Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 opiera się na rządowym projekcie ustawy. Ustawa ta zawiera propozycje zmian niektórych ustaw, mając na względzie prawidłową realizację ustawy budżetowej na rok 2021.

Zawarto w niej przepisy dotyczące m.in. dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, a także zmiany związane z wynagrodzeniami w sektorze finansów publicznych. Wprowadza się w niej również m.in. zmiany przeznaczające środki Funduszu – Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców oraz Funduszu Szerokopasmowego na finansowanie zadań ministra właściwego do spraw informatyzacji związanych z informatyzacją państwa, a także możliwość pobrania ekwiwalentu z tytułu prawa do uzyskania bezpłatnego węgla przez emerytów i rencistów z kopalń podstawowych oraz osoby uprawnione z przedsiębiorstw robót górniczych.

Warto zaznaczyć, że nie zmieniają się dotychczasowe zasady pobierania wynagrodzenia przez prokuratorów i sędziów, niemniej jednak w przyszłym roku zastosowane zostanie zamrożenie waloryzacji wynagrodzeń dla tej grupy zawodowej. Zmiany te wpłyną na wysokość wynagrodzeń m.in. sędziów Trybunału Konstytucyjnego, sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego czy prokuratorów, także tych w stanie spoczynku. Ponadto ustawa jasno określa zasady przyznawania nagród w okresie epidemii COVID-19. W związku z tym proponuje się stworzenie możliwości przyznawania nagród za osiągnięcia ze środków będących w dyspozycji danej jednostki.

W ustawie zamieszczono także regulacje pozwalające uwzględniać wydatki ponoszone przez jednostki samorządu terytorialnego w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz ubytek w dochodach będący skutkiem wystąpienia COVID-19 w procedurze uchwalania i rozliczania budżetu. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2021 r. W pełni popieram zaplanowane zmiany.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem omawianej ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 jest konieczność zmian dających podstawy prawne do wydatkowania środków na realizację zadań publicznych i do ograniczenia niektórych wydatków budżetu państwa w roku 2021.

Te ustawowe zmiany są niezbędne do prawidłowej realizacji ustawy budżetowej na 2021 r. Proponuje się m.in. zmiany w zakresie: wypłaty ekwiwalentów pieniężnych z tytułu prawa do bezpłatnego węgla w części budżetowej prezesa ZUS; konieczności podniesienia limitów na rok 2021 na realizację przez gminy oraz ministra właściwego do spraw rodziny ustawy o Karcie Dużej Rodziny; wprowadzenia czasowego mechanizmu finansowania wybranych podmiotów szkolnictwa wyższego i nauki – zastąpienia czasowo zapisów w art. 365 pkt 2 lit. e w związku z art. 371 ust. 1 ustawy p.s.w.n.; ograniczenia wydatków jednostek sektora finansów publicznych poprzez zamrożenie podstawy naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w roku 2021 na tym samym poziomie co w roku 2020; zasad dotyczących przyznawania nagród o charakterze uznaniowym; planowania przez MEN środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli.

W art. 17–27, art. 30, art. 32, art. 33, art. 35, art. 36, art. 38, art. 39, art. 41, art. 42, art. 44 i art. 45 ogranicza się tworzenie funduszu nagród przewidzianych m.in. w ustawach: o służbie cywilnej, o pracownikach urzędów państwowych, o NIK, o PIP, o Prokuratorii Generalnej RP, o KAS, o Policji, o Straży Granicznej, o PSP, o SOP, o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, o SW, o Straży Marszałkowskiej.

Te ograniczenia prawne są bardzo negatywnie przyjmowane przez niektóre grupy zawodowe, czego wyrazem są pisma do pani marszałek Sejmu RP Elżbiety Witek, m.in. od Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy Straży Granicznej czy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów.

NSZZ FSG zwraca uwagę, że konsekwencją wprowadzenia zaproponowanych zmian w art. 29.1 projektu ustawy będzie likwidacja w 2021 r. w Straży Granicznej funduszu nagród i jednoczesny spadek wysokości środków funduszu nagród i zapomóg z 2,7% podstawy naliczania – uposażenia funkcjonariuszy – do 0,25%, wyłącznie na zapomogi. Zmniejszenie wydatków przeznaczonych na nagrody dla funkcjonariuszy Straży Granicznej może negatywnie wpłynąć na poziom motywacji funkcjonariuszy do osiągania szczególnych wyników czy zachowań w służbie.

A Zarząd Główny NSZZ Policjantów negatywnie ocenia propozycje zawarte w art. 26–28, uzasadniając, że zamrożenie przyszłorocznego funduszu nagród dla policjantów może przynieść więcej szkód niż korzyści. Fundusz nagród stanowi bowiem zaledwie 2% środków przeznaczonych na uposażenia – ok. 140 milionów zł – i oszczędności z tego tytułu w relacji do budżetu państwa uznać by można za nieistotne. Tego samego nie da się jednak powiedzieć o roli, jaką ten skromny fundusz odgrywa w systemie motywacyjnym. O ile więc ograniczenie wydatków w jednostkach sektora finansów publicznych uznać by można za uzasadnione, o tyle zrównywanie policjantów z urzędnikami sektora finansów publicznych takiego uzasadnienia już nie ma. NSZZ Policjantów chce zwrócić uwagę na szereg uwarunkowań, które w sposób istotny odróżniają sytuację funkcjonariuszy od sytuacji urzędników. Jednym z dość często podnoszonych przez policjantów argumentów jest chociażby to, że urzędnik w warunkach pandemii swoje zadania wykonywać może w systemie zdalnym, a przykładów na zdalne pełnienie służby niestety nie ma.

W tym ostatnim przypadku mam jednak coraz bardziej mieszane odczucia, widząc to, co dzieje się na ulicach polskich miast podczas pokojowych demonstracji. Czy trzeba motywować policjantów do takich zachowań?

Bardzo negatywnie opiniuje omawiany projekt ustawy Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, domagając się pełnego odmrożenia wysokości odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i uzasadniając to pozytywnym wpływem na budżet poprzez zwiększenie wpływów podatkowych z tytułu wzrostu konsumpcji. Według Prezydium KK NSZZ „Solidarność” na negatywną opinię zasługują następujące rozwiązania: zamrożenie wynagrodzeń w jednostkach sektora finansów publicznych; likwidacja funduszu nagród w jednostkach sektora finansów publicznych oraz niejasne zasady przyznawania nagród za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej w ramach posiadanych środków na wynagrodzenia; obniżenie funduszu nagród i zapomóg dla funkcjonariuszy; obniżenie kwoty bazowej, na podstawie której zostają wyliczone środki na wypłaty nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze, wyodrębniane w budżetach wojewodów oraz ministra właściwego do spraw oświaty, do poziomu obowiązującego w dniu 1 stycznia 2018 r.

Wszystkie te negatywne opinie, poparte szeroką analizą uzasadniającą, wskazują na potrzebę wprowadzenia daleko idących zmian w procedowanej ustawie. Trudno zresztą się dziwić, jeśli z jednej strony rządzący chcą wprowadzić tak wiele ograniczeń wydatkowych, a z drugiej strony w innej procedowanej w ramach tego posiedzenia plenarnego Senatu RP ustawie – ustawie o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw – chcą zawrzeć rozwiązania prowadzące do podwyżek wynagrodzeń podsekretarzy stanu poprzez zaliczenie ich do korpusu służby cywilnej.

Będę głosował za daleko idącymi poprawkami do tej ustawy.

Przemówienie senator Gabrieli Morawskiej-Staneckiej w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senator Gabrieli Morawskiej-Staneckiej w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Który to już raz w kontekście działań tego rządu przychodzi mi mówić, że w jego działaniach widać brak koncepcji, brak pomysłu, nieporadność i nieumiejętność radzenia sobie z obecnym kryzysem epidemicznym i gospodarczym? Po dziurawych tarczach antykryzysowych przyszedł czas na kolejny bubel prawny – dostaliśmy ustawę okołobudżetową pełną niezrozumiałych zapisów. Kompletnie zamknęliście się na opinie i poprawki opozycji. Na nasze uwagi. Uważacie, że wiecie lepiej, a nie wiecie. Wolicie pogłębiać specjalizację z zakresu zarządzania chaosem zamiast współpracować. Przecież widać jak na dłoni, że nie macie pomysłu na to, jak wyjść z kryzysu, i na to, jak powinien wyglądać budżet na przyszły rok. Izolujecie się od pomysłów klubów opozycyjnych w Sejmie i od propozycji większości senackiej. Zamiast przygotowywać kolejną manipulację medialną i ogłaszać premiera doskonałym strategiem, skupcie się na tym, co naprawdę ważne.

Kilka tygodni temu Lewica zaprezentowała swój pomysł restartu ochrony zdrowia, restartu przedsiębiorczości i inwestycji samorządowych. Budżet państwa i środki europejskie. Wy w tym czasie byliście jednak zajęci próbą, na szczęście nieudaną, bo Unia na to nie pozwoliła, wetowania europejskiego budżetu. Od dłuższego czasu apelujemy: w imię polskiej racji stanu, współpracy ponad podziałami w tym trudnym dla Polski czasie, pokażcie nam tutaj i obywatelom prawdziwy stan finansów publicznych. Czy zdajecie sobie sprawę, że dług – tylko ten jawny – sięga dzisiaj 36 tysięcy zł na jednego mieszkańca? Łącznie to 1 bilion 300 miliardów zł. Są to tak astronomiczne kwoty, dla mnie i dla większości wręcz niewyobrażalne, że jeszcze długo po waszych rządach będą odbijały się czkawką waszym następcom odpowiedzialnym za finanse publiczne oraz będą się odbijały na zdolnościach operacyjnych państwa.

I to właśnie dzisiaj, w tak trudnej sytuacji, w dobie kryzysu gospodarczego. W czasie, gdy wiele firm upada, ludzie tracą pracę, przeżywają tragedie, rząd szuka oszczędności. Gdzie? W kieszeniach naszych obywateli. Liczy na wzrost konsumpcji, by pobudzić gospodarkę, ale jednocześnie zamraża płace administracji, pozbawia nauczycieli podwyżek, a służby – nagród. Miejcie do nich szacunek, oni też walczą z pandemią, robią, co mogą, w zakresie swoich możliwości, często ponad siłę. Służą temu państwu, jego obywatelom i obywatelkom.

Z czego chcecie uzyskać wzrost konsumpcji, skoro płace będą zamrożone? Obywatele, przez wasze decyzje, będą mieli mniej środków na życie. I to w czasie, gdy koszty życia rosną w zastraszającym tempie.

Nie będzie wzrostu konsumpcji, nie będzie napędzania gospodarki. Ale wiemy za to, co was napędza: wasz niepohamowany apetyt – na kolejne limuzyny, kolejne stanowiska do obsadzenia, kolejne gazety do kupienia. Nie macie ochoty zajmować się codziennym życiem Polaków. Obywatele was nie interesują.

Ograniczacie zasobność portfela obywatela, ale znów znajdujecie bajońskie sumy na armię. Przed chwilą mieliśmy nowelizację budżetu na 2020 r., w której na armię dokładaliście. Nie wiadomo na co i dlaczego. Dzisiaj na obronność chcecie przeznaczyć nie mniej niż 2,2% PKB. Nie mam nic przeciwko inwestowaniu w armię, jej też potrzebujemy, ale wszystko musi mieć swoje rozsądne granice, być robione z głową, w mądry sposób. Dlatego pytam: jakie są powody?

Lewica proponowała w Sejmie: 2% na obronność, czyli tyle, ile wynoszą nasze zobowiązania wobec NATO. To i tak dużo, ale już o blisko 5 miliardów mniej. Gwarantuję państwu, armia to przeżyje. 5 miliardów zł, które zamiast na czołgi i samoloty, które z pandemią z pewnością nie będą walczyły, można przeznaczyć na dofinansowanie systemu ochrony zdrowia, szpitali powiatowych, które już dzisiaj ledwo wiążą koniec z końcem, godne wynagrodzenia dla białego personelu, który jest na pierwszej linii frontu, na walkę z wykluczeniem cyfrowym, bo wiele dzieci ma problemy z dostępem do nauki zdalnej, na wsparcie branż, które na naszych oczach upadają. Zrozumcie, że gospodarka to naczynia połączone, nie tylko branże, które dostrzegacie, bo najmocniej lobbują. Te 5 miliardów to i tak byłaby kropla w bardzo głębokim morzu potrzeb, bo tak jest ich dużo. I wśród tych potrzeb priorytetem na pewno nie jest armia, a zwykli obywatele, którym przyszło walczyć o przetrwanie tego roku. To jest dzisiaj walka, którą trzeba dofinansować. To jest prawdziwe życie, nie tu, nie w tym gmachu, nie w waszych ciepłych gabinetach. Ta walka to jest nasza wspólna sprawa. Dlatego apeluję do rządu o refleksję – bo ta ustawa i ten budżet, jak wszystko na to wskazuje, nadają się do odrzucenia. Dziękuję.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Popieram w całości ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 w przedłożeniu przedstawionym przez komisję.

Omawiając zmiany w zakresie ustawy okołobudżetowej, musimy mieć na uwadze przede wszystkim szczególnie trudny okres, w którym się znajdujemy, trudny także pod względem finansowym. Należy zmienić wiele regulacji określających warunki przyznawania nagród o charakterze uznaniowym. Zwiększenie limitów dotyczących realizacji przez gminy oraz ministra właściwego do spraw rodziny ustawy o Karcie Dużej Rodziny przy jednoczesnym zmniejszeniu limitu w zakresie uprawnień do ulgowych opłat za wydanie paszportu zostało spowodowane większą w porównaniu do założeń liczbą składanych wniosków, a także prognozami, według których liczba kart w roku 2021 wzrośnie o pół miliona. Dzięki zwiększeniu owych limitów zostaną zapewnione środki na realizację składanych przez rodziny wielodzietne wniosków w zakresie Karty Dużej Rodziny.

Z kolei oszczędności, które będzie można zaobserwować po zmianach przepisów określających wysokość środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli, będzie można wykorzystać na inne zadania z zakresu oświaty. Przy czym zaznaczyć trzeba, że w obecnym roku nauczyciele otrzymali już podwyżki. Ponadto środki dla tej grupy zawodowej będą wypłacane tytułem subwencji dla j.s.t. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę środki unijne przekazywane na omawiany cel, których wysokość w roku 2021 znacznie wzrośnie. Z całą pewnością należy więc stwierdzić, że omawiana grupa zawodowa nie zostanie pozostawiona bez żadnej pomocy.

Zabezpieczenie środków na wypłatę ekwiwalentów pieniężnych z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych, a także dla emerytów i rencistów z kopalń postawionych w stan likwidacji przed 1 stycznia 2007 r. pozwoli skrócić przepływ środków z budżetu państwa do ZUS.

