Posiedzenie: 46. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień

18 grudnia 2013 r.

Porządek obrad

Zakończone

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Zakres przedmiotowy projektowanej ustawy o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne swoim odnosi się do środków finansowych gromadzonych na rachunku Banku Gospodarstwa Krajowego jako rezerwy poręczeniowe i gwarancyjne. Są one zasilane wpływami z kilku źródeł, przy czym włącza się w to przede wszystkim środki pochodzące z przychodów z prywatyzacji (w kwocie stanowiącej 0,5% łącznej kwoty poręczeń i gwarancji udzielonych w roku poprzednim), przychody ze sprzedaży akcji i udziałów należących do zasobu majątkowego Skarbu Państwa, opłaty prowizyjne od udzielonych poręczeń lub gwarancji. Środki zgromadzone na rachunku rezerwy przeznacza się na wykonywanie zobowiązań z tytułu poręczeń lub gwarancji udzielonych przez Skarb Państwa. Ustawa dopuszcza również przeznaczenie ich na pokrycie kosztów dochodzenia wierzytelności Skarbu Państwa powstałych z tytułu wykonania umowy poręczenia lub gwarancji.

Co istotne, rozwiązania funkcjonujące w chwili obecnej zakładają, że ewentualne wypłaty z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji są dokonywane nie bezpośrednio z rachunku rezerwy, lecz z budżetu państwa. Zatem środki ulokowane na rezerwie można traktować jako swego rodzaju dodatkowe zabezpieczenie na wypadek zaistnienia konieczności uruchomienia środków budżetowych. Należy zaznaczyć także, że na przestrzeni ostatnich kilu lat konieczność taka – w odniesieniu do bieżącej działalności poręczeniowej i gwarancyjnej – nie wystąpiła.

Projekt ustawy przewiduje dopuszczenie możliwości wykorzystania środków zgromadzonych na rezerwie na potrzeby sfinansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz w związku z zarządzaniem długiem Skarbu Państwa. Stanowi o tym art. 30 ust. 4 nowelizacji. Jest to rozwiązanie korzystne w kontekście poprawy efektywności zarządzania środkami publicznymi. Jak wspomniałem już wcześniej, środki zgromadzone jako rezerwy poręczeń i gwarancji w Banku Gospodarstwa Krajowego są aktualnie praktycznie niewykorzystywane. Jednocześnie obowiązujące przepisy powodują ich zamrożenie, bowiem nie mogą być one przeznaczone – nawet tymczasowo – na inny cel, niż wynika to z ustawy. Podkreślić wypada, że mówimy tutaj o niebagatelnej kwocie niespełna 1 miliarda zł.

Z drugiej strony budżet państwa zmaga się z narastającym problemem długu publicznego, który implikuje konieczność poszukiwania sposobów na jego sfinansowanie, na przykład poprzez zaciąganie przez Skarb Państwa pożyczek. Odbywa się to w formie emisji skarbowych papierów wartościowych. W dalszej perspektywie czasowej przedstawione rozwiązanie generuje oczywiście określone koszty. Zastosowanie mechanizmu zaproponowanego w niniejszym projekcie ustawy pozwoliłoby ograniczyć w pewnym stopniu konieczność ponoszenia tych kosztów. Minister finansów mógłby bowiem, zamiast uciekać się do zaciągania kolejnej kosztownej potyczki, wykorzystać – co do zasady bezkosztowo – środki pochodzące z rezerwy. W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że rachunek, na którym zdeponowana jest rezerwa, jest oprocentowany, a wpływy z tego oprocentowania także stanowią źródło wpływów, niemniej jednak oprocentowanie to jest zdecydowanie niższe aniżeli koszty związane z emisją papierów dłużnych.

Podkreślić wypada, że proponowane rozwiązanie w żadnym wypadku nie uchybia prawidłowości funkcjonowania mechanizmów doręczeniowych i gwarancyjnych, przyjętych na podstawie nowelizowanej ustawy, bowiem, jak wynika z projektowanego art. 30 ust. 5, gdyby powstała potrzeba uruchomienia rezerw zgodnie z ich podstawowym przeznaczeniem, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy, wówczas podlegać one będą zwrotowi na rachunek rezerw w odpowiedniej wysokości i terminie.

