. Art. 120a ustawy o cudzoziemcach przewiduje wprowadzenie nowego formularza wniosku o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca oraz określa jego zawartość. Z uwagi na to w art. 120b przewidziano upoważnienie dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do określenia, w drodze rozporządzenia, wzoru formularza wniosku o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, o którym mowa w art. 120a ust. 1. Zgodnie z proponowanymi przepisami formularz będzie zawierał dane cudzoziemca lub informacje, o których mowa w art. 13, w zakresie niezbędnym do zmiany tego zezwolenia, dane dotyczące członków rodziny cudzoziemca zamieszkałych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z określeniem stopnia pokrewieństwa, a także informację o ubieganiu się przez nich o zezwolenie na pobyt czasowy oraz o tym, czy pozostają na utrzymaniu cudzoziemca, informację o posiadanym przez cudzoziemca ubezpieczeniu zdrowotnym oraz pisemne oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń, że dane zawarte we wniosku są prawdziwe.

W Sejmie za projektem ustawy głosowało 428 posłów, 1 wstrzymał się od głosu, 6 było przeciw.

Popieram niniejszą nowelizację. Dziękuje bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana dziś ustawa o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw ma na celu przede wszystkim usprawnienie postępowań dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, które są najczęściej udzielanym rodzajem zezwoleń na pobyt czasowy w Polsce. W sprawach cudzoziemców od kilku lat obserwowany jest wzrost ogólnej liczby wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych na terytorium Polski, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, składanych do urzędów wojewódzkich, co przekłada się na coraz dłuższy czas oczekiwania na rozpatrzenie tych spraw. Zachodzi ponadto potrzeba poprawy niektórych rozwiązań prawnych dotyczących dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy, w interesie polskich pracodawców, jak również ułatwienia pozyskiwania przez inwestorów strategicznych pracowników z zagranicy.

W ustawie przewidziano m.in.:

– uproszczenia dotyczące udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy i pracę;

– rezygnację z wymogu posiadania zapewnionego miejsca zamieszkania oraz wymogu posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu dla udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę na rzecz wymogu otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca;

– wprowadzenie nowego trybu zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w sytuacji zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub w warunkach zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę;

– poszerzenie katalogu okoliczności niewymagających zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę;

– wprowadzenie rozwiązania przyspieszającego uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki.

Są to bardzo dobre rozwiązania, które w sposób znaczący mogą poprawić sytuację braków kadrowych w wielu branżach, zarówno przemysłowych, jak i usługowych. Obecnie polskie firmy mogą ściągać na uproszczonych zasadach pracowników z dawnego Związku Radzieckiego, z Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy, ale tylko na okres 6 miesięcy. Okres ten zostanie wydłużony do 2 lat. Po wprowadzeniu zmian do ustawy do ściągnięcia takiego pracownika do Polski wystarczy wystawienie przez przedsiębiorcę oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.

Bardzo ważną zmianą jest wydłużenie cudzoziemcowi dopuszczalnego okresu pracy z 6 miesięcy do 24 miesięcy. Odciąży to znacząco urzędy wojewódzkie. Cudzoziemiec będzie mógł pracować aż 2 lata na podstawie tzw. oświadczenia, a uzyskanie dla niego zezwolenia na pracę nie będzie potrzebne.

W myśl nowelizacji ustawy obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego zostanie uznany za spełniony, gdy będzie wynikał z zatrudnienia cudzoziemca w Polsce.

Ustawa wprowadza ułatwienia również we wnioskowaniu o Kartę Polaka.

Przedsiębiorcy liczą na to, że ministerstwo rodziny skorzysta po zmianach z możliwości rozszerzenia listy państw, z których można ściągać wspomnianych pracowników, czy też określi zasady, dzięki którym będzie można skorzystać z uproszczonej procedury przy ściąganiu specjalistów do Polski.

Będę głosować za przyjęciem tej ustawy, licząc jednocześnie na szybkie reakcje rządu w sytuacjach, gdyby okazało się, że nie wszystko funkcjonuje jeszcze najlepiej. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ze względu na sytuację na polskim rynku pracy, konieczność odpowiedzi na potrzeby polskich przedsiębiorstw w zakresie braku pracowników w wielu sektorach, jak również zainteresowanie cudzoziemców ofertami pracy w naszym kraju oraz długotrwałe procedury dotyczące pozwolenia na ich pobyt i pracę w Polsce, należy podjąć działania usprawniające postepowania z tym związane. Dlatego jestem za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw w całości.

Wobec wzrostu liczby wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych na terytorium Polski, zwłaszcza zezwoleń na pobyt czasowy i pracę składanych do urzędów wojewódzkich, i coraz dłuższego czasu oczekiwania na rozpatrzenie tych spraw niezbędne jest skrócenie czasu oczekiwania na odpowiedź, jak również podjęcie kroków w celu zmniejszenia liczby składanych wniosków dotyczących wspomnianych zezwoleń. Słuszne zatem jest wydłużenie do 24 miesięcy możliwości powierzenia pracy cudzoziemcowi bez zezwolenia na pracę w związku z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanemu do ewidencji oświadczeń; obecnie może ono trwać tylko 6 miesięcy. Skrócony do 30 dni termin wydania wizy krajowej w celu podjęcia studiów pierwszego stopnia albo decyzji o odmowie jej wydania wydaje się wystarczający do przeanalizowania i zbadania wszystkich okoliczności uzasadniających ubieganie się o ten dokument, a krótszy czas na uzupełnienie danych, który zmniejszył się z 14 do 7 dni, również jest okresem odpowiednim. Dzięki temu całkowity proces będzie trwał krócej. Ze względu na deficyt pracowników w niektórych gałęziach naszej gospodarki dobrym uregulowaniem jest to upoważniające ministra właściwego do spraw zagranicznych do tego, aby po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw pracy w drodze rozporządzenia określił państwa, w których wnioski o wydawanie wiz krajowych w celu podjęcia pracy były przyjmowane od obywateli tych państw poza kolejnością. Ponadto wskazane zostaną zawody, rodzaje umów, na podstawie których cudzoziemcowi może zostać powierzone wykonywanie pracy, lub rodzaje działalności podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi według klasyfikacji określonych w odrębnych przepisach. Wskazanie, aby przekaz informacji między wojewodą a komendantem oddziału Straży Granicznej, komendantem wojewódzkim Policji, szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także konsulem właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania cudzoziemca za granicą mógł odbywać się w formie elektronicznej, z pewnością przyczyni się do zaoszczędzenia czasu przy wydawaniu ostatecznych decyzji.

Procedowana ustawa wprowadza szereg zmian, które spełnią wyznaczone cele, jakimi są uproszczenie i przyspieszenie procedur związanych z wykonywaniem pracy przez cudzoziemców na terenie Polski, zadbanie o szanowanie praw pracownika, jakim jest cudzoziemiec, ale także o rozwój polskich przedsiębiorstw, co odniesie pozytywny skutek w postaci rozwoju gospodarczego całego kraju.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Proponowana ustawa o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw zmierza ku pewnemu uporządkowaniu i poprawie niektórych rozwiązań prawnych regulujących postępowania dotyczące cudzoziemców. Ulepszenie przepisów jest w tej kwestii niezbędne. Na pewno słuszne jest usprawnienie postępowań dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, tak aby procedura dotycząca dostępu do polskiego rynku pracy była prostsza i szybsza, a tym samym – korzystniejsza zarówno dla polskiego pracodawcy, jak i pracownika cudzoziemca.

Nie możemy zapominać, że sytuacja na granicy polsko-białoruskiej wciąż jest tragiczna. To wielki kryzys migracyjny, z którym rząd nie potrafi sobie poradzić od tak długiego czasu. Podczas trzydziestego drugiego posiedzenia Senatu, kiedy analizowaliśmy ustawę o budowie zabezpieczenia na granicy państwowej, zadałam panu senatorowi Komorowskiemu, który był sprawozdawcą tej ustawy, pytanie o to, czy przepisy były konsultowane z Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej FRONTEX. Odpowiedź była krótka i bardzo wymowna: nie. I znów spotykamy się z brakiem konsultacji z Unią Europejską w tak istotnych kwestiach. A przecież głównym celem utworzonej w 2004 r. Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej jest pomoc państwom członkowskim UE i państwom stowarzyszonym w ramach Schengen w ochronie granic zewnętrznych unijnej przestrzeni swobodnego przepływu osób. Dlaczego nie korzystamy z ich pomocy? Dlaczego nie konsultujemy? Dlaczego nie korzystamy z takiego przywileju?

Bez wątpienia imigranci są wsparciem dla rynku pracy i rozwoju przedsiębiorstw. Obecne braki na rynku oraz niekorzystne statystyki demograficzne stanowią spore wyzwanie dla przedsiębiorstw i gospodarki. W tej kwestii pomoc mogą stanowić właśnie cudzoziemcy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Józefa Łyczaka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Józefa Łyczaka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

W odpowiedzi na dynamicznie zmieniającą się sytuację na polskim i międzynarodowym rynku pracy Sejm w dniu 17 listopada 2021 r. przyjął nowelizację ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, która zmienia m.in. ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Od początku pandemii, która zaczęła się w 2020 r., znacząco zmieniła się sytuacja w naszym kraju, jeśli chodzi o pracę cudzoziemców i migrantów ekonomicznych. Do tej pory pracowali oni w Polsce raczej krótkoterminowo – nie dłużej niż kilka miesięcy. Teraz ten okres zauważalnie się wydłużył.

W odpowiedzi na sytuację pandemiczną polski rząd wdrożył rozwiązania, które pozwalają cudzoziemcom zostać na dłużej w naszym kraju i tu pracować. Jednak te regulacje – zawarte w tzw. ustawach covidowych – są tymczasowe, a sytuacja na rynku wymaga długotrwałych zmian w polskim prawie, ponieważ cały czas rośnie zapotrzebowanie na pracowników z zagranicy.

Przede wszystkim czekają nas ułatwienia, które mają skłonić cudzoziemców do częstszego składania wniosków o pobyt tymczasowy i stały. Znowelizowana ustawa zakłada ponadto częściową digitalizację procesu, co będzie stanowiło dużą pomoc zarówno dla cudzoziemców, jak i zatrudniających ich przedsiębiorców.

Jedną z wielu zaproponowanych zmian jest – i tutaj cytat z projektu – „rezygnacja z wymogu posiadania przez cudzoziemca zapewnionego miejsca zamieszkania oraz wymogu posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu”. W nowej wersji ustawy o cudzoziemcach będzie to jedynie wymóg otrzymywania wynagrodzenia w kwocie nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę w Polsce. Co to oznacza w praktyce? Znika obowiązek dostarczania do urzędów umów najmu lub potwierdzeń własności nieruchomości. Nie będzie też konieczności weryfikacji sytuacji majątkowej cudzoziemca. Wszystko to pozwoli skrócić proces niezbędny do wydania zezwolenia na pobyt i pracę. Z drugiej strony w mocy pozostaje konieczność zdobycia i utrzymania zatrudnienia – co ma potwierdzać spisana z pracodawcą umowa – i wykazywania chociaż minimalnego wynagrodzenia każdego miesiąca; kwota, którą należy wykazać, będzie zależna od daty złożenia wniosku.

Do niedawna nawet awans cudzoziemca w pracy wymagał zmiany zezwolenia, co wiązało się z szeregiem komplikacji, przede wszystkim z ponownym złożeniem wniosku. Obecnie lista okoliczności, które nie wymagają takiej zmiany, zostanie rozszerzona, co ułatwi rozwój zawodowy obcokrajowców pracujących w Polsce.

Do niedawna ważność oświadczenia wynosiła zaledwie 6 miesięcy w ciągu roku. Obecnie, w ramach tzw. procedury uproszczonej dla obywateli Ukrainy, Białorusi, Rosji, Armenii, Gruzji i Mołdawii, okres ten zostaje wydłużony do 24 miesięcy i będzie dotyczyć także osób spoza tych 6 wymienionych państw. Zmiana ta z pewnością ułatwi życie przedsiębiorcom, ale też urzędnikom.

Dodatkowo zlikwidowany zostanie przepis mówiący o tym, że po przepracowaniu wspomnianych 6 miesięcy na oświadczenie cudzoziemiec musi odczekać kolejnych 6 miesięcy przed ponownym podjęciem pracy na takiej samej podstawie. W praktyce oznacza to zmianę pracy obcokrajowców z rotacyjnej i krótkookresowej na stałą i długookresową.

Kolejna ważna zmiana, o której należy wspomnieć, to „wprowadzenie szczególnych 60-dniowych terminów załatwienia sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w pierwszej instancji liczonych w sposób szczególny, od momentu, w którym wszystkie braki formalne wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy zostały uzupełnione”. Do niedawna na takie zezwolenie trzeba było czekać nawet 90 dni i dłużej – termin ten nie zawsze był przestrzegany – co zniechęcało obcokrajowców do aplikowania o wydanie tzw. karty pobytu. Teraz okres ten jest skrócony do zaledwie 2 miesięcy, liczonych od daty złożenia wniosku lub od momentu uzupełnienia braków formalnych.

