Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dzisiaj, na pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, rozpatrujemy projekt uchwały w sprawie ustanowienia roku 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika.

Dzisiaj: „Senat RP, przyjmując uchwałę w 550. rocznicę urodzin tego Wielkiego Polaka, chce po raz kolejny przypomnieć jego postać i zasługi, na stałe obecne w naszej społecznej świadomości. To przypomnienie ma na celu uświadomienie światowych zasług Polski i Polaków dla nauki oraz wzmocnienie współczesnych dążeń świata nauki i edukacji do podmiotowej obecności nauki w polskim życiu społecznym, gospodarczym i politycznym. Obecnie budowane społeczeństwo informacyjne stawia przed nami nowe wyzwania: pośród nich rola twórczej obecności w nauce i gospodarce ma zasadnicze znaczenie. Badania naukowe i ich wdrażanie do nowoczesnej gospodarki zdecydują o sile społeczeństw, narodów i państw. Dlatego Senat RP po raz kolejny przypomina naszego wielkiego poprzednika dla zachęcenia młodych do inspirowania się tą niezwykle nowoczesną, jak na owe czasy, i niezwykle interdyscyplinarną postacią”.

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu. Był najmłodszym, czwartym dzieckiem kupca toruńskiego Mikołaja i Barbary, z domu Watzenrode. Po śmierci rodziców Mikołaj wraz z bratem Andrzejem dostali się pod opiekę wpływowego wuja, Łukasza Watzenrode, biskupa warmińskiego. Dzięki jego protekcji w roku 1491 Andrzej i Mikołaj rozpoczęli studia na Akademii Krakowskiej. Wykładali tam znakomici wykładowcy nauk ścisłych, a młodego Kopernika zainteresowała szczególnie astronomia, która w tym czasie przeżywała w Krakowie rozkwit. Po 4 latach nauki, w 1495 r. wuj wezwał go do siebie do Lidzbarka Warmińskiego z zamiarem osadzenia go jako kanonika we Fromborku. W tym roku Kopernik otrzymał niższe święcenia. Dzięki staraniom wuja Łukasza w 1496 r, wyjechał do Bolonii, by studiować prawo kanoniczne. I choć rok później został przyjęty do kapituły warmińskiej, nie zdecydował się wracać do Fromborka. W roku 1500 odbył podróż do Rzymu, gdzie wygłosił kilka prywatnych wykładów. Jesienią 1503 r. powrócił na Warmię do Lidzbarka, gdzie przez kilka lat przebywał na dworze biskupa Watzenrodego. Podróżował z nim wówczas na zjazdy stanów Prus Królewskich oraz spotkania z królami polskimi. Już w Lidzbarku ok. 1507 r. Kopernik opracował pierwszy szkic heliocentryczny budowy świata. Zawierał on tezy o potrójnym ruchu Ziemi i wysuwał Słońce na pierwszy plan we wszechświecie. Po 1510 r. Kopernik wyjechał do Fromborka, gdzie zrezygnował z kariery kościelno-politycznej, a poświęcił się astronomii. W zaciszu swojego domu na jednej z wież przy warowni fromborskiej prowadził obserwacje astronomiczne.

Mikołaj Kopernik był astronomem, matematykiem, ekonomistą, lekarzem, duchownym – to wszechstronny człowiek, człowiek renesansu, największy i najbardziej znany torunianin, jeden z najwybitniejszych naukowców w dziejach ludzkości. Jego życiowe dzieło powstało w latach 1515–1533, a było to „O obrotach sfer niebieskich”. W książce tej Kopernik zamieszczał wykłady z astronomii i skupiał się głównie na przedstawieniu teorii heliocentrycznej, w której Słońce znajduje się w centrum, a Ziemia i pozostałe planety krążą wokół niego.

W pełni popieram apel zawarty w uchwale, w którym: „Senat RP zwraca się do uczelni, szkół, organizacji społecznych i mediów o popularyzację postaci Mikołaja Kopernika, który nie tylko dokonał jednego z najważniejszych odkryć w historii ludzkości, ale zapoczątkował również rewolucję naukową, która zmieniła postrzeganie świata. Jest zaliczany do najwybitniejszych uczonych w historii świata, a jego nazwisko jest nierozerwalnie związane z jego Ojczyzną – Polską”. Mając na uwadze doniosłe zasługi Mikołaja Kopernika dla ludzkości, w pełni popieram projekt uchwały. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Senat Rzeczpospolitej Polskiej przygotował projekt uchwały ustanawiającej rok 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika w 550. rocznicę urodzin; druk senacki nr 789.

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu, zmarł 21 maja 1543 r. we Fromborku. Odebrał gruntowne wykształcenie w Akademii Krakowskiej, gdzie studiował sztuki wyzwolone, potem prawo w Bolonii i medycynę w Padwie. Większość swojego życia spędził we Fromborku, gdzie pełnił wiele funkcji administracyjnych, m.in. był generalnym administratorem biskupstwa warmińskiego, kanclerzem kapituły katedralnej i wizytatorem dóbr kapitulnych. Ale przede wszystkim był genialnym astronomem. Jego najsłynniejsze dzieło „O obrotach sfer niebieskich” przedstawia założenia heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego, burzące dotychczasowy obraz świata.

Kopernik był człowiekiem renesansu. Działał jako również lekarz, prawnik, dyplomata, kartograf i ekonomista. W 1522 r. opracował „traktat o monetach” w którym twierdził, że gorszy pieniądz wypiera lepszy, co jest dziś określane prawem Kopernika-Gershama.

Jednak największe osiągnięcia naukowe, które miały wpływ na naukę światową, zdobył dzięki dociekaniu prawdy. Jego odkrycia spowodowały rewolucję naukową zwaną przewrotem kopernikańskim.

Ustanawiając rok 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika, umożliwiamy przypomnienie wielkich osiągnięć genialnego astronoma. Ale nie tylko. W dobie zalewu wszelkiego rodzaju informacjami prawdziwymi i nieprawdziwymi pozwolimy na dyskusję nad rolą nauki i edukacji, znaczeniem prawdy w różnych aspektach życia i wiele innych tematów będących spuścizną Mikołaja Kopernika.

