Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy – Prawo pocztowe dotyczy m.in.: zmiany i uproszczenia procedury finansowania kosztu netto przez likwidację funduszu kompensacyjnego i wskazanie budżetu państwa jako wyłącznego źródła finansowania kosztu netto; upowszechnienia innowacyjnych rozwiązań technologicznych, w tym usług i komunikacji cyfrowej, zwiększenia praw odbiorców w procesie doręczeń, uproszczenia procedur stosowanych przez krajowy organ regulacyjny.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Pocztowe usługi powszechne są zaliczane do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, czyli usług, których zapewnienie leży w interesie społecznym i które bez interwencji publicznej nie byłyby świadczone na rynku (lub byłyby świadczone na znacznie mniej korzystnych warunkach). Interwencja ta polega zazwyczaj na nałożeniu na określonego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców obowiązków związanych z zapewnieniem dostępu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym dla wszystkich obywateli po przystępnych cenach.

Dyrektywa 97/67/WE zmieniona dyrektywą 2008/6/WE wymaga zapewnienia przez państwa członkowskie Unii Europejskiej pocztowych usług powszechnych o określonej jakości, dostosowanych do potrzeb ich użytkowników, świadczonych w sposób ciągły po przystępnej cenie. Zakres obowiązku świadczenia usług powszechnych obejmuje takie aspekty jak częstotliwość doręczeń (świadczenie usługi nie mniej niż 5 dni roboczych w tygodniu), dostępność placówek pocztowych, limity wagowe przesyłek oraz standardy jakości usług powszechnych.

Dyrektywa 97/67/WE zmieniona dyrektywą 2008/6/WE przewiduje możliwość dofinansowania kosztu netto w ramach mechanizmu rekompensat ze środków pochodzących z funduszy publicznych lub podziału kosztu netto między operatorów świadczących usługi. Źródłem dofinansowania obowiązku świadczenia usług powszechnych w pierwszej kolejności mogą być środki publiczne, a w drugiej – mechanizm podziału kosztu netto pomiędzy operatorów świadczących usługi wchodzące w zakres usług powszechnych.

W art. 7 ust. 3 dyrektywy 97/67/WE zmienionej dyrektywą 2008/6/WE sformułowane zostało zastrzeżenie, że zastosowanie jakiegokolwiek mechanizmu dofinansowania kosztu netto jest uzależnione od spełnienia dwóch warunków łącznie: obowiązki związane ze świadczeniem usług powszechnych pociągają za sobą koszt netto dla operatora wyznaczonego; koszt netto stanowi nieuzasadnione obciążenie finansowe.

Obecnie obowiązujące przepisy przewidują możliwość udzielenia operatorowi świadczącemu usługi powszechne, czyli operatorowi wyznaczonemu (w wyniku rozstrzygniętego w 2015 r. konkursu przeprowadzonego przez Prezesa UKE rolę tę w latach 2016–2025 pełni Poczta Polska SA), rekompensaty w przypadku, gdy świadczenie tych usług w danym roku obrotowym przyniosło stratę (rozumianą jako ujemny wynik finansowy na sprzedaży usług powszechnych). Obowiązuje mieszany mechanizm finansowania, w ramach którego rekompensata powinna być finansowana przede wszystkim z udziałów operatorów pocztowych objętych obowiązkiem udziału w dopłacie, a z budżetu państwa dopiero wtedy, gdy kwota pochodząca od operatorów obowiązanych nie wystarczy na pełne sfinansowanie rekompensaty.

W ramach obecnego mechanizmu do udziału w dopłacie są uprawnieni operatorzy pocztowi świadczący usługi powszechne lub usługi wchodzące w zakres usług powszechnych, których przychód z tych usług w roku obrotowym, za który jest ustalana dopłata, przekroczył 1 milion zł. Zgodnie z art. 108 ust. 3 prawa pocztowego są oni obowiązani do prowadzenia przejrzystej rachunkowości w sposób zapewniający prowadzenie wyodrębnionej ewidencji dla usług wchodzących w zakres usług powszechnych, pozostałych usług pocztowych i pozostałej działalności gospodarczej, w celu ustalenia kwoty przychodów stanowiących podstawę do określenia udziału operatora w dopłacie. Ponieważ łączna kwota udziału w dopłacie operatorów pocztowych (poza operatorem wyznaczonym) w poszczególnych latach oscyluje wokół 1 miliona zł, utrzymanie tego obowiązku stanowi obciążenie administracyjne nieuzasadnione rzeczywistym interesem budżetu państwa. Rezygnacja z tego komponentu dofinansowania kosztu netto zmniejszy też bezpośrednie obciążenie finansowe operatorów pocztowych, co jest niezwykle istotne w obliczu przemian zachodzących na rynku usług pocztowych”.