Równolegle w projekcie ustawy pojawił się zapis mówiący o „wprowadzeniu szczególnych, 6-miesięcznych terminów załatwienia sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej liczonych w sposób szczególny, od momentu, w którym wszystkie braki formalne wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy zostały uzupełnione”. Zdecydowanie jest to krok we właściwym kierunku. Obecnie w niektórych urzędach wojewódzkich trzeba czekać nawet kilka lat na wydanie zezwolenia na pobyt stały lub tzw. karty rezydenta długoterminowego.

Wśród przegłosowanych poprawek znalazła się również ta wprowadzająca ułatwienie dla pracodawców dotyczące wydłużenia okresu na poinformowanie powiatowego urzędu pracy o rozpoczęciu pracy przez cudzoziemca z 1 do 7 dni. Dzięki tej zmianie pracodawcy oraz urzędy będą mieć teraz więcej czasu na dopełnienie niezbędnych formalności po zatrudnieniu cudzoziemca.

Projekt przewiduje krótkie vacatio legis – wejście w życie zmian ma nastąpić po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia nowelizacji w Dzienniku Ustaw. Najbardziej prawdopodobne jest wejście w życie nowych przepisów w I kwartale 2022 r.

Musimy cały czas pamiętać, że liberalne prawo dotyczące zatrudniania obcokrajowców to najmocniejszy argument, jaki ma Polska w walce o emigrantów zarobkowych, którzy przecież mogą wybierać rynki zachodnie, gdzie zarobią nawet kilka razy więcej niż w naszym kraju. Nowela ma na celu usprawnienie prowadzenia postępowań administracyjnych, jeśli chodzi o legalizację pobytu cudzoziemców, szczególnie w przypadku łącznych zezwoleń na pobyt i pracę, które są najczęściej udzielanym rodzajem zezwoleń pobytowych. Głównym powodem zmian jest zaobserwowany wzrost liczby wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych na terenie Polski, jak również okres pandemii, podczas którego urzędy działały mniej wydajnie.

Niestandardowe jest np. to, że decyzja będzie mogła zostać wydana bez konieczności osobistego stawiennictwa w urzędzie. To powinno znacznie ułatwić wydawanie tego typu zezwoleń bez opóźniania aktualnie toczących się procesów.

Decyzja na pobyt wydana w tym specjalnym trybie nie będzie określać również warunków wykonywania pracy przez cudzoziemca ani nie będzie wskazywać pracodawcy. Posiadając taką decyzję, cudzoziemiec będzie mógł podjąć pracę w wybranym przez siebie podmiocie. Dokument zwalnia z konieczności posiadania zezwolenia na pracę, ale pod pewnymi warunkami. Warunki te określane są jako brzegowe i odnoszą się one do:

— wynagrodzenia – nie może być one mniejsze niż minimalne, niezależnie od wymiaru czasu pracy czy stosunku prawnego;

— podstawy wykonywania pracy – powinna być wykonywana na podstawie umowy o pracę lub zlecenia;

— wymogu złożenia oświadczenia – w ciągu 60 dni od dnia doręczenia decyzji konieczne będzie złożenie oświadczenia pracodawcy/zleceniodawcy o powierzeniu pracy wraz ze wskazaniem warunków. Takie oświadczenie będzie można złożyć tylko raz.

Omawiana ustawa z pewnością pozytywnie wpłynie na rynek Polski i zachęci cudzoziemców do podejmowania legalnego zatrudnienia. Przyspieszony czas rozpatrzenia wniosków spowoduje, iż nie będą oni borykać się z długotrwałym okresem niepewności co do swojej przyszłości w Polsce i będą mogli czynić plany zawodowe i osobiste w naszym kraju. To dobry krok w kierunku rozwoju polskiego rynku pracy.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw oceniam pozytywnie. Kierunek jest jak najbardziej właściwy, jeśli chodzi o uzyskiwanie przez cudzoziemców zezwoleń na pobyt w Polsce. Niepokojące są jednak niejasne zapisy dotyczące repatriantów. Zamiast wyeliminować „potencjalne trudności interpretacyjne”, proponowane zmiany mogą je tylko zwiększyć, budząc szereg nowych pytań.

Największe wątpliwości budzą następujące sprawy.

Po pierwsze, czy nie utraci prawa do uzyskania wizy repatriacyjnej osoba, która w przeszłości zamieszkiwała tereny ogólnie wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 3, lecz później przeprowadziła się na terytoria FR niewymienione w rozporządzeniu RM? Przykładowo może to być osoba, która wcześniej mieszkała w Kazachstanie, obecnie zaś mieszka w Sankt Petersburgu.

Po drugie, czy nie utraci prawa do uzyskania wizy repatriacyjnej osoba, która w przeszłości zamieszkiwała tereny bezpośrednio wymienione w rozporządzeniu, lecz później przeprowadziła się na terytoria FR niewymienione w rozporządzeniu RM? Przykładowo może to być osoba, która wcześniej mieszkała w Chabarowsku, obecnie zaś mieszka w Kaliningradzie.

Po trzecie, czy nie utraci prawa do uzyskania wizy repatriacyjnej osoba, która w przeszłości zamieszkiwała tereny bezpośrednio wymienione w rozporządzeniu, lecz później przeprowadziła się na terytoria FR wyłączone rozporządzeniem RM? Przykładowo może to być osoba, która wcześniej mieszkała w Orsku, obecnie zaś jest mieszkańcem miasta Ust’-Kataw.

Po czwarte, jakie będą skutki przyjęcia i realizacji poprawki dotyczącej wydania wizy dla osób ubiegających się o uznanie za repatrianta? Ten tryb nie przewiduje wydania wizy krajowej w celu repatriacji.

Po piąte, jakie będą skutki dla osób, które mieszkały bądź obecnie mieszkają na terenach wyłączonych rozporządzeniem RM i już złożyły wnioski o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji lub o uznanie za repatrianta? Czy zostaną one pozbawione prawa do repatriacji?

Ja zagłosuję za tą ustawą, mając nadzieję na uzyskanie odpowiedzi na zadane pytania.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Poselski projekt nowelizacji ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa umożliwia przekazywanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa ministrowi właściwemu do spraw aktywów państwowych akcji lub udziałów, z których prawa wchodzą w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Jak podkreślono w opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, celem ustawy jest umożliwienie Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa przekazania ministrowi właściwemu do spraw aktywów państwowych wykonywania prawa z akcji lub udziałów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. „Przekazanie to następuje na wniosek wskazanego ministra w sytuacji, gdy jest to niezbędne do realizacji polityki gospodarczej państwa, w tym ochrony interesów Skarbu Państwa. Przejęte w ten sposób akcje i udziały stają się mieniem Skarbu Państwa, niewchodzącym w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Poza tym zmieni się podmiot reprezentujący w tym zakresie Skarb Państwa. Będzie nim minister właściwy do spraw aktywów państwowych. W ocenie projektodawcy proponowana zmiana wynika z pojawiających się w praktyce wątpliwości, dotyczących relacji między przepisami art. 17 ust. 2 i art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa”.

W Sejmie za przyjęciem ustawy głosowało 266 posłów, 53 było przeciw, 118 wstrzymało się od głosu. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, druki sejmowe nr 1677 i 1688, ma na celu umożliwienie przekazania spółek rolnych pod nadzór Ministerstwa Aktywów Państwowych. Te działania zmierzają do utworzenia holdingu spożywczego, na który czekają rolnicy. Holding ma m.in. na celu rozwiązanie problemów związanych ze zmowami cenowymi oraz przewagą kontraktową.

Od początku swojej kadencji PiS tak zawzięcie „walczy” o interesy polskich rolników. Cały czas obiecywane są zmiany, które mają wspomóc polską gospodarkę. Dlaczego z tych zobowiązań nic nie wynika? Pozwolę sobie przypomnieć, jak w 2015 r., zaraz po wygranych wyborach parlamentarnych rząd obiecywał powstanie holdingu. Rok później ówczesny minister rolnictwa i rozwoju wsi zapowiedział powstanie holdingu na bazie Krajowej Spółki Cukrowej SA, w skład której miało wejść 70 podmiotów. Dopiero po 2 latach pomyślano o powołaniu pełnomocnika do spraw utworzenia Narodowego Holdingu Spożywczego oraz zespołu do spraw opracowania jego koncepcji. Od tego momentu nie zadziało się nic oprócz wydania przez Skarb Państwa na te działania kilkuset tysięcy złotych. Zapowiedziane czynności nie zostały zrealizowane. Możliwości przejęcia prywatnych firm oraz utworzenia z nich holdingu było wiele. Niestety żadna z tych szans nie została wykorzystana. Spółdzielnie upadły, a wiele osób straciło pracę.

Nowelizacja ustawy wprowadza procedurę przekazania przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa akcji lub udziałów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na rzecz ministra właściwego do spraw aktywów państwowych. Holding przejmie udział spółek, które są nadzorowane przez KOWR, zaś KOWR przejmie część akcji holdingu. Tym sposobem państwo straci kontrolę nad majątkiem obywateli. Rolnicy mają dość obietnic i zapewnień, które nie mają żadnego znaczenia. Narodowy Holding Spożywczy ma powstać w ciągu pół roku. Za jakiś czas przekonamy się, czy rząd wywiązał się ze składanych obietnic. Mam nadzieję, że rolnicy skorzystają na proponowanych zmianach. Czekali na nie 6 lat. Dziękuję.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o scalaniu i wymianie gruntów, ustawy o utracie mocy prawnej niektórych ksiąg wieczystych oraz ustawy o drogach publicznych reguluje procedurę przeprowadzania postępowania scaleniowego w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Wprowadza definicję gospodarstwa rolnego zawierającą szczególną normę obszarową, doprecyzowuje czynności związane z określaniem przebiegu granic obszaru scalenia lub wymiany gruntów.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, nowelizacja: „Obejmuje przepisy przyczyniające się do usprawnienia prowadzenia postępowań scaleniowych, w tym głównie do ich przyśpieszenia, jednocześnie nie wpływając na postępowania realizowane w ramach poddziałania «Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa» objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 w zakresie celu scalenia gruntów. Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 1 ust. 2 pkt 3a ustawy, za gospodarstwo rolne należy uznać takie gospodarstwo rolne w rozumieniu art. 553 ustawy z dnia 17 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm.), w którym powierzchnia gruntów rolnych lub leśnych jest nie mniejsza niż 1 ha. Wprowadzenie definicji gospodarstwa rolnego zawierającej szczególną normę obszarową ma na celu likwidację wątpliwości, które pojawiają się w związku z interpretacją przepisu art. 3 ust. 2 ustawy, tj. w zakresie sposobu zaliczania gospodarstw rolnych do weryfikacji wniosków o wykonanie scalenia”. Jak zaznaczono w ocenie skutków regulacji: „W większości krajów europejskich instytucja scaleń gruntów jest ściśle powiązana z instytucją planowania przestrzennego i na obszarach wiejskich jest efektywnym narzędziem zrównoważonego rozwoju takich obszarów”.

W Sejmie w głosowaniu w sprawie ustawy 434 posłów głosowało za przyjęciem ustawy, 3 – przeciw. Popieram niniejszy projekt nowelizacji. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Rynek produkcji win w Polsce z roku na rok rozwija się i rozrasta. Według danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w latach 2009-2020 produkcja wina wzrosła 35-krotnie. Wzrasta liczba pól, na których uprawiana jest winorośl – prawie 15-krotnie, a także wzrasta liczba producentów – prawie 16-krotnie. Polskie wina zyskują na popularności również za granicą, od lat konkurują z krajami słynącymi z produkcji wina, takimi jak Włochy czy Francja, dlatego też należy wesprzeć tę branżę poprzez odpowiednie przepisy.

Procedowana ustawa o wyrobach winiarskich jest spełnieniem oczekiwań blisko 330 producentów win w Polsce, na mocy tej ustawy przede wszystkim zostaną oni zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na obrót hurtowy, co umożliwi bezpośrednią sprzedaż takich napojów do restauracji czy lokalnych sklepów. Ustawa zniesie bariery administracyjne dzięki ujednoliceniu i uproszczeniu wymagań dotyczących wpisu do rejestru działalności regulowanej. Ustawa da też możliwość zwiększenia maksymalnej wielkości produkcji – pozwoli na zwiększenie maksymalnej wielkości produkcji wysokojakościowych fermentowanych napojów winiarskich przez drobnych producentów wina z 10 tysięcy litrów na rok do 100 tysięcy litrów na rok.