Przemówienie senatora Marka Komorowskiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Marka Komorowskiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!

19 lutego 2023 r. upływa 550 lat od urodzin Mikołaja Kopernika, wybitnego astronoma i twórcy teorii heliocentrycznej. Prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomią i astrologią, fizyką, matematyką, ekonomią, strategią wojskową, kartografią i filologią. Znany głównie jako twórca teorii heliocentrycznej, która dała początek współczesnym poglądom na budowę świata. Twierdzenie Mikołaja Kopernika, że to nie Ziemia stanowi centrum Wszechświata, ale razem z innymi planetami krąży dokoła Słońca, wydaje się dzisiaj oczywiste. W momencie ogłoszenia był to pogląd bardzo rewolucyjny i wywarł głęboki wpływ na nauki przyrodnicze i filozofię. W średniowieczu wiedza na temat Ziemi, Słońca, Księżyca i planet była bardzo ograniczona. Uważano powszechnie, że w centrum świata znajduje się nieruchoma Ziemia, wokół której krążą Słońce, Księżyc, planety. Teoria ta, zwana geocentryczną, powstała jeszcze w starożytności, jednym z jej twórców był grecki astronom i geograf Ptolemeusz. W średniowieczu nikt nie próbował jej kwestionować. Jako jeden z pierwszych ośmielił się podważyć teorię geocentryczną astronom Mikołaj Kopernik. Zaproponował swoją teorię – heliocentryczną. Według teorii Kopernika to Słońce było ciałem niebieskim, wokół którego kręciły się planety, w tym również Ziemia. Odkrycie to burzyło całą dotychczasową wizję wszechświata. Dopiero pod koniec życia, w 1543 r., opublikował swoje odkrycie w dziele „O obrotach sfer niebieskich”.

Drugą dziedziną, obok astronomii, w której się zasłużył, była ekonomia. 21 marca 1522 r. wygłosił w Grudziądzu wykład „Traktat o monecie”, w którym postawił słynną tezę o wypieraniu lepszego pieniądza przez gorszy, co jego zdaniem prowadziło do zubożenia społeczeństwa. Przedstawił wówczas również projekt reformy monetarnej w Prusach Królewskich.

W czasie swojej kariery zawodowej Kopernik pełnił funkcje sekretarza biskupa warmińskiego, lekarza biskupa warmińskiego, administratora dóbr kapituły warmińskiej, komisarza Warmii, posła oraz sporadycznie różne inne funkcje. Brał udział w wielu czynnościach dyplomatycznych i administracyjnych, w zjazdach stanów Prus Królewskich, sejmie krakowskim, reprezentował kapitułę podczas negocjacji z zakonem krzyżackim.

Teoria Mikołaja Kopernika heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego była rewolucją nie tylko w astronomii, ale dla całego postrzegania miejsca człowieka we Wszechświecie, ze skutkami filozoficznymi, religijnymi, a nawet politycznymi. Dzieła Kopernika stały się własnością całej ludzkości.

Popieram omawianą uchwałę.

Ustanawiając rok 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika, oddamy hołd wybitnemu astronomowi.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym, na pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, rozpatrujemy projekt uchwały w sprawie ustanowienia roku 2023 Rokiem Jana Matejki.

Kim był Jan Matejko? Był malarzem i rysownikiem związanym z Krakowem, najwybitniejszym reprezentantem nurtu historyzmu w malarstwie polskim, najwyżej cenionym malarzem w historii sztuki polskiej, twórcą narodowej szkoły malarstwa historycznego, które miało odegrać szczególną rolę w państwie pozbawionym suwerenności politycznej w wyniku traktatów rozbiorowych z lat 1772–1795. Ukazując dawną wielkość Rzeczypospolitej i chwałę jej oręża, Matejko pragnął kształtować serca i umysły Polaków, wskrzesić wiarę w odrodzenie niepodległej ojczyzny. Jako pierwszy nadał tak wysoką rangę malarstwu historycznemu, zafascynował nim szerokie rzesze społeczeństwa, zamanifestował na arenie międzynarodowej odrębny charakter i wysoki poziom artystyczny sztuki polskiej, zdobywając najwyższe wyróżnienia na wystawach w Paryżu, Wiedniu czy Berlinie.

Jan Alojzy Matejko urodził się w 1838 r. w Krakowie. Pochodził z wielodzietnej rodziny, po śmierci matki wychowywała go ciotka. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, której później został dyrektorem. W 1858 r. młody Matejko otrzymał stypendium i kontynuował naukę w Monachium. Zetknął się tu z twórczością Delaroche’a, który tworzył obrazy historyczne.

Malarstwo Jana Matejki pełne jest patosu i emocji, a zarazem przenika je myśl historiozoficzna. Obrazy takie jak „Unia lubelska” z 1869 r., „Stefan Batory pod Pskowem” z 1872 r., „Bitwa pod Grunwaldem” z 1878 r., „Hołd pruski” z 1882 r., „Jan Sobieski pod Wiedniem” z 1883 r. to panoramiczne, wielopostaciowe kompozycje, na których drobiazgowo odwzorowane zostały historyczne realia – stroje, sprzęty czy detale architektoniczne. Siłę dzieł Matejki stanowi jednak rozgrywająca się na pierwszym planie akcja. Jej dramaturgia tkwi w psychologicznej głębi postaci, ich wyrazistej ekspresji odzwierciedlającej sens dziejowych przemian. Artysta nie starał się przedstawić ściśle prawdy historycznej, np. wprowadzał do swoich obrazów osoby, które były powiązane z danymi wydarzeniami, ale w nich nie uczestniczyły. Tego rodzaju zabiegami Matejko przybliżał idee zdarzeń, syntezował ich przyczyny i często odległe skutki. Oprócz monumentalnych obrazów historycznych Matejko tworzył portrety. Malował zarówno swoich bliskich, jak i osobistości ze współczesnych mu elit. Jednym z ostatnich jego dzieł był cykl portretów „Poczet królów i książąt polskich”, które w świadomości Polaków na stałe zapisały się jako wizerunki dawnych władców. U schyłku życia Matejko namalował także swój autoportret, który uznawany jest za jeden z jego najwybitniejszych obrazów. Zmarł w Krakowie w 1893 r.

