Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi o współpracy prawnej w sprawach karnych, podpisanej w Abu Dhabi dnia 22 września 2022 r., jak to już szczegółowo opisałem w sprawozdaniu, dotyczy regulacji kwestii związanych z problematyką współpracy prawnej prokuratur i sądów w sprawach karnych, w tym pomocy prawnej, ekstradycji oraz przekazywania osób skazanych.

Chciałbym przybliżyć jeszcze jedną kwestię przytoczoną w uzasadnieniu, mianowicie: ,,Objęcie Umową zagadnienia przekazywania między Stronami osób skazanych na karę pozbawienia wolności umożliwi m.in. obywatelom polskim skazanym w ZEA odbycie kary w Rzeczypospolitej Polskiej. Zapewni to możliwość lepszej resocjalizacji skazanego, gdy będzie on mógł odbywać karę w państwie ojczystym, utrzymywać kontakty z rodziną i uczestniczyć w innych zadaniach resocjalizujących ze skazanymi wywodzącymi się z tego samego kręgu kulturowego. Umowa (art. 43, art. 44 ust. 1 lit. d, art. 45) gwarantuje, że przekazanie skazanego może nastąpić jedynie za jego zgodą wyrażoną dobrowolnie i ze świadomością jej skutków prawnych. Zgoda taka nie może zostać przez skazanego cofnięta. Państwo, w którym wydany został wyrok skazujący, ma obowiązek poinformować skazanego, do którego może mieć zastosowanie niniejsza Umowa, w języku dla niego zrozumiałym o treści jej przepisów.

Ponadto przepis art. 5 pozwoli polskim organom ścigania i sądom uzyskiwać od instytucji ZEA informacje o treści i wykładni prawa emirackiego. (…)

Skutki finansowe wynikające z wejścia w życie Umowy nie będą znaczne w skali budżetu państwa. Dotychczasowa współpraca z ZEA pozwala na stwierdzenie, że w skali roku wykonywanych może być kilkanaście wniosków, obrót ten nie zalicza się do intensywnych, co miałoby przełożenie na skalę wydatków. W ubiegłych latach polska prokuratura wysłała do ZEA 37 wniosków o udzielenie pomocy prawnej; liczba wniosków o pomoc prawną jest nieznaczna. Rozwiązania dotyczące podziału kosztów między Stronami przyjęte w Umowie są wzorowane na przepisach innych umów dwustronnych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw ma w założeniu stanowić częściową realizację reformy A.4.4 „Uelastycznienie form zatrudnienia, w tym wprowadzenie pracy zdalnej” zawartej w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności – kamień milowy A65G „Wejście w życie nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzającej na stałe pracę zdalną do Kodeksu pracy oraz elastycznych form organizacji czasu pracy”. Ustawa ma na celu wdrożenie dyrektyw Parlamentu Europejskiego zmierzających do wyeliminowania problemów wynikających z niedostatecznej ochrony pracowników.

W toku prac legislacyjnych do projektu ustawy zgłoszono łącznie 28 poprawek, które zostały odrzucone w trakcie drugiego czytania. Przyjęcie procedowanej ustawy w takiej formie spowoduje szereg pozytywnych konsekwencji dla pracowników różnego rodzaju branż. Przede wszystkim nastąpi długo oczekiwana poprawa przewidywalności i stabilności zatrudnienia poprzez wprowadzenie prawa pracowników do pełniejszej i uaktualnionej informacji dotyczącej ich warunków pracy. Ponadto proponowane zmiany prowadzą do poprawy warunków pracy poprzez przyznanie pracownikom nowych praw, m.in. do równoległego zatrudnienia, czy zapewnienie nieodpłatnych szkoleń.

Rozwiązania zawarte w treści procedowanej ustawy stanowią również wyraz realizowania przez państwo polityki prorodzinnej, czego efektem są regulacje zachęcające mężczyzn do zwiększenia udziału w wychowywaniu dzieci poprzez korzystanie z urlopów ojcowskich oraz elastycznych form organizacji pracy. Przyczyni się to zarazem do wzrostu aktywności zawodowej kobiet, które będą mogły w bardziej efektywny sposób łączyć obowiązki związane z opieką nad dziećmi z rozwojem zawodowym.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Polska zmaga się z olbrzymim problemem spadającej liczby urodzeń dzieci. Dziś poziom dzietności wynosi zaledwie 1,32 urodzenia. Wskaźnik pozwalający na utrzymanie liczby ludności na takim poziomie jak obecnie to aż 2,1. Programy socjalne PiS-u okazały się jedną wielką farsą mającą na celu tylko i wyłącznie kupienie przychylności wyborców. Nie miały nic wspólnego z prawdziwym wsparciem rodziców. Jako lekarka chciałabym wspomnieć choćby o metodzie leczenia bezpłodności in vitro odebranej przez rządzących tym, których nie było na nią stać. To jest prawdziwa hipokryzja tego rządu.

Dlaczego podczas procedowania zmian w kodeksie pracy mówię o dzietności? Są to bowiem naczynia połączone. Odpowiednie przepisy kodeksu pracy bezpośrednio wpływają na decyzję o założeniu rodziny.

Jak Polacy mają podejmować odpowiedzialne decyzje o posiadaniu dzieci, skoro teraźniejszość Polek i Polaków to ciągłe wybory? Wybierają, czy kupić dziecku nowe buty na zimę, czy zapłacić horrendalnie wysokie rachunki za ogrzewanie, czy zatankować pełen bak paliwa, czy zapłacić za dentystę, czy jedno z rodziców ma iść do pracy, czy płacić za żłobek. Za publiczny żłobek dofinansowany z samorządu trzeba zapłacić średnio 500 zł miesięcznie. Dostanie takiej możliwości graniczy wręcz z cudem, w kolejce czekają już bowiem setki małych dzieci. Alternatywą pozostają prywatne żłobki, w których pobyt kosztuje co najmniej 1 tysiąc 500 zł miesięcznie.

Dla prostego przykładu: typowe młode małżeństwo, które mieszka w 60-metrowym mieszkaniu w spółdzielni mieszkaniowej i ma dwoje małych dzieci. Dzięki polityce PiS czynsz za takie mieszkanie to często ponad 1 tysiąc zł. 2 prywatne żłobki to koszt 3 tysięcy zł. 2 baki paliwa – 800 zł. Kiedy oddawaliśmy Polskę w wasze ręce, słynny koszyk Dudy kosztował 37 zł i 2 gr. Dziś kosztuje – uwaga – 67 zł i 89 gr! Jestem babcią i wiem, ile kosztują pampersy. A ile kosztuje mleko dla dziecka? Ile kosztuje zestaw maści i suplementów? Z prostej kalkulacji wynika, że miesięczny koszt życia rodziny z dwójką dzieci w wieku żłobkowym, gdy weźmie się pod uwagę tylko koszty żłobka, czynszu, 2 baków paliwa, podstawowych zakupów spożywczych i miesięcznego zapasu pieluszek, to – uwaga – 6 tysięcy 800 zł! Ciekawe, ilu Polaków może sobie pozwolić, żeby w takiej sytuacji jeden z rodziców został w domu i opiekował się dziećmi? Na pewno stać na to ministra Żalka, Obajtka i Misiewicza. Dla przeciętnego obywatela to tylko senne marzenia.

Wspominam o tym, ponieważ 100 tysięcy dzieci w Polsce przez opieszałość waszego rządu zostało pozbawionych opieki rodzica podczas wydłużonego urlopu rodzicielskiego. Zjednoczona opozycja apelowała o przyznanie tego prawa z mocą wsteczną. Do sierpnia 2022 r. zobowiązani byliście wprowadzić dyrektywę unijną work-life balance. Widocznie za bardzo byliście zajęci wysyłaniem dźwigów z policjantami sprawdzającymi okna z plakatem Strajku Kobiet. Być może bardziej interesował was projekt Kai Godek i zrujnowanie kompromisu aborcyjnego. Nie wiem. Wiem tylko, że setki tysięcy Polaków przez waszą nieudolność tracą pieniądze. Tak samo, jak ma to miejsce w przypadku KPO.

Jeśli chcemy, żeby Polska była liczna, silna i bezpieczna, musimy odbudować zaufanie do państwa. Musimy stworzyć kraj przyjazny obywatelowi. Musimy naprawić to, co wy popsuliście. Zaczęliśmy to już dziś, jeżdżąc po kraju od miejscowości do miejscowości i słuchając Polaków, słuchając o ich problemach, nie narzucając im wizji z Warszawy. Słuchamy o ich lokalnych potrzebach i tak tworzymy nasz program. Program, który uzdrowi nie tylko kodeks pracy, ale cały system. Stworzymy tu miejsce, w którym Polacy będą chcieli mieć dzieci i będą czuli się bezpiecznie. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zmiany wywołane ostatnimi wydarzeniami, w szczególności pandemią COVID-19, a także nieustanny rozwój technologii powodują konieczność zmiany spojrzenia w zakresie standardów pracy wykonywanej praktycznie w każdym zawodzie. Największą zmianą ostatnich lat jest zwiększenie świadomości w zakresie pracy zdalnej. Nastąpił skokowy wzrost liczby osób, które wyrażają chęć wykonywania obowiązków służbowych w takiej formie.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy uelastycznia formy zatrudnienia, rozszerzając możliwość korzystania z elastycznego rozkładu czasu pracy i wprowadzając szereg przepisów dotyczących pracy zdalnej czy delegowania pracownika z terytorium RP. Ponadto nowela zmienia przepisy dotyczące umów o pracę na okres próbny, rozszerza obowiązki informacyjne pracodawcy, wprowadza prawo do zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, przyznaje prawo do urlopu opiekuńczego i umożliwia składanie wniosków urlopowych w formie elektronicznej.

Musimy pamiętać, że kodeks pracy reguluje prawa i obowiązki objęte stosunkiem pracy w odniesieniu do wszystkich pracowników i pracodawców. Musi zawierać takie rozwiązania, które ułatwią pracę i będą chronić obie strony. Niektóre rozwiązania nie są korzystne. Należy tworzyć takie zapisy prawne, które nie będą w ciągu miesiąca, roku, a nawet paru lat podlegały nowelizacji.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Naród polski odznacza się wielkim szacunkiem do pracy, a przy tym ceni sobie wartości rodzinne, dlatego bardzo ważne jest, aby zapewnić obywatelom polskim dogodne warunki pracy, pozwalające na łączenie obowiązków zawodowych i rodzicielskich, poprzez wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE.

Pozytywnie należy ocenić wprowadzenie urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni roboczych w ciągu roku, dzięki któremu zarówno ojcowie, jak i matki będą mieli większą swobodę w spełnianiu obowiązków rodzicielskich, a jednocześnie możliwość wykonywania pracy. Kolejnym słusznym rozwiązaniem jest przewidzenie, że w życiu rodzica są sytuacje pilne i niespodziewane, i zapewnienie mu z powodu tych okoliczności możliwości zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni albo 16 godzin. Przedłużenie z 1 do 2 miesięcy minimalnego okresu urlopu rodzicielskiego niepodlegającego przeniesieniu na drugiego rodzica jest rozwiązaniem mającym na celu zachęcenie ojców do korzystania z przysługującego im prawa do takiego urlopu, a tym samym ułatwi powrót matek na rynek pracy po okresie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

Zgodnie z zawartym przez stronę pracowników i stronę pracodawców w Radzie Dialogu Społecznego porozumieniem na rzecz aktywnego starzenia się racjonalne staje się wprowadzenie do kodeksu pracy dodatkowej przerwy wliczanej do czasu pracy w zależności od czasu pracy pracownika.

Zastosowanie przepisu o zakazie zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy, jak również delegowania poza stałe miejsce pracy w przypadku pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie ósmego roku życia, a nie, jak to jest aktualnie, do czwartego roku życia również należy ocenić jako dobrą zmianę. Sprawiedliwe jest wzmocnienie ochrony pracowników przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę w okresie urlopów związanych z rodzicielstwem, nie można bowiem rezygnować z pracownika tylko dlatego, że czasowo poświęcił się innej ważnej roli w życiu, roli matki czy ojca.

Jestem pewien, że procedowana ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw pozwoli na korzystanie przez pracowników z uprawnień związanych z wypełnianiem obowiązków rodzicielskich bez uszczerbku dla statusu pracownika, jak również doprowadzi do poprawy sytuacji kobiet na rynku pracy. Dlatego będę głosował za jej przyjęciem.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw ma za zadanie częściowo zrealizować reformę A.4.4 „Uelastycznienie form zatrudnienia, w tym wprowadzenie pracy zdalnej”, która jest zawarta w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności – kamień milowy A65G „Wejście w życie nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzającej na stałe pracę zdalną do Kodeksu pracy oraz elastycznych form organizacji czasu pracy”.

W omawianej nowelizacji wprowadza się rozwiązania prawne służące przede wszystkim wdrożeniu dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz dyrektywy w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. Znalazły się tam m.in. zmiany dotyczące uprawnień rodzicielskich, takie jak zwiększenie wymiaru urlopu rodzicielskiego. Ponadto zostanie podniesiony zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców do poziomu 70%. Obecnie zasiłek macierzyński wypłacany jest w wysokości 100% podstawy zasiłku za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego i w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku za pozostałą część tego urlopu. Oznacza to, że obecnie zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi średnio 67,5% podstawy wymiaru zasiłku. Ustawodawca ma nadzieję, że przedstawione propozycje pozwolą na lepsze skoordynowanie opieki nad nowo narodzonym dzieckiem, która, jak wiadomo, jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju w pierwszych miesiącach jego życia. Zapisy w przedstawionym projekcie idealnie wpisują się w rządową politykę wsparcia rodzin.

