Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 19. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 19. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Poselski projekt nowelizacji ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw tworzy Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych, którego dysponentem będzie rzecznik praw pacjenta. Świadczenie kompensacyjne ma przysługiwać osobie zaszczepionej, u której w ciągu 3 lat od szczepienia wystąpiły działania niepożądane wymienione w charakterystyce produktu leczniczego, a która była hospitalizowana przez co najmniej 14 dni albo doznała wstrząsu anafilaktycznego.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „Projektowane przepisy wprowadzające świadczenia kompensacyjne oraz tworzące Fundusz stanowią realizację zasady solidarności społecznej, która jest kluczem dla powszechnej realizacji szczepień ochronnych. Powszechność szczepień ochronnych ma za zadanie zarówno zapewnienie ochrony przed chorobami zakaźnymi tych osób, które zostały zaszczepione, jak również – przez przerwanie krążenia patogenów w populacji i powstanie odporności zbiorowiskowej – ochronę tych osób, które ze względów zdrowotnych nie mogą być poddane szczepieniom (osoby chore na choroby nowotworowe, dzieci z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności). Z drugiej strony, solidarność programów powszechnych szczepień w innych krajach Unii Europejskiej wyraża się w zapewnieniu osobom zaszczepionym środków prawnych umożliwiających szybkie uzyskanie świadczenia pieniężnego w związku z zaistniałymi niepożądanymi odczynami poszczepiennymi, bez konieczności odwoływania się do długotrwałej procedury postępowania przed sądami powszechnymi.

W przypadku gdy w wyniku szczepienia ochronnego u osoby, u której wykonano szczepienie ochronne, wystąpiły wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego podanej szczepionki lub szczepionek działania niepożądane, które spowodowały konieczność hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni albo polegały na wystąpieniu u tej osoby wstrząsu anafilaktycznego powodującego konieczność obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym albo izbie przyjęć lub hospitalizacji przez okres do 14 dni, zaszczepionemu będzie przysługiwać świadczenie kompensacyjne. Świadczenie kompensacyjne będzie przysługiwało zarówno wtedy, gdy działanie niepożądane szczepionki było bezpośrednią przyczyną hospitalizacji, jak i wtedy, gdy następstwem działania niepożądanego było pogorszenie stanu zdrowia wymagające hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni. Dodatkowe kryterium 14-dniowego okresu hospitalizacji, związanego z utrzymywaniem się objawów chorobowych oraz koniecznością ich leczenia, stanowi rozwiązanie analogiczne do tego, które obowiązuje w Finlandii, i pozwala wyeliminować te przypadki, w których hospitalizacja służyła jedynie obserwacji i ocenie stanu zdrowia pacjenta, a objawy chorobowe miały przemijający i krótkotrwały charakter. Kryterium to nie będzie obowiązywać jedynie w przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, który choć jest stanem szybko pod wpływem leczenia ustępującym, stanowi poważne działanie niepożądane.

Docelowo świadczeniami kompensacyjnymi będą objęte szczepienia wykonane rutynowo w ramach obowiązkowych szczepień ochronnych przede wszystkim dzieci i młodzieży do 19. roku życia, nieobowiązkowe szczepienia akcyjne, które są przeprowadzane w sytuacji epidemii organizowane przez organy państwa i finansowane ze środków budżetu państwa, takich jak szczepienia przeciw odrze, meningokokom lub COVID-19 oraz szczepienia akcyjne, które mogą być potencjalnie wprowadzane w stanie epidemii w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 4 pkt 7 ustawy zakaźnej (np. przeciw chorobom o szczególnie wysokiej śmiertelności, takiej jaką w przeszłości była ospa prawdziwa).

W przypadku szczepień obowiązkowych realizowanych w ramach rutynowego, corocznego Programu Szczepień Ochronnych świadczenie kompensacyjne będzie przysługiwało również w sytuacji, gdy obowiązkowe szczepienie ochronne zostało wykonane szczepionką inną niż ta, która została zakupiona przez ministra właściwego do spraw zdrowia.

Świadczenie kompensacyjne nie obejmie natomiast przypadków działań niepożądanych, które wystąpiły po szczepieniu w ramach szczepień zalecanych, o których mowa w art. 19 i art. 20 ustawy zakaźnej.

W Rzeczypospolitej Polskiej każdego roku jest wykonywanych kilkanaście milionów szczepień ochronnych, zarówno finansowanych ze środków budżetu państwa obowiązkowych szczepień ochronnych, jak również w zakresie szczepień zalecanych, które są realizowane przez pacjentów i lekarzy w zależności od wskazań indywidualnych. Spośród wykonanych szczepień jedynie w odniesieniu do 2–8 przypadków stwierdza się po szczepieniu takie objawy chorobowe, które – na podstawie analizy zgłoszonych niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz dokumentacji medycznej – zostały zakwalifikowane jako ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne spowodowane szczepionką lub sposobem wykonania szczepienia. Natomiast większość działań niepożądanych ogranicza się do reakcji miejscowych w postaci zaczerwienienia i bólu w miejscu wstrzyknięcia lub objawów ogólnych w postaci podwyższenia temperatury ciała. Również dostępne dane pochodzące z obecnie realizowanej, niemającej precedensu pod względem swojej skali, globalnej akcji szczepień ochronnych przeciwko COVID-19 także wskazują na wysokie bezpieczeństwo szczepień. Na każde 10 milionów podanych dawek na świecie występuje kilkadziesiąt poważnych odczynów poszczepiennych w postaci reakcji alergicznych, które stanowią trudną do przewidzenia indywidualną reakcję organizmu na podanie szczepionki. Dane te świadczą o wysokim bezpieczeństwie realizacji szczepień ochronnych.”.

W Sejmie za niniejszą nowelizacją głosowało 428 posłów, przeciw – 7, 4 się wstrzymało. Popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 19. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 19. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi to przede wszystkim realizacja zasady solidarności społecznej, która jest kluczem do powszechnych szczepień w UE, to zapewnienie osobom zaszczepionym środków prawnych, umożliwiających szybkie uzyskanie świadczenia pieniężnego w związku z ewentualnie zaistniałymi niepożądanymi odczynami poszczepiennymi, bez konieczności odwoływania się do długotrwałej procedury postępowania przed sądami powszechnymi.

W ustawie znajdujemy m.in. określenie zasad i trybu przyznawania świadczenia kompensacyjnego oraz zasady ustalania wysokości świadczenia kompensacyjnego. Ustawa określa też normy dotyczące Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych jako państwowego funduszu celowego, tworzonego w celu zapewnienia wypłaty świadczenia kompensacyjnego, którego dysponentem jest rzecznik praw pacjenta.

Projekt długo wyczekiwany, choć myśleliśmy o przedłożeniu rządowym, znów składany jest projekt poselski. Ale jest on potrzebny. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o dodatku osłonowym wprowadza pojęcie ubóstwa energetycznego oraz rozwiązania mające na celu ochronę mniej zamożnych gospodarstw domowych. Będzie im przysługiwał dodatek osłonowy i wzmocnienie ochrony odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej i paliw gazowych. Po raz kolejny rząd Prawa i Sprawiedliwości pokazuje, że dotrzymuje słowa, a wsparcie osób, które tego potrzebują, jest dla niego najważniejsze.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że wzrost cen za energię elektryczną jest spowodowany m.in. wzrostem cen surowców. Aby załagodzić skutki wyższych rachunków za prąd, rząd premiera Mateusza Morawieckiego wprowadza dopłaty w formie dodatku. Dodatek osłonowy rekompensuje koszty VAT energii elektrycznej ze względu na unijny zakaz redukcji stawki VAT do 0 proc. i wynosi ok. 2,1 mld zł, a także koszty VAT żywności – ok. 1,5 mld zł – dla takich grup produktów, jak pieczywo, wędliny, mleko i produkty mleczne (w tym sery i masło), mięso oraz jaja.

Kto może liczyć na wsparcie? O tym zadecyduje kryterium dochodowe gospodarstw domowych, które pozwoli na objęcie pomocą finansową większej grupy osób.

Dopłata 400 zł w skali roku skierowana jest do gospodarstw domowych jednoosobowych o dochodach do 2 tysięcy 100 zł miesięcznie.

Dopłata 600 zł w skali roku skierowana jest do gospodarstw domowych 2- i 3-osobowych o dochodach do 1 tysiąca 500 zł na osobę miesięcznie.

Dopłata 850 zł w skali roku skierowana jest do gospodarstw domowych 4- i 5-osobowych o dochodach do 1 tysiąca 500 zł na osobę miesięcznie.

Dopłata 1 tysiąca 150 zł w skali roku skierowana jest do gospodarstw domowych 6-osobowych i większych o dochodach do 1 tysiąca 500 zł na osobę miesięcznie.

Rząd Prawa i Sprawiedliwości w tej propozycji chce, aby z dodatku osłonowego mogło skorzystać jeszcze więcej gospodarstw domowych. Dzięki zastosowaniu zasady „złotówka za złotówkę” z dodatku skorzysta ok. 6,8 miliona gospodarstw domowych. Środki zostaną wypłacone w dwóch ratach w 2022 r.

Oto, co podkreślono w uzasadnieniu ustawy.

„W 2021 r. na unijnym i krajowym rynku obserwuje się znaczący wzrost cen energii elektrycznej i gazu ziemnego. Jest on wynikiem oddziaływania szeregu nakładających się na siebie czynników, do których należą: rekordowe ceny uprawnień na rynku ETS, niesprzyjające warunki pogodowe (mroźna zima, wyjątkowo bezwietrzna wiosna i lato), budzące wątpliwości praktyki dominującego dostawcy gazu ziemnego do UE, niski poziom zapełnienia magazynów gazu ziemnego oraz zwiększony popyt na zasoby związany z ożywieniem gospodarczym po pandemii COVID-19. Ceny energii elektrycznej i paliw nie pozostają bez negatywnego wpływu na inflację, której poziom wyraźnie wzrasta od początku 2021 r. Z danych komunikatu Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że ceny towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) w listopadzie 2021 r. w porównaniu z analogicznym miesiącem ubiegłego roku wzrosły aż o 7,7%. Sytuacja ta wywołuje obawę przed obniżeniem stopy życiowej. W tym kontekście należy mieć na uwadze, że wzrosty cen energii elektrycznej dotykają wszystkich konsumentów, ponieważ przekładają się na rosnące ceny dóbr konsumpcyjnych, głównie wzrost cen żywności. Niemniej ich skutki są najmocniej odczuwane przez gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym oraz gospodarstwa domowe o niższych dochodach, gdyż koszty energii pochłaniają znaczną część ich budżetów domowych. Aby przeciwdziałać tej niekorzystnej sytuacji, konieczne jest wdrożenie mechanizmów wspierających potrzebujących pomocy obywateli, które szybko zniwelują skutki rosnącej inflacji i wspomogą odpowiednio polskie gospodarstwa domowe w zależności od stopnia ich zamożności (tj. określonych kryteriów dochodowych). Projektowana ustawa ma na celu zapewnienie wsparcia dla dużej grupy ok. 6,84 mln gospodarstw domowych w Polsce, w tym również gospodarstw najuboższych energetycznie, w pokryciu części kosztów energii oraz w pokryciu powiązanych z nimi rosnących cen żywności. Proponowane wsparcie finansowe w postaci dodatku osłonowego wspomoże ich budżety oraz zwiększy poczucie bezpieczeństwa energetycznego i socjalnego. Dodatek osłonowy jest częścią przedstawionej w listopadzie 2021 r. przez prezesa Rady Ministrów tarczy antyinflacyjnej – rozwiązaniem przygotowanym jako narzędzie pomocowe gospodarstwom domowym w 2022 r.”.

W Sejmie za przyjęciem ustawy głosowało 433 posłów, 3 było przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. Zdecydowanie popieram niniejszą ustawę. Szczególne podziękowania dla rządu premiera Mateusza Morawieckiego za kolejne, tak duże wsparcie dla najuboższych gospodarstw domowych w naszym kraju. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo!

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy społecznej rozszerza katalog przesłanek uprawniających do zwolnienia z obowiązku uiszczania opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej członków rodzin osób tam umieszonych.

Nowelizacja art. 64 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. jest absolutnie potrzebna. Wspomniany katalog rozszerzono m.in. o sytuację, w której osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty. Przepis ten umożliwi pozytywne zakończenie wielu takich rodzinnych historii, w których więzi ustały właśnie z winy pensjonariusza. Będzie to wymagało dokładnego uzasadnienia i udowodnienia.

Takie sytuacje mają miejsce. Jest to niezwykle niesprawiedliwe i bolesne dla osoby, która musi uiszczać tego rodzaju opłaty, często kosztem własnej stabilizacji finansowej. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej – druk sejmowy nr 1672 – przewiduje rozszerzenie katalogu obligatoryjnego i fakultatywnego w kwestii zwolnienia z opłat członków rodziny pensjonariusza przebywającego w domu pomocy społecznej. Celem ustawy jest zapewnienie większej ochrony rodzinom oraz przeciwdziałanie poczuciu niesprawiedliwości oraz krzywdy w związku z obowiązkiem opłacania pobytu rodzica w placówce, który w przeszłości dopuścił się m.in. rażącego niewywiązania się z obowiązków rodzicielskich, alimentacyjnych lub wobec którego wydano decyzję o pozbawieniu władzy rodzicielskiej.

