Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu 18 kwietnia 2023 r. do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej wpłynął zaproponowany przez grupę senatorów Rzeczypospolitej Polskiej projekt uchwały w 150. rocznicę urodzin Wojciecha Korfantego – druk senacki nr 966. Projekt uchwały został uzgodniony między wszystkimi klubami i kołami senackimi.

Wojciech Korfanty, a właściwie Albert Korfanty, był jedną z najwybitniejszych osobowości początków XX wieku, słusznie zaliczaną do Ojców Niepodległości Odrodzonego Państwa Polskiego. Urodził się 20 kwietnia 1873 r. w osadzie Sadzawka (obecnie Siemianowice Śląskie). Z powodu antyniemieckiej postawy szkołę średnią musiał kończyć w trybie eksternistycznym, zaś studia, najpierw politechniczne, a potem filozoficzne, rozpoczął w Charlottenburgu, kontynuował we Wrocławiu i ukończył w Berlinie. W latach 1901–1902 był członkiem Ligi Narodowej, w ramach której współpracował z Romanem Dmowskim. W 1902 r. trafił do więzienia we Wronkach za publikację artykułów „Do Niemców” i „Do moich braci Górnoślązaków”. W latach 1903–1912 i 1918 r. był posłem do Reichstagu, reprezentując Koło Polskie. 25 października 1918 r. Wojciech Korfanty wystąpił w niemieckim parlamencie z żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego. W 1920 r. został mianowany przez rząd polski komisarzem plebiscytu, odpowiedzialnym za jego organizację propagandową i polityczną.

19 sierpnia 1920 r. wybuchło II powstanie śląskie. Był to zorganizowany i świadomy zryw organizacji wojskowych i plebiscytowych wobec antypolskiej brutalnej polityki niemieckiej przed zbliżającym się plebiscytem. Powstanie zostało zablokowane przez wojska alianckie i zakończyło się 25 sierpnia 1920 r. 20 marca 1921 r. odbył się plebiscyt. Za przynależnością Górnego Śląska do Polski zagłosowało 40,3%, przez co prawie cały jego obszar przypadł Niemcom. 2 maja 1921 r. wybuchł strajk generalny, a w nocy z 2 na 3 maja – III powstanie śląskie, na czele którego stanął Wojciech Korfanty. Dzięki jego działaniom dyplomatycznym najbardziej uprzemysłowiona część Górnego Śląska została włączona do Polski, w tym 46% ludności, 53 na 67 kopalń i 22 na 37 wielkich pieców.

W okresie międzywojennym był wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa i jego doradcą z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji, której był współtwórcą. Z powodu swojej działalności opozycyjnej wobec rządu sanacyjnego został uwięziony w twierdzy brzeskiej i na Pawiaku. Zmarł 17 sierpnia 1939 r. w tajemniczych okolicznościach w warszawskim szpitalu niedługo po uwolnieniu z Pawiaka.

Wojciech Korfanty był jednym z najwybitniejszych synów ziemi śląskiej. Przyczynił się do sukcesu III powstania śląskiego i odzyskania najbardziej uprzemysłowionej części Górnego Śląska. Niestety, nie pamiętamy dzisiaj ani śląskiego zrywu zakończonego zwycięstwem, ani jego przywódcy, który do tego zwycięstwa doprowadził. Dlatego tak ważne jest wykorzystywanie wszystkich okazji do przypomnienia jasnych kart polskiej historii, w tym 150. rocznicy urodzin Wojciecha Korfantego – wielkiego Polaka i patrioty.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dzisiaj na sześćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu podejmujemy uchwałę w 150. rocznicę urodzin wybitnego polskiego patrioty, jednego z ojców polskiej niepodległości – Wojciecha Korfantego.

Jak zapisano w uchwale, „Wojciech Korfanty urodzony 20 kwietnia 1873 r. w górnośląskich Sadzawkach (obecnie Siemianowice Śląskie) w typowej polskojęzycznej, wielodzietnej katolickiej rodzinie, kultywującej polskie obyczaje i tradycje, stał się jednym z pierwszych polityków, którzy w ówczesnym czasie otwarcie prezentowali swoje propolskie nastawienie. W 1903 r. zdobył mandat do Reichstagu, w którym wstąpił do Koła Polskiego i odważnie głosił jednoznacznie polskie hasła. 25 października 1918 r. w ostatnim swoim przemówieniu wygłoszonym na forum Reichstagu przedstawił własną wizję terytorium, które winno przypaść Polsce, wskazując po raz pierwszy publicznie na terytorium Górnego Śląska. Otwarcie zażądał przyłączenia do Polski «polskich powiatów Górnego Śląska, Śląska Średniego, Poznańskiego, polskich Prus Zachodnich i polskich powiatów Prus Wschodnich».

W latach 1920–1921 jako przywódca propolsko nastawionych Górnoślązaków pełnił obowiązki polskiego komisarza plebiscytowego, koordynując prace przed plebiscytem z 20 marca 1921 r. Z obawy przed skrajnie niekorzystnym wytyczeniem granicy polsko-niemieckiej, nieuwzględniającym rzeczywistych wyników głosowania, stanął na czele III powstania śląskiego. Jednocześnie nie ustawał w działaniach dyplomatycznych, efektem których stało się włączenie do Polski najbardziej uprzemysłowionej części Górnego Śląska.

W czasach II Rzeczypospolitej Polskiej był m.in. wicepremierem polskiego rządu, posłem, senatorem III kadencji, współtwórcą Chrześcijańskiej Demokracji, a po przejęciu władzy przez sanację stał się jednym z najważniejszych reprezentantów opozycji.

Z powodu swojej działalności więziony był w twierdzy Brzeskiej i na Pawiaku. Zmarł po uwolnieniu z więzienia 17 sierpnia 1939 r. w warszawskim szpitalu.

Wojciech Korfanty jest dziś słusznie zaliczany do Ojców Niepodległości Odrodzonego Państwa Polskiego”.

Cieszę się, że ,,Senat Rzeczypospolitej Polskiej w 150. rocznicę urodzin Wojciecha Korfantego oddaje cześć synowi Ziemi Śląskiej, wielkiemu Polakowi i Europejczykowi. Niech pamięć o nim będzie wciąż żywa, a jego zasługi stanowią wzór do naśladowania dla kolejnych pokoleń Polaków”. Będę głosował za podjęciem niniejszej uchwały. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw ma na celu zmniejszenie liczby procedur administracyjnych, a także wyeliminowanie opłat ewidencyjnych uiszczanych przez obywateli i przedsiębiorców w związku z rejestracją pojazdów, nabywaniem uprawnień do kierowania pojazdami oraz poddaniem pojazdu wymaganym badaniom technicznym.

Szczególnie informacje dotyczące wyeliminowania opłat ewidencyjnych są bardzo pozytywne. To korzystne zmiany dla obywateli i przedsiębiorców. Dzięki temu proces rejestracji staje się bardziej przyjazny i dostępny.

Na przestrzeni ostatnich lat wymagania ustawowe dotyczące procesów rejestracji pojazdów i wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami zmieniały się w kierunku uproszczenia procedur, automatyzacji procesów oraz wprowadzania ułatwień dla obywateli i przedsiębiorców. Uproszczenia te jednak nie są kompleksowe i nie wystarczają w kontekście społecznych oczekiwań zmniejszenia kosztów i obciążeń administracyjnych dla kierowców i właścicieli pojazdów. Jednocześnie organy jednostek samorządu terytorialnego i stacje kontroli pojazdów, w miarę rozbudowy centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kierowców, są zobowiązane przekazywać do tych ewidencji dane o szerokim zakresie.

Projektowane zmiany w ustawie – Prawo o ruchu drogowym dotyczą zniesienia obowiązku pobierania opłaty ewidencyjnej za: wydanie karty parkingowej, która to opłata obecnie nie jest jeszcze pobierana (art. 1 pkt 1); rejestrację pojazdu (art. 1 pkt 2); wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i zalegalizowanych tablic rejestracyjnych oraz ich wtórników (art. 1 pkt 3); wydanie zalegalizowanych profesjonalnych tablic rejestracyjnych oraz blankietów profesjonalnych dowodów rejestracyjnych (art. 1 pkt 5); wydanie nowych blankietów profesjonalnych dowodów rejestracyjnych lub profesjonalnych tablic (tablicy) rejestracyjnych w przypadku utraty lub zniszczenia (art. 1 pkt 6); przeprowadzenie badania technicznego pojazdu oraz odczyt stanu drogomierza pojazdu po wymianie (art. 1 pkty 7 i 8); wymianę prawa jazdy na podstawie art. 150 ust. 2 ustawy (art. 1 pkt 9).

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Z rządowych danych wynika, że ponad 22 miliony Polaków ma prawo jazdy. Jedni posługują się nim wyłącznie w celach prywatnych, dla innych zaś jest ono niezbędne do pracy. Ci zaś, którzy tego dokumentu nie posiadają, mimo wszystko pozostają aktywnymi uczestnikami ruchu na drodze, chociażby poprzez korzystanie z usług taksówkarzy. Prawo o ruchu drogowym powinno być jak najbardziej przystępne i przejrzyste, toteż w celu dostosowania przepisów do potrzeb obywateli rząd Zjednoczonej Prawicy przygotował nowelizację ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

Procedowana ustawa likwiduje opłaty ewidencyjne m.in. za wydanie karty parkingowej, rejestrację pojazdu, wydanie dowodu rejestracyjnego, wydanie, wymianę albo zwrot prawa jazdy bądź innych dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami. To z pewnością trafna zmiana, która znosi konieczność płacenia za niemalże każdy potrzebny nam w ruchu drogowym dokument. Należy jednak pamiętać, że ciągle obowiązuje opłata ewidencyjna z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia OC dla posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Nowelizacja ustawy podejmuje także bardzo ważny problem dotyczący popełniania przestępstw na płaszczyźnie obyczajowej przez osoby świadczące usługi przewozu osób, zlecane poprzez stosowanie aplikacji mobilnych, takich jak np. Uber czy Bolt. Głos ofiar tych nadużyć nie mógł pozostać bez odpowiedzi. Dlatego też w celu wyeliminowania jakichkolwiek niedopuszczalnych zachowań ustawa wprowadza m.in. konieczność osobistego stawienia się kandydata na kierowcę w firmie. Co warte podkreślenia, w regulacjach tych zobligowano przedsiębiorcę do sprawdzenia, czy osoba wykonująca usługę przewozu faktycznie jest tą osobą, za którą się podaje wówczas, gdy tę usługę realizuje. W takim przypadku ma wykonać zdjęcie swojej twarzy i przesłać je do przedsiębiorcy na jego wyraźne życzenie. Ma to na celu potwierdzenie tożsamości kierowcy podczas przewozu, który ma on wykonywać. Uważam, że to bardzo dobre rozwiązanie, które znacząco poprawi komfort podróży pasażerów poprzez zwiększenie ich bezpieczeństwa na trasie przejazdu. Oprócz tego nowelizacja ustawy nakłada obowiązek złożenia zaświadczenia o niekaralności przez potencjalnego zatrudnionego, a także nowe, wyższe kary dla firm aplikacyjnych za nieprzestrzeganie koniecznych wymogów.

Proponowane zmiany powinny zostać przyjęte z uwagi na ich wagę dla poprawy sytuacji kierowców, ale i bezpieczeństwa obywateli. Z pełnym przekonaniem będę więc głosował za przyjęciem tej ustawy.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw składa się z 2 części. Pierwsza część znosi obowiązek uiszczania opłaty ewidencyjnej za czynności urzędowe związane z ruchem pojazdów, z wyjątkiem opłat ewidencyjnych wnoszonych przez zakłady ubezpieczeń. Z kolei druga część wprowadza rozwiązania, które mają poprawić bezpieczeństwo pasażerów korzystających z przewozów drogowych wykonywanych z użyciem aplikacji.

Opłata ewidencyjna stanowi przychód Funduszu – Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców. Opłata ta jest pobierana przez organy samorządowe – w związku z wykonywaniem czynności dotyczących rejestracji pojazdów, m.in. wydaniem dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego, zalegalizowanych tablic rejestracyjnych i ich wtórników, karty pojazdu, nalepki kontrolnej, prawa jazdy, międzynarodowego prawa jazdy czy karty kwalifikacji kierowcy; a także przez przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów – za przeprowadzenie badania technicznego i odnotowanie odczytu drogomierza pojazdu po jego wymianie. Wysokość opłaty ewidencyjnej określa rozporządzenie wydane na podstawie art. 80d ust. 7 ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Obecnie opłata ewidencyjna mieści się w przedziale od 50 gr do 1 zł.

Na podstawie analizy przychodów Funduszu – Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców, a także wniosków społecznych i sygnałów od środowisk samorządowych dokonano oceny potrzebnych zmian prawnych w obszarze opłat ewidencyjnych pobieranych i przekazywanych na rachunek wspomnianego funduszu. W rezultacie uznano za zasadne następujące rozwiązania: wprowadzenie ułatwień dla obywateli – właścicieli pojazdów, kierowców, również przedsiębiorców – w szczególności zmniejszenie liczby procedur administracyjnych i wyeliminowanie pobieranych w związku z rejestracją pojazdów, nabywaniem uprawnień do kierowania pojazdami i obowiązkowymi badaniami technicznymi opłat ewidencyjnych; odciążenie samorządów, w tym starostów, marszałków województw i wojewodów oraz przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów od konieczności pobierania opłaty ewidencyjnej, a następnie jej przekazywania i rozliczania oraz składania miesięcznych sprawozdań związanych z pobieraniem tej opłaty.

Zniesienie opłaty ewidencyjnej w zaproponowanym zakresie, poza uchyleniem zbędnych obciążeń finansowych, ma się przyczynić do wprowadzania ułatwień w zakresie automatyzacji niektórych procedur urzędowych dotyczących obrotu dokumentami wydawanymi kierującym pojazdami.

Jak wspomniano na wstępie, nowela składa się z 2 części. Drugim założeniem jest podniesienie bezpieczeństwa pasażerów podczas realizacji przewozów drogowych. Nowym obowiązkiem będzie zapewnienie przez przedsiębiorcę pośredniczącego w przewozach drogowych bezpieczeństwa pasażerów. Obowiązek ma polegać na weryfikacji osób, którym zleca się przewóz osób, w zakresie: tożsamości; posiadania odpowiedniego uprawnienia do kierowania pojazdem samochodowym określonego w ustawie o kierujących pojazdami, stwierdzonego wydanym w kraju prawem jazdy; niekaralności za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, a także za przestępstwa, o których mowa w art. 59 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii; oraz braku prawomocnego orzeczenia zakazu wykonywania zawodu kierowcy.

Weryfikacja następuje poprzez okazanie przez osobę, której przedsiębiorca zleca przewóz osób, dokumentu tożsamości, dokumentu stwierdzającego posiadanie odpowiedniego uprawnienia do kierowania pojazdem samochodowym oraz zaświadczenia o niekaralności wystawionego nie wcześniej niż miesiąc przed rozpoczęciem współpracy.

Opisane zmiany są ważne, a ich wprowadzenie jest w pełni uzasadnione.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw składa się z 2 zasadniczych części. Pierwsza część znosi obowiązek uiszczania opłaty ewidencyjnej za czynności urzędowe związane z ruchem pojazdów, z wyjątkiem opłat ewidencyjnych wnoszonych przez zakłady ubezpieczeń. Druga część wprowadza rozwiązania, które mają poprawić bezpieczeństwo pasażerów korzystających z przewozów drogowych wykonywanych z użyciem aplikacji. W swoim wystąpieniu skupię się na bezpieczeństwie pasażerów, a może dokładniej, na bezpieczeństwie pasażerek w trakcie realizacji przewozów drogowych.

Czy rzeczywiście jest tak źle, że poprawa bezpieczeństwa pasażerek wymaga rozwiązań ustawowych? Zdecydowanie tak. Ale dlaczego robi się to tak późno?

Okazało się, że w 2022 r. liczba przestępstw seksualnych w przewozach osobowych wzrosła rok do roku nawet 7-krotnie w niektórych miastach i że te przestępstwa to aż 40% wszystkich zgwałceń w Warszawie. Z wystąpienia sejmowego pani poseł Gajewskiej wynika, że średnio 3 razy w miesiącu jakaś kobieta zgłaszała w Polsce przypadek przemocy seksualnej w taksówce, a to jest kropla w morzu takich przypadków, bo według badań 90% kobiet w ogóle nie zgłasza przypadków przemocy seksualnej. Kontrole kierowców, które były finansowane głównie przez samorządy, pokazywały, że w ponad 50% przypadków doszło do rażących naruszeń prawa.

Czy ta ustawa poprawi w istotny sposób bezpieczeństwo przewozów pasażerek (pasażerów)? Nowością są obowiązki wiążące się z zapewnieniem przez przedsiębiorcę pośredniczącego w przewozach drogowych podejmowania działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pasażerów podczas przewozu. Na podstawie art. 27e ustawy o transporcie drogowym przedsiębiorca prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób będzie przed rozpoczęciem współpracy obowiązany do weryfikacji osób, którym zleca przewóz osób, w zakresie: tożsamości; posiadania odpowiedniego uprawnienia do kierowania pojazdem samochodowym określonego w ustawie o kierujących pojazdami, stwierdzonego w wydanym w kraju prawie jazdy; niekaralności za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, a także za przestępstwa, o których mowa w art. 59 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, oraz braku prawomocnego orzeczenia zakazu wykonywania zawodu kierowcy. Weryfikacja ma następować przez okazanie przez osobę, której przedsiębiorca zleca przewóz osób, dokumentu tożsamości, dokumentu stwierdzającego posiadanie odpowiedniego uprawnienia do kierowania pojazdem samochodowym oraz zaświadczenia o niekaralności wystawionego nie wcześniej niż miesiąc przed rozpoczęciem współpracy. Weryfikacji prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób dokonuje w trybie osobistego stawiennictwa. Dokonanie weryfikacji przedsiębiorca prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób potwierdza przez wykonanie zdjęcia osoby, której zleca przewóz osób, umożliwiającego ustalenie wizerunku twarzy tej osoby oraz odwzorowanie cyfrowe wymaganych dokumentów. Przedsiębiorca prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób będzie weryfikował, w tym elektronicznie za pośrednictwem środków komunikowania się na odległość w trakcie świadczenia usług przewozu, z częstotliwością niezbędną dla zapewnienia bezpieczeństwa przewozu osób, jednak nie rzadziej niż raz na 100 przewozów, czy osoba wykonująca przewóz osób jest rzeczywiście osobą, której ten przewóz zlecono. Czynność ta będzie potwierdzana w postaci zdjęcia przedstawiającego wizerunek twarzy osoby wykonującej przewóz. Przedsiębiorcy prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób przetwarzają informacje dotyczące osób, którym zlecają przewóz, w tym dane osobowe zawarte w dokumencie tożsamości, informacje zawarte w dokumencie stwierdzającym posiadanie odpowiedniego uprawnienia do kierowania pojazdem samochodowym, informacje zawarte w zaświadczeniu o niekaralności oraz zdjęcia z wizerunkiem twarzy, przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym osoba, której dotyczą przetwarzane informacje, zakończyła współpracę z danym przedsiębiorcą prowadzącym pośrednictwo przy przewozie osób. Przedsiębiorca prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób może na wniosek innego przedsiębiorcy prowadzącego takie pośrednictwo przekazać temu przedsiębiorcy informacje o osobach, którym zleca przewozy osób, w celu zapewnienia bezpieczeństwa przewozów. Przedsiębiorca prowadzący pośrednictwo przy przewozie osób będzie ponadto obowiązany na wniosek organów Inspekcji Transportu Drogowego, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, do przekazania informacji o tym, czy dokonał weryfikacji, oraz o wyniku tej weryfikacji. Na podstawie art. 13b ust. 1a ustawy o transporcie drogowym w przypadku rozliczania opłaty za przewóz osób przy użyciu aplikacji mobilnej kierowca, na żądanie uprawnionego organu kontroli, będzie obowiązany okazywać i udostępniać urządzenie, na którym jest zainstalowana aplikacja mobilna, do kontroli w zakresie spełnienia wymagań dla aplikacji mobilnej oraz wymagań dla kas rejestrujących mających postać oprogramowania określonych w przepisach o podatku od towarów i usług.