Przekazanie w roku 2021 przez ministra właściwego do spraw budżetu, na wniosek ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, papierów wartościowych uczelniom publicznym jest dobrym rozwiązaniem, oczywiście słusznie ograniczonym czasowo. Pozwoli to na utrzymanie wysokiej jakości badań naukowych, co przyczyni się do wyróżnienia uczelni wyższych nie tylko w kraju, ale i na świecie.

Zamrożenie funduszu świadczeń socjalnych jest rozwiązaniem skutecznym, ponieważ stosowaliśmy już tę metodę w budżecie na rok 2015. Na uwagę zasługuje fakt, że bez względu na liczbę pracowników zatrudnionych na pełnym etacie przepisy gwarantują tutaj swobodę, m.in. dopuszczając rezygnację z tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych bądź dając możliwość określenia wysokości odpisu na poziomie wyższym lub niższym niż ustawowy.

Omawiane przepisy słusznie przewidują pomoc finansową z budżetu państwa w zakresie zapobiegania negatywnym skutkom deficytu pilotów w Śmigłowcowej Służbie Ratownictwa Medycznego, modernizacji samolotowego zespołu transportowego w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym w Warszawie oraz budowy nowej siedziby HEMS. Przyczyni się to do rozbudowy zarówno infrastruktury, jak i zasobów ludzkich, które będzie można wykorzystać w sytuacji zagrożenia.

Przepisy umarzające pożyczkę udzieloną Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu „Wody Polskie” pozwolą temu podmiotowi utrzymać obiekty gospodarki wodnej, a także sfinansować ważne inwestycje, zwłaszcza te związane z zapobieganiem negatywnym skutkom suszy i powodzi, co będzie skutkowało wzmocnieniem gospodarki.

Uważam, że omawiane przepisy są uzasadnione i adekwatne do sytuacji naszego kraju. Mają one na celu przede wszystkim walkę ze skutkami pandemii, tak więc popieram je w całości.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Wśród zapisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 znajdujemy takie, które odnoszą się do funduszy nagród w jednostkach sektora finansów publicznych.

Obecna sytuacja, jak czytamy w uzasadnieniu, spowodowana epidemią COVID-19, stała się podstawą do zmiany dotychczasowych zasad podziału funduszu nagród. Otóż proponuje się nie tworzyć oddzielnego, wynikającego z poszczególnych przepisów branżowych funduszu nagród, ale proponuje się stworzenie możliwości przyznania nagród za szczególne osiągnięcia lub zachowania, ze środków kierowników jednostek, w ramach środków na wynagrodzenia.

Znając zasady, które obowiązują w naszym dzisiejszym świecie, a dokładnie w naszej polskiej codzienności, widząc, jakimi kryteriami posługują się rządzący, a raczej widząc brak zasad w przyznawaniu nagród, grantów czy też innych środków finansowanych z różnych źródeł, jestem pełna obaw co do obiektywizmu w przyznawaniu tychże nagród.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 m.in. stwarza ramy prawne dla zabezpieczenia środków na wypłatę pieniężną z tytułu prawa do bezpłatnego węgla.

Należałoby się zastanowić, czy nadal utrzymywać ten historyczny tytuł formy wypłat pieniężnych za posiadanie prawa do bezpłatnego węgla. Jest to system rozliczeń z czasów PRL i powinno się to zmienić. Oczywiście nabyte prawa do wypłat pieniężnych powinny zostać zachowane, jednak powinno się zrezygnować z nazewnictwa, które było charakterystyczne dla czasów systemu socjalistycznego i rozliczeń z pracownikami za wykonaną pracę. Dziękuję.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw to rządowy projekt ustawy. Głównym celem ustawy jest znaczące wsparcie jednostek samorządu terytorialnego, tak aby nastąpiła poprawa w sektorze odpadów komunalnych. Zwrócono szczególną uwagę na kwestię związaną z recyklingiem – wprowadzane zmiany mają ułatwić ponowne użycie odpadów komunalnych, a przede wszystkim obniżyć wszelkie koszty. Ponadto skupiono się również na umożliwieniu gminom osiągnięcia wymaganych poziomów recyklingu. Zaznaczono, że jeśli chodzi o przygotowanie materiału do ponownego użycia, to w przypadku papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali będzie to co najmniej 50% wagowo, a w przypadku zastosowania innych metod niż niebezpieczne wysokość procentowa powinna wynieść 70.

Reasumując, chcę stwierdzić, że rząd premiera Mateusza Morawieckiego wychodzi naprzeciw oczekiwaniom samorządów gminnych i wojewódzkich w zakresie współpracy z firmami odbierającymi odpady.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana dzisiaj ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach należy do ustaw, które najlepiej – zdaniem projektodawców – przyjąć bez poprawek, bo są pilnie oczekiwane przez samorządy. Zagwarantuje ona bowiem osiągnięcie ustawowo nałożonych na gminy poziomów recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych. Trudno się z tym nie zgodzić, ponieważ bez tych zmian gminy nie osiągną ustawowych celów w powyższym zakresie, co w konsekwencji może doprowadzić do strat budżetów gminnych z tytułu nakładanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska kar, szacowanych w skali całego kraju na ok. 900 milionów zł. Stąd proponuje się w 2020 r. powrót do dopuszczalnej prawem wspólnotowym metody obliczania poziomów, stosowanej w 2019 r. i w latach wcześniejszych. W związku z tym dodano art. 3aa, który umożliwi gminom osiągnięcie w 2020 r. poziomu 50% recyklingu i przygotowania do ponownego użycia wyłącznie w odniesieniu do następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła.

W art. 3aa określono wymagany poziom recyklingu dla odpadów budowlano-rozbiórkowych, który będzie wyliczany po raz ostatni za 2020 r. W związku z powyższym w art. 3b uchylono ust. 2, co oznacza, że w 2021 r. i w latach następnych dla odpadów budowlanych i rozbiórkowych nie będą wymagane poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami. Jednocześnie projektowany art. 3b ust. 1c przesądza wprost, że odpady te nie są wliczane do poziomów określonych dla odpadów komunalnych.

Ponadto uszczegółowiono, że wynoszący 55% poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia w odniesieniu do wszystkich wytworzonych odpadów gminy będą musiały osiągnąć dopiero w 2025 r. oraz odpowiednio 60% i 65% za rok 2030 oraz rok 2035. Wskazano również, że sposób obliczania wyżej wymienionych poziomów oraz cele cząstkowe zostaną określone w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw klimatu.

Propozycje tych zmian należy zaakceptować, ale natychmiast trzeba zadać pytanie, czy tych zmian powinno się dokonywać w grudniu – po dniu Świętego Mikołaja i przed świętami Bożego Narodzenia. O tym, że taka potrzeba istnieje, Ministerstwo Klimatu wiedziało od samego początku. Samorządy i inne podmioty uczestniczące w gospodarce odpadowej sygnalizowały taką konieczność od bardzo dawna. Dlaczego nie dokonano tego wcześniej? Ktoś powie, że lepiej późno niż wcale lub lepiej późno niż później, jak brzmi tytuł jednego z amerykańskich filmów. Niestety opóźnianie pewnych rozwiązań prawnych przynosi bardzo negatywne efekty w gospodarowaniu odpadami komunalnymi i przyczynia się do wzrostu opłat mieszkańców za odpady.

Posłużę się tylko jednym przykładem. Otóż jeszcze w sierpniu bieżącego roku wiceminister klimatu Jacek Ozdoba zorganizował w ministerstwie konferencję prasową i zapowiedział szereg zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz w ustawie o odpadach, które miały przyczynić się do obniżenia kosztów funkcjonowania i usprawniania gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi. O zmianach tych poinformował także na początku września senatorów z Komisji Środowiska. Zmian do tej pory nie wprowadzono. Podobno prace idą pełną parą, ale kiedy dokładnie będziemy nad nimi procedować, jeszcze nie wiadomo. Tymczasem obowiązujące przepisy prawne wymusiły szereg działań związanych bardzo często z kosztownymi inwestycjami w zakładach przetwarzających odpady komunalne, dostosowującymi te instalacje do wymogów prawnych. W Zakładzie Utylizacji i Przetwarzania Odpadów Komunalnych „Orli Staw”, prowadzonym przez Związek Komunalny Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina” skupiający 22 gminy z powiatów kaliskiego, sieradzkiego, tureckiego i pleszewskiego – byłem przewodniczącym zarządu tego związku – na samą instalację monitoringu wydano 800 tysięcy zł. Spełniono jedynie – lub aż – wymogi rozporządzenia ministra: kamery obrotowe, podgrzewane, z osobnymi zasilaniami, na podczerwień itd. Każde opóźnienie wprowadzania zmian w tzw. ustawach odpadowych generować będzie kolejne koszty związane z magazynowaniem odpadów, przetwarzaniem frakcji energetycznej odpadów komunalnych itp.

Zmiany zaproponowane w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, polegające na uchyleniu art. 35b i art. 35c, wynikają z sygnalizowanych przez samorządy przyczyn kształtowania wysokich cen za odbiór odpadów, do których zalicza się problemy z zagospodarowaniem odpadów komunalnych w postaci braku możliwości składowania frakcji nadsitowej, niedobór instalacji mogących zagospodarować takie odpady i obostrzenia przy magazynowaniu odpadów. Wiele samorządów postuluje wprowadzenie rozwiązań umożliwiających budowę niewielkich lokalnych spalarni odpadów, które jednocześnie będą pełnić rolę lokalnych ciepłowni, co w związku z likwidacją starych jednostek węglowych będzie także odpowiedzią na lokalne zapotrzebowanie na ciepło systemowe.

Z uwagi na duży nacisk na selektywne zbieranie odpadów komunalnych u źródła, ambitne cele dotyczące uzyskiwania poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych oraz zmniejszania się strumienia zmieszanych odpadów komunalnych proponuje się odejście od obecnych restrykcyjnych rozwiązań, związanych z przekroczeniem limitu 30% termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych. Zniesienie limitu 30% termicznego przetwarzania z punktu widzenia doraźnych rozwiązań jest korzystne, ale już dziś musimy przeprowadzić analizę co do przyszłości. Może się bowiem okazać, że przy osiągnięciu określonych prawnie poziomów recyklingu strumień odpadów do zakładów termicznej utylizacji i lokalnych spalarni odpadów wybudowanych w najbliższym czasie może być niewystarczający. Co wtedy? Niestabilność prawa, a w przypadku gospodarki odpadowej to się objawia najwyraźniej, może powodować niechęć inwestorów prywatnych do podejmowania się niepewnych inwestycji. Należałoby przewidzieć inwestycje, które są przygotowane nie tylko do spalania odpadów, ale i takie, które będzie można łatwo przeobrazić w inne rozwiązania wsadu materiałowego.

Będę oczywiście głosował za tą ustawą, ale jednocześnie będę oczekiwał bardzo szybkiego przygotowania kolejnej nowelizacji, wprowadzającej zasygnalizowane rozwiązania prawne, dotyczące m.in. magazynowania odpadów – frakcji energetycznej, składowania odpadów, monitoringu, ale i pilnych rozwiązań w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta, systemów kaucyjnych, spalarni odpadów, planów gospodarki odpadami. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Procedowana ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw ma w swoim założeniu stanowić element wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w zakresie obniżenia kosztów gospodarki odpadami oraz poprawy sytuacji na krajowym rynku gospodarki odpadami komunalnymi. Jednak przede wszystkim wprowadza przepisy, które umożliwią obliczenie poziomu recyklingu i przygotowanie do ponownego użycia odpadów komunalnych za rok 2020 za pomocą dopuszczalnej prawem wspólnotowym metody obliczania poziomów stosowanej w 2019 r. i latach wcześniejszych.

Warto więc w tym momencie pochylić nad pojęciem recyklingu. Recykling nie jest fanaberią wymyśloną przez ekologów, jakieś tajemnicze lobby czy urzędników unijnych. Recykling odpadów to doskonały przykład połączenia zdobyczy naukowych i innowacyjnego myślenia z zaangażowaną postawą wobec wyzwań związanych ochroną środowiska. Recykling to jednak przede wszystkim także konieczność – w obliczu takich negatywnych zjawisk jak globalne ocieplenie, deficyty energetyczne, kurczenie się zasobów naturalnych czy dramatyczny poziom zanieczyszczenia powietrza, gleb i wód. Zasada „3R” z ang. „Reduce, Reuse, Recycle” to ogólne wytyczne sformułowane przez ekologów, które mogą jeszcze zahamować zbliżającą się katastrofę ekologiczną i związane z nią kryzysy społeczne. Recycle, czyli „Odzyskaj”, obok „Ogranicz” i „Użyj ponownie”, to również jedna ze skuteczniejszych form działania, jeśli chcemy powstrzymać postępujące procesy degradacji środowiska.

Przetwarzanie odpadów jest opłacalne z przyczyn ekologicznych i ekonomicznych. Dzięki recyklingowi odpadów odzyskujemy surowce i nie musimy sięgać po kolejne dobra naturalne, których zaczyna brakować, a często przecież są to surowce nieodnawialne. Ograniczamy eksploatację dóbr naturalnych, ale i redukujemy zużycie energii, wody, emisję gazów cieplarnianych. Oto kilka konkretów: ok. 60 kg makulatury wystarczy, aby uchronić 1 drzewo przed wycinką, recykling urządzeń elektronicznych pomaga zredukować emisję CO2 o 1,3 miliona t w skali roku, a przetworzenie 5 samochodów może pozwolić na odzyskanie niemal tony tworzyw sztucznych.

Wierzę, że nikogo z państwa senatorów nie trzeba przekonywać do idei recyklingu, a oprócz jednogłośnego przyjęcia tego projektu ustawy możemy również osobiście zadbać o propagowanie selekcji odpadów i odzyskiwania surowców.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Koszty ponoszone w związku z odpadami w miastach i gminach od długiego czasu sukcesywnie wzrastają. Jest to zrozumiałe, gdyż te opłaty są związane z wieloma czynnikami i samorządy muszą sobie z tym radzić, dlatego te koszty są często modyfikowane. Zazwyczaj spotyka się to z dużym niezrozumieniem mieszkańców, dlatego chciałabym, aby te kwestie zostały zmienione, tak żeby te opłaty były ustabilizowane.

Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw właśnie to m.in. zakłada, w swoich zapisach dąży do ustabilizowania kosztów gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi i usprawnienie ich funkcjonowania. W ustawie podnosi się też kwestię zagwarantowania osiągnięcia nałożonych na gminy poziomów recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych. To bardzo ważny zapis, ponieważ te poziomy recyklingu są stosunkowo wysokie, ale realizacja takich poziomów jest konieczna, jeśli chcemy doskonalić nasz system recyklingu oraz gospodarki odpadami. Uważam, że samorządy powinny mieć wsparcie w tej kwestii. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw została uchwalona przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na dwudziestym pierwszym posiedzeniu w dniu 19 listopada br. Założeniem przedmiotowego aktu prawnego jest sprostanie wymaganiom nałożonym przez Komisję Europejską państwom Wspólnoty.