Zmiany w ustawie są jak najbardziej zasadne oraz zgodne z zasadami współżycia społecznego. Zobowiązanie dorosłego dziecka do opłacania pobytu rodzica w placówce, gdy ten nie interesował się nim przez wiele lat lub nie wywiązywał się z obowiązków alimentacyjnych, jest krzywdzące oraz nieuczciwe. Oczywiście niepodważalne jest to, że dorosłe dziecko powinno opiekować się schorowanymi rodzicami lub być zaangażowane w ich utrzymanie. Istnieją jednak przypadki, w których jest to niesprawiedliwe. Zgodnie z art. 64a ustawy o pomocy społecznej osoba, która jest zobowiązana do opłacania pobytu mieszkańca w domu pomocy społecznej, może zostać zwolniona z tej procedury. Warunkiem zwolnienia jest przedstawienie przez nią prawomocnego orzeczenia sądu o pozbawieniu władzy rodzicielskiej lub oświadczenia, że ta władza nie została przywrócona. Z opłaty zwolnione zostaną też osoby, które w dzieciństwie zostały pokrzywdzone umyślnym przestępstwem popełnionym przez pensjonariusza lub gdy w przeszłości dopuścił się on przestępstwa popełnionego na szkodę dziecka, jego małoletniego rodzeństwa lub rodzica. Te rozwiązania przyczynią się do ograniczenia nadużywać osób, które są rodzicami tylko formalnie.

Podsumowując, podkreślę, że w niektórych przypadkach powrót wspomnieniami do okresu dzieciństwa budzi traumę, dlatego wprowadzane zmiany w dużym stopniu przyczynią się do rozwiązania problemów osób, które nie miały kontaktu z rodzicami, a opłacają ich pobyt w domu pomocy społecznej. Uważam, że nowelizacja ustawy jest jak najbardziej zasadna, gdyż zapewni wsparcie wielu osobom. Wpłynie też na polepszenie sytuacji ekonomicznej osób, które w przeszłości zostały skrzywdzone. Dziękuję.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Głównym celem omawianej ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej jest zagwarantowanie większej ochrony rodzinom, których osoby spokrewnione przebywają w domach pomocy społecznej, poprzez rozszerzenie katalogu przesłanek obligatoryjnego i fakultatywnego zwolnienia rodzin tych mieszkańców domów pomocy społecznej z odpłatności za ich pobyt w jednostkach pomocy społecznej.

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi uregulowaniami w pierwszej kolejności za pobyt w DPS powinien zapłacić sam mieszkaniec. Dotyczy to kwoty w wysokości do 70% dochodu pensjonariusza. Jeżeli nie jest to możliwe, to odpłatność ponosi małżonek, spokrewnieni zstępni przed wstępnymi, a jeżeli nie ma krewnych lub nie można wyegzekwować od nich należnych środków, pobyt opłaca gmina, z której osoba została skierowana do takiego ośrodka. O zwolnieniu z odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej stanowi art. 64 ustawy o pomocy społecznej.

Życie pisze jednak bardziej skomplikowane scenariusze, o czym mogłem się wielokrotnie przekonać, sprawując przez 12 lat funkcję prezydenta stutysięcznego miasta. Każdą sprawę trzeba było rozpatrywać indywidualnie, a bardzo często nie można było jej załatwić na korzyść zainteresowanej strony, bo przepis prawny nie przewidywał pewnych sytuacji. Chodzi w szczególności o przypadki, gdy np. rodzic nie został w odpowiednim czasie pozbawiony praw rodzicielskich lub gdy w najtrudniejszym momencie braku opieki i realizowania podstawowych potrzeb dziecka drugi z rodziców czy opiekun, który sam doświadczał przemocy, chcąc zapewnić poczucie bezpieczeństwa dzieciom, nie doprowadził do końca procedury pozbawienia drugiego rodzica władzy rodzicielskiej, nie dopilnował tego, a tym samym nie otrzymał prawomocnego orzeczenia o pozbawieniu władzy rodzicielskiej. Bardzo często zdarza się też, że drugi z rodziców nie żyje, co w praktyce eliminuje możliwość pozbawienia władzy rodzicielskiej jedynego opiekuna dopuszczającego się nadużyć. Środowisko pomocy społecznej od dawna było zgodne, że właśnie takie kwestie należy doprecyzować, tak aby instytucja zwolnienia z odpłatności objęła również przypadki postępowań rodziców określane mianem sprzecznych z zasadami współżycia społecznego.

Wprowadzenie do ustawy o pomocy społecznej wyraźnej regulacji prawnej umożliwiającej właściwemu organowi odstąpienie od obciążania odpłatnością za pobyt w domu pomocy społecznej jest oczekiwane i uzasadnione. W ustawie dziś omawianej przewidziano możliwość zwolnienia z opłaty za pobyt mieszkańca DPS osoby, wobec której pensjonariusz ten w przeszłości rażąco zaniedbywał obowiązki rodzicielskie, doprowadzając do ustania więzi rodzinnych, oraz gdy miało miejsce rażące naruszenie przez pensjonariusza obowiązku alimentacyjnego względem dziecka lub zaniedbywanie innych obowiązków rodzinnych, np. obowiązków opieki, wychowania czy utrzymania. Ustawa dodatkowo rozszerza przesłanki obligatoryjne w tym zakresie. Oprócz przestępstw z użyciem przemocy wprowadzono do nich także rozpijanie czy porzucenie małoletniego przez rodzica lub opiekuna.

Nie kwestionuję, że na dorosłych dzieciach spoczywa obowiązek troski o rodziców. Dla wielu z nas jest to oczywiste i nie wyobrażamy sobie, aby mogło być inaczej. Jednak zasada ta nie może być wykorzystywana i nadużywana przez osoby, które jedynie formalnie są rodzicami, a w rzeczywistości nigdy nie zajmowały się swoimi dziećmi i nie były finansowo zaangażowane w ich utrzymanie. Dlatego będę za przyjęciem tej ustawy, bo wiem, że rozwiąże ona wiele problemów dzisiaj występujących i pozwoli uniknąć wielu dramatów ludzkich. Oczywiście diabeł tkwi w szczegółach i musimy mieć świadomość, że będą tacy, którzy nowe regulacje mogą wykorzystywać w niewłaściwy sposób. Tego do końca nie unikniemy, ale trzeba liczyć w tym zakresie na duży profesjonalizm służb pomocy społecznej w naszym kraju. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zmiana ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ma na celu rozszerzenie katalogu przesłanek fakultatywnego oraz obligatoryjnego zwolnienia członków rodziny mieszkańca domu pomocy społecznej z wnoszenia opłaty za jego pobyt w tym domu. W związku z tym ustawa wprowadza zmianę w art. 64 poprzez dodanie przesłanki umożliwiającej zwolnienie z obowiązku wnoszenia opłaty za pobyt pensjonariusza w domu pomocy społecznej. Chodzi o sytuację, w której osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty.

Wprowadzenie proponowanej zmiany jest uzasadnione oraz chroni interes osoby, która została dotknięta rażącym działaniem naruszającym więzi rodzinne.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Prezentowany projekt nowelizacji ustawy o pomocy społecznej uwzględnia potrzebę ochrony osób, które mają obowiązek wnoszenia opłat za pobyt w DPS umieszczonych tam krewnych w sytuacji, gdy obciążenie opłatą tych osób jawiłoby się jako rażąco niesprawiedliwe. Nierzadkie są przypadki, w których opłatą za pobyt rodzica w DPS obciąża się dziecko, z którym ten rodzic nie utrzymywał kontaktów, nie nawiązał z nim więzi – nie zna dziecka, nie płacił na nie alimentów, czy (lub) dopuszczał się wobec dziecka czynów karalnych.

W obecnym stanie prawnym od 2015 r. funkcjonuje przepis art. 64a u.p.s. wskazujący, że osobę obowiązaną do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej zwalnia się całkowicie z tej opłaty, na jej wniosek, pod warunkiem że przedstawi prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej nad tą osobą i oświadczy, że władza rodzicielska nie została przywrócona, albo prawomocne orzeczenie sądu o skazaniu za umyślne przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica. Zwolnienia te obejmują zstępnych osoby zwolnionej z opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej. Należy zauważyć, że idea takiej regulacji jest słuszna, ale dotyczy ona wyłącznie grona osób, których rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej. Poza zakresem regulacji pozostają osoby, które w dzieciństwie zostały faktycznie przez rodziców porzucone, przebywały w rodzinnej lub instytucjonalnej pieczy zastępczej, ale ich rodziców nie pozbawiono władzy rodzicielskiej. Ponadto zwolnienie nie miało zastosowania względem osób, których rodzice zostali pozbawieni władzy nad nimi, ale władzę tę przywrócono.

Rzecznik praw obywatelskich kilkakrotnie interweniował w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, a następnie w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie niesprawiedliwości, jaką powoduje konieczność ponoszenia przez dorosłe dziecko kosztów utrzymania rodzica lub krewnego w DPS w sytuacji, kiedy uprawniony zachowywał się sprzecznie z zasadami współżycia społecznego w stosunku do niego, np. rodzic porzucił dziecko, nie interesował się jego losem, stosował przemoc czy nie przyczyniał się do jego utrzymywania i wychowywania. Ustalanie odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej odbywa się w oparciu o przepisy ustawy o pomocy społecznej, których kształt nie pozostawia organowi żadnego luzu decyzyjnego, w ramach którego mógłby, uwzględniając wyjątkowe okoliczności, odstąpić od ustalenia opłaty. Kwestie dotyczące stosunków rodzinnych – w tym okoliczność pozbawienia władzy rodzicielskiej, pasożytniczy tryb życia, opuszczenie rodziny, brak zainteresowania losem dzieci, przemoc wobec bliskich ze strony pensjonariusza domu pomocy społecznej – w myśl przepisów u.p.s. nie mogą być w ogóle rozważane, a jedynym istotnym faktem jest umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej.

W opinii rzecznika praw obywatelskich przytoczonej w uzasadnieniu projektu ustawy istnieje potrzeba rozważenia możliwości wprowadzenia do ustawy o pomocy społecznej regulacji prawnej umożliwiającej organowi odstąpienie od obciążania odpłatnością za pobyt w domu pomocy społecznej w sytuacji, gdy zobowiązanie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Podobne rozwiązanie zostało uregulowane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, który stanowi, iż zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Będąca rządowym przedłożeniem nowelizacja ustawy o pomocy społecznej rozszerza katalog przesłanek uprawniających do zwolnienia z obowiązku uiszczania opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej członków rodzin osób tam umieszczonych.

Jak podkreślono w opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu: „Nowelizacja ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ma na celu rozszerzenie katalogu przesłanek fakultatywnego oraz obligatoryjnego zwolnienia członków rodziny mieszkańca domu w domu pomocy społecznej z wnoszenia opłaty za jego pobyt w tym domu. W związku z powyższym ustawa wprowadza zmianę w art. 64 poprzez dodanie przesłanki umożliwiającej zwolnienie z obowiązku wnoszenia opłaty za pobyt pensjonariusza w domu pomocy społecznej, tj. sytuację, w której osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże, w szczególności na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku, rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że «przepis ten umożliwi zatem osobie obowiązanej do ponoszenia opłaty uwolnienie się od obowiązku pokrywania kosztów przebywania pensjonariusza w DPS z powodu zawinionego przez tego pensjonariusza działania naruszającego więzi rodzinne mające ten obowiązek uzasadniać». Ponadto ustawa wprowadza zmianę w art. 64a poprzez:

— rozszerzenie katalogu podstaw zwolnienia z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej o wszystkie przestępstwa umyślne ścigane z oskarżenia publicznego (obecnie są to tylko przestępstwa popełnione z użyciem przemocy);

— wskazanie, że mogą to być przestępstwa popełnione nie tylko na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica (obowiązująca regulacja), ale także te, w których pokrzywdzonym jest dziecko osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty lub pełnoletnie, lecz nieporadne ze względu na wiek, stan psychiczny lub fizyczny rodzeństwo;

— uwzględnienie kwestii zatarcia skazania.

Przedmiotowa ustawa zawiera także przepis przejściowy, który przewiduje, że do spraw wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia ustawy w życie będą stosowane nowe przepisy. Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia”.

W Sejmie nowelizacja przeszła jednogłośnie, a za jej przyjęciem głosowało 437 posłów. Popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Osoby, które w latach 1956–1989, pomimo grożących im represji i nierzadko z narażeniem własnego życia, angażowały się w działalność antykomunistyczną – zmierzającą do odzyskania suwerenności i niepodległości naszej ojczyzny – bardzo długo musiały czekać na sprawiedliwość dziejową, na przywrócenie im godności oraz należytego miejsca w historii.

Dopiero po wielu latach, w wyniku uchwalenia ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej, osoby te mogły się ubiegać o status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Podejmując walkę o wolność i suwerenność naszej ojczyny, działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych nie liczyli na żadne przywileje czy apanaże, uważali po prostu, że tak należy postępować. Walczyli o lepszą, wolną, suwerenną i sprawiedliwą Polskę, w której obywatele sami decydują o tym, w jaki sposób wybierają swoich przedstawicieli, jak zorganizowana jest gospodarka i cały aparat państwa.

Działacze antykomunistyczni nie pozostali obojętni i bierni na to, co działo się w Polsce po zakończeniu II wojny światowej, nie godzili się z narzuconym siłą ustrojem, nie kalkulowali, a niejednokrotnie za swoją działalność byli szykanowani, przetrzymywani, represjonowani, często nie mogli normalnie pracować, awansować czy, w konsekwencji tego, nabyć uprawnień emerytalnych. Wielu z nich po 1989 r. pozostało bez środków do życia, bez żadnego wsparcia i pomocy ze strony państwa, pozostało zepchniętych na margines życie społecznego. Co szczególnie niesprawiedliwe, w wielu przypadkach sytuacja finansowa osób, które znaczną część swojego życia poświęciły walce o lepsze jutro, była znacznie gorsza niż agentów służb bezpieczeństwa, których zadaniem był inwigilacja opozycji.

Rząd Zjednoczonej Prawicy konsekwentnie podejmuje działania, które z jednej strony mają poprawić byt działaczy opozycji antykomunistycznej, a z drugiej – zapewnić im należyty szacunek i pamięć, w odpowiedni sposób uhonorować ich zasługi w walce o wolną Polskę. Ostatnie 6 lat to okres przywracania godności działaczom opozycji antykomunistycznej. Szanowni Państwo, w 2015 r. na pomoc dla kombatantów i działaczy opozycji antykomunistycznej przeznaczonych zostało 9 milionów zł, zaś w tym roku na ten cel zabezpieczono 130 milionów zł. To bardzo duży wzrost nakładów, jaki nastąpił w czasie rządów Zjednoczonej Prawicy.