Ponadto proponuje się wprowadzenie zmian także w kwestii umów o pracę. Pracownikowi, który wykonywał pracę przez co najmniej 6 miesięcy, zapewnione zostanie prawo do wystąpienia o zmianę rodzaju umowy o pracę, np. z umowy na czas określony na umowę na czas nieokreślony. Pracodawca będzie zobowiązany do odpowiedzi w ciągu miesiąca na wniosek pracownika. Taki wniosek w późniejszym okresie nie będzie mógł zostać użyty jako podstawa do zwolnienia podwładnego.

W przygotowanym projekcie został również przedstawiony bezpłatny urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Będzie on mógł być wykorzystywany w celu sprawowania opieki nad rodziną lub osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym. Mowa tutaj o sytuacji, gdy potrzebujący wymaga wsparcia z tytułu poważnych względów medycznych.

Ze względu na zrozumienie różnych sytuacji życiowych ustawodawca proponuje także wprowadzenie możliwości skorzystania ze zwolnienia od pracy „z powodu działania siły wyższej”. Podwładny będzie miał do dyspozycji 2 dni lub 16 godzin do wykorzystania w celu załatwienia pilnych spraw rodzinnych. Za ten czas otrzyma połowę swojego wynagrodzenia.

Omawiana ustawa jednoznacznie przyczyni się do umożliwienia łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym, wychowywaniem dzieci czy opieką nad chorym najbliższym. Zmiany znacznie poprawią stabilność zatrudnienia oraz jego przewidywalność. Uwzględniając przedstawiony projekt ustawy, uważam, że wprowadzenie nowelizacji jest w pełni uzasadnione, potrzebne i zasadne.

Przemówienie senatora Aleksandra Pocieja w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Pocieja w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nikt raczej nie ma wątpliwości, że obowiązujący dotychczas w Polsce kodeks pracy jest zbyt skostniały, a jego zapisy nie realizują potrzeb związanych z obecną sytuacją na rynku pracy. Przez długi czas można było odnieść wrażenie, że rząd nie dostrzega tych potrzeb, jak również zmian, jakie miały miejsce w ostatnich latach, związanych m.in. z kulturą pracy i wprowadzeniem innych standardów, przenoszonych np. przez zachodnie korporacje z ich rodzimych rynków, zanikaniem wielopokoleniowych gospodarstw domowych – i wiążącą się z tym koniecznością wyjścia naprzeciw rodzicom i opiekunom, czy wreszcie napływem na rynek pracy nowego pokolenia. Dopiero ostatnio coś się ruszyło w tym zakresie. Właśnie wchodzi w życie nowelizacja regulująca pracę zdalną, a teraz procedujemy przedłożoną ustawę, mającą na celu wdrożenie do polskiego porządku 2 dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady: dyrektywy 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE, a także dyrektywy 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. Impulsem do tych zmian nie były zatem autorskie i oddolne inicjatywy rządzących, ale konieczność implementacji dyrektyw unijnych i realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Procedowana ustawa wprowadza szereg korzystnych dla pracowników zmian, w tym m.in. zmiany dotyczące zawierania umów o pracę na okres próbny, instytucję elastycznej organizacji pracy dla rodziców młodszych dzieci, nową formę urlopu, czyli tzw. urlop opiekuńczy, prawo zwolnienia od pracy w przypadku działania siły wyższej czy dodatkowe przerwy wliczone do czasu pracy. Wprowadzenie tzw. work-life balance przyniesie realne benefity nie tylko dla pracowników, ale w dalszej perspektywie również dla pracodawców. Pracownik mniej zestresowany i po ludzku bardziej szczęśliwy to pracownik zdrowszy, bardziej kreatywny i znacznie bardziej wydajny.

Jak zaznaczyłem jednak wcześniej, projekt ten, wdrażający szereg dobrych i potrzebnych zapisów, nie jest oddolną inicjatywą partii rządzącej, która na każdym kroku podkreśla swoje rzekome wsparcie dla rodzin, a jedynie następstwem konieczności realizacji kamienia milowego A65G. Co więcej, termin realizacji tego kamienia to trzeci kwartał zeszłego roku. Przepisy te powinny być wprowadzone do dnia 2 sierpnia 2022 r. Nie mówimy zatem o poślizgu rzędu kilku tygodni, a o okresie półrocznym. Tak znaczne opóźnienie spowodowało realną krzywdę i niesprawiedliwość wobec dziesiątków tysięcy polskich rodziców, polskich pracowników. Wielka szkoda, że przez opieszałość, przez zaniechania polskiego rządu znów tracą obywatele. Mamy tu kolejny przykład na to, jak można zepsuć coś, czego z pozoru zepsuć się nie da.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw dotyczy wdrożenia do polskiego porządku prawnego postanowień 2 dyrektyw: dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Wprowadzenie rozwiązań przewidzianych w niniejszym projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw będzie stanowiło częściową realizację reformy A.4.4 «Uelastycznienie form zatrudnienia, w tym wprowadzenie pracy zdalnej» zawartej w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności – kamień milowy A65G «Wejście w życie nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzającej na stałe pracę zdalną do Kodeksu pracy oraz elastycznych form organizacji czasu pracy». Termin realizacji tego kamienia milowego to III kwartał 2022 r. (…)

Znaczącym czynnikiem wpływającym na niedostateczną reprezentację kobiet na rynku pracy jest trudność w godzeniu obowiązków zawodowych i rodzinnych. Kobiety, które mają dzieci, zwykle poświęcają mniej godzin na pracę zarobkową, a więcej czasu na wypełnianie nieodpłatnych obowiązków opiekuńczych. Fakt posiadania chorego lub niesamodzielnego krewnego również okazuje się mieć negatywny wpływ na zatrudnienie kobiet i powoduje, że niektóre z nich zupełnie wycofują się z rynku pracy.

Obecne unijne ramy prawne zapewniają ograniczone środki zachęcające mężczyzn do równego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi. Ta nierówność między kobietami i mężczyznami, jeżeli chodzi o politykę w zakresie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, pogłębia różnice między kobietami i mężczyznami w dziedzinie pracy i opieki. Korzystanie przez ojców z regulacji w zakresie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, takich jak urlopy lub elastyczna organizacja pracy, będzie miało pozytywny wpływ na ograniczenie ilości nieodpłatnej pracy w rodzinie wykonywanej przez kobiety i pozostawi im więcej czasu na pracę za wynagrodzeniem.

W dyrektywie 2019/1158 określa się zatem minimalne wymagania dotyczące urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego i urlopu opiekuńczego oraz elastycznej organizacji pracy dla pracowników będących rodzicami lub opiekunów.

Aby zachęcić do równiejszego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi między kobietami i mężczyznami, a także umożliwić wczesne tworzenie więzi między ojcami i dziećmi, zgodnie z dyrektywą 2019/1158 należy przyznać ojcom prawo do urlopu ojcowskiego. Taki urlop ojcowski powinien być wykorzystywany w okresie narodzin dziecka i wyraźnie wiązać się z tym wydarzeniem, a jego celem powinno być sprawowanie opieki.

Z uwagi na to, że obecnie większość ojców nie korzysta z prawa do urlopu rodzicielskiego lub przekazuje znaczną część uprawnień do swojego urlopu matkom – aby zachęcić ojców do skorzystania z urlopu rodzicielskiego, a jednocześnie utrzymać prawo każdego z rodziców do co najmniej czterech miesięcy urlopu rodzicielskiego, jak przewidziano w dyrektywie 2010/18/UE, dyrektywa przedłuża z jednego do dwóch miesięcy minimalny okres urlopu rodzicielskiego, który nie podlega przeniesieniu na drugiego rodzica. Wprowadzenie tego rozwiązania ma na celu zachęcenie ojców do korzystania z przysługującego im prawa do takiego urlopu. Rozwiązanie to również promuje i ułatwia powrót matek na rynek pracy po okresie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

W dyrektywie zwrócono także uwagę, że aby zapewnić mężczyznom i kobietom pełniącym obowiązki opiekuńcze większe możliwości pozostania na rynku pracy, każdy pracownik powinien mieć prawo do urlopu opiekuńczego wynoszącego pięć dni roboczych w roku. Pracownicy powinni mieć także prawo do czasu wolnego od pracy, bez uszczerbku dla nabytych lub nabywanych praw pracowniczych, z powodu działania siły wyższej w pilnych i niespodziewanych sprawach rodzinnych.

Korzystanie z uprawnień pracowniczych związanych z wypełnianiem funkcji rodzicielskiej i opiekuńczej nie powinno mieć negatywnego wpływu na status pracownika oraz traktowanie w zatrudnieniu”.

W Sejmie za projektem głosowało 439 posłów, 6 – przeciw, 6 posłów wstrzymało się od głosu. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Pracujemy dzisiaj nad implementacją do polskiego porządku prawnego dyrektywy unijnej work-life balance, czyli, najprościej mówiąc, o zbalansowanym życiu służbowym i rodzinnym. Niestety, obecnie nie można śmiało powiedzieć, że życie Polek i Polaków takie jest. „Raport z badania ludności w wieku 18–69 lat” w ramach projektu Bilans Kapitału Ludzkiego 2021/2022 wskazuje, że Polki i Polacy pracują w ciągu tygodnia średnio 46 godzin. Jest to jeden z najwyższych wyników w całej Unii Europejskiej. Wbrew pozorom, długa pod względem liczby godzin praca nie jest wydajna i efektywna. Naprzeciw temu wychodzi właśnie koncepcja work-life balance, która zakłada, że pracownik powinien spędzać w pracy i w domu z rodziną zbliżoną liczbę godzin, dzięki czemu znacznie zwiększy swoją motywację do pracy i polepszy atmosferę w miejscu pracy. Wdrożenie omawianej koncepcji zapobiega również ryzyku wypalenia zawodowego i sprzyja rozwojowi kreatywności wśród podwładnych.

Na bazie tych badań i obserwacji powstała dyrektywa unijna, która stara się taki balans uzyskać. Dyrektywa zwraca uwagę na kłopoty zawodowe młodych mam, z którymi muszą się mierzyć po powrocie z urlopu macierzyńskiego. Drugą istotną kwestią jest zachęcenie ojców do wzięcia większego udziału w opiece nad dziećmi, co tym samym w pewnym stopniu odciąży matki.

Wydawałoby się, że te praktycznie gotowe rozwiązania należy tylko ładnie opakować i wprowadzić do polskiego kodeksu pracy. Niestety, tutaj pojawia się rząd Prawa i Sprawiedliwości i po swojemu zabiera się do wprowadzania zmian. Zacznijmy od tego, że znowu jest spóźniony. Dyrektywa powinna zostać wprowadzona już w sierpniu ubiegłego roku, a teraz mamy początek marca, tak że wszyscy ci, którzy w ciągu ostatnich 7 miesięcy zostali rodzicami, nie skorzystają z nowych przepisów. Nowe przepisy tylko w niewielkim stopniu poprawią obecną sytuacją młodych rodziców. Pozwolą raptem na kilka dni więcej urlopu na opiekę nad dziećmi, ale nie są to kluczowe zmiany, które doprowadziłyby do wspomnianego wcześniej balansu. Zmiany nie zapewnią też odpowiedniej rekompensaty finansowej dla osób, które decydują się pierwsze kilkanaście miesięcy po narodzinach dziecka zająć się opieką nad nim. Te wszystkie zaproponowane zmiany to – po raz kolejny – działania na pozór i wprowadzenie kompletnego minimum z przygotowanej przez Unię dyrektywy.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przedmiotowa ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej poprzez wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień 2 dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady: dyrektywy w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów.

Wdrożenie przepisów tych dyrektyw przynosi szereg pozytywnych, korzystnych dla pracowników zmian, a także uprawnia pracowników do otrzymania pełnej informacji o warunkach zatrudnienia. Takie rozwiązania oczywiście są uzasadnione. Pozytywnie ingerują one w sferę praw pracowników oraz mogą stymulować pożądane zjawiska społeczno-demograficzne.

Ponadto przedstawione propozycje wzmacniają ochronę pracowników przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę w okresie urlopów związanych z rodzicielstwem, co także zasługuje na aprobatę. Takie rozwiązania spowodują również poprawę przewidywalności i stabilności warunków pracy, jednocześnie umożliwiając zwiększenie zatrudnienia kobiet oraz osób mających pod opieką członków rodziny. Treść nowelizacji może wywrzeć pozytywny skutek w zakresie możliwości łączenia pracy zawodowej z wychowaniem dzieci oraz życiem rodzinnym, do czego właśnie dążono na przestrzeni ostatnich lat.

Ustawa zakłada pozytywne rozwiązania rozszerzające obecną prawną ochronę stosunku pracy, jak również zawiera propozycje dodatkowych uprawnień pracowniczych. Z uwagi na to przedmiotowa ustawa nie budzi wątpliwości i zasługuje na pełne poparcie.

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana nowelizacja ustaw samorządowych umożliwia tworzenie i funkcjonowanie gminnych, powiatowych i wojewódzkich rad seniorów. Zgodnie z ustawą organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego będą miały obowiązek utworzenia rad seniorów, jeśli z takim wnioskiem wystąpi odpowiednia liczba seniorów.

Gminne rady seniorów nie są instytucją nową. Powoływanie ich umożliwia art. 5c ustawy o samorządzie gminnym jako organów o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym. Rady seniorów składają się z przedstawicieli podmiotów działających na rzecz osób starszych, w szczególności przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku. Obowiązujące przepisy mówią, że rada gminy może utworzyć radę seniorów z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych środowisk. Nie ma jednak takiego obowiązku. Obecnie brakuje też przepisów umożliwiających pokrycie przez samorząd kosztów działalności tych rad.