Opiniowany akt prawny nakłada na samorządy terytorialne obowiązek recyklingu lub przygotowania do ponownego użycia frakcji odpadów komunalnych takich, jak: papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło na poziomie co najmniej 50% wagowo za rok 2020. Wprowadza także wymóg recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych będących odpadami komunalnymi w wysokości co najmniej 70% wagowo.

Ustawa nakłada na jednostki samorządu terytorialnego obowiązek osiągnięcia poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych, począwszy od roku 2021, wysokości od 20% wagowo za rok 2021 do 65% wagowo za rok 2035 i każdy kolejny rok. Wieloletni plan ma na celu osiągnięcie recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych na poziomie co najmniej 55% wagowo do 2025 r. Wprowadzenie zapisów ustawy jest spełnieniem wymagań nałożonych przez Komisję Europejską wszystkim krajom Wspólnoty Europejskiej.

Minister właściwy ds. klimatu określi w drodze rozporządzenia warunki zaliczenia masy odpadów przygotowanych do ponownego użycia i poddanych recyklingowi. Rozporządzenie to ma na celu wykonanie założeń przedmiotowej ustawy. Akt prawny przewiduje nałożenie kar pieniężnych na te podmioty samorządowe, które nie będą spełniały założeń dotyczących recyklingu odpadów komunalnych.

W związku z trwającą pandemią wydłużono termin składania opracowania sprawozdań z wojewódzkich planów gospodarki odpadami za lata 2017–2019 oraz Krajowego Planu Gospodarki Odpadami za lata 2017–2019 i ich przedłożenie sejmikowi wojewódzkiemu oraz ministrowi właściwemu ds. klimatu. Termin składania sprawozdań do sejmiku wojewódzkiego wydłużono do 30 kwietnia 2021 r., natomiast termin przedłożenia sprawozdania dotyczącego krajowego gospodarowania odpadami do ministra właściwego wydłużono do 31 października 2021 r.

Przedmiotowy projekt ustawy w dniu 29 października 2020 r. został skierowany do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Po sporządzeniu sprawozdania i wprowadzeniu poprawek przez te komisje sejmowe ustawa została uchwalona w brzmieniu zaproponowanym przez komisje.

Jako państwo członkowskie Unii Europejskiej przestrzegamy założeń unijnych dyrektyw. Ze względu na europejskie wymagania, dyrektywy odnośnie do gospodarki odpadami, przepisy niniejszej ustawy powinny wejść w życie z dniem 1 stycznia 2021 r. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Wszyscy wiemy, że maksymalizacja powtórnego wykorzystania surowców powinna być jednym z priorytetów. Niestety nakładanie na samorządy kolejnych obowiązków w żaden sposób nie jest wspierane przez rząd nakładami finansowymi. Dostosowywanie się do nowych standardów, budowa nowych linii do recyklingu oraz zwiększenie skali recyklingu pociąga za sobą konieczność poniesienia dużych nakładów finansowych. Oczekiwane zmiany nie mogą być wprowadzane bez uwzględnienia możliwości samorządów w tym zakresie. Dlatego pozytywnie oceniam proponowane zmiany ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Proponowana zmiana we wspomnianej ustawie ma umożliwić gminom osiągnięcie wymaganych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych oraz uniknąć kar finansowych z powodu braku osiągnięcia tego poziomu. Według projektowanych zapisów gminy są zobowiązane osiągnąć poziom co najmniej „20% wagowo” przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w odniesieniu do wszystkich wytworzonych przez gminę odpadów komunalnych w roku 2021. Przy obliczaniu powyższych poziomów nie uwzględnia się innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Chciałbym wyrazić swoją opinię w sprawie proponowanych zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Korzystając z okazji, pragnę ocenić pozytywnie przedstawioną ustawę i stwierdzić, że zawarte w niej rozwiązana są dla gmin korzystne, co zawarte było w założeniach do nowelizacji ustawy. Pragnę jednakże wskazać na pewne bardzo istotne dla gmin kwestie, wymagające natychmiastowej zmiany, które Ministerstwo Klimatu przedstawiło w sierpniu br. Regulacje te należałoby ująć jako podstawowe założenia kolejnej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gdyż nie obejmuje ich zaprezentowana nowelizacja.

Po pierwsze, chodzi o podniesienie maksymalnych stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosowanymi w przypadku nieruchomości niezamieszkanych. Problem nieruchomości niezamieszkanych odnosi się do wskazanych w art. 6k ust. 2a pkt 5 ustawy maksymalnych stawek opłat za pojemnik. Wyliczona kwota nie pokrywa faktycznych kosztów odbioru i zagospodarowania odpadów z takiego pojemnika.

Po drugie, chodzi o kwestię domków letniskowych. W przypadku nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy lub inne nieruchomości wykorzystywane na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, rada gminy uchwala ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, nie wyższą niż 10% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzanego na 1 osobę ogółem za rok od nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy lub inna nieruchomość wykorzystywana na takie cele. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu stawkę opłaty ustala się od nieruchomości, a nie, jak dotychczas, od domku letniskowego, czyli faktycznej budowli. Pojawia się zatem pytanie, jak należy ustalić stawkę opłaty od nieruchomości, na której znajdują się dwa domki letniskowe lub więcej.

Wyżej opisane problemy interpretacyjne nie wyczerpują wszystkich pojawiających się wątpliwości, jednak stanowią na tę chwilę problemy najistotniejsze – z uwagi na termin podjęcia nowych uchwał, co ma nastąpić, zgodnie z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, do 31 grudnia 2020 r.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Podjęcie prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw wynikał przede wszystkim z konieczności wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w zakresie obniżenia kosztów gospodarki odpadami oraz poprawy sytuacji na krajowym rynku gospodarki odpadami komunalnymi. Wymaga wprowadzania koniecznych zmian do systemu, aby reagować na pojawiające się w tym obszarze problemy. Od dawna wiemy o rosnących kosztach funkcjonowania gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi, jak również o problemach z osiągnięciem ustawowo nałożonych na gminy poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów. Gminy sygnalizują problemy z dostępem do instalacji przetwarzających te odpady komunalne, w tym do spalarni odpadów. Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy mają na celu m.in. zagwarantowanie osiągnięcia przez gminy poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych.

Proponowany przepis umożliwia obliczenie poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych za rok 2020 w odniesieniu do 4 frakcji, tj. papieru, szkła, tworzyw sztucznych i metali, a nie w odniesieniu do wszystkich odpadów komunalnych; metoda umożliwi wykazanie wyższego poziomu recyklingu w raporcie dla Komisji Europejskiej. Jest to sposób najbardziej korzystny. Zmiana ta umożliwi gminom osiągnięcie wymaganych poziomów, a co za tym idzie, Inspekcja Ochrony Środowiska nie będzie musiała nakładać kar, w skali kraju szacowanych na blisko 900 milionów zł.

Zastosowanie metody odnoszącej się do wszystkich wytworzonych odpadów dopiero do obliczania poziomu od roku 2021, co umożliwiają nam postanowienia dyrektywy UE, oraz zmiana w przepisach odnoszących się do celów w zakresie recyklingu na poszczególne lata: 2020, 2025, 2030, 2035 – bez wskazywania, że muszą być one osiągane w każdym poszczególnym roku – zagwarantuje osiągnięcie przez gminy wymaganych poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych.

Uważam, że projekt jest niezwykle ważny i oczekiwany, zwłaszcza przez jednostki samorządu terytorialnego. Popieram procedowane w tej ustawie zmiany.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw jest konieczność wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zidentyfikowanych problemów oraz poprawy sytuacji na krajowym rynku gospodarki odpadami komunalnymi.

Proponowane działania to w szczególności zagwarantowanie osiągnięcia ustawowo nałożonych na gminy poziomów recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych; obniżenie kosztów funkcjonowania i usprawnienia gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi i ułatwienie dostępu do instalacji przetwarzających odpady komunalne. Wszystkie wymienione propozycje mają na celu umożliwienie osiągnięcia przez gminy wymaganych poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów.

Takie propozycje mają rozwiązać niektóre bieżące problemy gospodarki odpadami komunalnymi, którymi są w szczególności wysokie koszty funkcjonowania gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnym, trudności w zakresie gospodarki odpadami spowodowane epidemią, trudności z osiąganiem ustawowo nałożonych na gminy poziomów recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych, a także utrudniony dostęp do instalacji przetwarzających odpady komunalne.

Nowe wymagania wprowadzane w Polsce powinny bazować na korygowaniu i ulepszaniu krajowego systemu z uwzględnieniem polskich warunków, a także możliwości gospodarczych i społecznych.

Gminy są obowiązane do osiągnięcia za 2020 r. 50% poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych, liczonego w stosunku do wszystkich odpadów komunalnych. W ustawie wprowadzono zapisy, które umożliwią obliczenie wspomnianego poziomu najkorzystniejszą metodą. Zaproponowane przepisy umożliwią stopniowe dochodzenie do wymaganych przez prawo Unii Europejskiej poziomów recyklingu. Wprowadzone zmiany mają na celu umożliwienie osiągnięcia przez gminy wymaganych poziomów recyklingu i przygotowania odpadów do ponownego użycia, które według obecnie obowiązujących przepisów należy obliczać względem całkowitej masy odpadów komunalnych. Po wprowadzeniu zmian poziom ten będzie obliczany w odniesieniu do 4 frakcji odpadów, co daje korzystniejsze wyniki.

Warto zauważyć, że wprowadzone rozwiązania nie będą miały wpływu na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego, z uwagi na to, że wydłużają obowiązywanie aktualnego stanu prawnego w zakresie przepisów dotyczących dokumentów potwierdzających recykling oraz obliczania poziomu recyklingu odpadów komunalnych za rok 2020.

Przedstawione powyżej argumenty potwierdzają zasadność wprowadzenia proponowanej ustawy.

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw ma wspierać samorządy w zakresie poziomów recyklingu i usprawnienia systemów gospodarowania odpadami. Zmienianych jest 5 ustaw.

Wszyscy w ostatnich kilku latach obserwujemy wzrost cen za śmieci na skutek wzrostu cen prądu i przeróżnych ciężarów, opłat nakładanych m.in. na spółki komunalne. Chciałbym wierzyć, że te zmiany doprowadzą do zmniejszenia liczby nielegalnych składowisk odpadów, mam jednak co do tego poważne wątpliwości. Niestety dotychczasowe działania państwa nie okazały się w tym zakresie efektywne, takie składowiska pojawiają się cyklicznie m.in. na terenie powiatów inowrocławskiego i mogileńskiego. Koszt ich likwidacji jest bardzo duży.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw to rządowy projekt ustawy. Ustawa ta znacząco wpływa na odpowiedzialność dyscyplinarną nauczycieli. Główną zmianą jest wydłużenie terminu na zawiadomienie rzecznika dyscyplinarnego o podejrzeniu popełnienia przez nauczyciela czynu naruszającego dobro dziecka z 3 do 14 dni. Ponadto określono maksymalny termin na złożenie wniosku o wszczęcie postępowania i wprowadzono możliwość zawieszenia biegu terminu. Skrócono okres od popełnienia czynu, po upływie którego nie będzie możliwości wszczęcia postępowania, z 3 lat do 2, a także określono sytuacje dotyczące zawieszania w pełnieniu obowiązków. Sprecyzowano również kwestie związane z korzystaniem przez placówki oświaty z nieodpłatnego narzędzia informatycznego wspierającego ich działalność. Ponadto zmiana Karty Nauczyciela umożliwia finansowanie uzyskiwania dodatkowych kwalifikacji przez nauczycieli.

Jak podkreślono w opinii Biura Legislacyjnego: „Określony został także maksymalny termin na złożenie przez rzecznika dyscyplinarnego wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego (wniosek taki będzie można złożyć nie później niż w terminie 3 miesięcy od wszczęcia postępowania wyjaśniającego). Jednocześnie wprowadzono instytucję zawieszenia biegu tego terminu, w sytuacji gdy nauczyciel, którego dotyczy postępowanie wyjaśniające, z powodu nieobecności w pracy nie będzie miał możliwości złożenia wyjaśnień.

Postępowanie dyscyplinarne nie będzie mogło być wszczęte po upływie 5 miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu (z wyłączeniem czynów stanowiących przestępstwo).

Skrócony został z 3 lat do 2 lat okres od popełnienia czynu, po upływie którego nie będzie mogło być wszczęte postępowanie dyscyplinarne (z wyłączeniem czynów stanowiących przestępstwo)”.

W Sejmie za przyjęciem ustawy opowiedziało się 309 posłów, 4 było przeciw, a 132 wstrzymało się od głosu.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W przedstawionej ustawie o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw wprowadza się zmiany w ustawie o Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej przyznającej operatorowi OSE uprawnienia do finansowania usług w zakresie dostępu do internetu świadczonych szkołom przez operatorów telekomunikacyjnych.

Operator OSE będzie mógł skorzystać z tego rozwiązania alternatywnie do przysługującego mu uprawnienia do świadczenia szkole usługi o parametrach niższych niż podstawowa. Oby te zapisy mogły zostać zrealizowane. Przy okazji muszę opisać sytuację, która niestety dzieje się w naszych szkołach. Pomimo zapewnień ministerstwa, niestety nie wszędzie OSE, dająca szkołom w całej Polsce możliwość podłączenia szybkiego, bezpłatnego i bezpiecznego internetu, została zrealizowana. Program ten, przypomnę, został zaprojektowany przez Ministerstwo Cyfryzacji, a jego założenia realizuje państwowy instytut badawczy NASK, operator OSE, z kolei na terenie każdego z miast – inny operator. Pomimo zgłaszania wszystkich placówek na terenie miast światłowód nie wszędzie został doprowadzony do szkół, a na ich monity nie zawsze operator reaguje. Takie rozwiązanie jednak się nie sprawdza, stąd prośba o wznowienie nadzoru lub wsparcie samorządów i szkół w rozwiązaniu tego problemu.

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Chciałbym poprzeć poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, o których wspomina senator Halina Bieda.

Z kolei odnośnie do wypowiedzi senatorów PiS, którzy nawołują do intensywnej indoktrynacji młodzieży, powiem tak: to się wam nie uda. Te wasze dzisiejsze głosy odwołujące się do strajku kobiet jako przykładu rzekomego zepsucia młodzieży są wyrazem słabości. Nie rozumiecie młodych ludzi. Jedyne, czego chcecie, to narzucać siłowo własną ideologię młodym ludziom. Dlatego przegracie.