Przykładowo od 15 października 2020 r. osobie o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych przysługuje prawo do świadczenia wyrównawczego, jeśli pobiera emeryturę lub rentę inwalidzką, albo rentę z tytułu niezdolności do pracy w kwocie niższej niż 2 tysiące 501 zł 76 gr brutto miesięcznie. Z kolei od 1 marca br. wzrosła kwota comiesięcznego świadczenia pieniężnego, o które mogą się ubiegać działacze opozycyjni, a które obecnie wynosi 460 zł 50 gr. To oczywiście nie wszystkie zmiany i uprawnienia wprowadzone w ostatnich latach.

Działacze opozycyjnie mają możliwość korzystania, teraz już 2 razy w roku, z pomocy jednorazowej bądź okresowej, jeżeli np. muszą dostosować mieszkanie do potrzeb osoby z niepełnosprawnościami. Ponadto są uprawnieni do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach. Posiadają również prawo do korzystania z ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych bez skierowania od lekarza. Co warte podkreślenia, podwójnie uwzględnia się okres ich działalności, internowania lub podlegania represjom przy ustalaniu kapitału początkowego. Dzięki nowelizacji z ubiegłego roku posiadają też 50-procentowe ulgi na przejazdy środkami komunikacji miejskiej i 51-procentową ulgę na przejazdy w krajowej komunikacji środkami publicznego transportu kolejowego.

Procedowana właśnie ustawa to kolejna bardzo cenna inicjatywa, tym razem poselska, zmierzająca w kierunku zadośćuczynienia prawnego, finansowego i moralnego ludziom, którzy walczyli o naszą wolność. Dotyczy grupy kilkunastu tysięcy osób. Ustawa zakłada przyznanie osobom o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osobom represjonowanym z powodów politycznych prawa do jednorazowego – zwolnionego z podatku dochodowego – świadczenia pieniężnego w wysokości 3 tysięcy zł. Uprawnione do otrzymania tego świadczenia mają być osoby, które status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych uzyskały na podstawie decyzji szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych do 31 grudnia 2021 r.

Warto także zwrócić uwagę, że to jednorazowe świadczenie ma być wypłacane z urzędu – bez potrzeby składania wniosku – przez UdSKiOR i przyznawane w drodze decyzji administracyjnej. Ustawa zakłada również, że wypłata jednorazowego świadczenia pieniężnego nastąpi do 31 marca 2022 r., a pierwsze świadczenia maja trafić do działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych już w grudniu br.

Szanowni Państwo, w poniedziałek obchodziliśmy czterdziestą rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego, którego skutkiem było internowanie ponad 10 tysięcy działaczy opozycji antykomunistycznej – także kilka tysięcy opozycjonistów było inwigilowanych i zastraszanych, a co najmniej kilkadziesiąt osób straciło życie. Przyjęcie tej ustawy będzie takim symbolicznym wyrazem naszej wdzięczności wszystkim tym, którzy byli prześladowani przez reżim komunistyczny i z narażeniem życia walczyli o wolną i suwerenną Polskę.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Komunizm był system, który na wiele lat wstrzymywał powiew pełnej wolności i swobody dla milionów Polek i Polaków. O jego negatywnym znaczeniu nie ma sensu rozprawiać, wystarczy znać podstawowe fakty z historii Polski.

Wiele osób poświęciło swoje zdrowie, kariery, a nawet życie w walce z tym nieludzkim systemem. Zapisy ustawy o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych przewidują wypłacenie jednorazowego świadczenia pieniężnego dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych oraz zasady jego wypłaty.

Jednorazowe świadczenie pieniężne przysługuje z urzędu osobie, której do dnia 31 grudnia 2021 r. wydano decyzję o potwierdzeniu statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych. Popieram zapisy ustawy.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku!

Procedowana ustawa o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych jest słuszna, oczekiwana przez wymienione grupy, a także krewnych tych działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych, którzy już zmarli. Uważam, że jest to ważna i potrzebna inicjatywa. Należy pamiętać o naszych bohaterach i ich szanować. To nasz obowiązek, aby pamiętać o historii Polski. Projektowany pomysł ma związek z przypadającą w tym miesiącu czterdziestą rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.

Warunki nabywania prawa do jednorazowego świadczenia pieniężnego, tryb przyznawania go oraz zasady wypłacania i finansowania są jasne i przejrzyste. Osoba o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoba represjonowana z powodów politycznych powinna złożyć swój wniosek o jednorazowe świadczenie pieniężne do Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych do 31 grudnia 2021 r. Świadczenie nie będzie wymagać uzasadnienia. Jego kwota wyniesie 3 tysiące zł. Ma być ono wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych oraz egzekucji i nie będzie podlegać wliczeniu do dochodu uprawniającego do świadczeń i dodatków przysługujących na podstawie odrębnych przepisów.

W zapisie ustawy powinien znaleźć się punkt, w którym w jednym przypadku rozszerzona zostanie lista osób ubiegających się o wypłatę tego świadczenia – lista powinna zostać rozszerzona o zstępnych, czyli dzieci nieżyjących już działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych. Dzieci nieżyjących już członków PRL-owskiej opozycji powinny mieć możliwość ubiegania się o to świadczenie. Otrzymaną kwotę przeznaczyłyby na upamiętnienie swoich rodziców, np. pamiątkową tablicą lub pomnikiem na cmentarzu.

Od 2015 r. do chwili obecnej rząd Prawa i Sprawiedliwości podejmuje działania, aby upamiętnić bohaterów tragicznego czasu komunistycznego, którzy walczyli o wolność i suwerenność Polski. Działacze uzyskali prawa m. in. do świadczenia wyrównawczego, jeśli ich emerytura lub renta wynosi mniej niż 2 tysiące 501 zł, oraz comiesięcznego dożywotniego świadczenia w kwocie 460 zł. To świadczenie jest waloryzowane i zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uważam, że ustawa zasługuje na poparcie. Jest to forma zadośćuczynienia prawnego, finansowego i moralnego za krzywdy i prześladowania wobec osób, które miały odwagę walczyć ze złym systemem, pomimo grożących im konsekwencji, np. aresztowania, prześladowania, utraty pracy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Poselski projekt ustawy o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych przyznaje osobom posiadającym status działacza opozycji antykomunistycznej lub też osoby represjonowanej z powodów politycznych jednorazowe świadczenie pieniężne opiewające na kwotę 3 tysięcy zł. Prawo do pobrania świadczenia posiadają osoby, które otrzymały wspomniany status do 31 grudnia br., a świadczenie to wypłacone zostanie do końca pierwszego kwartału nowego roku.

Jak podkreślono w uzasadnieniu do omawianej ustawy: „osobą represjonowaną z powodów politycznych jest osoba, która w okresie od dnia 1 stycznia 1956 r. do dnia 31 lipca 1990 r. podlegała różnym formom represji, wymienionym w ustawie. Ustawa z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych była wielokrotnie nowelizowana, a jej zmiany szły w kierunku rozszerzania wsparcia udzielanej ww. grupie.

Od 15 października 2020 r., przyznano prawo do świadczenia wyrównawczego, jeśli osoba o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych pobiera emeryturę lub rentę inwalidzką albo rentę z tytułu niezdolności do pracy w kwocie niższej niż 2501,76 zł brutto miesięcznie. W takiej sytuacji osobie tej przysługuje wyrównanie pobieranego świadczenia do tej kwoty.

W bieżącym roku weszły w życie nowe regulacje pozwalające na zwiększenie dostępności pomocy pieniężnej. Objęły one zwiększenie wysokości i częstotliwości przyznawania pomocy pieniężnej jednorazowej, podniesienie kryteriów dochodowych przy pomocy jednorazowej oraz przy pomocy okresowej. Wprowadzono również nowy sposób ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego, uznając za okresy składkowe okresy represji politycznych, z jednoczesnym przyjęciem kwoty przeciętnego wynagrodzenia za podstawę wymiaru składek w tym okresie. Oznacza to, że emerytury tych osób będą wyższe. Wprowadzono również istotne uprawnienie pracownicze – działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych pozostającym w zatrudnieniu przysługuje dodatkowy 5-dniowy urlop w roku kalendarzowym.

Osoba o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych ma również prawo do świadczenia pieniężnego wynoszącego od 1 marca 2021 r. 460,50 zł, które jest waloryzowane i zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz może korzystać z pierwszeństwa do środowiskowej opieki socjalnej, w tym w uzyskaniu miejsca w domu pomocy społecznej, ulgi taryfowej w wysokości 50% przy przejazdach środkami komunikacji miejskiej, czy też ulgi przejazdowej w wysokości 51% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego. Również samorząd terytorialny może udzielać pomocy osobom uprawnionym, w zakresie udogodnień komunikacyjnych, świadczeń mieszkaniowych, kulturalnych zdrowotnych i oświatowych.

W projektowanej ustawie proponuje się przyznanie ww. osobom prawa do jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 3 000 zł. Projektowana ustawa o jednorazowym świadczeniu pieniężnym przysługującym działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych określa warunki nabywania prawa do jednorazowego świadczenia pieniężnego oraz zasady wypłaty tego świadczenia. Celem jednorazowego świadczenia pieniężnego jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”.

W Sejmie za przyjęciem ustawy głosowało 429 posłów, 3 posłów wstrzymało się od głosu. Zdecydowanie popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jakim krajem byłaby teraz nasza ojczyzna, gdyby nie działania opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych? To właśnie ci ludzie w czasach Polski Ludowej walczyli o ojczyznę, m.in. w fabryce Cegielskiego w 1972 r., podczas wydarzeń Czerwca 1976 r. i Lubelskiego Lipca ‘80 czy też w trakcie strajków sierpniowych na Pomorzu w 1980 r. Wielu z tych bohaterów cierpiało wskutek represji wymierzonych przez władze komunistycznego reżimu. To dzięki nim doszło do obrad Okrągłego Stołu w 1989 r., to oni mieli realny wpływ na obalenie komunizmu w naszej ojczyźnie. Niejeden z nich zginął za ojczyznę, a wielu innych wraz z rodzinami cierpiało prześladowania. Ponieważ działali przeciw władzy ludowej, byli traktowani jak przestępcy, chociaż tak naprawdę byli bohaterami.

W poniedziałek minęło 40 lat od wprowadzenia przez Wojciecha Jaruzelskiego stanu wojennego, którego skutkiem była fala internowań działaczy „Solidarności” i całego środowiska antykomunistycznego. Dyskusja nad omawianą ustawą zbiegła się właśnie z tą rocznicą. Nie można wyobrazić sobie lepszego, bardziej symbolicznego momentu, by zająć się ustawą o przyznaniu jednorazowego świadczenia dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych.

Ustawa, o której dyskutujemy, przyznaje działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych jednorazowe świadczenie w wysokości 3 tysięcy zł, wypłacane przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Świadczenie to jest elementem realizacji przez władze państwowe art. 19 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Musimy pamiętać, że przez wiele lat sytuacja materialna osób represjonowanych i działaczy antykomunistycznych nie była dobra. Od 2015 r. sytuacja ta systematycznie się poprawia, m.in. dzięki prawu do świadczenia wyrównawczego, które przysługuje, jeśli osoba o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych pobiera emeryturę lub rentę inwalidzką albo rentę z tytułu niezdolności do pracy o wysokości niższej niż 2 tysiące 501 zł 76 gr brutto miesięcznie.

Zdecydowanie popieram działania zmierzające do poprawy statusu materialnego osób represjonowanych i działaczy opozycji antykomunistycznej. Ojczyzna nie może zapominać o swoich bohaterach! Dziękuję.

Przemówienie senator Ewy Gawędy w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senator Ewy Gawędy w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W ustawie o jednorazowym świadczeniu pieniężnym przysługującym działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych proponuje się przyznanie tym osobom prawa do jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 3 tysięcy zł. To kolejna inicjatywa, której celem jest wsparcie dawnych opozycjonistów i osób represjonowanych w czasach PRL.

W tych dniach, gdy wspominamy czterdziestą rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, szczególnie pamiętamy o tych, którym zawdzięczamy wolność. Dlatego proponowana ustawa jest tak naprawdę aktem sprawiedliwości dziejowej i wyrazem naszej wdzięczności dla tych, którzy często musieli wiele poświęcić, walcząc o dobro Polski i jej mieszkańców.