Wydaje się jednak, że przejazdy za pośrednictwem aplikacji będą bezpieczne dopiero wtedy, gdy w tej ustawie wpiszemy certyfikację aplikacji, wymóg indywidualnych licencji, rejestr kierowców zawodowych, pełną odpowiedzialność pośrednika za swoich kierowców oraz likwidację możliwości kopiowania wypisów z licencji innych kierowców. Takich zapisów nie ma jednak w omawianej ustawie. Na temat punktów karnych, które będą kasowane szybciej – po roku, zamiast po 2 latach – nie będę się wypowiadał, tak jak nie wypowiadałem się w przypadku innej ustawy co do konieczności lub nie badań okresowych myśliwych, bo to wymaga naprawdę pogłębionych debat i dyskusji.

Ustawa jest potrzebna i będę głosował za jej przyjęciem wraz z poprawkami zgłoszonymi na posiedzeniu komisji. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw dotyczy zwiększenia bezpieczeństwa pasażerów przy realizacji przewozów drogowych oraz zniesienia opłaty ewidencyjnej, pobieranej przez samorząd w związku z rejestracją pojazdów i wydawaniem dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami oraz przez stacje kontroli pojazdów podczas badań technicznych.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, ,,na przestrzeni ostatnich lat wymagania ustawowe dotyczące procesów rejestracji pojazdów i wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami zmieniały się w kierunku uproszczenia procedur, automatyzacji procesów oraz wprowadzania ułatwień dla obywateli i przedsiębiorców. Uproszczenia te jednak nie są kompleksowe i nie wystarczają w kontekście oczekiwań społecznych zmniejszenia kosztów i obciążeń administracyjnych dla kierowców i właścicieli pojazdów. Jednocześnie organy jednostek samorządu terytorialnego i stacje kontroli pojazdów, w miarę rozbudowy centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kierowców, są zobowiązane przekazywać do tych ewidencji szeroki zakres danych. W ramach realizowanych czynności organy pobierają jednocześnie opłatę za te czynności, jak również opłatę ewidencyjną. Aktualne rozwiązania systemowe zobowiązują te podmioty również do przekazywania miesięcznych sprawozdań z pobranych i przekazanych na rachunek Funduszu opłat ewidencyjnych.

Dodatkowo wpływające w ostatnich latach do Ministra Cyfryzacji zapytania, a także wnioski społeczne spowodowały, że dokonano oceny stanu prawnego i możliwości wprowadzenia zmian w obecnym systemie źródeł finansowania Funduszu. Analizie poddano w szczególności aktualną strukturę przychodów Funduszu, z której wynika, iż kluczowy przychód Funduszu stanowi opłata ewidencyjna uiszczana przez zakłady ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów. Opłaty ewidencyjne pobierane przez organy jednostek samorządu terytorialnego i stacje kontroli pojazdów łącznie stanowią 14,5% przychodów Funduszu. Mając na uwadze powyższe uwarunkowania i dokonaną ocenę identyfikującą możliwe zmiany, w przedkładanym projekcie ustawy zaproponowano zniesienie opłaty ewidencyjnej pobieranej przez organy jednostek samorządu terytorialnego w związku z czynnościami urzędowymi w zakresie rejestracji pojazdów i wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami. Przedmiotowy projekt ustawy przewiduje również odstąpienie od pobierania opłaty ewidencyjnej przy przeprowadzaniu badania technicznego.

Głównym dochodem Funduszu pozostanie natomiast opłata ewidencyjna uiszczana przez zakłady ubezpieczeń, które prowadzą działalność zarobkową, a fakt wykorzystywania centralnej ewidencji pojazdów i kierowców przyczynia się do ich bardziej efektywnego działania przynoszącego wymierną korzyść ekonomiczną. Przykładowo, dzięki dostępowi do danych o punktach karnych, ubezpieczyciele mogą lepiej oszacować ryzyko ubezpieczeniowe.

Zniesienie opłaty ewidencyjnej w ww. zakresie przyczyni się dodatkowo do możliwości wprowadzania kolejnych ułatwień w zakresie automatyzacji niektórych procesów – np. wprowadzenia w przyszłości automatycznego zwrotu, w określonych okolicznościach, prawa jazdy – po ustaniu przesłanek powodujących jego zatrzymanie”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nadrzędnym celem procedowanej ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących jest kompleksowe ujęcie w jednym akcie prawnym przepisów regulujących materię związaną z przygotowaniem i realizacją inwestycji w zakresie budowy i funkcjonowania elektrowni szczytowo-pompowych, a także modernizacją już istniejących obiektów tego typu. Wprowadzenie do polskiego systemu prawnego spójnego aktu o jednolitym charakterze w omawianym zakresie jest szczególnie istotne z uwagi na to, że magazynowanie energii stanowi kluczowy warunek transformacji energetycznej zmierzającej do energetyki rozproszonej opartej na odnawialnych źródłach energii. Dzięki temu możliwe stanie się osiągnięcie stabilizacji krajowych systemów energetycznych przez ograniczanie krótkoterminowych fluktuacji mocy źródeł OZE oraz wyrównywanie profilu ich pracy.

Analizowana ustawa zawiera szereg ułatwień proceduralnych w związku z realizacją inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych. Na szczególną uwagę zasługuje m.in. przyśpieszenie towarzyszących inwestycjom postępowań administracyjnych przez określenie czasu na wydanie przez organy administracyjne poszczególnych rozstrzygnięć oraz uproszczenie procesu uzyskiwania decyzji poprzedzających decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy elektrowni szczytowo-pompowych, np. decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

W toku prac legislacyjnych do projektu ustawy zgłoszono 13 poprawek, na skutek czego został on ponownie skierowany do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych. Komisja zarekomendowała przyjęcie 8 poprawek, głównie o charakterze precyzującym. Sejm przyjął ustawę w brzmieniu proponowanym przez komisję. Za przyjęciem ustawy głosowało 304 posłów, 124 było przeciw, a 12 wstrzymało się od głosu.

W mojej opinii przyjęcie procedowanej ustawy jest istotnym krokiem na drodze współczesnej polskiej transformacji energetycznej. Należy dostrzec doskonały potencjał inwestycyjny rozwoju energetyki rozproszonej, stanowiący zarazem ekwiwalent rozbudowy sieci elektroenergetycznej i konieczności ponoszenia nakładów z tym związanych. Nie ulega wątpliwości, że magazyny energii elektrycznej w postaci elektrowni szczytowo-pompowych nabierają również szczególnego znaczenia w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i konieczności szybkiego dostarczenia mocy do systemów energetycznych. Zapewnienie Polsce stabilnej sytuacji energetycznej stało się jednym z priorytetów, zwłaszcza w kontekście ciągle toczących się wrogich rosyjskich działań za naszą wschodnią granicą. W ostatnim czasie odnotowujemy dynamiczny zwrot w kierunku rozwoju OZE stanowiących szansę w zakresie zarówno uzyskania autonomii energetycznej, wsparcia rozwoju gospodarczego, jak i przyczynienia się do poprawy warunków klimatycznych. Wraz ze wzrostem udziału pogodowo zależnych OZE w systemie zwiększać się będzie znaczenie źródeł stabilizujących oraz służących utrzymaniu parametrów jakościowych energii elektrycznej w skali kraju, z elektrowniami szczytowo-pompowymi na czele. Wobec tego wprowadzenie przepisów usprawniających tego rodzaju inwestycje oraz likwidujących zbędne bariery proceduralne jest konieczne i społecznie pożądane. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Możliwość magazynowania energii stanowi kluczowy warunek udanej transformacji energetycznej, zmierzającej w kierunku energetyki rozproszonej opartej o odnawialne źródła energii (OZE). Rozwój OZE jest światowym trendem, za którym przemawiają zarówno względy ekologiczne, jak również kwestie ekonomiczne i te dotyczące bezpieczeństwa energetycznego – stabilności dostaw oraz cen nośników energii. Odnawialne źródła energii w postaci farm wiatrowych czy fotowoltaiki to bardzo ekologiczne, ale niestety także bardzo niestabilne źródła energii, które uzależnione są od warunków pogodowych. Istnieje zatem realna potrzeba tworzenia takiej infrastruktury, która będzie w stanie wykorzystać nadmiar energii wytworzony przy sprzyjających warunkach pogodowych oraz dostarczyć ją do sieci w momencie, kiedy produkcja energii z OZE nie będzie wystarczalna.

Elektrownie szczytowo-pompowe to doskonale znana i bezpieczna technologia, która może być wykorzystana jako skuteczny magazyn energii oraz stabilizator całego systemu energetycznego. Zasada ich działania jest bardzo prosta. W czasie, gdy zapotrzebowanie na energię elektryczną jest niskie, np. w godzinach nocnych lub w okresach, gdy występuje nadwyżka energii w sieci elektroenergetycznej, elektrownia szczytowo-pompowa wykorzystuje nadmiar energii do pompowania wody z niższego zbiornika do wyższego zbiornika. W czasie, gdy zapotrzebowanie na energię wzrasta, tzn. w godzinach szczytu, woda jest spuszczana z wyższego zbiornika przez turbinę wodną, która wytwarza prąd elektryczny, a następnie przepływa do niższego zbiornika, w którym jest magazynowana na kolejne cykle.

W Polsce obecnie funkcjonuje 6 głównych elektrowni szczytowo-pompowych, a zdaniem ekspertów mogłoby powstać nawet 6 dodatkowych. Obecnie pod uwagę brane są takie lokalizacje jak m.in. Tolkmicko, Rożnów („Rożnów II”) oraz Młoty.

Procedowana ustawa jest jednym z elementów procesu transformacji polskiej energetyki obok przebudowy sieci przesyłowych, powstawania biogazowni i elektrowni atomowych, a jej głównym celem jest usprawnienie procedur i przyspieszenie procesu powstawania elektrowni szczytowo-pompowych wykorzystywanych jako magazyny energii. Specustawa zakłada przede wszystkim, że budowa, przebudowa i utrzymanie elektrowni szczytowo-pompowej oraz inwestycji towarzyszącej będzie inwestycją celu publicznego. Rozwiązanie to ma zapewnić szybszą ich realizację, a tym samym poprawę bezpieczeństwa energetycznego poprzez zwiększenie możliwości magazynowania energii elektrycznej w polskim systemie elektroenergetycznym.

Zgodnie z założeniami ustawy dla inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej wydana ma być tzw. decyzja zintegrowana, łącząca w sobie aspekty decyzji lokalizacyjnej, podziałowej i wywłaszczeniowej. Co do zasady przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie będą miały zastosowania do przygotowywania projektów dotyczących realizacji elektrowni szczytowo-pompowych. Zgodnie z procedowaną ustawą decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji dotyczącej elektrowni szczytowo-pompowej będzie wydawał wojewoda w ciągu miesiąca od złożenia wniosku przez inwestora. Z kolei wniosek będzie musiał zawierać szczegółowe informacje i dane, a także będą musiały być do niego załączone opinie, m.in. związane z określeniem granic terenu objętego wnioskiem. Ostateczna decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji dotyczącej elektrowni szczytowo-pompowej stanowić będzie podstawę do dokonywania wpisów w księdze wieczystej i w ewidencji gruntów i budynków. Co również istotne, z dniem, w którym decyzja ta stanie się ostateczna, nieruchomości w niej określone przechodzić będą na własność Skarbu Państwa za odszkodowaniem, a następnie oddane zostaną w użytkowanie wieczyste inwestorowi. Ponadto ustawa wprowadza pewne ograniczenia – inwestorami budującymi ESP będą mogły być wyłącznie spółki Skarbu Państwa, spółki z ich grup kapitałowych, spółki samorządowe lub „Wody Polskie”.

Elektrownie szczytowo-pompowe mogą być skutecznie wykorzystane jako magazyny energii elektrycznej, ponieważ pozwalają na efektywne wykorzystanie energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii oraz na stabilizację sieci elektroenergetycznych w przypadku przerw w dostawach energii elektrycznej lub tzw. wahań napięcia. Bez wątpienia udział OZE w polskim miksie energetycznym będzie systematycznie i dynamicznie wzrastał. To z kolei będzie wymagało tworzenia odpowiedniej infrastruktury, która pozwoli efektywnie wykorzystywać produkowaną energię. Przyjęcie procedowanej specustawy pozwoli przede wszystkim usprawnić przygotowania, realizację i rozbudowę inwestycji dotyczących elektrowni szczytowo-pompowych. Jest też niezbędne do skutecznej realizacji transformacji energetycznej w Polsce.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących zakłada usprawnienie procesu inwestycyjnego dotyczącego elektrowni szczytowo-pompowych. Elektrownie szczytowo-pompowe stanowią kluczowy element bilansowania energetyki, są bowiem wykorzystywane jako magazyny energii. Ustawodawca zdecydował się zatem na wprowadzenie przepisów, które pozwolą na rozwój tej gałęzi energetyki i zwiększenie potencjału magazynowania energii w przyszłości. Niestety w ustawie znalazły się także zapisy, które wprowadzają istotne zmiany w kwestii odpisów na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny.

Ustawa zakłada, iż budowa ESP ma być inwestycją celu publicznego, korzystającą z przyspieszonej ścieżki inwestorskiej w postaci decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej, którą będzie wydawał wojewoda. Decyzja ma być wydawana zaledwie w 30 dni od daty wpłynięcia stosownego wniosku. Decyzje określone w ustawie będą natychmiast wykonalne, a czas na odwołanie się od nich wyniesie zaledwie 14 dni.

Ustawa zawiera również kontrowersyjne przepisy, które nie były wcześniej konsultowane w procesie legislacyjnym. Owe przepisy zmieniają ustawę z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku, a zatem materię niezwiązaną z ESP. Przepisy te budzą szczególne emocje, ponieważ dotyczą one preferencji dla instalacji OZE, które są własnością, w zarządzie lub w użytkowaniu państwowych osób prawnych. Takie instalacje mają na mocy procedowanej ustawy nie być objęte obowiązkiem zapłaty odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, a ponadto wpłacone już przez nie środki od 1 grudnia 2022 r. mają zostać zwrócone w całości przez Zarządcę Rozliczeń. Prywatni inwestorzy z branży OZE mówią, iż ustalone przepisy budzą skrajne emocje, ponieważ są skierowane przeciwko nim. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dziś debatujemy nad ustawą o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących. Elektrownie szczytowo-pompowe są jednym z najskuteczniejszych sposobów magazynowania energii elektrycznej, co pozwala na wykorzystanie jej w momencie, gdy jest ona najbardziej potrzebna. Takie elektrownie są w stanie dostarczać energię elektryczną nawet wtedy, gdy zapotrzebowanie na nią znacznie przekracza możliwości sieci energetycznej. Dlatego uważam, że jest to inwestycja, której potrzebujemy w Polsce. Niestety należy zauważyć, że elektrownie szczytowo-pompowe, pomimo swojego potencjału energetycznego, wiążą się z wieloma negatywnym skutkami dla środowiska naturalnego. Budowa takiej elektrowni wymaga bowiem osuszenia terenu oraz zaburzenia naturalnych procesów wodnych. W efekcie zanikają naturalne siedliska roślin i zwierząt, a ekosystemy stają się coraz bardziej zdegradowane.

Inwestowanie w nowe źródła energii jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju i walki z globalnym ociepleniem. Nowoczesne technologie w zakresie odnawialnych źródeł energii, takie jak panele słoneczne czy turbiny wiatrowe, pozwalają na zmniejszenie emisji szkodliwych substancji i poprawę jakości powietrza. Inwestycje w nowe źródła energii to również szansa na rozwój gospodarczy i stworzenie nowych miejsc pracy w branży ekologicznej. Niestety kolejny raz tworzy się prawo, które powoduje chaos. Wprowadzenie ustawy doprowadzi do tego, że lokalizowanie nowych elektrowni szczytowo-pompowych nie będzie wymagać zatwierdzenia w lokalnych planach zagospodarowania przestrzennego. Dodatkowo, Skarb Państwa będzie miał możliwość przejmowania nieruchomości na cele związane z budową takich elektrowni. Jestem przeciw proponowanym zapisom.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących ma na celu uporządkowanie i spisanie w jednym akcie prawnym przepisów dotyczących inwestycji w zakresie budowy elektrowni szczytowo-pompowych. Ustawa zakłada przede wszystkim uznawanie budowy elektrowni szczytowo-pompowej za inwestycję celu publicznego w aspekcie przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Należy podkreślić, że ustawa zawiera także liczne przepisy dotyczące otrzymywania pozwolenia na powstanie elektrowni szczytowo-pompowej oraz jej ewentualnego demontażu. Z kolei ustalanie lokalizacji przedmiotowej przedsięwzięcia – po wcześniejszym złożeniu wniosku przez inwestora – będzie należało do wojewody, a nadrzędnym podmiotem względem wojewody stanie się wówczas główny inspektor nadzoru budowlanego.

Do kluczowych zmian uwzględnionych w procedowanej ustawie zalicza się również: zniesienie podwójnego naliczania opłat sieciowych, obowiązek uzyskania wpisu do rejestru (od łącznej mocy zainstalowanej magazynu energii elektrycznej, bez względu na jego pojemność) oraz wyłączenie z obowiązku posiadania taryfy magazynowania energii elektrycznej poprzez regulację prawną. Ponadto ustawa zakłada obowiązkowy wpis do rejestru (OSD/OSP) magazynu o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 50 kW, a także koncesjonowanie magazynów o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 10 MW.

Przewidziane zostało również zwolnienie z połowy opłaty za przyłączenie magazynu do sieci, wprowadzenie możliwości pobierania energii z sieci przez magazyn będący częścią OZE bez utraty praw do certyfikatów i uprawnień oraz obowiązek opomiarowania źródeł OZE. Zniesione zostaną także obowiązki przedstawiania świadectw pochodzenia do umorzenia oraz opłata przejściowa, mocowa oraz kogeneracyjna.

Przedstawione rozwiązania zapewnią znacznie szybszą realizację inwestycji oraz poprawę bezpieczeństwa energetycznego poprzez istotne zwiększenie możliwości magazynowania energii elektrycznej w polskim systemie elektroenergetycznym. W związku z tym, po dogłębnej analizie niniejszej ustawy, mówię stanowcze „tak” wprowadzeniu wszystkich proponowanych zmian.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Stworzenie omawianych w ustawie o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących magazynów energii to proces wieloletni.

W przypadku elektrowni szczytowo-pompowych należy zwrócić uwagę na problem dotyczący wody, której w naszym kraju z roku na rok niestety ubywa, a nie przybywa. W tym kontekście proszę o odpowiedź na pytanie: jaki to będzie miało wpływ nie tylko na sytuację w związku z napełnianiem zbiorników w tego rodzaju elektrowniach, ale i na całą sytuację geologiczną? Ponadto w perspektywie 10–15 lat rozwój magazynów energii może być tak duży, że tego typu instalacje staną się niepotrzebne, przestarzałe i mogą się okazać nietrafionymi przedsięwzięciami, porównując je chociażby do inwestycji w atom, o których mówi się coraz więcej. Jakie są szanse, żeby tak właśnie się nie stało?

Ceny energii w Polsce są niestety najwyższe w Europie. Ale te ceny mają również wpływ na działalność wielu firm. Właśnie z tego powodu, że ceny wzrosły niekiedy o kilkaset procent, niektóre firmy zostały zamknięte. Natomiast te ceny mają de facto wpływ na inflację w Polsce, bowiem ceny energii przekładają się na ceny wszystkich pozostałych produktów. Dobrze, że PiS dzisiaj zaczyna rozmawiać o odnawialnych źródłach energii, bowiem takiej energii – chodzi o energię z wiatru i ze słońca – będziemy mieć coraz więcej. Ważne jest to, żeby ta energia nie uciekała, żeby we właściwy sposób ją magazynować. Bardzo ważne jest również to, żeby ceny właśnie tej zmagazynowanej energii nie należały do najwyższych.