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dlaczego pan minister wciąż mówi o wychowaniu patriotycznym, a w jego wystąpieniach nie znalazłam definicji i sposobu rozumienia patriotyzmu doby współczesnej? Ja znam taką definicję patriotyzmu: patriotyzm (łac. patria – ojczyzna, gr. patriotes) – postawa szacunku, umiłowania i oddania własnej ojczyźnie oraz chęci ponoszenia za nią ofiar i gotowości do jej obrony. Charakteryzuje się przedkładaniem celów ważnych dla ojczyzny nad osobiste, gotowością do pracy dla jej dobra i w razie potrzeby poświęcenia dla niej własnego zdrowia lub nawet życia. Patriotyzm to również umiłowanie i pielęgnowanie narodowej tradycji, kultury czy języka. Oparty jest na poczuciu więzi społecznej, wspólnoty kulturowej oraz solidarności z własnym narodem i społecznością. O ile pierwsza część definicji pobrzmiewa w wystąpieniach pana ministra, to część o poczuciu więzi społecznych, wspólnoty jest jakoś pomijana. Pojawia się zaś wizja tworzenia społeczeństwa wychowanego na jednolitą masę. Szermujemy patriotyzmem, ale kto to jest współczesny patriota? Czy ten, który uczestniczy w imprezach patriotycznych, czy też osoba wielkiej pracy, ucząca się, przygotowująca do pracy na rzecz społeczeństwa, którego jest członkiem? Jedną z naszych bolączek narodowych jest patrzenie w przeszłość, a nie przyszłość.

Przeszłość jest ważna i należy oddać cześć wszystkim bohaterom, ale musimy wychować młodzież dla przyszłości. Nauczyć ją, w dobie informatycznego uzależnienia, wrażliwości na drugiego człowieka, na potrzeby społeczne. Uczynić młode osoby empatycznymi. Przechodząc koło młodego człowieka wpatrzonego w ekran smartfonu, człowieka, który nie zwraca uwagi na otoczenie, mam wyraźną wątpliwość, czy nie popełniamy zasadniczych błędów, myśląc, że nie interesuje się światem. Robi to po prostu inaczej niż my!! Dlatego jest potrzeba otwartej dyskusji nad problemami, które będą musiały rozwiązać następne pokolenia. Trzeba przekonać młodych do otwartej dyskusji o ich przyszłości, do wyrażania emocji i działania we wspólnocie, a nie dekretować, nawet z pozycji ministra, jak ma wyglądać i kształtować się ich przyszłość.

Najważniejszy dla pokolenia uczniów i studentów jest dostęp do wiedzy, a także możliwość uczestniczenia w europejskich i światowych działaniach edukacyjnych i doświadczalnych. Młodzi ludzie mają prawo do tworzenia nowego świata, bo to oni są przyszłością. To, że wyszli na ulicę, to symbol tego, że w szkole i na uczelni już nie mogą, a może już nawet nie chcą dyskutować. A pan minister Czarnek wyraźnie i wielokrotnie powiedział o tym, że nie ma w polskiej edukacji miejsca na swobodę myśli i działań.

Musimy sobie przypomnieć nasze dyskusje w okresie przełomu, gdy z wypiekami na twarzy mówiliśmy do siebie, co trzeba zmienić i poprawić. Były to dyskusje prowadzone szeptem, oglądaliśmy się za siebie, czy nikt tego nie słucha. Czasem byliśmy przerażeni, gdy wygłaszaliśmy zbyt radykalne poglądy. Nie możemy pozwolić na to, by tamte czasy powróciły.

Młode pokolenie musi mieć możliwość wyrażania swoich poglądów, dyskusji na wszystkie tematy, nawet te, które z naszego oglądu są zbyt kontrowersyjne. Musimy naszym doświadczeniem pomagać w dyskusji, a nie doprowadzać do sytuacji, w której będziemy tę dyskusję ograniczać.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa rozpatrywana w ramach punktu siódmego porządku obrad to ustawa o ratyfikacji Porozumienia o wygaśnięciu dwustronnych traktatów inwestycyjnych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, sporządzonego w Brukseli dnia 5 maja 2020 r.

Porozumienie to reguluje m.in. kwestie roszczeń dochodzonych przez inwestorów wobec państw na podstawie tzw. umów intra-EU BIT. Ma na celu także dostosowanie stanu prawnego do orzeczeniu TSUE w sprawie Achmea. Zgodnie z tym orzeczeniem na państwach członkowskich Unii Europejskich leży obowiązek usunięcia tzw. umów intra-EU BIT. Porozumienie to ma rangę umowy międzypaństwowej.

Sejm uchwalił ustawę w brzmieniu przedłożenia 440 głosami za, 1 poseł był przeciw, a 9 wstrzymało się od głosu.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na państwach Unii Europejskiej ciąży obowiązek usunięcia umów wynikających z dwustronnych porozumień pomiędzy poszczególnymi państwami jako niezgodnych z prawem Unii Europejskiej.

Omawiana ustawa o ratyfikacji Porozumienia o wygaśnięciu dwustronnych traktatów inwestycyjnych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, sporządzonego w Brukseli dnia 5 maja 2020 r., ma na celu dostosowanie przepisów prawa do orzeczenia TSUE z 2018 r., w którym orzekł on o niezgodności umów intra-EU BIT z prawem UE, jako naruszających autonomię prawa Unii Europejskiej. W związku z tym Komisja Europejska wszczęła formalne postępowanie w wielu krajach. W Polsce wszczęte zostało nieformalne postępowanie, tj. EU Pilot. Postępowanie EU Pilot jednoznacznie dowiodło, że postanowienia umowy intra-EU BIT odnoszące się do kwestii rozstrzygania sporów inwestycyjnych są niezgodne z prawem UE, ponieważ naruszają autonomię prawa UE.

Wskutek wspólnych działań państw członkowskich Unii Europejskiej zostało podpisane porozumienie w dniu 5 maja 2020 r. w Brukseli. W treści porozumienia istnieje m.in. zapis, zgodnie z którym klauzule arbitrażowe inwestor – państwo w umowach Intra-EU BIT są sprzeczne z traktatami UE oraz że w wyniku tej niezgodności nie można ich stosować po dniu, w którym ostatnia ze stron umowy Intra-EU BIT stała się państwem członkowskim UE. W myśl omawianych przepisów klauzule arbitrażowe nie mogą stanowić podstawy prawnej do prowadzenia postępowań arbitrażowych.

Omawiane porozumienie obejmuje także wszystkie postępowania arbitrażowe w sporach między inwestorem a państwem na podstawie wewnątrzunijnych dwustronnych traktatów inwestycyjnych na mocy dowolnej konwencji arbitrażowej lub regulaminu arbitrażowego. Słuszne jest wymienienie w załączniku do porozumienia umów intra-EU BIT, które mocą porozumienia kończą obowiązywać. W przypadku Rzeczypospolitej Polskiej kończy obowiązywać, łącznie z klauzulą przedłużonego obowiązywania, umowa intra-EU BIT ze Słowacją, a także z Belgią, Luksemburgiem, Bułgarią oraz Litwą, o ile wejdzie w życie w stosunku do tych państw wcześniej niż dokonane w 2018 r. przez RP wypowiedzenie tych umów.

W pełni popieram wygaszenie na mocy porozumienia klauzul przedłużonego obowiązywania umów intra-EU BIT, które są w mocy w odniesieniu do wypowiedzianych umów m.in. z Chorwacją, Cyprem, Francją, Grecją, Hiszpanią, Niderlandami, Niemcami, Portugalią.

Dobrym rozwiązaniem jest przyznanie inwestorowi prawa do skierowania sprawy do sądu krajowego pod warunkiem wycofania się inwestora z postępowania arbitrażowego i zrzeczenia się wszelkich praw i roszczeń wynikających z umowy intra-EU BIT lub zrzeczenia się wykonania wyroku arbitrażowego już wydanego, jednak jeszcze niewykonanego oraz zobowiązania się do powstrzymania się od wszczęcia nowego postępowania arbitrażowego.

Biorąc pod uwagę dużą krytykę wobec umów intra-EU BIT oraz międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego funkcjonującego na ich podstawie, porozumienie oceniam pozytywnie. Rozwiązanie umów intra-EU BIT nie naruszy przepisów polskiego prawa, a przyspieszy proces rozwiązywania dotychczasowych traktatów inwestycyjnych między państwami Unii Europejskiej. Ustawa ta jest potrzebna do uporządkowania nieścisłości związanych z inwestowaniem na terenach państw Unii Europejskiej. Porozumienie jest gwarancją ochrony praw, a także formą dochodzenia roszczeń w przypadku inwestycji jednego państwa na terytorium drugiego państwa Unii Europejskiej.

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Omawiana ustawa o ratyfikacji Porozumienia o wygaśnięciu dwustronnych traktatów inwestycyjnych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, sporządzonego w Brukseli dnia 5 maja 2020 r., dotyczy wygaśnięcia traktatów z lat dziewięćdziesiątych dotyczących inwestycji w Polsce. Jest to zmiana techniczna, niemniej jednak warto zauważyć, w jakim historycznym momencie znaleźliśmy się obecnie. Chciałbym podkreślić, że w latach dziewięćdziesiątych zabiegaliśmy o integrację ze Wspólnotą Europejską. Polska, obecnie rządzona przez PiS, nie spełnia kryteriów kopenhaskich, nie byłaby dziś przyjęta do UE.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o wypowiedzeniu Porozumienia Prowizorycznego w sprawach handlowych i nawigacyjnych między Polską a Bułgarją, podpisanego w Sofji dnia 29 kwietnia 1925 roku, jest projektem rządowym.

Ustawa ta wyraża zgodę na wypowiedzenie porozumienia, które weszło w życie 12 lutego 1927 r. Celem porozumienia było stworzenie przestrzeni dla rozwoju handlu pomiędzy państwami. Wypowiedzenie tego aktu pozwoli na usunięcie z systemu prawnego aktu niezgodnego już z prawem Unii Europejskiej. Niezgodny z prawem Unii Europejskiej pozostaje m.in. art. 11 ust. 6 porozumienia, zgodnie z którym „Postanowienia powyższe nie przeszkadzają w niczem, że każda z Układających się stron rezerwuje dla swej bandery krajowej rybołówstwo, kabotaż morski i rzeczny, jak również służbę portową, to znaczy holownictwo, pilotaż i wszelką służbę wewnętrzną jakiegokolwiek rodzaju”. Zapis ten jest obecnie niezgodny z art. 4 zaliczającym rybołówstwo do obszarów kompetencji dzielonej pomiędzy Unią Europejską a państwami członkowskimi. Ponadto w 2007 r. przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej oraz rząd Republiki Bułgarii został podpisany protokół, dzięki któremu porozumienie zachowało moc obowiązującą, ale tylko w niektórych kwestiach, takich jak np. rybołówstwo. Dlatego też zasadne jest wypowiedzenie porozumienia. W Sejmie ustawę poparło 452 posłów, 2 było przeciw, a 1 wstrzymał się od głosu.

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

„Porozumienie Prowizoryczne w sprawach handlowych i nawigacyjnych między Polską a Bułgarją, podpisane w Sofji dnia 29 kwietnia 1925 roku” dotyczy współpracy handlowej między Polską a Bułgarią zwłaszcza w zakresie rybołówstwa i żeglugi. Obecnie niektóre jego przepisy niezgodne są z traktatami unijnymi, dlatego rzeczywiście należy je wypowiedzieć. Pozostanie ono znakiem czasu, bo przecież obecnie razem z Bułgarią jesteśmy członkami Unii Europejskiej.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Obecny rząd ma niebywałą łatwość tworzenia różnego rodzaju funduszy. Nazwy tych funduszy można wymieniać bardzo długo. W przestrzeni publicznej funkcjonuje przeświadczenie, że państwo dysponuje nieograniczoną pulą środków publicznych. Wywołane wrażenie nie ma żadnego pokrycia w rzeczywistości. Tworzenie funduszy to droga do dzielenia pieniędzy publicznych praktycznie bez żadnych kryteriów. Podmioty samorządowe ubiegające się o środki z danego funduszu, pomimo spełniania wymogów, nie wiedzieć dlaczego, wsparcia finansowego nie otrzymują. Ostatnie rozdanie środków z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych jest klasycznym przykładem przydziału środków bez żadnej normy. Rząd tak skonstruował wnioski aplikacyjne, że kryteria obiektywne nie mają żadnego znaczenia. Dlatego zmiany wprowadzane do ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych – jestem o tym przekonany – będą tylko kwiatkiem do kożucha. Znowu usłyszymy, że rząd podejmuje działania na rzecz samorządów, w tym wypadku wojewódzkich i miast na prawie powiatu. Ale nic z tego. Jestem pewien, że jeśli w ogóle, to wsparcie uzyskają tylko ci, którzy z jakiegoś powodu są blisko opcji rządzącej.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw zakłada zwiększenie dofinansowania Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg o 3 miliardy zł. Nowo zaproponowane rozwiązania umożliwią ubieganie się o dofinansowanie obwodnic w ciągu dróg wojewódzkich oraz dofinansowanie zadań polegających na przebudowie lub remoncie dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych zarządzanych przez prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. W funduszu wyodrębniona zostanie w ramach zadań powiatowych i gminnych specjalna podkategoria zadań polegających wyłącznie na poprawie bezpieczeństwa pieszych na przejściach, co oczywiście należy uznać za słuszny zapis.

Niemniej jednak należy podkreślić, że zaproponowane rozwiązania, chociaż brzmią bardzo zachęcająco, nie rozwiązują wszystkich problemów, z jakimi borykają się władze samorządowe. W wielu powiatach problem polega na tym, że samorządy nie posiadają w swoim budżecie środków na realizację inwestycji, a żeby skorzystać z dofinansowania, należy liczyć się z tym, że beneficjent powinien mieć wkład własny.

Ponadto w omawianej ustawie znalazły się kryteria dotyczące podziału środków dla poszczególnych województw. Niemniej jednak nie ma już żadnego zapisu, który wskazywałby na to, jaka inwestycja otrzyma środki. Brakuje tutaj jasnych kryteriów. Należy zatem przyjąć, że decyzja w tym wypadku będzie decyzją uznaniową i bardzo trudną do podważenia w przypadku uzyskania odpowiedzi negatywnej. Dlatego uważam, że w ustawie powinny znajdować się jasno określone kryteria, których spełnienie pozwalałoby na uzyskanie dofinansowania inwestycji. Każda decyzja powinna mieć szczegółowe uzasadnienie, które pozwoliłoby na zrozumienie motywów rozstrzygnięcia i dzięki któremu władze samorządowe wiedziałyby, dlaczego została wybrana do dofinansowania konkretna inwestycja do realizacji, a nie inna.

Całokształt przedstawionej ustawy, pomimo drobnych mankamentów, należy uznać za spełniający oczekiwania zarówno samorządowców, jak i ogółu społeczeństwa. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Fundusz Dróg Samorządowych to największy fundusz, jaki wprowadził rząd Prawa i Sprawiedliwości oraz Zjednoczonej Prawicy w celu wsparcia samorządów lokalnych w remontach dróg gminnych i powiatowych.

Ustawa o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw zmierza do zwiększenia dofinansowania Funduszu Dróg Samorządowych o 3 miliardy zł, zmieniając także jego nazwę na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg. Oprócz swoich dotychczasowych zadań fundusz będzie finansował także budowę obwodnic na drogach wojewódzkich, budowę lub remonty dróg w największych miastach oraz zadania polegające na poprawie bezpieczeństwa pieszych na przejściach. W noweli zaproponowano rozszerzenie katalogu zadań dofinansowywanych z funduszu o zadania polegające na budowie obwodnic w ciągu dróg wojewódzkich (zadania obwodnicowe) oraz budowie, przebudowie lub remoncie dróg wojewódzkich, dróg powiatowych i dróg gminnych zarządzanych przez prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa (zadania miejskie).