Proszę zatem o przyjęcie przedstawionego projektu ustawy. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw stanowi kompleksową nowelizację przepisów prawa odnoszących się do informacji działalności podmiotów publicznych.

Jak powszechnie wiadomo, informatyzacja ta postępuje już co najmniej od kilku lat – przyjmuje się, że początkiem tego procesu był rok 2005, kiedy przyjęto ustawę o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne – i, pomimo że wdrożono już wiele pomocnych rozwiązań, nadal trudno mówić o osiągnięciu ostatecznego celu, biorąc pod uwagę chociażby to, ile spraw w podmiotach publicznych prowadzonych jest jeszcze w oparciu o dokumentację papierową. Projekt ustawy czerpie zatem z wielu doświadczeń, jakie zgromadzono na przestrzeni ostatnich lat i na tej podstawie formułuje przepisy, które pozwolą wyeliminować zidentyfikowane ograniczenia na drodze do dalszej cyfryzacji działania wspomnianych podmiotów.

Na wstępie należy zauważyć, że projektodawca nie poprzestał wyłącznie na ustawie o informatyzacji, która może być traktowana jako swego rodzaju płaszczyzna, gdzie regulowane są aspekty techniczne, ale nawiązał również do wielu przepisów proceduralnych. Jest to rozwiązanie słuszne, bowiem już od samego początku wdrażanie nowatorskich rozwiązań napotykało na bariery w postaci anachronicznych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, ordynacji podatkowej czy procedury regulującej postępowanie przed sądami administracyjnymi. Oczywiście wspomniane ustawy były już w pewnym zakresie dostosowywane pod kątem nowych potrzeb, jednak zakres tamtych nowelizacji okazuje się nadal zdecydowanie niewystarczający.

Przechodząc do omówienia najistotniejszych propozycji zapisanych w niniejszym projekcie ustawy, pozwolę sobie zacząć od ustawy o informatyzacji. W zakresie rozdziału 2 ustawy przewiduje się uchylenie przepisów dotyczących „Planu Informatyzacji Państwa” oraz „Strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego”, ustanawiając w to miejsce ramy prawne do przyjęcia dokumentu pod nazwą „Zintegrowany Program Informatyzacji Państwa”. Mocną stroną nowego rozwiązania ma być jego wymiar integrujący działania podejmowane przez poszczególne podmioty. Jedną z głównych zasad przyświecających informatyzacji jest bowiem zasada interoperacyjności, której realizacja pozwala na właściwą współpracę różnych systemów informatycznych. Opracowywanie i wykonywanie przedmiotowego programu odbywać się będzie na zasadach zapisanych w art. 12b–12h. Zintensyfikowaniu prac w zakresie cyfryzacji służyć będzie obowiązek nałożony na ministra właściwego do spraw informatyzacji, aby co najmniej raz w roku organizować konkurs na dofinansowanie projektów informatycznych o publicznym zastosowaniu lub przedsięwzięć wspierających rozwój społeczeństwa informacyjnego. Stanowi o tym projektowany art. 12c.

W art. 13a projektu ustawy wprowadzono podstawę prawną do nieodpłatnej wymiany oprogramowania pomiędzy podmiotami publicznymi. Chodzi w tym przypadku o programy, które zostały napisane przez pracowników danego podmiotu w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy na rzecz tego podmiotu. Przepis odpowiada potrzebom praktycznym, bowiem nierzadko zdarza się, że program opracowany w danym podmiocie mógłby być z powodzeniem wykorzystany także przez inne podobne jednostki, jednak obecnie taka wymiana napotyka na pewne wątpliwości natury prawnej.