Za uchwaleniem ustawy w Sejmie RP opowiedziało się 429 posłów, nikt nie był przeciw, co jest kolejnym dowodem na to, że zaproponowane w niej rozwiązania są powszechnie akceptowane.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 18. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 18. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw prowadzi do powołania Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom – wyjątkowej komórki, która pozwoli na przeciwdziałanie uzależnieniom, udzielanie wszelkiej pomocy w tym zakresie, jak i zwiększenie jej dostępności. Ponadto odpowiednio wyszkolona kadra z ogromnym potencjałem przyniesie wsparcie w zakresie profilaktyki. Centrum to powstanie z połączenia Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Powołana zostanie Rada do Spraw Przeciwdziałania Uzależnieniom, będąca de facto organem koordynacyjno-doradczym.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „skupienie działań w jednym podmiocie decyzyjnym, jakim będzie Centrum, pozwoli na połączenie tematyki różnych uzależnień czynnościowych (behawioralnych) i chemicznych, uzależnień od substancji legalnych i nielegalnych, na różnych etapach działań na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom (edukacja, profilaktyka, szkolenie kadr, leczenie, rehabilitacja, działalność badawcza itp.). W obecnym stanie prawnym każda z jednostek realizuje swoje zadania ustawowe i zadania Narodowego Programu Zdrowia, związane z odrębnymi rodzajami uzależnień, mimo że w wielu przypadkach uzasadnione merytorycznie byłoby ich połączenie, np. w odniesieniu do sprawowania profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z uzależnieniami, monitorowania działań w zakresie realizacji polityki państwa w obszarze uzależnień, działalności organów pomocniczych, procedur szkoleń i uzyskiwania certyfikatów w zakresie leczenia i terapii uzależnień czy podnoszenia kwalifikacji osób pracujących w samorządach gminnych w zakresie rozwiązywania problemów uzależnień, a nie, jak funkcjonuje to obecnie, osobno w odniesieniu do problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii i z pominięciem innych uzależnień, które w tym zakresie pozostają poza regulacjami prawa powszechnie obowiązującego. Projektowana ustawa sankcjonuje natomiast odrębność regulacji w zakresie zagadnień właściwych dla określonych działań, np. związanych z reklamą napojów alkoholowych czy wydawaniem i cofaniem zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz procedurami przeciwdziałania narkomanii. (…)

Reasumując, połączenie PARPA i KBPN w jedną instytucję przyczyni się do: lepszego wykorzystania zasobów przez skoordynowanie zadań i unikanie dublowania aktywności, szczególnie w obszarze edukacji społecznej, profilaktyki i lecznictwa; zwiększenia dostępności, kompleksowości i uelastycznienia systemu lecznictwa, w tym ograniczenia zjawiska „odbijania się” pacjentów od systemu w sytuacjach, gdy niektóre podmioty lecznicze specjalizujące się w terapii uzależnienia od konkretnej substancji odmawiają przyjęcia pacjenta uzależnionego od innej substancji, co znajduje również odniesienie do Centrów Leczenia Uzależnień, które powinny integrować różne formy pomocy osobom uzależnionym, bez względu na rodzaj używanej substancji psychoaktywnej czy uzależnienia behawioralnego; zwiększenia dostępu do świadczeń zdrowotnych w zakresie leczenia uzależnień; zwiększenia dostępu do zróżnicowanych metod leczenia, których skuteczność została potwierdzona w badaniach naukowych, oraz zgodnych z podejściami promowanymi m.in. przez Światową Organizację Zdrowia, w tym terapię poznawczo-behawioralną, dialog motywujący, terapię rodzin, terapię par, zarządzanie przypadkiem (ang. contingency management), terapię psychodynamiczną, metodę 12 kroków oraz leczenie farmakologiczne”.

W Sejmie za niniejszą nowelizacją głosowało 272 posłów, przeciw było 128, a 38 wstrzymało się od głosu. Popieram niniejszą ustawę. Dziękuje bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 20. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 20. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw jest jednym z elementów tzw. tarczy antykryzysowej, która wprowadza rozwiązania regulacyjne minimalizujące negatywne skutki stanu epidemicznego wywołanego COVID-19, i z tego chociażby powodu należałoby popierać jej pilne wprowadzenie.

Rozwiązania zaproponowane w ustawie dotyczą m.in. przedłużenia ważności dokumentów marynarskich, które z uwagi na ograniczenia wynikające z pandemii nie mogły być odnowione w obowiązujących terminach, dotacji dla Agencji Żeglugi Powietrznej – chodzi tu o zapewnienie środków finansowych na pokrycie kosztów realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID, m.in. operacji bezzałogowych statków powietrznych – wsparcia finansowego dla pasażerskich przewoźników kolejowych, przejęcia przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej zadań z zakresu melioracji od ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.

Propozycje zmian dotyczą także odroczenia wejścia w życie zmian w systemie opłat za usługi wodne zakładających wprowadzenie uzależniania wysokości opłaty stałej za usługi wodne, za pobór wód podziemnych oraz wód powierzchniowych od dostępności zasobów wód podziemnych oraz średniego niskiego przepływu z wielolecia. Według projektodawców z powodu pandemii nie udało się zebrać z terenu danych niezbędnych do wyliczeń, co kwestionuje w materiale przesłanym Wysokiej Komisji Związek Powiatów Polskich.

Inne propozycje zmian dotyczą zmiany terminu zachowania mocy aktualnie obowiązujących planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy, zwolnienia z obowiązku wnoszenia należności za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych oraz urządzeń wodnych stanowiących własność Skarbu Państwa, usytuowanych na śródlądowych wodach powierzchniowych, przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność polegającą na przewozie ładunków, pasażerów i wykonywaniu prac technicznych, oraz osób fizycznych uprawiających żeglugę śródlądową na drogach wodnych.

Rząd proponuje także przekazanie spółce Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście skarbowych papierów wartościowych na kwotę 360 milionów zł.

Ważnym uregulowaniem ustawowym wydaje się wsparcie organów prowadzących jednostki systemu oświaty w zakresie wyposażenia szkół i placówek w sprzęt i pomoce dydaktyczne. Konieczność bezzwłocznego przejścia na model nauczania zdalnego w obliczu zagrożenia epidemicznego w 2020 i 2021 r., związana z gwałtownie narastającymi zachorowaniami na COVID-19, wykazała niedostateczne wyposażenie szkół w sprzęt i pomoce dydaktyczne konieczne do realizacji wspomnianego kształcenia. Doświadczenia ostatnich 2 lat szkolnych pokazały, że pomoc w warunkach następujących gwałtownie fal epidemii realizowana w ramach standardowych programów rządowych ze względu na ich sformalizowanie oraz procedury legislacyjne nie daje możliwości szybkiego reagowania na potrzeby uczniów i nauczycieli. Wsparcie organów prowadzących szkoły i placówki w ramach Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 ma wypełnić tę lukę.

Wszystko zależeć będzie jednak od ostatecznych rozwiązań organizacyjnych i sposobów kierowania środków do poszczególnych gmin. Oby nie odbyło się to w taki sposób, w jaki zachęcono samorządy do promocji szczepień przeciwko COVID-19. Nagrody otrzymały gminy, które często miały najmniejszy odsetek zaszczepionych mieszkańców, ale w związku z promocją szczepień część osób dokonała tego aktu i to stanowiło punkt wyjścia do analiz dotyczących procentowego przyrostu wskaźnika zaszczepionych. Znam wiele gmin, które wskaźnik zaszczepionych mieszkańców miały na poziomie powyżej 50%, ale nie dostały premii, bo dostały ją gminy, w których przyrost procentowy był większy, np. z 33% do 38%. Jaka to jest motywacja dla wójtów czy burmistrzów do podejmowania wysiłków w tym zakresie?

Podobnie zresztą stało się ze środkami uruchomionymi ostatnio przez rząd na inwestycje kanalizacyjne (4 miliardy zł). Otóż gminy, które przez lata wydatkowały własne środki na przedsięwzięcia kanalizacyjne i osiągnęły znaczące poziomy skanalizowania, nie mogły nawet składać wniosków o te środki, bo przeznaczono je dla gmin, w których poziom skanalizowania jest najmniejszy. Byłoby to zrozumiałe, gdyby taki stan wynikał jedynie z zamożności gminy, ale często wynika on jednak ze słabego zarządzania lub wydatkowania środków nie na najważniejsze priorytety.

Zatem popierając, co do zasady, niektóre rozwiązania, oczekuję racjonalnego podejścia do ostatecznych rozwiązań.

Rozwiązanie ustawowe dotyczące przesunięcia terminu dokonywania płatności za pomocą bonu turystycznego z dnia 31 marca 2022 r. na dzień 30 września 2022 r., a więc wydłużenie terminu na dokonywanie płatności za usługi hotelarskie lub imprezy turystyczne za pomocą Polskiego Bonu Turystycznego, jest również rozwiązaniem dobrym, bo stworzy zdecydowanej większości osób uprawnionych do korzystania z tego bonu możliwość jego pełnego wykorzystania.

Będę głosował za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 20. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 20. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W związku z negatywnymi skutkami pandemii istnieje potrzeba zapewnienia pomocy wielu ludziom oraz podjęcia skutecznej walki ze skutkami COVID-19. Dlatego ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw jest niezbędna.

Zmiana związana z zachowaniem ważności dokumentów marynarskich do 90 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii wynika z pogarszającej się sytuacji marynarzy, którzy ze względu na wprowadzane restrykcje w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19 mają utrudnioną drogę powrotu do kraju, a tym samym nie są w stanie odnowić dyplomu, świadectw przeszkolenia lub świadectw operatora urządzeń radiowych w służbie morskiej, nie mogą odbyć odpowiedniego szkolenia lub zdać egzaminu niezbędnego do odnowienia dokumentu z uwagi na wprowadzone ograniczenia. Jest to przeszkoda znana przez odpowiednie organizacje zrzeszające marynarzy od dnia 1 lutego 2020 r., a do dziś nieulegająca zmianie. Warto jednak podkreślić, że w przypadku późniejszego odnowienia dokumentu przez marynarza nowy 5-letni termin ważności dokumentu będzie liczony od dnia pierwotnej utraty ważności tego dokumentu.

Ze względu na większy zasięg kryzysu w branży kolejowej, chcąc zapewnić pasażerskim przewoźnikom kolejowym płynność finansową, uzasadnione jest przedłużenie do dnia 31 grudnia 2021 r. terminu, w jakim minister właściwy do spraw transportu miałby możliwość wspierać finansowo z budżetu państwa owe przedsiębiorstwa, które zawarły z organizatorami publicznego transportu zbiorowego umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na liniach komunikacyjnych określonych w tych umowach.

Zmiany w prawie wodnym wynikają z opóźnień w przygotowaniu do wejścia życie zmian w systemie opłat za usługi wodne, zakładających wprowadzenie uzależnienia wysokości opłaty stałej za usługi wodne za pobór wód podziemnych oraz wód powierzchniowych odpowiednio od dostępnych zasobów wód podziemnych oraz średniego niskiego przepływu z wielolecia (SNQ), które były skutkiem ograniczeń spowodowanych pandemią COVID-19. Dlatego też uważam, że są one potrzebne i odpowiednie.

Podkreślenia wymaga fakt, że istotnym elementem aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy są przewidziane w toku prac konsultacje społeczne, których realizacja ze względu na warunki sanitarno-epidemiologiczne jest utrudniona. Dlatego sensowne jest przedłużenie do 22 grudnia 2022 r. ich mocy obowiązywania, aby zapewnić ciągłość przepisów prawnych w tym zakresie. Prawidłowe jest umożliwienie wsparcia z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 organom prowadzącym jednostki systemu oświaty w zakresie wyposażenia szkół i placówek w sprzęt i pomoce dydaktyczne. Szkoły bowiem nie były dostatecznie przygotowane do kształcenia na odległość.

Procedowana ustawa wprowadza szereg przepisów mających na celu zniwelowanie negatywnych skutków pandemii, pomoc wymienionym w niej przedsiębiorcom oraz instytucjom, a tym samym wspieranie gospodarki naszego kraju.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 20. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 20. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowa nowelizacja ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw pozwala na wykorzystywanie Polskiego Bonu Turystycznego aż do 30 września 2022 r.

Ponadto, z uwagi na skutki zwalczania COVID-19, pochylono się nad kwestiami dotyczącymi żeglugi. Nowela przewiduje zwolnienie z opłat za korzystanie z rzek i śluz przewoźników oraz turystów od 1 marca do 31 grudnia 2022 r.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, projektowana ustawa stanowi jeden z elementów tzw. tarczy antykryzysowej wprowadzającej szereg rozwiązań regulacyjnych minimalizujących negatywne skutki dla gospodarki i społeczeństwa w wyniku stanu epidemicznego powstałego na skutek COVID-19.

„Projekt ustawy wprowadza zmianę do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zwanej dalej «ustawą o przeciwdziałaniu COVID-19», przez dodanie art. 15zzzt1, który umożliwi zachowanie ważności dokumentów marynarskich (dyplom, świadectwo przeszkolenia, świadectwo operatora urządzeń radiowych w służbie morskiej) do dnia upływu 90 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, w zależności od tego, który z nich zostanie odwołany później.

Proponowana zmiana związana z zachowaniem ważności dokumentów marynarskich wynika z pogarszającej się sytuacji marynarzy, którzy z uwagi na wprowadzone ograniczenia w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19 na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych państw mają trudności z powrotem do kraju i nie mogą odnowić dyplomu, świadectw przeszkolenia lub świadectw operatora urządzeń radiowych w służbie morskiej albo nie mogą odbyć odpowiedniego szkolenia lub zdać egzaminu niezbędnego do odnowienia dokumentu z uwagi na wprowadzone ograniczenia”.

Ważnym elementem będzie również wsparcie szkół w dobie pandemii. „Zagrożenie epidemiczne związane z pandemią COVID-19 dotknęło także szkoły i placówki systemu oświaty. W związku z powyższym w projekcie proponuje się dodanie przepisów zmieniających ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Zmiana polega na dodaniu do art. 65 wymienionej ustawy ust. 31–37, umożliwiających rozszerzenie zakresu podmiotów, którym może być udzielone wsparcie z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Projektowana zmiana umożliwi wsparcie organów prowadzących jednostki systemu oświaty w zakresie wyposażenia szkół i placówek w sprzęt i pomoce dydaktyczne niezbędne m.in. do prowadzenia nauczania w warunkach zagrożenia zdrowia i życia, tj. nauczania w modelu hybrydowym albo nauczania z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (nauczanie zdalne). Konieczność bezzwłocznego przejścia na powyższe modele nauczania w 2020 i 2021 r., związana z gwałtownie narastającym zagrożeniem zdrowia i życia spowodowanym COVID-19, wykazała niedostateczne wyposażenie szkół w sprzęt i pomoce dydaktyczne konieczne do realizacji ww. kształcenia. Mimo podejmowanych działań, w ramach których organy prowadzące jednostki systemu oświaty w 2020 r. otrzymały wsparcie ze środków publicznych na zakup sprzętu i pomocy dydaktycznych, które były użytkowane przez uczniów i nauczycieli do realizacji nauczania z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, m.in. w ramach programów: «Zdalna szkoła», «Zdalna szkoła+» czy «Aktywna tablica» na lata 2020–2024, wciąż jeszcze istnieje duże zapotrzebowanie na zakup tego typu sprzętu. Brak odpowiedniego zabezpieczenia jednostek systemu oświaty w sprzęt i pomoce dydaktyczne, konieczne do realizacji nauczania w warunkach zagrożenia epidemicznego, potwierdza m.in. zainteresowanie organów prowadzących jednostki systemu oświaty znowelizowanym w 2021 r. programem «Aktywna tablica» na lata 2020–2021, w ramach którego dopuszczono finansowanie zakupu sprzętu wykorzystywanego do nauczania zdalnego. Doświadczenia ostatnich dwóch lat szkolnych pokazały, że pomoc w warunkach następujących gwałtownie fal epidemii, realizowana w ramach standardowych programów rządowych, ze względu na ich sformalizowanie oraz procedury legislacyjne nie daje możliwości szybkiego reagowania na potrzeby uczniów i nauczycieli. Wsparcie organów prowadzących szkoły i placówki w ramach Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 wypełni tę lukę”.