W Sejmie za przyjęciem ustawy głosowało 451 posłów, 1 głosował przeciw, nikt się nie wstrzymał. Zdecydowanie popieram proponowaną nowelizację.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W kontekście ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw należy powiedzieć, że stan infrastruktury drogowej jest kluczowym czynnikiem stymulującym wzrost gospodarczy danego regionu. Pomimo tego, że w ostatnich latach stan dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich znacząco się poprawił, w dalszym ciągu są w naszym kraju takie miejsca, w których stan sieci drogowej stanowi główną barierę rozwoju. Dlatego też wspólnym zadaniem rządu i samorządu jest podnoszenie poziomu życia mieszkańców poprzez rozwój bezpiecznej, spójnej, funkcjonalnej i efektywnej infrastruktury drogowej.

Z chwilą wejścia w życie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych udało się zoptymalizować pomoc państwa w zakresie poprawy stanu lokalnej infrastruktury drogowej zarządzanej przez jednostki samorządu terytorialnego. Przejęto wówczas zasadę, zgodnie z którą im niższy dochód własny danej jednostki samorządu terytorialnego, tym większa może być wartość dofinansowania zadania drogowego.

Ponadto zniesiono niektóre ograniczenia, jakie występowały we wcześniejszych wieloletnich programach mających na celu finansowe wsparcie budowy i remontów dróg lokalnych. Otóż m.in. odstąpiono od reguły, która ograniczała maksymalną kwotę dofinansowania zadania inwestycyjnego do 3 milionów zł – po zmianach było to 30 milionów – a także zrezygnowano z założenia, że dofinansowanie może być udzielone tylko na 1 zadanie w gminie czy też na 2 zadania w powiecie. Po wprowadzeniu Funduszu Dróg Samorządowych podniesiono także maksymalny poziom dofinansowania z 50% do 80% kosztów realizacji zadania.

Głównym założeniem procedowanej dziś nowelizacji ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych jest rozszerzenie katalogu zadań, na które będzie można uzyskać dofinansowanie. Zarówno skala potrzeb samorządów w zakresie modernizacji i budowy sieci dróg lokalnych, jak i ograniczone środki finansowe jednostek samorządu terytorialnego – skutek pandemii COVID-19 – w pełni uzasadniają wprowadzenie nowej kategorii zadań, na które będzie można uzyskać dofinansowanie.

Nowelizacja pozwoli np. na dofinansowanie budowy obwodnic na drogach wojewódzkich, na których odbywa się ruch tranzytowy. Wzrost liczby obwodnic na drogach wojewódzkich umożliwi z kolei odseparowanie tranzytu od ruchu lokalnego, dzięki czemu ograniczone zostaną korki oraz zmniejszy się natężenie ruchu w mniejszych miejscowościach. Na ten cel przeznaczono 2 miliardy zł.

Ustawa zakłada również, że w przypadku Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg – bo tak docelowo ma się nazywać ten fundusz – jednostki samorządu terytorialnego będą mogły wnioskować o finansowe wsparcie budowy, przebudowy lub remontu dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych w największych ośrodkach miejskich, tj. tych zarządzanych przez prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Na ten cel przeznaczono z kolei ok. 1 miliona zł.

Ponadto nowelizacja ustawy zakłada, że w ramach RFRD dofinansowywane będą mogły być także zadania związane z poprawą bezpieczeństwa pieszych. Środki na ten cel będą mogły być wykorzystane np. na montaż progów zwalniających, inwestycje poprawiające widoczność pieszego – np. poprzez doświetlanie przejść dla pieszych wraz ze strefą oczekiwania – czy inwestycje, które umożliwią skrócenie drogi, jaką muszą pokonać piesi, np. poprzez zawężenie jezdni w miejscu przejścia dla pieszych bądź zastosowanie azylów.

Warto także zaznaczyć, że samorząd województwa będzie mógł otrzymać dofinansowanie na zadania obwodnicowe albo miejskie w wysokości do 80% kosztów realizacji takiego zadania. W przypadku zadań związanych z obwodnicami ostateczna kwota przyznanych środków nie będzie mogła być jednak większa niż 100 milionów zł, a w przypadku zadań miejskich – 30 milionów zł.

W latach 2019–2020 dzięki Funduszowi Dróg Samorządowych udało się zrealizować ok. 7 tysięcy zadań inwestycyjnych na drogach powiatowych i gminnych, co przekłada się na ok. 10 tysięcy km dróg. Nie ulega wątpliwości, że rozszerzenie zakresu zadań, na które samorządy będą mogły uzyskać dofinansowanie, pozwoli zrealizować wiele potrzebnych i od lat wyczekiwanych inwestycji.

Jako senator często rozmawiam z samorządowcami. Wiem, z jakimi borykają się oni problemami, i uważam, że zaproponowane w nowelizacji rozwiązania wychodzą naprzeciw ich oczekiwaniom. Ponadto przebieg prac nad procedowaną ustawą w Sejmie – w szczególności chodzi o wynik głosowania – pokazuje, że proponowane rozwiązania idą w dobrym kierunku i należy je przyjąć.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem procedowanej dziś ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw jest przede wszystkim rozszerzenie katalogu zadań dofinansowywanych z Funduszu Dróg Samorządowych o zadania polegające na budowie obwodnic w ciągu dróg wojewódzkich oraz budowie, przebudowie lub remoncie dróg wojewódzkich, dróg powiatowych i gminnych, zarządzanych przez prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Oprócz tego w ramach uzupełnienia już obowiązujących przepisów dotyczących dofinansowania zadań powiatowych i zadań gminnych w ustawie proponuje się regulację zmierzającą do zintensyfikowania działań mających na celu zwiększenie liczby obwodnic w ciągu dróg powiatowych i gminnych. W związku z tym opisany powyżej cel zostanie uwzględniony jako dodatkowe kryterium przyznawania dofinansowania na ww. kategorie zadań.

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym inwestycje na drogach zarządzanych przez prezydentów miast na prawach powiatu, będących siedzibą wojewody lub sejmiku województwa, nie były objęte wsparciem finansowym funduszu. W ustawie proponuje się dodanie kolejnego rodzaju zadań, których realizacja będzie dofinansowana ze środków funduszu. Zmiana w powyższym zakresie wynika, z jednej strony, z postulatów samorządów wskazujących na konieczność dofinansowania zadań inwestycyjnych realizowanych w największych ośrodkach miejskich, a z drugiej zaś jest skutkiem pogorszenia sytuacji ekonomicznej samorządów spowodowanym przez pandemię wirusa SARS-CoV-2, ograniczającego zdolność zarządców dróg samorządowych do poprawy sieci drogowej w wymaganym zakresie.

W omawianej ustawie przewidziano jednocześnie przyznanie dodatkowej kwoty 3 miliardów zł na rzecz funduszu z budżetu państwa: na zadania obwodnicowe ok. 2 miliardów zł i na zadania miejskie ok. 1 miliarda zł. To dodatkowe wsparcie powinno przyczynić się do pobudzenia aktywności gospodarczej przedsiębiorców i wsparcia walki ze skutkami kryzysu gospodarczego spowodowanego pandemią Covid-19, a także powinno zapewnić miejsca pracy firmom budowlanym, wytwórcom i dostawcom materiałów budowlanych i sprzętu, stanowiące bodziec rozwojowy dla części podmiotów z sektora budowlanego.

W celu umożliwienia dofinansowania z funduszu tzw. małych zadań inwestycyjnych, zwiększających bezpieczeństwo ruchu drogowego, proponuje się wyodrębnienie w ramach zadań powiatowych i gminnych nowej podkategorii zadań, polegających wyłącznie na poprawie bezpieczeństwa pieszych w obszarze oddziaływania przejść dla pieszych. W przypadku projektów samorządowych realizowanych z zewnętrznym wsparciem finansowym poprawa bezpieczeństwa pieszych jest realizowana przede wszystkim jako element większej całości, np. przebudowy odcinka drogi. W wielu przypadkach realizacja większej inwestycji znajduje się więc poza możliwościami finansowymi zarządcy drogi.

Zasadne jest zatem wsparcie realizacji zadań, które będą nakierowane na konkretny cel, jakim jest poprawa bezpieczeństwa pieszych, i nie będą wiązały się z koniecznością realizacji innych działań inwestycyjnych. Co do zasady zastosowanie będą tu miały ogólne zasady przyznawania dofinansowania właściwe dla zadań powiatowych i zadań gminnych, z 2 istotnymi wyjątkami. Po pierwsze, wojewoda będzie uprawniony do ogłoszenia i przeprowadzenia naboru obejmującego wyłącznie te zadania, a komisja oceniająca wnioski o dofinansowanie będzie brać pod uwagę wyłącznie takie kryteria, które uwzględniają specyfikę realizacji tego typu zadań. Oczekuje się, że dzięki temu zaistnieje możliwość realizacji znaczącej liczby tzw. małych zadań, które w stosunkowo szybkim czasie pozytywnie wpłyną na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach samorządowych.

Rozwiązanie powyższe należy ocenić bardzo pozytywnie, podobnie jak zaproponowaną zmianę w art. 14 ust. 2 i 3, polegającą na zastąpieniu kategorii dochodów wykorzystywanych przy ustalaniu wysokości dofinansowania zadań powiatowych i gminnych w ramach funduszu – z dochodów własnych na dochody podatkowe, o których mowa w art. 20 ust. 3 i art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustalone z uwzględnieniem art. 32 ust. 1 i 3 tej ustawy. Zmiana ta stanowi odpowiedź na postulaty organizacji zrzeszających przedstawicieli samorządu terytorialnego. Przedmiotowa zmiana pozwoli na urzeczywistnienie faktycznej zamożności danej jednostki samorządu. Do dochodów własnych JST zalicza się bowiem m.in. spadki, zapisy i darowizny na rzecz JST, dochody ze sprzedaży majątku niewystępujące w każdym roku oraz incydentalne dochody z majątku JST, które nie mają charakteru stałych corocznych wpływów do budżetu jednostki. Dochody podatkowe są natomiast stabilnym dochodem samorządu mającym charakter systemowy, określony w ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Ze zmiany tej będą zadowolone przede wszystkim te powiaty, które prowadzą chociażby duże domy pomocy społecznej, w których odpłatność pensjonariuszy (mieszkańców) zalicza się do dochodów własnych powiatu, a tak naprawdę nie wystarcza na utrzymanie tych jednostek pomocy społecznej.

Wszystkie te rozwiązania mogłyby zostać ocenione pozytywnie, gdyby nie uwagi zgłaszane przez wielu samorządowców w kontekście doświadczeń z dotychczasowych naborów konkursowych i ogłaszania ostatecznych list z zadaniami do dofinansowania. Najtrudniej będzie we wszystkich ocenach wniosków o dofinansowanie zachować obiektywność i pełną transparentność postępowania. Art. 36b ust. 1 otrzymał brzmienie: „Minister właściwy do spraw transportu dokonuje oceny wniosków o dofinansowanie, o których mowa w art. 36a ust. 1, biorąc pod uwagę stan przygotowania zadania obwodnicowego, ze szczególnym uwzględnieniem posiadanych przez wnioskodawcę zezwoleń, pozwoleń i innych decyzji, które są niezbędne do realizacji zadania, oraz ochronę ośrodków życia społeczno-kulturalnego i zapewnienie bezpiecznego dostępu do tego środków, a także: wartość natężenie ruchu pojazdów w rozumieniu art. 2 pkt 31 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym; liczbę wypadków i kolizji drogowych – na drodze wojewódzkiej, która zostanie zastąpiona drogą wybudowaną w wyniku realizacji zadania obwodnicowego”. Trudno będzie przy rozpatrywaniu wielu zgłoszonych wniosków, znacznie przekraczających kwotę przeznaczoną do ich dofinansowania, nie ustrzec się subiektywnego ich oceniania.

Podobne zastrzeżenia można mieć do art. 36g, zgodnie z którym przy dokonywaniu oceny wniosku o dofinansowanie zadań miejskich brane będą pod uwagę np. poprawa jakości życia mieszkańców, poprawa stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego czy poprawa dostępności transportowej ośrodków życia gospodarczego.

Jeśli w procedurze oceniania nie będzie jasnych kryteriów przydzielania określonej liczby punktów za spełnienie poszczególnych wymogów, będzie wiele uzasadnionych pretensji co do wyników rozstrzygnięć. Nie osiągniemy celu zrównoważonego rozwoju i doprowadzimy do rozwoju wyspowego – uznaniowego.

Na koniec mojego wystąpienia jeszcze jedna uwaga, dotycząca zastąpienia wyrazów „Funduszu Dróg Samorządowych” wyrazami „Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg”. Czy ta zmiana jest konieczna, co wnosi nowego poza koniecznością posługiwania się nową nazwą, co często przychodzi z kłopotami?. Trudno jest zgodzić się z uzasadnieniem projektodawców, że ta zmiana podkreśli rolę funduszu jako instrumentu wsparcia samorządów realizujących inwestycje w rozwój infrastruktury drogowej. Na myśl od razu przychodzi mi ustawa procedowana w tej Izbie przed 2 tygodniami, związana ze wspieraniem rozwoju mieszkalnictwa, w której zastąpiono dobrze funkcjonującą nazwę „Towarzystwo Budownictwa Społecznego”, tj. TBS, wyrazami „Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa”, tj. SIM. Czy to tylko taka moda, czy może coś więcej? Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Popieram w całości ustawę o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw, jako skuteczne narzędzie rozwoju infrastruktury drogowej.

Dzięki zmianom w ustawie o Funduszu Dróg Samorządowych zostanie poszerzony zakres zadań dofinansowywanych z tego funduszu, o zadania polegające m.in. na budowie obwodnic w ciągu dróg wojewódzkich, budowie, przebudowie lub remoncie dróg wojewódzkich, powiatowych, gminnych, które są w zarządzie prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Słusznie zawarto w ustawie również regulacje dotyczące sfinansowania przedsięwzięć mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pieszym.

Rządowa pomoc w inwestycjach samorządowych jest niezbędna zwłaszcza z uwagi na mniejsze możliwości finansowe samorządów spowodowane pandemią. Przepisy regulujące omawianą materię zostały skonstruowane w taki sposób, aby móc dofinansować jak największą liczbę jednostek samorządu terytorialnego, z jednoczesnym uwzględnieniem limitu środków, jakimi będzie dysponował fundusz. Poszerzenie katalogu zadań finansowanych z funduszu, a także przyznanie dodatkowych pieniędzy na ich realizację przełoży się nie tylko na szybszą budowę bezpiecznych dróg, ale także na zapewnienie pracy wielu osobom, zwłaszcza z branży budowlanej. Zasadne jest także, aby lista rezerwowa, na której umieszcza się zadania powiatowe lub gminne rekomendowane do dofinansowania, które nie zmieściły się w wysokości środków przeznaczonych na dofinansowanie w danym województwie, obejmowała zadania do kwoty stanowiącej równowartość 75%, a nie 50% tych środków. Spowoduje to możliwość skorzystania z funduszu przez większą liczbę odbiorców niż dotychczas.