Spodziewanym efektem nowelizacji jest usprawnienie procedury dofinansowania kosztu netto świadczenia usługi powszechnej, umożliwiające wypłacenie operatorowi wyznaczonemu należnej rekompensaty. Zapewnienie efektywnego systemu dofinansowania kosztu netto jest niezbędne dla utrzymania wysokiej jakości świadczenia usługi powszechnej na terytorium całego kraju. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo pocztowe ma na celu zagwarantowanie efektywnego mechanizmu finansowania kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych, spełniającego warunki zawarte w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady 97/67/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. oraz 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. Wskazane jest także zmodyfikowanie przepisów określających funkcjonowanie usług pocztowych w naszym kraju tak, aby tworzyły prawidłowy element handlu elektronicznego, e-commerce.

Aktualne doświadczenia wskazują, że stosowany w prawie pocztowym mechanizm dofinansowania kosztu netto jest niewydajny i znacząco utrudnia wypłatę dopłat z tego tytułu wyznaczonemu operatorowi. Wskazane jest zatem podjęcie zdecydowanych działań w związku z finansowaniem kosztu netto w ramach mechanizmu rekompensat ze środków pochodzących z funduszy publicznych, które sprzyjają utrzymaniu przez operatora pocztowej usługi powszechnej o określonej jakości. W związku z obecnym etapem rozwoju rynku cyfrowego niezbędne jest wykorzystanie i zastosowanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych związanych nie tylko ze sprzedażą, ale również z możliwością cyfrowego zamawiania i kontrolowania procesu dostawy. Dobrym działaniem jest także zmniejszenie dysproporcji praw nadawcy i odbiorcy w procesie doręczania. Pozytywnie należy ocenić również uproszczenie procedur stosowanych przez prezesa UKE w ramach kontroli cen usług powszechnych poprzez rezygnację z mechanizmu price cap, w którym wyznaczano górny poziom możliwej podwyżki ceny za usługę powszechną zgodnie z obowiązującym algorytmem.

Wprowadzenie przedstawionych zmian regulacyjnych wraz z przyjęciem nowych technologii znacznie ulepszy funkcjonowanie polskiego rynku usług pocztowych, a także w dużym stopniu obniży koszty działalności uprawnionych przedsiębiorców. Ponadto korzystnie wpłynie na zmniejszenie obciążenia administracyjnego operatorów pocztowych, jak i na uproszczenie procedur krajowego organu regulacyjnego.

Podsumowując, omawiana ustawa jasno dostosowuje przepisy do przemian zachodzących na rynku usług pocztowych oraz pozytywnie przyczynia się do jego rozwoju, wychodząc naprzeciw potrzebom naszego społeczeństwa. Dlatego w całości popieram wszystkie zaproponowane zmiany.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo pocztowe przewiduje likwidację funduszu kompensacyjnego, wskazując jednocześnie budżet państwa jako wyłączne źródło finansowania kosztu netto, zgodnie z mechanizmami określonymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/6/WE. Nowelizacja ustawy zakłada również zwiększenie praw odbiorców poprzez usankcjonowanie praktyki uzgodnienia z odbiorcą miejsca doręczenia przesyłki, np. w ramach przekierowania paczki. Ponadto uproszczone zostaną procedury stosowane przez prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Celem ustawy jest m.in. wprowadzenie skutecznego mechanizmu finansowania straty powstałej w związku ze świadczeniem usług powszechnych przez operatora pocztowego. Obecnie finansowanie kosztu netto uruchamiane jest w przypadku, gdy świadczenie usług powszechnych przyniosło stratę rozumianą jako ujemny wynik sprzedaży tych usług.