W Sejmie za nowelizacją głosowało 418 posłów, 6 wstrzymało się od głosu. Popieram niniejszą nowelizację. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 21. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 21. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Pierwszorzędnym zadaniem rządzących w każdym kraju powinno być zapewnienie bezpieczeństwa swoim obywatelom, a w sytuacji, gdy jest ono zagrożone, niezwłoczne podjęcie kroków w celu wzmocnienia armii. Rozpatrywana ustawa o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa ma za zadanie zapewnienie obronności Polski w sposób szybki i skuteczny, dlatego jestem za jej przyjęciem.

Od kilku miesięcy znajdujemy się w trudnej sytuacji ze względu na migrantów koczujących przy naszej wschodniej granicy i chcących nielegalnie ją przekroczyć. Dramaturgii dodaje fakt, iż proceder przywożenia ich na granicę naszego kraju zorganizowała Białoruś, a wojska polskie wielokrotnie były zmuszone odpierać agresywne ataki związane z próbami siłowego przejścia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Istnieje duże prawdopodobieństwo zagrożenia bezpieczeństwa naszego kraju, dlatego powinniśmy podjąć wszelkie możliwe środki, aby wzmocnić wyposażenie wojska polskiego. Interpretacja przepisów z zakresu zamówień na sprzęt wojskowy pozyskiwany ze względu na podstawowy interes bezpieczeństwa państwa pozwala na modyfikację regulacji w celu ich uproszczenia, urealnienia i dostosowania do wymogów wynikających z prawa unijnego. Spełnienie nakazu określenia w drodze rozporządzenia trybu postępowania w sprawie oceny występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, sposobu określania środków zapewniających ochronę tego interesu, oceny proporcjonalności środków stosowanych do zapewnienia ochrony tego interesu oraz podmiotu właściwy do kwalifikacji zadań jako zadań o podstawowym znaczeniu dla interesu bezpieczeństwa państwa, sposobu określania zakresu stosowania w procedurze udzielenia zamówienia przepisów ustawy, z uwagi na obowiązek zapewnienia prawidłowego stosowania przepisu art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa dostaw sprzętu wojskowego w cyklu życia, nie jest możliwe ze względu na zmienność uwarunkowań geopolitycznych. Nie da się odgórnie ustalić, w sposób bezwzględnie obowiązujący, przesłanek kwalifikowania zamówień jako mających znaczenie dla podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa, ani proceduralnych aspektów dokonywania oceny występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. Sztywne trzymanie się uchylanych przepisów o zamówieniach publicznych podczas konfliktu zbrojnego nie jest dobre. W takich przypadkach kluczowe jest zapewnienie bieżącego serwisu i remontów broni, amunicji i materiałów wojennych, a także pozyskiwanie nowego. Ponadto na względzie należy mieć treść art. 346 TSUE, wskutek czego rozporządzenie byłoby jedynie nadto formalizujące cały proces, a tym samym niepotrzebnie go przedłużające.

Procedowane przepisy sprawią, że uproszczone zostaną procedury pozyskiwania sprzętu wojskowego, dzięki czemu zaoszczędzimy czas, wzmocnimy armię, a tym samym zagwarantujemy naszym obywatelom ochronę na najwyższym poziomie. Z całą pewnością należy stwierdzić, że – niezależnie od poglądów politycznych – bezpieczeństwo naszego kraju powinno być naszym wspólnym dobrem, dlatego powinniśmy jednogłośnie przyjąć niniejszą ustawę.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 21. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 21. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Kilkanaście miesięcy temu w tej Izbie pracowaliśmy nad prawem zamówień publicznych, liczącym ponad 600 artykułów, które obowiązuje w Polsce od 1 stycznia 2021 r. Śmiem twierdzić, że wiele osób zajmujących się w urzędach tą regulacją nie zdążyło się jeszcze dobrze z nią zapoznać, chociażby z powodu pandemii i wynikających z niej ograniczeń np. szkoleń.

Dla mnie prawo zamówień publicznych to regulacja, która służy ograniczeniu korupcji oraz transparentnemu wydatkowaniu środków publicznych. Każda władza publiczna powinna być transparentna, przezroczysta i powinna w sposób jawny wydatkować środki publiczne, i to zarówno te małe, jak i te olbrzymie.

Wiem też doskonale, że są sytuacje, jak np. powódź w 2020 r. w Kaliszu, w których musiałem podejmować decyzje dotyczące zarówno zakupów towarów, jak i zamówień usług według uproszczonych reguł – ale na taki sposób zamówienia też pozwalało mi prawo. Miałem też pełną świadomość, że tego rodzaju decyzje wydatkowe też będą mogły być przedmiotem kontroli, chociażby Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu.

Obecnie obowiązujące prawo zamówień publicznych daje pełną możliwość pominięcia procedury zamówienia publicznego w dobrze opisanych sytuacjach, i to nie tylko w sytuacjach skrajnych, dotyczących bezpieczeństwa państwa.

Tym bardziej dziwić może fakt, że niedoskonałości w nowym prawie zamówień publicznych nie dostrzegł rząd, nie dostrzegł minister obrony narodowej, a dostrzegła grupa posłów, która przedłożyła w Sejmie projekt omawianej dzisiaj ustawy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa.

Do omawianej ustawy jest negatywne stanowisko Rady Zamówień Publicznych, a podobną ocenę sformułowało też Biuro Analiz Sejmowych, w którego opinii przed konkluzją mamy stwierdzenie, że proponowane zmiany nie są sprzeczne z art. 346 Traktatu o funkcjonowanie Unii Europejskiej ani z dyrektywą 2009/81, mogą jednak prowadzić do podejmowania działań niezgodnych z tymi przepisami, a także utrudnić wykazanie prawidłowości odstąpienia od stosowania przepisów dyrektywy i artykułu Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Oczywiście, zarówno dzisiaj, jak i przez ostatnich kilkanaście miesięcy wszystkie zmiany prawne, określane często przez ekspertów jako niekonstytucyjne, uzasadniane są wyższą koniecznością – pandemią lub zagrożeniem bezpieczeństwa państwa spowodowanym kryzysem na jego wschodniej granicy – i wszelkie zastrzeżenia czy uwagi kierowane ze strony opozycji są natychmiast ucinane stwierdzeniami, że zgłaszającym te uwagi nie zależy na tym bezpieczeństwie. Otóż chyba wszystkim nam na tym zależy, ale też wszystkim powinno zależeć również na przestrzeganiu zapisów konstytucyjnych, przestrzeganiu prawa, w tym prawa zamówień publicznych. To jest także w interesie rządzących.

Dlatego nie będę głosować za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa. I czynię to na posiedzeniu plenarnym, na którym głosuję z pełnym przekonaniem za przyjęciem wielu innych, ważnych i dobrych ustaw. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 21. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 21. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana dzisiaj ustawa o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa jest niczym innym, jak próbą zmiany tą propozycją poselską ustawy, która weszła w życie 1 stycznia br. Prawo zamówień publicznych, od nowa uchwalone we wrześniu 2019 r., weszło w życie 1 stycznia br. Teraz jest próba zmiany go projektem poselskim. W sposób oczywisty, wbrew intencji rządu grupa posłów próbuje zmienić przepis, który zupełnie niedawno został wprowadzony przez ich własny rząd. Mało tego, to jest próba podjęta tak, jak zazwyczaj jest to robione przez przedstawicieli obecnego obozu rządowego: w sposób nieprzejrzysty, w pośpiechu, bez należytej debaty. W szczególności zaś nie znamy dzisiaj stanowiska rządu. Jest to próba usunięcia z porządku prawnego ważnej instytucji prawnej oceniającej, czy występuje podstawowy interes bezpieczeństwa państwa w przypadku konkretnego zamówienia z zakresu obronności. Jest to instytucja prawna, która ma być określona przez Radę Ministrów. Grupa posłów chce odebrać ustawową kompetencję Rady Ministrów, a my nie znamy stanowiska Rady Ministrów w tej sprawie. Proszę państwa, to tak, żebyśmy mieli obraz tego, jaki przepis jest zmieniany, w jakim trybie i że tak naprawdę nie ma tutaj kluczowej odpowiedzi, tj. stanowiska rządu w tej sprawie.

Odnieśmy się do meritum tej kwestii. Proszę państwa, tak naprawdę mamy tutaj do czynienia z próbą usunięcia zamówień publicznych czy przetargów, zasady przeprowadzania przetargów z zakresu obronności. Zamówienia publiczne to jeden z filarów państwa demokratycznego i wolnego. Obszar zamówień publicznych stanowi bardzo ważny element systemu wartości i zasad Unii Europejskiej. Rząd Prawa i Sprawiedliwości, przedkładając w 2019 r. kompleksowe przedłożenie dotyczące ustawy – Prawo zamówień publicznych, w uzasadnieniu, zacytuję fragment, napisał: „Projekt ustawy uwzględnia wdrożone wcześniej do polskiego porządku prawnego akty prawa unijnego, w tym dyrektywę klasyczną, dyrektywę sektorową, dyrektywę obronną oraz dyrektywy odwoławcze.” – wszystkie dotyczą kwestii zamówień publicznych – „Większość przepisów dyrektyw to przepisy wymagające obowiązkowego wdrożenia przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, przez co wszelkie nowe rozwiązania wprowadzane do rynku zamówień muszą mieścić się w granicach prawa unijnego, określonych postanowieniami tych dyrektyw”. To jest stanowisko rządu Prawa i Sprawiedliwości. To przedłożenie poselskie jest sprzeczne z projektem, który wniósł rząd PiS w 2019 r., i w sposób oczywisty narusza postanowienia dyrektyw, które przytoczyłem. Proszę państwa, jak mówię, to jest próba usunięcia zasady konkurencyjnych postępowań o zamówienia na dostawy sprzętu i usług w zakresie obronności. Tłumaczenie, że taka kompetencja czy takie uprawnienie wynika z traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a dokładnie z art. 346, który pozostawia w tym zakresie swobodę państwom członkowskim, jest absolutnie nieprawdziwe, dlatego że co prawda jest ten artykuł, który pozwala na to, żeby nie stosować trybu konkurencyjnych zamówień, ale dotyczy to sytuacji wyjątkowych, a taka wyjątkowość musi być w każdym postępowaniu badana. Unia Europejska przyjęła dyrektywę obronną, co potwierdza, że co do zasady w przypadku zamówień publicznych w zakresie obronności trzeba kierować się takimi samymi zasadami, jak w przypadku zamówień w innych obszarach. Oczywiście zamówienia publiczne w sektorze obronności jak najbardziej muszą być stosowane, przyjęto więc zasadę, że skorzystanie z trybu wyłączenia, odrzucenie trybu konkurencyjnego w jakimś przypadku zmusza do wykazania, że to konkretne zamówienie rzeczywiście dotyczy podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa. W polskim porządku przyjęto, że zamawiający, który działa w zakresie obronności, jeżeli chce uniknąć trybu zamówień publicznych, wyłączyć się z niego, to w każdym przypadku musi przeprowadzić ocenę występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. Teraz grupa posłów, która przedłożyła nam projekt, nad którym pracujemy, chce, żeby ten obowiązek, tę zasadę usunąć, a zatem chce wprowadzić, jak wcześniej powiedziałem, zasadę, że w zakresie obronności nie ma zamówień publicznych.

Proszę państwa, widzimy praktykę państwa działania. Ta praktyka jest taka, że większość dużych kontraktów, z którymi mieliśmy do czynienia, rzeczywiście była zawierana z pominięciem zasady konkurencyjności. Wiem, że zasady dotyczące zamówień publicznych, które obowiązują, takie jak zasada równego, niedyskryminacyjnego traktowania wszystkich podmiotów, zasada przejrzystości, zasada proporcjonalności, państwa uwierają. My to wiemy. Ale dzisiaj musimy jasno powiedzieć, że to jest działanie, które uderza w podstawy uczciwego, sprawiedliwego państwa. Po prostu w ramach tych kontraktów chcą państwo mieszać w mętnej wodzie. Nie ma na to zgody. Stawiam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.

Uważam, że to, co państwo przedstawiają jako uzasadnienie tego projektu, czyli bezpieczeństwo, to wyłącznie zasłona dymna. Myślę, że to na pewno jest nieprzejrzystość. Ale to jest mało powiedziane. To jest jeden wielki przekręt i skok na kasę. Przyjęcie tej ustawy będzie oznaczało, że nie będzie żadnej kontroli nad tym, od kogo państwo kupują, czyli będą państwo mogli kupować od swoich znajomków i od rodziny królika. To jest pierwsza sprawa. Nie będzie kontroli nad tym, czy zostanie wybrana oferta najkorzystniejsza, jeśli chodzi o cenę, nie będzie nad tym żadnej kontroli. Nie będzie również kontroli nad jakością zakupionego sprzętu. Powód wprowadzenia tej ustawy jest dla mnie oczywisty: to są doniesienia medialne, m. in. Onetu, np. o karabinkach Grot czy o pojazdach opancerzonych. To jest prawdziwy powód, a nie bezpieczeństwo publiczne. Jeżeli chodzi o bezpieczeństwo publiczne, to przepisy, które już są, dają możliwość przyjęcia odpowiedniej procedury zakupu.