Podsumowując, uważam, że wszystkie omawiane zmiany przyczynią się do poprawy sytuacji dotyczącej rozbudowy czy modernizacji dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich, a także do stworzenia bezpiecznych warunków każdemu uczestnikowi ruchu drogowego, ze szczególnym uwzględnieniem pieszych.

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przy okazji sprawy Funduszu Dróg Samorządowych należy zwrócić uwagę na niejasne kryteria rozdziału środków z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. W całej Polsce gminy rządzone przez samorządowców niezwiązanych z PiS zostały wycięte z RFIL. Przykładem jest Inowrocław, w którym PiS od lat przegrywa wszystkie wybory. Na 37 wniosków złożonych do RFIL rząd nie uwzględnił żadnego. Jest to karanie mieszkańców określonych gmin, bo poza Inowrocławiem środków nie dostały także Strzelno, Sępólno czy Włocławek.

Takie działania świadczą wyłącznie o centralistycznym nastawieniu rządu, co jest niezgodne z zasadą decentralizacji władzy i samorządności. Te centralistyczne metody są metodami wschodnimi.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Serce rośnie, kiedy czyta się o tym, jakie są zamierzenia ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw. Wprost jest mowa o zwiększeniu dofinansowania Funduszu Dróg Samorządowych o 3 miliardy zł. Przy okazji zmienia się jego nazwę na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg. Zawsze mrozi mnie dodawanie do nazw słowa „narodowy” czy też „rządowy”, a dlaczego, to za chwilę. Dodatkowo fundusz ten będzie finansował także budowę obwodnic na drogach wojewódzkich, budowę lub remonty dróg w największych miastach oraz zadania polegające na poprawie bezpieczeństwa pieszych na przejściach.

Te dodatkowe, wpisane możliwości finansowania dodatkowych zadań powinny nas cieszyć i zyskiwać pełną akceptację. Niestety, praktyka przyznawania dofinansowania na różne zadania realizowane przez różne ministerstwa daje nam do myślenia i stąd wątpliwości, czy jeżeli będzie to fundusz rządowy – patrz: FIL – to pieniądze będą kierowane tylko do „pisowskich” samorządów i znów nie będzie żadnych kryteriów obiektywnych przy podziale tych środków. A szkoda!

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Wspólna realizacja przez rząd i samorządy działań zmierzających do poprawy stanu dróg jest wskazana. Daje to możliwość skuteczniejszego podnoszenia bezpieczeństwa w ruchu lądowym oraz podnosi komfort jego uczestników. Jednym z pierwszych, niezwykle ważnych z perspektywy czasu, projektów na większą skalę były działania związane z tzw. schetynówkami. Kolejnym przedsięwzięciem, które funkcjonuje w dalszym ciągu, jest Fundusz Dróg Samorządowych. Zapisy omawianej ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw budzą pewne wątpliwości.

Nowe przepisy wprowadzają regulację, na mocy której RFDS będzie finansował budowę obwodnic na drogach wojewódzkich, budowę oraz remont dróg w największych miastach oraz realizował działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa na przejściach dla pieszych. Kwota, która ma zostać wydatkowana, wynosi 3 miliardy zł. Jestem zwolennikiem inwestycji drogowych i skłaniam się do poparcia pomysłu. Jednocześnie jednak zmuszony jestem zaapelować o sprawiedliwy podział tychże środków, dzielenie ich nie uznaniowo i bez uprawiania polityki, jak miało to miejsce w przypadku drugiej puli środków z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.

Najistotniejszy z punktu widzenia bezpieczeństwa wydaje się brak zapisów zobowiązujących do przeznaczenie określonego procenta kwoty na poprawę bezpieczeństwa pieszych. Tylko w 2018 r. odnotowano 7 tysięcy 548 wypadków z udziałem pieszych, w których śmierć poniosły aż 803 osoby. Statystyka pokazuje, że rząd we współpracy z samorządami powinien jak najszybciej podjąć prace w tym zakresie.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw opiera się na projekcie rządowym. Ustawa ta ma na celu doprecyzowanie porządku prawnego, w tym przepisów sprzecznych z prawem unijnym.

Dzięki temu samorządy wprowadzą ograniczenia w ruchu pojazdów o nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t. Da to również odpowiednie narzędzia straży miejskiej i gminnej, które będą mogły nakładać kary. Wysokość kar określono następująco: 3 tysiące zł, gdy nacisk pojedynczej osi napędowej przekracza dopuszczalną wartość o nie więcej niż 10%; 6 tysięcy zł, gdy nacisk pojedynczej osi napędowej przekracza dopuszczalną wartość o więcej niż 10%, ale nie więcej niż 20%; 10 tysięcy w przypadku, gdy nacisk pojedynczej osi napędowej przekracza dopuszczalną wartość o więcej niż 20%. W innych przypadkach przewidziane są kary pieniężne w wysokości 12 tysięcy oraz 20 tysięcy zł.

Doprecyzowano również wysokość stawek opłat za wydanie zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego w kategoriach od pierwszej do piątej. Ustawa reguluje także kwestie związane z zakazem ruchu. Zakazu nie będzie można wprowadzać na drogach krajowych, z wyjątkiem tych zarządzanych przez prezydentów miast na prawach powiatu, na drogach publicznych finansowanych ze środków z budżetu Unii Europejskiej ani na transeuropejskiej sieci drogowej.

W Sejmie za przyjęciem ustawy głosowało 442 posłów, 12 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dostosowywanie przepisów prawa polskiego do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 marca 2019 r. jest jak najbardziej zasadne, dlatego popieram w całości ustawę o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Zmiany zapewnią zgodność ustawodawstwa z prawem unijnym i dadzą możliwość poruszania się pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t po drogach publicznych w Polsce bez konieczności uzyskiwania zezwoleń na przejazd pojazdu normatywnego. Nadto zostaną wprowadzone przepisy zgodnie z dyrektywą Rady 96/53/WE pozwalające na wprowadzenie ograniczenia w ruchu pojazdów o nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t, za wyjątkiem dróg krajowych zarządzanych przez GDDKiA, w sytuacji gdy stan techniczny uniemożliwi poruszanie się takich pojazdów zgodnie ze znakami drogowymi czy przepisami miejscowymi. Oczywiste jest, że nie każda droga nadaje się do ruchu omawianych pojazdów, dlatego będą również przepisy wyłączające drogi publiczne gruntowe z ruchu pojazdów ciężkich, a wprowadzanie kar administracyjnych za naruszenie zakazów będzie skutecznym narzędziem do egzekwowania przepisów. Prawidłowe jest wprowadzenie zamiany w kodeksie postępowania administracyjnego, aby orzeczenie TSUE mogło stanowić przesłankę do wznowienia postępowania, aby móc dostosować się do przepisów unijnych, tak jak w przypadku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności aktu normatywnego z konstytucją. Wprowadzone zmiany wymuszają na nas także zmianę definicji pojazdu normatywnego oraz pewne zmiany odnośnie do wydawania zezwoleń na przejazd pojazdu nienormatywnego i kar, co stanowi ujednolicanie przepisów materii przez nas omawianej. Zasadnie upoważniono straże gminne oraz miejskie do kontrolowania przewozów w zakresie weryfikowania nacisków na pojedynczą oś pojazdów ciężkich. Omawiane zmiany spowodują, że u nas, tak jak w innych państwach Unii Europejskiej, będzie dozwolony ruch pojazdów o nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t z reguły na wszystkich drogach, z zaznaczeniem, że władze lokalne będą mogły wprowadzić pewne ograniczenia ze względu na stan i jakość niektórych dróg lokalnych. Takie przepisy są dobrym rozwiązaniem i popieram je w całości.

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy o drogach publicznych jest efektem wyroku TSUE. Przy tej okazji ponownie warto wspomnieć, jak daleko od zasad unijnych odszedł rząd przy podziale środków z Funduszu Inicjatyw Lokalnych. Z całej Polski płyną sygnały o sortowaniu gmin na popierające PiS i te opozycyjne. Sprawa dotyczy środków rządowych przeznaczanych również na drogi. Chciałbym podkreślić, iż drogi nie mają koloru politycznego. Kryterium wspierania budowy dróg nie może być legitymacja partyjna wójta gminy. To absurdalne.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego jest projektem rządowym. Projekt ten zawiera wiele regulacji. Przede wszystkim z powodu wystąpienia pandemii COVID-19 i przeżywanego przez branżę lotniczą kryzysu zarządza się wstrzymanie rozbudowy infrastruktury lotniczej. Ponadto wydłuża się do 2025 r. termin na korzystanie z wszelkich udogodnień i rozwiązań pochodzących ze specustawy lotniskowej przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej, a także przez podmioty realizujące zakładanie lotnisk i zarządzanie nimi. W ustawie zawarto też adnotację o tym, że termin składania wniosków przez te podmioty do wojewodów wydłużony zostanie do 31 grudnia 2025 r. Ponadto mowa jest o rozwoju skokowym – planuje się inwestycje w Centralnym Porcie Komunikacyjnym będącym węzłem przesiadkowym dla ruchu lotniczego, kolejowego i drogowego.

Sejm uchwalił ustawę. W głosowaniu 413 posłów było za, 34 – przeciw, 5 się wstrzymało.

Nowelizacja ma wejść w życie z dniem 31 grudnia 2020 r.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W związku ze zbliżającym się końcem terminu obowiązywania specustawy lotniskowej zasadne jest przedłużenie tego okresu do 31 grudnia 2025 r. Dlatego popieram w całości zmiany ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego.

Dzięki omawianym rozwiązaniom będzie można kontynuować realizację zarówno obecnych, jak i kolejnych inwestycji w infrastrukturze lotniczej. Określa ona warunki przygotowania i realizacji inwestycji, zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje, a także wskazuje organy właściwe do podejmowania decyzji w sprawach związanych z inwestycjami lotniczymi. W myśl obowiązującej specustawy od 1 stycznia 2021 r. nie można byłoby składać wniosków o zezwolenie na realizację ww. inwestycji, a brak nowelizacji tego przepisu byłby kompletnie niczym nieuzasadniony. Ponadto procedowane przepisy pozwolą na realizację niektórych inwestycji towarzyszących budowie Centralnego Portu Komunikacyjnego. Pozytywną stroną omawianej ustawy będzie przyczynienie się do utrzymania wielu miejsc pracy, a także rozwoju regionów, na których terenie będą mogły powstawać lotniska.

Z całą pewnością należy stwierdzić, iż Polska ma dużą potrzebę, aby rozwinąć infrastrukturę lotniskową. Należy mieć na uwadze, że po ustabilizowaniu się sytuacji z pandemią musimy być przygotowani do zwiększonego ruchu pasażerskiego. Dzięki ustawie, o której mówimy, będzie to możliwe, a do tego będą istniały prawne instrumenty do współfinansowania inwestycji ze środków unijnych.

Podsumowując, powiem, że specustawa będzie umożliwiała zakładającym lotniska, zarządzającym lotniskami, a także Polskiej Żegludze Powietrznej korzystanie z rozwiązań przewidzianych w specustawie lotniskowej aż do końca 2025 r. Dlatego w pełni ją popieram.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Przedłożona ustawa lotniskowa nowelizuje tylko w jednym zakresie przygotowaną w 2009 r. tzw. specustawę lotniskową. Myślę tu o przepisie określającym termin, w którym zakładający lotnisko, zarządzający lotniskiem lub wprost Polska Agencja Żeglugi Powietrznej może złożyć wniosek do właściwego wojewody o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego. Zapisany termin – dzień 31 grudnia 2020 r. – to termin końcowy składania wniosków. Ta nowela wydłuża ten termin do 31 grudnia 2025 r.

I nie byłoby problemu, ale, jak to zwykle bywa w procedowaniu i legislacji w ciągu ostatnich 5 lat, projekty są przygotowywane bądź na kolanie, bądź – jak w tym przypadku – w ostatniej chwili.

I nie byłoby problemu, gdyby nie spojrzeć pod kątem terminów konstytucyjnych, które przysługują zarówno Senatowi, jak i prezydentowi na ewentualne odniesienie się do ustawy. Niestety, nie będzie możliwe pełne ich wykorzystanie przez wspomniane organy. Takie potraktowanie Senatu, a przede wszystkim prezydenta, pomijające gwarancję terminu na podjęcie decyzji w przedmiocie podpisania ustawy, stanowi wystarczającą przesłankę do stwierdzenia, że ustawodawca uchybił standardowi demokratycznego państwa – nakaz zachowania vacatio legis – wprost naruszając art. 2 konstytucji.

Nawet przy prostych, celowych nowelizacjach nie potraficie państwo zrobić dobrej roboty, nie łamiąc przy tym konstytucji.

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Z wielkim ubolewaniem chcę stwierdzić, iż w dobie pandemii rząd nie wspiera wystarczająco polskich lotnisk. Przykładem jest sytuacja portu w Szczecinie czy też portu w Bydgoszczy. Uważam, że PiS, które przeznacza aż 2 miliardy na propagandę w swojej telewizji, powinno zmienić priorytety. Z pewnością wsparcie lotnisk w tym trudnym okresie ma dla społeczeństwa większe znaczenie niż wsparcie partyjnej propagandy.

Przemówienie senatora Mieczysława Golby w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Mieczysława Golby w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Pandemia COVID-19 oraz skutki, jakie niesie za sobą, powodują załamanie światowej gospodarki. Od marca odnotowuje się znaczną recesję dotykającą wiele gałęzi gospodarczych, również recesję w zakresie infrastruktury transportu lotniczego. Odczuwalny kryzys w branży lotniczej ma negatywny wpływ na sytuację finansową podmiotów realizujących zadania na rynku lotniczym. Wstrzymane zostały realizacje inwestycji, które miały na celu rozbudowę infrastruktury lotnisk przez nimi zarządzających. Powodem jest konieczność zapewnienia środków finansowych na wspomniane inwestycje. Prognozy analityków ekonomicznych wskazują rok 2024 jako ten, w którym mają być osiągnięte wyższe wskaźniki ruchu lotniczego za sprawą dużego zahamowania zachorowań. Jednak aby powrót do sprawnego funkcjonowania branży lotniczej był możliwy, zachorowania te muszą utrzymać się na odpowiednio niskim poziomie, tak aby można było swobodnie korzystać z usług lotniczych.

Przyjęty przez Radę Ministrów projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego, który został przedłożony przez ministra infrastruktury, przewiduje znaczące zmiany. Są one konieczne i powinny być dostosowane do nadzwyczajnej sytuacji, w jakiej się znaleźliśmy. Wydłużenie terminu ma za zadanie umożliwić Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej oraz innym podmiotom odpowiedzialnym za zarządzanie lotniskami wykonanie nowych inwestycji związanych z infrastrukturą lotniczą, a co za tym idzie, inwestycji związanych z budową Centralnego Portu Komunikacyjnego. Zmiany te będą miały pozytywny wpływ na rynek pracy w rejonach inwestycyjnych, dlatego tak ważne jest wydłużenie terminu na składanie wniosku o zezwolenie na realizację inwestycji w zakresie infrastruktury transportu lotniczego.