Najistotniejszą zmianą w omawianej ustawie jest zmiana systemu wypłaty rekompensat w przypadku strat w zakresie prowadzenia usług powszechnych. Mimo to największe kontrowersje budzi sama istota tych zmian. Mówiąc dokładniej, od 2015 r. operatorem wyznaczonym na okres 10 lat jest Poczta Polska. W przypadku, gdy odnotuje ona stratę, rekompensata zostanie wypłacona z funduszu, na który składali się sami operatorzy i budżet państwa. W tym przypadku strata została odnotowana w 2013 r. i wyniosła ok. 90 milionów zł. Na rok 2023 zostanie wyznaczony limit w wysokości blisko 700 milionów zł. Nasuwa się jedno pytanie: w jaki sposób system wypłaty rekompensat wprowadzony przez rząd będzie oddziaływał na konkurencyjność rynku pocztowego, jeśli weźmie się pod uwagę dobrą jakość oraz cenę usług?

Poczta tradycyjna coraz częściej zastępowana jest pocztą elektroniczną, dlatego zrozumiałe jest to, że ustawa dostosowuje przepisy prawa do zmieniającego się rynku oraz technologii. Budżet państwa zostanie obciążony, gdyż zakres usług zmaleje, a koszty obsługi wzrosną. Mimo to mam nadzieję, że te zmiany będą miały pozytywny wpływ zarówno na budżet, jak i na sam rynek. Dziękuję.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Fundamentalnym celem projektowanej ustawy o zmianie ustawy – Prawo pocztowe jest wprowadzenie nowych mechanizmów finansowania strat powstałych w związku ze świadczeniem usług powszechnych przez operatora pocztowego.

Pozostałe zmiany wprowadzane przedmiotową regulacją posiadają charakter techniczny, dostosowujący obecne regulacje do zmian zachodzących na rynku i rozwijającej się technologii, w szczególności poprzez rozszerzenie usług cyfrowych. Dla przykładu: wprowadza się możliwość udzielenia pełnomocnictwa pocztowego za pośrednictwem internetu oraz pobierania elektronicznego potwierdzenia nadania przesyłki ze strony internetowej Poczty Polskiej. Tego typu zmiany nie budzą żadnych zastrzeżeń oraz wątpliwości i jawią się jako słuszne i pożądane.

Większą uwagę należy poświęcić regulacjom przewidującym zmianę mechanizmów finansowania straty związanej ze świadczeniem usług przez operatora pocztowego. W obecnym stanie prawnym finansowanie kosztu netto rozpoczyna się wówczas, gdy świadczenie usług powszechnych przyniosło stratę rozumianą jako ujemny wynik na sprzedaży tych usług. Wówczas koszt netto jest finansowany z udziałów operatorów pocztowych objętych obowiązkiem udziału w dopłacie, a gdy suma udziałów w dopłacie wnoszonych przez operatorów pocztowych jest niewystarczająca do sfinansowania tego kosztu, zostaje on pokryty z budżetu państwa.

W uzasadnieniu projektu wskazano, że obecne rozwiązanie, czyli finansowanie straty z udziałów operatorów, stanowi nadmierne obciążenie administracyjne operatorów pocztowych związane zarówno z ustalaniem ich udziału w dopłacie, jak i z prowadzeniem wyodrębnionej ewidencji rachunkowej dla usług wchodzących w zakres usług powszechnych, pozostałych usług pocztowych i pozostałej działalności gospodarczej w celu ustalenia kwoty przychodów stanowiących podstawę do określenia udziału operatora w dopłacie. W związku z tym nowelizacja ustawy zakłada zmiany, które polegają na rezygnacji z finansowania kosztu netto z udziałów operatorów pocztowych objętych obowiązkiem udziału w dopłacie oraz ustaleniu budżetu państwa jako wyłącznego źródła finansowania tego kosztu. Finansowanie będzie udzielane w formie dotacji celowej.

Niezależnie od tego wprowadzone zostały zmiany mające na celu uproszczenie procedur stosowanych przez prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w zakresie kontroli cen usług powszechnych. Zmiany te polegają na rezygnacji z mechanizmu price cap, wyznaczającego góry poziom możliwej podwyżki ceny za usługę powszechną zgodnie z obowiązującym algorytmem. Obecnie kontrola cen za usługi powszechne zostanie oparta na szczegółowej analizie cennika usług powszechnych, w ramach której prezes UKE oceniać będzie przystępność cenową, rentowność opłat, przejrzystość cennika usług powszechnych oraz niedyskryminacyjny charakter tego cennika. Według ocen ekspertów projektowane zmiany nie budzą wątpliwości legislacyjnych.