Kolejna grupa zmian dotyka przepisów z zakresu elektronicznych skrzynek podawczych oraz wzorów dokumentów elektronicznych. Przede wszystkim przewiduje się, że ustanowienie elektronicznej skrzynki podawczej spełniającej określone standardy, na przykład możliwość generowania urzędowych poświadczeń odbioru, będzie obowiązkiem powszechnym, a więc adresowanym do wszystkich podmiotów publicznych. Minister właściwy do spraw informatyzacji prowadził będzie publicznie dostępną bazę adresów utworzonych skrzynek. Baza ta będzie zasilana przez podmioty tworzące skrzynki. Podmioty te zobowiązane będą bowiem do przekazani informacji o adresie skrzynki w terminie siedmiu dni od daty jej założenia. Jeśli zaś chodzi o opracowywanie wzorów dokumentów elektronicznych, przepisy nowelizacji porządkują szereg związanych z tym procedur, co, jak się wydaje, pomoże usprawnić zasilanie centralnego repozytorium nowymi usługami dostępnymi w formie elektronicznej. Warto przytoczyć tutaj jeszcze projektowany art. 19d zobowiązujący do bieżącej aktualizacji opracowanych i udostępnionych na ePUAP usług w celu zapewnienia ich zgodności z obowiązującymi przepisami.

Odnosząc się do kwestii proceduralnych w zakresie ustaw wymienionych przeze mnie na wstępie mojego wystąpienia, chciałbym nawiązać do kilku najbardziej doniosłych rozwiązań. Po pierwsze warto zwrócić uwagę na nowelizowany art. 39¹ kodeksu postępowania administracyjnego, w którym wprowadza się możliwość wyrażenia przez uczestnika postępowania ogólnej zgody na otrzymywanie korespondencji w formie elektronicznej. Procedura wyrażenia takiej zgody będzie mogła zostać zainicjowana także przez organ administracji publicznej. Jest to istotne udogodnienie, bowiem dotychczas przyjmowało się, że zgoda taka musiała być wyrażana odrębnie dla każdego postępowania. W kwestii doręczeń elektronicznych projekt ustawy wychodzi naprzeciw potrzebom stron zamieszkałych za granicą lub mających tam swoją siedzibę, które nie będą musiały już ustanawiać pełnomocnika do doręczeń, bowiem doręczenie elektroniczne będzie świadczone, można powiedzieć, „ponad granicami”. Warte podkreślenia jest faktyczne zrównanie doręczeń w formie elektronicznej z doręczeniami tradycyjnymi. Mam tutaj na myśli ustanowienie tak zwanej fikcji doręczenia dokumentu elektronicznego. Zatem nie będzie już konieczności posiłkowania się tradycyjną wysyłką, w przypadku gdy doręczenie elektronicznie nie zostało podjęte przez adresata. Szczegółowo reguluje to nowelizowany art. 46 kodeksu. Projekt ustawy zmierza do upowszechnienia formy elektronicznej w typowych czynnościach z zakresu postępowania administracyjnego, jak chociażby w przypadku wnoszenia podań, sporządzania adnotacji, poświadczenia elektronicznego odpisu dokumentu czy ustanawiania pełnomocnika.

W przypadku ordynacji podatkowej komunikacja z organami podatkowymi odbywać się będzie na podstawie tak zwanego portalu podatkowego. Portal będzie grupował wiele nowatorskich funkcjonalności pozwalających między innymi na wymianę dokumentów w ramach toczących się postępowań, a także na otrzymanie przez klientów administracji podatkowej spersonalizowanej informacji, między innymi o stanie rozliczeń podatkowych. W pozostałym zakresie przewiduje się zmiany w znacznej mierze analogiczne do tych, które zaproponowano w odniesieniu do procedury administracyjnej. W tym zakresie również priorytetem jest upowszechnienie elektronicznej formy dokonywania czynności w ramach prowadzonych postępowań, jak i elektronicznej wymiany informacji pomiędzy organami podatkowymi a podatnikami, płatnikami czy inkasentami. Z punktu widzenia charakteru pracy służb podatkowych niezwykle istotne wydaje się ponadto umożliwienie wydawania zaświadczeń w formie elektronicznej, co ma nastąpić już z początkiem roku 2016.