Ustawa powinna zostać wprowadzona w życie jak najszybciej, aby producenci win mogli spokojnie przygotować się do nowego sezonu winiarskiego i już na nowych zasadach sprzedawać swoje wyroby. Liczę, że rynek winiarski w Polsce dalej będzie się tak dobrze rozwijał.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana dziś ustawa o wyrobach winiarskich jest całkowicie nową, kompleksową ustawą, a wprowadzane w niej rozwiązania wynikają w dużej części z nowych regulacji na poziomie Unii Europejskiej. Ta ustawa jest oczekiwana przez środowisko winiarzy w Rzeczypospolitej, które jest stosunkowo liczne, bo jest 329 zarejestrowanych producentów wina. Jeśli doliczyć do tego sporą grupę zatrudnionych w tej branży pracowników i współpracujące osoby, stanowi to już pokaźny udział w rynku zatrudnionych.

Proponowana ustawa wprowadza bardzo dużo zmian. Dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej, ale też ujednolica i upraszcza wymagania dotyczące wpisu do rejestru działalności regulowanej, rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich. Zaproponowane zmiany z pewnością zmniejszą obciążenia administracji oraz usprawnią obieg dokumentów, co powinno pozytywnie wpłynąć na sytuację producentów, którzy chcą rozpocząć produkcję wyrobów winiarskich w Polsce.

Najważniejsze rozwiązania wynikające z tej ustawy są następujące: zwiększenie konkurencyjności drobnych producentów wyrabiających cydr, cydr jakościowy, cydr lodowy, perry, perry jakościowe, perry lodowe, wina owocowe jakościowe oraz miód pitny jakościowy z surowców wyrabianych głównie we własnym gospodarstwie poprzez zwiększenie maksymalnej wielkości produkcji wysokojakościowych fermentowanych napojów winiarskich przez drobnych producentów z 10 tysięcy litrów na rok do 100 tysięcy litrów na rok; umożliwienie produkcji takich napojów proporcjonalnie do wielkości posiadanych hektarów sadów lub liczby pni pszczelich; umożliwienie zakupu, do 50% pod względem wagowym, surowców do wyrobu takich napojów w województwie, w którym jest prowadzony wyrób tych napojów, lub w powiatach sąsiadujących z tym województwem; umożliwienie wyrobu takich napojów poza składem podatkowym; zwolnienie z obowiązku zatwierdzania zakładów pod względem sanitarnym; umożliwienie sprzedaży takich napojów w miejscu produkcji; zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na obrót hurtowy, co umożliwi bezpośrednią sprzedaż takich napojów do restauracji i lokalnych sklepów.

W ustawie ujednolicono przepisy dotyczące wymogów produkcyjnych i znakowania fermentowanych napojów winiarskich oraz podniesiono wymagania jakościowe dla niektórych kategorii fermentowanych napojów winiarskich. Wprowadzono także zmiany kategorii dotyczących fermentowanych napojów winiarskich, które pozwolą na lepsze dostosowanie się producentów do wymagań rynku, oraz uproszczono zasady wpisu do rejestru przedsiębiorców wyrobów winiarskich. Ponadto ustawa wprowadza system elektronicznego obiegu dokumentów pomiędzy instytucjami kontrolnymi w ramach sektora wina i upraszcza system certyfikacji wina odmianowego i wina rocznikowego. W przypadku wina odmianowego lub wina rocznikowego nie będzie już obowiązku umieszczania na etykietach numeru identyfikacyjnego.

Ta ustawa to przykład dobrze przygotowanej ustawy, co bardzo rzadko się zdarza, szeroko skonsultowanej ze stroną społeczną, tj. z organizacjami społecznymi zrzeszającymi producentów wina oraz fermentowanych napojów winiarskich, jak również z uczelniami wyższymi. Z pełnym przekonaniem będę głosować za jej przyjęciem. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o wyrobach winiarskich po raz pierwszy reguluje zagadnienia związane z wyrobem i rozlewem wyrobów winiarskich, a także organizacją rynku wina. Wprowadza m.in. zmiany w zakresie fermentowanych napojów winiarskich oraz uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobów winiarskich. Ponadto ustawa ustala nowy podział kompetencji organów kontrolnych.

Istotę proponowanych zmian przedstawiono w ocenie skutków regulacji.

„Wprowadzenie rozwiązań legislacyjnych polegających na:

1) harmonizacji przepisów dotyczących wymogów produkcyjnych i znakowania fermentowanych napojów winiarskich, w tym poprawie czytelności przepisów obecnie zawartych w ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich oraz o organizacji rynku wina, zwanej dalej «ustawą winiarską», w celu ich dostosowania do potrzeb rynku;

2) podniesieniu wymagań jakościowych dla niektórych fermentowanych napojów winiarskich oraz wprowadzeniu kategorii tych napojów, które pozwolą na lepsze dostosowanie się producentów takich napojów do wymagań rynku, w szczególności utworzenie kategorii cydrów aromatyzowanych i perry aromatyzowanych (obecnie ustawa winiarska nie przewiduje możliwości wyrobu cydrów aromatyzowanych i perry aromatyzowanych);

3) powiązaniu nazw kategorii fermentowanych napojów winiarskich z przepisami horyzontalnymi dotyczącymi znakowania środków spożywczych w celu uproszczenia struktury przepisów w prawodawstwie krajowym (obecnie informacje dotyczące znakowania fermentowanych napojów winiarskich są uregulowane w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych, powodując, że przepisy te są bardziej skomplikowane);

4) uproszczeniu i ujednoliceniu zasad wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich przez wprowadzenie przepisów obligujących Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) do umieszczenia wzoru wniosku o wpis do tego rejestru na stronach internetowych urzędu (obecnie przedsiębiorcy, składając wniosek o wpis do ww. rejestru lub o zmianę wpisu w ww. rejestrze, są zobligowani do opracowywania takich wniosków na podstawie przepisów ustawy winiarskiej, co generuje problemy interpretacyjne);

5) odstąpieniu w stosunku do przepisów ustawy winiarskiej od wymogu posiadania przez przedsiębiorcę planu obiektów budowlanych oraz wymogów określających minimalne dozwolone pojemności stosowanych przez przedsiębiorcę zbiorników do magazynowania i przechowywania wyrobów winiarskich – przedmiotowe przepisy są zbyt szczegółowe oraz stanowią barierę administracyjną;

6) doprecyzowaniu, że obowiązek uzyskania wpisu do rejestru działalności regulowanej w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich nie dotyczy podmiotów rozlewających wyroby winiarskie wprowadzone do obrotu w opakowaniach zbiorczych (to jest w kegach lub beczkach) do opakowań jednostkowych w miejscu prowadzenia sprzedaży detalicznej takich wyrobów (przepisy ustawy winiarskiej nie regulowały tej kwestii, co powodowało wątpliwości prawne);

7) przekazaniu prowadzenia rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich (rejestr działalności regulowanej) Dyrektorowi Generalnemu KOWR (obecnie rejestr ten jest prowadzony przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi), w celu gromadzenia danych na temat rynku wyrobów winiarskich (fermentowanych napojów winiarskich oraz wina) w jednym urzędzie;

8) zwiększeniu konkurencyjności wyrabianych przez drobnych producentów cydru, cydru jakościowego, cydru lodowego, perry, perry jakościowego, perry lodowego, wina owocowego jakościowego oraz miodu pitnego jakościowego z surowców pozyskanych głównie we własnym gospodarstwie przez umożliwienie: produkcji takich napojów proporcjonalnie do wielkości posiadanych hektarów sadów lub liczby pni pszczelich – obecnie producenci tacy mogą wyrabiać maksymalnie 100 hektolitrów cydru lub perry, 50 hektolitrów wina owocowego lub miodu pitnego wytworzonego z 5 hektolitrów miodu, zakupu, do 50% wagowo, surowców do wyrobu takich napojów w województwie, w którym jest prowadzony wyrób tych napojów, wyrobu takich napojów poza składem podatkowym, co przekłada się na zmniejszenie obciążeń administracyjnych (obecnie producenci tacy nie mają możliwości produkcji ww. wyrobów poza składem podatkowym);

9) wprowadzeniu odstępstw dla uczestników rynku wina od niektórych przepisów Unii Europejskiej w celu dostosowania przepisów do nadal niewielkiej produkcji wina w Polsce (obecne uregulowania zawarte w ustawie winiarskiej zawierają część takich odstępstw);

10) zniesieniu niektórych obciążeń administracyjnych w stosunku do obecnie obowiązujących uregulowań zawartych w przepisach ustawy winiarskiej związanych z gromadzeniem danych statystycznych w zakresie rynku wina, których możliwość wprowadzenia wynika z nowych odstępstw zawartych w przepisach Unii Europejskiej;

11) uproszczeniu systemu certyfikacji wina odmianowego i wina rocznikowego przez usunięcie potrzeby umieszczania numeru identyfikacyjnego dla wina odmianowego lub wina rocznikowego na etykietach takich win;

12) utworzeniu systemu elektronicznego obiegu dokumentów między organami kontrolnymi w ramach sektora wina w celu przyspieszenia wymiany informacji oraz zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla producentów wina (obecnie wymiana informacji między takimi organami dokonywana jest w formie papierowej)”.

W Sejmie za przyjęciem ustawy głosowało 434 posłów, 2 wstrzymało się od głosu. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Chciałbym podkreślić bardzo ważne znaczenie uchwalonej ustawy o wyrobach winiarskich.

Jej zapisy określające organizację rynku wina oraz wszelkie zagadnienia związane z wyrobem i rozlewem wyrobów winiarskich ułatwiają naprawdę wielu przedsiębiorcom prowadzenie działalności gospodarczej. Uproszczone oraz ujednolicone przepisy przede wszystkim wesprą też biznes małych producentów. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 jest konsekwencją przedłużenia realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Całość zmian wynika z opóźnień we wprowadzaniu wspólnej polityki rolnej na lata 2021–2027 na poziomie europejskim. Parlament Europejski i Rada przygotowały stosowne dokumenty o przedłużeniu wszystkich rozporządzeń na okres dodatkowych 2 lat. W związku z tym konieczne jest przedłużenie obowiązywania istniejących przepisów na poziomie krajowym, tak aby realizacja PROW mogła przebiegać jeszcze w roku 2021 i 2022.

Zmiany ustawowe idą w dobrym kierunku. Ich wprowadzenie pozwoli w sposób racjonalny zaplanować i zrealizować zadania oraz spokojnie je rozliczyć do końca 2025 r., zgodnie z zasadą n+3.

Bardzo ważną informacją jest to, że decyzją Komisji Europejskiej zwiększono budżet programu o ponad 4,5 miliarda euro.

W ustawie znalazły się przepisy dotyczące ułatwień w budowie zbiorników wodnych, pozwalające na ich realizację jedynie na zgłoszenie w przypadkach, gdy będą to zbiorniki o powierzchni większej niż 1 tysiąc m2, lecz nie większej niż 5 tysięcy m2, o głębokości do 3 m. Ta zmiana ma szczególne znaczenie w dobie zmian klimatycznych i pustynnienia dużych obszarów naszego kraju. Konieczne są działania interwencyjne w obszarze małej retencji.

Kolejna dobra zmiana dotyczy załatwiania spraw online w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Obecnie wnioski mogą być co prawda składane w formie elektronicznej, za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej, ale już wymiana korespondencji oraz doręczenia w dalszym ciągu odbywają się w formie papierowej. Ustawa wprowadza możliwość prowadzenia korespondencji w formie cyfrowej, jeśli tylko początkowy wniosek zostanie złożony drogą elektroniczną.

Kolejny pakiet spraw dotyczy tzw. regionalnych strategii w ramach rozwoju lokalnego. To też dobre rozwiązania, którą pomogą kontynuować ogromną pracę wykonywaną w Polsce przez setki lokalnych grup działania. Grupy te będą miały zapewnione stosowne finansowanie.

Dlatego będę głosować za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 związany jest z przedłużoną do dnia 31 grudnia 2022 r. realizacją Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Przewiduje m.in.: umożliwienie rolnikom załatwiania spraw online w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Upraszcza ponadto procedury związane z przygotowaniem do realizacji działań, które mają przeciwdziałać skutkom suszy oraz zwiększyć retencję wód, m.in. na obszarach rolniczych i leśnych.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji: „W projekcie rozporządzenia proponuje się refundację do 70% składki ubezpieczenia od ryzyka strat w dochodach w produkcji drobiu, bydła lub świń spowodowanych wystąpieniem ogniska Salmonelli oraz przyczyni się do podnoszenia świadomości i odpowiedzialności u hodowców w zakresie konieczności stosowania działań bioasekuracyjnych i naprawczych zapobiegających rozprzestrzenianiu się Salmonelli wśród zwierząt. Wymogi w zakresie bioasekuracji stawiane przez zakłady ubezpieczeń producentom umożliwią zmniejszenie zagrożenia wystąpienia tej choroby. Jednoczenie zastosowanie dopłat do składek ubezpieczeniowych zachęci producentów do korzystania z tego rodzaju instrumentu”.

W Sejmie w głosowaniu w sprawie ustawy 436 posłów głosowało za przyjęciem, 1 – się wstrzymał. Popieram niniejszy projekt. Dziękuje bardzo.

