Aktualności

Konieczna jest pilna nowelizacja ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób – to wniosek z dyskusji podczas wspólnego posiedzenia Komisji Zdrowia i Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, poświęconego funkcjonowaniu Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie (KOZZD).

Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar przypomniał, że ustawa z 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia wprowadziła 2 środki ograniczające wolność: bezterminowe pozbawianie wolności w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie osób, które odbyły kary więzienia, ale zostały uznane za stwarzające zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób oraz nadzór prewencyjny bez umieszczania w ośrodku. Poinformował, że w ciągu swojej kadencji skierował 61 wystąpień generalnych w sprawie tej ustawy, wskazując na luki prawne, ale dotychczas żaden uprawniony organ nie podjął inicjatywy legislacyjnej, aby kompleksowo znowelizować ustawę. Zwrócił uwagę, że w ośrodku w Gostyninie przebywają osoby, które nie powinny tam być – chore psychiczne i w tzw. trybie zabezpieczenia cywilnego. „Nie odrzucam konieczności istnienia takiego ośrodka. Nie można jednak godzić się, aby osoby tam przebywające były pozbawione wolności bez przestrzegania elementarnych praw człowieka” – mówił Adam Bodnar. Jego zdaniem ustawodawca powinien precyzyjnie określić warunki pobytu w KOZZD, w szczególności uregulować ograniczenia w korzystaniu z konstytucyjnych praw i wolności obywatela. „Jest to niezbędne, aby KOZZD realizował swój ustawowy cel – terapię osób stwarzających zagrożenie” – przekonywał. W ocenie rzecznika praw obywatelskich konieczna jest nie tylko nowelizacja ustawy, ale także zmiana filozofii funkcjonowania ośrodka z uwzględnieniem doświadczeń takich ośrodków w Holandii czy w Niemczech. Jego zdaniem należy również uporządkować wydane przez ministra zdrowia akty wykonawcze i zwiększyć liczbę podmiotów leczniczych, z którymi NFZ może podpisać umowy w zakresie terapii zaburzeń preferencji seksualnych. Wskazał też na potrzebę otwarcia drugiego ośrodka, gdyż ten w Gostyninie jest przepełniony; obecnie przebywa tam 91 osób, po 6–7 w jednym pomieszczeniu. Zastępczyni rzecznika praw obywatelskich Hanna Machińska wskazała ponadto na potrzebę zmiany przepisów ustawy dotyczących nadzoru prewencyjnego, dopuszczenia stosowania tzw. bransoletki elektronicznej przy nadzorze prewencyjnym czy uregulowania kwestii leczenia w szpitalu. Zwróciła uwagę, że decyzja o przedłużeniu pobytu w KOZZD powinna być postanowieniem sądu, które jest zaskarżalne.

Z opinią rzecznika praw obywatelskich o potrzebie nowelizacji ustawy zgodzili się dyrektor KOZZD w Gostyninie Ryszard Wardeński, zastępca rzecznika praw pacjenta Grzegorz Błażewicz i wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski, który poinformował, że przygotowywany jest projekt ustawy, uwzględniający uwagi rzecznika praw obywatelskich.

Komisje poparły propozycję przewodniczącej Komisji Zdrowia senator Beaty Małeckiej-Libery, aby zwrócić się do resortów zdrowia i sprawiedliwości o przedstawienie za 3 tygodnie informacji na temat przygotowywanych zmian ustawy.