Jan Matejko to jeden z najwybitniejszych polskich malarzy, który swoją historiozoficzną twórczością zyskał uznanie na całym świecie. Żyjący w XIX wieku artysta był gorącym patriotą, a jego dzieła wyjątkowym wyrazem idei niepodległościowych.

Cieszę, się że Senat, doceniając twórczość Jana Matejki oraz jego działalność publiczną i patriotyczną, ustanawia rok 2023 Rokiem Jana Matejki. Będę głosował za podjęciem takiej uchwały. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Projekt uchwały Senatu Rzeczypospolitej o ustanowieniu roku 2023 Rokiem Jana Matejki został przekazany pod obrady Senatu w dniu 16 listopada br. To druk senacki nr 822.

Jan Matejko to jeden z najwybitniejszych polskich malarzy, który swoją twórczością zyskał uznanie na całym świecie. Żyjący w latach 1838–1893 artysta był gorącym patriotą, a jego dzieła były wyjątkowym wyrazem idei niepodległościowych. W 2023 roku mija sto osiemdziesiąta piąta rocznica jego urodzin i sto trzydziesta rocznica jego śmierci.

Jan Matejko, absolwent krakowskiej akademii, kształcił się również w Monachium i Wiedniu. Zyskał międzynarodowe uznanie. Okrzyknięto go także jednym z najwybitniejszych twórców malarstwa historycznego w Europie.

Jan Matejko był synem czeskiego emigranta, Franciszka Matejki i spolonizowanej szlachcianki, Joanny Rossberg. Wychowany został w duchu polskich, patriotycznych ideałów, które znalazły odzwierciedlenie w jego twórczości.

Jego najwybitniejsze dzieła – „Stańczyk”, ,,Unia Lubelska”, ,,Stefan Batory pod Pskowem”, „Bitwa pod Grunwaldem”, „Hołd pruski” i wiele innych – nie tylko ukazują chlubną przeszłość i dawną potęgę kraju, ale również szukają przyczyn upadku I Rzeczypospolitej. Oprócz monumentalnych obrazów historycznych Matejko malował portrety, m.in. sławny ,,Poczet królów Polskich”.

W celu docenienia twórczości Jana Matejki oraz jego olbrzymiego wkładu w przybliżenie historii Polski, jak również przypomnienia o jego działalności publicznej i patriotycznej, należy poprzeć inicjatywę ustanowienia roku 2023 Rokiem Jana Matejki.

Przemówienie senatora Marka Komorowskiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Marka Komorowskiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!

W 2023 r. przypada sto osiemdziesiąta piąta rocznica urodzin i sto trzydziesta rocznica śmierci najwybitniejszego polskiego malarza Jana Matejki, jednego z najwyżej cenionych malarzy w historii sztuki polskiej, twórcy narodowej szkoły malarstwa historycznego, które miało odgrywać szczególną rolę w państwie pozbawionym suwerenności politycznej w wyniku traktatów rozbiorowych z lat 1772–1795. Ukazując dawną wielkość Rzeczypospolitej i chwałę jej oręża, Matejko pragnął kształtować serca i umysły Polaków, wskrzesić wiarę w odrodzenie niepodległej ojczyzny. Jako członek wielu prestiżowych akademii i instytutów sztuki stanął w szeregu najwybitniejszych malarzy europejskich drugiej połowy XIX wieku.

Proces dojrzewania ideowej i artystycznej postawy Matejki przypadł na lata poprzedzające wybuch powstania styczniowego. Warszawskie demonstracje patriotyczne, ponownie rozbudzone nadzieje i dążenia niepodległościowe Polaków wywarły głęboki wpływ na wyobraźnię młodego artysty.

Jan Matejko pozostawił ogromną spuściznę artystyczną, obejmującą ponad 300 dzieł olejnych – portretów, obrazów o treści historycznej, religijnej, alegorycznej – oraz kilkaset rysunków i szkiców, m.in. „Poczet królów i książąt polskich” z lat 1890–1892.

Odszedł jako zasłużony Polak, wielki artysta, wybitny pedagog i obrońca zabytków Krakowa. Jego malarstwa nie sposób rozpatrywać w kategoriach czysto artystycznych, w oderwaniu od funkcji, jaką pełniło i pełni nadal w społecznym odbiorze. Stworzona przez niego synteza dziejów narodowych na zawsze wpisała się w kanon wiedzy historycznej i patriotycznego wychowania kolejnych pokoleń Polaków. Wielkość Jana Matejki i pełna aktualność jego malarstwa wyrażały się w realistycznej sile jego talentu i więzi z narodem, do którego z łatwością potrafił przemawiać poprzez twórczość bliską odczuciom każdego Polaka.

Popieram projektowaną uchwałę. Ustanawiając rok 2023 Rokiem Jana Matejki, oddamy pokłon jednemu z najwybitniejszych mistrzów polskiego malarstwa historycznego XIX wieku.

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Z okazji setnej rocznicy urodzin Wisławy Szymborskiej wpłynął projekt uchwały Senatu Rzeczypospolitej o ustanowieniu roku 2023 Rokiem Wisławy Szymborskiej – druk senacki nr 704.

Wisława Szymborska, polska noblistka, poetka fascynująca, stała się ambasadorem polskiej kultury na całym świecie. Jej wiersze zostały przetłumaczone na ponad 40 języków i są sprzedawane w wielotysięcznych nakładach. Związana przez całe życie z Krakowem, wydała 12 tomów poezji, lecz razem z felietonami i innymi tekstami jej bibliografia to kilkadziesiąt pozycji. Tłumaczyła również poetów francuskich, niemieckich, bułgarskich i hebrajskich.