Z pewnością elektrownie szczytowo-pompowe są dobrym kierunkiem działań, ale my teraz potrzebujemy zielonej transformacji energetycznej, żeby zapobiec kryzysowi energetycznemu. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Celem ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących jest ujęcie w jedynym akcie prawnym przepisów regulujących przygotowanie i realizację inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych, a także modernizację już istniejących obiektów tego typu. W uzasadnieniu ustawy podkreśla się: „Magazynowanie energii stanowi kluczowy warunek transformacji energetycznej w kierunku energetyki rozproszonej opartej o odnawialne źródła energii (OZE). Służy ono stabilizacji krajowych systemów energetycznych przez ograniczanie krótkoterminowych fluktuacji mocy źródeł OZE oraz wyrównywanie profilu ich pracy. Tym samym tkwi w nim doskonały potencjał inwestycyjny rozwoju energetyki rozproszonej, stanowiąc zarazem ekwiwalent rozbudowy sieci elektroenergetycznej i konieczności ponoszenia nakładów z tym związanych. Magazyny energii elektrycznej w postaci elektrowni szczytowo-pompowych nabierają również szczególnego znaczenia w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i konieczności szybkiego dostarczenia mocy do systemów energetycznych”.

Projektodawcy wskazują, że w dotychczasowym stanie prawnym inwestycja w zakresie budowy elektrowni szczytowo-pompowej podlega ogólnym, rozproszonym w wielu aktach prawnych uregulowaniom, co z kolei prowadzi do wieloletnich procesów przygotowania i realizacji inwestycji i w praktyce hamuje możliwość rozwoju tych inwestycji. Zaproponowane przepisy są wzorowane na działających już rozwiązaniach prawnych, tzw. specustawach, w odniesieniu do np. priorytetowych inwestycji drogowych, kolejowych, energetycznych linii przesyłowych czy Centralnego Portu Komunikacyjnego. W celu osiągnięcia wskazanych celów opiniowana ustawa określa zasady, warunki i tryb przygotowania oraz realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych, a także organy właściwe w sprawach przygotowywania i realizacji tych inwestycji. Ponadto wprowadzane przepisy mają regulować postępowanie poprzedzające rozpoczęcie inwestycji, nabycie tytułu prawnego do nieruchomości i realizację inwestycji w zakresie budowy elektrowni szczytowo-pompowych oraz postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne. Przewiduje się także zaliczenie inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych do inwestycji celu publicznego. W ustawie przewidziano szereg ułatwień proceduralnych w związku z realizacją inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo- pompowych. Zmiana w ustawie o środkach nadzwyczajnych dotyczy zwolnienia wytwórców energii elektrycznej w instalacjach OZE należących do albo pozostających w zarządzie albo w użytkowaniu państwowej osoby prawnej od obowiązku przekazywania odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny (tzw. „odpis elektryczny”).

Należy podkreślić, że elektrownie szczytowo-pompowe są bardzo dobrym rozwiązaniem i za takimi rozwiązaniami, jako rozwiązaniami systemowymi, należałoby optować, ale pod warunkiem, że stabilizują one odnawialne źródła energii czy kompensują ich niestabilność, uzupełniają produkcję w dużych elektrowniach w czasie niedoboru mocy bądź magazynują energię w czasie, gdy jest ona w nadmiarze. Ma to szczególne znaczenie w dobie transformacji, gdy w celu budowy elektrowni szczytowo-pompowych wykorzystuje się np. wyrobiska pokopalniane czy szyby zamykanych kopalń. Takie projekty są już w fazie koncepcyjnej i wtedy one mają sens. Duże elektrownie szczytowo-pompowe na świecie służą tak naprawdę stabilizacji energetycznej bądź to w przypadku dużych źródeł węglowych, z którym współpracują, kiedy one produkują nadmiarowo i trzeba to magazynować, by oddawać w czasie większego zapotrzebowania, bądź w przypadku energetyki jądrowej.

W omawianej ustawie takich rozwiązań nie znajduję. Nie znajduję rozwiązań systemowych dotyczących magazynowania energii w celu stabilizacji wykorzystania odnawialnych źródeł energii ani rozwiązań służących transformacji. To przykład kolejnej specustawy mającej na celu to, aby inwestycje w omawianym zakresie były inwestycjami celu publicznego, czego ten rząd nie kryje, bo w uzasadnieniu powołuje się na podobne rozwiązania dotyczące chociażby CPK. A jakie sprzeciwy i jakie protesty społeczne wywołuje CPK w całym kraju, możemy się przekonać nie tylko w gminie Baranów i okolicach, ale także w miastach i gminach województw mazowieckiego, lubelskiego, małopolskiego, śląskiego, łódzkiego, wielkopolskiego czy kujawsko-pomorskiego. Dodatkowo w omawianej ustawie ten cel publiczny nie został ani zidentyfikowany, ani udokumentowany chociażby poprzez określenie kosztów i korzyści dla kraju oraz społeczeństwa. Specustawy wymagają wielkiego namysłu i winny być szeroko konsultowane, bo w przeciwnym wypadku prowadzą jedynie do konfliktów społecznych.

Procedując tego typu ustawy, nie powinniśmy się zastanawiać i domyślać, dlaczego takie rozwiązania rząd proponuje czy, co jest jeszcze gorsze, pod kogo są robione takie rozwiązania. To nie jest dobra praktyka legislacyjna i jej nie akceptuję, czemu dawałem wyraz także wcześniej. Ustawa jest potrzebna, ale wymaga zupełnie innego podejścia do magazynowania energii – opartego na najnowszych, dużo tańszych technologiach. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących dotyczy uproszczenia i usprawnienia procedur administracyjnych związanych z przygotowaniami i realizacją inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych (ESP) oraz inwestycji towarzyszących. Jest to tym bardziej ważne, że przez skomplikowane procedury w ostatnich latach nie powstała żadna tego typu elektrownia. Tymczasem zgodnie z założeniami „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.” OZE ma stanowić prawie 50% łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej w polskim systemie elektroenergetycznym.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: ,,Pomimo wielu zalet elektrowni szczytowo-pompowych oraz dynamicznego rozwoju OZE i generacji rozproszonej w Polsce od wielu lat, oprócz działań modernizacyjnych, nie powstała żadna nowa elektrownia szczytowo-pompowa. Sporą barierą w powstawaniu nowych elektrowni szczytowo-pompowych, oprócz przyczyn o charakterze faktycznym – niewiele dogodnych miejsc na lokalizację elektrowni szczytowo-pompowych (przewaga terenów nizinnych na obszarze Polski) – jest pomijanie elektrowni szczytowo-pompowych w przepisach wielu ustaw. Bariery prawne polegają na konieczności przeprowadzenia standardowego procesu inwestycyjnego związanego z brakiem zakwalifikowania budowy lub modernizacji elektrowni szczytowo-pompowej jako inwestycji celu publicznego. Ze względu na wieloetapowość i znaczny rozmiar inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej podlega ona szeregowi ograniczeń i wymagań administracyjnych zawartych w różnych aktach prawnych, które prowadzą do znacznego wydłużenia procesu inwestycyjnego. Jest to m.in. obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zgody wodnoprawnej, decyzji w przedmiocie zatwierdzenia projektu robót geologicznych i dokumentacji geologicznej czy pozwolenia na budowę”.

Jeśli chodzi o zakres niniejszej ustawy, do najważniejszych wprowadzanych zmian należą:

— potwierdzenie regulacją prawną wyłączenia z obowiązku posiadania taryfy magazynowania energii elektrycznej,

— zniesienie podwójnego naliczania opłat sieciowych – taryfy dla energii elektrycznej w rozliczeniach z magazynami za świadczone usługi (przesyłania lub dystrybucji) zapewniają odliczenie od energii pobranej przez ten magazyn z sieci przedsiębiorstwa energetycznego energii elektrycznej wprowadzonej do sieci tego przedsiębiorstwa z magazynu, w oparciu o wskazania układów pomiarowo-rozliczeniowych,

— uzależnienie obowiązku uzyskania koncesji/wpisu do rejestru od łącznej mocy zainstalowanej magazynu energii elektrycznej, bez względu na jego pojemność,

— obowiązek wpisu do rejestru (OSD/OSP) magazynu o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 50 kW,

— obowiązek koncesjonowania magazynów o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 10 MW,

— zwolnienie z połowy opłaty za przyłączenie magazynu do sieci z jednoczesnym uregulowaniem w przepisach przejściowych spraw w toku (złożenie wniosku o określenie warunków przyłączenia, wniesienie zaliczki),

— wprowadzenie możliwości pobierania energii z sieci przez magazyn będący częścią OZE bez utraty praw do certyfikatów i uprawnień wynikających z innych systemów wsparcia,

— wprowadzenie obowiązków opomiarowania źródeł OZE i uzależnienie praw do certyfikatów i uprawnień wynikających z innych systemów wsparcia od prawidłowego opomiarowania magazynu,

— zwolnienie z obowiązku przedstawiania świadectw pochodzenia do umorzenia, w tym z OZE, z kogeneracji oraz świadectw efektywności energetycznej, energii pobranej z sieci przez magazyn w części, która została następnie po jej zmagazynowaniu wprowadzona do sieci,

— zwolnienie z opłaty przejściowej, opłaty mocowej oraz opłaty kogeneracyjnej (w tych 2 ostatnich przypadkach w części dotyczącej zużycia energii elektrycznej na potrzeby magazynowania energii elektrycznej) magazynowania energii elektrycznej,

— zmiana definicji nabywcy końcowego, która wyłącza z obowiązku akcyzowego nabycie energii przez podmiot posiadający koncesję na magazynowanie.

To tylko część niezbędnych zmian, wprowadzonych w celu ułatwienia powstania elektrowni szczytowo-pompowych.

Jest to również ważne z perspektywy mojego regionu, ponieważ czekamy właśnie na decyzję w kwestii budowy elektrowni szczytowo-pompowej w Młotach w gminie Bystrzyca Kłodzka w południowej części Dolnego Śląska. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Elektrownie szczytowo-pompowe stanowią kluczowy element bilansowania energetyki, bowiem służą jako magazyny energii. Ponieważ udział odnawialnych źródeł energii w polskiej energetyce w ostatnich latach rośnie, więc jest coraz większe zapotrzebowanie na bilansowanie rynku energii i tworzenie magazynów energii, o których dzisiaj rozmawiamy. Jest to niezbędne, by wykonać krok ku transformacji energetycznej. Jako Koalicja Obywatelska w pełni popieramy inwestycje w tym zakresie i zgadzamy się co do potrzeby zmiany odpowiednich przepisów.

Ale proponowana przez Prawo i Sprawiedliwość ustawa w tej formie nie jest kompletna. Jak zwykle pisana była w pośpiechu, bez uwzględnienia głosów ekspertów i nie została poprzedzona szerszymi konsultacjami. Obawy budzi również fakt, że w specustawie zawarte są zapisy o ułatwieniach procesu pozyskiwania gruntów pod inwestycje. Obecnie widzimy, że tego typu ułatwienia wywołują fale protestów w związku ze sztandarową inwestycją Prawa i Sprawiedliwości, jaką jest Centralny Port Komunikacyjny.

Proponuję przestać pisać ustawy w ekspresowym tempie, tylko dlatego że opłaca się to politycznie, zwłaszcza w tak ważnym aspekcie, jakim jest transformacja energetyczna. Zacznijmy wreszcie w tak ważnych sprawach współpracować ponad podziałami i dopuśćmy do prac uznanych ekspertów, którzy znają się na rzeczy. W tej sprawie chodzi bowiem o bezpieczeństwo energetyczne nas wszystkich na kolejne trudne lata.

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Dziś rozpatrujemy ustawę o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Celem regulacji jest znacząca poprawa zaspokojenia potrzeb gospodarstw domowych, które nie posiadają mieszkania lub własnego domu jednorodzinnego.

Omawiana ustawa wspiera systematyczne oszczędzanie na cele mieszkaniowe. Rząd będzie pokrywać, poprzez dopłatę, raty kredytów hipotecznych udzielanych na zakup i budowę pierwszego mieszkania lub domu jednorodzinnego. Ponadto będzie wprowadzona okresowa dopłata do rat kredytów udzielanych w ramach programu wspierania społecznego budownictwa czynszowego na budowę mieszkań społecznych.

Bardzo dobrym rozwiązaniem jest utworzenie konta mieszkaniowego jako jednej z form wsparcia dla osoby, która nie posiada i nie posiadała mieszkania i systematycznie oszczędza od 3 do 10 lat kalendarzowych. To jest rozwiązanie prospołeczne, które ponadto wspiera rodziny, gdyż takie konto systematycznego oszczędzania można założyć dziecku od trzynastego roku życia.

Kolejne rozwiązanie zaproponowane w omawianej ustawie jest związane z bezpiecznym 2-procentowym kredytem dla osoby do czterdziestego piątego roku życia, która nie posiadała i nie posiada mieszkania bądź domu rodzinnego. W tym przypadku dopłata będzie przysługiwała przez pierwsze 10 lat i będzie stanowiła różnicę pomiędzy stałą stopą, ustaloną na podstawie średnich pomniejszonych marż oprocentowania kredytów o stałej stopie procentowej w bankach kredytujących, a oprocentowaniem kredytu zgodnie ze stopą w wysokości 2%. Podkreślenia wymaga również fakt, że w ramach tego rozwiązania możliwe jest skorzystanie z gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego, które zastępuje wkład własny do 100 tysięcy zł i 20% wartości nieruchomości.

Zapisy ustawy są bardzo dobre, przemyślane i przyszłościowe. Zdecydowanie popieram omawianą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Podstawowym celem ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe jest poprawa stanu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa poprzez wsparcie systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe związane z pozyskaniem pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, a także – w okresie dużej zmienności uwarunkowań makroekonomicznych, w tym utrzymywania się wysokich stóp procentowych – zwiększenie zdolności do zaciągnięcia i spłaty kredytów udzielanych w celu sfinansowania nabycia lub budowy pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Ponadto ustawa zakłada wprowadzenie rozwiązań zabezpieczających inwestorów budujących mieszkania w ramach rządowego programu wsparcia społecznego budownictwa czynszowego, zwanego dalej programem SBC, oraz najemców takich mieszkań przed konsekwencjami wzrostu obciążeń finansowych związanych ze spłatą preferencyjnego kredytu w okresie dużej zmienności i wzrostu rynkowych stóp procentowych. Do istotnych rozwiązań zaproponowanych w analizowanym projekcie zaliczyć można wprowadzenie premii mieszkaniowej, która ma stanowić zabezpieczenie oszczędzającego przed utratą wartości gromadzonych środków, uwzględniając przy tym wzrost cen towarów i usług oraz zmianę poziomu kosztów budowy mieszkań w okresie oszczędzania, a także możliwość uzyskania bezpiecznego kredytu na poziomie 2% przeznaczonego dla kredytobiorcy dysponującego wkładem własnym nieprzekraczającym 200 tysięcy zł lub nieposiadającego wkładu własnego.

W trakcie prac legislacyjnych Sejm skierował projekt do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury, które po przeanalizowaniu treści aktu wniosły o jego uchwalenie w brzmieniu zawartym w sprawozdaniu. Podczas drugiego czytania projektu ustawy zgłoszono 25 poprawek. Poparcie Sejmu uzyskały poprawki zmierzające do korekty nieprecyzyjnego odesłania.

Uważam, że przyjęcie procedowanej ustawy w niezwykle korzystny sposób wpłynie na polepszenie warunków bytowych oraz sytuacji mieszkaniowej wielu polskich rodzin. Zawarte w niej rozwiązania stanowią odpowiedź na szereg problemów o charakterze ekonomicznym, które dotychczas skutecznie uniemożliwiały osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym ze względu na trudną sytuację materialną podjęcie kroków zmierzających do uzyskania własnego mieszkania bądź domu jednorodzinnego. W bezpośredni sposób przełoży się to na wieloaspektową poprawę jakości ich życia. Dotychczas można było zaobserwować, że brak rozwiązań zabezpieczających osoby oszczędzające długoterminowo na mieszkanie przed ryzykiem utraty realnej wartości zgromadzonych środków w okresach znaczącego wzrostu kosztów budowy mieszkań, wzrostu cen mieszkań lub wysokiej inflacji był dużym ogranicznikiem w procesie pozyskania własnego lokalu. Dostatecznego wsparcia nie otrzymywały również osoby młode, małoletnie, pozbawione wsparcia własnej rodziny, stanowiące obecnych i przyszłych konsumentów rynku mieszkaniowego. Proponowane regulacje nie tylko pomogą wielu obywatelom zwiększyć komfort życia dzięki posiadaniu własnego lokum, ale także pośrednio korzystnie wpłyną na poprawę relacji rodzinnych oraz zmniejszenie występowania zjawiska bezdomności i patologii wśród osób wkraczających w dorosłość. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Zaprezentowana ustawa o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe ma na celu zachęcenie gospodarstw domowych do systematycznego oszczędzania na specjalnie do tego stworzonym rachunku bankowym z przeznaczeniem na nabycie lub budowę pierwszego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.

Ustawa zakłada, że z programu systematycznego oszczędzania będą mogły skorzystać te gospodarstwa domowe, w których osoba je prowadząca nie jest i – przed przystąpieniem do programu – nie była właścicielem mieszkania. Rachunki oszczędnościowe, zwane Kontami Mieszkaniowymi, będą prowadzone przez instytucje finansowe upoważnione na zasadach określonych w ustawie na podstawie umowy zawartej z BGK. Oszczędzanie będzie polegać na dokonywaniu przez gospodarstwa domowe comiesięcznych wpłat w limicie określonym ustawą, a wsparcie rządowe ma być realizowane w formie tzw. premii mieszkaniowej (dopłaty) lub zwolnień podatkowych (zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych).

Zgodnie z ustawą bezpieczny kredyt z okresowo stałą stopą procentową będzie mogła zaciągnąć osoba do czterdziestego piątego roku życia. Z kolei bezpieczny kredyt 2%, jak sama nazwa wskazuje, wiąże się z dopłatą z budżetu państwa do rat kredytów przez pierwszy okres pierwszych 10 lat, tak aby kredytobiorca de facto ponosił koszty jedynie 2-procentowego oprocentowania kredytu. Kwota tego kredytu nie będzie mogła przekroczyć 500 tysięcy zł albo – jeśli kredytobiorca prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z małżonkiem lub ma co najmniej jedno dziecko – 600 tysięcy zł. Wkład własny nie będzie mógł być wyższy niż 200 tysięcy zł. W przypadku braku wkładu własnego lub niepełnego wkładu będzie można skorzystać z gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego.

Wobec tego zaprezentowaną ustawę należy ocenić pozytywnie z uwagi na to, że projekt promuje odejście od utrwalonej koncepcji państwa budowniczego. Proponowana ustawa niesie jednak za sobą również wiele ryzyk i daje dość mocne podstawy do uznania, że nie spełni swojego celu ani oczekiwań jakościowych czy też ilościowych. W szczególności mowa tu o wzroście marż bankowych, wzroście cen nieruchomości czy zbyt małym zabezpieczeniu finansowania programu. Co więcej, istnieje również obawa, że ze względu na limity minimalnego dochodu, które będą obliczane przez banki, niewiele osób spełniających jednocześnie kryterium wiekowe i kryterium braku mieszkania będzie mogło złożyć wniosek o dopłatę.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dzisiejszych czasach sytuacja na rynku nieruchomości nie jest łatwa. Wysokie ceny mieszkań oraz brak odpowiedniej liczby lokali do wynajęcia utrudniają życie wielu ludziom, zwłaszcza tym, którzy nie mają stabilnej sytuacji finansowej. Rząd PiS przespał ostatnie lata i w znacznym stopniu przyczynił się do obecnej sytuacji.

Ustawa dotyczy wsparcia systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe oraz wprowadzenia okresowych dopłat do rat spłaty kredytów hipotecznych udzielanych na zakup pierwszego mieszkania. Należy jednak wspomnieć o propozycji Platformy Obywatelskiej, której rozwiązanie jest bardziej przyjazne i kompleksowe. Wprowadzenie kredytu 0% na pierwsze mieszkanie ma na celu rozwiązanie problemu braku stabilności mieszkaniowej wśród młodych ludzi oraz osób o niskich dochodach. Zbyt wysokie koszty wynajmu oraz kredytów hipotecznych są poważnym obciążeniem dla wielu osób, a wprowadzenie kredytu 0% może pomóc w poprawie sytuacji mieszkaniowej w Polsce. Wprowadzenie takiego rozwiązania wiązałoby się z licznymi wyzwaniami, ale także korzyściami dla społeczeństwa.