Zaproponowane zmiany dotyczą nie tylko obowiązku tworzenia rad seniorów, ale także np. precyzują kompetencje ich członków, nadając im uprawnienia do kierowania zapytań, na które władza będzie musiała zareagować. Nowe przepisy przewidują również, że członkowi rady seniorów za udział w posiedzeniach tej rady lub w zorganizowanym wydarzeniu, na którym reprezentuje on gminną radę seniorów, mogą, na jego wniosek, zostać zwrócone poniesione koszty, w tym koszty przejazdu. Na urzędy gmin, powiatów i urząd marszałkowski nałożono zaś obowiązek zapewnienia obsługi administracyjno-biurowej gminnej rady seniorów i pokrywania kosztów jej działalności.

Wydaje się, że sama idea tworzenia rad seniorów jest słuszna, bowiem chodzi o zwiększenie roli rad seniorów w funkcjonowaniu samorządów. W wielu samorządach takie rady działają z powodzeniem w obecnym stanie prawnym. Jednak pomimo wzrostu świadomości znaczenia i roli seniorów we współczesnym świecie rady seniorów nie stały się zjawiskiem powszechnym. W Polsce funkcjonuje ich jedynie ok. 350 na 2 tysiące 477 gmin. W województwie śląskim działają 34 takie rady.

Odnosząc się do zaproponowanych w ustawie zmian, chcę zwrócić uwagę na zastrzeżenia samorządowców, którzy wskazują, że „uszczęśliwianie” samorządów koniecznością powoływania rad seniorów jest rozwiązaniem zdecydowanie złym i de facto nie wiadomo czemu służącym. Uważają też, że zbędne są odrębne przepisy w tej kwestii, bowiem samorządy, zgodnie z konstytucją, mają swobodę powoływania dowolnych organów opiniodawczo-doradczych oraz kształtowania ustroju wewnętrznego. Tak więc może należy zastanowić się, czy zasadne jest odgórne kształtowanie życia lokalnego i czy nie należy po prostu pójść w stronę umożliwienia JST podejmowania własnych inicjatyw, tworzenia niektórych organów wedle własnych potrzeb i jedynie wskazanie możliwości finansowania tych pomysłów.

Przemówienie senatora Artura Dunina w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Artura Dunina w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Po 3 latach od złożenia do Sejmu przez koleżanki i kolegów z Koalicji Obywatelskiej projektu ustawy mamy przyjemność prowadzić dyskusje nad ustawą o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa, dotyczącą rad seniorów tworzonych na szczeblu powiatowym oraz wojewódzkim.

Ustawa ta jest odpowiedzią na potrzeby seniorów, którzy chcą być aktywni w działaniu i ulepszaniu swoich lokalnych społeczności. Pragną mieć możliwość zabierania głosu w ważnych dla nich tematach, jako ciało doradcze, o charakterze konsultacyjnym, nie tylko na szczeblu rady gminy, lecz także na szczeblu powiatowym i wojewódzkim.

Ustawa, która została wprowadzona w 2013 r. przez Platformę Obywatelską, nie uwzględniała finansowania rad seniorów. Z uwagi na kierowane prośby i ze względu na potrzeby, które wynikają z działalności seniorów, obecna nowelizacja zakłada taką możliwość, co będzie ułatwiało podejmowanie działań.

Rady seniorów to nic innego jak aktywizacja seniorów, wykorzystywanie ich doświadczenia oraz czasu, który posiadają po zakończeniu aktywności zawodowej. Jest to obecnie ogromna wartość dodatnia dla każdej rady gminy, bo kto inny, jeśli nie sami seniorzy, najlepiej dostrzega ich potrzeby we współczesnym świecie.

Żyjemy coraz dłużej, dlatego powinniśmy zadbać również o starsze grupy społeczne. Ich aktywizacja oraz wykorzystywanie potencjału na rzecz młodych ludzi zaprocentuje nie tylko w kontaktach międzypokoleniowych, ale również wzmocni profilaktykę zdrowotną, ponieważ wiadomo nie od dziś, że aktywny senior to zdrowy senior.

Konkludując, chciałbym powiedzieć, że wprowadzenie rad seniorów jako wsparcie przy sejmikach wojewódzkich oraz radach powiatowych jest ważnym, potrzebnym i korzystnym pomysłem, który pozytywnie zaprocentuje na rzecz lokalnych społeczności. Dziękuję.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dane demograficzne nie pozostawiają złudzeń – jesteśmy coraz szybciej starzejącym się społeczeństwem. Pod koniec 2021 r. liczba osób w wieku powyżej 60 lat wyniosła w Polsce 9,8 miliona, czyli 25,8% całego społeczeństwa. Problemy demograficzne występują oczywiście nie tylko w Polsce, taki trend utrzymuje się w większości państw europejskich. Kształtowanie odpowiedniej polityki senioralnej staje się więc wyzwaniem naszych czasów.

Szeroko pojęta aktywizacja społeczna seniorów leży w interesie nas wszystkich. Bez wątpienia seniorzy posiadają ugruntowaną wiedzę oraz duże doświadczenie życiowe i zawodowe. Należy zatem tworzyć odpowiednie regulacje prawne, wprowadzać specjalne programy, dzięki którym ten olbrzymi potencjał będzie mógł zostać wykorzystany, z korzyścią dla państwa i całego społeczeństwa.

Warto także wspomnieć, że w opinii Światowej Organizacji Zdrowia aktywni seniorzy mają mniej odczuwalne deficyty zdrowia i większą sprawność psychofizyczną, a tym samym w mniejszym stopniu korzystają z systemu opieki zdrowotnej. Regularna aktywność osób starszych przyczynia się do opóźnienia demencji, choroby Alzheimera i wielu innych chorób o charakterze przewlekłym.

Bez wątpienia tworzenie odpowiednich regulacji prawnych umożliwiających powstawanie rad seniorów na wszystkich szczeblach samorządu jest jednym ze sposobów na aktywizację osób starszych oraz wykorzystanie ich potencjału. Jest również odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez samych seniorów. W obecnym stanie prawnym jedynie rada gminy może utworzyć radę seniorów z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych środowisk. Nie jest jednak w żaden sposób do tego zobowiązana. Obecnie brak też przepisów umożliwiających pokrycie przez samorząd gminny kosztów działalności rady seniorów.

Procedowana ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa wprowadza przepisy, zgodnie z którymi rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa będą zobowiązane – po spełnieniu określonych warunków – do utworzenia rady seniorów jako ciała kolegialnego o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym, składającego się z przedstawicieli podmiotów działających na rzecz osób starszych, w szczególności przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku. Ponadto nowelizacja wprowadza przepisy umożliwiające finansowanie funkcjonowania rad seniorów na poszczególnych szczeblach samorządu (np. zwrot kosztów dojazdu na posiedzenie rady). Ustawa obliguje również stosowne organy do zapewnienia obsługi administracyjno-biurowej rad seniorów.

Zgodnie z założeniami ustawy rada gminy zobowiązana będzie utworzyć radę seniorów na wniosek co najmniej 50 mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat (w gminie powyżej 20 tysięcy mieszkańców – na wniosek co najmniej 100 mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat). Rada powiatu będzie mogła utworzyć radę seniorów z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych środowisk, natomiast będzie zobowiązana ją utworzyć na wniosek grupy mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat (w liczbie co najmniej 150 w powiecie do 100 tysięcy mieszkańców i co najmniej 250 w powiecie powyżej 100 tysięcy mieszkańców). Analogiczne rozwiązanie dotyczyć będzie sejmików województw. Wojewódzkie rady seniorów będą tworzone na wniosek grupy co najmniej 500 osób (w województwach do 2 milionów mieszkańców) albo co najmniej 800 mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat (w województwach powyżej 2 milionów mieszkańców).

Warto także wspomnieć, iż zgodnie z założeniami ustawy to rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa, tworząc radę seniorów, będą zobligowane do nadania jej statutu, w którym określą m.in. tryb i kryteria wyboru jej członków, zasady i tryb jej działania, zasady wygaśnięcia mandatu i odwołania jej członków oraz zasady zwrotu kosztów poniesionych przez członków rady, w tym ich maksymalną wysokość podlegającą zwrotowi.

Zaproponowane w ustawie rozwiązania z pewnością przyczynią się do aktywizacji osób starszych oraz pozwolą wykorzystać potencjał seniorów. Są one również odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez samych seniorów. Wprowadzenie tych rozwiązań będzie także doskonałym uzupełnieniem takich programów rządowych jak „Senior+” czy „Aktywni+”.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Głównym celem ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie wojewódzkim jest zmiana uregulowań dotyczących rad seniorów.

W ustawie zaproponowano wdrożenie przepisów, które umożliwią dofinansowanie działalności rady seniorów przez radę gminy. Członkowie rady seniorów mieliby zapewnione diety oraz ewentualny zwrot kosztów podróży w związku z działalnością rady.

Kolejną propozycją zawartą w ustawie jest obowiązek powoływania rad seniorów w gminach liczących powyżej 20 tysięcy mieszkańców, jeśli z wnioskiem o powołanie rady wystąpi co najmniej 100 mieszkańców. Funkcjonujący w radzie seniorów nestorzy reprezentują osoby starsze, mając zarazem możliwość swobodnego wypowiadania się, podejmowania inicjatyw, a także udziału w kluczowych dyskusjach związanych ze sprawami ich gminy, powiatu czy też województwa. Warto również podkreślić, że prawne regulacje dotyczące finansowania oraz zasad działania rad seniorów na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego będą takie same.

Podsumowując, uważam, że zawarte w niniejszej ustawie propozycje przyniosą pozytywne skutki społeczne, chociażby w kwestii przygotowania społeczności lokalnych na zmiany wynikające z uwarunkowań demograficznych. Rada seniorów odgrywa tu istotną rolę. Korzystny wpływ zawartych w ustawie zmian zaobserwujemy także w zakresie budżetu podmiotów samorządu terytorialnego. Dlatego przyjęcie niniejszych rozwiązań będzie dobrą decyzją. Ja tę ustawę oczywiście popieram.

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Aktualnie w Polsce funkcjonuje ok. 350 rad seniorów na 2 tysiące 477 gmin. Nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa zakłada, że rady seniorów będą mogły być powoływane nie tylko na poziomie gminnym, jak do tej pory, ale także na szczeblach powiatowym i wojewódzkim.

Rada seniorów to ciało kolegialne o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym, którego zadaniem jest wsparcie rady gminy w realizacji zadań skierowanych wobec osób starszych.

Do tej pory gminne rady seniorów powoływane były na podstawie art. 5c ustawy o samorządzie gminnym. W ich skład wchodzili przedstawiciele podmiotów działających na rzecz osób starszych, rekrutujący się przede wszystkim z organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku. Według dotychczasowych przepisów rada gminy mogła (bo nie miała takiego obowiązku) utworzyć radę seniorów z własnej inicjatywy albo na wniosek zainteresowanych środowisk. Brakowało jednak przepisów umożliwiających pokrycie przez samorząd kosztów działalności rady seniorów.

Szanowny Panie Marszałku, Wysoka Izbo, obecna zmiana przepisów stanowi, że rada gminy będzie zobowiązana do utworzenia gminnej rady seniorów w sytuacji, gdy w małych gminach (do 20 tysięcy mieszkańców) wystąpi o to co najmniej 50 mieszkańców gminy, którzy ukończyli 60 lat, a w dużych gminach (powyżej 20 tysięcy mieszkańców), jeśli odpowiedni wniosek wystosuje co najmniej 100 mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat. Na rozpatrzenie wniosku o powołanie rady seniorów gmina będzie miała 3 miesiące od dnia jego złożenia.

Nowelizacja zakłada, że rady seniorów będą powoływane nie tylko na poziomie gminnym, ale także na szczeblach powiatowym i wojewódzkim. W powiecie do 100 tysięcy mieszkańców radę będzie można utworzyć na wniosek co najmniej 150 mieszkańców tego powiatu, którzy ukończyli 60 lat, a w powiecie powyżej 100 tysięcy mieszkańców – co najmniej 250 mieszkańców. Z kolei w województwie do 2 milionów mieszkańców sejmik województwa utworzy wojewódzką radę seniorów na wniosek co najmniej 500 mieszkańców tego województwa, którzy ukończyli 60 lat, a w województwie powyżej 2 milionów mieszkańców rada będzie mogła powstać, gdy pod wnioskiem podpisze się co najmniej 800 mieszkańców tego województwa, którzy ukończyli 60 lat.

Gminy, powiaty i województwa będą musiały zapewnić radom seniorów obsługę administracyjno-biurową i ponosić jej koszt, a także zwrócić na wniosek członka rady wydatki, jakie poniósł z tytułu udziału w posiedzeniach lub w zorganizowanych wydarzeniach, na których reprezentował radę seniorów. Podstawę do dokonania zwrotu stanowić będą przedstawione przez członka rady dokumenty, w tym rachunki, faktury i bilety, potwierdzające poniesione koszty.

Rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa na mocy proponowanych regulacji będą nadawać radom seniorów statut określający w szczególności tryb i kryteria wyboru członków, zasady i tryb działania rady seniorów, długość jej kadencji (nie będzie mogła trwać dłużej niż kadencja organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, na terenie której funkcjonuje ta rada), zasady wygaśnięcia mandatu i odwołania jej członków, a także zasady, na jakich członkom rady seniorów może zostać przyznany zwrot poniesionych kosztów, w tym kosztów przejazdu związanych z funkcjonowaniem w ramach rady seniorów, oraz ich wysokość. Członkowie rad uzyskają także kompetencje do kierowania zapytań i wniosków w formie uchwał, na które organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego będą musiały w wyznaczonym terminie zareagować.