Przemówienie senatora Mieczysława Golby w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Mieczysława Golby w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 wiąże się z zapewnieniem sprawnej realizacji programu rozwoju obszarów wiejskich w okresie przejściowym, w latach 2021 i 2022, tj. do dnia stosowania nowych ram prawnych wspólnej polityki rolnej, w tym z zapewnieniem podstaw prawnych wdrażania w tak krótkim okresie nowego działania „Zarządzanie ryzykiem” oraz z koniecznością zapewnienia dalszej realizacji strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność. Ustawa o programie rozwoju obszarów wiejskich ma na celu nie tylko przedłużenie okresu jego działania, ale także wprowadza szereg uproszczeń dla rolników.

Pierwszy z nich to możliwość załatwienia spraw online w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Obecnie, mimo że wnioski składane są w formie elektronicznej za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej ARiMR, wymiana korespondencji oraz doręczenia w dalszym ciągu odbywają się w formie papierowej. Po zmianie, w przypadku gdy postępowanie administracyjne lub inne postępowanie jest rozpoczęte na wniosek złożony drogą elektroniczną, możliwe będzie doręczanie pism, w tym obustronna wymiana korespondencji, za pomocą systemu teleinformatycznego ARiMR.

Uproszczone zostaną również procedury związane z przygotowaniem do realizacji działań, które mają przeciwdziałać skutkom suszy oraz zwiększyć retencję wód, m.in. w obszarach rolniczych i leśnych. Zlikwidowane zostaną skomplikowane procedury uzyskiwania zgód, które zniechęcały do podejmowania działań w tym zakresie.

Ważnym aspektem w nowelizacji ustawy jest zmiana przepisów prawa budowlanego. Do tej pory funkcjonowała skomplikowana procedura uzyskiwania zgód na realizację prostych działań, które przeciwdziałają skutkom suszy na obszarach wiejskich. Zniechęcała ona właścicieli gruntów rolnych do podejmowania działań w tym zakresie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami budowa stawu i zbiornika wodnego o powierzchni przekraczającej 1 tysiąc m2 wymaga bowiem uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Po zmianie przepisów budowa takich zbiorników – o powierzchni większej niż 1 tysiąc m2., lecz nie większej niż 5 tysięcy m2 i o głębokości do 3 m – położonych w całości na gruntach rolnych byłaby wykonywana na podstawie zgłoszenia budowy. Ułatwienie to dotyczyć będzie zarówno postępowań w postaci decyzji administracyjnej, np. postępowań w sprawie o przyznanie pomocy, jak i innych postępowań.

W przepisach ustawy o finansowaniu wspólnej polityki rolnej uwzględniono możliwość otrzymania wyprzedzającego finansowania przez szerszą grupę beneficjentów PROW 2014–2020.

Przyjęcie tego projektu i prace nad nim spotkały się z dużym zrozumieniem, ponieważ ułatwi on wszystkim beneficjentom pozyskiwanie środków.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym procedujemy kolejną ważną inicjatywę, jaką podjął rząd premiera Mateusza Morawieckiego. Jest to ustawa o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025”, o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022–2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw. Jak podkreślono w uzasadnieniu do projektu, ochrona życia, zdrowia i mienia obywateli to priorytetowe zadania służb porządku publicznego nadzorowanych przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, u podstaw których tkwi idea służby społeczeństwu i przestrzegania prawa.

„Od sprawnego funkcjonowania tych służb zależy bezpieczeństwo każdej jednostki oraz całego państwa. Służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo publiczne muszą funkcjonować w złożonej i zmieniającej się przestrzeni publicznej. Kluczowe znaczenie w obszarze zapewnienia bezpieczeństwa obywateli i ochronę porządku publicznego w Polsce odgrywa Policja. Dominująca rola tej formacji w sferze kształtowania bezpieczeństwa publicznego jest niepodważalna. Przez pryzmat funkcjonowania Policji, a właściwie skuteczności w zakresie realizacji zadań ustawowych, szczególnie tych związanych z zapobieganiem popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz przeciwdziałaniem zjawiskom kryminogennym, a także reakcji na potrzeby zgłaszane przez mieszkańców na poziomie lokalnym w zakresie dostępności Policji, oceniać można ogólne poczucie bezpieczeństwa obywateli i wizerunek tej formacji.

Kształtowanie i utrzymywanie przez państwo oczekiwanego przez społeczeństwo stanu bezpieczeństwa zobowiązuje do monitorowania współczesnych problemów zachodzących w świecie społecznym i podejmowanie adekwatnych działań w sferze funkcjonowania służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo kraju. Dopełnieniem powyższego jest zagwarantowanie samym funkcjonariuszom, zważywszy na charakter podejmowanych przez nich czynności – częstokroć realizowanych z narażeniem życia – mechanizmów mających na celu zwiększenie atrakcyjności, motywacji i wyszkolenia w służbie, przyczyniając się do wzmocnienia tych formacji.

Realizacji tej misji służyć ma Program modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025 (zwany dalej «Programem») przyjmowany ustawą o ustanowieniu «Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025» oraz zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw. Będzie on kolejnym, trzecim programem wieloletnim, zapewniającym modernizację formacji w zakresie wyposażenia technicznego i potencjału ludzkiego. Po dwóch dotychczasowych programach modernizacji formacji konieczne jest dalsze realizowanie inwestycji budowlanych, a także zastosowanie najnowszych rozwiązań technicznych i technologicznych w zakresie wyposażenia w sprzęt transportowy, uzbrojenia i techniki specjalnej, informatyki i łączności, oraz wyposażenia osobistego i ochronnego funkcjonariuszy.

Kolejnym istotnym obszarem modernizacji będzie wzmocnienie kapitału ludzkiego, głównie w zakresie istotnego zwiększenia motywacyjności, atrakcyjności, bezpieczeństwa służby i pracy oraz podniesienia poziomu wyszkolenia i kwalifikacji funkcjonariuszy i pracowników cywilnych, poprzez podwyższenie uposażeń i wynagrodzeń, jak również zwiększenie nakładów na rozwój szkolenia, w tym szczególnie szkół policyjnych w zakresie dalszej modernizacji bazy dydaktyczno-szkoleniowej oraz zwiększenia poziomu i efektywności kształcenia”.

W Sejmie za projektem ustawy głosowało 430 posłów, 5 było przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. Zdecydowanie popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom jest jednym z podstawowych zadań państwa. Do realizacji tego zadania powołane są odpowiednio wyspecjalizowane służby, takie jak np. Policja, Straż Graniczna czy Państwowa Straż Pożarna, których zadaniem jest ochrona życia, zdrowia i mienia oraz zapewnienie porządku publicznego. Utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, a co za tym idzie, sprawnie działających służb, wymaga stałych nakładów – to pewien proces, który musi uwzględniać pojawianie się nowych zagrożeń, postęp cywilizacyjny czy szybko zmieniającą się rzeczywistość.

Procedowana ustawa o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022-2025”, o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022-2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw zakłada przede wszystkim przeznaczenie w ciągu 4 lat przeszło 10 miliardów zł na program modernizacji formacji mundurowych podległych MSWiA – Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa – oraz prawie 2 miliardów zł na poprawę bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, sprzęt oraz poprawę warunków funkcjonowania Służby Więziennej. Zagwarantowane w ustawie środki mają m.in. umożliwić dalszą modernizację Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa oraz stworzyć odpowiednie warunki sprzyjające realizacji ich ustawowych zadań.

Wydatki przewidziane na modernizację służb mundurowych podległych MSWiA mają być podzielone na 2 obszary. Pierwszy obejmuje inwestycje w infrastrukturę, sprzęt i wyposażenie osobiste funkcjonariuszy. Na ten cel przeznaczonych ma być prawie 4,4 miliarda zł. Drugi obszar to wzmocnienie kapitału ludzkiego – zwiększenie liczby etatów, wzrost uposażeń funkcjonariuszy oraz wprowadzenie motywacyjnego systemu wynagrodzeń, a także podwyżki dla pracowników jednostek organizacyjnych. Na tę część ma zostać wydatkowanych blisko 5,7 miliarda zł.

Zgodnie z założeniami procedowanej ustawy największe środki trafić mają do Policji – łącznie 6,4 miliarda zł. Z kolei Państwowa Straż Pożarna ma zostać dofinansowana w kwocie 1,9 miliarda zł. Straż Graniczna ma otrzymać ponad 1,4 miliarda zł, a najmniejsza z formacji, Służba Ochrony Państwa, zyskać ma 214 milionów zł.

Jeśli zaproponowany w ustawie program modernizacji służb podległych MSWiA zostanie przyjęty, wówczas w ciągu 4 lat liczba etatów w Policji zostanie zwiększona o 5 tysięcy 600. W tym samym czasie szeregi Państwowej Straży Pożarnej zasili 750 funkcjonariuszy. Również o 750 etatów zwiększyć się ma potencjał osobowy Straży Granicznej, która, jak wszyscy doskonale wiemy, tych wzmocnień szczególnie potrzebuje, w związku z „kryzysem migracyjnym” wywołanym przez reżim Łukaszenki.

Procedowana ustawa przewiduje także zmiany w systemie szkolnictwa policyjnego, które mają zapewnić skuteczne i profesjonalne wyszkolenie funkcjonariuszy Policji, powiązanie systemu podnoszenia kwalifikacji z systemem awansów i wynagradzania policjantów oraz usprawnienie funkcjonowania szkół policyjnych.

Szanowni Państwo, sprawnie działające służby, gwarantujące bezpieczeństwo obywateli, muszą być odpowiednio wyposażone, a funkcjonariusze – dobrze wyszkoleni oraz odpowiednio do swoich zadań i ponoszonej odpowiedzialności wynagradzani. Zaproponowany w ustawie program modernizacji służb oraz przewidziane na ten cel środki odpowiadają aktualnym potrzebom naszego państwa. Przyjęcie omawianej ustawy to inwestycja w bezpieczeństwo obywateli i realizacja jednej z podstawowych funkcji państwa. To kolejny program modernizacji służb przygotowany przez rząd Zjednoczonej Prawicy. Z aktualnych badań CBOS wynika, że zdecydowana większość Polaków, tj. 85%, uważa, że Polska jest krajem bezpiecznym, co potwierdza, że środki przeznaczone na zapewnienie bezpieczeństwa obywateli są wydawane w sposób właściwy.

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Rozpatrujemy dziś ustawę o zmianie ustawy o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025”, o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022–2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw.

W ciągu trwania programu do Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa trafi ponad 10 miliardów zł. Program pozwoli również na podwyższenie wynagrodzeń funkcjonariuszy i pracowników służb podległych MSWiA. Wdrożenie programu ma zapewnić dalszą modernizację Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Ochrony Państwa celem stworzenia warunków sprzyjających warunków umożliwiających realizację ich ustawowych zadań przez modernizację infrastruktury, sprzętu oraz wyposażenia. Celem programu jest także zwiększenie liczby etatów oraz wzmocnienie motywacyjnego systemu uposażeń funkcjonariuszy, a także podniesienie wynagrodzeń pracowników jednostek organizacyjnych.

Program zakłada ponadto realizację inwestycji budowlanych, wyposażenie w nowoczesny sprzęt transportowy, uzbrojenie, wyposażenie osobiste funkcjonariuszy. W tym miejscu chciałbym podziękować za przygotowanie niniejszego programu – zwłaszcza z uwagi na sytuację na granicy polsko-białoruskiej.

Program modernizacji służb mundurowych to także inwestycja w kapitał ludzki. Przewiduje on wzmocnienie etatowe służb mundurowych, wzmocnienie motywacyjnego systemu uposażeń funkcjonariuszy oraz podwyższenie wynagrodzeni pracowników służb podległych MSWiA. Jest to bardzo istotny aspekt wsparcia tych grup zawodowych. Ponadto w ramach „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025” zostało zaplanowane m.in. utworzenie 250 nowych posterunków Policji w małych miejscowościach w całej Polsce. Rozpoczną się także prace nad powstaniem nowej szkoły policyjnej. W Policji powstanie 5,6 tysiąca nowych etatów. Takie wzmocnienie na pewno przyczyni się do odczucia wzrostu bezpieczeństwa wśród Polaków, tak bardzo niezbędnego nam w ostatnim czasie – i za to bardzo dziękuję.

Przemówienie senatora Jerzego Wcisły w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Jerzego Wcisły w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Z największym niepokojem przyglądam się zmianom ustawy o Służbie Więziennej proponowanym w ustawie o ustanowieniu ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025”, o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022–2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw. Proponowane zmiany są co najmniej wątpliwe, ale mój niepokój budzi przede wszystkim rozdział 3a w proponowanej nowelizacji, który zakłada utworzenie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej. Ministerstwo Sprawiedliwości pozyska w ten sposób kolejną już instytucję zajmującą się ściganiem przestępstw i posiadającą uprawnienia do inwigilacji. Będzie to więc już dziesiąta formacja o takich uprawnieniach. Uważam, że w obecnym stanie rzeczy tworzenie kolejnej tego typu instytucji jest alarmujące. Po pierwsze, będziemy mieć do czynienia z kolizją kompetencji między formacjami już istniejącymi a tą nowo powstałą. Na dodatek nie sposób nie mieć wrażenia, że już dziś służby sięgają po programy przeznaczone do inwigilacji obywateli, co pokazał ostatnio przykład prokurator Ewy Wrzosek. Tak więc należy postawić pytanie, czy nowa formacja także nie będzie zagrożeniem dla swobód obywatelskich.