Należy jednak zwrócić uwagę na to, że w przedmiotowym projekcie zostały przewidziane limity wydatków z budżetu państwa na finansowanie kosztu netto obowiązku świadczenia usług pocztowych. Zgodnie z niniejszym projektem na 2023 r. wyznaczono limit w wysokości 697 milionów zł. W kolejnych latach limit będzie stanowił 651 milionów zł. Nasuwa się zatem pytanie, w jaki sposób został ustalony tak wysoki limit. Analiza gospodarcza pokazuje, że w 2013 r. odnotowano stratę rzędu 90 milionów zł. Jednocześnie od tamtego czasu, w związku z elektronizacją i rozwojem gospodarczym innych przewoźników, w tym firm kurierskich, odnotowano zauważalny spadek usług świadczonych przez operatora pocztowego Poczta Polska SA, prawie o połowę. Dochodzi do sytuacji, w której planowany limit został ustalony na niebagatelne sumy pieniężne, które nigdy dotąd nie wystąpiły nawet w połowie, przy jednoczesnym spadku świadczonych usług. Drugą kwestią, również zastanawiającą, jest sytuacja, w której przewidziane limity zostaną przekroczone. Wprowadzane regulacje nie przewidują żadnych mechanizmów w tym zakresie, jednakże z uwagi na wysokość ustalonego limitu taka sytuacja nie powinna wystąpić.

Z uwagi na konieczność utrzymania rynku usług powszechnych projektowana ustawa jawi się jako słuszna oraz konieczna, jednakże rodzące się wątpliwości, które zostały przeze mnie wskazane, stanowią uzasadnioną podstawę do tego, by monitorować w kolejnych latach funkcjonowanie wprowadzanego systemu.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zaproponowana przez rząd ustawa o zmianie ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz niektórych innych ustaw dotyczy przekazania dyrektorowi Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa kompetencji do prowadzenia wszystkich rejestrów działalności regulowanej, prowadzonych aktualnie przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych; doprecyzowania wymogów w zakresie informacji składanej przez przedsiębiorcę we wniosku o wpis do rejestrów działalności regulowanej oraz brzmienia składanych oświadczeń; określenia trybu dokonywania zmiany wpisu we wskazanych rejestrach w przypadku ustanowienia zarządcy sukcesyjnego, następcy prawnego albo nabywcy całości lub części przedsiębiorstwa. Określono także zasady i tryb wykreślenia wpisu ze wskazanych rejestrów działalności regulowanej w przypadku niezłożenia wniosku.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, procedowane przepisy określają, jakie dokumenty urzędowe powinien posiadać przedsiębiorca ubiegający się o wpis do rejestru w celu potwierdzenia spełniania wymagań określonych w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, przepisach sanitarnych i o ochronie środowiska.

Niektóre rodzaje działalności mogą być zwolnione z wymagań w zakresie uzyskania odpowiednich zaświadczeń. Przykładowo gorzelnie o wydajności mniejszej niż 100 hl na rok zgodnie z §3 pkt 102 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko nie zaliczają się do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, a więc zgodnie z art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko w odniesieniu do nich nie ma obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, co powoduje, że takie gorzelnie są zwolnione z obowiązku posiadania dokumentów wydanych przez właściwe organy ochrony środowiska, potwierdzających spełnienie wymagań wynikających z przepisów dotyczących ochrony środowiska.

Biorąc to pod uwagę, muszę wskazać, że przepisy dotyczące posiadania przez przedsiębiorcę zaświadczeń w celu potwierdzenia spełniania wymagań dotyczących ochrony środowiska nie będą mieć zastosowania, jeżeli z innych regulacji wynika zwolnienie z obowiązku uzyskania takich dokumentów przez przedsiębiorcę.

Niniejsza nowelizacja ma na celu uwzględnienie w polskim porządku prawnym przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego, a także uchylającego rozporządzenie nr 110/2008, zwanego dalej rozporządzeniem 2019/787, w zakresie umieszczania w opisie, prezentacji lub etykietowaniu napoju spirytusowego informacji o okresie leżakowania czy dojrzewania tego napoju spirytusowego oraz zapewnienie stosowania przepisów Unii Europejskiej w zakresie spełniania przez napoje spirytusowe wymagań określonych w rozporządzeniu 2019/787. Dziękuję bardzo.