Szanowny Panie Marszałku, Wysoka Izbo, w procesie aktywnego starzenia się populacji w Polsce coraz bardziej widoczna jest znacząca i kreatywna rola, jaką w społeczeństwie odgrywają osoby starsze. Tworzenie rad seniorów w ramach struktur samorządowych jest zatem potrzebne i godne poparcia. Nie da się jednak ukryć, że nowelizacja ustawy w obecnym kształcie wymusza na radach gmin, powiatów i sejmikach wojewódzkich powoływanie rad seniorów, co stanowi ingerencję we władztwo samorządowe.

Przemówienie senatora Marka Komorowskiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Marka Komorowskiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!

Gminne rady seniorów nie są instytucją nową, lecz dotychczas istniejące przepisy zarówno ograniczały możliwości powoływania rad, jak i zacieśniały ich zadania oraz kompetencje. Na ok. 2,5 tysiąca gmin funkcjonuje obecnie jedynie ok. 350 rad seniorów. Procedowane przepisy umożliwią powoływanie rad seniorów nie tylko w gminach, ale także na szczeblu powiatowym oraz wojewódzkim. Nowe przepisy określają również zasady ich funkcjonowania. Nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa obliguje rady gmin do utworzenia rad seniorów po spełnieniu określonych wymogów formalnych oraz zwiększa rolę rad seniorów w funkcjonowaniu samorządów.

Aktywizacja seniorów ma fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania osób starszych w społeczeństwie. Seniorzy posiadają ogromne doświadczenie, wiedzę i umiejętności praktyczne. Nowelizowana ustawa pozwoli skorzystać z zasobów wiedzy i doświadczenia seniorów, ułatwi podejmowanie działań na rzecz seniorów, prezentowanie ich potrzeb, a także opiniowanie i konsultowanie działań podejmowanych przez organy władzy lokalnej. Popieram tę ustawę.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

To dobrze, że regulujemy prawnie niektóre instytucje, których funkcjonowanie w praktyce nie do końca jest uregulowane. Tak było do niedawna z funkcjonowaniem rad młodzieżowych w gminach, powiatach czy województwach, podobnie wygląda dzisiaj sprawa rad seniorów.

Rady seniorów to ciała kolegialne o charakterze konsultacyjnym, doradczym, inicjatywnym. Ich głównym celem jest wsparcie rady gminy, rady powiatu czy sejmiku województwa w realizacji zadań dotyczących osób starszych, w realizacji zadań dotyczących obszaru polityki senioralnej w samorządach. Osoby starsze to ogromny potencjał, ogromna wartość dla naszego społeczeństwa, którą trzeba wykorzystać na rzecz młodszych, dzieci, młodzieży, ale także na rzecz kształtowania właściwych postaw w życiu społecznym. Ogromnym kapitałem osób starszych jest czas, który można wykorzystać na aktywność i działalność społeczną.

Jest dzisiaj możliwość tworzenia rad gminnych na poziomie gminy. W chwili obecnej mamy 420 takich rad seniorów, czyli w ok. 20% samorządów gminnych takie rady zostały powołane. Dlaczego tylko tyle powołano takich rad? Przyczyny mogą być i są różne, ale najczęściej to są problemy bardzo przyziemne dotyczące niewielkich kosztów ich funkcjonowania i prawnych możliwości zwracania tych kosztów związanych chociażby m.in. z dojazdami na posiedzenia czy na inne spotkania. Uregulowanie ustawowe dające samorządom możliwość ponoszenia takich kosztów czy ich zwracania jest długo oczekiwanym rozwiązaniem i z pewnością przyczyni się nie tylko do tworzenia nowych rad, ale i do uaktywnienia tych już istniejących.

Ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa stwarza także możliwości, aby oprócz gminnych rad seniorów mogły być tworzone rady seniorów na poziomie powiatowym i wojewódzkim. Chodziłoby też o to, aby powstające rady były jak najsprawniejsze i żeby głos polskich seniorów był jak najbardziej słyszalny. Wielu seniorów jest przecież w dalszym ciągu bardzo aktywnych i fizycznie, i umysłowo i mogą służyć samorządom swoimi opiniami, przemyśleniami, wiedzą i doradztwem. Światli szefowie gmin, powiatowi i wojewódzcy z pewnością będą umieli kompetencje członków tych rad wykorzystać, a zabezpieczenie finansowe funkcjonowania tych rad nie będzie, tak jak dotychczas, przeszkodą do zwiększenia ich aktywności.

Ustawa powinna przynieść pozytywne skutki społeczne, realnie wpłynąć na aktywizację osób starszych, na czym wszystkim powinno zależeć. Stąd będę głosował za jej przyjęciem. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Pocieja w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Pocieja w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Proponowane zmiany w ustawie o samorządzie gminnym, ustawie o samorządzie powiatowym oraz ustawie o samorządzie województwa mają na celu uporządkowanie kwestii związanych z organizowaniem rad seniorów, tzn. stworzenie podstawy prawnej do powoływania rad na szczeblu powiatowym i wojewódzkim oraz modyfikację obecnie obowiązującej regulacji dotyczącej rad seniorów w samorządzie gminnym, co w rezultacie ma usprawnić ich powoływanie i zachęcić seniorów do występowania z takimi inicjatywami.

Stworzenie odpowiednich regulacji na szczeblu województwa i powiatu oraz ujednolicenie ich z przepisami na poziomie gminnym może korzystnie wpłynąć na przejrzystość tych zapisów i w rezultacie faktycznie doprowadzić do zwiększenia liczby rad w skali kraju. Włączenie w poczet wnioskodawców podmiotów reprezentujących zainteresowane środowiska takich jak organizacje pozarządowe lub prowadzące uniwersytety trzeciego wieku z pewnością również może się do tego przyczynić, zwłaszcza że podmioty te mają już spore doświadczenie w kontaktach z administracją samorządową.

W kontekście niezaprzeczalnego faktu, iż mamy do czynienia ze starzeniem się polskiego społeczeństwa, warto wspierać wszelkie inicjatywy mające na celu aktywizację seniorów oraz walkę z ich wykluczeniem. Należy również zwrócić uwagę na potrzebę kontaktów społecznych starszych osób, zwłaszcza teraz, gdy z powodu tempa życia młodego pokolenia czy migracji zarobkowych więzy rodzinne się rozluźniają i wielu seniorów na co dzień żyje w samotności. W tym wypadku wszelka aktywność lokalna miałaby pozytywny wpływ na jakość ich codziennego funkcjonowania, a w szerszej perspektywie – również korzystne skutki zdrowotne.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa umożliwia tworzenie i funkcjonowanie gminnych, powiatowych i wojewódzkich rad seniorów. Zgodnie z ustawą organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego będą miały obowiązek utworzenia rad seniorów, gdy z wnioskiem wystąpi odpowiednia liczba seniorów.

Rada seniorów obecnie to ciało kolegialne o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym, którego głównym celem jest wsparcie rady gminy w realizacji zadań skierowanych wobec osób starszych. Niestety, obowiązująca regulacja prawna umożliwiała powołanie rady seniorów jedynie na poziomie gminnym. Wnioskodawcy proponują wprowadzenie zatem zmian, które uregulują m.in. możliwość powołania rady seniorów również na szczeblu powiatowym oraz wojewódzkim. Proponowane zmiany zapewnią zatem wprowadzenie analogicznych rozwiązań na poziomie powiatowym i wojewódzkim. I ja z takim celem się zgadzam. Będę głosował za tą ustawą.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Poselski projekt nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa dotyczy wprowadzenia przepisów, zgodnie z którymi rada gminy będzie zobligowana do utworzenia rady seniorów, jeżeli z wnioskiem wystąpi określona – w zależności od liczby mieszkańców gminy – liczba osób powyżej sześćdziesiątego roku życia. W gminie do 20 tysięcy mieszkańców będzie to co najmniej 50, a w gminie powyżej 20 tysięcy mieszkańców – co najmniej 100 mieszkańców tej gminy. Analogiczne rozwiązanie wnioskodawcy projektu proponują w stosunku do nowo powstałych rad seniorów na poziomie powiatowym i wojewódzkim.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Aktywizacja seniorów ma fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania osób starszych w społeczeństwie. Jest istotna dla funkcjonowania seniorów w codzienności. Mimo wzrostu świadomości znaczenia i roli seniorów we współczesnym świecie rady seniorów nie stały się zjawiskiem powszechnym. W Polsce funkcjonuje jedynie około 350 rad seniorów na 2477 gmin. Do tej pory rady seniorów funkcjonują jedynie na poziomie gminnym, a rada gminy nie ma obligatoryjnego obowiązku powoływania tego ciała. Projektowane przepisy mają na celu wprowadzenie możliwości powołania rady seniorów również na szczeblu powiatowym oraz wojewódzkim, a także określenie zasad funkcjonowania rad seniorów na tych szczeblach oraz obowiązku jej powołania na każdym szczeblu jednostek samorządu terytorialnego w sytuacji gdy z odpowiednim wnioskiem wystąpi grupa mieszkańców, spełniające odpowiednie kryteria zaproponowane w niniejszym projekcie. (...)

Osoby starsze stanowią ogromny potencjał i wartość dla społeczeństwa. Seniorzy posiadają ogromne doświadczenie, wiedzę i umiejętności praktyczne. Podstawowym zadaniem, przed którym stoją samorządy, jest wykorzystanie potencjału seniorów na rzecz dzieci, młodzieży, a także kształtowania właściwych postaw w życiu społecznym. Ogromnym kapitałem osób starszych jest czas, który chcieliby wykorzystać na aktywność i działalność społeczną. Dlatego fundamentalną rolę odgrywają rady seniorów, które w jasny sposób przedstawiają punkt widzenia osób starszych oraz ich potrzeby, a także gwarantują wpływ na kształtowanie lokalnych działań na rzecz tej grupy społecznej.

Od kilku lat dostrzegamy tendencję zwiększonej chęci udziału osób starszych w życiu społecznym. Seniorzy chcą świadomie działać na rzecz swojej wspólnoty.

Proponowane zmiany mają na celu wprowadzenie przepisów, zgodnie z którymi rada gminy będzie zobligowana do utworzenia rady seniorów, jeżeli w zależności od liczby mieszkańców gminy, z wnioskiem wystąpi określona liczba osób powyżej 60. roku życia. W gminie do 20 000 mieszkańców – co najmniej 50 lub w gminie powyżej 20 000 mieszkańców – co najmniej 100 mieszkańców tej gminy.

Rada gminy będzie zobligowana do rozpatrzenia wyżej wspomnianego wniosku o powołanie rady seniorów w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia jego złożenia. W przypadku jego odrzucenia kolejny wniosek może zostać złożony przez ten sam podmiot nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia odrzucenia poprzedniego wniosku.

Analogiczne rozwiązanie wnioskodawcy projektu proponują w stosunku do nowo powstałych rad seniorów na poziomie powiatowym i wojewódzkim.

Rada powiatu będzie zobowiązana do utworzenia powiatowej rady seniorów, na wniosek co najmniej 150 mieszkańców tego powiatu, z których każdy ukończył 60 lat, w powiecie, w którym liczba mieszkańców nie przekracza 100 000 oraz co najmniej 250 mieszkańców tego powiatu, z których każdy ukończył 60 lat w powiecie powyżej 100 000 mieszkańców.

Sejmik województwa z kolei będzie miał za zadanie utworzenie wojewódzkiej rady seniorów, na wniosek co najmniej 500 mieszkańców tego województwa, z których każdy ukończył 60 lat, w województwie do 2 000 000 mieszkańców, a w województwie powyżej 2 000 000 mieszkańców – na wniosek co najmniej 800 mieszkańców tego województwa, z których każdy ukończył 60 lat.

Podobne rozwiązania proponowane są także w zakresie rozpatrzenia wniosku o powołanie rady seniorów zarówno na poziomie powiatowym, jak i wojewódzkim. Analogicznie jak na szczeblu gminnym termin ten nie może być dłuższy niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku. W przypadku odrzucenia kolejny wniosek może być złożony przez ten sam podmiot nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia odrzucenia poprzedniego wniosku.

Istotne jest, aby przepisy regulujące zasady działania oraz finansowania rad seniorów były tożsame na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego. Rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa na mocy proponowanych regulacji będą nadawać radom seniorów statut określający w szczególności tryb i kryteria wyboru członków, zasady i tryb działania rady seniorów, długość jej kadencji, z tym że kadencja nie będzie mogła trwać dłużej niż kadencja organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego na terenie której funkcjonuje ta rada, zasady wygaśnięcia mandatu i odwołania jej członków, a także zasady, na jakich członkom rady seniorów może zostać przyznany zwrot poniesionych kosztów, w tym kosztów przejazdu związanych z funkcjonowaniem w ramach rady seniorów oraz ich wysokość. W sprawach dotyczących gminy, gminna rada seniorów może kierować zapytania lub wnioski w formie uchwały. Uchwała powinna zawierać krótkie przedstawienie stanu faktycznego będącego jej przedmiotem oraz wynikające z niej pytania. Wójt lub osoba przez niego wyznaczona są zobowiązani udzielić odpowiedzi na piśmie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania uchwały. Analogicznie zapis ten będzie wyglądał na poziomie powiatowym, a także wojewódzkim, gdzie odpowiednio starosta albo marszałek województwa lub osoba przez nich wyznaczona będą zobowiązani udzielić odpowiedzi na piśmie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania uchwały”.

Jak podkreślają wnioskodawcy: „Projektowana ustawa niesie ze sobą pozytywne skutki społeczne. Realnie wpłynie na aktywizację osób starszych, konieczną ze względu na zmiany wynikające z uwarunkowań demograficznych i społecznych”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Aktualnie obowiązujące regulacje prawne umożliwiają powoływanie rad seniorów jedynie na poziomie gminnym. Przedmiotowa ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa rozszerza te regulacje, wprowadzając możliwość powołania rady seniorów również na szczeblu powiatowym oraz wojewódzkim.