Należy także wspomnieć, że proponowane zmiany przewidują, że szef IWSW będzie powoływany przez ministra sprawiedliwości, a sam minister będzie wyposażony w prerogatywę, dzięki której będzie miał możliwość polecenia szefowi IWSW objęcia rozpoznaniem określonych obszarów działania osadzonych i funkcjonariuszy, tak by wykryć potencjalne przestępstwo popełniane przez funkcjonariusza w związku z wykonywaniem czynności służbowych. Taki mechanizm jest w mojej ocenie polem do nadużyć, a sam szef jednostki będzie wykonywał zlecone mu zadania, które mogą być elementem walki politycznej. Budzi wątpliwości także sposób pozyskiwania informacji operacyjnych. Samo środowisko obawia się, że instytucja będzie także elementem walki osadzonych z nielubianymi przez nich funkcjonariuszami.

Nowy rozdział 3a ustawy o SW spowoduje, ze IWSW zyska nieograniczone pole manewru w procesie inwigilacji funkcjonariuszy SW. Dodatkowo słuszne są głosy samych funkcjonariuszy, że przypadki niewłaściwych kontaktów z osadzonymi są tak rzadkie, iż proponowane regulacje są niepotrzebne i sprawiają, że funkcjonariuszy będzie się traktować jak potencjalnych przestępców.

Środowisko jest oburzone także faktem, że mimo niskich zarobków w SW oraz dalszego niewypłacania nagród ministerstwo znajdzie środki na nową jednostkę, której funkcjonariusze będą otrzymywać dodatek specjalny o charakterze stałym, w wysokości do 100% kwoty bazowej. Warto dodać, że wysokość dodatku dla swoich podwładnych będzie określał szef IWSW, a wysokość dodatku jego i jego zastępców – minister sprawiedliwości na wniosek szefa IWSW, co także budzi uzasadnione wątpliwości.

Warto zwrócić uwagę także na zmiany dotyczące art. 230 pkt 6c. W sytuacji, kiedy funkcjonariusz w myśl nowego projektu odwoła się od wymierzonej kary w postaci udzielenia rozmowy dyscyplinującej, z automatu wszczynać się wobec niego będzie postępowanie dyscyplinarne. Funkcjonariusze obawiają się, że może to być instrument służący do ich zastraszania.

Wspomnę także o przewidzianej przez projekt ustawy kontroli pobieżnej. W świetle proponowanych zmian będzie mógł ją przeprowadzić funkcjonariusz tej samej płci co kontrolowany. Nie wydaje się to konieczne, bo, jak sama nazwa wskazuje, mówimy o kontroli tylko i wyłącznie pobieżnej. Zmiana doprowadzi do tego, że do służby przy wejściu do jednostki penitencjarnej będzie musiała być oddelegowana para funkcjonariuszy o różnych płciach, a często jednostki, przede wszystkim te mniejsze, mają ograniczone kadry, tak więc sprostanie nowym wymaganiom może być niemożliwe do zrealizowania.

Podzielam zdanie funkcjonariuszy SW, że zasługują na uczciwe traktowanie, na partnerskich zasadach. Należy docenić to, co robią dla nas, obywateli. Nie można więc traktować ich jak potencjalnych przestępców. Należy im się zaufanie, tym bardziej że problem niewłaściwych zachowań jest niewielki, a więc można go rozwiązać poprzez mechanizmy, które mogą nie skutkować ograniczeniem swobód obywatelskich, a także które mogą nie ograniczać zaufania do państwa. Nie sposób więc nie mieć wrażenia, że poprzez wykorzystywanie medialnych, ale nielicznych przykładów patologii, chce się wprowadzić reformy, by realizować własne interesy, czego najlepszym przykładem były reformy wymiaru sprawiedliwości, poprzedzone kontrowersyjną kampanią „Sprawiedliwe sądy”.

Uprzejmie proszę o przyjrzenie się sprawie oraz o wysłuchanie apelu całego środowiska, jak i organizacji pozarządowych.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana dziś ustawa o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022-2025”, o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022-2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw stanowi kontynuację stosowanej w poprzednich latach polityki finansowania zadań służb mundurowych. W historii służb mundurowych podległych ministrowi spraw wewnętrznych i administracji to już trzeci tego typu program. Pierwszy program modernizacji został uchwalony w 2007 r. i obejmował zadania do realizacji w latach 2007–2009, a potem został przedłużony na lata 2007–2011. Drugi program, uchwalony w 2016 r., przewidywał realizację zadań w latach 2017–2020.

Tak jak w poprzednich programach, w ustawie określono kwoty wydatków na przedsięwzięcia inwestycyjne, np. budowlane, zakup sprzętu i środków transportu oraz zwiększenie uposażeń funkcjonariuszy i wynagrodzeń pracowników cywilnych formacji mundurowych. Ustawa i załączniki do niej nie zawierają listy przedsięwzięć, które będą realizowane w trakcie trwania programu. Cele, na które będą wydawane środki, zostały opisane w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy. Taka konstrukcja programu umożliwia zgłaszanie konkretnych zadań do realizacji w ramach programu już w trakcie jego realizacji.

Nie ulega wątpliwości, że istnieje bardzo pilna potrzeba modernizacji bazy materialnej poszczególnych formacji mundurowych, intensyfikacji szkoleń funkcjonariuszy czy podniesienia ich uposażeń. Ale to nie jest nic odkrywczego, dlatego dziwić może sposób procedowania nad tym projektem ustawy w Sejmie. Otóż projekt ustawy został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 23 listopada 2021 r., nadano mu status pilnego. Należy zauważyć, iż Rada Ministrów rozpatrywała wyłącznie program przygotowany dla służb podległych MSWiA. Projekt wpłynął do Sejmu w dniu 26 listopada 2021 r. i 1 grudnia 2021 r. na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych przeprowadzono pierwsze czytanie, a w trakcie prac po jego zakończeniu poselską poprawką wprowadzono do ustawy „Program modernizacji Służby Więziennej w latach 2022–2025”. Tego samego dnia odbyło się drugie czytanie projektu. Ustawę przyjęto w dniu 2 grudnia 2021 r. Określony w ustawie termin wejścia jej w życie to 1 stycznia 2022 r. Początkowo kwota środków przeznaczonych na realizację programu wynosiła nieco ponad 10 miliardów zł, ostatecznie uchwalono prawie 12 miliardów zł. To bardzo dobrze, tylko niedobrze, że często w tej Izbie trudno przeforsować poprawki dotyczące kilku czy kilkunastu milionów, a w tym przypadku czyni się to w trybie, który ci sami ministrowie kwestionują, mówiąc, że coś wykracza poza przedłożenie ustawowe – a z pewnością wprowadzenie do programu Służby Więziennej, nieujętej w pierwotnym przedłożeniu, takim wykroczeniem poza materię ustawową jest, tym bardziej, gdy dotyczy to tak olbrzymich środków finansowych.

Przygotowany program modernizacyjny mógł być z pewnością przygotowany wcześniej i przedstawiony Sejmowi w takim czasie, aby mogła się odbyć nad nim rzetelna debata. Dostajemy do Senatu ustawę znów uchwaloną w pośpiechu i jest oczekiwanie, aby senatorowie uchwalili ją bez zbędnej zwłoki, najlepiej bez poprawek, aby mogła wejść w życie od 1 stycznia 2022 r. Tak pewnie się stanie, bo zaproponowane rozwiązania są w większości dobre dla tych formacji. Nie będę ich wymieniać, bo zostały przedstawione zarówno w sprawozdaniu komisji, jak również przez przedstawiciela rządu. Podniosę jednak problem, z którym wielu na tej sali zapoznanych zostało poprzez pracowników cywilnych służb mundurowych policji.

Oto fragment listu jednej funkcjonariuszki Policji:

„Mam na imię Katarzyna, posiadam wykształcenie wyższe, jestem Pracownikiem Cywilnym Policji od ponad dwóch lat. Po 12 latach pracy w innej instytucji zaczęłam pracę w Policji, gdyż praca w takiej instytucji jak Polska Policja jest niezwykle ważna, zaszczytna, a jednocześnie bardzo wymagająca. Swoje obowiązki wykonuję tak, aby funkcjonariusz policji mógł służyć obywatelom, chronić porządku prawnego i strzec bezpieczeństwa naszego kraju, niejednokrotnie narażając swoje życie i zdrowie, za co bardzo szanuję swoich kolegów funkcjonariuszy. Moje wynagrodzenie, wraz z wysługą 18 lat pracy wliczonej do wynagrodzenia, opiewa na kwotę 2410 zł netto. Bardzo się boję Nowego Roku i podwyżek cen żywności, opłat, kosztów utrzymania rodziny, jakie są zapowiedziane. Teraz przy nieprzewidzianych wydatkach nie wystarcza do końca miesiąca, co będzie w 2022?! Wprawdzie najniższe wynagrodzenie wzrośnie i takie też będzie otrzymywać 70% pracowników cywilnych policji, ale nie są to pieniążki adekwatne do zakresu pracy, odpowiedzialności i chociażby rangi pracy w Polskiej Policji. Pracownicy Cywilni Policji to m.in. logistyka, sekretarki, zaopatrzenie, mechanicy, księgowe, sprzątaczki, informatycy, inspektorzy BHP, ochrony danych osobowych itd. i bez naszej pracy policjant nie byłby gotów do wykonywania swoich obowiązków, żeby służyć obywatelom. Jesteśmy najgorzej opłacaną grupą pracowników w polskiej sferze budżetowej. Pracownicy Cywilni Policji chcą pracować i być godnie wynagradzani za pracę, potrzebujemy wsparcia, które Państwo mogą nam dać – oddając głos ZA wprowadzeniem poprawki do ustawy modernizacyjnej, poprzez przesunięcie środków rzeczowych na poczet podwyżek dla Pracowników Cywilnych Policji”.

Należy zauważyć, iż rząd w programie zaplanował m.in. środki na 5 tysięcy 600 nowych etatów w Policji i 750 w Straży Granicznej. Jak wynika z oceny skutków regulacji dołączonej do projektu ustawy, obecnie w Policji jest 4 tysiące 259 wakatów (4,12% stanu etatowego formacji, który wynosi 103 tysiące 309 policjantów), a w Straży Granicznej – 1 tysiąc 587 (czyli aż 9,89% stanu etatowego, który wynosi ok. 16 tysięcy 45 strażników).

Zatem będę składać poprawkę, aby objąć podwyżką wynagrodzenia pracowników cywilnych, których zarobki są najniższe w formacjach nadzorowanych przez MSWiA, pracujących w Policji i Straży Granicznej. Aktualnie pracownicy cywilni służb mundurowych otrzymują najniższe wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej. W najgorszej sytuacji są pracownicy cywilni Policji (średnie wynagrodzenie 3 tysiące 974 zł), a następnie pracownicy Straży Granicznej (średnie wynagrodzenie 4 tysiące 14 zł). W przypadku pracowników cywilnych średnie wynagrodzenie nie oddaje zróżnicowania sytuacji płacowej w tej grupie zawodowej. W przypadku Policji ok. 50% pracowników to członkowie korpusu służby cywilnej, zaś drugą połowę stanowią pracownicy nieobjęci mnożnikowymi systemami wynagrodzenia. Związki zawodowe szacują, iż po podniesieniu płacy minimalnej w 2022 r. 70% pracowników Policji nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń będzie otrzymywało wynagrodzenie zasadnicze będące pochodną płacy minimalnej (tj. 3 tysiące 10 zł). W przypadku członków korpusu służby cywilnej będzie to 22%. W przypadku Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa średnie wynagrodzenie pracowników cywilnych jest wyższe i wynosi odpowiednio 4 tysiące 386 zł i 4 tysiące 840 zł.

Będę głosować za przyjęciem tej ustawy wraz z zasygnalizowaną wcześniej poprawką. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Ze względu na wagę zagadnień podejmowanych w ramach ustawy o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025”, o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022–2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw oraz jej pilny charakter będę głosował za jej przyjęciem. Zgodnie i jednogłośnie głosowali za nią przedstawiciele wszystkich formacji politycznych reprezentowanych w Sejmie RP.