Dopełnieniem opisanych zmian jest grupa przepisów upowszechniających elektroniczną formę prowadzenia postępowania przed sądami administracyjnymi. W tym zakresie między innymi umożliwiono prowadzenie akt sprawy w formie elektronicznej, z wykorzystaniem elektronicznego systemu zarządzania dokumentacją. Ponadto uregulowano zasady wnoszenia przed sąd dokumentów elektronicznych, w tym skarg, zasady przedkładania i weryfikacji elektronicznych odpisów pełnomocnictw lub odpisów innych dokumentów, a także zasady dokonywania przez sąd doręczeń w formie elektronicznej. Zmiany w zakresie tej ustawy nawiązują do rozwiązań zaproponowanych w ramach procedury administracyjnej i podatkowej.

Czasy, w których żyjemy, charakteryzują się rozwojem technologii informacyjnych na niespotykaną dotąd skalę. Postęp sprawia, że społeczeństwo coraz częściej korzysta z nowoczesnych kanałów komunikacji. O ile jeszcze parę lat temu mogliśmy mówić, że jest to zjawisko o stosunkowo niewielkiej skali, o tyle niedługo może się okazać, że zdecydowana większość obywateli jest zainteresowana przede wszystkim możliwością załatwienia swoich spraw w sposób zdalny, elektroniczny. Trend ten ma w równym stopniu przełożenie także na usługi świadczone przez podmioty publiczne. Wdrażanie nowoczesnych rozwiązań w przypadku administracji publicznej jest zatem nieuchronne i warto zawczasu podejmować wszelkie starania, aby być gotowym do świadczenia usług publicznych w formie cyfrowej, na najwyższym poziomie. W szczególności warto w tym miejscu pamiętać o priorytetach wynikających z Europejskiej Agendy Cyfrowej, które wskazują, że do roku 2015 państwa członkowskie powinny rozpowszechnić ukierunkowane na użytkownika, spersonalizowane i wieloplatformowe usługi e-administracji.

Projekt ustawy, nad którym dzisiaj pochyla się Wysoka Izba, to bez wątpienia ważny i potrzebny krok na drodze upowszechniania nowoczesnych rozwiązań informatycznych w działaniu podmiotów realizujących zadania publiczne.

Wysoka Izbo, administracja publiczna pracująca na podstawie nowoczesnych rozwiązań informatycznych to administracja sprawna i efektywna, zdolna wychodzić naprzeciw oczekiwaniom swoich klientów, zdolna aktywnie wpływać na rozwój państwa. Proszę zatem o przyjęcie przedłożonego projektu ustawy. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Głównym celem ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw jest stworzenie podstaw prawnych dla funkcjonowania spójnego i jednolitego systemu informatyzacji państwa. Ma to ułatwić kontakt obywatela, przedsiębiorcy i cudzoziemca z administracją publiczną i sądami administracyjnymi oraz zwiększyć liczbę oraz jakość usług świadczonych drogą elektroniczną.

Jak wynika z uzasadnienia do projektowanej ustawy, jej zadaniem jest możliwie największe ułatwienie obywatelom, przedsiębiorcom i cudzoziemcom kontaktów z administracją publiczną oraz sądami administracyjnymi poprzez: wprowadzenie obowiązku posługiwania się przez podmioty publiczne elektroniczną skrzynką podawczą, czyli ESP, spełniającą standardy określone i opublikowane na ePUAP przez właściwego ministra; wprowadzenie kompleksowej regulacji nakładającej na podmioty publiczne obowiązek przekazywania ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji wzorów dokumentów elektronicznych w celu umieszczenia ich w centralnym repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych oraz opisu usługi możliwej do zrealizowania z wykorzystaniem wzoru w celu zamieszczenia go w katalogu usług na ePUAP, jak również udostępniania formularzy elektronicznych; wprowadzenie możliwości wystawiania na ePUAP usług przez podmioty inne niż podmioty publiczne; rozszerzenie sieci punktów potwierdzania profilu zaufanego ePUAP.