Popieram ustawę o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego, mając nadzieję, że ustawa wejdzie w życie.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. oraz niektórych innych ustaw jest rządowym projektem ustawy. Przede wszystkim wydłuża do 31 grudnia 2023 r. obowiązywanie przepisów specustawy funduszowej niwelującej negatywne skutki COVID-19 przy realizacji unijnych programów operacyjnych. Szeroko zajęto się również zagadnieniami związanymi z Europejskim Funduszem Społecznym Plus. Nie zabrakło zapisów regulujących kwestie związane z zapobieganiem i zwalczaniem COVID-19 – w związku z wystąpieniem pandemii zaistniała szczególna konieczność wprowadzenia nowych przepisów. Ta specustawa miała na celu płynną realizację projektów, uwzględniała szczególne okoliczności, a stwarzając wyjątki, dała możliwość walki z koronawirusem. W związku z trwaniem pandemii zasadnicze jest wydłużenie perspektywy finansowej do grudnia 2023 r.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Traktując zmianę ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 oraz niektórych innych ustaw jako wydłużenie terminu obowiązywania specustawy funduszowej z dnia 3 kwietnia 2020 r., która przewiduje wiele rozwiązań wspierających realizację programów operacyjnych oraz pomoc beneficjentom programów realizujących projekty ze środków unijnych, pracodawcom, pracownikom, instytucjom uczestniczącym w systemach wdrażania środków europejskich, podmiotom prowadzącym domy społeczne, należy z całą pewności zgodzić się z jej zapisami. Nowelizacja słusznie maksymalnie wydłuża okres obowiązywania wspomnianej ustawy do dnia 31 grudnia 2023 r., czyli do ostatecznego zakończenia perspektywy finansowej UE 2014–2020. Czas ten na pewno przyczyni się do umożliwienia podjęcia działań niwelujących negatywne skutki pandemii większej liczbie instytucji wdrażających środki europejskie tytułem dofinansowania do swoich projektów, a przede wszystkim doprowadzi do finalizacji podjętych już projektów. W dalszym ciągu ustawa ta będzie uwzględniać szczególne okoliczności, w jakich znaleźli się wnioskodawcy programów operacyjnych oraz beneficjenci realizujący dane projekty, poprzez wprowadzanie pewnego rodzaju odstępstw i wyjątków od obowiązujących zasad wdrażania, realizacji i rozliczania projektów w ramach programów operacyjnych. W pełni zrozumiałe i uzasadnione jest poszerzenie zakresu przedmiotowego specustawy o Europejski Instrument Sąsiedztwa, ponieważ sytuacja pandemii z całą pewnością wywrze wpływ na wdrażanie wspomnianych programów, a dzięki zmianie art. 33 omawianej ustawy powstaną odpowiednie instrumenty, aby także instytucje związane z tymi programami mogły skorzystać z pomocy.

Zmiany ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju należy potraktować jako dopasowanie przepisów prawa polskiego do realizacji polityki Unii Europejskiej w celu złagodzenia skutków kryzysu wywołanego pandemią, zarówno tych społecznych, jak i gospodarczych. Aby móc ubiegać się o środki UE przeznaczone na łagodzenie skutków kryzysu, z całą pewnością należy wzmocnić kompetencje ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, co skutkować będzie dodaniem do działu „rozwój regionalny” spraw z zakresu opracowywania planów rozwojowych. Dzięki temu zapisowi plany rozwojowe będą mogły być współfinansowane ze środków unijnych.

Uważam, że biorąc pod uwagę kwestie przeze mnie omawiane, jak również szereg innych, projekt należy ocenić pozytywnie, upatrując w nim pozytywnego wpływu na rynek pracy poprzez wprowadzenie instrumentów zapewniających stabilizację sytuacji przedsiębiorców.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Uchwalona przez Sejm ustawa zmierza do zapewnienia możliwości stosowania reguł określonych w ustawie do zakończenia perspektywy finansowej na lata 2014–2020, tj. do 31 grudnia 2023 r., w celu usprawnienia działań zmierzających do przezwyciężenia konsekwencji gospodarczych i społecznych spowodowanych stanem pandemii.

I kolejny już raz w trakcie dzisiejszego posiedzenia mamy taką oto sytuację, że potrzebne i pilne rozwiązania, dobre rozwiązania przedstawione w ustawie w wyniku przygotowania projektów na ostatnią chwilę niestety naruszają art. 2 konstytucji.

Ta ustawa poza tą niezgodnością wprowadza także w art. 3 pkt 7 regulację dotyczącą planów rozwojowych. Są tam zapisy mówiące o tym, że w zakresie, w jakim w ramach planu rozwojowego jest udzielana pomoc publiczna w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub pomoc de minimis, wprost zastosowanie mają szczegółowe warunki i tryb udzielania pomocy, a jednocześnie minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego upoważniany jest do ich określenia w drodze rozporządzenia. Są tutaj wątpliwości co do naruszenia art. 92 konstytucji, rozporządzenia są wydawane bowiem przez organy wskazane w konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Niestety, z treści art. 141b ust. 5 wynika, że rozporządzenie będzie tak naprawdę regulowało cały zakres zastrzeżony dla ustawy, a mamy tu na myśli zarówno przeznaczenie, jak i warunki i tryb udzielenia pomocy publicznej lub pomocy de minimis w ramach planu rozwojowego.

Stąd moje ogromne wątpliwości co do konstytucyjności tej ustawy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw to rządowy projekt ustawy. Ustawa ta reguluje głównie kwestie związane z rozliczaniem podatku VAT – wprowadza m.in. ułatwienie dla eksporterów, ułatwienie w fakturowaniu. Tym sposobem proponuje się wydłużenie z 2 do 6 miesięcy terminu na wywóz towarów w celu zastosowania stawki podatku 0% w eksporcie towarów. Ustawa mówi także o zmianach w zakresie systemu zwrotu podatku podróżnym – tzw. Tax Free. Zwrot możliwy będzie dzięki systemowi teleinformatycznemu na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Popieram w całości ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, ponieważ wychodzi ona naprzeciw potrzebom przedsiębiorców i jest narzędziem minimalizacji biurokracji związanej z opodatkowaniem ich firm.

Należy wskazać, jednomyślnie, że rozwiązania w zakresie uproszczeń rozliczenia przez podatników podatku od towarów i usług tzw. pakietem Slim VAT są jasne, czytelne i zasługujące na poparcie. Brak konieczności uzyskiwania potwierdzeń odbioru faktur korygujących pozwoli przedsiębiorcom zaoszczędzić czas, omawiane przepisy bowiem gwarantują pewnego rodzaju swobodę w zakresie decydowania przez przedsiębiorców o sposobie dokonania korekty. W żadnym razie nie spowoduje to nadmiernej pracy czy potrzebę przygotowywania większej ilości dokumentów niż przy wystawianiu faktury korygującej. Dotychczas istniała duża potrzeba doprecyzowania wielu przepisów z materii podatku od towarów i usług, a dzięki wprowadzanym zmianom interpretacja ich będzie czytelniejsza i prostsza. Zostały także wzięte pod uwagę prośby Krajowej Administracji Skarbowej, aby uniemożliwić próby manipulacji kursami walut przez podatników. Dlatego przy ustalaniu sposobu ustalania różnic walutowych słuszne jest zaproponowanie podatnikom wyboru spośród kilku opcji, ale z zaznaczeniem minimalnego okresu stosowania danej metody na 12 kolejnych miesięcy.

Kolejna kwestia dotycząca przeniesienia postępowania związanego z wystawieniem, potwierdzeniem i rozliczeniem dokumentów Tax Free na drogę elektroniczną również zasługuje na aprobatę. Spowoduje to zmniejszenie liczby dokumentów, skrócenie czasu trwania całego postępowania, a tym samym przyspieszenie zwrotu podatku podróżnym w formie bezgotówkowej. Wszystkie procedowane zmiany przyczynią się do uszczelnienia systemu podatkowego, co przełoży się na lepsze warunki prowadzenia firm przez mikro-, małych i średnich przedsiębiorców oraz zapobiegnie praktykom nieuczciwej konkurencji.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku, Szanowni Państwo Senatorowie,

Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw zawiera zmiany czysto techniczne, ale bardzo słuszne.

Wprowadzenie tych rozwiązań na pewno usprawni działanie administracyjne i ułatwi działanie przedsiębiorców. Do tego właśnie musimy dążyć. Mamy pełną cyfryzację społeczeństwa i rozwiązania pozwalające na korzystanie z systemów teleinformatycznych są bardzo potrzebne i stanowią nierzadko spore ułatwienie. Jak wskazał wiceminister finansów, wprowadzenie elektronicznego Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych zastąpi aż 44 papierowe rejestry akcyzowe prowadzone obecnie przez naczelników urzędów skarbowych właściwych w sprawach akcyz. Takie rozwiązania zasługują na poparcie. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw oparta jest na projekcie rządowym. W ustawie skupiono się na kilku istotnych zmianach, takich jak uproszczenie zasad kontrolowania dostaw wyrobów akcyzowych w systemie EMCS PL2 czy wprowadzenie centralnej elektronicznej rejestracji podmiotów akcyzowych. Kierując się dobrem firm, w tym trudnym czasie zaproponowano również przedłużenie do 2022 r. okresu, w którym dostawy wyrobów akcyzowych realizowane będą nie tylko w tymże systemie. Zmiany te z pewnością wpłyną na obniżenie kosztów operacyjnych i znacząco ułatwią działalność firm, zwłaszcza małych i średnich.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Z uwagi na fakt, iż większość podmiotów zobowiązanych do obsługi przemieszczeń w systemie EMCS PL2 nadal stosowała wersję papierową dokumentu dostawy, podjęte zostały prace nad wprowadzeniem okresu przejściowego. W wyniku tego wprowadzono okres przejściowy umożliwiający stosowanie papierowego dokumentu dostawy do dnia 31 grudnia 2019 r. Termin ten został następnie, na mocy ustawy z dnia 12 grudnia 2019 r. zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy – Prawo celne, wydłużony do dnia 31 stycznia 2021 r. Niemniej jednak od dnia 1 lutego 2021 r. przedsiębiorcy muszą stosować nowe zasady wystawiania elektronicznych dokumentów dostawy, a więc muszą ponieść koszty dostosowania się do nowych wymagań. Niestety ustawodawca nie uwzględnił, iż wskazany termin powinien zostać odsunięty w czasie z uwagi na fakt, iż może być to problem dla przedsiębiorców, którzy przez szalejącą pandemię znajdują się w trudnej sytuacji. A zatem obciążenie ich takimi kosztami na początku przyszłego roku wydaje się nieodpowiedzialne. Sejm znowelizował wskazany termin i wydłużył go do 31 stycznia 2021 r., co oczywiście należy uznać za zasadne.

Nie ulega wątpliwości, iż w Polsce akcyza jest podatkiem dość archaicznym, który bardzo wolno ewoluuje. W związku z tym, iż ustawa zakłada wprowadzenie elektronicznych dokumentów dostawy, należałoby się zastanowić, czy zakres tej cyfryzacji nie powinien zostać rozszerzony na kolejnych etapach w celu zelektronizowania saldowania zabezpieczeń etc. Oczywiście zmiany te powinny być wprowadzane bez uszczerbku dla przedsiębiorców, tj. stopniowo, tak aby mogli oni ponieść określone obciążenia finansowe związane z koniecznością implementacji systemów elektronicznych.

Oczywiście ustawa porusza również wiele istotnych zagadnień z zakresu podatku akcyzowego, które należy uznać za istotne z punktu widzenia przedsiębiorców. Niejednokrotnie wskazywali oni na pojawiające się problemy dotyczące systemu rejestracji przewozów towarów akcyzowych i opłat. Pozostaje tylko wyrazić nadzieję, iż dzięki proponowanym zmianom wymienione problemy nie będą już występować. Liczę na to, iż ustawa zostanie przyjęta w przedstawionej wersji i nie ulegnie dalszym modyfikacjom, które miałyby negatywny wpływ na podatników. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw jest to rządowy projekt ustawy. Ustawa ta jest niezwykle ważna, dostosowuje bowiem struktury administracji rządowej do zrekonstruowanej Rady Ministrów. Zmiany w ustawie mają zwiększyć efektywność działalności administracji, a przy tym mają zmniejszyć koszty jej funkcjonowania poprzez zredukowanie liczby etatów.

Powstaną nowe działy administracji rządowej: centrum administracyjne rządu, leśnictwo i łowiectwo oraz geologia. Określono jasne zasady i kwestie związane z powyższymi działami. Geologia zajmować się będzie głównie gospodarowaniem surowcami kopalnianymi – przeprowadzane będą badania zasobów surowców kopalnych, oraz zapewnieniem poprawnego funkcjonowania państwowej służby geologicznej, która obejmie hydrogeologię. Leśnictwem i łowiectwem będzie kierował minister rolnictwa i rozwoju wsi.

W projekcie w dużej mierze skupiono się na określeniu zasad działania centrum administracyjnego rządu. Do jego zadań należeć będzie m.in. koordynacja działań administracji rządowej, analizowanie i ocena skutków społeczno-gospodarczych, a także obsługa na wielu płaszczyznach Rady Ministrów, prezesa i wiceprezesa Rady Ministrów. Określono także szereg zadań wykonywanych przez prezesa Narodowego Centrum Sportu, nowo powstałego organu centralnego.

Zastosowane zostaną również zmiany w zakresie naboru nowych pracowników urzędów państwowych, co znacząco wpłynie na proces rekrutacyjny. Pojawił się tu bardzo istotny zapis, mianowicie przewiduje się włączenie do szeregów służby cywilnej osób zajmujących stanowiska podsekretarzy stanu, jasno określa sposób ich powoływania oraz kwestie finansowe.

Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2021 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących obowiązków pracodawcy wobec pracowników przekształcanych urzędów, które wejdą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji w druku sejmowym, „Proponowane przepisy mają na celu dostosowanie struktury administracji rządowej do nowej, zrekonstruowanej struktury Rady Ministrów, będącej odpowiedzią na czasy, z którymi wiąże się wyzwanie wyjścia z kryzysu gospodarczego po pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Zmiany mają na celu zwiększenie efektywności, przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów działania administracji rządowej. Skonsolidowanie procesu decyzyjnego w gestii mniejszej liczby członków Rady Ministrów wymaga pewnych korekt optymalizujących w działach administracji rządowej”. Będę głosował za niniejszym projektem.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rozpatrywana ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej oraz wynikające z nich zmiany w przepisach kilkudziesięciu innych ustaw. Proponowane zmiany mają na celu dostosowanie struktury administracji rządowej do nowej, zrekonstruowanej struktury Rady Ministrów, będącej, zdaniem projektodawców, odpowiedzią na czasy, z którymi wiąże się wyzwanie wyjścia z kryzysu gospodarczego po pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2. O ile zmiana struktury organizacyjnej dostosowująca ją do nowych zadań jest jak najbardziej oczywista i zasadna, o tyle wprowadzane zmiany w ustawie o pracownikach urzędów państwowych, zmiany w ustawie o Radzie Ministrów, a tym bardziej zmiany w ustawie o służbie cywilnej muszą budzić obawy i niepokój.