Takie rozwiązania należy ocenić jak najbardziej pozytywnie. Wychodzimy z założenia, że skoro taka możliwość istnieje na szczeblu samorządu gminnego, to nie ma powodu, by analogiczne rozwiązanie nie funkcjonowało na szczeblu powiatowym i wojewódzkim.

Niezależnie od tego przedmiotowa ustawa wprowadza również bardzo ważne regulacje, które przewidują możliwość zwracania członkom rad podstawowych kosztów, choćby kosztów podróży, przejazdów, delegacji.

Przedmiotowa ustawa stanowi odpowiedź na liczne głosy i prośby seniorów oraz przedstawicieli środowisk senioralnych. Bez cienia wątpliwości zaproponowane w ustawie zmiany wpłyną na aktywizację osób starszych, a mogą również wpłynąć pozytywnie na całą sferę publiczną.

Z uwagi na to – w ślad za sprawozdaniem senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej – uważam, że przedmiotowa ustawa zasługuje na pełne poparcie i przyjęcie bez poprawek.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku!

O znaczącej roli funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych w naszym kraju nie muszę nikogo przekonywać. Wystarczy tylko wspomnieć, że to dzięki nim kryzys na naszej wschodniej granicy, wywołany przez państwo białoruskie w ubiegłym roku i trwający aż do dzisiaj, nie doprowadził do destabilizacji Polski ani zagrożenia bezpieczeństwa jej obywateli. To oczywiście jeden z wielu przykładów, które podkreślają wagę tej służby. Należy przy tym pamiętać, z iloma wyrzeczeniami i zagrożeniami się ona wiąże. Zgodnie z rotą przysięgi, którą składają funkcjonariusze służb mundurowych, zobowiązują się oni do ochrony państwa polskiego, nawet za cenę własnego życia.

Chcąc docenić trud podejmowanej przez nich pracy, rząd Zjednoczonej Prawicy przygotował ustawę o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia. Popieram tę ustawę w całości.

Jej celem jest wprowadzenie świadczenia pieniężnego dla członków rodzin poległych funkcjonariuszy i żołnierzy. Wsparcie ma zostać udzielone bliskim zmarłego żołnierza, policjanta, strażnika granicznego, funkcjonariusza SOP, funkcjonariusza Służby Więziennej, ale także członka formacji ochotniczych, np. GOPR, TOPR czy ochotniczej straży pożarnej. Działania te mają na celu to, by chociaż w niewielkim stopniu wspomóc materialnie osierocone rodziny. Są też one wyrazem szacunku państwa wobec tych, którzy służąc ojczyźnie, oddali swój najcenniejszy dar, jakim jest życie. To także gest wsparcia, który ma służyć temu, by rodziny poległych w obliczu tej dramatycznej straty nie pozostały bez pomocy.

Będę zdecydowanie głosował za przyjęciem tej ustawy. Wesprzyjmy wspólnie tych, których bliscy polegli, służąc państwu i strzegąc tym samym naszego bezpieczeństwa.

Przemówienie senatora Marka Komorowskiego w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Marka Komorowskiego w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!

Celem ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia, jest zagwarantowanie wsparcia finansowego rodzinom funkcjonariuszy: Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej, Służby Więziennej, a także rodzinom żołnierzy zawodowych, jak również strażaków ratowników ochotniczych straży pożarnych i ratowników górskich.

Funkcjonariusze objęci tą ustawą swoją codzienną pracą często ryzykują i poświęcają się dla wspólnego dobra nas wszystkich. Praca strażaka, żołnierza, policjanta czy ratownika to nie jest zwyczajna praca, to jest misja, która służy dobru każdego z nas. Pamiętajmy więc o nich i o bliskich tych funkcjonariuszy, którzy nie wrócili do domu ze służby, bo ponieśli śmierć.

Rodzina po śmierci funkcjonariusza, który niejednokrotnie był jedynym żywicielem rodziny, zostaje w bardzo trudnej sytuacji.

Świadczenie pieniężne będzie wypłacane wdowom, wdowcom, dzieciom oraz rodzicom poległych funkcjonariuszy i żołnierzy. Wdowy i wdowcy będą je otrzymywali do końca życia. Każde z niepełnoletnich dzieci poległego funkcjonariusza czy żołnierza otrzyma świadczenie w wysokości 50% średniego uposażenia w danej formacji. Po raz pierwszy świadczenie dostaną też rodzice poległego.

Uważam za słuszne, że regulacja przyznaje prawo do świadczenia członkom rodzin także tych mundurowych, którzy zginęli przed wejściem w życie ustawy.

Przygotowane rozwiązania zagwarantują wsparcie finansowe rodzinom funkcjonariuszy, żołnierzy, druhów ochotniczych straży pożarnych oraz ratowników górskich, którzy podczas realizowania swoich obowiązków stracili życie. Ustawa ta stwarza spójny, całościowy i jasny system dożywotniego wsparcia, tak aby wdowy, sieroty oraz rodzice tych, którzy polegli, mogli godnie żyć.

Popieram procedowaną ustawę.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia ma na celu zagwarantowanie wsparcia finansowego rodzinom funkcjonariuszy, żołnierzy, druhów ochotniczych straży pożarnych oraz ratowników górskich, którzy podczas realizowania swoich obowiązków stracili życie. Nowe przepisy kompleksowo regulują tę kwestię i wprowadzają wypłatę świadczenia pieniężnego. Projektowane przepisy to także symboliczne zadośćuczynienie rodzinom funkcjonariuszy, żołnierzy, druhów OSP oraz ratowników górskich straty najbliższych, którzy poświęcili swoje życie, ratując życie, zdrowie i mienie innych.

Za członków rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zgodnie z ustawą uważa się małżonka, dzieci oraz rodziców funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych. Prawo do świadczenia i jego wysokość będzie ustalał odpowiedni organ emerytalny w formie decyzji. Decyzja ta jest wydawana na wniosek uprawnionego członka rodziny. Do świadczenia pieniężnego przysługiwać będzie dodatek pielęgnacyjny i dodatek dla sierot zupełnych na zasadach obowiązujących w powszechnym systemie emerytalnym.

Wdowom i wdowcom świadczenie będzie wypłacane co miesiąc do końca życia. Będzie to kwota równa przeciętnemu uposażeniu w danej formacji. 50% uposażenia otrzymywać będą dzieci poległego funkcjonariusza. Świadczenie przysługiwać im będzie do osiemnastego roku życia, a jeśli będą się dalej uczyć – do dwudziestego czwartego lub dwudziestego piątego roku życia. Jeśli jako niepełnoletnie stały się całkowicie niezdolne do pracy lub samodzielnej egzystencji, to świadczenie będzie im przysługiwać bez względu na wiek. Dzieci obojga rodziców, tj. sieroty zupełne, otrzymywać będą 100% średniego uposażenia.

Warto zaznaczyć, iż funkcjonariusze i żołnierze zawodowi służą społeczeństwu oraz poświęcają się w związku z wykonywaniem służbowych obowiązków. Potwierdzenie tego można odnaleźć m.in. w treści roty policyjnego ślubowania. Podejmujący służbę policjant ślubuje służyć narodowi, chronić porządku prawnego określonego przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej oraz strzec bezpieczeństwa państwa i obywateli ,,nawet z narażeniem życia”. Podobne zobowiązanie składają funkcjonariusze innych wymienionych w ustawie służb, a także strażacy OSP oraz ratownicy górscy. Oprócz rodzin funkcjonariuszy służb podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych świadczenie będą mogły otrzymać rodziny funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Marszałkowskiej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz żołnierzy zawodowych.

Ze względu na powyższe wprowadzenie ww. ustawy jest uzasadnione. Funkcjonariusza lub żołnierza narażającego swoje zdrowie i życia dla ratowania życia, zdrowia lub mienia innych osób należy uznać za bohatera, którego czyn powinien być doceniony przez społeczeństwo w szczególny sposób.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Na niedawnym posiedzeniu plenarnym miałem zaszczyt być sprawozdawcą ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzeniem świadczenia za długoletnią służbę. Świadczenie to ma na celu motywować funkcjonariuszy czy żołnierzy do pozostawania możliwie długo w służbie. W czasie debaty padały pytania o powody opuszczania służby np. po 15 latach. Nie usłyszałem wówczas od nikogo – ale ja również nie zwróciłem na to uwagi – że jednym z powodów odejść ze służby mogą być sytuacje, w których funkcjonariusze czy żołnierze mogą być narażeni na śmierć lub uszczerbek na zdrowiu. Coraz częściej przecież słyszymy o tragicznych sytuacjach, w których poszkodowanymi są policjanci, żołnierze, strażacy, również strażacy ochotnicy, funkcjonariusze Służby Więziennej, Służby Ochrony Państwa, członkowie GOPR, TOPR i inni.

„Strzec bezpieczeństwa państwa i jego obywateli, nawet z narażeniem życia” – to fragment przysięgi, którą składają funkcjonariusze służb mundurowych wymienionych wyżej, dbający o nasze bezpieczeństwo. Ale ci wszyscy, którzy dbają o nasze bezpieczeństwo, też mają prawo czuć się bezpiecznie, a na pewno ich rodziny muszą mieć gwarancję, że w sytuacjach tragicznych związanych z wypełnianiem obowiązków służbowych zarówno w czasie służby, jak i poza nią państwo nie pozostawi najbliższych bez pomocy, bez zabezpieczenia finansowego.

Takie rozwiązanie należy w pełni popierać, więc będę głosować za przyjęciem ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia, chociaż zdaję sobie sprawę, że nie wszyscy, którzy narażają swoje zdrowie i życie, są w tym uregulowaniu prawnym ujęci, jak chociażby członkowie WOPR, strażnicy miejscy, ratownicy górniczy, pracownicy ochrony… Tych wszystkich należy mieć na uwadze przy okazji kolejnych zmian legislacyjnych. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Pocieja w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Pocieja w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia gwarantuje przyznanie świadczenia członkom rodzin funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia, zdrowia ludzkiego albo mienia. Ustawa przyznaje również takie zadośćuczynienie rodzinom członków ochotniczych straży pożarnych oraz ratowników górskich, którzy zginęli, ratując życie, zdrowie i mienie innych lub uczestnicząc w ćwiczeniach zagrażających życiu.

Nie mam żadnych wątpliwości, że przyznanie specjalnego świadczenia rodzinom funkcjonariuszy, ochotników czy ratowników, którzy oddali swoje życie w służbie innym, jest zasadne i jest przede wszystkim obowiązkiem państwa. Wiele razy słyszeliśmy o bohaterskich akcjach, które skończyły się tragicznie. Po chwilowym rozgłosie i pośmiertnych odznaczeniach następowała cisza, a rodziny pozostawały same ze swoją żałoba, a czasem również z przyziemnymi, ale bardzo istotnymi problemami, gdy ich poziom życia znacznie się pogarszał. Nie może być tak, że z powodu luki prawnej ostatecznie najbardziej pokrzywdzone są dzieci i najbliższa rodzina. Tego typu systemowe rozwiązania są potrzebne. Będę głosował za.

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W życiu wielu młodych ludzi, którzy podejmują służbę i stają się żołnierzami lub funkcjonariuszami, a także w życiu ich rodzin, jest jeden moment, który u wszystkich wywołuje pewne emocje, wzruszenie. Jest to moment złożenia przysięgi. Pozwolę sobie na przytoczenie roty przysięgi wojskowej: „Ja, żołnierz Wojska Polskiego, przysięgam służyć wiernie Rzeczypospolitej Polskiej, bronić jej niepodległości i granic. Stać na straży Konstytucji, strzec honoru żołnierza polskiego, sztandaru wojskowego bronić. Za sprawę mojej Ojczyzny w potrzebie krwi własnej ani życia nie szczędzić. Tak mi dopomóż Bóg”.

Te słowa wypowiadane przez młodych ludzi wiążą ich z Rzecząpospolitą, a zdanie mówiące o potrzebie oddania krwi własnej i nieszczędzeniu życia u wielu uczestników tych ceremonii wywołuje dreszcze. W czasie pokoju słowa te były gwarancją określonej postawy prezentowanej przez żołnierzy i funkcjonariuszy, w dobie zmieniającej się sytuacji geopolitycznej nabierają innego znaczenia i innej wagi.

Służba w formacjach mundurowych wielokrotnie wiąże się ze znalezieniem się w sytuacjach ekstremalnych. W niektórych wypadkach jest to związane z narażeniem zdrowia i życia. Tak jak w przypadku wzruszenia związanego ze złożeniem przysięgi, tak w niektórych przypadkach trzeba się zmierzyć ze wzruszeniem i bólem rodzin tych, którzy wypełnili rotę przysięgi w całości, do ostatniego słowa. Misje pokojowe, pobyt żołnierzy i funkcjonariuszy w strefach konfliktów zbrojnych uświadomiły nam, że są momenty wymagające wypełnienia roty przysięgi do ostatniego słowa i postawienia w imieniu Rzeczypospolitej na szali swojego zdrowia i życia.

Dotychczasowe przepisy związane z zaopatrzeniem rentowym i emerytalnym regulowały większość sytuacji mogących powstać w trakcie pełnienia służby. Jednak nie do końca regulowały wszystkie okoliczności związane z opieką nad rodzinami osób, które poświęciły swoje życie w służbie Rzeczypospolitej. Przygotowana przez rząd ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia usuwa te nieścisłości.

Jeżeli młody człowiek składa przysięgę zobowiązującą go do wystawienia na szwank w obronie Rzeczypospolitej swojego życia, musi mieć świadomość i pewność, że Rzeczpospolita udzieli jego najbliższym pomocy w tak trudnych chwilach.