Ustawa o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe to pierwszy krok w kierunku poprawy sytuacji mieszkaniowej w Polsce. Jednakże należy zaznaczyć, że propozycja Platformy Obywatelskiej wprowadzenia kredytu 0% na pierwsze mieszkanie jest bardziej atrakcyjna dla osób z mniejszymi dochodami.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana ustawa o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe jest częścią realizacji rządowego programu „Pierwsze mieszkanie”. Głównym celem tejże ustawy jest pomoc Polakom w nabyciu swojego pierwszego mieszkania lub w budowie pierwszego własnego domu jednorodzinnego. Do głównych rozwiązań ujętych w niniejszej ustawie należą konto mieszkaniowe jako wsparcie systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe, korzystne dopłaty do rat kredytów oraz dodatkowa dopłata do oprocentowania kredytu udzielanego w programie wspierania społecznego budownictwa czynszowego.

Konto będzie przeznaczone dla osób, które planują zakup mieszkania w przyszłości, np. dla swoich dzieci. Będzie je mógł otworzyć każdy, kto nie miał i nie ma mieszkania bądź domu ani nie nabył do niego spółdzielczego prawa. Z kolei kredyt będzie można otrzymać w wysokości do 500 tysięcy zł, a w przypadku małżeństw lub osób posiadających co najmniej 1 dziecko – do 600 tysięcy zł. Ustawa zakłada również, iż na koncie mieszkaniowym trzeba będzie systematycznie oszczędzać od 3 do 10 lat. Minimalna miesięczna wpłata wyniesie 500 zł. Możliwe będą także wpłaty w innej wysokości. Za minimum 11 wpłat w roku w kwocie co najmniej 500 zł można będzie otrzymać dodatkową premię oszczędnościową od państwa.

Reasumując: dzięki przedstawionym rozwiązaniom więcej polskich rodzin będzie mogło otrzymać wsparcie w zakresie zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych w przypadku braku posiadania jakiegokolwiek własnego mieszkania. Ponadto więcej osób będzie mogło skorzystać z dogodnego kredytu, gdyż automatycznie wzrośnie ich zdolność kredytowa. Mając na uwadze przede wszystkim dobro Polaków i wychodząc naprzeciw ich oczekiwaniom, stanowczo opowiadam się za wprowadzeniem korzystnych dla społeczeństwa rozwiązań zawartych w niniejszej ustawie.

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przy okazji omawianej dziś ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe warto przypomnieć, że 5 czerwca 2023 r. minie 26 lat od chwili uchwalenia przez Sejm RP ustawy z dnia 5 czerwca 1997 r. o kasach oszczędnościowo-budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe (Dz.U. z dnia 28 lipca 1997 r.). W wyniku decyzji administracyjnych nie doszło jednak do uruchomienia tych specjalistycznych instytucji w Polsce. Skutkiem tych 25 lat zaniechania w Polsce budowania systemu oszczędzania na cele mieszkaniowe, emerytalne, edukacyjne i zdrowotne był dynamiczny rozwój kredytów mieszkaniowych we franku szwajcarskim oraz dominacja w polskim sektorze bankowym kredytu o zmiennej stopie procentowej.

System kas budowlanych nie tylko pozwala na rozwiązanie problemu źródła długoterminowego kapitału na finansowanie kredytów hipotecznych, lecz staje się, co potwierdzają doświadczenia innych krajów, efektywnym i bezpiecznym rozwiązaniem budowania stabilności finansowej gospodarstw domowych. Kasy budowlane są najbardziej efektywnym instrumentem rozwiązywania problemu mieszkaniowego poprzez aktywizowanie samych zainteresowanych. Potwierdziły swoją skuteczność również w dobie globalnego kryzysu finansowego.

Przyjęty za wiodący w tym systemie cel mieszkaniowy jako motyw długoterminowego oszczędzania czyni z niego bardzo atrakcyjny, powszechnie aprobowany system oszczędnościowy i aktywizuje miliony uczestników – docelowe szacunki dla Polski to ok. 5 milionów oszczędzających – którzy już po zakończeniu pierwszego roku oszczędzania wymiernie odczuwają pomoc państwa.

Kasy budowlane generują od czwartego roku działania dodatkowe wpływy do budżetu Skarbu Państwa z tytułu opłat i podatków związanych w rozwojem budownictwa mieszkaniowego. Są potwierdzające to analizy IBnGR.

100-letnie doświadczenie funkcjonowania takiego systemu w 13 krajach europejskich potwierdza jego efektywność. Z oszczędzania w kasach budowlanych korzysta obecnie ponad 50 milionów Europejczyków.

Kasy budowlane oferują niedostępny dziś w Polsce kredyt hipoteczny o stałej stopie procentowej. Kasy budowlane są wykorzystywane przez rządy wielu krajów do pobudzania skłonności do oszczędzania również na cele emerytalne, edukacyjne czy zdrowotne. Możliwość płynnej regulacji wysokości pomocy państwa w postaci wypłacanej corocznie przez budżet państwa premii budowlanej pozwala na adresowanie tej pomocy do rodzin o średnich i niższych dochodach. Wysokość premii jest ustalana przez państwo, a nie przez kasy oszczędnościowo-budowlane. W kolejnych latach można obniżać premię, a nawet z niej zrezygnować – przykład Węgier – bez spadku atrakcyjności systemu. Jest to sprawdzony sposób postępowania innych krajów.

System kas oszczędnościowo-budowlanych odgrywać będzie – wzorem innych krajów – również w Polsce ogromną rolę w edukacji ekonomicznej obywateli, promując indywidualny wysiłek każdego obywatela w budowaniu stabilności finansowej.

Wspieranie oszczędzania byłoby dla budżetu naszego kraju korzystniejsze niż obsługa programu „Rodzina na Swoim” (RnS), jak i programu „Mieszkanie dla Młodych” (MdM) czy dopłaty do czynszu. Udział budżetu w finansowaniu mieszkania w kwocie 330 tysięcy zł w programie RnS to 25%, w programie MdM to 10–20%, a przy systemie docelowego oszczędzania 4,09% – z uwzględnieniem 10-procentowej premii.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe jest odpowiedzią na bariery, z jakimi mierzą się obywatele, którzy chcieliby nabyć na własność mieszkanie bądź dom jednorodzinny. Mowa tutaj o osobach, które z różnych przyczyn nie posiadają wymaganego wkładu własnego lub nie osiągają odpowiednio wysokich dochodów pozwalających na otrzymanie kredytu bankowego.

Rynek nieruchomości zmaga się w ostatnim czasie z wieloma trudnościami. Rosnące oprocentowanie kredytów i szalejąca inflacja sprawiły, że dostępność mieszkań i możliwości ich nabycia zaczęły się wyraźnie kurczyć. Według danych Eurostatu z 2020 r. prawie 48% ludzi w wieku 25–34 lat jest zmuszonych nadal mieszkać z rodzicami z powodu braku możliwości osiągnięcia wymaganego wkładu własnego niezbędnego do uzyskania kredytu czy tym bardziej odłożenia całej kwoty potrzebnej do zakupu nieruchomości. Wpływa to na niemożność realizacji własnych planów zawodowych czy rodzinnych oraz na brak poczucia bezpieczeństwa.

Mimo wszystko obywatele nie porzucili marzeń o posiadaniu własnego lokum, które niewątpliwie poprawia komfort życia. Dzięki niemu można zapewnić sobie komfortowy byt, a jednocześnie nie być uzależnionym od woli wynajmującego. Mając mieszkanie, nie musimy dopasowywać swojego życia do niekontrolowanego przyrostu kosztów wynajmu. Własna nieruchomość pozwala na określenie kierunku działalności zawodowej czy skonstruowanie planów rodzinnych. Dla wielu obywateli posiadanie mieszkania lub domu wciąż jest równoznaczne z poczuciem stabilizacji i bezpieczeństwa. Niewątpliwie jest to również sposób na budowanie majątku czy lokowanie kapitału.

Rząd postanowił wyjść naprzeciw potrzebom obywateli, dlatego omawiamy ustawę o pomocy w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Zawiera ona wiele rozwiązań systemowych i wieloletnich, ale bierze również pod uwagę aktualną sytuację na rynku mieszkaniowym, związaną z ciągłym wzrostem stóp procentowych. Najważniejszymi instrumentami przewidzianymi w ustawie są konto mieszkaniowe i bezpieczny kredyt ze stałą stopą procentową w wysokości 2%.

Pierwszy z nich, czyli konto mieszkaniowe, jest przeznaczony dla osób, które dopiero planują zakup nieruchomości w perspektywie kilku następnych lat. Kluczowym zadaniem jest tutaj wsparcie systematycznego oszczędzania. Jest to niezwykle atrakcyjny sposób ze względu na fakt, iż przystępujący będą mieć gwarancję całkowitej ochrony wartości odkładanych środków. Po spełnieniu określonych warunków istnieje możliwość otrzymania od państwa premii oszczędnościowej w wysokości rocznego wskaźnika inflacji lub wskaźnika zmiany wartości ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, w zależności od tego, który wskaźnik jest bardziej korzystny dla oszczędzającego.

Drugie ułatwienie, czyli bezpieczny kredyt ze stałą stopą procentową, będzie dotyczyć osób, które są gotowe nabyć nieruchomość w chwili obecnej. Z omawianego rozwiązania będą mogły skorzystać osoby do czterdziestego piątego roku życia, które dotąd nie posiadały prawa własnościowego do lokalu. W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim lub rodziców co najmniej 1 wspólnego dziecka warunek dotyczący wieku będzie musiała spełniać przynajmniej 1 z tych osób. Samodzielnie będzie można otrzymać pożyczkę w wysokości 500 tysięcy zł. Małżeństwo lub rodzice co najmniej 1 dziecka otrzymają do 600 tysięcy zł. Państwo będzie wspomagało kredytobiorcę w spłacie zobowiązania przez 10 lat. Skorzystanie z bezpiecznego kredytu będzie możliwe do 2027 r., z możliwością przedłużenia. Omawiane rozwiązanie pomoże wielu osobom w nabyciu własnej nieruchomości ze względu na wzrost posiadanej zdolności kredytowej.

Posiadanie domu lub mieszkania na własność nadal jest wysoko na liście marzeń wielu obywateli. Jednocześnie jest to jedna z najważniejszych decyzji w życiu. Wsparcie rządu przedstawione w omawianej ustawie o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe może zapewnić wielu ludziom stabilizację i pozwolić na rozwój. Biorąc pod uwagę wszystkie przedstawione argumenty, uważam, że zasadne jest przyjęcie procedowanej ustawy.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Tym, czego nie mogę zarzucić rządzącym w zakresie mieszkalnictwa, jest brak przygotowania wielu ustaw, które w założeniach miały poprawiać sytuację w zakresie pozyskiwania mieszkań przez młodych ludzi i podejmowania prób wprowadzania różnego rodzaju ułatwień dla zachęcenia samorządów, aby remontowały starą substancję mieszkaniową bądź tworzyły nową. Wiem, o czym mówię, bo w tej kadencji byłem sprawozdawcą większości ustaw dotyczących tej tematyki. Ale ustawa czy nawet wiele ustaw nie gwarantują, jak widać, dostępu do upragnionego M. Jest to najlepiej widoczne na przykładzie sztandarowego programu PiS, czyli „Mieszkanie +”, który nie rozwiązał żadnego problemu, a dla młodych ludzi, którzy uwierzyli, że mogą mieć tanie mieszkanie, tworzył często tragiczne sytuacje.

Ta ustawa także nie rozwiąże problemów na rynku mieszkaniowym w Polsce, nie rozwiąże problemów osób, które posiadają dzisiaj kredyt mieszkaniowy i nie dają rady spłacać odsetek z powodu wysokich stóp procentowych. Wakacje kredytowe trochę pomogą, ale na bardzo krótki czas. Ta ustawa nie rozwiąże problemu braku mieszkań, bo w ogóle nie wykreuje podaży, a więc nie zwiększy liczby mieszkań na rynku. Nie sprawi też, że dostępność mieszkań dla młodych małżeństw automatycznie się zwiększy.

Problemem w Polsce nie jest brak popytu na mieszkania, tylko ich podaż, czyli liczba mieszkań, które są do kupienia. Branża budowlana jest w głębokiej zapaści. Dzisiaj praktycznie nie rozpoczyna się nowych inwestycji, a według danych na koniec ubiegłego roku w Polsce brakowało ok. 2 milionów mieszkań. Jeśli więc chętnych będzie coraz więcej, a mieszkań nie będzie przybywać, to cena tych mieszkań będzie po prostu coraz wyższa. Bardzo dokładnie można to prześledzić na rynku mieszkaniowym w Wielkiej Brytanii.

Czy rozwiązania związane z kontem mieszkaniowym, gdzie zobowiązujemy się do systematycznego oszczędzania przez okres od 3 do 10 lat kalendarzowych i wpłacamy od 500 zł do 2 tysięcy zł miesięcznie, by w ten sposób zbierać kapitał na późniejszy wkład własny przy zakupie mieszkania, doprowadzą do oczekiwanych wyników? Nawet gdy założymy – za twórcami ustawy – że pieniądze nie stracą realnie na wartości, bo przewidziano, oprócz oprocentowania bankowego, które będzie normalnie przysługiwało i dodatkowo nie będzie obciążone podatkiem Belki, że państwo dopłaci do oszczędzonej kwoty stosowną premię, która ma odpowiadać wskaźnikowi inflacji… A jeśli wzrost cen mieszkań będzie powyżej inflacji, to wtedy dopłata będzie odpowiadała wskaźnikowi wzrostu cen mieszkań? Polacy nie ufają rządzącym, nie ufają, że prawo będzie stabilne, bo już wielokrotnie się przekonali, że tak nie jest. Gdyby wierzyli w stabilność prawa, niezależnie od ekip rządzących, to z pewnością o wiele łatwiej można by ich było zachęcić do mieszkań na wynajem, przez co w kraju znacznie szybciej można byłoby rozwiązać problem głodu mieszkaniowego.

Dlaczego w ogóle w Polsce w dalszym ciągu obowiązuje podatek Belki i dlaczego zakładamy dopłaty do wysokości inflacji zamiast skutecznie z nią walczyć? Dlaczego dalej nie mamy środków z KPO, dzięki którym moglibyśmy budować mieszkania, a także skutecznie obniżać inflację? Czy drugie rozwiązanie ustawowe, czyli 2-procentowy kredyt ze wsparciem państwa, zwiększy podaż mieszkań na rynku?

Polska gospodarka w ostatnich latach bardzo dobrze się rozwijała, a jednym z jej najważniejszych kół zamachowych był właśnie sektor budownictwa. Z branżą budownictwa związana jest również produkcja materiałów budowlanych, armatury łazienkowej, produktów z zakresu wyposażenia mieszkań itd. Wiele setek tysięcy rodzin utrzymuje się właśnie dzięki budownictwu, które, o czym wspomniałem wcześniej, jest dzisiaj w głębokiej zapaści. Nie widomo, jak wprawić w ruch to koło zamachowe, gdy analizuje się przewidziane limity wydatków budżetu państwa na omawiany cel: w 2023 r. do Funduszu Dopłat – 80 milionów 600 tysięcy zł, a do Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa – 8 milionów zł. Za takie środki niczego nie zmienimy w zakresie dostępności mieszkań dla młodych ludzi w Polsce.

Zawsze głosowałem za każdą ustawą, która potencjalnie może poprawić dostępność mieszkań w Polsce. Tak będzie i tym razem. Będę jednak głosował za wprowadzeniem do omawianej ustawy poprawek zgłoszonych na posiedzeniu Komisji Infrastruktury. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Zaproponowana ustawa o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe dotyczy wsparcia systematycznego oszczędzania celem zakupu mieszkania oraz wprowadzenia okresowych dopłat do spłaty rat kredytów hipotecznych udzielanych na zakup pierwszego mieszkania.

Mieszkanie jest jednym z najważniejszych dóbr, którego polskim rodzinom brakuje. Dziś mieszkanie stało się dobrem nieosiągalnym dla 90% Polaków. Dane Eurostatu pokazują, że w Polsce brakuje od 1,5 miliona do 2 milionów mieszkań.

W ustawie wskazano wytyczne udzielania kredytów, m.in. takie, zgodnie z którymi w przypadku braku wkładu własnego lub niepełnego wkładu będzie można skorzystać z gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego. Dopłata do rat będzie przysługiwała przez 10 lat, a kredyt będzie spłacany w formule stałych rat kapitałowych i malejących. Wartość kredytu nie będzie mogła przekroczyć 500 tysięcy zł albo 600 tysięcy zł, gdy kredytobiorca będzie osobą prowadzącą gospodarstwo domowe wspólnie z małżonkiem lub mającą co najmniej jedno dziecko.

Jest to ustawa, która podzieli społeczeństwo, bowiem pominięte zostały chociażby związki nieformalne. Budzi ona wiele kontrowersji, o czym wspominają sami eksperci bankowi. Dodatkowo wprowadzenie nowej, referencyjnej stopy WIRON do oferty kredytów mieszkaniowych, zamiast WIBOR, także budzi wątpliwości. W przypadku aktywnych umów kredytowych zastosowanie WIRON prawdopodobnie nie wpłynie na oprocentowanie, gdyż konieczne będzie uwzględnienie spreadu wyrównawczego. Jest to kolejna niepewność przed zaciągnięciem zobowiązań finansowych dla przyszłych kredytobiorców, czy ich koszt zobowiązania nie wzrośnie i czy będzie stać ich w przyszłości na dalsze spłaty zobowiązań oraz utrzymanie samej nieruchomości.

Ustawa w stanie obecnym wymaga naniesienia wielu koniecznych poprawek, bowiem oferta powinna być dostępna dla wszystkich, a warunki muszą być jasne i transparentne, czego nie można powiedzieć o omawianej propozycji.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe dotyczy wsparcia systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe oraz wprowadzenia okresowych dopłat do rat kredytów hipotecznych udzielonych na zakup pierwszego mieszkania.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: ustawa „przewiduje wprowadzenie rozwiązań uzupełniających zestaw rynkowych i społecznych instrumentów polityki mieszkaniowej o nowe instrumenty określane zbiorczo programem «Pierwsze Mieszkanie». Instrumenty te wspierane ze środków budżetu państwa i kierowane do gospodarstw domowych mają na celu pomoc w nabyciu lub budowie pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. (…) Podstawowym celem projektowanych rozwiązań jest poprawa stanu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych przez:

― wsparcie gospodarstw domowych w wieloletnim wysiłku systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe związane z pozyskaniem pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego zaspokajającego potrzebę mieszkaniową;

― zwiększenie dostępności kredytowej w przypadku, gdy kredyt hipoteczny jest udzielany w celu sfinansowania nabycia lub budowy pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego zaspokajającego potrzebę mieszkaniową kredytobiorcy.

Potrzeba wprowadzenia projektowanych regulacji jest odpowiedzią na obecne problemy rynku mieszkaniowego związane z:

― brakiem środków stanowiących wkład własny, co stanowi przeszkodę w uzyskaniu finansowania przez kredyt hipoteczny zakupu lub budowy mieszkania;

― ograniczonym zakresem systemowych mechanizmów pozyskiwania przez instytucje finansowe długoterminowych pasywów zwiększających możliwości finansowania rynku mieszkaniowego w ramach oferty długoterminowych kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej;

― brakiem rozwiązań zabezpieczających dla osób długoterminowo oszczędzających na pierwsze mieszkanie przed ryzykiem związanym z utratą realnej wartości zgromadzonych środków, gdy rosną ceny mieszkań lub podnosi się poziom inflacji;

― dysproporcją w poziomie oprocentowania lokat w stosunku do stóp procentowych i inflacji;

― niskim udziałem oszczędności brutto w dochodach gospodarstw domowych w Polsce w porównaniu do innych krajów europejskich;

― spadkiem zdolności kredytowej Polaków związanej z ograniczeniem ryzyka kredytowego;

― barierami wejścia na rynek mieszkaniowy ludzi młodych oraz rodzin z dziećmi, związanymi z niską zdolnością kredytową, brakiem możliwości wsparcia ze strony rodziny;

― barierą braku zgromadzonych środków finansujących wymagany wkład mieszkaniowy lub partycypację w kosztach budowy lokalu mieszkalnego przez gospodarstwa domowe, które chcą uzyskać mieszkanie w społecznych formach mieszkaniowych, tj. w spółdzielniach mieszkaniowych, Społecznych Inicjatywach Mieszkaniowych – SIM/ Towarzystwach Budownictwa Społecznego – TBS);

― brakiem zainteresowania kredytami hipotecznymi ze stałym oprocentowaniem oraz z brakiem ofert w bankach z kredytem stale oprocentowanym w okresie dłuższym niż 5 lat;

― niepewnością związaną ze zmianami stóp procentowych i ich wpływem na budżet domowy i regularne spłaty zobowiązań.