Przepis art. 4 ustawy wprowadza zmianę do ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, polegającą na dodaniu po art. 2 art. 2a, zgodnie z którym prezes Rady Ministrów będzie mógł określić w drodze rozporządzenia komórki organizacyjne w urzędach, o których mowa w art. 1 ust. 2 tej ustawy, których pracownicy są urzędnikami państwowymi w rozumieniu tej ustawy.

W przepisie art. 1 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, do którego odwołano się w treści przepisu, jest mowa przykładowo o urzędach ministrów w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów czy urzędach wojewódzkich, a więc jednostkach organizacyjnych zaliczanych do sfery administracji rządowej. W uzasadnieniu do projektu ustawy można przeczytać, że kryzys gospodarczy po pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 wymusza zmiany w strukturze zatrudnienia administracji rządowej, a projektowany przepis pozwoli na elastyczne regulowane polityki zatrudnienia.

Zdaniem Stowarzyszenia Absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej nadanie prezesowi Rady Ministrów kompetencji do określenia w drodze rozporządzenia komórek organizacyjnych w KPRM, w ministerstwach, urzędach wojewódzkich itd., których pracownicy są urzędnikami państwowymi w rozumieniu ustawy o pracownikach urzędów państwowych, sprawi, że w administracji rządowej, a nawet w obrębie jednego urzędu funkcjonować będą równolegle dwa „korpusy”, działające na podstawie różnych przepisów regulujących m.in. kwestie pracownicze. Brak jednolitej pragmatyki urzędniczej może w rezultacie skutkować degradacją służby cywilnej.

Wskazać należy także na problem odstępowania od otwartych i konkurencyjnych naborów na wolne stanowiska pracy w administracji rządowej, co stanowi ograniczenie prawa obywateli do dostępu do służby cywilnej, ale i ograniczenie możliwości dokonania najlepszego wyboru na podstawie merytorycznych kryteriów. W efekcie istnieje poważne ryzyko, że tego typu rozwiązanie może doprowadzić do obniżenia jakości kadr i upartyjnienia struktur administracji rządowej, a to z kolei może spowodować ograniczenie zdolności administracji do realizacji zadań publicznych i destabilizację administracyjnego aparatu państwa.

Obawy może budzić także brzmienie art. 21 ustawy wprowadzający zmiany polegające na zniesieniu szczególnych wymagań wobec kandydatów na kierownicze stanowiska w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych. Zwraca na to uwagę także wymienione wcześniej stowarzyszenie, które proponuje wprowadzenie poprawki skutkującej następującym brzmieniem przepisu art. 21 pkt 2: „Art. 28a otrzymuje brzmienie: «Na stanowisko podsekretarza stanu, dyrektora lub zastępcy dyrektora kierującego departamentem, biurem lub komórką równorzędną w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych może zostać powołany członek personelu dyplomatyczno-konsularnego albo inna osoba spełniająca wymagania określone w art. 12 ust. 1 pkt 2–5, którzy spełniają dodatkowo wymagania określone w art. 53 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej»”. Za taką poprawką będę głosował, a jeśli nikt wcześniej jej nie zgłosi, to ja ją zgłoszę jeszcze dzisiaj w czasie tej dyskusji.

Utrzymanie w procedowanej ustawie art. 40 pozwoli na wzrost wynagrodzeń podsekretarzy stanu, którzy dzięki uchwalonej ustawie zostaną włączeni do korpusu służby cywilnej. Jest to sposób obejścia dotychczasowych przepisów w zakresie wynagrodzeń tej grupy urzędników i załatwienie tej sprawy „tylnymi drzwiami”. Nie jest to do przyjęcia w państwie prawa ani w aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej, zdeterminowanej w dużej mierze występowaniem epidemii. Przepisy prawa powszechnie obowiązującego nie mogą ustanawiać uprzywilejowania poszczególnych grup zawodowych, zwłaszcza w sektorze publicznym. Zatem przepis art. 40 powinien zostać skreślony z procedowanej ustawy, tym bardziej że wiele osób zajmujących obecnie stanowiska podsekretarzy stanu odgrywa ważne role w strukturach partyjnych i włączenie tych stanowisk do korpusu służby cywilnej musi budzić poważne wątpliwości.

Doprecyzowania wymagają sprawy związane z finansowaniem szkolnictwa wyższego i nauki. Podstawową zmianą wprowadzoną w rozpatrywanej ustawie, a dotyczącą ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, jest wprowadzenie drugiego podstawowego źródła finansowania celów zadań opisanych w art. 365 tej ustawy w postaci części budżetowej, której dysponentem jest minister właściwy do spraw gospodarki. Dwoistość finansowania wprowadzona jest w nowym brzmieniu art. 366 i utrzymana w nowelizowanym art. 368 ust. 8–11, a w art. 369 zmiana polega na tym, że środki na utrzymanie unikatowej aparatury przyznawane są przez ministra na podstawie wniosku podmiotu i tylko te środki przydzielane są podmiotowi w drodze decyzji administracyjnej, wyłączone spod tego trybu są zaś środki subwencji.

Na konieczność zgłoszenia poprawki do ustawy wskazuje rada Krajowej Sekcji Administracji Skarbowej NSZZ „Solidarność”, proponując zmianę art. 97 ust. 6, 7 i 9 ustawy o służbie cywilnej poprzez wykreślenie ust. 6 i 7 oraz nadanie ust. 9 brzmienia: „Na pisemny wniosek członka korpusu służby cywilnej czas wolny w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych oraz dzień wolny, o którym mowa w ust. 8, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu”. Do powyższej propozycji jest pełne uzasadnienie prawne, wskazujące na zasadność wprowadzenia takiej poprawki, za którą będę głosować, a jeśliby jej nikt nie zgłosił, uczynię to osobiście.

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Chciałabym się odnieść do zapisów ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw.

Uchwalona przez Sejm ustawa przewiduje włączenie do korpusu służby cywilnej podsekretarzy stanu. Według wnioskodawców celem zaprojektowanej zmiany jest zapewnienie większej niż dotychczas profesjonalizacji korpusu służby cywilnej. Efekt wprowadzonych zmian będzie jednak przeciwny – będzie nim jedynie wzrost wynagrodzeń podsekretarzy stanu oraz dalsze osłabienie i upolitycznienie służby cywilnej. Proces ten rozpoczął się już w 2015 r., kiedy to zniesiono obowiązek przeprowadzania otwartych i kompetencyjnych konkursów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej. W ich miejsce wprowadzono powołania, które pozwalają rządzącym niemal dowolnie obsadzać stanowiska, chociażby stanowiska dyrektorów generalnych czy dyrektorów departamentów.

Przypomnijmy, że art. 153 konstytucji stanowi, że służbę cywilną powołuje się w urzędach administracji rządowej w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa. Wprowadzone ustawą rozwiązania dotyczące włączenia podsekretarzy stanu do korpusu służby cywilnej nie gwarantują spełnienia niemal żadnego z wymienionych wymogów. W praktyce dzięki ustawie członkami korpusu staną się obecnie czynni politycy, otwarcie manifestujący swoje poglądy polityczne.

Warto zwrócić uwagę, że Sejm nie wprowadził rozwiązań, które zapewniłyby pełnienie funkcji podsekretarzy stanu przez osoby bezstronne politycznie. Takim rozwiązaniem, zaproponowanym chociażby przez Stowarzyszenie Absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, byłby np. obowiązek złożenia przez osobę obejmującą wyższe stanowisko w służbie cywilnej oświadczenia, pod rygorem odpowiedzialności karnej, że nie jest i w ostatnich 5 latach nie była członkiem partii politycznej.

Brakuje też przepisów regulujących kwestię doświadczenia czy wykształcenia wymaganego od osób, które miałyby pełnić funkcje podsekretarzy stanu.

Z pewnością duża zmiana będzie dotyczyć wynagrodzeń podsekretarzy stanu, którzy teraz, wyłączeni spod określonych limitów, będą mogli zarabiać więcej. Otrzymają oni również przywileje, jakimi cieszą się pozostali członkowie korpusu, takie jak chociażby wypłata trzynastej pensji. Poszukiwanie sposobu na wzrost wynagrodzeń podsekretarzy stanu wydaje się szczególnie niewłaściwe w okresie pandemii, kiedy to rząd zamroził pensje i wstrzymał wypłatę nagród dla pozostałych urzędników.

Eksperci zwracają również uwagę na to, że dzięki przeniesieniu podsekretarzy stanu do korpusu służby cywilnej premier będzie mógł zapewnić, że ogranicza liczbę wiceministrów i odchudza administrację rządową. Jest to jednak bardzo złudne i niezbyt uczciwe, zarówno wobec wyborców, jak i tych członków służby cywilnej, którzy sumiennie wykonują swoje obowiązki, nie mogąc w tym i kolejnym roku liczyć na podwyżki czy premie.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Wysoka Izbo!

Przedmiotowa ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw jest procedowana w fatalnym czasie i w fatalny sposób. Celem ustawy jest m.in. podniesienie wynagrodzeń dla podsekretarzy stanu do kwoty blisko 21 tysięcy zł, co będzie miało też przełożenie na inne wynagrodzenia, w przypadku których wynagrodzenie podsekretarzy jest kwotą bazową. Podnoszenie wynagrodzeń w czasie epidemii i w czasie, kiedy rząd zamraża płace w sferze budżetowej, jest nieetyczne i budzące kontrowersje. Podsekretarze stanu zarabiają za mało, ale taki skok wynagrodzeń spowoduje kolejne zachwianie proporcji.

Forma procedowania przedmiotowej ustawy też jest fatalna. Brak konsultacji publicznych i brak informacji o takich konsultacjach budzi uzasadnione wątpliwości. Niezrozumiałym jest, dlaczego to premier w drodze rozporządzenia będzie decydował o tym, w których komórkach organizacyjnych w urzędach pracownicy będą urzędnikami państwowymi. COVID nie może być pretekstem do demontowania korpusu służby cywilnej. Ta ustawa jest powrotem do czasów słusznie minionych. Nie można powracać do zastąpienia korpusu służby cywilnej – profesjonalnej i apolitycznej – pracownikami państwowymi zatrudnianymi bez kryteriów i uznaniowo. Rodzi to obawy, że tak naprawdę służba cywilna przestanie istnieć.

Duże kontrowersje budzi utrata niezależności przez Polski Komitet Normalizacyjny. Ustawa o normalizacji z 2002 r. (DzU nr 169 z 2002 r., poz. 1368) powstała w wyniku dostosowania polskiego prawa technicznego do prawa stosowanego w krajach o gospodarce rynkowej, w tym w EOG. Istotnym elementem tego prawa jest niezależność jednostki normalizacyjnej od jakiejkolwiek grupy interesów, w tym od administracji rządowej. W większości krajów rozwiniętych gospodarczo jednostki normalizacyjne są całkowicie niezależne od władz administracyjnych, choć spełniając swoją rolę we wspieraniu gospodarki, ściśle z nimi współpracują zgodnie z zasadami partnerstwa prywatno-publicznego. Jednym z nienegocjowalnych warunków akcesji Polski do UE było spełnienie tych wymagań. PKN został poddany audytowi przeprowadzonemu przez europejskie organizacje normalizacyjne, w trakcie którego były analizowane postanowienia tej ustawy, w szczególności pod kątem niezależności PKN od administracji rządowej. Kwestionowano nadzór prezesa Rady Ministrów nad PKN, ale wobec postanowień dotyczących uprawnień Rady Normalizacyjnej przy PKN uznano, że w takiej formie nadzór premiera jest akceptowalny.

Polski Komitet Normalizacyjny stał się członkiem europejskich organizacji normalizacyjnych, stowarzyszeń prywatnych niezależnych od organów UE, przed formalną akcesją Polski, już 1 stycznia 2004 r. Spełnienie wszystkich kryteriów członkostwa, w tym kryterium niezależności, jest wymagane od członków tych organizacji przez cały czas trwania członkostwa, co jest potwierdzane odpowiednimi audytami. Niespełnianie kryteriów prowadzi w konsekwencji do wykluczenia jednostki normalizacyjnej z tych organizacji. W efekcie będzie to szkodliwe dla całej polskiej gospodarki, bo polskie podmioty nie będą miały wpływu na kształtowanie wymagań na jednolitym rynku.

Zgodnie z nowym projektem ustawy o działach PKN traci swoją niezależność z uwagi na to, że zostaje włączony do działu administracji rządowej: gospodarka. W obecnym brzmieniu art. 33a ustawy z dnia 4 września 1997 r. (DzU z 2020 r., poz. 1220 tj.) PKN podlega prezesowi RM jako jednostka nieobjęta działem adminstracji rządowej. Zatem nasza sytuacja znacznie się pogarsza i stoi w sprzeczności z art. 4 ust. 6 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (DzU z 2015 r., poz. 1483), tj. z zasadą niezależności od administracji publicznej, jak i zasadami europejskich i międzynarodowych organizacji normalizacyjnych.

Istotą misji PKN jest organizacja i kontrola procesu tworzenia norm; inicjatywę w tym względzie posiadają jednak niezależne od PKN komitety techniczne, polscy przedsiębiorcy i inne organizacje, a także przedstawiciele samej administracji rządowej. PKN nie ma prawa do decydowania o tym, czy powstają normy i jakie, zapewnia jedynie, ze będą one odpowiedniej jakości, a stanowiska wszystkich wspomnianych podmiotów zostaną uwzględnione. Jest to konsekwencją oparcia polskiego, jak również europejskiego i międzynarodowego systemu normalizacji na zasadzie dobrowolności. Naszym zdaniem niewskazane byłoby upoważnienie ministra administracji rządowej do nadzoru nad instytucją, która zgodnie z zasadami normalizacji ma być bezstronnym organizatorem prac normalizacyjnych.

Od 1994 r. PKN utrwala wśród polskich przedsiębiorców przekonanie, że to oni są odpowiedzialni za tworzenie i treść Polskich Norm, a nie administracja rządowa. Przewidywane zmiany sytuujące PKN w działach administracji rządowej będą postrzegane jako oznaka przejęcia przez administrację rządową odpowiedzialności za tworzenie norm, co miało miejsce przez prawie 50 lat w systemie gospodarki planowej.

Z uwagi na wymienione kwestie oraz na konieczność utrzymania niezależności PKN jako jednego z kryteriów członkostwa w europejskich organizacjach normalizacyjnych zmiany zawarte w ustawie są nie do zaakceptowania.