Pozostawiła w testamencie zapis o powołaniu fundacji jej imienia, która od 2013 r. przyznaje nagrodę imienia swojej patronki za tomiki poetyckie wydane w języku polskim lub przełożone na język polski. Fundacja udziela również pomocy finansowej pisarzom i tłumaczom w trudnej sytuacji materialnej.

Jej sławne limeryki, pełne humoru, ale także czystości i siły poetyckiego spojrzenia, jak napisała Akademia Szwedzka, wciąż mają zagorzałych wielbicieli wśród literaturoznawców, filozofów, krytyków sztuki, jak również zwykłych czytelników.

Ustanowienie roku 2023 Rokiem Wisławy Szymborskiej będzie doskonałą okazją do pełniejszego przybliżenia postaci poetki i jej twórczości oraz do debaty na temat poezji we współczesnym świecie. Jak napisała noblistka:

„Nie być bokserem, być poetą,

Mieć wyrok skazujący na ciężkie norwidy,

Z braku muskulatury demonstrować światu

Przyszłą lekturę szkolną – w najszczęśliwszym razie”.

Nie pozwólmy, aby poezja Wisławy Szymborskiej została tylko lekturą szkolną.

Przemówienie senator Alicji Chybickiej w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senator Alicji Chybickiej w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

W związku z procedowaną ustawą o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw do mojego biura senatorskiego wpłynęło pisma od Związku Zawodowego Rolnictwa „Korona”.

Związek zwraca uwagę na następujące kwestie i prosi o wprowadzenie następujących poprawek.

W art. 1 – stanowiącym: „W ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. z 2022 r. poz. 403), po art. 35a dodaje się art. 35b w brzmieniu: „Art. 35b. W 2023 r.:”… – proponujemy skreślić „w 2023 r.”.

Działalność gospodarcza potrzebuje stabilności rozwiązań ustawowych, a nie nieustannych zmian. Perspektywa jednego roku – do końca 2023 r. – jest perspektywą zbyt krótką, która nie pozwala podejmować średnio- i długoterminowych decyzji gospodarczych, zwłaszcza jeżeli uwzględnimy kalendarz wyborczy, październik 2023 r., a następnie tworzenie nowego rządu. Na kolejną zmianę przepisów w IV kwartale może zabraknąć czasu, a decyzje podejmowane będą w pośpiechu bez realnej dyskusji i refleksji. Z tych względów proponujemy skreślić zwrot „w 2023 roku” i pozostawić przyjęte rozwiązanie na okres bezterminowy.

W art. 1 pkt 1 – w brzmieniu: „minimalny poziom realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego, o którym mowa w art. 23 ust. 1a, wynosi 80%” – uchylić.

Zgodnie z obecnymi przepisami ustawowymi minimalny poziom realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego określony jest zgodnie z art. 23 ust. 1b na poziomie 85%. Początkowo w nowelizacji ustawy proponowano 60%, później 75%, teraz 80%, co świadczy o tym, że proponowane poziomy mają niewielkie znaczenie. Nie wyjaśniono, dlaczego poziom 80% jest zasadny, a poziom 85%planowany w dotychczasowej ustawie na okres po 2022 r. jest już niezasadny. W świetle powyższego proponujemy skreślić cały przepis.

W art. 1 pkt 3 – w brzmieniu: „minimalny udział biokomponentów, o którym mowa w art. 23b ust. 1, w oleju napędowym wynosi 5,2%” – uchylić.

Zgodnie z przepisami dotychczasowymi minimalny udział biokomponentów, o którym mowa w ust. 1, wynosi: 3,2% w benzynach silnikowych; 6,2% w oleju napędowym. Nowelizacja proponuje zmniejszenie minimalnej ilości biokomponentów w oleju napędowym o 1%. Nie przytoczono żadnego sensownego uzasadnienia takiej propozycji zmiany. W komunikacie prasowym z dnia 4 sierpnia 2022 r. Polska Koalicja Biopaliw i Pasz Białkowych zauważyła fakt blendowania w 2023 r. z 6,2% do 5,2%, co powoduje, uwzględniając także inne zapisy nowelizacji, że NCW jako takie traci w praktyce na znaczeniu.

W art. 1 pkt 4 – w brzmieniu: „udział biowęglowodorów ciekłych wykorzystanych przez podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1, liczony według wartości opalowej, w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych stosowanych w transporcie drogowym i kolejowym, rozporządzanych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się tych paliw ciekłych i biopaliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy lub zużywanych przez ten podmiot na potrzeby własne na tym terytorium, nie może przekroczyć 0,9%” – uchylić.

W komunikacie prasowym z dnia 4 sierpnia 2022 r. Polska Koalicja Biopaliw i Pasz Białkowych, oceniając ten przepis, stwierdziła, że: uprawnia do stosowania większego dolewu biowęglowodorów ciekłych, a więc biokomponentów niewytwarzanych obecnie w Polsce. Temu służy zwiększenie limitu dla tego rodzaju biopaliw do 0,9%. W świetle takiej oceny powstaje pytanie, czy celem ustawodawcy jest zwiększenie importu biokomponentów zagranicznych kosztem krajowych.

Odnośnie do art. 1 pktu 5 – w brzmieniu: „udział biokomponentów wytworzonych z surowców określonych w załączniku nr 1 do ustawy, liczony według wartości opałowej, w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych stosowanych w transporcie drogowym i kolejowym, rozporządzanych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się tych paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy lub zużywanych przez ten podmiot na potrzeby własne na tym terytorium, nie może przekroczyć 0,5%” – trudno nie zauważyć pewnej niekonsekwencji ustawodawcy.