Jednakże ze względu na argumenty, które podaję poniżej, wnoszę również o uwzględnienie poprawek wskazanych przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Nie ulega wątpliwości, że wymienione w ustawie organizacje rządowe potrzebują daleko idącej modernizacji w szerokim tego słowa znaczeniu, zarówno w zakresie wyposażenia, technologii, jak również w zakresie kapitału ludzkiego, z czym wiąże się nie tylko zwiększenie liczby etatów w poszczególnych instytucjach, lecz także konieczność odpowiedniego wyszkolenia pracowników. Kwestia ta stanowi główny argument, który sprawia, że będę głosował za przyjęciem procedowanej ustawy. Jednakże należy zauważyć, że mimo wszystko, również wziąwszy pod uwagę pilny charakter procedowanej ustawy, nie powinno się łamać zasad praworządności i tworzyć prawa w niezgodzie z postanowieniami Konstytucji RP. Jak w przypadku wielu wcześniej procedowanych ustaw, tak i w tym przypadku tryb procedowania ustawy wyraźnie wskazuje na brak zgodności z regulacjami wynikającymi z ustawy zasadniczej.

Ale nie tylko tryb procedowania budzi zastrzeżenia o charakterze konstytucyjnym. Również merytoryczne kwestie dotyczące charakteru proponowanych zmian stoją w niezgodzie zarówno z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, jak i z samą konstytucją. Jak wskazują ekspertyzy, niektóre z proponowanych zmian wprowadzanych w Sejmie drogą poprawki de facto nie mogą być rozpatrywane w tej kategorii – jako poprawki – ponieważ stanowią one odrębne rozwiązania, które są niezgodne z przedmiotem ustawy, wskazanym zarówno w jej tytule, jak i w uzasadnieniu do ustawy. Uważam to za poważny problem, który pojawia się nagminnie w toku prac legislacyjnych w Sejmie RP, co często stawia Senat w trudnej sytuacji.

W związku z tym wzywam Izbę Wyższą do głębokiej refleksji nad tym negatywnym, a coraz powszechniejszym zjawiskiem oraz do podjęcia kroków zmierzających do zaniechania takich praktyk w przyszłości.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Proponowana ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości tworzy w Policji służbę odpowiedzialną za zwalczanie, rozpoznawanie i zapobieganie cyberprzestępczości.

Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu: „Współczesne wyzwania dla cyberbezpieczeństwa związane z postępem technologii informatycznych i powszechnością dostępu do nich, a wraz z nim zależność codziennego życia od Internetu, skutkują potrzebą podnoszenia jakości działania służb bezpieczeństwa i porządku publicznego i ich możliwości operacyjnych w zakresie realizowanych zadań ustawowych. Upowszechnienie dostępu do Internetu, w kontekście globalnego charakteru cyberprzestrzeni, przy jednocześnie stosunkowo dużej możliwości zachowania anonimowości, sprzyja występowaniu różnego rodzaju zagrożeń, nie tylko dotyczących bezpieczeństwa systemów informatycznych, ale także o charakterze stricte przestępczym. (…). Na przestrzeni ostatnich lat wzrasta skala cyberprzestępczości, co przejawia się m.in. przez:

– wzrost liczby incydentów związanych z mową nienawiści oraz tzw. hejtu w sieci (cyberbullying);

– wzrost liczby oszustw popełnianych w cyberprzestrzeni oraz zdarzeń z wykorzystaniem złośliwego oprogramowania;

– dynamiczny wzrost w zakresie oszustw i wymuszeń przy wykorzystaniu narzędzi anonimizujących;

– stały wzrost liczby przestępstw finansowych, w tym prania pieniędzy pochodzących z przestępstw, przede wszystkim z wykorzystaniem kryptowalut, w miejsce konwencjonalnych środków płatniczych;

– nasilenie zagrożeń hybrydowych o charakterze terrorystycznym i podłożu polityczno-ideologicznym”.

I dalej: „W chwili obecnej polska Policja, jak i organy ścigania innych państw, nie są w pełni przygotowane na walkę z nowoczesnymi formami przestępczości, w tym szczególnie z cyberprzestępczością. Wynika to m.in. z charakteru czynności wykonywanych przez służbę kryminalną, w ramach której funkcjonują komórki organizacyjne zwalczające cyberprzestępczość, w których schemat działań oparty jest na ściganiu sprawców cyberprzestępstw, a nie na działaniach związanych z rozpoznawaniem i zapobieganiem tego rodzaju przestępczości. W większości przypadków działania policjantów zwalczających cyberprzestępczość rozpoczynają się w momencie uzyskania informacji o zaistniałym incydencie, tym samym sprawcy czynów zabronionych są o krok przed organami ścigania. Mając na względzie stały wzrost liczby cyberprzestępstw, należy stwierdzić, że obecna struktura Policji, liczba etatów oraz posiadane siły i środki nie pozwalają na skuteczną walkę z tą kategorią przestępstw. Konieczne jest zatem zwiększenie liczby etatów przewidzianych dla policjantów bezpośrednio zwalczających cyberprzestępczość oraz osób o specjalistycznej wiedzy i wykształceniu z zakresu IT. W efekcie niezbędne jest ustanowienie jednolitej w skali kraju jednostki organizacyjnej Policji i powołanie w tym celu nowej służby w ramach Policji – służby odpowiedzialnej za rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie cyberprzestępczości oraz wykrywanie i ściganie sprawców tych przestępstw”.

W Sejmie w głosowaniu w sprawie ustawy 312 posłów głosowało za, 3 – przeciw, 121 się wstrzymało. Popieram niniejszy projekt nowelizacji. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Współczesny rozwój technologiczny, łatwiejszy dostęp do Internetu, anonimowość w sieci to kilka z wielu warunków sprzyjających szerzącej się przestępczości w sieci. Cyberprzestępczość przejawia się w różnych postaciach, ale pewne jest jedno: jej skala jest coraz szersza. W związku z tym istnieje ogromna potrzeba podjęcia kroków zmierzających do jej niwelowania. Aby walka z nowoczesnymi formami przestępczości była skuteczniejsza, a także z uwagi na stały wzrost liczby cyberprzestępstw, istnieje potrzeba przygotowania i wyposażenia w odpowiednie narzędzia organów ścigania. Utworzenie nowej jednostki organizacyjnej Policji oraz jej odpowiednie wyposażenie, m.in. w sprzęt teleinformatyczny, z pewnością przyspieszy czas reakcji wobec zagrożeń i umożliwi skuteczniejsze podejmowanie działań.

Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości to jednolita w skali kraju jednostka organizacyjna Policji, w której pracować będą obywatele polscy o nieposzlakowanej opinii, z odpowiednimi predyspozycjami oraz umiejętnościami z zakresu informatyki, po teście psychologicznym, a w razie potrzeby także po odpowiednim przeszkoleniu czy ukończeniu studiów wyższych, podyplomowych czy aplikacji prawniczych. Z całą pewnością będą to osoby odpowiednio przygotowywane, przez co gwarantowana będzie niezawodność podczas pełnienia ich służby.

Słusznie wprowadza się przestępstwo o charakterze terrorystycznym z art. 224a k.k. do katalogu przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego, wobec których podczas wykonywania czynności operacyjno- rozpoznawczych, podejmowanych przez Policję w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalania dowodów, gdy inne środki okazałyby się bezskuteczne albo byłyby nieprzydatne, sąd okręgowy będzie mógł, w drodze postanowienia, zarządzić kontrolę operacyjną na pisemny wniosek komendanta CBŚP, komendanta BSWP albo komendanta CBZC.

Służby będą wyposażone w najnowsze narzędzia do wyszukiwania, aktywizacji, zabezpieczenia oraz analizy danych cyfrowych. Nie ma obaw, aby kontrola była przeprowadzana bez uzasadnionej potrzeby przez nieupoważnione do tego osoby. Aby ją wszcząć, potrzebny będzie uzasadniony wniosek po wyczerpaniu innych środków, które nie dały rezultatu, a także zgoda prokuratora i sądu. Możliwość korzystania przez Policję z informacji stanowiących tajemnicę zawodową w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych absolutnie nie oznacza, że wiadomości te będą powszechnie dostępne. Wielokrotny brak odpowiedzi od podmiotów świadczących usługi płatnicze często uniemożliwiał prowadzenie czynności w sprawie. Zmiany w tej materii dają realną możliwość walki z przestępczością.

Jestem przekonany, że Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości będzie formacją wyposażoną w optymalne narzędzia prawne oraz odpowiednią, wykwalifikowaną kadrę, a szereg procedowanych przez nas przepisów doprowadzi do stanu, w którym rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie cyberprzestępczości oraz wykrywanie i ściganie sprawców tych przestępstw będzie skuteczne i szybkie.

Przemówienie senatora Mieczysława Golby w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Mieczysława Golby w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Powołanie Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości ma stanowić odpowiedź na współczesne wyzwania dotyczące cyberbezpieczeństwa, związane z postępem technologii informatycznych i powszechnym dostępem do nich.

Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości to instytucja powoływana dla obywateli, którzy zostali skrzywdzeni przez cyberprzestępców. Tak jak Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego zapewnia ochronę państwowych zasobów cyberprzestrzeni, tak też musi istnieć wyspecjalizowana jednostka, która zapewni bezpieczeństwo obywateli. Należy zauważyć stale i dynamicznie rosnącą skalę przedmiotowego zjawiska. W 2013 r. Policja wszczęła 18 tysięcy 226 postępowań przygotowawczych w sprawach związanych z tego rodzaju przestępczością, zaś w 2020 r. liczba ta wynosiła 53 tysiące 687. Ustawa ma na celu poprawę efektywności działania Policji i, co za tym idzie, podniesienie poziomu bezpieczeństwa mieszkańców Polski i ochrony porządku publicznego. Skutkiem jej przyjęcia będzie zwiększenie zdolności państwa do reagowania na zdarzenia w sferze cyberprzestępczości oraz zapewnienie na terytorium całego państwa jednolitego systemu przygotowania do takich działań.

W strukturach komendy głównej oraz komend wojewódzkich funkcjonują już biura do spraw walki z cyberprzestępczością. Teraz w Policji ma powstać nowy pion na wzór Centralnego Biura Śledczego Policji. CBZC będzie podlegać komendantowi głównemu, a kierować nim będzie komendant, powoływany przez ministra spraw wewnętrznych. Nowa formacja ma umożliwić Policji realizację w pełnym zakresie czynności operacyjno-rozpoznawczych, m.in. w sprawach takich przestępstw, jak nawiązywanie poprzez internet kontaktów z małoletnimi w celach pedofilskich, publiczne propagowanie pedofilii, celowe powiadomienia o nieistniejącym zagrożeniu, czyli tzw. fałszywe alarmy, niszczenie danych informatycznych i zakłócanie ich przetwarzania, zakłócanie funkcjonowania systemów teleinformatycznych, oszustwa komputerowe. Policjanci pracujący w CBZC mają być dodatkowo wynagradzani. Będzie im przysługiwał stały dodatek, nie niższy niż 70% i nie wyższy niż 130% przeciętnego miesięcznego uposażenia policjantów.

Dodatek taki będzie miał charakter dodatku stałego. Policja ma być wzmocniona 1,8 tysiąca dodatkowych etatów dla nowo tworzonej służby w perspektywie do końca 2025 r. CBZC ma przyjąć 300 funkcjonariuszy służby w pierwszym roku i po 500 rocznie w kolejnych 3 latach. Funkcjonariusze CBZC będą mogli prowadzić działania operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze oraz administracyjno-porządkowe, wynikające z ustawy o Policji.

Przeznaczenie na utworzenie służby zwalczania cyberprzestępczości środków z budżetu państwa w łącznej kwocie 4 miliardów 430 milionów zł – są to środki ujęte w rezerwach celowych budżetu państwa – zapewni unowocześnienie wyposażenia i sprzętu, budowę siedziby Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości oraz przede wszystkim umożliwi wzmocnienie motywacyjnego systemu uposażeń funkcjonariuszy zapobiegających cyberprzestępczości i ją zwalczających, co pozwoli na pozyskanie osób posiadających rozległą wiedzę w tym zakresie, i to pomimo konkurencyjnych wynagrodzeń oferowanych specjalistom w tej dziedzinie przez sektor prywatny.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana ustawa o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody stanowi reakcję rządu na wezwanie Komisji Europejskiej do usunięcia uchybienia nr 2018/2208. W swoim wezwaniu, a następnie w uzasadnionej opinii KE wskazała, że art. 14b ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach oraz rozporządzenie ministra środowiska z dnia 18 grudnia 2017 r. w sprawie wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej, tzw. kodeks dobrych praktyk, powodują naruszenie przez Polskę art. 6 ust. 1 i 2, art. 12 ust. 1 lit. a–d, art. 13 ust. 1 lit. a oraz art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, czyli tzw. dyrektywy siedliskowej, a także art. 4 ust. 1, art. 5 lit. a, b oraz d, a także art. 9 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, czyli tzw. dyrektywy ptasiej.

W dniu 20 lipca 2021 r. wpłynęła skarga KE do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przeciwko Polsce w sprawie C-432/21; środowisko – ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – prowadzenie gospodarki leśnej – sądowa kontrola planów urządzenia lasu.