Dodatkowo projekt ustawy zawiera rozwiązania zabezpieczające inwestorów budujących mieszkania w ramach rządowego programu wsparcia budownictwa społecznego czynszowego (SBC) oraz najemców takich mieszkań przed konsekwencjami wzrostu obciążeń finansowych związanych ze spłatą preferencyjnego kredytu w okresie dużej zmienności i wzrostu rynkowych stóp procentowych”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Na początku bieżącego roku Biuro Informacji Kredytowej podało, że w roku ubiegłym liczba udzielonych kredytów spadła o prawie połowę. Głównym powodem było obniżenie zdolności kredytowej Polaków w związku z trudną sytuacją gospodarczą, wysoką inflacją oraz niepewnością co do sytuacji na rynku mieszkaniowym. To w znaczący sposób może wpłynąć na odkładanie na później decyzji obywatelek i obywateli o założeniu rodziny. A to z kolei wpłynie na niską dzietność, co jeszcze bardziej w skali makro może powiększyć kryzys gospodarczy w kolejnych latach. Wpadniemy w błędne koło, które sprawić może, że nasze pokolenie za jakiś czas nie będzie miało z czego otrzymać chociażby emerytury.

To pokazuje, jak ważne jest to, aby państwo zadbało o każdego, kto chce się usamodzielnić i kupić bądź wynająć własne mieszkanie. W tym aspekcie każde obecne na scenie politycznej ugrupowanie jest zgodne. Różnimy się co do pomysłów, jak taki efekt uzyskać. Prawo i Sprawiedliwość tą ustawą, ustawą o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, chce wprowadzić kredyt 2%. My jako Koalicja Obywatelska proponujemy kredyt 0%, tak aby ludzie, którzy wezmą kredyt, nie musieli spłacać go z odsetkami, których wartość często przewyższa wartość pobranego kredytu. Nie możemy zapominać również o osobach, które po prostu nie chcą brać kredytu i co jakiś czas chcą zmieniać miejsce, które zamieszkują. Dlatego proponujemy dopłatę 600 zł dla najemców.

Te 2 programy raz na zawsze rozwiążą problemy mieszkaniowe Polek i Polaków. Jeśli mowa jest o ustawie, która zakłada pomoc państwa w ramach polityki mieszkaniowej, to właśnie te zapisy powinny w niej się znaleźć.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej ma na celu uregulowanie zasad wykonywania działalności lombardowej, zawierania umów konsumenckiej pożyczki lombardowej i umów sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego. Ustawa stawia sobie za cel skuteczną ochronę konsumentów. Określa m.in. zasady wykonywania działalności lombardowej, wymogi i obowiązki dotyczące przedsiębiorców lombardowych, zasady i tryb zawierania umów konsumenckiej pożyczki lombardowej, sprzedaż przedmiotu objętego zabezpieczeniem lombardowym, uprawnienia przysługujące konsumentowi oraz sankcje karne za naruszenie przepisów ustawy.

Ustawa narzuca również konieczność dokonania wpisu przez takiego przedsiębiorcę do rejestru prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Projekt przewiduje, że działalność tę będzie można prowadzić w formie spółki z o.o. lub SA, po wpisie jej do e-rejestru lombardów prowadzonego przez KNF. Rejestracja ma być prosta i tania. Te wymogi mają zapewnić profesjonalizację usługi i odpowiednią ochronę konsumenta. Ponadto przepisy zdefiniują umowę pożyczki lombardowej oraz zastawu lombardowego. Lombard będzie musiał przed zawarciem umowy, która ma mieć formę pisemną (ale dopuszczone też będzie zawieranie umowy na odległość), wskazać konsumentowi szczegóły kontraktu, w tym maksymalny koszt transakcji.

Zamysł ustawodawcy polega na tym, żeby koszty pożyczek lombardowych zbliżyć do stosowanych przy kredycie konsumenckim. Jest to zatem projekt mający zapewnić spójność regulacji chroniących konsumentów poszukujących szybkiego finansowania. Niestety aktualnie coraz więcej osób nie posiada odpowiedniej zdolności finansowej i poszukuje innych rozwiązań. Ponadto podkreślić należy, iż postulaty uporządkowania rynku lombardów były wysuwane od kilku lat. Zatem przedłożoną ustawę należy ocenić pozytywnie. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej jest ważnym krokiem w kierunku ochrony konsumentów, którzy korzystają z usług lombardów.

Lombardy to instytucje finansowe, które udzielają pożyczek pod zastaw przedmiotów wartościowych, takich jak biżuteria, elektronika czy sztuka. Niestety w ostatnich latach pojawiły się liczne skargi konsumentów, którzy padli ofiarą nieuczciwych praktyk lombardów. Wiele osób nie zdawało sobie sprawy z kosztów takiej pożyczki, a niektóre lombardy stosowały zbyt wysokie odsetki oraz ukryte opłaty.

Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej ma na celu zapobieganie takim praktykom i ochronę konsumentów. Przede wszystkim ustawa wprowadza obowiązek informowania konsumenta o kosztach pożyczki oraz o prawach i obowiązkach wynikających z umowy. Lombardy będą musiały również przedstawić konsumentowi szczegółową ofertę, zawierającą wszystkie istotne informacje o odsetkach, prowizjach i innych kosztach.

Dzięki proponowanym zapisom klienci będą mieli większą świadomość kosztów pożyczki i będą mogli podejmować bardziej świadome decyzje. Jednocześnie lombardy będą musiały działać w sposób bardziej przejrzysty i uczciwy, co pozytywnie wpłynie na cały sektor finansowy.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Pożyczki pod zastaw cieszą się coraz większą popularnością. Niestety, zasady ich udzielania nie są sprawiedliwe, zwłaszcza dla pożyczkobiorców, którzy niejednokrotnie otrzymują niewielkie kwoty wobec rzeczywistej ceny zastawianego przedmiotu. Pożyczki są też obarczone wysokim oprocentowaniem. W związku z tym istnieje potrzeba uregulowania zagadnienia, jakim jest konsumencka pożyczka lombardowa, aby przepisy były jasne i przejrzyste, a ponadto niekrzywdzące.

Kompleksowe uregulowanie kwestii konsumenckiej pożyczki lombardowej poprzez określenie zasad wykonywania działalności lombardowej, zasad i trybu zawierania umów konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz umów sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego, jak również określenie praw i obowiązków konsumenta związanych z umową konsumenckiej pożyczki lombardowej z pewnością przyczyni się do rzetelniejszego funkcjonowania lombardów, z poszanowaniem praw każdego, kto będzie chciał zastawić swoją własność.

Obowiązek prowadzenia lombardu w odpowiedniej formie prawnej, czy jako spółki akcyjnej, czy jako spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jest dobrym rozwiązaniem, pozwalającym w odpowiedni sposób uregulować zasady działalności przedsiębiorców prowadzących tego typu miejsca. Jest to bardzo istotne ze względu na projektowane rozwiązania w zakresie obowiązku zwrotu konsumentowi nadwyżki uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego. Podkreślenia wymaga fakt obligatoryjności wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową, który prowadzony będzie przez KNF w systemie teleinformatycznym. Wprowadzenie zabezpieczenia lombardowego z pewnością zabezpieczy wykonanie umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej, ponieważ ograniczy dysponowanie przedmiotem zabezpieczenia. Bezsprzeczne jest, że zabezpieczenie wygaśnie z chwilą zapłaty przez konsumenta całkowitej kwoty do spłaty. Za prawidłowy należy potraktować zapis o zawieraniu umowy w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Ułatwi to konsumentowi dochodzenie ewentualnych roszczeń. Przepisy określające kary grzywny w przypadku naruszenia obowiązków ustawowych w zakresie konsumenckiej pożyczki lombardowej z pewnością przyczynią się do respektowania regulacji niniejszej ustawy w każdym zakresie.

Jestem przekonany, że omawiane przez nas zmiany zabezpieczą pożyczkobiorców przed nadużyciami, a jednocześnie nie pozbawią konsumentów możliwości skorzystania z tego rodzaju usługi, dlatego będę głosował za przyjęciem ustawy.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej określa zasady udzielania konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz zasady umowy sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego, prawa i obowiązki konsumenta oraz przedsiębiorcy wykonującego działalność lombardową związane z udzielaniem takiej pożyczki oraz skutki uchybienia obowiązkom przez przedsiębiorców wykonujących tę działalność.

Ta działalność powinna być uregulowana znacznie wcześniej, ale „lepiej późno niż później”, jak brzmi tytuł jednego z amerykańskich filmów. Większość zaproponowanych regulacji poprę, bo są one niezbędne w czasie szalejącej drożyzny. Szalejąca inflacja i wyprzedająca ją jeszcze drożyzna, z którą mamy do czynienia każdego dnia, sprawia, że lombardy przeżywają oblężenie. Po lombardach widać, jak drożyzna dotknęła Polaków. Ludzie zastawiają tam biżuterię, sprzęt RTV, AGD, telefony, rowery, zastawy stołowe, porcelanowe figurki, a nawet cenne rodzinne pamiątki, numizmaty, chcą także zastawiać zabawki, chociaż lombardy przyjmują je niechętnie. Ruch w lombardach rośnie i nie są to, jak w przeszłości, sami emeryci, ale także młode osoby z dziećmi. Często dla takich osób, które trafiają do lombardów, zastawienie swojej własności prywatnej jest ostatnią deską ratunku, z której niestety coraz więcej osób zaczyna korzystać, żeby wytrwać do kolejnej wypłaty, kolejnej emerytury lub aby móc wykupić leki. Jak wynika z badań BIG InfoMonitor, w obliczu drożyzny blisko co drugi Polak musiał sięgnąć po swoje oszczędności, by sfinansować swoje potrzeby. Jak się szacuje, prawie 1/3 z nas nie ma żadnych oszczędności, więc gdy jest zmuszona opłacić rachunki, musi kierować swoje kroki do takich miejsc jak lombardy.

To powoduje, że czas najwyższy uregulować tę działalność, zarówno dla bezpieczeństwa klientów lombardów, jak i dla bezpieczeństwa prowadzących taką działalność. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej jest uregulowanie działalności lombardowej, w szczególności przez określenie zasad wykonywania tej działalności, zasad zawierania z konsumentami umów konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz umów sprzedaży zabezpieczenia lombardowego, a także obowiązków przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową i skutków uchybienia tym obowiązkom.

Warto zaznaczyć, iż ustawa przez działalność lombardową rozumie działalność gospodarczą polegającą na zawieraniu przez przedsiębiorcę umów konsumenckiej pożyczki lombardowej lub sprzedaży przez przedsiębiorcę przedmiotu zabezpieczenia lombardowego. Ustawa definiuje też umowę konsumenckiej pożyczki lombardowej jako umowę, na podstawie której przedsiębiorca zobowiązuje się oddać do dyspozycji konsumenta środki pieniężne, a konsument zobowiązuje się do zapłaty całkowitej kwoty w oznaczonym terminie oraz do ustanowienia zabezpieczenia lombardowego.

Ustawa definiuje zabezpieczenie lombardowe jako zabezpieczenie wykonania umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej polegające na ograniczeniu prawa do dysponowania przedmiotem zabezpieczenia przez konsumenta. Przy czym przedmiot zabezpieczenia lombardowego stanowić może wyłącznie rzecz ruchoma będąca własnością konsumenta, będąca przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej albo taka, której konsument jest współwłaścicielem.

Co najważniejsze, omawiana ustawa określa definicję całkowitego kosztu konsumenckiej pożyczki lombardowej, zgodnie z którą przez całkowity koszt konsumenckiej pożyczki lombardowej rozumie się wszelkie koszty, które konsument jest obowiązany ponieść w związku z umową konsumenckiej pożyczki lombardowej.

Na tej podstawie można byłoby uznać, iż ustawa ta jest dobrze skonstruowana i korzystna. Niestety w trakcie prac nad tą ustawą wprowadzono do niej poprawkami zmiany, które wywołują zasadnicze wątpliwości. Po pierwsze, wprowadzone poprawki są niekonstytucyjne, bowiem zostały przyjęte z pominięciem zasady 3 czytań. Po drugie, poprawki te wprowadzają wyjątek od zasady, iż kredyt konsumencki dotyczy jedynie konsumentów, a nie przedsiębiorców, bez względu na to, jaką działalność gospodarczą prowadzą ci przedsiębiorcy. W tej ustawie zrobiono wyjątek dotyczący przedsiębiorców rolnych, co jest rozwiązaniem antysystemowym. Należy zatem złożyć w tym zakresie poprawki do ustawy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej dotyczy kompleksowego uregulowania zasad wykonywania działalności lombardowej, zawierania umów konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz umów sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „projektowana regulacja ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej określi zasady wykonywania tego rodzaju działalności gospodarczej w sposób zbliżony do regulacji UKK, uwzględniający przy tym skalę prowadzonej działalności gospodarczej, zazwyczaj mniejszą niż prowadzona przez podmioty podlegające regulacji UKK. Projektowana regulacja pozwoli na określenie transparentnych ram wykonywania działalności lombardowej, które jasno określą obowiązki przedsiębiorców prowadzących działalność lombardową, definicję i elementy umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej, pozaodsetkowe koszty regulowane w sposób zbliżony do UKK, pozwalający jednocześnie na uwzględnienie specyfiki branży, a także zasady dotyczące sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego oraz zasady odpowiedzialności za naruszenie ustawy.

Celem proponowanych rozwiązań jest ograniczenie szarej strefy i prowadzenie skutecznego monitoringu tego rynku przez obowiązek rejestracji działalności w rejestrze przedsiębiorców, a także wzrost poziomu ochrony konsumenta. Należy podkreślić, że obecnie właśnie brak skutecznego monitoringu tego rynku nie pozwala na wyczerpujące oszacowanie jego wielkości, realnych obrotów przedsiębiorców, a nawet ich liczby. Tymczasem dynamiczny rozwój tego segmentu rynku pożyczek, w tym zwiększona obecność przedsiębiorców w Internecie, sprawia, że problem braku odpowiedniego zabezpieczenia konsumentów będzie tylko narastał. Z uwagi na powyższe, wskazane jest opracowanie ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej i wprowadzenie jej do systemu prawnego”.

W ustawie zaproponowano „kompleksowe uregulowanie konsumenckiej pożyczki lombardowej przez określenie:

— zasad wykonywania działalności lombardowej,

— zasad i trybu zawierania umów konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz umów sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego,

— praw i obowiązków konsumenta związanych z umową konsumenckiej pożyczki lombardowej,

— obowiązków przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową i skutków ich uchybienia”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw dostosowuje polskie prawo do przepisów UE w sprawie zwalczania oszustw VAT. Proponowane rozwiązania zakładają zacieśnienie współpracy między administracjami podatkowymi a dostawcami usług płatniczych, tj. bankami czy instytucjami kredytowymi. Ustawa wprowadza regulacje nakładające na dostawców usług płatniczych zlokalizowanych w Polsce obowiązek prowadzenia kwartalnej ewidencji płatności transgranicznych i odbiorców płatności. Ewidencje te mają być udostępniane drogą elektroniczną szefowi Krajowej Administracji Skarbowej.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw jest krokiem w kierunku zacieśnienia kontroli nad podatkami oraz zwalczania oszustw VAT. Przy jednoczesnym zwiększeniu współpracy między administracją podatkową a dostawcami usług płatniczych może to pomóc w poprawie sytuacji finansowej państwa oraz przeciwdziałaniu praktyce unikania płacenia podatków przez nieuczciwych podatników.

Ważne jest, aby zapewnić odpowiednie narzędzia i mechanizmy, które pozwolą na skuteczne zwalczanie oszustw podatkowych, a jednocześnie zapewnić ochronę prywatności i interesów przedsiębiorców oraz innych podmiotów, które będą objęte nowymi regulacjami.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw dotyczy wprowadzenia nowych regulacji nakładających na dostawców usług płatniczych zlokalizowanych w Polsce obowiązek prowadzenia kwartalnej ewidencji płatności transgranicznych i odbiorców płatności. Ewidencje te będą udostępniane drogą elektroniczną szefowi Krajowej Administracji Skarbowej. Zmiany te wynikają z prawodawstwa unijnego, do którego implementacji zobowiązały się państwa członkowskie.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „dyrektywa 2020/284 ma zostać zaimplementowana do krajowego porządku prawnego do 31 grudnia 2023 r. Przepisy te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2024 r.

Z dyrektywą 2020/284 ściśle związane jest rozporządzenie Rady (UE) 2020/283 z dnia 18 lutego 2020 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do środków służących wzmocnieniu współpracy administracyjnej w celu zwalczania oszustw w dziedzinie VAT, zwane dalej «rozporządzeniem CESOP». Rozporządzenie to przewiduje m.in. utworzenie centralnego elektronicznego systemu informacji o płatnościach (CESOP), zarządzanego na poziomie Unii Europejskiej, zwanej dalej także «UE», przez Komisję Europejską, do którego państwa członkowskie będą obowiązane cyklicznie przekazywać informacje na temat odbiorców płatności i transakcji płatniczych.

Wskazane wyżej akty prawne zmieniające są częścią pakietu na rzecz zwalczania oszustw związanych z VAT w obszarze handlu elektronicznego (e-commerce). Tym samym stanowią one uzupełnienie rozwiązań ujętych w tzw. pakiecie VAT-e-commerce w kontekście strategii Komisji dotyczącej jednolitego rynku cyfrowego obejmującym m.in. dyrektywę Rady (UE) 2017/2455 z dnia 5 grudnia 2017 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE i dyrektywę 2009/132/WE w odniesieniu do niektórych obowiązków wynikających z podatku od wartości dodanej w przypadku świadczenia usług i sprzedaży towarów na odległość, i dyrektywę Rady (UE) 2019/1995 z dnia 21 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących sprzedaży towarów na odległość i niektórych krajowych dostaw towarów.

Dyrektywy 2017/2455 i 2019/1955 zostały zaimplementowane do krajowego porządku prawnego ustawą z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2021 r.”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw dotyczy m.in. podwyższenia limitu sprzedaży małego podatnika z 1,2 do 2 milionów euro, rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych, zmniejszenia formalności w obrocie międzynarodowym, wprowadzenia uproszczeń związanych z raportowaniem rozliczeń dotyczących fakturowania, likwidacji opłat za wniosek o wydanie wiążącej informacji stawkowej (WIS), liberalizacji warunków szybszego zwrotu VAT dla tzw. podatników bezgotówkowych, doprecyzowania zasad stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku, gdy faktura została wystawiona w walucie obcej, wprowadzenia do polskiego systemu prawnego „przeglądu wydatków” oraz wprowadzenia systemu miarkowania sankcji VAT.

Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu: „Realizując kolejne postulaty zgłaszane przez podatników oraz kontynuując rozpoczęty proces upraszczania i ułatwiania stosowania przepisów ustawy o VAT, proponuje się w niniejszym projekcie następujące zmiany w ustawie VAT:

— podwyższenie limitu sprzedaży małego podatnika do 2 000 000 euro,

— doprecyzowanie zasad stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku, gdy faktura została wystawiona w walucie obcej,

— doprecyzowanie okresu, za który deklarowana jest WDT, w przypadku gdy podatnik otrzymuje dokumenty potwierdzające WDT po okresie 3 miesięcy (moment powstania obowiązku podatkowego zamiast momentu dostawy),

— konsolidacja wydawania wiążących informacji – wiążące informacje stawkowe (WIS), wiążące informacje akcyzowe (WIA), wiążące informacje taryfowe (WIT) oraz wiążące informacje o pochodzeniu (WIP) – poprzez wyznaczenie dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) – jako organu właściwego do wydawania WIT, WIP i WIA w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji (obecnie WIS są wydawane przez dyrektora KIS, WIA – przez dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu, a WIT oraz WIP – przez dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie, a organem odwoławczym w zakresie WIS jest dyrektor KIS, w zakresie WIA – dyrektor IAS w Warszawie, natomiast w zakresie WIT i WIP – Szef Krajowej Administracji Skarbowej) – zapewni to przedsiębiorcom uzyskanie wiążących informacji za pośrednictwem tego samego organu oraz zapewnienia jednolitości ww. wiążących informacji w skali kraju,

— ujednolicenie systemu podatkowego w obszarze dotyczącym wydawania WIS i WIA – przy uwzględnieniu tych aspektów, które są specyficzne dla poszczególnych rodzajów instrumentów, co przyczyni się do uproszczenia zasad i usprawnienia procesu ich wydawania,

— doprecyzowanie definicji bagażu osobistego dla potrzeb zwolnienia od VAT importu towarów przywożonych przez podróżnego,

— wprowadzenie możliwości odstąpienia przed upływem 3 lat pojazdu silnikowego zaimportowanego uprzednio ze zwolnieniem od VAT przez uprawnionego członka personelu dyplomatycznego obcych placówek dyplomatycznych i organizacji międzynarodowych, w sytuacji gdy będzie to uzasadnione okolicznościami związanymi z ważnym interesem służby, dotyczącymi przesiedlenia uprawnionego członka personelu dyplomatycznego w celu podjęcia pracy w innym państwie,

— rezygnacja z formalnego wymogu posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu,

— liberalizacja warunków szybszego zwrotu VAT dla tzw. podatników bezgotówkowych oraz wzmocnienie ram proceduralnych tego zwrotu,

— likwidacja obowiązku uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu proporcji do odliczenia podatku naliczonego w przypadku podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotów, lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł, i w to miejsce wprowadzenie wymogu zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji,

— likwidacja obowiązku uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu prognozy w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku podatników obowiązanych do stosowania tzw. prewspółczynnika, którzy rozpoczynają w danym roku wykonywanie działalności, i w to miejsce wprowadzenie wymogu zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych danych wyliczonych szacunkowo,

— zwiększenie kwoty pozwalającej na uznanie, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98%, z obecnych 500 zł do 10 000 zł,

— wprowadzenie opcji rezygnacji z dokonania korekty, jeżeli różnica między proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 punktów procentowych oraz w przypadku gdy proporcja ostateczna jest mniejsza niż proporcja wstępna, a podatek naliczony niepodlegający odliczeniu wynikający z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej nie przekracza 10 000 zł,

— wprowadzenie nowej, dodatkowej możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej przez «osoby trzecie»,

— wprowadzenie możliwości rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących przez podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy ich zastosowaniu,

— doprecyzowanie zasad dokonywania korekt podatku należnego od dostawy towarów dokonanej dla podróżnego,

— modyfikacja terminu płatności podatku rozliczanego w szczególnej procedurze unijnej i nieunijnej za pośrednictwem systemu OSS oraz procedurze importu za pośrednictwem systemu IOSS,

— wprowadzenie przepisów stanowiących podstawę do składania deklaracji korygujących poza systemem OSS i IOSS bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego.

Niniejszy projekt realizuje również wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-935/19. Trybunał w powołanym wyroku uznał, że przepisy prawa unijnego stoją na przeszkodzie stosowaniu obowiązujących w Polsce rozwiązań w zakresie 20% sankcji”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Przemysława Błaszczyka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Dziś rozpatrujemy ustawę o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa.

Funkcja sołtysa jest nierozerwalnie związana z tradycją samorządu wiejskiego. Obecnie obowiązki, które wykonują sołtysi na rzecz wsi, to przede wszystkim organizowanie zebrań wiejskich i wykonywanie ich uchwał, zarządzanie mieniem komunalnym i gminnym, inkaso podatków lokalnych czy dostarczanie nakazów podatkowych. Pomimo niejednokrotnie wykonywania pracy zawodowej, często łączenia roli sołtysa z pracą w gospodarstwie rolnym sołtysi w pełni angażują się w pełnienie swojej funkcji.

Sołtysi od zawsze swoje zadania realizują społecznie. Dlatego też, chcąc docenić pracę społeczną sołtysów, procedujemy tę ustawę, która przewiduje przyznanie im świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł miesięcznie. Świadczenie to będzie przysługiwało osobie, która pełniła funkcję sołtysa przez co najmniej 10 lat oraz osiągnęła wiek emerytalny: w przypadku kobiet 60 lat, zaś w przypadku mężczyzn 65 lat. Podkreślenia wymaga fakt, że przy ustalaniu okresu pełnienia funkcji sołtysa nie jest wymagane zachowanie ciągłości pełnienia tej funkcji, a świadczenie będzie rokrocznie waloryzowane. Kolejnym ułatwieniem jest fakt, że wnioski o przyznanie świadczenia będzie można składać w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego właściwej ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Omawiana ustawa jest uhonorowaniem trudu społecznej pracy sołtysów. Zapisy tej ustawy są bardzo dobre, przemyślane i doceniają pracę społeczną. Zdecydowanie popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Funkcja sołtysa znana jest w Polsce od średniowiecza. Jest ona nierozerwalnie związana z tradycją samorządu wiejskiego. Pomimo tego, iż na przestrzeni lat rola i uprawnienia sołtysa ulegały pewnym zmianom, to jedno do dziś pozostaje niezmienne – niekwestionowany autorytet, jakim cieszą się osoby sprawujące funkcję sołtysa. Są oni naturalnymi liderami lokalnych społeczności wiejskich. To osoby, które doskonale znają potrzeby mieszkańców, są silnie zakorzenione w lokalnej społeczności, są blisko ludzi i ludzkich spraw. To właśnie do nich w pierwszej kolejności zgłaszają się mieszkańcy wsi z prośbą o pomoc i rozwiązanie problemów, z którymi się borykają.

Obecnie w Polsce jest ponad 40 tysięcy sołtysów. Dbają oni przede wszystkim o rozwój swoich małych ojczyzn, pośredniczą między gminą i mieszkańcami, są inicjatorami przedsięwzięć infrastrukturalnych służących społeczności wiejskiej (szkoły, drogi, świetlice, kanalizacja itp.). Często również organizują życie społeczno-kulturalne na wsi. Do najczęstszych obowiązków sołtysa należy organizowanie zebrań wiejskich i wykonywanie ich uchwał, zarządzanie mieniem komunalnym i gminnym, inkasowanie podatków lokalnych czy dostarczanie nakazów podatkowych. Organizują także życie społeczno-kulturalne na wsi. Co istotne, wybierani są przez mieszkańców, mają silny mandat społeczny, a wszystkie zadania wykonują społecznie poza swoją aktywnością zawodową i, co do zasady, nieodpłatnie. Dlatego właśnie cieszą się dużym autorytetem.

Procedowana ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa ma na celu przede wszystkim docenienie roli sołtysów, ich pracy i zaangażowania dla lokalnej społeczności. Zaproponowane w ustawie rozwiązania przewidują przyznanie dodatkowego świadczenia w wysokości 300 zł miesięcznie osobom, które przez co najmniej 8 lat pełniły funkcję sołtysa oraz osiągnęły odpowiedni wiek: 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn. Świadczenie to ma być wypłacane na wniosek osoby uprawnionej przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a finansowane z budżetu państwa i corocznie waloryzowane.

Jako senator często mam okazję rozmawiać z sołtysami. Są to bez wątpienia ludzie bardzo zaangażowani w lokalne sprawy, doskonale znający potrzeby mieszkańców, którzy bezinteresownie poświęcają swój czas dla dobra swoich małych ojczyzn. Mają silny mandat społeczny, cieszą się dużym autorytetem, a za swoją pracę nie pobierają wynagrodzenia. Uważam, że za lata ciężkiej pracy należy im się także jakaś forma gratyfikacji, docenienia ich pracy, zaangażowania i poświęcenia, podobnie jak miało to niedawno miejsce w przypadku strażaków ochotników. Takie osoby nie tylko zasługują na nasz szacunek i wdzięczność, ale również państwo powinno w jakiś sposób docenić ich starania. Dlatego przyjęcie procedowanej ustawy uważam za jak najbardziej zasadne.

Trochę dziwią mnie głosy pojawiające się w debacie nad tą ustawą, że rząd Zjednoczonej Prawicy zwlekał z przedstawieniem rozwiązań dotyczących sołtysów czy że ktoś wcześniej złożył jeszcze dalej idący projekt ustawy dotyczący pozytywnych rozwiązań dotyczących sołtysów. Takie głosy najczęściej słyszymy od osób reprezentujących formacje polityczne, które przez wiele lat rządziły i miały mnóstwo czasu na to, żeby stosowne przepisy wprowadzić. Niestety, jest to czysta hipokryzja, ale na szczęście wyborcy to dostrzegają.

Na koniec, korzystając z okazji, chciałbym podziękować wszystkim osobom pełniącym funkcję sołtysa za to, że bezinteresownie ją sprawują, za ich zaangażowanie i oddanie lokalnym sprawom.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Zaprezentowana ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa zakłada wypłatę świadczenia dodatkowego w wysokości 300 zł osobom, które pełniły funkcję sołtysa przez co najmniej 10 lat. Nie jest jednak wymagana ciągłość pełnienia tej funkcji. Ustawa zmierza do podkreślenia społecznego charakteru funkcji sołtysa.

Zgodnie z proponowanymi zapisami dodatek będzie wypłacany na wniosek osobom, które osiągnęły 60 lat, w przypadku kobiet, i 65 lat, w przypadku mężczyzn. Wnioski będą obsługiwały oddział regionalny lub placówka terenowa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego właściwe ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Do wniosku o przyznanie świadczenia osoba pełniąca funkcję sołtysa będzie musiała dołączyć m.in. zaświadczenie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego dla sołectwa, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa, potwierdzające okres pełnienia funkcji. W przypadku, gdy samorząd nie będzie dysponował takimi informacjami, do wniosku należy dołączyć odmowę wydania zaświadczenia oraz pisemne oświadczenia co najmniej 5 osób zamieszkujących w sołectwie w czasie, w którym wnioskodawca pełnił w nim funkcję sołtysa.

Niemniej jednak pomimo pozytywnego wydźwięku omawianej ustawy należy wprowadzić poprawki w art. 2 ust. 1 w celu nadania mu brzemienia „pełnił funkcję na podstawie ustawy o samorządzie gminnym przez okres co najmniej 8 lat” oraz w art. 2 ust. 3 w celu nadania mu brzmienia „do okresu, o którym mowa, należy doliczyć również pełnienie funkcji sołtysa na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym”. Należy również wprowadzić poprawkę do art. 3 w celu nadania mu brzmienia: „świadczenie przysługuje w wysokości 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę w rozumieniu ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę”.

Ustawę wraz z zaproponowanymi poprawkami należy ocenić pozytywnie, ponieważ docenia ona pracę wykonywaną przez sołtysów. Sołtysi poza swą główną aktywnością zawodową wykonują społecznie bardzo ważne zadania. Sołtysi wkładają duży wysiłek w działania na rzecz społeczności wiejskiej. Organizują m.in. zebrania wiejskie i wykonują ich uchwały. Zarządzają także mieniem komunalnym i gminnym oraz organizują życie społeczno-kulturalne. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Funkcja sołtysa jest niezwykle istotna dla naszej lokalnej społeczności. To właśnie sołtysi są pierwszymi reprezentantami władzy w naszych wsiach i miasteczkach. Pełniąc tę funkcję, są odpowiedzialni za wiele spraw związanych z zarządzaniem naszymi miejscowościami, w tym m.in. za organizację imprez, dbanie o infrastrukturę czy koordynowanie działań na rzecz rozwoju lokalnego.

Niestety do tej pory nie zawsze byli oni należycie wynagradzani za swoją pracę. Często pełnienie funkcji sołtysa wiązało się z dużą ilością pracy i poświęcanego czasu, bez adekwatnego wynagrodzenia. Dlatego też wprowadzenie nowej ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa jest krokiem w dobrą stronę i wyrazem uznania dla tych osób.

Proponowana ustawa zakłada wypłacanie dodatku do emerytury dla sołtysów, którzy będą pełnić funkcję przez okres co najmniej 2 kadencji i nie mniej niż przez 8 lat. Świadczenie ma być waloryzowane co roku.

Ustawa ta to krok w dobrym kierunku, ma ona na celu zwiększenie szacunku i uznania dla sołtysów oraz zmotywowanie do podejmowania dalszej pracy na rzecz społeczności lokalnej. Wierzę, że dzięki temu sołtysi będą czuli się docenieni za swoją ciężką pracę.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Funkcja sołtysa powierzana jest nieprzypadkowym ludziom. Tylko ci, którzy cieszą się szczególnym zaufaniem oraz poważaniem lokalnej społeczności, otrzymują mandat do jej reprezentowania. Zakres ich kompetencji jest szeroki – począwszy od organizowania zebrań rad wiejskich, wykonywania podjętych na nich uchwał, po organizację życia społeczno-kulturalnego swoich wsi. Jak widać, na ich barkach spoczywa duża odpowiedzialność. Niestety, obowiązujące uregulowania prawne nie przewidują, by za swoją pracę otrzymywali oni wynagrodzenie. Mało tego, nie są również objęci ubezpieczeniem społecznym, a długość kadencji sprawowania funkcji sołtysa nie jest wliczana do okresu ich zatrudnienia. Uważam, że to godzące w nich przepisy. Są one niewspółmierne do pracy, jaką sołtysi na co dzień wykonują na rzecz innych. Dlatego też, by docenić ich trud, przygotowano projekt ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa.

Procedowana przez nas ustawa przewiduje świadczenie pieniężne dla osób, które pełniły funkcje sołtysa przez co najmniej 2 kadencje oraz osiągnęły wiek 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn. Nie mogą być one skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe w czasie pełnienia swojej funkcji. Wysokość tego świadczenia przyznawanego co miesiąc to 300 zł, przy czym kwota ta podlegać będzie corocznej waloryzacji. Należy jednak pamiętać, że jej wypłacenie warunkowane będzie złożeniem przez osobę uprawnioną odpowiedniego wniosku w oddziale regionalnym albo placówce terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, właściwych ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Z pełnym przekonaniem będę głosował za przyjęciem tej ustawy. Pozwoli ona na docenienie sołtysów oraz niezwykle odpowiedzialnej funkcji, którą pełnią, by dbać o dobro oraz pomyślność swoich społeczności lokalnych. Są oni zawsze najbliżej ludzi i ich problemów. Do nich najczęściej zwracają się oni o pomoc, prosząc o wsparcie i podjęcie działań. Dlatego też należy wynagrodzić im trud, z jakim wiąże się sprawowanie funkcji sołtysa.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa wychodzi naprzeciw brakom aktualnego stanu prawnego i ma na celu przyznanie świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł miesięcznie dla tych sołtysów, którzy ze względu na okres pełnienia swojej funkcji szczególnie zasłużyli się społeczności lokalnej.

Wspomniany wymagany okres pełnienia funkcji sołtysa to zgodnie z projektem ustawy co najmniej 10 lat. Następne kryterium niezbędne, aby otrzymać świadczenie, to wiek: w przypadku kobiet będzie to 60 lat, a w przypadku mężczyzn – 65 lat.

Świadczenie będzie finansowane z budżetu państwa i wypłacane przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na wniosek osoby uprawnionej. Ze względu na funkcję, jaką sołtys pełni we wsi, i fakt, że wielu z nich podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników, to właśnie KRUS wydaje się najbardziej właściwym organem do wypłacania sołtysom świadczenia. Przyznawać je będzie prezes KRUS w drodze decyzji. Postępowanie będzie trwać nie dłużej niż 60 dni od daty złożenia wniosku. W przypadku, kiedy decyzja okaże się odmowna, sołtysowi będzie przysługiwał wniosek do prezesa KRUS o ponowne rozpatrzenie sprawy i ewentualnie skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Świadczenie będzie wypłacane do piętnastego dnia każdego miesiąca. Istotny jest fakt, że świadczenie nie będzie przysługiwało osobie, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe związane z pełnioną funkcją.

Warte zauważenia jest również to, że omawiana ustawa podkreśla społeczny charakter funkcji sołtysa. Mimo istotnej roli, jaką sołtys odgrywa w społeczności wiejskiej, do tej pory nie zostało dla tej funkcji przewidziane wynagrodzenie. Jedynie rada gminy mogła przyznać sołtysowi diety oraz zwrot kosztów podróży. Dodatkowo funkcja sołtysa nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym, a czas sprawowania kadencji nie jest wliczany do okresu zatrudnienia. W związku z tym sołtys pełni funkcję społeczną, a przyznane w ramach nowej ustawy świadczenie ma być wynagrodzeniem za wysiłek włożony w pracę na rzecz społeczności wiejskiej. Sprawowanie funkcji sołtysa to ważne zadanie, które wiąże się z nakładem pracy. Obecnie sołtys jest obciążony obowiązkami takimi jak organizowanie zebrań wiejskich i wykonywanie ich uchwał, zarządzanie mieniem komunalnym i gminnym, inkasowanie podatków lokalnych czy dostarczanie nakazów podatkowych.

Należy podkreślić fakt, że funkcja sołtysa jest funkcją znaną w Polsce od średniowiecza i nierozerwalnie związaną z tradycją samorządu wiejskiego, ponieważ, mimo różnych zmian w jego uprawnieniach i obowiązkach, autorytet i rola sołtysa były istotne. W związku z tym należy docenić sprawowaną funkcję sołtysa poprzez wprowadzenie świadczenia pieniężnego.

Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 lipca 2023 r.

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, projekt rządowy, ma wejść w życie 1 lipca 2023 r. Na wstępie chcę zaznaczyć, że nie jest w odpowiedni sposób wynagradzany wysiłek włożony przez sołtysów na rzecz społeczności wiejskiej. Z tytułu pełnienia funkcji sołtysa przysługuje niskie wynagrodzenie. Z tego powodu ma być przyznawane świadczenie do emerytury w wysokości 300 zł miesięcznie. Sołtys otrzymuje dietę w ramach rekompensaty za dojazdy na zebrania rady gminy oraz otrzymuje prowizję od zebranego podatku. Prowizja ta wynosi od 2% do 6% od zebranej kwoty. Średnia dieta sołtysa mieści się w przedziale od 200 zł do 300 zł za miesiąc. Świadczenie będzie wypłacane przez KRUS na wniosek osoby uprawnionej. Warunkiem otrzymania świadczenia jest pełnienie funkcji sołtysa przez co najmniej 10 lat oraz osiągnięcie wieku: w przypadku kobiet 60 lat, zaś w przypadku mężczyzn 65 lat.

Chciałbym podkreślić, że sołtys organizuje życie społeczno-kulturalne na wsi. Obowiązkami sołtysa jest organizowanie zebrań wiejskich i wykonywanie ich uchwał, zarządzanie mieniem komunalnym i gminnym, inkasowanie podatków lokalnych oraz dostarczanie nakazów podatkowych. Należy również zaznaczyć, że sołtys jest autorytetem wsi oraz wykonuje swoje zadania społecznie, poza aktywnością zawodową.