W dotychczas obowiązującej ustawie o biokomponentach znalazł się bowiem zapis o minimalnym w roku 2020 wskaźniku 0,1% dla udziału biokomponentów wytworzonych z surowców określonych w części A załącznika nr 1 do ustawy, art. 35 a ust. 2, i maksymalnym poziomie 7% dla udziału biokomponentów wytworzonych z roślin wysokoskrobiowych, roślin cukrowych i oleistych oraz roślin uprawianych do celów energetycznych na użytkach rolnych jako uprawy główne, art. 35a ust. 1. Teraz zaś wprowadza się maksymalny – przedtem był minimalny – udział 0,5% dla surowców określonych w załączniku nr 1, czyli także dla surowców części A, m.in. dla alg, bioodpadów, słomy, obornika, łuski, nasion itd., i dla surowców części B, czyli zużytego oleju kuchennego, tłuszczów zwierzęcych. Zatem wprowadzenie tego zapisu budzi nasze wątpliwości.

W związku z powyższym – po głębokim przeanalizowaniu tego punktu przez Komisję Środowiska oraz Komisję Nadzwyczajną do spraw Klimatu – uważam, że proponowane poprawki mogą działać na szkodę środowiska rolniczego.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, którą procedujemy na dzisiejszym, pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, dotyczy regulacji krajowego sektora biopaliw w odniesieniu do obowiązku stosowania biokomponentów dodawanych do paliw transportowych.

W uzasadnieniu podkreślono, że nowelizowana ustawa „zawiera przepisy służące zapewnieniu minimalnego udziału energii odnawialnej w transporcie. Narzędziem służącym osiągnięciu założonego udziału jest Narodowy Cel Wskaźnikowy. Krajowi producenci ciekłych paliw transportowych oraz importerzy tych paliw są obowiązani, na podstawie przepisów ustawy o biokomponentach, do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego polegającego na zapewnieniu minimalnego udziału biokomponentów i innych paliw odnawialnych w paliwach (benzyna silnikowa, olej napędowy) i biopaliwach stosowanych w transporcie. Udział ten wyrażany jest w procentowej wartości energetycznej biokomponentów i paliw odnawialnych.

Realizacja Narodowego Celu Wskaźnikowego w 2020 r. była oparta na biokomponentach wyprodukowanych z roślin spożywczych i pastewnych (w przypadku bioetanolu – z kukurydzy, w przypadku estrów – z rzepaku). Zgodnie ze sprawozdaniem Eurostatu SHARES w 2020 r. udział energii odnawialnej w transporcie wyniósł 6,58%, z czego 5,1% przypadło na biokomponenty z roślin spożywczych i pastewnych, natomiast pozostała część przypadła na energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii stosowaną w transporcie drogowym i kolejowym oraz biokomponenty II generacji.

Inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę wywołała zaburzenia na europejskim rynku paliw, powodując m.in. bezprecedensowy wzrost cen paliw. Wojna odcisnęła swój ślad również na sektorze biopaliwowym z uwagi na istotną rolę Ukrainy w europejskim rolnictwie. W związku z powyższym jest konieczne wprowadzenie stosownych zmian w przepisach ustawy o biokomponentach”. W Sejmie projekt przeszedł niemal jednogłośnie, a głosowało za nim 450 posłów. W pełni popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Przedłożona ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw i jej wprowadzenie wynika m.in. z agresji Rosji na Ukrainę. W związku z konfliktem i jego konsekwencją, jaką jest zaburzenie funkcjonowania rynku paliw oraz biopaliw, należy zmodyfikować wymogi stawiane przez obecnie obowiązujące przepisy.

Nowelizacja przewiduje możliwość korzystania przez producentów ze współczynnika redukcyjnego na poziomie 0,82 w roku 2023, obniżenie obligatoryjnego blendingu dla oleju napędowego do poziomu 5,2%, wzrost limitu wykorzystania biowęglowodorów ciekłych w realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego do poziomu 0,9%, a także podwyższenie do poziomu 0,5% limitu wykorzystania biokomponentów wytworzonych z niektórych surowców. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych zawiera przepisy służące zapewnieniu minimalnego udziału energii odnawialnej w transporcie. Narzędziem służącym osiągnięciu założonego udziału jest Narodowy Cel Wskaźnikowy. Krajowi producenci ciekłych paliw transportowych oraz importerzy tych paliw są obowiązani, na podstawie przepisów ustawy o biokomponentach, do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego polegającego na zapewnieniu minimalnego udziału biokomponentów i innych paliw odnawialnych w paliwach, jak benzyna silnikowa, olej napędowy, a także biopaliwach stosowanych w transporcie. Udział ten wyrażany jest w procentowej wartości energetycznej biokomponentów i paliw odnawialnych.

Realizacja Narodowego Celu Wskaźnikowego w 2020 r. była oparta na biokomponentach wyprodukowanych z roślin spożywczych i pastewnych; w przypadku bioetanolu – z kukurydzy, w przypadku estrów – z rzepaku. Zgodnie ze sprawozdaniem Eurostatu SHARES w 2020 r. udział energii odnawialnej w transporcie wyniósł 6,58%, z czego 5,1% przypadło na biokomponenty z roślin spożywczych i pastewnych, natomiast pozostała część przypadła na energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii stosowaną w transporcie drogowym i kolejowym oraz biokomponenty II generacji.

Jedną ze zmian jest zniesienie obowiązku sprzedaży na stacji paliw benzyn E5 w przypadku sprzedaży benzyny E10. Zmiana ta jest podyktowana planowanym nałożeniem w niedalekiej przyszłości obowiązku dystrybucji benzyny Pb95 w formacie E10.

Konflikt na Ukrainie wywołany przez Rosję może istotnie ograniczać możliwość realizacji w Polsce Narodowego Celu Wskaźnikowego przez obrót biopaliwami. Sytuacja wymaga zatem interwencji legislacyjnej, której celem jest zwiększenie bezpieczeństwa prawnego podmiotów gospodarczych napotykających trudności w realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego.

Ustawa zakłada odejście od wymierzania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kar za brak realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego celem zmniejszenia presji administracyjnej na przedsiębiorców.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Warto czasami, a najlepiej zawsze, prześledzić proces legislacyjny nad daną ustawą w Sejmie, nim zajmiemy się nią w Senacie. Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw wydaje się do realizacji tego celu szczególna.