Mam pytania. Jaki jest roczny budżet zakupów? Chodzi o to, żeby podatnicy wiedzieli, w jakim obszarze się poruszamy. Pytam o konkretny budżet na przyszły rok. Bardzo proszę o podanie wydatków, żebyśmy mogli to sobie porównać, żeby Polki i Polacy wiedzieli, ile mogą ich kosztować przekręty zgodne z tą ustawą. Chcę też zapytać, dlaczego państwo chcą odrzucić w całości przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych? Przecież prawo zamówień publicznych dopuszcza inne formy zamówień, np. zebranie ofert – oczywiście trzeba się wczytać w ustawę – nie trzeba zupełnie wykreślać całego przepisu. To świadczy o tym, że po prostu chcą państwo zrobić przekręt. Dziękuję.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 21. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 21. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Poselski projekt nowelizacji ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa ma na celu przyspieszenie i usprawnienie procedur pozyskiwania sprzętu wojskowego z wykorzystaniem potencjału polskiego przemysłu obronnego.

Argumenty za podjęciem niniejszej inicjatywy znajdują się w uzasadnieniu, gdzie napisano: „Konkluzje wynikające z kilkuletniego stosowania regulacji poświęconych zamówieniom na sprzęt wojskowy (rozumiany jako wyposażenie specjalnie zaprojektowane lub zaadaptowane do potrzeb wojskowych i przeznaczone do użycia jako broń, amunicja lub materiały wojenne) pozyskiwany ze względu na podstawowy interes bezpieczeństwa państwa wskazują na zasadność modyfikacji przepisów w celu ich uproszczenia, urealnienia i dostosowania do wymogów wynikających z prawa unijnego. Dnia 20 lutego 2013 r. (implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniającej dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE – «dyrektywa obronna») została zapoczątkowana legislacyjna tendencja do nadmiernego formalizowania procesu pozyskiwania sprzętu wojskowego mającego wpływ na podstawowy interes bezpieczeństwa państwa. Pomimo istnienia w prawie unijnym bezpośredniego wyłączenia ww. zamówień z przepisów normujących postępowania publiczne, do polskiego porządku prawnego wprowadzono mechanizmy niepotrzebnie biurokratyzujące proces podejmowania decyzji o zasadności wyłączenia. Zmiany te nie wynikały z prawa unijnego, nie były też tym prawem narzucone do implementacji w systemach prawnych państw członkowskich. (…) Projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na skutki prawne. Może jednak odnieść pozytywny efekt na skutki społeczne, gospodarcze i finansowe. Jako rozwiązanie z natury deregulacyjnej, projekt spowoduje przyspieszenie i usprawnienie procedur pozyskiwania sprzętu wojskowego z wykorzystaniem potencjału polskiego przemysłu obronnego. Przyczynić się to powinno do utrzymania i rozwoju zdolności przemysłowych niezbędnych Państwu Polskiemu na potrzeby reagowania kryzysowego (w tym stanu wojny), a jednocześnie doprowadzi do polepszenia sytuacji rodzimych przedsiębiorców oraz pracowników sektora zbrojeniowego”.

W Sejmie za niniejszą nowelizacją głosowało 226 posłów, przy czym 202 było przeciw, a 10 się wstrzymało.

Popieram niniejszy projekt nowelizacji. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Od wielu lat zawodowy sport zmaga się z chorobą, jaką jest stosowanie przez sportowców dopingu. Doping jest przede wszystkim ogromną nieuczciwością, która wypacza rywalizację sportową i niszczy piękno ducha sportu. Doping należy z całą stanowczością piętnować, każda próba jego stosowania musi zostać ukarana.

W polskim systemie prawnym od przeszło 4 lat funkcjonuje ustawa antydopingowa, która kryminalizuje ten proceder. Na mocy tej ustawy działa również Polska Agencja Antydopingowa, tzw. POLADA, zajmująca się kontrolowaniem sportowców. Mimo to wraz z rozwojem biotechnologicznym niestety rozwija się też dopingowy półświatek – produkowane są coraz trudniejsze do wykrycia substancje, które poprawiają wydolność zawodnika, a tym samym jego osiągnięcia sportowe.

Ustawa o zmianie ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie zakłada dostosowanie przepisów do międzynarodowych standardów przygotowanych przez WADA, czyli Światową Agencję Antydopingową. Zmiany te odnoszą się głównie do ustanowienia nowych standardów dla Polskiego Laboratorium Antydopingowego.

Oprócz skutecznej walki z osobami, które decydują się na stosowanie dopingu, należy również zwrócić uwagę na działania prewencyjne, w szczególności skierowane do młodych ludzi, którzy są na początku swojej kariery sportowej. Trzeba uświadamiać im, że sport musi być przede wszystkim nauką uczciwej i sprawiedliwej rywalizacji, że wynik nie zawsze jest na pierwszym miejscu.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana dziś zmiana ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie wynika z konieczności dostosowania polskich norm prawnych, regulujących funkcjonowanie Polskiego Laboratorium Antydopingowego (PLAD), do zmienionego we wrześniu 2020 r. przez Światową Agencję Antydopingową międzynarodowego standardu dla laboratoriów ISL 2021. Obecnie nie ma przepisów krajowych niezbędnych do prawidłowego stosowania ISL 2021 od dnia 1 stycznia 2022 r.

Od razu rodzi się pytanie, dlaczego nad tą zmianą debatujemy na 2 tygodnie przez terminem jej obowiązywania. Sądzę, że wynika to przede wszystkim z ciągłych zmian organizacyjnych, dotyczących tworzenia nowych resortów, przyporządkowywania zakresów uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności kolejnym ministrom, itp., itd. Przechodzę jednak do istoty zmian ustawowych.

Otóż nowe brzmienie standardu zakłada, że akredytowane przez WADA laboratorium antydopingowe nie może być zarządzane przez krajową agencję antydopingową, organizację sportową, ministerstwo odpowiadające w danym państwie za sport, podległe im albo być ich częścią.

Akredytowane przez WADA PLAD ma być państwową osobą prawną, funkcjonującą na mocy ustawy, co zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 47a ust. 2 ustawy stoi w sprzeczności z przywołanymi postanowieniami ISL 2021. Zgodnie ze standardem WADA krajowe akredytowane laboratoria antydopingowe mają być niezależne i państwa mają obowiązek tę niezależność zapewnić do 1 stycznia 2022 r. Nowym podmiotem odpowiedzialnym, zgodnie z omawianą ustawą, będzie Ministerstwo Zdrowia.

Sport to przede wszystkim rywalizacja w duchu działania fair play. Nowela idzie w dobrym kierunku. Doping jest wielkim złem w sporcie. Wszyscy wspólnie powinniśmy dążyć do tego, aby sport był „czysty”. Wszyscy chcemy wierzyć, że oglądając zawody sportowe na każdym szczeblu rywalizacji, oglądamy prawdziwych sportowców, którzy swój sukces zawdzięczają talentowi, ciężkiej pracy i nieustającemu dążeniu do doskonałości.

Walka z dopingiem w polskim sporcie powinna być bardzo konsekwentna, bez przymrużania oka, bez zastanawiania się nad okolicznościami uzasadniającymi takie zachowania. Powinna być priorytetem rządu, a nie sprowadzać się do składania deklaracji.

Stosowanie dopingu to wielkie oszustwo, to działanie przeciwko własnemu ciału, na jego niekorzyść, a nawet na jego szkodę, ale też działanie na szkodę wszystkich podziwiających piękno sportu. Sportowcy za osiągnięte wyniki otrzymują gratyfikacje finansowe, nagrody, stypendia, uczestniczą w obozach centralnych, w szkoleniach. Koszty przygotowania zawodnika np. do igrzysk wynoszą setki tysięcy złotych. Dlatego musimy pytać: co w sytuacji, gdy jakiś zawodnik otrzymał nagrodę, stypendium, korzystał z centralnego szkolenia, a okazało się, że stosował niedozwolone środki? Czy odpowiedzialni za rozwój polskiego sportu planują zaostrzyć przepisy w celu zwalczania dopingu w sporcie i wprowadzić np. jakieś restrykcje, chociażby podobne do wprowadzonych ostatnio za wykroczenia w ruchu drogowym?

Polska jako jedno z ważnych państw we wspólnocie europejskiej, mogąca poszczycić się wieloma osiągnięciami w różnych dyscyplinach sportowych, musi dostosowywać się do światowych regulacji. Sport musi być fair play, dlatego będę głosował za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem uchwalonej przez Sejm ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie jest konieczność dostosowania przepisów ustawy regulujących funkcjonowanie Polskiego Laboratorium Antydopingowego do zmienionego we wrześniu 2020 r. przez Światową Agencję Antydopingową, WADA, międzynarodowego standardu dla laboratoriów – 1SL 2021. To instytucje, które stoją na straży „czystości” sportu i walczą ze sportowcami stosującymi nielegalny doping, którzy niszczą tym samym piękno sportu – uczciwą rywalizację.

Zmieniony standard dla laboratoriów, ISL 2021 zakłada, że akredytowane przez Światową Agencję Antydopingową laboratorium antydopingowe nie może być „zarządzane, podległe albo być częścią krajowej agencji antydopingowej, organizacji sportowej, ministerstwa odpowiadającego w danym państwie za sport ani innego organu rządowego odpowiadającego za sport”. Zgodnie z ISL 2021 państwa muszą zapewnić tak rozumianą niezależność laboratorium antydopingowego do 1 stycznia 2022 r.

Akredytowane przez Światową Agencję Antydopingową Polskie Laboratorium Antydopingowe jest państwową osobą prawną i funkcjonuje na mocy ustawy. Zgodnie z art. 47a ust. 2 ustawy jest nadzorowane przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej, co stoi w sprzeczności ze zmienionymi postanowieniami ISL 2021. Zgodnie z ustawą nadzór nad Polskim Laboratorium Antydopingowym sprawować będzie minister właściwy do spraw zdrowia.

Uważam, że proponowane zmiany są pozytywne i popieram ich wprowadzenie.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zwalczaniu dopingu w sporcie reguluje całokształt spraw związanych z funkcjonowaniem krajowego systemu antydopingowego. Zmiany, jakie zachodzą w zakresie zwalczania dopingu w sporcie w standardach międzynarodowych, powodują konieczność dostosowania do nich przepisów ustawy.

Zmiana ustawy wnika z konieczności dostosowania polskich norm prawnych regulujących funkcjonowanie Polskiego Laboratorium Antydopingowego do zmienionego przez Światową Agencję Antydopingową międzynarodowego standardu dla laboratoriów.

Zmieniony standard dla laboratoriów – ISL 2021 – zakłada, że akredytowane przez Światową Agencję Antydopingową laboratorium antydopingowe nie może być „zarządzane, podległe albo być częścią krajowej agencji antydopingowej, organizacji sportowej, ministerstwa odpowiadającego w danym państwie za sport ani innego organu rządowego odpowiadającego za sport”. Zgodnie z ISL 2021 państwa muszą zapewnić tak rozumianą niezależność laboratorium antydopingowego do 1 stycznia 2022 r. Akredytowane przez Światową Agencję Antydopingową Polskie Laboratorium Antydopingowe jest państwową osobą prawną i funkcjonuje na mocy ustawy. Zgodnie z art. 47a ust. 2 ustawy jest nadzorowane przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej, co stoi w sprzeczności ze zmienionymi postanowieniami ISL 2021. Zgodnie z ustawą nadzór nad Polskim Laboratorium Antydopingowym sprawować będzie minister właściwy do spraw zdrowia, który to będzie miał możliwość udzielenia dofinansowania działań przeciwdziałających dopingowi w formie dotacji celowych.

Wprowadzenie zmian jest uzasadnione i konieczne.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku!

Proponowana przez rząd ustawa o zmianie ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie zmierza do dostosowania polskiego systemu prawnego do wymogów międzynarodowych w kwestii przeciwdziałania i zwalczania stosowania dopingu w sporcie. Projektowy pomysł zakłada uregulowanie funkcjonowania Polskiego Laboratorium Antydopingowego do zmienionego w 2020 r. przez Światową Agencję Antydopingową Międzynarodowego Standardu dla Laboratoriów (ISL 2021). W jednym z zapisów procedowanej ustawy stwierdzono, że akredytowane przez WADA (World Anti-Doping Agency – Światowa Agencja Antydopingowa) laboratorium antydopingowe nie może być zarządzane przez krajową agencję antydopingową, organizację sportową, ministerstwo odpowiadające w danym państwie za sport, podlegać im albo być ich częścią. Po przeprowadzonych zmianach Polskie Laboratorium Antydopingowe ma podlegać Ministerstwu Zdrowia. Zdjęcie obowiązku nadzorczego z tych podmiotów jest słuszne. To dobre rozwiązanie, ponieważ zapobiegnie to posądzaniu tych instytucji o ukrywanie niekorzystnych dla nich informacji – informacji o zdiagnozowanych przypadkach dopingu. W przedmiocie ustawy określono także czas, na jaki nadawane są uprawnienia kontrolerów antydopingowych. Ustawa ma obowiązywać od 1 stycznia 2022 r.