Panie i Panowie Senatorowie, zdecydowanie popieram omawianą ustawę ze względu na istotny charakter pracy sołtysa. Osoby, które sprawują tę funkcję, są osobami zaangażowanymi w pracę lokalnej społeczności na rzecz sołectwa. Przyjęcie ustawy przyniesie pozytywne skutki społeczne, motywując do wykonywania funkcji sołtysa przez więcej niż jedną kadencję osoby najbardziej doświadczone w pracy na rzecz swoich środowisk oraz cieszące się uznaniem i zaufaniem współmieszkańców. Dziękuję.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana ustawa ma na celu przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa tym sołtysom, którzy ze względu na okres pełnienia tej funkcji szczególnie zasłużyli się dla społeczności lokalnej. Świadczenie to będzie przysługiwało w kwocie 300 zł miesięcznie, przy czym kwota ta podlega corocznej waloryzacji. Warunkiem uzyskania świadczenia pieniężnego jest spełnienie kumulatywnie następujących wymogów:

― pełnienie funkcji sołtysa na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym przez okres co najmniej 2 kadencji, lecz nie mniej niż 8 lat,

― uzyskanie odpowiedniego wieku – w przypadku kobiet 60 lat, zaś w przypadku mężczyzn 65 lat,

― ubiegający się o świadczenie nie mógł być skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa.

Pomimo tego, że Sejm pracował nad 4 projektami ustaw – w tym nad senackim projektem ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie – ostatecznie ustawa przyznaje prawo do świadczenia pieniężnego osobom, które pełniły funkcję sołtysa przez okres co najmniej 2 kadencji, jednak nie mniej niż przez 8 lat. I właśnie to brzmienie przepisu może powodować trudności interpretacyjne w sytuacji, gdy kadencja była dłuższa niż 4-letnia – np. 5-letnia. Czy w takiej sytuacji sołtys uzyska prawo do świadczenia pieniężnego po 8 latach, czy po 10 latach pełnienia funkcji? Takie brzmienie przepisu, zdaniem Biura Legislacyjnego Senatu, prowadzi do faktycznego zróżnicowania wymagań, które musi spełnić osoba ubiegająca się o świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. A przy tym to zróżnicowanie nie wydaje się być racjonalne i uzasadnione ze względu na cel, któremu ma służyć niniejsza ustawa. Rozwiązanie prawne, które różnicuje sytuację prawną osób podobnych – sołtysów pełniących tę funkcję na podstawie ustawy o samorządzie gminnym – uzależniając prawo do uzyskania świadczenia pieniężnego od pełnienia funkcji sołtysa przez różny okres, uzależniony od długości kadencji w danym sołectwie, należy ocenić jako naruszające konstytucyjną zasadę równości.

Omawiana ustawa sprowadza się w zasadzie do przyznania sołtysom dodatku pieniężnego do emerytury, ale nie wzmacnia pozycji ustrojowej sołtysów i rad sołeckich. Pieniądze oczywiście są ważne, ale bez wzmocnienia pozycji ustrojowej samorządu i części pomocniczej samorządu nie da się w sposób trwały zbudować pozycji, którą powinni zajmować sołtysi, częstokroć przez kilkadziesiąt lat funkcjonujący jako oddani szefowie rad sołeckich i jako sołtysi danej miejscowości. Kluczem do pewnej stabilizacji, jeśli chodzi o sołtysa i rady sołeckie, powinno być właśnie wzmocnienie ich pozycji ustrojowej poprzez nadanie im osobowości prawnej i zapewnienie pewnego rodzaju odrębności finansowej.

Takie rozwiązanie zaproponowane było w senackim projekcie ustawy. Zaproponowano w nim rozszerzenie upodmiotowienia samorządu sołeckiego poprzez dodanie do ustawy zapisów, które są oczekiwane na polskiej wsi, a które spowodowałyby to, że rada sołecka i sołtys rzeczywiście czuliby się dowartościowani w tej lokalnej społeczności. Projekt senacki powstał z inicjatywy stowarzyszenia sołtysów polskich i w dużej mierze spełniał wszystkie postulaty, które były zawarte w tej petycji i spłynęły do Senatu.

Nie będę rozwijał wątku innej propozycji gratyfikacji finansowej, ale muszę wspomnieć o propozycji kolejnego rozszerzenia kompetencji rady sołeckiej poprzez utworzenie przez organ wykonawczy gminy subkonta. Jest to argument mocno postulowany przez środowiska wiejskie – bo często na tym tle dochodzi do różnych trudnych sytuacji. Chodzi o to, aby w sposób właściwy gospodarować, przypisaną z odpisu od podatku rolnego, wielkością dotacji.

Te rozwiązania uczyniłyby tę ustawę o wiele lepszą, niemniej jednak jest ona krokiem w dobrym kierunku i będę za nią głosować, licząc, że jej nowelizacja w przyszłości spełni te oczekiwania, o których powiedziałem. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przygotowany przez rząd Prawa i Sprawiedliwości projekt ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa dotyczy wprowadzenia świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł miesięcznie przysługującego osobie, która pełniła funkcję sołtysa przez okres co najmniej 2 kadencji oraz osiągnęła wiek: 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn.

Jak ważną funkcję pełni sołtys, podkreślono w uzasadnieniu do projektu ustawy.

,,Sołtys jest funkcją znaną w Polsce od średniowiecza. Jest ona nierozerwalnie związana z tradycją samorządu wiejskiego, ponieważ, mimo różnych zmian w jego uprawnieniach i obowiązkach, autorytet i rola sołtysów były istotne. Należy podkreślić, że sołtys rozstrzygał spory między mieszkańcami, występował w ich imieniu w stosunku do władzy zwierzchniej i był istotnym elementem koordynującym funkcjonowanie wsi.

Po odzyskaniu niepodległości, w II Rzeczypospolitej, sołtysi otrzymali liczne kompetencje z zakresu utrzymywania porządku, zarządzania majątkiem gromady. Ich funkcja stanowiła wyraz samorządności mieszkańców wsi, ponieważ sołtysi byli wybierani przez radę lub zebranie gromadzkie, które mogło im przyznać wynagrodzenie. Szeroki zakres kompetencji powodował, że sołtysi odgrywali ważną rolę w zarządzaniu społecznością wiejską, co było szczególnie istotne w warunkach odzyskanej niepodległości.

Również w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej została zachowana funkcja sołtysa. Jednocześnie sołtys był osobą, która organizowała życie społeczne i kulturalne wsi, co było szczególnie istotne w warunkach wielkich przemieszczeń ludności i zerwania więzi społecznych w wyniku II wojny światowej.

Zmiany ustrojowe, zapoczątkowane w 1989 r., spowodowały przywrócenie samorządu terytorialnego. W 1990 r. została uchwalona ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 40 i 572), (pierwotnie: o samorządzie terytorialnym), która od początku stanowiła, że w gminie mogą zostać utworzone sołectwa jako jednostki pomocnicze. Jest to istotny przejaw samorządności, ponieważ ustawa ta pozostawiła w kompetencjach rady gminy w porozumieniu z mieszkańcami zagadnienia dotyczące organizacji i zakres działania jednostki pomocniczej, a ponadto samorządność mieszkańców sołectwa wyraża się w ustawowym zagwarantowaniu im prawa do wyboru sołtysa, któremu ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym gwarantuje ochronę, jaka przysługuje funkcjonariuszom publicznym.

Mimo istotnej roli, jaką sołtys odgrywa w społeczności wiejskiej, ustawodawca nie przewidział dla niego obowiązkowego wynagrodzenia, jedynie rada gminy może przyznać sołtysowi diety oraz zwrot kosztów podróży. Tym samym sołtys nie jest, jak w przeszłości, opłacanym urzędnikiem, ale pełni on funkcję społeczną, gdyż nie otrzymuje wynagrodzenia. Sołtysi nie są również objęci ubezpieczeniem społecznym, a czas sprawowania kadencji nie jest wliczany do okresu zatrudnienia. Tym samym wysiłek włożony w pracę dla społeczności wiejskiej może nie zostać w odpowiedni sposób wynagrodzony, ponieważ może nie zostać mu przyznana ani dieta, ani nie zostanie zwiększona mu emerytura. Należy przy tym podkreślić nakład pracy, jaki wiąże się z pełnieniem funkcji sołtysa. Obecnie najczęstszymi jego obowiązkami są organizowanie zebrań wiejskich i wykonywanie ich uchwał, zarządzanie mieniem komunalnym i gminnym, inkaso podatków lokalnych czy dostarczanie nakazów podatkowych. Sołtys organizuje również życie społeczno-kulturalne na wsi.

Wychodząc naprzeciw zdiagnozowanym niedostatkom aktualnego stanu prawnego, projekt ustawy ma na celu przyznanie waloryzowanego świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, zwanego dalej «świadczeniem», w wysokości 300 zł miesięcznie dla tych sołtysów, którzy, ze względu na okres pełnienia tej funkcji szczególnie zasłużyli się społeczności lokalnej. Za okres ten w projekcie przyjęto wymóg pełnienia funkcji sołtysa przez co najmniej 10 lat. Kolejnym kryterium otrzymania świadczenia jest wiek uprawniający do otrzymania świadczenia. Projektodawca proponuje przyznanie świadczenia po osiągnięciu, w przypadku kobiet 60 lat, zaś w przypadku mężczyzn 65 lat. Ponadto projekt przewiduje, że świadczenie nie przysługuje osobie skazanej prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe związane z pełnioną funkcją. Należy podkreślić, że projektowana ustawa podkreśla społeczny charakter funkcji sołtysa, obejmując zakresem uprawnionych do świadczenia osoby, które funkcję tę pełniły po przemianach ustrojowych, na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Jednakże wobec osób, które zyskały zaufanie swoich społeczności i również po roku 1989 r. pełniły funkcję sołtysa, już na podstawie nowych przepisów, do wymaganego stażu dolicza się okres pełnienia funkcji sołtysa przed wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

Świadczenie będzie wypłacane na wniosek osoby uprawnionej, którego wzór zostanie określony w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw rozwoju wsi w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej. Wniosek o przyznanie świadczenia będzie składany w oddziale regionalnym albo placówce terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego właściwych ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie wydane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego dla sołectwa, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa, potwierdzające okres pełnienia tej funkcji. Jeżeli wójt (burmistrz, prezydent miasta) nie dysponuje danymi potwierdzającymi okres pełnienia przez wnioskodawcę funkcji sołtysa, wydaje postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia ze względu na brak danych potwierdzających okres pełnienia funkcji. Postanowienie to należy dołączyć do wniosku o przyznanie świadczenia. W przypadku braku dokumentów potwierdzających spełnienie wymogu pełnienia funkcji sołtysa przez co najmniej 10 lat zaświadczenie zastępuje się pisemnym oświadczeniem złożonym przez wnioskodawcę o spełnieniu tego wymogu potwierdzonym pisemnymi oświadczeniami złożonymi przez co najmniej 5 osób zamieszkujących w sołectwie w czasie, w którym wnioskodawca pełnił w nim funkcję sołtysa”.

W pełni popieram tę ustawę. Prawo i Sprawiedliwość staje się tą formacją polityczną, która nie mówi, tylko realnie wspiera poszczególne grupy społeczne. Tak było z OSP, tak było z kołami gospodyń wiejskich, tak jest teraz w przypadku sołtysów. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Sołtys jako jednostka pomocnicza samorządu terytorialnego na szczeblu gminy jest organem, który ma jedną z najdłuższych tradycji w polskiej historii. Od samego początku swego istnienia zajmował znaczącą rolę w życiu wiejskich społeczności, będąc lokalnym liderem oraz instytucją łączącą obywateli z władzą samorządową. Wbrew pozorom praca sołtysa nie jest łatwa, bowiem sołtys jest niejako kanałem przekazu między wsią, którą zarządza, a gminą. Wszystkie problemy, z jakimi zmagają się wiejskie społeczności, w pierwszej kolejności trafiają właśnie do sołtysa i to on musi się z nimi zmierzyć. Sołtys odpowiada także za organizowanie zebrań wiejskich, na których omawiane są najważniejsze dla sołectwa sprawy. Na barkach sołtysa spoczywa też odpowiedzialność za organizację życia kulturalnego w sołectwie, np. organizacja imprez okolicznościowych czy dożynek.

Jak widać, obowiązków nie brakuje, a średnie diety sołtysów oscylują w przedziale 300–400 zł miesięcznie. Oczywiście to rada gminy decyduje o tym, jaki będzie poziom wynagrodzenia sołtysa za jego pracę, ale należy to zmienić. Ponad 3 lata temu Koalicja Obywatelska złożyła w Sejmie projekt, który zakładał tego typu świadczenie oraz proponował wiele innych założeń wzmacniających sołectwa. Projekt ten w dalszym ciągu tkwi w sejmowej zamrażarce, a Prawo i Sprawiedliwość, czując, że traci poparcie na polskiej wsi, chce sołtysów przekupić.

Projekt gwarantuje sołtysom dodatkowe świadczenie miesięczne w wysokości 300 zł. Warunkiem jest to, by sprawowali swoją funkcję przez co najmniej 2 kadencje i nie krócej niż 8 lat. Kolejnym kryterium przyznawania świadczenia jest wiek: w przypadku kobiet przynajmniej 60 lat, a w przypadku mężczyzn – 65 lat. Projekt jest skrajnie niesprawiedliwy, ponieważ wyklucza z tego dodatku nowych sołtysów, którzy stosunkowo niedawno zdecydowali się na objęcie tej funkcji, oraz tych, którzy nie są w wieku emerytalnym. Nie można w ten sposób dzielić tych osób, ponieważ praca każdego sołtysa jest równie ważna i potrzebna. Okażmy im należyty szacunek i zaproponujmy taki dodatek każdemu sprawującemu tę funkcję.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana ustawa o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o publicznym transporcie zbiorowym ma za zadanie zwiększyć poziom bezpieczeństwa kierowców publicznego transportu zbiorowego podczas prowadzenia przez nich pojazdów. Z sytuacji zaobserwowanych w środkach komunikacji publicznej wynika bowiem, iż do większości nieprzyjemnych incydentów pomiędzy pasażerem a kierowcą, nieraz z naruszeniem nietykalności cielesnej, dochodzi właśnie podczas podróży zbiorowym środkiem transportu. W związku z tym niniejsza ustawa zakłada usilne dążenie do zagwarantowania należnej ochrony prawnej maszynistom, motorniczym i innym kierowcom, zapewniając tym samym wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa oraz godności w wykonywanym przez nich zawodzie. W momencie wejścia ustawy w życie zarówno naruszenie nietykalności cielesnej, jak i samo znieważenie kierowcy będzie karane jako przestępstwo wobec funkcjonariusza publicznego. Warto również zaznaczyć, że dzięki zmianom zawartym w tymże projekcie wszelkie wykroczenia względem kierowców będą słusznie zaostrzone, co w efekcie będzie miało istotny wpływ na zapobieganie przestępczości oraz napaściom na przewoźników.

Podsumowując: niniejszy projekt ustawy jest korzystny, ponieważ jego oddziaływanie przyniesie pozytywne skutki względem społeczeństwa. Poza zapewnieniem ochrony przewoźnikom publicznego transportu zostanie zminimalizowana liczba przykrych sytuacji i incydentów, do których dochodzi nierzadko pomiędzy podróżnymi a kierowcą podczas podróży państwowymi środkami lokomocji. W związku z tym opowiadam się naturalnie za wprowadzeniem wszystkich proponowanych zmian w projekcie ustawy.

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu 17 kwietnia 2023 r. wpłynął do rozpatrzenia przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (druk senacki nr 954). Ustawę Sejm przyjął w dniu 14 kwietnia (druk sejmowy nr 3043).

W projekcie ustawy dodaje się do istniejących ustaw 2 artykuły: w ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, po art. 58 dotyczącym określenia pracowników zatrudnionych na stanowiskach związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, dodaje się art. 58a, w którym obejmuje się tychże pracowników ochroną przewidzianą dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r.; w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, z wyłączeniem transportu kolejowego, po art. 49, w którym określa się tryb przekazywania informacji dotyczących publicznego transportu zbiorowego, dodaje się art. 49a, na podstawie którego pracownicy wykonujący przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym, z wyłączeniem transportu kolejowego, podczas kierowania środkami transportu i w związku z kierowaniem nimi korzystają z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r.

Wniesione zapisy nie budzą zastrzeżeń i dlatego Sejm przyjął nowe rozszerzenie ustawy. Podobną opinię wydała senacka Komisja Infrastruktury. Dlatego popieram zaproponowaną zmianę ustawy.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o publicznym transporcie zbiorowym ma na celu poprawę bezpieczeństwa pracy w transporcie publicznym. To ważna, chociaż licząca tylko 3 artykuły ustawa. Nadaje ona bowiem osobom kierującym transportem publicznym status funkcjonariusza publicznego, a to oznacza nietykalność cielesną, godność osobistą, a także szacunek dla realizowanych zadań zawodowych. Funkcjonariusz publiczny staje się podmiotem szczególnej ochrony państwa, więc osoby, które dopuszczają się przemocy wobec pracowników i pracownic kierujących transportem zbiorowym, będą podlegać większej karze.

Funkcjonariuszami publicznymi – nie wymieniam tych, o których wszyscy wiedzą, czyli posłów, senatorów, policjantów, sędziów, prokuratorów – są także nauczyciele i nauczycielki, listonosze, pracownicy ochrony czy pracownicy socjalni, a więc osoby, które wykonują zawody niezbędne z punktu widzenia funkcjonowania społeczeństwa.

Doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, jak odpowiedzialna jest praca kierowcy, maszynisty, tramwajarza, tramwajarki, wszystkich tych, którzy muszą zachować szczególną ostrożność, wyjeżdżając na drogi, na tory. Wiedzą oni, że ponoszą odpowiedzialność za wielu pasażerów, których mają bezpiecznie dowieźć do celu.

Osoby te często są celami ataków, gdy stają w obronie słabszych, gdy chcą zadbać o niszczone mienie publiczne czy próbują zatrzymać kieszonkowca. Nie ma żadnych wątpliwości, że maszyniści, motorniczy i kierowcy zasługują, by być dopisani do listy funkcjonariuszy publicznych. Należy zrobić wszystko, żeby pracownice i pracownicy odpowiedzialni za transport publiczny, pełniąc swoją służbę, czuli się po prostu bezpiecznie.

Ta ustawa jest krokiem w dobrą stronę również dlatego, że może przywrócić tym zawodom godność, a także zwiększyć zainteresowanie tymi zawodami wśród młodych ludzi. Będę głosować za jej przyjęciem. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Praca osób wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym niesie za sobą ogromną odpowiedzialność. Zakres obowiązków kierowców czy motorniczych, wbrew popularnemu przekonaniu, nie skupia się jedynie na prowadzeniu pojazdu, lecz także na dbaniu o bezpieczeństwo pasażerów. Niestety, często kierowcy mają do czynienia z sytuacjami, w których zdarzają się ataki ze strony pasażerów lub osób postronnych, zarówno te fizyczne, jak i werbalne.

Tak więc chciałbym podkreślić, jak ważna jest ustawa mająca na celu zwiększenie poczucia bezpieczeństwa osób wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym podczas kierowania środkami transportu i w związku z kierowaniem nimi. Bezpieczeństwo tych osób wymaga szczególnej ochrony prawnej, jeśli wziąć pod uwagę społeczne znaczenie wykonywanych przez nich zadań, które są istotnym czynnikiem gwarantującym prawidłowość i ciągłość świadczenia usług z zakresu publicznego transportu zbiorowego.

Omawiana ustawa o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o publicznym transporcie zbiorowym przewiduje, że osoby wykonujące przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym podczas kierowania środkami transportu i w związku z kierowaniem nimi będą korzystały z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego. Oznacza to, że przedmiotem szczególnej ochrony prawnokarnej stanie się m.in. nietykalność cielesna kierowców, motorniczych, maszynistów i innych osób wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym, ich życie i zdrowie, godność osobista, a także prawidłowość prowadzonych przez nich czynności oraz szacunek dla realizowanych przez nich zadań. W ten sposób na szkodę kierowców wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym będą mogły być popełnione m.in. przestępstwa naruszenia nietykalności funkcjonariusza publicznego, czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego czy znieważenia funkcjonariusza publicznego. Zaostrzona zostanie odpowiedzialność karna osób, które dopuszczają się zamachów na kierowców.

Omawiana ustawa nie będzie oddziaływać na siły popytu i podaży, a jej wejście w życie wywoła pożądane skutki społeczne, w tym zwiększenie poczucia bezpieczeństwa kierowców, motorniczych, maszynistów i innych osób wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym oraz wzmocnienie ich poczucia godności zawodowej.