Zaproponowane w omawianej ustawie rozwiązania idą w dobrym kierunku, jednak nie eliminują wszystkich uchybień, na które zwraca uwagę KE. Aby tak się stało, należałoby pozostawić dotychczasowe brzmienie art. 52 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody, zmodyfikować brzmienie art. 52 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody, w taki sposób, aby przewidywane w przepisie odstępstwo od zakazu, o którym mowa w ust. 2 pkt. 10, nie dotyczyło także gatunków wymienionych w załączniku II dyrektywy siedliskowej, jak to ma miejsce obecnie, a ponadto należałoby wprowadzić przepis, w myśl którego prowadzenie gospodarki leśnej zgodnie z wymaganiami dobrej praktyki nie powodowałoby zwolnienia z przestrzegania przepisów ustawy o ochronie przyrody.

Dlatego będę głosować za przyjęciem tej ustawy po wprowadzeniu przynajmniej tych wymienionych przeze mnie zmian. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Będąca przedłożeniem rządowym nowelizacja ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody usuwa uchybienia polegające na niedostatecznym implementowaniu tzw. dyrektywy siedliskowej oraz tzw. dyrektywy ptasiej. W związku z tym doprecyzowane zostają przepisy dotyczące wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Projekt ustawy stanowi również reakcję na wezwanie Komisji Europejskiej do usunięcia uchybienia nr 2018/2208 dotyczącego niezapewnienia odpowiednich zabezpieczeń w celu ochrony siedlisk leśnych oraz gatunków roślin i zwierząt, zgodnie z wymogami dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. UE L 206 z 22 lipca 1999 r,, str. 7, z późn. zm. – Dz. Urz. UE, polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 102, z późn. zm.) tzw. „dyrektywy siedliskowej” oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz. Urz. UE L 20 z 26 stycznia 2010 r., str. 7 z późn. zm.) tzw. dyrektywy ptasiej. W swoim wezwaniu, a następnie w uzasadnionej opinii, Komisja Europejska wskazała, że według jej opinii obecne brzmienie przepisu art. 14b ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach wraz z kodeksem dobrych praktyk spowodowały, że Polska naruszyła art. 6 ust. 1 i 2, art. 12 ust 1. lit. a–d, art. 13 ust. 1 lit. a oraz art. 16 ust. 1 dyrektywy siedliskowej oraz art. 4 ust. 1 lit. a, b oraz d, a także art. 9 dyrektywy ptasiej. Według Komisji Europejskiej obecny przepis art. 14b ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach stanowi szeroką derogację.

W celu uniknięcia sporu z Komisją Europejską odnośnie do brzmienia art. 14b ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach w relacji do art. 16 dyrektywy siedliskowej i art. 9 dyrektywy ptasiej Polska w swojej odpowiedzi na uzasadnioną opinię wskazała, że zaproponuje nowe brzmienie przepisu, które będzie korespondować z art. 16 dyrektywy siedliskowej i art. 9 dyrektywy ptasiej, oraz rozpocznie pracę nad nowym brzmieniem Kodeksu dobrych praktyk. W celu wprowadzenia ładu prawnego zaproponowano uchylenie w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach przepisów dotyczących wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej oraz dodanie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, zmienionego brzmienia przepisów dotyczących wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej. Dodawany do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody przepis art. 52b zobowiązuje właścicieli lasów do stosowania wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej, które określają sposób postępowania tych właścicieli zarówno podczas przygotowywania, jak i realizacji działań z zakresu gospodarki leśnej. Przepis zawiera delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw środowiska do określenia, w drodze rozporządzenia, wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej. Minister, określając wymagania dobrej praktyki, uwzględni zapewnienie ochrony gatunków, cele i zasady gospodarki leśnej oraz wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe. Dzięki takiemu rozwiązaniu, tj. przez eliminację potencjalnych kolizji, wymagania dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej zapewnią ochronę gatunkom wskazanym w załączniku IV dyrektywy siedliskowej oraz ptakom w oparciu o dyrektywę ptasią”.

W Sejmie za niniejszą nowelizacją głosowało 261 posłów, 169 – przeciw, 6 wstrzymało się od głosu. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana ustawa o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych stanowi narzędzie do wykonania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r. dotyczącego zapewnienia gminom rekompensaty strat poniesionych w wyniku wprowadzenie w życie noweli ustawy o odnawialnych źródłach energii, zgodnie z którą nastąpiła zmiana definicji elektrowni wiatrowej.

Prawdą jest, że gminy, ustalając budżet na 2018 r., mogły prognozować, zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami, że ich budżet zostanie zasilony z podatków od nieruchomości, do których wliczały się również elektrownie wiatrowe. Zmiany definicji budowli oraz elektrowni wiatrowej, które weszły w życie z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2018 r., uszczupliły dochody gmin z tytułu podatków od nieruchomości. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis art. 17 pkt 2 noweli ustawy o OZE jest niekonstytucyjny wyłącznie w zakresie, w jakim doprowadza do skutku w postaci retroakcji, w związku z czym należy za okres od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. wyrównać straty gminom. Słuszne jest rozwiązanie polegające na uznaniu za dochód utracony różnicy między dochodami prognozowanymi przed nowelą ustawy o OZE a dochodami, które gmina powinna była uzyskać po tej nowelizacji za cały rok 2018. Podkreślić jednak trzeba, że wyrok ten nie ma wpływu na przepisy nowelizujące definicję budowli oraz elektrowni wiatrowej, zatem nie powoduje utraty mocy obowiązującej brzemienia tych definicji nadanego nowelą ustawy o OZE. Nie mam zastrzeżeń do odroczonego w czasie terminu wejścia w życie wyroku, ponieważ dzięki temu mamy czas na omówienie niniejszej regulacji, jak i na wygospodarowanie środków budżetowych niezbędnych do jej zastosowania.

Realizując wyrok Trybunału, należy przyjąć niniejszą ustawę, co nie budzi żadnych moich wątpliwości ze względu na zasadność wypłacenia rekompensat gminom w celu usunięcia fiskalnych skutków zmian dokonanych nowelizacją ustawy o OZE.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych ma na celu realizację orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r., sygn. akt K4/19. Uprawnione do rekompensat będą gminy, które wskutek zmiany przepisów z mocą wsteczną utraciły dochody w postaci podatku od nieruchomości płaconego od elektrowni wiatrowych. Rekompensaty będą wypłacane na wniosek gminy uprawnionej.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji: „Biorąc pod uwagę fakt, że wyrok TK nie ma wpływu na obowiązywanie innych przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (która była ustawą OZE nowelizowana), w celu realizacji tego wyroku nie jest konieczne opracowywanie ustawy nowelizującej tę ustawę. Dlatego też rozwiązaniem właściwym wydaje się wskazana wyżej odrębna ustawa dedykowana rekompensacie. Proponowanym rozwiązaniem jest projekt ustawy, w którym określono:

1) maksymalną wysokość rekompensaty (została określona opisowo przez sposób jej obliczenia i wskazanie składników; nie planuje się określenia pułapu kwotowego w ustawie, gdyż z uwagi na fakt, że wysokość rekompensat jest warunkowana wysokością podatków od nieruchomości zróżnicowaną w poszczególnych gminach, rozwiązanie takie nie jest możliwe do zastosowania);

2) tryb wypłaty;

3) organy właściwe do załatwienia sprawy.

Szczegółowe rozwiązania przewidziane w projekcie:

1. Zgodnie z wyrokiem TK podmiotami uprawnionymi do uzyskania rekompensat będą gminy, które wskutek zmiany przepisów z mocą wsteczną utraciły dochody w postaci podatku od nieruchomości płaconego od elektrowni wiatrowych, który został ustalony i pobrany w wymiarze zgodnym z przepisami obowiązującymi w dniu 1 stycznia 2018 r. (czyli na podstawie przepisów sprzed wejścia w życie ustawy OZE).

2. Maksymalna wysokość rekompensaty dla danej gminy będzie stanowić wartość dochodów utraconych w 2018 r. rozumianą jako różnica między kwotą należną z tytułu podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowych w okresie od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie ustawy OZE a kwotą należną w tym okresie na podstawie przepisów znowelizowanych ustawą OZE.

3. Rekompensata będzie wypłacana w trybie wnioskowym:

1) uprawniony podmiot będzie obowiązany złożyć wniosek w terminie określonym w ustawie. Proponuje się, aby wyraźnie wyartykułować, że niezłożenie wniosku w terminie będzie skutkować pozostawieniem go bez rozpoznania (celem takiego rozwiązania jest uniknięcie pojawiających się w odniesieniu do takich przepisów wątpliwości, jaki charakter ma dany termin; intencją jest, aby był to termin prekluzyjny, wprowadzenie terminu instrukcyjnego byłoby kłopotliwe dla gospodarki finansowej);

2) wzór wniosku stanowi załącznik do ustawy; wniosek zawiera następujące dane:

a) dane wnioskodawcy i wskazanie właściwego miejscowo wojewody,

b) stawkę podatku od nieruchomości od budowli (dalej: podatek) obowiązującą w roku podatkowym 2018 oraz określające ją przepisy (wskazanie uchwały rady gminy),

c) wykaz elektrowni wiatrowych zlokalizowanych na terenie gminy w dniu 31 grudnia 2017 r. oraz podatników podatku,

d) podstawę opodatkowania podatkiem budowli wchodzących w skład każdej z elektrowni wiatrowych, o których mowa w lit. c, według stanu na dzień 1 stycznia 2018 r. ustaloną zgodnie z przepisami obowiązującymi:

– na dzień 31 grudnia 2017 r.,

– na dzień 1 stycznia 2018 r., nadanym ustawą z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw,

e) kwotę podatku ustaloną na podstawie danych, o których mowa w pkt b i d,

f) kwotę dochodów utraconych w 2018 r., stanowiącą różnicę kwot podatku, ustalonych zgodnie z lit. e,

g) numer rachunku bankowego gminy, na który ma zostać przekazana rekompensata,

h) dane do kontaktu z właściwym urzędem gminy,

i) datę wniosku i podpis osoby upoważnionej.

4. Organem właściwym do rozpatrzenia wniosku będzie wojewoda właściwy miejscowo dla danej gminy.

5. Po rozpatrzeniu wniosku pod względem formalnym i merytorycznym (rachunkowym) wojewoda wyda decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania rekompensaty. Decyzja ta będzie decyzją związaną.

6. Po wydaniu decyzji i ustaleniu wysokości rekompensaty wojewoda przekazuje ją na wskazany rachunek bankowy gminy.

7. Proponuje się, aby organem odwoławczym od decyzji wojewody był minister właściwy do spraw klimatu.

8. Proponowany termin wypłaty środków – 2022 r.

Powyższe założenia projektu ustawy uwzględniają liczne czynniki istotne dla przedmiotowej regulacji, mianowicie: konieczność wypłaty rekompensat zgodnie z wyrokiem TK, sytuację budżetu państwa wynikającą z epidemii COVID-19, potrzebę sprawnej wypłaty rekompensat i maksymalnego uproszczenia sprawy oraz konieczność opracowania procedury, która zarówno pozwoli na właściwą weryfikację sprawy celem zabezpieczenia środków publicznych, jak również będzie jak najmniejszym obciążeniem dla stosujących ją organów. Należy podkreślić, że również TK, analizując bieżącą sytuację i skutki wyroku, w uzasadnieniu stwierdził wyraźnie, że ustawodawcy w przygotowaniu ewentualnych regulacji w tym zakresie przysługuje znaczny margines swobody i może on ustanowić takie przepisy, które w danych okolicznościach będą optymalne z punktu widzenia interesów Skarbu Państwa. Jednakże zawsze muszą one mieścić się w granicach wyznaczonych Konstytucją i pod tym kątem mogą być przedmiotem kontroli TK. Oczekiwanym efektem będzie doprowadzenie względem gmin do takiego stanu faktycznego, w którym uzyskają one do budżetu taką kwotę z tytułu opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości, jaką uzyskałyby, gdyby zaskarżone przez TK przepisy ustawy OZE nie weszły w życie z mocą wsteczną, ale zgodnie z zasadami poprawnej legislacji”.

W głosowaniu w Sejmie 435 posłów głosowało za przyjęciem ustawy, 1 się wstrzymał. Popieram niniejszy projekt. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zaproponowane w ustawie o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych regulacje mają na celu realizację orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r., sygn. akt K4/19. Przedmiotowy wyrok dotyczył zbadania konstytucyjności art. 17 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii. Przepis ten skutkował wejściem w życie nowelizacji definicji budowli oraz definicji elektrowni wiatrowej z dniem 1 stycznia 2018 r. Ww. definicje mają wpływ na wysokość podatku od nieruchomości, a powyższe doprowadziło do zmiany wysokości tego podatku od elektrowni wiatrowych z mocą wsteczną, a zatem do zmniejszenia dochodów gmin.