Zmiany proponowane w kodeksie postępowania administracyjnego, a także analogiczne zmiany w ordynacji podatkowej, dotyczą: rozszerzenia przedmiotu zgody strony lub innego uczestnika postępowania na komunikowanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej; rozszerzenia dostępu strony do akt sprawy drogą elektroniczną; dopuszczenia formy elektronicznej dla czynności, w przypadku których aktualnie zastrzeżona jest forma pisemna, na przykład wezwania na rozprawę, sporządzenia przez urzędnika adnotacji, ustanowienia pełnomocnictwa, składania zeznań i wyjaśnień; dopuszczenia stosowania elektronicznych kopii dokumentów papierowych uwierzytelnionych przez wnoszącego pismo jako załączników.

Zmiany w ustawie – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi dotyczą: wprowadzenia rozwiązania, w którym mechanizmy elektronicznego zarządzania dokumentacją będą wspierały dotychczasowy sposób prowadzenia akt sprawy sądowej; zapewnienia stronie postępowania dostępu on-line do akt sprawy; wprowadzenia możliwości składania pism procesowych w formie dokumentu elektronicznego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi; uregulowania kwestii doręczania e-pism przez sądy administracyjne – chodzi o trzy przesłanki dopuszczalności elektronicznego doręczenia, czyli żądanie strony, zgodę strony i złożenie do sądu pisma w formie dokumentu elektronicznego.

Ze względu na przedstawione kwestie chciałbym zauważyć, że zasadniczym efektem zmian wprowadzanych na skutek przyjęcia ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw będzie zwiększenie liczby i jakości usług świadczonych drogą elektroniczną, a także ich dostępności dla zainteresowanych podmiotów. Nastąpi również, co ważne, przyspieszenie realizacji niektórych czynności w ramach prowadzonych postępowań, a to z kolei pozwoli zaoszczędzić czas poświęcany wcześniej na osobiste stawiennictwo w urzędzie oraz przyniesie obywatelom oszczędności finansowe wynikające z załatwiania spraw drogą elektroniczną. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Na wstępie wypada zauważyć, że projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, nad którym pochyla się dzisiaj Wysoka Izba, zmienił się istotnie w toku prac parlamentarnych. Pierwotnie bowiem zakładał on nowelizację art. 203 §2, art. 270 §1 oraz art. 284 kodeksu postępowania karnego. Projekt w pierwotnym brzmieniu odnosił się również do art. 137 ust. 1 i 3. Wspólnym mianownikiem proponowanych wówczas zmian było wyeliminowanie wielu sytuacji, w których przepisy prawa w istocie ograniczały możliwość wnoszenia zażaleń na określonego rodzaju postanowienia. Uzasadnieniem takiego podejścia miało być zapewnienie zgodności z konstytucyjną zasadą dwuinstancyjności postępowania.

Ostatecznie jednak na etapie prac komisji sejmowych pierwotny zakres projektowanych zmian poddany został zdecydowanej modyfikacji. W konsekwencji utrzymano jedynie przepisy nowelizujące art. 284 kodeksu postępowania karnego, który dotyczy instytucji listu żelaznego. Przy czym i w tym przypadku zapisy w druku senackim, choć w warstwie merytorycznej zachowują istotę problemu, to w wymiarze literalnym oraz legislacyjnym różnią się od tych, które były proponowane pierwotnie.

Tak daleko idąca ingerencja w zapisy przedłożonego projektu ustawy, jak wynika z opinii przedstawionych na etapie prac sejmowych, podyktowana była przede wszystkim względami ekonomiki postępowania. Projekt ustawy zakładał bowiem ustanowienie kilku dodatkowych instrumentów kontroli instancyjnej, służących zapewnieniu prawidłowości określonych postępowań prowadzonych w trybie incydentalnym. Warto zauważyć, że kontrola prawidłowości całego postępowania powinna – co do zasady – odbywać się w wyższej instancji w ramach zwykłego postępowania odwoławczego. Przyjmuje się zatem, że w ramach wspomnianego postępowania odwoławczego badane powinny być także wszelkie postanowienia incydentalne, które zapadły w toku postępowania głównego. Niemniej jednak w doktrynie i w praktyce przyjmuje się dopuszczenie możliwości instancyjnej kontroli samego postępowania incydentalnego, co znajduje swoje uzasadnienie najczęściej w tych przypadkach, w których na szali leżą najdonioślejsze prawa i wolności człowieka i obywatela.