Przy tej okazji należy jednak zastanowić się nad rozszerzeniem tej ochrony tak, aby w sposób kompleksowy objąć nią również i osoby wykonujące prace kontrolne w zakresie korzystania przez konsumentów, tj. pasażerów, z usług transportu publicznego, także tego miejskiego, a nie tylko kolejowego. Pracownicy ci są bowiem często narażeni na nieuzasadnione ataki niekiedy nawet bardziej niż sami kierowcy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Poselski projekt nowelizacji ustawy o publicznym transporcie zbiorowym dotyczy wprowadzenia przepisów, które umożliwią osobie wykonującej przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym podczas kierowania środkami transportu i w związku z kierowaniem nimi korzystanie z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego. Oznacza to, że przedmiotem szczególnej ochrony prawnokarnej stanie się m.in. nietykalność cielesna kierowców (motorniczych, maszynistów, innych osób) wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym, ich życie i zdrowie, godność osobista, a także prawidłowość prowadzonych przez nich czynności oraz szacunek dla realizowanych przez nich zadań.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „celem projektowanej ustawy jest zwiększenie poczucia bezpieczeństwa osób wykonujących przewozy osób w publicznym transporcie zbiorowym podczas kierowania środkami transportu i w związku z kierowaniem nimi. W praktyce zdarzają się ataki ze strony pasażerów lub osób postronnych na kierowców (motorniczych, maszynistów, inne osoby) wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym: zarówno fizyczne, jak i werbalne. Z tego powodu w ocenie projektodawców bezpieczeństwo tych osób, biorąc pod uwagę społeczne znaczenie wykonywanych przez nie zadań, wymaga szczególnej ochrony prawnej. Stanowi ono bowiem istotny czynnik gwarantujący prawidłowość i ciągłość świadczenia usług z zakresu publicznego transportu zbiorowego. Dodatkowo, projektodawca dąży do wzmocnienia poczucia godności zawodowej po stronie kierowców (motorniczych, maszynistów, innych osób) wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym. (…)

W obowiązującym stanie prawnym osoba wykonująca przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym podczas kierowania środkami transportu i w związku z kierowaniem nimi nie korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego. Nie mieści się bowiem w pojęciu funkcjonariusza publicznego, o którym mowa w art. 115 §13 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 – Kodeks karny (DzU z 2022 r. poz. 1138, 1726, 1855), a w przepisach szczególnych brakuje przepisu deklarującego, że osoby takie korzystają z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego.

Projekt przewiduje, że osoba wykonująca przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym podczas kierowania środkami transportu i w związku z kierowaniem nimi korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego. Oznacza to, że przedmiotem szczególnej ochrony prawnokarnej stanie się m.in. nietykalność cielesna kierowców (motorniczych, maszynistów, innych osób) wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym, ich życie i zdrowie, godność osobista, a także – prawidłowość prowadzonych przez nich czynności oraz szacunek dla realizowanych przez nich zadań. W rezultacie na szkodę kierowców wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym będą mogły być popełnione m.in. przestępstwa naruszenia nietykalności funkcjonariusza publicznego (art. 222 §1 Kodeksu karnego), czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego (art. 223 §1 Kodeksu karnego) czy znieważenia funkcjonariusza publicznego (art. 226 §1 Kodeksu karnego). W ten sposób zaostrzona zostanie odpowiedzialność karna osób, które dopuszczają się zamachów na kierowców (motorniczych, maszynistów, inne osoby) wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym podczas wykonywania tych przewozów i w związku z nimi”.

Jak prognozują wnioskodawcy, wejście w życie ustawy wywoła pożądane skutki społeczne. W ten sposób zwiększy się poczucie bezpieczeństwa kierowców (motorniczych, maszynistów, innych osób) wykonujących przewozy w publicznym transporcie zbiorowym oraz wzmocnione zostanie ich poczucie godności zawodowej. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ta zawiera wiele zmian. Część zapisów rzeczywiście ma na celu poprawę funkcjonowania służby cywilnej i wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań, które ułatwią pracę urzędnikom oraz poprawią relacje między służbą cywilną a obywatelami. Niestety, część powoduje, że nie mogę poprzeć ustawy.

Jedną z kluczowych zmian, które zostały wprowadzone, jest upowszechnienie aplikowania na stanowiska drogą elektroniczną. Dzięki temu proces naboru do służby cywilnej będzie bardziej dostępny i przyjazny dla kandydatów.

Ustawa ustanawia również Dzień Służby Cywilnej, który będzie obchodzony co roku w dniu 23 maja. Jest to ważna data, ponieważ to właśnie w tym dniu w 1918 r. powołano pierwsze polskie ministerstwo. Dzień ten ma na celu uhonorować pracę urzędników służby cywilnej oraz podkreślić jej wagę w życiu społecznym i gospodarczym naszego kraju.

Ustawa pomija jednak najważniejsze dla Służby Cywilnej tematy. Cały czas pomijana jest kwestia podwyżek wynagrodzeń pracowników służby cywilnej. Wpływa to negatywnie na motywację i wyniki pracy urzędników. Pracownicy służby cywilnej wykonują bardzo ważną pracę na rzecz państwa i społeczeństwa, dlatego powinni być odpowiednio wynagradzani za swoje wysiłki.

Ze strony rządu Prawa i Sprawiedliwości brakuje konkretnych działań na rzecz poprawy jakości świadczonych usług administracyjnych, likwidacji nadmiernej biurokracji czy też rozwiązania problemu niedoboru środków na szkolenia pracowników służby cywilnej.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Zależy nam na tym, żeby służba publiczna działała dobrze i sprawnie. To nie ulega wątpliwości.

Służba cywilna była jednym z pierwszych łupów politycznych PiS. Jeszcze w roku 2015 wyeliminowano konkurs na wyższe stanowiska kierownicze, otwierając szeroko służbę cywilną na desant działaczy partyjnych. Dziś funkcjonowanie służby jest zagrożone. Trwa karuzela na stanowiskach kierowniczych, realne place spadły i dynamicznie zmalało zainteresowanie naborami. Wynagrodzenie w administracji centralnej i powiatowej dzieli przepaść. W ponad 3/4 urzędów powiatowych administracji zespolonej w powiatach przeciętne wynagrodzenie jest niższe niż średnia w gospodarce narodowej. Jest zdecydowanie gorzej, o czym świadczy informacja szefa służby cywilnej za rok miniony. Sytuacja w służbie cywilnej pogarsza się z roku na rok. Urzędnicy coraz częściej odchodzą do sektora prywatnego, a w samych urzędach zaczynają występować problemy z wykonywaniem zadań. Z tego względu zmiany zawarte w ustawie o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw powinny być wdrażane sukcesywnie już kilka lat temu, a nie teraz, gdy dochodzi do takich sytuacji. Czasy, kiedy do pracy w służbie cywilnej ustawiały się kolejki, już dawno minęły.

Co należy zrobić, żeby poprawić sytuację w służbie cywilnej? Należy przede wszystkim doprowadzić do wzrostu wynagrodzeń i wzrostu kwoty bazowej. Należy wpływać na profesjonalizację całej służby i jasno określić kierunki rozwoju i awansów zawodowych. Należy odpolitycznić tę służbę, jeśli chodzi zarówno o komisje naborowe, jak i o odwoływanie i powoływanie nowych kandydatów. W naborach należy uwzględnić kwotę wynagrodzenia, aby osoby, które będą służyły w korpusie służby cywilnej, nie były zaskoczone tym, co dostaną po podpisaniu umowy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zaproponowana ustawa o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw zawiera zmiany dotyczące procesu naboru do służby cywilnej, w szczególności odnoszące się do upowszechnienia aplikowania na określone stanowiska drogą elektroniczną, systemów czasu pracy oraz zasad funkcjonowania komisji dyscyplinarnych. Ustawa ustanawia również Dzień Służby Cywilnej oraz Odznakę Honorową za Zasługi dla Służby Cywilnej.

Wiele osób ubiegających się o pracę w służbie cywilnej nie ma dostatecznej wiedzy o zmianach zachodzących w procesie rekrutacyjnym, a więc wprowadzenie jasnych i efektywnych procedur rekrutacyjnych jest kluczowe. Niezrozumiałe jest jednak wprowadzanie zmian dotyczących Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, które dodają nowy, funkcjonujący obok stacjonarnego, dualny tryb kształcenia, polegający na kształceniu i świadczeniu pracy w sposób naprzemienny. Nie do zaakceptowania są też zapisy wzmacniające role decyzyjne premiera.

Pracownicy służby cywilnej są funkcjonariuszami administracji publicznej. Służba ta powinna działać w celu zapewnienia profesjonalnego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach administracji państwowej, a także obsługi funkcjonowania instytucji państwowych. Niestety pod rządami PiS idea ta została całkowicie zniszczona. W Polsce rządzonej przez Prawo i Sprawiedliwość nie można mówić o istnieniu apolitycznej, apartyjnej administracji. Do tej pory nie zaistniały żadne faktyczne okoliczności, które mogłyby mieć wpływ na zmianę mojej opinii. Trudno zatem głosować za kolejną ustawą podporządkowującą służbę cywilną partyjnej administracji.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw dotyczy, zgodnie z uzasadnieniem, odbiurokratyzowania i uelastycznienia naboru do służby cywilnej, zmiany w systemach czasu pracy, uelastycznienia zasad tworzenia i funkcjonowania komisji dyscyplinarnych, ustanowienia Dnia Służby Cywilnej oraz Odznaki Honorowej za Zasługi dla Służby Cywilnej.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Wieloletnie doświadczenia wynikające ze stosowania poszczególnych przepisów ustawy o służbie cywilnej skłaniają do uznania, że jest celowe dokonanie w niej szeregu zmian legislacyjnych zarówno o charakterze merytorycznym, jak i doprecyzowującym. Wejście w życie projektowanych rozwiązań znacznie ułatwi odbiorcom ustawy praktyczne stosowanie jej przepisów.

Projektowane rozwiązania obejmują w szczególności:

— odbiurokratyzowanie i uelastycznienie naboru do służby cywilnej,

— zmiany w systemach czasu pracy,

— uelastycznienie zasad tworzenia i funkcjonowania komisji dyscyplinarnych,

— ustanowienie Dnia Służby Cywilnej oraz Odznaki Honorowej za Zasługi dla Służby Cywilnej.

Tym samym projektowana nowelizacja stanowi także odpowiedź na postulaty zmian w zakresie naborów i funkcjonowania komisji dyscyplinarnych, kierowane do Szefa Służby Cywilnej przez dyrektorów generalnych i kierowników urzędów, oraz znaczący krok w kierunku realizacji zadań określonych w Sprawozdaniu Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2019 r., Sprawozdaniu Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2020 r. oraz w Sprawozdaniu Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2021 r.”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowany projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy zakłada uchylenie art. 230 §2 w kodeksie wyborczym z dnia 5 stycznia 2011 r. Należy zwrócić uwagę na duże ryzyko wystąpienia sytuacji, w której uchylany artykuł prowadziłby do nieuwzględnienia głosów oddanych przez obywatela polskiego poza granicami kraju wskutek zaniechań administracji wyborczej. Jest to sytuacja pozbawiająca takowych obywateli ważnego głosu w wyborach. Konstytucja mówi jasno, że uprawnienie obywatela do udziału w sprawowaniu władzy, a zarazem prawo do wybierania, nie może być limitowane przez aktualne miejsce zamieszkania. Konstytucja mówi również jasno, iż to naród sprawuje władzę zwierzchnią przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.

Kwestionowany przepis kodeksu wyborczego może skutkować ograniczeniem prawa do wybierania obywatelom polskim zamieszkałym za granicą lub przebywającym na statkach polskich, co jest nieuzasadnione jakąkolwiek wartością konstytucyjną. Przepis ten niejako narusza istotę wolności i praw w demokratycznym państwie. Uważam, że wyeliminowanie ryzyka wystąpienia takiej sytuacji jest słuszne i prodemokratyczne.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt nowelizacji ustawy – Kodeks wyborczy, wniesiony przez senatorów większości senackiej, zakłada skreślenie §2 w art. 230 kodeksu wyborczego, usuwając tym samym ograniczenie czasowe liczenia głosów w zagranicznych obwodach do głosowania. Jak nieracjonalne jest to rozwiązanie, pokazuje nam opinia Państwowej Komisji Wyborczej, która wskazuje, że przepis art. 230 §2 kodeksu wyborczego został wprowadzony „ze względu na konieczność zapewnienia ciągłości i możliwości funkcjonowania państwa” i było to działanie „racjonalne i uzasadnione”, z kolei przyjęcie projektu ustawy może doprowadzić do sytuacji, w której ustalenie wyników wyborów będzie znacznie opóźnione, a nawet niemożliwe. „W ocenie Państwowej Komisji Wyborczej rozwiązaniem problemów organizacyjno-technicznych związanych z dużą liczbą wyborców przypadających na jeden obwód głosowania za granicą, a co za tym idzie, zapobieżeniem sytuacji, że w jakiejś obwodowej komisji wyborczej zbyt duża liczba głosujących wydłużałby pracę komisji, byłoby zwiększenie liczby obwodów głosowania tworzonych za granicą przez Ministra Spraw Zagranicznych”. I dalej: „Państwowa Komisja Wyborcza wystąpiła już do Ministra Spraw Zagranicznych z wnioskiem o podjęcie działań skutkujących utworzeniem większej niż w poprzednich latach liczby obwodów głosowania za granicą”.

W toku konsultacji uzyskaliśmy również opinię Związku Powiatów Polskich, na który często powołuje się większość senacka, a który podał w wątpliwość, „czy projektodawcy rozważyli konsekwencję usunięcia przedmiotowego paragrafu i tego, jak jego brak wpłynie na pracę komisji wyborczych”, jednocześnie sugerując zmianę brzmieniu art. 230 §2 kodeksu wyborczego. Ponadto ZPP zwrócił uwagę, że uchwalanie istotnych zmian w prawie wyborczym powinno odbyć się „co najmniej sześć miesięcy przed kolejnymi wyborami, rozumianymi nie tylko jako sam akt głosowania, lecz także jako całość czynności objętych tzw. kalendarzem wyborczym. (…) liczonych do wydania postanowienia o zarządzeniu danych wyborów”.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

„Polska popiera akcesję Ukrainy do UE i NATO oraz podejmie się starań na rzecz przyznania Ukrainie statusu kandydata do członkostwa w UE. Zaznaczono to w przyjętym wspólnym oświadczeniu rządów Ukrainy i Polski” – powiedział premier Ukrainy Denys Szmyhal podczas briefingu z premierem Polski Mateuszem Morawieckim w dniu 1 czerwca 2022 r. Ze strony polskiego premiera padły wówczas słowa o pełnym poparciu dla akcesji Ukrainy do UE i NATO, co też rząd Prawa i Sprawiedliwości pokazywał wielokrotnie na przestrzeni ostatniego roku, wspierając Ukrainę w tym zakresie na arenie międzynarodowej.

Warto podkreślić, że po konsultacjach międzyrządowych w Kijowie Ukraina i Polska podpisały wówczas szereg dokumentów dwustronnych: wspólną deklarację pomiędzy Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej RP a Ministerstwem Wspólnoty i Rozwoju Terytorialnego Ukrainy, wspólną deklarację ministrów spraw wewnętrznych RP i Ukrainy o ścisłej współpracy na poziomie służb granicznych, memorandum ministerstw energii Ukrainy i Polski w sprawie wzmocnienia współpracy w dziedzinie energetyki, memorandum w sprawie powołania wspólnej ukraińsko-polskiej komisji do spraw współpracy przedsiębiorstw Ukrainy i Polski, której zadaniem będzie wypracowanie rekomendacji dotyczących formatu ukraińsko-polskiego wspólnego przedsiębiorstwa do produkcji broni i sprzętu wojskowego, memorandum o współpracy między Ministerstwem Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych Ukrainy a Ministerstwem Klimatu i Środowiska Rzeczypospolitej Polskiej, memorandum pomiędzy Ministerstwem Kultury Ukrainy i Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego Polski o współpracy w dziedzinie pamięci narodowej.

Cieszę się, że Senat, choć dopiero po roku, podejmuje uchwałę w sprawie poparcia aspiracji Ukrainy co do członkostwa w NATO i apeluje do krajów członkowskich NATO, by objęto Ukrainę nadzwyczajną procedurą, podobnie jak stało się to w przypadku Finlandii i Szwecji. To ważne, że Senat Rzeczypospolitej Polskiej popiera postulaty krajów graniczących z Rosją, dotyczące silnych gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy oraz wskazania drogi do jej członkostwa wraz z zacieśnianiem więzów politycznych między NATO i Kijowem. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zanim przejdę do kwestii projektów uchwały, przypomnę, że większość senacka, która ma również większość w Komisji Ustawodawczej, na posiedzeniu w dniu 9 maja 2023 r. narzuciła tekst jednolity w kontekście projektu uchwały o naszym najwybitniejszym rodaku, papieżu Świętym Janie Pawle II, wyrzucając wszystkie niezbędne argumenty, jakie przedstawili wnioskodawcy z klubu Prawa i Sprawiedliwości, chcący chronić jego dobre imię. Dzisiaj wszyscy ci, którzy jeszcze nie tak dawno, w czasie, gdy atakowano dobre imię polskiego papieża, twierdzili, że nie jest potrzebna nam kolejna uchwała w Senacie, bo dopiero co był rok mu poświęcony, dzisiaj próbują jednym tekstem zastąpić projektowaną uchwałę, która jednoznacznie opowiada się przeciw ostatnim atakom na Świętego Jana Pawła II.

Tymczasem uważam, że, tak jak zapisano w projekcie uchwały: „Senat Rzeczypospolitej Polskiej zdecydowanie potępia medialną, haniebną nagonkę, opartą w dużej mierze na materiałach aparatu przemocy PRL, której obiektem jest Wielki Papież – św. Jan Paweł II najwybitniejszy Polak w historii. Jest to próba skompromitowania Jana Pawła II materiałami, których nie odważyli się wykorzystać nawet komuniści. (...)

Nie pozwolimy zniszczyć wizerunku człowieka, którego cały wolny świat uznaje za filar zwycięstwa nad imperium zła. Papież Jan Paweł II jest symbolem odzyskania przez Polskę niezależności i wyzwolenia z rosyjskiej strefy wpływów, o czym wielokrotnie przypominali w swoich wystąpieniach światowi przywódcy, także prezydent USA Joe Biden podczas ostatniej wizyty w Polsce. Jan Paweł II jest wielkim autorytetem dla Polaków oraz społeczeństw całego świata. Niósł świadectwo wiary, dobroci i patriotyzmu. Senat Rzeczypospolitej Polskiej wyraża szacunek dla dzieła Jana Pawła II i Jego wkładu w dzieje Polski, Europy i świata. Jednocześnie Senat Rzeczypospolitej Polskiej uważa za swój obowiązek wobec przyszłych pokoleń przypomnieć, że Papież Polak był niestrudzonym orędownikiem praw człowieka i obrońcą ubogich we wszystkich zakątkach świata. Okazywał szczególną wrażliwość na prawa ludzi pracy i sprawiedliwość społeczną.

Jako senatorowie wyrażamy wdzięczność wobec wszystkich obywateli, którzy stanęli w obronie św. Jana Pawła II. Zrobili to zarówno ludzie dalecy od Kościoła, jak i ci, którzy do niego należą i od lat walczą o naprawienie błędów popełnianych po ujawnieniu nadużyć.

Niech nasza postawa będzie świadectwem dla wszystkich, którzy próbują odebrać nam godność i wymazać pamięć. Jan Paweł II był wzorem nie tylko dla społeczeństwa, ale i dla całej klasy politycznej, w czasach gdy rodziła się nasza demokracja. Polacy i ich demokratycznie wybrani przedstawiciele nigdy nie pozwolą na to, by zniszczono pamięć o Nim za pomocą materiałów sfabrykowanych przez system komunistyczny, któremu się sprzeciwiał.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, w uznaniu zasług Jana Pawła II dla obrony tożsamości, wolności i wspólnoty narodowej, składa wielkiemu rodakowi wyrazy uznania i wdzięczności”.

W pełni popieram podjęcie uchwały sprawie obrony dobrego imienia św. Jana Pawła II w tym kształcie. Dziękuję bardzo.