W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny orzekł niekonstytucyjność art. 17 pkt 2 ustawy OZE. TK orzekł również, że wspomniany przepis w tym zakresie straci moc po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Przedmiotowy wyrok został ogłoszony dnia 4 sierpnia 2020 r. Ponadto TK zobowiązał ustawodawcę do podjęcia w tym czasie prac legislacyjnych mających na celu opracowanie regulacji rekompensującej gminom straty poniesione w następstwie wprowadzenia z mocą wsteczną regulacji wpływającej na obniżenie ich dochodów z podatku od elektrowni wiatrowych. W uzasadnieniu TK wyjaśnił również, że po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego na podjęcie przez ustawodawcę działań spełniona zostanie przesłanka, o której mowa w art. 190 ust. 4 konstytucji, skutkująca odpowiedzialnością odszkodowawczą Skarbu Państwa. W wyniku analizy ww. wyroku podjęto decyzję o przygotowaniu omawianej ustawy, w której określono maksymalną wysokość rekompensaty.

Nie można w tym miejscu nie zadać pytania, dlaczego ta ustawa jest procedowana dopiero dzisiaj, dlaczego tak późno i dlaczego w czasie, gdy budżety gmin na 2022 r. już są przygotowane. Dlaczego rząd nie skorzystał z inicjatywy ustawodawczej Senatu, aby przyspieszyć proces wypłacania rekompensat dla gmin i dlaczego rząd nie skorzystał z kolejnej inicjatywy Senatu, tak aby ustawa z 2016 r., zwana w skrócie „10H”, która tak naprawdę zabiła energetykę wiatrową na lądzie, została już dawno wycofana z obrotu prawnego?

Przypomnę tylko, że już w marcu tego roku w swoim oświadczeniu wspólnie z panią senator Ewą Matecką prosiliśmy o przyspieszenie prac nad nowelizacją ustawy odległościowej i jednocześnie o przesunięcie terminu na uchwalenie planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego, tak aby bez zbytniego pośpiechu mogły odbyć się konsultacje społeczne na etapie planistycznym i aby mieszkańcy mieli dostęp do pełnej informacji na temat planowanych inwestycji. W odpowiedzi od ministra rozwoju, pracy i technologii otrzymaliśmy informację, że projekt nowelizacji ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych uzyskał w dniu 16 kwietnia br. pozytywną opinię Zespołu ds. Programowania Prac Rządu i zgodę na wpis do wykazu prac Rady Ministrów, że projekt ten zostanie przekazany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych do końca kwietnia br., a także że na przełomie II i III kwartału br. projekt nowelizacji zostanie przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do prac Sejmu RP.

Nic takiego się jeszcze nie stało. To, że dziś pracujemy nad ustawą dotyczącą rekompensat dla gmin, to oczywiście bardzo dobrze. Ta ustawa jest bardzo potrzebna i od dawna oczekiwana. To, czy wszystkie gminy uzyskają pełne rekompensaty, okaże się niebawem. Będę głosował za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję za uwagę

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Przedłożona ustawa o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych, jak wskazuje jej tytuł, ma na celu uchwalenie i zastosowanie mechanizmu rekompensaty dla gmin, które wskutek wchodzącej w życie z mocą wsteczną zmiany przepisów utraciły dochody w postaci podatku od nieruchomości płaconego od elektrowni wiatrowych w 2018 r.

Ustawa określa maksymalną kwotę rekompensaty, tryb wypłaty oraz organ właściwy do wypłaty. Wojewoda po sprawdzeniu względów formalnych i rachunkowych w przypadku zatwierdzenia wniosku dokona wypłaty danej gminie. Wojewodzie przysługuje również, co jest oczywiste, prawo odmowy w przypadku, gdy w 2018 r. gmina nie utraciła żadnych dochodów.

Projektowana rekompensata wyrówna gminom stratę dochodów utraconych w 2018 r., stanowiących wpływy z podatku od nieruchomości, i zostanie wypłacona z budżetu państwa. Konieczność wypłaty rekompensaty wynika również z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r.

Podobny projekt został złożony nie tak dawno przez Senat do Sejmu. Fakt ten miał miejsce w 2021 r. Wobec powyższego należy przyjąć daną ustawę. Dziękuję bardzo

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jako senator Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt reprezentować Pomorze Środkowe, które jest obecnie jednym z najważniejszych obszarów koncentracji zespołów elektrowni wiatrowych na terenie naszego kraju. Pragnę przy tym zauważyć, że Pomorze Środkowe jest regionem o relatywnie słabo zdywersyfikowanej gospodarce – nie ma tam dużych miast, wielkiego przemysłu – a przy tym odczuwa się tam wciąż skutki przemian gospodarczych, jakie dokonały się po 1989 r. Wiele gmin po utraceniu znacznej części potencjału gospodarczego zmagało się z wysokim bezrobociem, upadkiem przemysłu i gospodarki. Wiele lat później pojawiła się szansa na poważniejsze wsparcie ich budżetów. Pierwsze zawodowe farmy energetyki wiatrowej zostały uruchomione dopiero w 2001 r. w gminie Darłowo (Barzowice – 6 x 5 MW oraz Cisowo – 9 x 2 MW). W 2005 r. moc elektrowni wiatrowych wyniosła 83,3 MW. W ciągu kolejnych 10 lat nastąpił ogromny wzrost ich mocy (2010 r. – 1 tysiąc 180,3 MW, 2015 r. – 4 tysiące 582 MW). Problemy zaczęły się w roku 2016, gdy pojawiła się nadpodaż zielonych certyfikatów oraz zmieniono system wsparcia na aukcyjny przy braku aukcji migracyjnych.

Należy podkreślić, że do końca roku 2016 elektrownie wiatrowe podlegały opodatkowaniu tylko od wartości ich elementów budowlanych takich jak fundamenty czy wieża. Opodatkowaniu nie podlegały urządzenia techniczne, które instalowano na elektrowniach. Od 1 stycznia 2017 r. zmieniły się przepisy prawa budowlanego. W ustawie z 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych wprowadzono definicję elektrowni wiatrowych, z której wynikało, że jest ona budowlą podlegającą w całości opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. W efekcie do podstawy opodatkowania włączono wartość urządzeń oraz innych elementów niebudowlanych elektrowni. Miało to istotne znaczenie dla branży związanej z energią odnawialną, gdyż wiązało się w niektórych przypadkach z nawet 3-krotnym wzrostem wysokości podatku. Doszło do zahamowania inwestycji.

Zmiany obowiązujące z początkiem 2018 r. nie spotkały się wówczas z pozytywnym przyjęciem ze strony gmin, gdyż te obawiały się, że podatnicy nie będą w stanie zapłacić tak wysokich, kilkukrotnie wyższych podatków. Część gmin podobnie jak teraz obawiała się, że wzrost przychodów będzie wiązał się z ryzykiem utraty przez gminę dotacji.

Z kolei zmiana przepisów wprowadzona ustawą z 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw miała kluczowe znaczenie zarówno dla inwestorów, jak i dla gmin. W jej wyniku od 1 stycznia 2018 r., a zatem z mocą wsteczną, elektrownie wiatrowe podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, ale znów tylko od wartości ich elementów budowlanych. Celem nowelizacji było wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz odciążenie firm, które inwestują w tego typu źródła energii. W praktyce był to powrót do stanu prawnego obowiązującego do końca roku 2016, a wprowadzenie nowelizacji przepisów z mocą wsteczną było podstawą do korekt deklaracji podatkowych za 2018 r. Dało to możliwość ubiegania się przez podatników o zwrot nadpłaconego podatku za miesiące styczeń – lipiec 2018 r. właśnie od zupełnie niewinnych z tego tytułu gmin, które pobierały takie podatki od przedsiębiorców.

W późniejszym okresie rozwój branży zahamowała „ustawa wiatrakowa” związana z wysokością i odległością turbin elektrowni wiatrowych na obszarach lądowych kraju.

Dziś, po upływie kilku lat, za sprawą wyroku Trybunału Konstytucyjnego rząd podejmuje działania naprawiające ówczesną dość niekorzystną sytuację finansową gmin i proponuje wypłatę rekompensat finansowych za utracone wpływy podatkowe do budżetów gmin.

Jako senator RP oczywiście przychylam się do uchwalenia niniejszej ustawy, przy czym mam poważne wątpliwości co do art. 9, a także procedury zawartej w art. 5, 6, 7, 8 ustawy. Zapisano tam: „Rekompensatę zalicza się do dochodu podatkowego gmin w rozumieniu ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (DzU z 2021 r. poz. 1672, 1901 i 1927), uwzględnianego do wyliczenia części wyrównawczej i równoważącej subwencji ogólnej dla gmin oraz wpłat do budżetu państwa, o których mowa w art. 29 tej ustawy”, a także określono procedurę „rekompensaty”. Zapis ten budzi moje istotne zastrzeżenia, gdyż co do istoty jest on jak najbardziej słuszny, ale należy zauważyć, że będzie on w gruncie rzeczy korzystny wyłącznie dla gmin o niższych dochodach własnych. Tym samym te gminy, które do końca roku 2022 otrzymają wskazaną w ustawie „rekompensatę” z budżetu państwa, prawdopodobnie znów będzie można podzielić na 2 dość różniące się „politycznie” grupy.

Pierwsza grupa to gminy o relatywnie niskich dochodach własnych, dla których dodatkowe środki w ramach „rekompensaty” będą istotnym dodatkowym źródłem dochodu, ale bez skutków finansowych dla wyliczenia części wyrównawczej i równoważącej subwencji ogólnej dla gmin oraz wpłat do budżetu państwa, o których mowa w art. 29 tej ustawy (tzw. janosikowe), w kolejnym roku 2023.

Druga grupa to gminy o relatywnie wysokich dochodach własnych, dla których dodatkowe środki w ramach „rekompensaty” będą istotnym dodatkowym źródłem dochodu z poważnymi skutkami finansowymi dla wyliczania części wyrównawczej i równoważącej subwencji ogólnej dla gmin oraz wpłat do budżetu państwa, o których mowa w art. 29 tej ustawy (tzw. janosikowe), w kolejnym roku 2023.

Podział ten oraz zapisy art. 5, 6, 7, 8, a zwłaszcza art. 9, są prawdopodobnie kolejnym przykładem budowania narzędzia wyraźnego „politycznego” wspierania „biedniejszych” samorządów, w których w większości władzę sprawuje partia rządząca, i praktycznego braku wsparcia dla tych samorządów, w których decydujący głos mają w większości ugrupowania opozycyjne – one „rekompensatę” zobaczą na chwilę, by oddać ją np. w postaci janosikowego, albo pod różnymi pretekstami nie zobaczą jej wcale, co będzie wykorzystywane jako bardzo ważny argument polityczny. Można obawiać się, że „gminy rządowe” otrzymają rekompensatę „w trybie pilnym z odpowiednim efektem politycznym”, a „gminy opozycyjne” otrzymają ją z opóźnieniem lub w ogóle. Należy przy tym pamiętać o dość interesującym zbiegu terminów w przypadku niniejszej ustawy, która się pojawia na kilka czy kilkanaście miesięcy przed formalnym terminem najbliższych wyborów samorządowych (jesień 2023 r.) i formalnym terminem późniejszych wyborów parlamentarnych (wiosna 2024 r.). Sytuacja ta może, ale nie musi, być potencjalnie wykorzystywana do celów politycznych.

Niestety, wskazywana „rekompensata”, a zwłaszcza jej ukryta w art. 5–9 konstrukcja umocowania prawno-finansowego i proceduralnego, przypomina po raz kolejny ukrytą próbę dzielenia samorządów na te, które oficjalnie wspiera w ten sposób partia rządząca, oraz te, które z racji swojego „bogactwa” de facto nie uzyskają z tytułu zapisów art. 9 tej ustawy żadnej znaczącej korzyści budżetowej, bo nadpłaconą „rekompensatę” będą musiały faktycznie zwrócić do budżetu państwa w formie albo obniżonej subwencji i dotacji, albo tzw. janosikowego.

Wnoszę zatem o poważne rozważenie faktycznych skutków finansowych zapisów art. 9 ustawy i przeanalizowanie ukrytego w ten sposób dzielenia gmin na te, które są mniej zamożne i dostaną dodatkowe wsparcie, oraz te, których sytuacja finansowa jest znacząco lepsza, a pozyskane przez nie wsparcie zostanie faktycznie zwrócone do budżetu centralnego, oraz zmianę, a więc uproszczenie, procedury zapisanej w art. 5, 6, 7 ustawy tak, by organem właściwym, w ostateczności odwoławczym po wojewodzie, był minister właściwy do spraw finansów (problematyka poruszana w ustawie dotyczy faktycznie podatków lokalnych, a nie klasycznej ochrony środowiska).

Moim zdaniem, jeśli procedowana ustawa ma faktycznie przynieść w pełni uczciwą „jednorazową rekompensatę” z tytułu ograniczenia wpływów podatkowych, to ta rekompensata powinna być zwolniona z wliczania do dochodu podatkowego gminy w rozumieniu ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, a procedura instytucjonalna musi być uproszczona. Należy przy tym pamiętać, że w ustawie nie wspomniano o rewaloryzacji.