W związku z powyższym, zgodnie z opinią komisji, proponuję głosowanie za przyjęciem ustawy bez poprawek.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Zaproponowana ustawa – o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia – wprowadza nowe świadczenie pieniężne dla członków rodzin poległych funkcjonariuszy i żołnierzy. Rozwiązania te zagwarantują wsparcie finansowe rodzinom funkcjonariuszy, żołnierzy, druhów ochotniczych straży pożarnych oraz ratowników górskich, którzy zginęli, ratując życie, zdrowie i mienie innych w związku ze służbą lub poza nią.

Przedstawiona ustawa realizuje obowiązek państwa polskiego względem funkcjonariuszy służb stojących na straży państwa, broniących mienia i obywateli. Ważne jest to, aby rozszerzyć te grupy zawodowe, uwzględniając inne formacje, które uczestniczą w misji ratowania życia ludzkiego w czasie służby i poza nią. Te wszystkie formacje chronią często nie tylko obywateli, ale także zabezpieczają sytuacje krytyczne – warto tu wymienić ratowników górskich, ratowników górniczych oraz inne ważne formacje, które nie powinny zostać w tej ustawie pominięte. Wszyscy jesteśmy świadomi, że życia ani zdrowia ludzkiego nie da się wymierzyć czy przeliczyć finansowo, jednak dzięki tej ustawie rodziny będą mogły poczuć się bezpieczniej pod względem ekonomicznym w przypadku utraty najbliższej osoby, często nawet jedynego żywiciela rodziny.

Ustawa jest potrzebna i oczekiwana przez rodziny tych, którzy polegli na służbie, wykonując swoje zadania, okazuje też wyżej wymienionym grupom zawodowym i społecznym oraz ich rodzinom wdzięczność w imieniu Rzeczypospolitej. Strzec bezpieczeństwa Polski i jej obywateli – to fragment przysięgi, którą składają funkcjonariusze służb mundurowych. A potem narażają swoje życie i zdrowie, wykonując obowiązki służbowe bezcenne dla państwa i społeczeństwa. Będę głosował zatem za przyjęciem omawianej ustawy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia dotyczy wprowadzenia świadczenia pieniężnego dla członków rodzin poległych funkcjonariuszy i żołnierzy, które zagwarantuje wsparcie finansowe rodzinom funkcjonariuszy, żołnierzy, druhów ochotniczych straży pożarnych oraz ratowników górskich, którzy poświęcili swoje życie, ratując życie, zdrowie i mienie innych.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Celem projektowanej ustawy jest zagwarantowanie wsparcia finansowego rodzinom funkcjonariuszy, żołnierzy, druhów ochotniczych straży pożarnych oraz ratowników górskich, którzy podczas realizowania swoich obowiązków stracili życie. Nowe przepisy kompleksowo uregulują tę kwestię przez wprowadzenie i wypłatę świadczenia pieniężnego.

Projektowane przepisy to także symboliczne zadośćuczynienie rodzinom funkcjonariuszy, żołnierzy, druhów OSP oraz ratowników górskich straty najbliższych, którzy poświęcili swoje życie ratując życie, zdrowie i mienie innych.

Wejście w życie ustawy planowane jest po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Funkcjonariusze i żołnierze zawodowi służą społeczeństwu oraz poświęcają się w związku z wykonywaniem służbowych obowiązków. Potwierdzenie tego można odnaleźć m.in. w treści roty policyjnego ślubowania. Podejmujący służbę policjant ślubuje służyć narodowi, chronić porządku prawnego określonego przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej oraz strzec bezpieczeństwa państwa i obywateli «nawet z narażeniem życia». Podobne zobowiązania składają również funkcjonariusze innych wymienionych w ustawie służb, a także strażacy OSP oraz ratownicy górscy.

Projekt ustawy określa zasady, tryb przyznawania i wypłaty świadczenia pieniężnego członkom rodziny funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.

Oprócz rodzin funkcjonariuszy służb podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych świadczenie będą mogły otrzymać rodziny funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Marszałkowskiej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz żołnierzy zawodowych.

Świadczenie przysługiwać będzie także rodzinie druhów OSP oraz ratowników górskich, których śmierć nastąpiła podczas realizowania działań ratowniczych prowadzonych w warunkach szczególnie zagrażających życiu lub zdrowiu, jak również rodzinie żołnierzy niezawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą w warunkach zagrażających życiu i zdrowiu albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia”.

Jak będzie wyglądała wysokość takiego świadczenia? Jak podkreśla strona rządowa: „Świadczenie pieniężne będzie przysługiwać małżonkowi oraz sierocie zupełnej w miesięcznej wysokości 100% przeciętnego uposażenia funkcjonariusza danej formacji albo żołnierza zawodowego, a każdemu dziecku i każdemu rodzicowi w wysokości 50% przeciętnego uposażenia funkcjonariusza danej formacji albo żołnierza zawodowego. Przykładowo w przypadku Policji będzie to kwota odpowiednio 7361 zł (100%) lub 3680,50 zł (50%). Oznacza to, że wdowa z dwójką uprawnionych do świadczenia dzieci otrzyma miesięczne wsparcie w wysokości 14 722 zł”.

W ten sposób rząd Prawa i Sprawiedliwości, określając zakres podmiotowy ustawy, przyjął, że państwo w przypadku śmierci funkcjonariusza lub żołnierza zawodowego na służbie słusznie bierze na siebie niejako ciężar utrzymania członków jego rodziny.

W pełni popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jak sugeruje już sam tytuł ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia, jej celem jest materialne, finansowe wsparcie członków rodzin funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, którzy polegli, wykonując swoje obowiązki.

Celem przedmiotowej ustawy jest wprowadzenie nowych świadczeń pieniężnych dla członków rodzin poległych funkcjonariuszy i żołnierzy. Rozwiązania te zagwarantują wsparcie finansowe rodzinom funkcjonariuszy, żołnierzy, druhów ochotniczych straży pożarnych oraz ratowników górskich, którzy zginęli, ratując życie, zdrowie i mienie innych, w związku ze służbą lub poza nią.

Z całą pewnością nie powinno ulegać jakimkolwiek wątpliwościom, że jeśli chodzi o istotę czy sens tej ustawy, to z oczywistych względów jest ona słuszna i potrzebna.

Nie można przy tym pominąć faktu, iż również zainteresowane środowiska, chociażby Związek Zawodowy Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa, pozytywnie zapatrują się na treść zaproponowanych rozwiązań prawnych, nie zgłaszając do nich żadnych uwag.

Przedmiotowa ustawa, oprócz funkcji kompensacyjnej, będzie również swojego rodzaju podziękowaniem i wyrazem wdzięczności dla rodzin poległych policjantów, poległych funkcjonariuszy, poległych żołnierzy.

Z uwagi na to – w ślad za sprawozdaniem senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Obrony Narodowej – uważam, że przedmiotowa ustawa zasługuje na pełne poparcie i przyjęcie bez poprawek.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa zmienia przepisy dotyczące deklaracji dostępności, a także usuwa przepisy niedające się wyegzekwować. Zostaje wprowadzona możliwość publikowania deklaracji w miejscu innym niż strona internetowa, której deklaracja dotyczy. Ponadto ustawa ogranicza obowiązek informowania w deklaracji o skrótach klawiszowych, określa język deklaracji, wprowadza 14-dniowy termin na dodanie napisów i audiodeskrypcji do nagrania opublikowanego wcześniej na żywo.

Proponowane zapisy są dobrym kierunkiem. Obecnie większość informacji obywatele pozyskują za pomocą internetu. Strony podmiotów publicznych powinny być przejrzyste, aktualizowane na bieżąco oraz w przyszłości ustandaryzowane.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Funkcjonujące do tej pory przepisy nie były dostatecznie dopracowane, aby mogły prawidłowo pełnić swoją funkcję. W związku z tym procedowana ustawa o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa ma na celu wprowadzenie precyzyjnych zmian w zakresie wdrażania dostępności cyfrowej zarówno na stronach www, jak i w oficjalnych aplikacjach mobilnych podmiotów publicznych.

Zawarte w niniejszej ustawie zmiany przewidują jednocześnie obowiązek zapewnienia dostępności cyfrowej tych informacji, które podmiot publiczny umieszcza na stronach internetowych czy w nienależących do niego aplikacjach. Zaproponowane zostały także rozwiązania blokujące tzw. dostępność cyfrową ze względu na nadmierne koszty, które będzie można stosować do poszczególnych elementów stron www oraz aplikacji mobilnych. Deklaracja dostępności będzie mogła być również opublikowana w innym miejscu niż strona internetowa czy aplikacja, której dotyczy deklaracja. Ponadto będzie ona musiała być napisana w tym samym języku co strona internetowa lub aplikacja mobilna, której dotyczy. Na dodanie napisów do opublikowanego wideo, wcześniej nadawanego na żywo, podmiot publiczny będzie miał maksymalnie 14 dni. Warto również dodać, iż aktualnie większość usług w naszym kraju jest wykonywana w formie elektronicznej, lecz odbiorcy niecyfrowi lub niepełnosprawni są w tym zakresie poszkodowani. Dlatego też sposób zapewnienia cyfrowej dostępności od tej pory będzie dokładnie określony i zrozumiały dla każdego.

Podsumowując, uważam, że nowy, precyzyjny system zawarty w procedowanej ustawie w klarowny sposób zapewni dostępność cyfrową jednostkom publicznym, a pośrednio przyczyni się do poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Dlatego jestem za przyjęciem wszystkich proponowanych w niniejszej ustawie zmian.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Swoje wystąpienie w związku z procedowaną dziś ustawą o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa chciałbym zacząć od zdefiniowania, czym w ogóle jest dostępność cyfrowa. To właśnie dostępność cyfrowa sprawia, że z serwisów internetowych czy z aplikacji mobilnych mogą w sposób wygodny korzystać osoby z różnymi niepełnosprawnościami, np. wzroku, słuchu, ruchu, czy też z zaburzeniami poznawczymi. Dostępność cyfrowa jest bardzo istotna właśnie dla nich. Jest jedną z takich cech, którą powinny się cechować rozwiązania cyfrowe, aby umożliwić tym osobom wygodne korzystanie ze stron internetowych czy aplikacji realizowanych lub proponowanych przez instytucje publiczne. W Polsce jest ok. 60 tysięcy podmiotów publicznych. Wiele z nich prowadzi nawet kilkadziesiąt stron i aplikacji mobilnych, dlatego niezwykle istotne jest wprowadzenie takich rozwiązań, które będą służyć ułatwieniu korzystania z tych zasobów.

Należy zwrócić uwagę na to, że ustawa porządkuje i wyjaśnia pewne rzeczy, które przez ostatnie 3 lata wywołały wiele wątpliwości czy też były niemożliwe do wyegzekwowania. Warto podkreślić, że coraz więcej informacji, usług, które są oferowane przez podmioty publiczne, ma formę elektroniczną. Ze względu na ich publiczny charakter, te podmioty powinny wspierać działania, dzięki którym wszyscy obywatele będą mogli skorzystać z ich usług. Oczywiście omawiane zapisy są zagwarantowane w związku z wdrożeniem dyrektywy unijnej w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego. Celem, jak zostało wskazane, jest przede wszystkim poprawa skuteczności wdrażania tej dostępności.

Mówimy o zasadach, od których zależy jakość życia milionów ludzi. W Polsce mieszka 2 miliony osób niedowidzących i niewidomych, kolejne 0,5 miliona to społeczność osób z niepełnosprawnością słuchu. Ci obywatele mają pełne prawo na równych zasadach uczestniczyć w życiu publicznym i korzystać z usług polskiego państwa, a że życie publiczne jest dziś w dużym stopniu życiem cyfrowym, to ten brak dostępności oznacza coraz bardziej dojmujące wykluczenie. Trzeba sobie powiedzieć bardzo otwarcie, że nasze państwo niezbyt dobrze zdaje obecnie egzamin z empatii i równości. Wiele takich przypadków było nagłaśnianych przez media. Również bezpośrednio do mojego biura zgłaszały się osoby, które zderzały się z brutalną codziennością, napotykając różnego rodzaju bariery.

Jeśli chodzi o całościową ocenę tej ustawy, to trzeba jasno powiedzieć, że doprecyzowuje ona rozwiązania wprowadzone już kilka lat temu, w sposób znaczący je wyjaśnia i wyklucza zapisy niemożliwe do wyegzekwowania. Ta ustawa będzie służyła realizacji działań, które poprawią dostępność cyfrową, tak aby osoby z różnymi niepełnosprawnościami miały łatwiejszy dostęp do treści publikowanych przez podmioty publiczne. Dziękuję.

Przemówienie senatora Aleksandra Pocieja w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Pocieja w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Na wczorajszym posiedzeniu Komisji Infrastruktury, podczas prac nad uchwaloną przez Sejm w dniu 8 lutego 2023 r. ustawą o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa, komisja ta wniosła 2 poprawki.

Projekt dąży do poprawy skuteczności wdrażania, a co za tym idzie – większej dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. W dzisiejszym świecie nie jest to już tylko udogodnienie, na które decydują się podmioty publiczne wychodzące naprzeciw obywatelowi, ale konieczność i standard.