Projekt ustawy wpłynął do Sejmu 12 sierpnia, a więc przed wakacjami parlamentarnymi. 19 sierpnia został skierowany do pierwszego czytania, które odbyło się 13 września. Wówczas na posiedzeniu komisji sejmowej przedstawiciele opozycji wyrazili przekonanie, że proponowane rozwiązania ustawowe to taka wrzutka przygotowana przez Orlen w celu obniżenia swoich kosztów działalności tak naprawdę kosztem polskich rolników. Wtedy nawet przedstawiciele rządu, w tym także przedstawiciele ministerstwa rolnictwa, byli mocno zdziwieni, że tak potraktowano ponad 100 tysięcy polskich rolników produkujących rzepak na biokomponenty do paliw, że praktycznie wycofano się z procedowania tej ustawy, zwiększając minimalny poziom realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego z proponowanego poziomu 60% na 75%, i nie skierowano jej natychmiast, jak to standardowo się praktykuje w Sejmie, do drugiego czytania. To dopiero, zupełnie niespodziewanie, odbyło się wieczorem 26 października br., zaś głosowanie – następnego dnia. Za ustawą, do której wprowadzono 2 zasadnicze poprawki zgłoszone przez koalicję rządzącą, a także przez Koalicję Obywatelską i Polskę 2050, zagłosowało 450 posłów, 3 posłów się wstrzymało od głosu.

Czy nie można było od razu przygotować takiej ustawy? Dlaczego chciano obniżyć pierwotny NCW, Narodowy Cel Wskaźnikowy, do poziomu 60%, by ostatecznie zgodzić się na 80%? Przecież nie można bez końca wszystkiego tłumaczyć wojną w Ukrainie. Nie można tłumaczyć pierwotnych zamierzeń ustawowych zagrożeniem łańcucha dostaw rzepaku, podczas gdy w Polsce wyprodukowano 4 miliony t rzepaku, z czego 3 miliony t na biokomponenty do paliw. Nie było i nie ma żadnego zagrożenia dostaw. Biokomponenty produkowane z rzepaku w znakomity sposób mogą zmniejszać zapotrzebowanie na ropę, tylko nie wiem, czy na pewno o to chodziło. A może chodziło o to, by nie mieszać paliw, nie dodawać biokomponentów i wprowadzić jeszcze większe marże?

Sama zapowiedź tej ustawy spowodowała spadek ceny rzepaku na rynku i obawy rolników, ile powinni zasiać rzepaku. Zamiast zwiększonej kontraktacji proponowano jej zmniejszenie. Jaka to jest polityka klimatyczna i kto ją prowadzi? Na szczęście nie ostał się też – dzięki poprawkom, o których wspomniałem wcześniej – kuriozalny art. 35c., aby nie stosować kar za nierealizowanie minimalnych wskaźników za 2022 r. Jeżeli takie rozwiązanie chce się wprowadzić w listopadzie 2022 r. dla tych, co nie stosowali przez niemal cały rok prawa, to jest to rozwiązanie nie do zaakceptowania. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Na podstawie dyrektywy 2018/2001 z 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (REDII) państwa Unii Europejskiej zostały zobligowane do zapewnienia minimalnego udziału energii odnawialnej stosowanej w transporcie. W ramach implementacji unijnych przepisów do polskiego ustawodawstwa wprowadzony został Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) definiowany jako „minimalny udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych zużytych we wszystkich rodzajach transportu w ogólnej ilości paliw i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie drogowym i kolejowym, liczony według wartości opałowej”.

Realizować go samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu musi każdy podmiot dokonujący wytwarzania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych, który rozporządza nimi na terytorium Polski poprzez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych (tzw. pierwszy sprzedawca) lub zużywa je na potrzeby własne na tym terytorium z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach. Co oznacza tak szeroki zapis? Otóż krajowi producenci ciekłych paliw transportowych oraz importerzy tych paliw muszą zapewnić minimalny udział biokomponentów w paliwach takich jak benzyna silnikowa czy olej napędowy (ON). Udział ich jest wyrażany w procentowej wartości energetycznej biokomponentów i biopaliw odnawialnych.

Szanowny Panie Marszałku, Wysoka Izbo, poziomy NCW wyznaczane są odrębnie na każdy rok. W sierpniu obecnego roku rząd przedstawił projekt ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, w którym, powołując się na spowodowane rosyjską agresją na Ukrainę zaburzenia na europejskim rynku paliw i wzrost cen paliw, zaproponował obniżenie w 2023 r. Narodowego Celu Wskaźnikowego z 80% do 60%. Zaskakujące! Przecież 20 punktów procentowych to połowa polskiego rynku biopaliw. Rząd chciał także zrezygnować z naliczania kar dla podmiotów gospodarczych za ewentualny brak realizacji NCW w 2022 r. Dlaczego? Wszak takie posunięcie mogłoby spowodować utratę ok. 100 tysięcy t estrów, co przekłada się na rynek 250 tysięcy t rzepaku. Chcemy tego? Zastanawiam się, czy na pokładzie polskiego rolnictwa mamy pilota.

Propozycje rządu zostały przez producentów roślin zbożowych oprotestowane i uznane za szkodliwe, mogące doprowadzić do zmniejszenia zapotrzebowania zakładów produkujących olej na nasiona rzepaku, a także spowodować duże spadki już obecnie znacząco niskich cen zbytu nasion rzepaku. Producenci nie mieli wątpliwości, że narzucane przez rząd zmiany naruszą bezpieczeństwo żywnościowe kraju, doprowadzą do destabilizacji równowagi cenowej na rynku – powtórzę: przy inflacji rzędu 18% doprowadzą do destabilizacji równowagi cenowej na rynku – oraz postawią tych, którzy już dokonali zasiewów rzepaku, przed niewykonalnym zadaniem zbilansowania kosztów produkcji sprzedażą nasion. Producenci bali się również, że konsekwencją tych nieprzemyślanych i skandalicznych rozwiązań będzie w kolejnych latach spadek zainteresowania uprawą rzepaku, który jest istotnym elementem zmianowań, przerywających monokulturę zbożową.