Projekt ustawy w obecnym kształcie jest zatem swego rodzaju wypadkową dwóch poglądów. Z jednej strony mieliśmy bowiem głosy na rzecz rozszerzenia zasady dwuinstancyjności, które z drugiej strony były zestawiane z argumentacją przemawiającą na rzecz ekonomiki postępowania, a co za tym idzie, ograniczającą zasadność stosowania dodatkowych instrumentów kontroli jedynie do tych przypadków, w których jest to faktycznie konieczne ze względu na doniosłość chronionych praw. Istotą listu żelaznego jest zagwarantowanie oskarżonemu przebywającemu za granicą prawa odpowiadania z wolnej stopy. Gwarancja taka jest uzależniona od oświadczenia złożonego przez oskarżonego, w którym zobowiązuje się on stawić w określonym terminie do sądu lub prokuratora. Jak zatem widać, list żelazny jest swego rodzaju gwarancją, dotykającą istotnej wartości, jaką jest prawo do pozostawania na wolności. Dotychczasowe brzmienie nowelizowanego artykułu ograniczało możliwość złożenia zażalenia do postanowień o odwołaniu listu żelaznego oraz przepadku lub ściągnięciu wartości majątkowych udzielonych z tytułu poręczenia. Powyższe przypadki dotyczą zatem sytuacji, w których list żelazny zostanie już wydany. Zgodnie z projektowaną zmianą możliwość złożenia zażalenia obejmie także postanowienia o odmowie wydania listu żelaznego.

Uważam, że przedstawiony projekt ustawy zasługuje na przyjęcie. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem zmiany ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Słowacką o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Słowacką w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Warszawie dnia 18 sierpnia 1994 r., podpisanego w Bratysławie dnia 1 sierpnia 2013 r., jest dostosowanie postanowień umowy do Modelowej Konwencji Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, to jest OECD, w sprawie podatków od dochodu i majątku. Protokół między innymi zmienia stawki opodatkowania dywidend, modyfikuje definicje należności licencyjnych, uzupełnia umowę o tak zwaną klauzulę nieruchomościową, a także wprowadza pełną klauzulę wymiany informacji podatkowych. Ponadto zasadniczym celem nowelizacji jest dostosowanie przepisów umowy do zmienionego ustawodawstwa obydwu państw oraz do postanowień Modelowej Konwencji Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju w sprawie podatków od dochodu i majątku.

Jak wynika z opinii do wyżej wymienionej ustawy, ustawa ta dokonuje następujących zmian. Po pierwsze, uchyla przepisy umowy dotyczące tak zwanego tax sparingu, to jest odliczenia podatku fikcyjnego.

Po drugie, wprowadza zmiany w opodatkowaniu dywidend, odsetek i należności licencyjnych oraz wprowadza tak zwaną pełną klauzulę wymiany informacji podatkowych.

Po trzecie, wprowadza regulację umożliwiającą Polsce przejście z metody wyłączenia z progresją na metodę proporcjonalnego zaliczenia – chodzi tu o klauzulę switch-over. Umieszczenie tej klauzuli w umowie ma na celu udostępnienie państwu rezydencji środka zapobiegania przypadkom nieopodatkowania określonych kategorii dochodów.

Należy zauważyć, że ta inicjatywa ustawodawcza jest niezbędną z powodów wymienionych powyżej. Poza tym przewiduje się, że podpisanie protokołu dostosowanego do aktualnej polityki podatkowej stworzy korzystniejsze ramy traktatowe dla dalszego rozwoju wzajemnych inwestycji.

Zmiany wprowadzone protokołem powinny prowadzić do ograniczenia liczby i rozmiarów sztucznych transakcji powodujących nieuzasadniony odpływ polskich należności podatkowych do korzystniejszego reżimu podatkowego Słowacji. Rozszerzenie klauzuli wymiany informacji podatkowej w protokole stanowi ważne narzędzie dla organów podatkowych w zakresie uzyskiwania informacji niezbędnych do prawidłowego określania podstawy opodatkowania. Dziękuję.