Nowe przepisy mają na celu ułatwienie komunikacji z obywatelem, wprowadzają możliwość publikowania deklaracji w miejscu innym niż strona internetowa, wprowadzają obowiązek dodania napisów i audiodeskrypcji do zarejestrowanych i opublikowanych wcześniej, na żywo, multimediów. Ponadto ustawa usuwa przepisy, których nie da się wyegzekwować. W związku z powyższym będę głosował za jej poparciem.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa zmienia przepisy dotyczące deklaracji dostępności, a także usuwa przepisy niedające się wyegzekwować. Zostaje wprowadzona możliwość publikowania deklaracji w miejscu innym niż strona internetowa, której deklaracja dotyczy. Ponadto ustawa określa język deklaracji, wprowadzając 14-dniowy termin na dodanie napisów i audiodeskrypcji do opublikowanego nagrania, opublikowanego wcześniej na żywo. Ma ona na celu poprawę skuteczności wdrażania dostępności cyfrowej na stronach internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.

Internet umożliwia dostęp do nieograniczonych zasobów informacji oraz ogromnej, wciąż powiększanej palety usług. Twórca światowej pajęczyny Tim Berners-Lee wypowiedział kiedyś znamienne słowa: potęgą sieci jest jej uniwersalność, a istotnym aspektem jest dostępność zasobów bez względu na rodzaj niepełnosprawności. Możemy przytaczać niewątpliwie przekonujące dane statystyczne o odsetku ludzi niewidomych, niedowidzących, z różnymi wadami wzroku, odsetku osób niesłyszących i niedosłyszących, odsetku ludzi z niepełnosprawnościami ruchowymi, w tym tych, którzy mogą sterować komputerem za pomocą głosu lub swojego wzroku. Te dane nie zmieniają w najmniejszym stopniu faktu, że dostępność dotyczy nas wszystkich.

W Polsce mieszkają 2 miliony osób niedowidzących i niewidomych, kolejne 2,5 miliona to osoby z niepełnosprawnością słuchu. Ci obywatele mają pełne prawo na równych zasadach uczestniczyć w życiu publicznym i korzystać z pełni usług cyfrowych, gdyż ten brak dostępności oznacza coraz bardziej dominujące wykluczenie. Dlatego niezwykle istotne jest wprowadzenie takich rozwiązań, które będą służyć ułatwieniu korzystania z tych zasobów.

Niniejsza ustawa niewątpliwie służy realizacji działań, które poprawiają dostępność cyfrową, tak aby osoby z różnymi niepełnosprawnościami miały łatwiejszy dostęp, jednak wymaga poprawienia, uzupełnienia i doprecyzowania. Np. trudno się zgodzić z zapisem mówiącym o tym, że podmiot publiczny może nie dostosować strony internetowej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, jeżeli wiąże się to z nadmiernymi kosztami.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych dotyczy obowiązku zapewnienia dostępności cyfrowej informacji, które podmiot publiczny umieszcza na nienależących do niego stronach internetowych i aplikacjach mobilnych; doprecyzowania wymagań dotyczących dostępności cyfrowej aplikacji mobilnych. Deklaracja dostępności będzie mogła być opublikowana w innym miejscu niż strona internetowa czy aplikacja mobilna, której dotyczy deklaracja; deklaracja dostępności będzie musiała być publikowana w tym samym języku co strona internetowa lub aplikacja mobilna, której dotyczy. Na dodanie napisów do opublikowanego nagrania, wcześniej nadawanego na żywo, podmiot publiczny będzie miał maksymalnie 14 dni.

Jak podkreślono w opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu: „Ustawa ma na celu poprawę skuteczności wdrażania dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. W związku z powyższym w szczególności nakłada obowiązek zapewnienia dostępności cyfrowej przez podmiot publiczny nie tylko całości stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotu, ale również zażądanych elementów strony internetowej czy aplikacji mobilnej.

Wprowadzane zmiany mają również na celu doprecyzowanie, że mechanizm nadmiernych kosztów może być stosowany jedynie w uzasadnionych przypadkach do konkretnych, poszczególnych elementów strony internetowej lub aplikacji mobilnej, a nie ich całości. Podmiot publiczny nawet w przypadku stwierdzenia nadmierności kosztów zapewnienia pełnej dostępności cyfrowej jakiegoś elementu strony internetowej lub aplikacji mobilnej nadal powinien dbać o jego maksymalnie możliwą dostępność cyfrową i pełną dostępność cyfrową pozostałych elementów tworzących stronę internetową lub aplikację mobilną. (…)

Ustawa przewiduje także wyłączenie złożonych schematów i dokumentacji technicznej w formie nietekstowej z wymagań ustawy dotyczących dostępności cyfrowej, gdyż nie jest możliwe dostarczenie ich alternatywy w formie tekstowej przekazującej pełną, analogiczną treść”.

W Sejmie projekt nowelizacji poparło 437 posłów przy 12 głosach sprzeciwu. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa w zasadzie porządkuje i doprecyzowuje obecnie obowiązujące regulacje, które w ciągu ostatnich lat generowały wątpliwości czy też były niemożliwe do wyegzekwowania.

Nowelizacja ustawy w swej istocie nie wprowadza żadnych nowych obowiązków dla podmiotów publicznych, a jedynie poszerza katalog możliwości realizacji obowiązków zapewnienia dostępności cyfrowej.

Celem ustawy jest przede wszystkim poprawa skuteczności wdrażania dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego. Analiza przedmiotowej ustawy ukazuje, że te założenia będą w sposób prawidłowy skutecznie realizowane.

Wziąwszy to pod uwagę, przedmiotową ustawę należy w całości uznać za zasadną i tym samym poprzeć.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku!

Ustawa o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw, nad którą obecnie debatujemy, wprowadza kolejne ułatwienie proceduralne dla zainteresowanych podmiotów. Jest także odpowiedzią dla środowisk, które apelowały o konieczne zmiany. Projekt ten dotyczy usprawnienia działań dotyczących wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej oraz zwiększenia jej efektywności, a także wprowadzenia rozwiązań, które umożliwią przymusowe dochodzenie należności związanych z podatkiem VAT rozliczanym w procedurach szczegółowych.

Działania, które mają polepszyć sposób przeprowadzenia postępowania organów egzekucyjnych, gdy dojdzie do zajęcia rzeczy lub prawa majątkowego przez co najmniej 2 organy egzekucyjne, łączą się z rezygnacją z konieczności informowania komornika sądowego o tym, w jaki sposób środki pieniężne są rozliczane. Ma to miejsce wówczas, gdy nie przekazał on organowi egzekucyjnemu adnotacji, która dopuszcza prowadzenie łącznej egzekucji, ale i wtedy, gdy zajęcie mienia wiąże się z postępowaniem zabezpieczającym. Co warto podkreślić, w założeniu ustawy jest także zmiana sposobu pobierania opłaty egzekucyjnej. Doprecyzowano ponadto przepisy, które określają górną wysokość opłaty egzekucyjnej: 40 tysięcy zł oraz 20 tysięcy zł, w zależności od sposobu uzyskania kwot, odrębnie dla każdego tytułu wykonawczego. W celu efektywniejszej egzekucji z nieruchomości planowana jest również zmiana sposobu publikowania obwieszczenia o licytacji nieruchomości czy zmiana metody wpłaty i zwrotu wadium.

Nie są to jedyne założenia procedowanych przepisów, w projekcie ustawy zawarte są bowiem regulacje co do egzekucji ze świadczeń pieniężnych wywodzących się z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, za które odpowiada pracodawca. Jedną ze zmian jest ujęcie w definicji wynagrodzenia także i świadczeń, które mogą zostać przyznane z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wypłacanych przez pracodawcę. Rozwiązanie to wyeliminuje konieczność dokonywania odrębnie zajęć egzekucyjnych wierzytelności ze stosunku pracy oraz ze świadczeń pochodzących od pracodawcy.

Powyższe przykłady wyraźnie ilustrują korzyści płynące z procedowanej obecnie ustawy. Pozwoli ona w końcu uregulować konieczne elementy postępowania egzekucyjnego w administracji. Dlatego też będę głosował za jej przyjęciem.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Gdyby do pierwotnego przedłożenia rządowego, z którego powstała ustawa o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw, nie wprowadzono istotnych zmian na kolejnych etapach legislacyjnych w Sejmie, prawdopodobnie nie prowadzilibyśmy dzisiaj dłuższej dyskusji plenarnej w Senacie. Ale Sejm, z większością składającą się z posłów PiS, zdążył przyzwyczaić nas wszystkich do tego, że bez tzw. wrzutek żadna ustawa nie trafi do Senatu. I co bardzo istotne, ten fakt wskazuje już nie tylko Biuro Legislacyjne Senatu, ale także Biuro Legislacyjne Sejmu. Trudno to zrozumieć, skoro wiemy, że takie wrzutki można wprowadzić z inicjatywy posłów w ramach szybkiej ścieżki legislacyjnej, może kwestionowanej, ale pod względem prawnym poprawnej.

Tymczasem niniejszą ustawą nowelizującą wprowadza się szereg zmian również w wielu innych ustawach: z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego; o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej; z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej; z dnia 19 lipca 2019 r. o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych; z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19; z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu.

Do najistotniejszych zmian dodawanych we wskazanych ustawach zaliczyć można w szczególności wprowadzenie w ustawie o podatku od towarów i usług czasowego mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT dla transakcji, których przedmiotem jest energia elektryczna, gaz i uprawnienia do emisji CO2 na rynku regulowanym, oraz zmiany przewidziane w ustawie o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu umożliwiające skorzystanie z dostępu do pomocy oferowanej w ramach tejże ustawy części przedsiębiorców z branży piekarsko-ciastkarskiej.

Jeżeli przyjąć, że tej ostatniej wymienionej branży jest potrzebna bardzo pilna pomoc – o czym mówiłem też na naszym ostatnim posiedzeniu plenarnym – chociaż mam świadomość, że pomoc jest potrzebna także innym branżom, to zupełnie nie rozumiem kolejnego podziału branży piekarniczej. Jednym, którzy wypiekają chleb, pomoc będzie się należała, a innym nie!

Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Spożywców „Społem” wystosował kolejny apel do sumień posłów z odwołaniem do poczucia sprawiedliwości i patriotycznej tradycji, aby głosowali ponad podziałami i ponadpartyjnie za tarczą gazową dla wszystkich piekarni spółdzielni „Społem”, uzasadniając to tak, że nie można wykluczać i eliminować z tarczy gazowej 110 spółdzielni i piekarni „Społem” oraz skazywać ich na upadek, skoro wiele z nich od ponad 100 lat zaopatruje Polaków w pieczywo.

Będę głosował za przyjęciem tej ustawy wraz z poprawkami. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw dotyczy usprawnienia działań dotyczących wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej oraz zwiększenia jej efektywności oraz wprowadzenia rozwiązań, które umożliwiają przymusowe dochodzenia należności związanych z podatkiem VAT rozliczanym w procedurach szczególnych.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, potrzeba zmian „wynika z potrzeby usprawnienia działań wierzyciela i organu egzekucyjnego w zakresie niezbędnym do wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej oraz zwiększenia jej efektywności. Ponadto konieczne jest wprowadzenie rozwiązań umożliwiających przymusowe dochodzenie należności z tytułu podatku VAT rozliczanego w procedurze szczególnej od podmiotu, którego miejscem zamieszkania lub siedziby jest inne państwo niż Polska oraz dla którego państwem identyfikacji jest państwo inne niż Polska i w tym państwie identyfikacji została złożona deklaracja”. I dalej: „Przepisy projektowanej ustawy dotyczą administracyjnych organów egzekucyjnych, komorników sądowych, wierzycieli oraz zobowiązanych i ich małżonków. Nie mają wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców (w tym mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców). Projektowana regulacja nieznacznie wpływa na rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe, a także na osoby niepełnosprawne i starsze. Nieznaczny wpływ regulacji na sytuację ekonomiczną i społeczną rodziny, osób niepełnosprawnych oraz osób starszych związany będzie z niewykonaniem przez wskazane podmioty obowiązków nałożonych przepisami prawa. Realizacja obowiązków publicznoprawnych w terminie przez ich adresatów spowoduje, że regulacja nie wpłynie na ich sytuację ekonomiczną i społeczną. Tym samym promowane zostają zachowania wymagane przez przepisy prawa i uznanie zdobywa społeczna akceptacja ich stosowania”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, wniesionego przez senacką Komisję Nadzwyczajną do spraw Klimatu, jest wprowadzenie rozwiązań prawnych pozwalających na zwrot pracownikom kosztów używania prywatnych samochodów o napędzie alternatywnym do celów służbowych związanych z wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy. Proponowana zmiana służy również ujednoliceniu przepisów w dziedzinie używania pojazdów prywatnych do celów służbowych oraz służbowych do celów prywatnych.

Jednakże w toku konsultacji wniesiono wiele negatywnych opinii w zakresie niniejszego projektu. Minister infrastruktury wyraził negatywne stanowisko do projektu ustawy. Resort infrastruktury poinformował, że nie neguje potrzeby uregulowania możliwości zwrotu kosztów używania prywatnych pojazdów elektrycznych oraz pojazdów o napędzie wodorowym do celów służbowych, podkreślił jednak, że zawężenie przedmiotu regulacji jedynie do wskazanych pojazdów, a przede wszystkim określenie w wytycznych do wydania przedmiotowego rozporządzenia kryteriów dokonywania zwrotu kosztów używania pojazdów, takich jak moc silnika lub pojemność pojazdu, spowoduje wykluczenie pojazdów o innym sposobie zasilania. Ponadto minister infrastruktury zgłosił zastrzeżenia odnośnie do terminu wejścia ustawy w życie oraz poinformował, że prowadzone są prace legislacyjne nad projektem ustawy określającym zasady zwrotu kosztów używania prywatnych pojazdów do celów służbowych tak, aby przepisy obejmowały także pojazdy elektryczne, hybrydowe oraz zasilane alternatywnymi źródłami energii.