Szanowny Panie Marszałku, Wysoka Izbo, oczywiste jest, że nie było zagrożenia dostaw rzepaku i tłumaczenie wojną na Ukrainie chęci wprowadzenia niekorzystnych dla producentów zmian było irracjonalne i stronnicze, jak zresztą cała siedmioletnia niekompetencja obecnego rządu w szeregu innych spraw. Projekt ustawy ewidentnie pisany był pod najmocniejsze, partyjne ogniwa na rynku, m.in. Orlen i Lotos. Co najbardziej karygodne, decyzja o ustawie, która ogranicza zapotrzebowanie na nasiona, została podjęta po decyzji rolników o sianiu rzepaku.

Po raz kolejny powszechne oburzenie i negatywne opinie środowisk rolniczych spowodowały, rząd w końcu ugiął się i wycofał kontrowersyjne zmiany. Ale czy tak powinno wyglądać zarządzanie krajem? Ostatecznie w ustawie zawartość biokomponentu w paliwie została pozostawiona na dotychczasowym poziomie 80%. Zniknął też przepis dotyczący niekarania tych, którzy w tym roku nie osiągną Narodowego Celu Wskaźnikowego.

Szanowny Panie Marszałku, Wysoka Izbo, współczynnik redukcyjny określa, o ile niższy Narodowy Cel Wskaźnikowy mogą realizować podmioty, które w danym roku spełnią kryteria zezwalające na wykorzystanie tego współczynnika. Stanowi on element mechanizmu wpływającego na znaczący wzrost wykorzystania krajowych mocy wytwórczych biokomponentów, a także na stabilność wskaźników opłacalności działalności ich krajowych wytwórców. Generuje również równomierne zapotrzebowanie na dostarczane przez krajowych producentów rolnych lokalne surowce do wytwarzania biokomponentów. Wysokość współczynnika redukcyjnego na poziomie 0,82%, który zobowiązuje przetwórców m.in. rzepaku, w kontekście produkcji biopaliw, do tego, żeby kupować go od polskich producentów, wygasa z końcem 2022 r. Rząd zdecydował jednak, że wydłuży możliwość korzystania ze współczynnika redukcyjnego na tym samym poziomie o kolejny rok. Całe szczęście, bo gdyby tego nie uczynił, to od 1 stycznia 2023 r. producenci paliw otrzymaliby uprawnienie do stosowania większego tzw. dolewu biowęglowodorów ciekłych, które nie są obecnie wytwarzane w Polsce, i to rozwiązanie ewidentnie uderzyłoby w interesy polskich rolników, przynosząc spadek popytu na polskie estry produkowane z oleju rzepakowego o co najmniej 400 tysięcy t, co przekłada się nawet na 1 milion t nasion.

Powołując się na ograniczenie dalszego wzrostu cen paliw, ustabilizowanie sytuacji na krajowym rynku paliwowym i biopaliwowym oraz wzmocnienie bezpieczeństwa paliwowego, polski rząd wprowadził także inne niekorzystne zmiany w NCW. Otóż w 2023 r. obniżony zostanie obligatoryjny blending dla oleju napędowego do poziomu 5,2% – szkoda, bo eksperci uważają, że powinien pozostać na poziomie 6% – podniesiono natomiast do poziomu 0,9% limit możliwości wykorzystania biowęglowodorów ciekłych w realizacji NCW w celu zwiększenia podaży biokomponentów i biopaliw możliwych do wykorzystania w transporcie ponad poziom wynikający z ograniczeń technicznych, podniesiono także do poziomu 0,5% limit wykorzystania biokomponentów wytworzonych z surowców określonych w ustawie o biokomponentach.

Szanowny Panie Marszałku, Wysoka Izbo, uniezależnianie się od paliw z Rosji oraz postępujący rozwój transportu i związane z nim zanieczyszczenia sprawiają, że przejście z paliw kopalnych na paliwa alternatywne staje się coraz pilniejsze. Obecnie polski sektor biopaliw obejmuje ok. 6% rynku paliwowego. Do ich produkcji używany jest przede wszystkim rzepak, którego uprawą zajmuje się ponad 100 tysięcy gospodarstw rolnych. Jestem przekonana, że wykorzystanie produkcji z pól, która pozostawia mniejszy ślad węglowy i wytwarza znacznie mniej gazów cieplarnianych, to nie tylko dobre, ekologiczne rozwiązanie, ale ze względu na bezpieczeństwo żywnościowe Polski to przede wszystkim kwestia kluczowa i strategiczna. Czemu tych prostych prawd nie rozumie rząd PiS?

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Omawiana ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw jest bez sensu od samego początku do samego końca. W Polsce wyprodukowano 4 miliony t rzepaku, z czego 3 miliony t na biokomponenty do paliw. Nie ma żadnego zagrożenia dostaw. Ba, jeżeli mówicie o dywersyfikacji rynku paliw, o tym, że chcecie ograniczyć koszty i kupować mniej ropy, to biokomponenty produkowane z rzepaku to uzupełniają, po prostu trzeba kupować mniej ropy. Tłumaczenie się wojną jest tak absurdalne, że chyba tylko wasi najwięksi zwolennicy są w stanie w taką bzdurę uwierzyć. Jeżeli mówicie, że łańcuch dostaw rzepaku jest zagrożony, to znaczy, że coś z wami jest już naprawdę nie tak. To jakaś absurdalna wrzutka Obajtka, który chce sobie obniżyć koszty. Chodzi o to, żeby nie mieszać paliw, nie dodawać biokomponentów i wprowadzić jeszcze większe marże. Czy wy tego nie widzicie? Od początku wojny Objatek w nieprawdopodobny sposób łoi Polaków na marżach. Zarabia olbrzymie pieniądze na drenowaniu kieszeni Polaków. Dla was to może jest czarna magia, więc powiem, że tuż przed rozpoczęciem wojny baryłka ropy kosztowała 95 dolarów, a wczoraj – 91 dolarów. Ile kosztował litr ropy czy benzyny przed wojną w Ukrainie, a ile kosztuje dzisiaj? Litr ropy kosztuje 8 zł. Czy do was nie dociera, że ktoś w Orlenie robi ogromne pieniądze, sztucznie powołując się na to, że wszystkie podwyżki cen paliw są wynikiem wojny?