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym znajduje moje poparcie. W mojej opinii Trybunał Konstytucyjny słusznie orzekł w kwestii wykroczenia Regulaminu Sądu Najwyższego poza ramy delegacji ustawowej, gdy idzie o regulowanie procedury postępowania w sprawach wniosków z art. 64 ustawy o Sądzie Najwyższym. Niewątpliwie ustawa o Sądzie Najwyższym ustanawia specyficzny środek prawny, który umożliwia unieważnienie prawomocnego wyroku sądu powszechnego. Zgodnie z art. 64 wymienionej ustawy Sąd Najwyższy na wniosek prokuratora generalnego unieważnia prawomocne orzeczenie wydane w sprawie, która w chwili orzekania ze względu na osobę nie podlegała orzecznictwu sądów polskich lub w której w chwili orzekania droga sądowa była niedopuszczalna, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawach o postępowaniach sądowych. Środek ten pod względem konstrukcyjnym odpowiada skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. W związku z tym projekt jest zasadny i cieszę się z kolejnej dobrej inicjatywy ustawodawczej Senatu. Dziękuję.

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Możliwość wiernego odtworzenia treści zeznań świadka i przebiegu rozprawy od zawsze stanowiła problem wymiaru sprawiedliwości. Niejednokrotnie zdarza się, że szczegóły mogą decydować o istocie rozstrzygnięcia. Zarazem zapis dźwięku najwierniej oddaje treść zeznań świadka, ponieważ oprócz samych słów umożliwia również oddanie całego kontekstu wypowiedzi świadka oraz zadawanych pytań. Oczywiście nagrania dźwięku mają swoje ujemne konsekwencje, zdarzało się, że rozprawy były odraczane na przykład z uwagi na kłopoty techniczne. Ponadto faktem jest, że o ile prowadzenie rozprawy nagrywanej jest szybsze niż protokołowanie zeznań świadków w sytuacji, gdy sędzia dyktuje treść protokołu, czyli powtarza zeznania świadka, o tyle odtworzenie tych zeznań jest już bardziej kłopotliwe, ponieważ odsłuchując zeznania, trzeba poświęcić na to tyle samo czasu, ile one trwają, ale dużo szybsze jest odsłuchanie tych zeznań.

Toteż projekt umożliwiający odtworzenie zapisu dźwięku i skonfrontowanie go z treścią zapisanego protokołu urzeczywistnia zasadę prawdy materialnej, jednocześnie w sytuacji braku rozbieżności pozwala na szybkie poruszanie się po pisemnym zapisie zeznań świadków. Taka zmiana, bardziej ewolucyjna niż rewolucyjna, jest ze wszech miar wskazana i moim zdaniem powinna przyczynić się do urzeczywistnienia zasady prawdy materialnej w sprawach karnych, jednocześnie w sprawach niebudzących wątpliwości nie powodowałaby trudności, jeśli chodzi o szybkie odtwarzanie treści zeznań.

Warto zwrócić uwagę na to, że w ocenie profesjonalnych pełnomocników, z którymi rozmawiałem, wprowadzenie zapisów dźwięku z rozprawy w procedurze cywilnej wpłynęło już korzystnie na kulturę sądzenia, która w pewnych przypadkach, na szczęście rzadko, nie była odpowiednia.

Na marginesie chciałbym zwrócić uwagę na zachowanie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego działającej przy ministrze sprawiedliwości, w mojej ocenie zasługujące na zastanowienie. Otóż odmówiła ona zaopiniowania projektu odnoszącego się do zmian w procedurze karnej, argumentując to faktem, że nie jest właściwa w tej sprawie. W kontekście zarzutów o miernej jakości stanowionego prawa, ponawianych przez grono jurystów akademickich, warto zauważyć, że komisja owa jest niejako ich reprezentacją. A tym samym, wskazując na swoją niewłaściwość, mogła jednocześnie wyrazić opinię jako zespół prawników, obywateli czy wybitnych znawców tematu. Jej przedstawiciele woleli jednak po prostu odmówić opinii w tej sprawie. Dziękuję.