Z kolei jak podkreślił Minister Finansów, „z inicjatywy resortu finansów pojemność silnika została zastąpiona mocą w ustawie PIT, w przepisach regulujących ryczałt za korzystanie z samochodu służbowego do celów prywatnych (art. 12 ust. 2a). To rozwiązanie weszło w życie od 1 stycznia 2022 r.”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym rozpatrujemy informację o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie od lipca do grudnia 2022 r., czyli podczas przewodnictwa Czech w Radzie Unii Europejskiej. Chciałbym w tym miejscu odnieść się do kilku punktów tego niezwykle rzeczowego i merytorycznego sprawozdania przygotowanego przez stronę rządową.

Pozwolę sobie zacytować fragment dotyczący jakże ważnej kwestii, czyli zagrożenia dla naszego kraju w przypadku przyjęcia pakietu „Fit for 55”. Jak podkreślono w sprawozdaniu: ,,Prezydencja czeska, po przyjęciu podejść ogólnych w czerwcu 2022 r. w okresie prezydencji francuskiej, kontynuowała prace nad pakietem «Fit for 55» poprzez trilogi z Parlamentem Europejskim. Polska zgłosiła bardzo poważne wątpliwości wobec wielu elementów unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), wraz z postulatem jego tymczasowego zawieszenia. Wielokrotnie także podnosiła argument, że w opinii Polski procedowany akt prawny powinien być przyjmowany w procedurze przewidującej głosowanie jednomyślne ze względu na fakt, że znacząco wpływa on na kształtowanie miksu energetycznego państw członkowskich. Podczas trwania negocjacji w trilogach Polska powtarzała, że nie widzi możliwości zwiększenia ambicji, czyli celu w ETS. Obecny cel redukcji emisji o 61% do 2030 r. jest już wystarczającym wyzwaniem w obecnej sytuacji związanej z kryzysem energetycznym.

Dla Polski jedną z kluczowych kwestii w ETS jest utrzymanie w ostatecznym tekście rozwiązania dla problemu sektora ciepłownictwa systemowego, który na skutek ekonomicznych konsekwencji rosyjskiej agresji na Ukrainę mierzy się z coraz większymi trudnościami finansowymi spowodowanymi rosnącymi cenami surowców i uprawnień do emisji. W podejściu ogólnym przyjętym przez Radę UE znajduje się zapis przyznający ciepłownictwu o 30% więcej darmowych uprawnień (art. 10b dyrektywy). To ukierunkowane wsparcie dla ciepłownictwa systemowego pozwoli wygospodarować środki finansowe na inwestycje w rozwiązania nisko- i zeroemisyjne. Zapis ten został utrzymany podczas ostatniego trilogu z Parlamentem Europejskim.

Bardzo ważny jest również mechanizm stabilizujący ceny uprawnień w ETS (art. 29a). Odpowiada on na wielokrotnie podnoszony przez Polskę postulat ograniczenia tempa wzrostu i zmienności cen uprawnień do emisji. Mechanizm powinien być rule-based (brak decyzji uznaniowej dotyczącej jego aktywacji), a uprawnienia, w liczbie przynajmniej 100 milionów, powinny być uwalnianie z rezerwy (ang. Market Stability Reserve, MSR), jeśli średnia cena będzie półtorakrotnie wyższa niż w przyjętym okresie obserwacji.

Dodatkowo Polska przedstawiła szereg możliwości reformy systemu EU ETS, aby przeciwdziałać kryzysowi cen energii, w tym zawieszenie ETS. Polska przedstawiła także szereg rozwiązań technicznych w tym kierunku. Pierwsze z nich to zamrożenie ceny uprawnień na poziomie 32 euro za tonę. Cena 32 euro jest spójna z oceną skutków i scenariuszami KE dotyczącymi realizacji celu klimatycznego dla obecnego okresu, na których oparto decyzję o podwyższeniu celu do co najmniej 55%. Inne środki zaradcze mogłyby obejmować tymczasowe zwiększenie przydziału bezpłatnych uprawnień dla niektórych sektorów w ujęciu rocznym w celu złagodzenia ryzyka upadłości i zamknięcia instalacji, w szczególności dostawców ciepła i energii elektrycznej, a także zakładów energochłonnych, z sektorów zagrożonych ucieczką emisji (ang. carbon leakage list). Należałoby zatem zwiększyć przydział bezpłatnych uprawnień dla najbardziej wrażliwych sektorów, takich jak wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej lub kluczowe sektory przemysłowe, o charakterze strategicznym. Dodatkowo rezerwa stabilności rynkowej (MSR) została stworzona dla zapewnienia stabilności rynku. Mimo to rynek jest niestabilny i znajdujemy się w środku kryzysu energetycznego. W związku z tym można by również uwolnić 400 milionów uprawnień z rezerwy stabilności rynkowej.

Ponadto Polska podważyła zasadność i skuteczność wprowadzenia systemu handlu uprawnieniami dla transportu drogowego i budynków, tzw. BRT (ang. buildings and road transport), argumentując, że takie rozwiązanie może uderzyć w najbiedniejsze grupy społeczne, dotknięte ubóstwem energetycznym. Specjalne pismo w tej sprawie zostało skierowane do prezydencji czeskiej, wiceprzewodniczącego Komisji Fransa Timmermansa oraz sprawozdawcy w Parlamencie Europejskim. Polska poruszała ten temat na licznych forach oraz w rozmowach bilateralnych, m.in. z przedstawicielami Parlamentu Europejskiego, wskazując jednocześnie na techniczne możliwości wyjęcia gospodarstw domowych z nowego systemu. We wstępnie zawartym porozumieniu z Parlamentem Europejskim uzgodniono, że system będzie funkcjonował od 2027 r., z ewentualnym rocznym opóźnieniem, jeśli ceny gazu i ropy będą wysokie. Utworzono również dodatkowe zabezpieczenia w przypadku wysokich cen w nowym systemie. Jeśli cena przekroczy 45 euro, 20 milionów uprawnień zostanie wypuszczonych na rynek.

W zakresie rozporządzenia o wspólnych wysiłkach redukcyjnych, tzw. ESR (ang. Effort Sharing Regulation), podczas negocjacji Polska kierowała się przede wszystkim potrzebą zachowania obecnego celu redukcyjnego oraz utrzymaniem jak najkorzystniejszej trajektorii redukcji emisji. Ważne również było zachowanie jak najszerszego zakresu elastyczności w realizacji celu. Ostatecznie cel redukcyjny dla Polski pozostał niezmieniony, a unijna trajektoria redukcji emisji nieznacznie zmniejszona w ramach kompromisu z Parlamentem Europejskim.

W zakresie Społecznego Funduszu Klimatycznego kluczowe elementy negocjacyjne były uwarunkowane rozmowami w sprawie BRT. Mając na względzie konieczność utrzymania akceptacji społecznej dla trwającej transformacji oraz w związku z trwającym kryzysem energetycznym, Polska zabiegała o zwiększenie wielkości przedmiotowego funduszu oraz jego jak najszybsze uruchomienie, niezależnie od BRT. Uzgodniony kompromis nie zmienia architektury finansowania wypracowanej w Radzie, opartej na zewnętrznych dochodach przeznaczonych na określony cel (ang. external assigned revenues). Polska ma być największym beneficjentem Funduszu, z udziałem ponad 17%. Zakłada się wcześniejsze finansowanie (ang. frontloading) działań, tj. od 2026 r., oraz zgodne z postulatami Polski zwiększenie wielkości alokacji (do 65 miliardów euro) w stosunku do uzgodnionej wielkości w Radzie (59 miliardów euro). Należy podkreślić, że dla Polski ograniczenie obowiązkowego wkładu własnego było kluczowe, stąd Polska zabiegała o to, aby prezydencja Czech utrzymała w negocjacjach stanowisko Rady. Ewentualna elastyczność Polski w zakresie niewielkiego współfinansowania państw członkowskich uwarunkowana była utrzymaniem Funduszu poza budżetem UE, zapewnieniem pomocy technicznej (2,5%) oraz możliwością transferów do polityki spójności (15%). W tym kontekście, mimo że w uzgodnionym kompromisie ujęto obowiązek współfinansowania przez państwa członkowskie 25% szacowanych kosztów Planu, jest on na znacznie niższym poziomie niż w początkowej propozycji KE (KE postulowała 50%). Do tego wartości dla pomocy technicznej oraz transferów pozostały na postulowanym przez Polskę poziomie.

W przypadku tego instrumentu Polska również podejmowała starania na rzecz utrzymania możliwości bezpośredniego wsparcia dochodu dla najbardziej wrażliwych grup, dostosowanej do zidentyfikowanych potrzeb i wyzwań przez państwa członkowskie. W tym zakresie ostateczny kompromis zakłada przeznaczenie na ten cel maksymalne 37,5 % kosztów planu. Polska, kierując się koniecznością zmniejszenia obciążeń administracyjnych (wynikających m.in. z oparcia przez KE Funduszu na modelu jak w przypadku Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności), przedstawiła również konkretne uwagi do zaproponowanych przez Komisję Europejską aneksów zawierających m.in. wzory planów społeczno-klimatycznych.

W drugiej połowie 2022 r. trwały również prace nad projektem rozporządzenia w sprawie mechanizmu dostosowania cen na granicach UE z uwzględnieniem emisji CO2 (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism, CBAM). Po przyjęciu w marcu 2022 r. podejścia ogólnego Rady i stanowiska Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2022 r. możliwe było zorganizowanie szeregu trilogów politycznych i technicznych. Z uwagi na nowatorski charakter mechanizmu i wiążące się z nim nowe zadania w pierwszym okresie prace koncentrowały się na zaprojektowaniu funkcjonalnego systemu zarządzania mechanizmem CBAM. W szczególności udało się uzgodnić podział zadań pomiędzy szczebel scentralizowany (Komisja Europejska, a w przyszłości być może dedykowany organ europejski) a szczebel krajowy (właściwe organy państw członkowskich). Istotne rozbieżności między stanowiskami Rady i PE dotyczyły również zakresu produktów i sektorów, które mają być objęte mechanizmem CBAM.

W toku negocjacji Polska zgłaszała postulaty racjonalizujące funkcjonowanie mechanizmu, ale pozostawiające najważniejsze elementy jego funkcjonowania (m.in. pobieranie opłat i nakładanie kar) w gestii państw członkowskich. W dyskusjach dotyczących zakresu produktowego Polska, po zasięgnięciu opinii najważniejszych zainteresowanych podmiotów, dążyła do oparcia decyzji w tej sprawie na pogłębionej analizie skutków i doświadczeniach zebranych w trakcie pierwszego, przygotowawczego okresu stosowania rozporządzenia.

W trakcie ostatniego trilogu, który odbył się 12 grudnia 2022 r., prezydencja czeska osiągnęła wstępne porozumienie z PE odnośnie do wszystkich elementów rozporządzenia: rozszerzenie zakresu produktowego CBAM o wodór, 1 produkt bardziej zaawansowany i 5 produktów wsadowych; uwzględnienie emisji pośrednich w tych sektorach, które nie otrzymują darmowych przydziałów jako rekompensat dla przemysłów energochłonnych (czyli w sektorach produkcji cementu i nawozów); rozszerzanie zakresu produktowego w przyszłości będzie przedmiotem odrębnej procedury legislacyjnej, na podstawie zebranych doświadczeń.

W ramach trilogu dotyczącego rewizji dyrektywy EU ETS, przeprowadzonego w dniach 16–18 grudnia 2022 r., uzgodniono tempo wycofywania darmowych uprawnień do emisji w sektorach objętych CBAM. Okres wycofywania darmowych uprawnień został rozłożony na 9 lat (2026–2034). W pierwszym okresie tempo będzie wolniejsze (w sumie 22,5% w pierwszych 4 latach). Przyspieszy ono po 2030 r. (12,5–14% rocznie), aby osiągnąć 100% w 2034 r.

Osiągnięte wstępne porozumienie zostało zaakceptowane po stronie Rady na poziomie COREPER II 20 grudnia 2022 r.

Prezydencja czeska kontynuowała prace nad projektem rozporządzenia dotyczącego wzmocnienia standardów emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i nowych lekkich pojazdów użytkowych. Prezydencja doprowadziła do uzgodnienia tekstu ww. propozycji legislacyjnej z Parlamentem Europejskim.

W trakcie negocjacji prowadzonych przez czeską prezydencję Polska dążyła m.in. do wydłużenia poza rok 2029 proponowanego przez KE (a następnie wobec braku takiej możliwości – do utrzymania w projekcie) terminu funkcjonowania mechanizmu wsparcia dla samochodów nisko- i bezemisyjnych (ang. zero and low emission vehicles, ZLEV) jako instrumentu mogącego pobudzać rozwój rynku.

Polska co do zasady popierała redukcję emisji w transporcie dzięki standardom emisyjnym obciążającym producentów zamiast przenoszenia obciążeń na obywateli, np. poprzez podniesienie kosztów paliw. Wyrażała też poparcie dla tendencji zmierzających do obniżenia poziomu emisji spalin z pojazdów – jednakże w sposób zrównoważony, z uwzględnieniem możliwości rynku, zarówno od strony względów technologicznych producentów pojazdów lub ich wyposażenia, jak również od strony ekonomicznej, uwzględniającej możliwości finansowe obywateli. Polska deklarowała również, że w czasach kryzysu odstępstwa od wymogów rozporządzenia powinny być skierowane do najuboższych obywateli, nie mogła natomiast zaakceptować objęcia derogacjami producentów niektórych marek luksusowych. Polska podkreślała wagę generalnej zasady redukowania emisji przez wszystkie sektory w sprawiedliwy społecznie sposób”.

Co ważne, wynegocjowany z Parlamentem Europejskim tekst kompromisowy, który narusza żywotne interesy naszego kraju, został przyjęty przy wyraźnym sprzeciwie Polski. Dziękuję bardzo.