Wprowadzone zmiany uważam za niezbędne, nie budzą moich zastrzeżeń. Projekt dotyczy bardzo ważnego problemu społecznego. Należy w końcu walczyć z dopingiem w sporcie. Sport i doping to pojęcia wzajemnie się wykluczające. To pierwsze słowo oznacza coś dobrego. Są to działania czyste, oparte na uczciwej rywalizacji. To promocja aktywnego stylu życia. Doping zaś to oszustwo. Jest to działanie przeciwko własnemu ciału, na jego niekorzyść, a nawet szkodę i powodujące uszczerbek na zdrowiu. Stosowanie substancji wspomagających powoduje zmiany w całym organizmie, które później bardzo trudno cofnąć. W wyczynowym sporcie już były takie przypadki, kiedy niedozwolone środki stosowali wielcy mistrzowie swoich dyscyplin. Np. kolarz Lance Amstrong (7-krotny zwycięzca wyścigu Tour de France w latach 1999–2005 oraz zdobywca brązowego medalu Igrzysk Olimpijskich w Sydney w 2000 r.) czy piłkarz Diego Maradona (podczas Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 1994 r. w jego organizmie wykryto 5 niedozwolonych substancji: efedrynę, fenylopropanoloaminę, pseudoefedrynę, non-pseudoefedrynę i metyloefedrynę).

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zaproponowana przez rząd nowelizacja ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie koncentruje się na działalności Polskiego Laboratorium Antydopingowego. PLA posiada akredytację Światowej Agencji Antydopingowej, czyli WADA, i jest jedną z 32 tego typu placówek na całym świecie. Prowadzi szeroko zakrojoną współpracę z wieloma podmiotami, a oprócz tego działa na rzecz Jednostki do spraw Zarządzania Paszportem Zawodnika. Ponadto częstokroć wykonuje niezbędne usługi dla Policji oraz prokuratury. W związku z tym konieczne jest dbanie o tę instytucję, ciągłe rozwijanie jej działalności oraz dofinansowywanie jej.

Informacje na ten temat znajdują się również w uzasadnieniu projektu. Ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zwalczaniu dopingu w sporcie, zwana dalej ustawą, reguluje całokształt spraw związanych z funkcjonowaniem krajowego systemu antydopingowego. Zmiany zachodzące w międzynarodowych standardach w zakresie zwalczania dopingu w sporcie powodują jednak konieczność dostosowania do nich przepisów ustawy. Opracowanie projektu zmiany ustawy wynikało z konieczności dostosowania polskich norm prawnych regulujących funkcjonowanie Polskiego Laboratorium Antydopingowego do zmienionego przez Światową Agencję Antydopingową we wrześniu 2020 r. międzynarodowego standardu dla laboratoriów – ISL 2021. Obecnie brak jest przepisów krajowych niezbędnych do prawidłowego stosowania ISL 2021 od dnia 1 tycznia 2022 r.

W związku z ISL 2021 zachodzi konieczność zmiany podmiotu nadzorującego PLAD i wprowadzenia odpowiednich zmian wynikowych w ustawie. Nowelizacją ISL 2021 zmieniono pkt 4.4.2.4 dotyczący niezależności operacyjnej i instytucjonalnej akredytowanych przez WADA laboratoriów antydopingowych. Nowe brzmienie standardu zakłada, że akredytowane przez WADA laboratorium antydopingowe nie może podlegać krajowej agencji antydopingowej, organizacji sportowej, ministerstwu odpowiadającemu w danym państwie za sport ani innemu organowi rządowemu odpowiadającemu za sport. Zgodnie z ISL 2021 państwa muszą zapewnić tak rozumianą niezależność laboratorium antydopingowego do 1 stycznia 2022 r. Akredytowane przez WADA PLAD jest państwową osobą prawną i funkcjonuje na mocy ustawy. Zgodnie z art. 47a ust. 2 ustawy jest nadzorowane przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej, co stoi w sprzeczności z przywołanymi postanowieniami ISL 2021. W związku z faktem, że międzynarodowy standard dla laboratoriów jest dokumentem wiążącym dla akredytowanych laboratoriów, a brak wypełnienia jego założeń będzie skutkował odebraniem akredytacji WADA lub długotrwałym jej zawieszeniem do momentu wprowadzenia odpowiednich rozwiązań legislacyjnych, zachodzi konieczność zmiany ministra obecnie nadzorującego laboratorium oraz przepisów, których następstwem jest sprawowanie przypisanego nadzoru.

Ponadto ustawa dostosowuje okres, na jaki nadawane są uprawnienia kontrolerów antydopingowych, do obowiązującego od 1 stycznia 2021 r. międzynarodowego standardu WADA dotyczącego badań i śledztw. Zgodnie ze standardem uprawnienia kontrolerów antydopingowych powinny być nadawane na okres 2 lat, a nie na okres 3 lat, jak wskazuje art. 26 ust. 1 ustawy. Podczas przeprowadzonego w listopadzie 2020 r. audytu Polskiej Agencji Antydopingowej WADA zwróciła się z prośbą o usunięcie tej rozbieżności.

W Sejmie za niniejszą nowelizacją głosowało 429 posłów, 4 było przeciw.

Popieram proponowaną nowelizację. Jako przewodniczący Senackiego Zespołu Sportowego dziękuję Ministerstwu Sportu i Turystyki za szybkie przygotowanie projektu niniejszej nowelizacji ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 22. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie wynika z przyjętej we wrześniu 2020 r. przez Światową Agencję Antydopingową, WADA, nowelizacji międzynarodowego standardu dotyczącego laboratoriów. Zgodnie ze standardem WADA krajowe akredytowane laboratoria antydopingowe mają być niezależne – nie mogą być zarządzane przez krajową agencję antydopingową, organizację sportową, ministerstwo ani inny rządowy organ odpowiadający za sport, podległe im albo być ich częścią. Niezależność ta ma być zapewniona od 1 stycznia 2022 r.

I wszystko byłoby okej, gdyby nie to, że projekt ten procedujemy dopiero po 14 miesiącach od momentu wejścia w życie przepisów Światowej Agencji Antydopingowej, WADA. Przypomnę tylko, że data ich przyjęcia to dzień 20 września 2020 r. Nasuwa się pytanie, dlaczego ministerstwo tak długo zwlekało z ich wprowadzeniem. Może się przecież tak zdarzyć, że możemy nie zdążyć z dostosowaniem terminów wymaganych przez WADA. Jeszcze jedna wątpliwość dotyczy kosztów utrzymania laboratorium. Wierzę, że koszty te będą pokrywane z dodatkowych środków i nie będą w żaden sposób uszczuplały budżetu Ministerstwa Zdrowia. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 23. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 23. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy skupia się na postępowaniu w przypadku przejęcia podejrzanych lub sfałszowanych pieniędzy. Nowela określa więc tryb i zasady całego procesu łącznie z przekazaniem takich pieniędzy i końcową opinią. Ponadto pochylono się nad kwestią dotyczącą wynagrodzeń dla osób pracujących w zakładach karnych – przewiduje się, że od 2022 r. wzrosną one o ponad 5%.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. dokonała zasadniczej reformy systemu źródeł prawa, ustanawiając podział aktów prawa na akty prawa powszechnie obowiązującego i akty prawa wewnętrznego. Zgodnie z art. 87 ust. 1 konstytucji «źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia». Ust. 2 tego artykułu przyznaje ponadto aktom prawa miejscowego walor «powszechnego obowiązywania» na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Oba te przepisy, wraz z dodatkowymi rozwiązaniami konstytucyjnymi (art. 91 ust. 3 oraz art. 234 ust. 2), ustanawiają zamknięty katalog aktów prawnych «powszechnie obowiązujących». Zgodnie z konstytucją (art. 92 ust. 1) rozporządzenia mogą być wydawane jedynie przez organy wskazane w Konstytucji, a upoważnienie do wydania rozporządzenia nie może być przez uprawniony organ przekazane innemu organowi.

Rozporządzenia są jedyną formą aktów prawnych przewidzianych przez konstytucję o charakterze wykonawczym, które mają charakter źródła prawa powszechnie obowiązującego. Drugą kategorią aktów normatywnych są akty prawa wewnętrznego (np. zarządzenia), które mogą zawierać jedynie normy wewnętrzne obowiązujące jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. Przepisy takie nie mogą jednak nakładać na wszystkich obywateli obowiązków, jak również nie mogą być podstawą podejmowanych w ich sprawach decyzji. Dlatego prezes NBP nie może aktem wewnętrznym kształtować praw i obowiązków podmiotów, które mu nie podlegają organizacyjnie, a w związku z tym delegację zawartą obecnie w art. 35 ust. 3 zmienianej ustawy należy uznać za sprzeczną z Konstytucją RP. Projektowana ustawa przewiduje, że to minister sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii prezesa Narodowego Banku Polskiego, będzie określał, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb postępowania przy zatrzymywaniu znaków pieniężnych podejrzanych co do autentyczności oraz postępowania z fałszywymi znakami pieniężnymi. Ze względu na konieczność opracowania i wydania rozporządzenia, które powinno być uzgodnione pomiędzy dwoma ministrami oraz zaopiniowane przez prezesa NBP, ustawa przewiduje długie vacatio legis – datę jej wejścia w życie określono na 1 września 2021 r.”.

W Sejmie za niniejszą nowelizacją głosowało 230 posłów, 140 – przeciw, 63 wstrzymało się od głosu.

Popieram niniejszą nowelizację. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 24. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 24. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowane zmiany kodeksu cywilnego, kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw doprecyzowują kilka regulacji z zakresu prawa cywilnego, a tym samym usprawnią postępowania w tym zakresie, dlatego jestem za ich przyjęciem. Właściwe jest dodanie kolejnych sytuacji, w których bieg przedawnienia ulegnie przerwaniu. Przy czym warto podkreślić, że aby zapobiec nadużywaniu przez wierzycieli instytucji zawezwania do próby ugodowej, wprowadzono regulację ograniczającą wpływ złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej bądź wszczęcie postępowania mediacyjnego, prowadzonego bez zaangażowania sądu, na bieg terminu przedawnienia do jego zawieszenia, na czas trwania postępowania pojednawczego bądź mediacyjnego. Uchylenie art. 159 k.c. przyczyni się do pewności obrotu nieruchomościami poprzez zachowanie formy aktu notarialnego, także w przypadku gdy grunty wniesione jako wkład do rolniczej spółdzielni produkcyjnej mają stać się współwłasnością dotychczasowych właścicieli. Rozszerzenie definicji wyzysku przez przesłankę „braku dostatecznego rozeznania”, wprowadzenie domniemania, wedle którego wartość świadczenia jednej ze stron przewyższająca co najmniej dwukrotnie wartość świadczenia drugiej strony jest równoznaczna, że przewyższa je w rażącym stopniu, a także uprawnienie do skorzystania z żądania unieważnienia umowy wedle swojego wyboru oraz wydłużenie terminu do skorzystania z uprawnień wynikających z uwagi na zawarcie umowy w warunkach wyzysku są zmianami sprawiedliwymi. Z pewnością ograniczą proceder nakłaniania osób starszych do nabywania rzeczy po bardzo zawyżonych cenach, rozwiążą problem pożyczek tzw. chwilówek czy problem przenoszenia własności nieruchomości jako zabezpieczenia pożyczki na kwotę diametralnie niższą od wartości przedmiotu zabezpieczenia. Wprowadzenie wyjątku wobec pełnoletnich osób stale zamieszkujących z najemcą i odpowiadających solidarnie za zapłatę czynszu i innych należnych opłat, polegającego na wyłączeniu odpowiedzialności osób, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, jest odpowiedzią na nierzadko tragiczne w skutkach sytuacje, w których pełnoletnie dziecko niemające żadnego źródła dochodu stawało się dłużnikiem po swoim wstępnym. Oczywiście przepis będzie miał zastosowanie do osób, które faktycznie pozostają na utrzymaniu swojego wstępnego, bo np. uczą się dziennie, a nie do osób, które nie przejawiają jakiejkolwiek aktywności w kierunku samodzielnego utrzymywania się. Zmiany mające na celu obniżenie wymagań co do doświadczenia zawodowego m.in dla kierownika dyspozytorni, zastępcy kierownika dyspozytorni, a także wymagań co do wykształcenia ratownika medycznego i pielęgniarki medycznej na stanowisko wojewódzkiego koordynatora ratownictwa medycznego są jasne, słuszne i potrzebne.

Uważam, że dzięki zmianom, które, mam nadzieję, zostaną przez nas przyjęte, zostanie wyeliminowana praktyka składania kolejnych wniosków o zawezwanie do próby ugodowej jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia, zabezpieczone będą interesy osób dotkniętych wyzyskiem, ujednolicona będzie sytuacja prawna wszystkich pełnoletnich osób mieszkających i pozostających jeszcze na utrzymywaniu swoich wstępnych.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 24. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 24. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w swoim założeniu ogranicza wpływ złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej bądź wszczęcie postępowania mediacyjnego, prowadzonego bez zaangażowania sądu, na bieg terminu przedawnienia do jego zawieszenia na czas trwania postępowania pojednawczego bądź mediacyjnego. Ponadto nowelizacja dodaje „brak dostatecznego rozeznania” do katalogu przesłanek pozwalających ocenić sytuację jako stanowiącą wyzysk w rozumieniu prawa.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji: „Przedmiotowy projekt przewiduje wprowadzenie rozwiązań, które mają na celu usprawnienie i doprecyzowanie funkcjonujących regulacji prawnych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm., dalej «k.c.») w zakresie:

1) przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia;

2) wymagania aktu notarialnego w przypadku gruntów rolnych, mających wchodzić w skład rolniczej spółdzielni produkcyjnej;

3) instytucji wyzysku;

4) odpowiedzialności pełnoletnich dzieci najemców za zobowiązania rodziców wynikające z tytułu umowy najmu.”.

Istotę zmian przekazano również w opinii biura legislacyjnego: „Celem zmiany jest wyeliminowanie praktyki składania kolejnych wniosków o zawezwanie do próby ugodowej czy wniosków o mediację, jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalone jest stanowisko, że zawezwanie do próby ugodowej powoduje przerwanie biegu okresu przedawnienia, nawet jeśli w jego wyniku ugoda ostatecznie nie została zawarta. Zdaniem Sadu Najwyższego powtórne zawezwanie do próby ugodowej w tej samej sprawie powinno podlegać szczególnej weryfikacji, w celu ustalenia czy dokonane jest przez wierzyciela z rzeczywistym zamiarem zawarcia ugody, czy jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia, brak jest jednak podstaw do dokonywania generalizacji i przyjmowania założenia, że powtórne zawezwanie do próby ugodowej w tej samej sprawie zawsze dokonywane jest nie w celu zawarcia ugody i zakończenia sporu, ale jedynie aby doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia. Pogląd ten akceptowany jest także w doktrynie.”.

W Sejmie za niniejszą nowelizacją głosowało 233 posłów, przy czym 119 było przeciw i 80 wstrzymało się od głosu. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 25. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 25. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Propozycja wprowadzenia w ustawie – Kodeks karny wykonawczy przepisu pozwalającego na bezterminową zgodę na wielokrotne korzystanie przez tymczasowo aresztowanego z aparatu telefonicznego w celu utrzymania kontaktu z obrońcą jest postulatem właściwym, zarówno ze względu na prawa przysługujące podejrzanemu o popełnienie czynu zabronionego, jak i zmniejszenie obowiązków organu, do którego dyspozycji wspomniana osoba pozostaje.

Prawo do obrony jest zagwarantowane przepisem kodeksu postępowania karnego i polega na ochronie własnych interesów, a także prawie do korzystania z obrońcy – albo z wyboru, albo z urzędu. Realizacja tego prawa nie jest możliwa przy obecnej treści przepisu art. 217c kodeksu karnego wykonawczego, który wskazuje, że tymczasowo aresztowany może korzystać z aparatu telefonicznego za zgodą organu, do którego dyspozycji pozostaje, co oznacza, że za każdym razem kontakt telefoniczny z obrońcą musi być poprzedzony uzyskaniem stosownego zarządzenia. Rozwiązanie to przedłuża w czasie możliwość kontaktu tymczasowo aresztowanego ze swoim obrońcą, co stanowi pewnego rodzaju ograniczenie jego prawa do obrony. W związku z faktem, że organ nie może nie uwzględnić wniosku, a wydanie zarządzenia wiąże się ze złożeniem wniosku, jego rejestracją, rozpoznaniem, a następnie wydaniem zarządzenia w tym przedmiocie, warto zastanowić się, czy taka procedura ma w ogóle sens. Ponadto podjęcie rozmowy telefonicznej wydłuża się jeszcze bardziej w sytuacji zmiany miejsca przebywania osadzonego, zmiany organu procesowego, zmiany sygnatury akt czy gdy organ i obrońca mają siedziby w różnych miejscowościach. Dobrym rozwiązaniem jest umożliwienie obrońcy nieograniczonych kontaktów telefonicznych ze swoim klientem przebywającym w areszcie śledczym na podstawie jednego zarządzenia organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, także w przypadku zmiany w toku postępowania tego organu. Przy czym warto podkreślić, że zgoda byłaby skuteczna do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, a z chwilą zawiadomienia organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, o ustaniu stosunku obrończego, organ ten z urzędu wydawałby zarządzenie o uchyleniu zarządzenia zezwalającego na bezterminowe kontakty telefoniczne.

Dzięki nowej regulacji prawo do obrony tymczasowo aresztowanego będzie w pełni zapewnione, a organ procesowy zostanie odciążony od dodatkowych czynności organizacyjnych, dzięki czemu zaoszczędzony czas będzie mógł wykorzystać do spełniania innych obowiązków.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 25. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 25. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy wniesiony przez senacką Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zmierza do zmiany brzmienia art. 217c ustawy – Kodeks karny wykonawczy, reguluje kwestię porozumiewania się tymczasowo aresztowanego ze swoim obrońcą za pośrednictwem aparatu telefonicznego.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji: „Rekomendowanym rozwiązaniem jest uzupełnienie art. 217c k.k.w. o przepis, zgodnie z którym, jeżeli tymczasowo aresztowany ma ustanowionego albo wyznaczonego obrońcę, organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, na wniosek tego obrońcy, wydaje (…) zarządzenie o bezterminowej zgodzie na wielokrotne korzystanie przez tymczasowo aresztowanego z aparatu telefonicznego w celu utrzymywania kontaktu z obrońcą i przesyła je niezwłocznie do dyrektora aresztu śledczego, w którym przebywa tymczasowo aresztowany. Zgoda jest skuteczna do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, także w przypadku zmiany w toku postępowania organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje lub jednostki penitencjarnej, w której wykonywane jest tymczasowe aresztowanie”. Powyższa zgoda może zostać cofnięta przez organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje w wypadku uzasadnionej obawy, że korzystanie przez tymczasowo aresztowanego z aparatu telefonicznego może zostać wykorzystane w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego lub do popełnienia przestępstwa, w szczególności podżegania do przestępstwa.

Chciałbym w swoim przemówieniu podkreślić, że w toku konsultacji do proponowanej nowelizacji swoją opinię zgłosił minister sprawiedliwości, który poinformował, że w resorcie: „aktualnie prowadzone są prace legislacyjne nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw, wpisanym do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod pozycją UD282. Projekt w dniu 3 listopada 2021 r. został skierowany do uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych. Powyższy projekt reguluje m.in. problematykę uregulowaną w art. 217c k.k.w. dotyczącą korzystania przez tymczasowo aresztowanego z samoinkasującego aparatu telefonicznego. W związku z powyższym postulaty stanowiące podstawę inicjatywy ustawodawczej w zakresie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (druk senacki nr 523) zostaną poddane analizie i wzięte pod uwagę w toku prac legislacyjnych nad ww. projektem”.

Zdaniem prokuratora krajowego: „Prawo tymczasowo aresztowanego do telefonicznych kontaktów z obrońcą jest w obecnym stanie prawnym w pełni zagwarantowane, zaś projektowana regulacja niczego w tym zakresie nie zmienia”. Ponadto prokurator krajowy zwrócił uwagę, że projektowana bezterminowa zgoda na korzystanie przez tymczasowo aresztowanego z aparatu telefonicznego w celu utrzymywania kontaktu z obrońcą będzie niemożliwa do cofnięcia, choćby nawet była wykorzystywana do bezprawnego utrudniania postępowania karnego albo do popełnienia przestępstwa, bowiem art. 217c § 2 nie daje podstaw do cofnięcia bezterminowo udzielonej zgody. I dalej: „Bezterminowa zgoda mogłaby zostać uchylona wyłącznie w razie zawiadomienia organu procesowego o ustaniu stosunku obrończego”. Oznacza to, że: „mimo ustania stosunku obrończego, oskarżony w dalszym ciągu miałby prawo kontaktować się telefonicznie ze swoim byłym obrońcą, który nie zawiadomił organu procesowego o ustaniu stosunku obrończego albo uczynił to z dużym opóźnieniem”. W związku z tym prokurator krajowy ocenił projekt negatywnie. Dziękuje bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 26. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 26. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy, wniesiony przez senacką Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, zmierza do przyznania osobom ubezwłasnowolnionym częściowo czynnego prawa wyborczego w wyborach do Parlamentu Europejskiego.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji, „Rekomendowanym rozwiązaniem jest dokonanie odpowiednich zmian w Kodeksie wyborczym, mających na celu przyznanie osobom ubezwłasnowolnionym częściowo możliwości korzystania z prawa wybierania (czynnego prawa wyborczego) w wyborach do Parlamentu Europejskiego. W konsekwencji proponuje się też nakazanie sądom informowania urzędów gmin także o rodzaju orzeczonego ubezwłasnowolnienia. Oczekiwanym efektem regulacji będzie zapewnienie zgodności Kodeksu wyborczego w omawianym zakresie z przepisami prawa międzynarodowego oraz Konstytucją RP”.

Chciałbym w swoim przemówieniu podkreślić, że w toku konsultacji do proponowanej nowelizacji swoją opinię zgłosił Minister Sprawiedliwości, który „zwrócił uwagę na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który stwierdził, że pozbawienie osoby ubezwłasnowolnionej częściowo prawa do głosowania jest sprzeczne z art. 3 Protokołu nr 1 do EKPCz. Ponadto Trybunał potwierdził standard ochrony jednostki w tym zakresie, wskazując, że pozbawienie osoby ubezwłasnowolnionej częściowo prawa do głosowania (czynnego prawa wyborczego) nie może mieć charakteru automatycznego (blankietowego), lecz musi opierać się na analizie okoliczności konkretnego przypadku.

W opinii Ministra można zatem rozważać dokonanie w tym zakresie zmian w polskim systemie prawnym. Zmiany te jednak powinny zmierzać w kierunku wyposażenia sądu orzekającego o częściowym ubezwłasnowolnieniu w kompetencję do odrębnego określenia jego skutków w sferze praw wyborczych. Należy zatem rozważyć wprowadzenie zmian nie tylko do ustawy – Kodeks wyborczy, ale jednocześnie do ustawy – Kodeks postępowania cywilnego w zakresie mechanizmu przewidującego, że w przypadku ubezwłasnowolnienia częściowego sąd, podejmując decyzję o ubezwłasnowolnieniu, wypowie się indywidualnie co do posiadania przez konkretną osobę możliwości dotyczących zdolności intelektualnej (umysłowej) w zakresie korzystania z praw wyborczych.

Ponadto Minister zauważył, że projektowane rozwiązanie budzi pewne wątpliwości natury konstytucyjnej. Art. 62 ust. 2 Konstytucji RP nie rozróżnia bowiem – jako przesłanki negatywnej czynnego prawa wyborczego – ubezwłasnowolnienia całkowitego i częściowego, co należy rozumieć jako obydwie te formy, dlatego w ocenie Ministra Sprawiedliwości proponowana inicjatywa legislacyjna powinna być poprzedzona zmianą Konstytucji RP. Przyjęcie projektowanych zmian prowadziłoby do trudnej do zaakceptowania niespójności w obowiązującym stanie prawnym, polegającej na tym, że identyczne przesłanki stałyby za odmówieniem temu samemu obywatelowi prawa do wybierania krajowych organów, o których mowa w art. 62 ust. 1 Konstytucji RP, a jednocześnie przyznaniem tego prawa w zakresie wyborów do Parlamentu Europejskiego”.

Z kolei Państwowa Komisja Wyborcza podniosła, że „rozstrzygnięcia w zakresie czynnego prawa wyborczego mają charakter polityczny, co oznacza, że nie mogą być przedmiotem opinii Komisji. Jednocześnie PKW zauważyła, że obecnie urzędy gminy prowadzące rejestr wyborców posiadają jedynie informacje z sądów dotyczące ubezwłasnowolnienia osób stale zamieszkałych na obszarze danej gminy; urzędy nie posiadają natomiast informacji, czy osoby te są ubezwłasnowolnione częściowo, czy całkowicie. Należałoby zatem ustawowo zobowiązać sądy do przekazywania w określonym terminie właściwym gminom informacji o wszystkich osobach ubezwłasnowolnionych ze wskazaniem orzeczonego rodzaju ubezwłasnowolnienia. Ponadto przyznanie czynnego prawa wyborczego osobom ubezwłasnowolnionym częściowo jedynie w wyborach do Parlamentu Europejskiego skutkowało będzie niewątpliwie szeregiem nieporozumień i konfliktów podczas przeprowadzania głosowania w innych wyborach niż wybory do PE. Wyborcom tym, z uwagi na nieznajomość obowiązujących regulacji zawartych w Konstytucji RP oraz Kodeksie wyborczym, może być trudno zrozumieć, dlaczego będą mogli głosować w wyborach do PE, a w pozostałych już nie”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 27. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 27. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Podczas drugiego czytania projektu uchwały w 100. rocznicę śmierci księdza Augustyna Strzybnego, chciałbym przybliżyć jego sylwetkę.

Ksiądz Augustyn Strzybny to wybitny polski duchowny i działacz plebiscytowy. Zamordowany w 1921 r. przez Niemców podczas napadu na plebanię tuż po III powstaniu śląskim stał się symbolem pobożności oraz walki o głoszenie religii i o Polskę. Urodził się w 1876 r. w Janowicach. Po odbyciu podstawowej nauki i studiowaniu teologii na Uniwersytecie Wrocławskim przyjął święcenia kapłańskie. Początkowo pełnił posługę bożą w Opolu, będąc tam wikarym, a niespełna 2 lata po przyjęciu święceń otrzymał nominację na prefekta konwiktu teologicznego we Wrocławiu. Następnie został proboszczem w Modzurowie. W życiu kapłana, jak i jego bożej misji nastał trudny czas – po plebiscycie i III powstaniu śląskim Modzurów pozostał po stronie niemieckiej. Mimo rozpoczętego procesu ostrej germanizacji i represji nieustępliwy ksiądz Strzybny pozostawał na straży parafii. Ze względu na jego działania (m.in. wydawanie katechizmu w języku polskim i niemieckim), wsparcie wiernych i próby pojednań, które blokowały postępowanie Niemców zaczęto plądrować plebanię i konfiskować zwierzęta. Podczas jednego z napadów niemieckiej bojówki dokonano bestialskiego mordu na księdzu – brutalnie go zastrzelono, a następnie zmasakrowano jego ciało. Zbrodnia ta wstrząsnęła wiernymi i duchownymi. Sprawcy zbrodni nie zostali ujęci.

Ksiądz August Strzybny to wybitny kapłan – walczący o Polskę i o wiernych. Zakończył swoje życie w męce – poświęcając się dla kraju i wiary. Dzisiaj, jako senatorowie, składamy „hołd pamięci księdzu Augustynowi Strzybnemu w 100. rocznicę jego męczeńskiej śmierci – kapłanowi, który z miłości do Chrystusa oddał życie za sprawę polską, obrońcy narodowej tożsamości ludu śląskiego, łączącego głęboką wiarę katolicką z umiłowaniem polskości”. Dziękując senatorowi Jerzemu Czerwińskiemu za przygotowanie niniejszej uchwały, deklaruję, że będę głosował za jej podjęciem. Dziękuję bardzo.