Ponad 250 tysięcy t rzepaku, tego już wyprodukowanego w tym roku, nie będzie wykorzystywane do produkcji biopaliw. Sama zapowiedź tej ustawy spowodowała spadek ceny rzepaku na rynku. Teraz, kiedy to wchodzi, po raz kolejny jest ryzyko. Mało tego! Do końca sierpnia zasiano rzepak na przyszły rok, na nowe zbiory zakontraktowane przez państwo do biopaliw. Dzisiaj tym rolnikom mówicie, że będzie mniej, czyli że jeszcze zmniejszycie im zyskowność gospodarstw, tylko po to, żeby jeden człowiek w Orlenie nabił kabzę. To jest wasze myślenie o tym, co dzieje się w gospodarce. Jak można wykorzystać państwo do robienia oligarchicznych interesów, tłumacząc wszystko wojną? Dziękuję.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Obserwując coraz częstsze przypadki nadużywania nieuczciwych praktyk wobec konsumentów, zwłaszcza w dobie postępu cyfryzacji, za w pełni zasadne uważam implementowanie postanowień Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r., które mają na celu zapewnienie lepszej ochrony konsumenta.

Pozytywnie należy ocenić wprowadzane w ustawie o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw dodanie definicji platformy handlowej wraz z obowiązkami, do których wypełnienia będzie zobowiązany jej dostawca, ponieważ dzięki temu zawieranie umów na odległość stanie się przejrzyste. Informowanie konsumenta przez dostawcę, czy osoba oferująca jest przedsiębiorcą, czy osobą fizyczną, z pewnością przyczyni się do większej świadomości kupującego w zakresie praw mu przysługujących oraz terminów, różniących się w zależności od rodzaju podmiotu sprzedającego. Bardzo dobrym pomysłem jest wprowadzenie odroczonego terminu płatności. Kolejną ważną kwestią podjętą w niniejszej ustawie jest zakres ochrony w przypadku odstąpienia od umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa. Zgodnie z obowiązującym prawem jest możliwość odstąpienia od zawartej umowy w ciągu 14 dni od jej zawarcia, ale nie zawsze jest to wystarczające, aby zabezpieczyć interes konsumenta. Wydłużenie do 30 dni terminu na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu pobytu konsumenta albo zorganizowanej przez przedsiębiorcę wycieczki, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami, jest wystarczające, aby konsument przemyślał, czy rzeczywiście umowa, którą zawarł, nie została podpisana zbyt pochopnie, pod presją emocji i czasu. Nowelizowana ustawa zawiera szereg innych ważnych i jak najbardziej zasadnych zmian, tak jak m.in. obligatoryjne informowanie konsumenta o numerze telefonu i adresie e-mail, co pozwoli na łatwiejszą komunikację.

Jestem przekonany, że dzięki procedowanej ustawie przepisy zostaną wzmocnione w taki sposób, że ochrona interesów konsumenta będzie ulepszona adekwatnie do potrzeb, jakie stwarza nam rozwój gospodarki i cyfryzacji, ponieważ rozwiązania te będą odpowiadały obecnym problemom, z jakimi polscy konsumenci mają coraz częściej do czynienia. Poza tym ujednolicony zostanie system sankcji oraz kryteria ich określania. Dlatego będę głosował za przyjęciem ustawy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw, który procedujemy na obecnym, pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, dotyczy dostosowania polskiego prawa do dyrektywy PE i Rady 2019/2161 oraz wprowadzenia dodatkowych rozwiązań dotyczących umów zawieranych poza lokalem, w szczególności podczas pokazów handlowych, w celu m.in. wyeliminowania nieprawidłowości podczas wyprzedaży i wprowadzenia zakazu zawierania umów dotyczących usług finansowych na tzw. pokazach lub podczas wycieczek.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Podstawowym problemem rozwiązywanym w ramach implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2161 jest wzmocnienie skuteczności obowiązujących przepisów konsumenckich oraz unowocześnienie i ulepszenie niektórych instrumentów ochrony interesów konsumentów w kontekście dynamicznie postępującej cyfryzacji gospodarki. Do najważniejszych zidentyfikowanych problemów dotyczących konsumenta na rynku polskim i europejskim, których rozwiązanie jest podejmowane w ramach przedmiotowej implementacji, należą przede wszystkim:

— brak przejrzystości usług i ofert proponowanych konsumentom korzystającym z internetowych platform handlowych. Obecnie konsument korzystający z internetowej platformy handlowej otrzymuje różnorodne oferty od dostawców zewnętrznych sprzedających na danej internetowej platformie handlowej, jak również oferty od samej internetowej platformy handlowej. Konsumenci nie zawsze wiedzą, w jaki sposób ustalono ranking ofert prezentowanych im na internetowej platformie handlowej, ani z kim zawierają umowę (z samą platformą czy sprzedawcą zewnętrznym, czy z przedsiębiorcą, czy innym konsumentem). Konsumenci mogą pozostawać w błędnym przekonaniu, że mają do czynienia z przedsiębiorcami, a tym samym, że korzystają z praw przysługujących konsumentom;

— niedostateczne dopasowanie instrumentów ochrony konsumenta do dynamicznie rozwijających się usług cyfrowych z uwzględnieniem «bezpłatnych» usług cyfrowych, tj. usług świadczonych w zamian za dane osobowe, a nie za zapłatę ceny w pieniądzu;

— nadmierna regulacja niektórych obowiązków informacyjnych przedsiębiorców;

— brak precyzyjnych wytycznych dotyczących postępowania organów ochrony konsumenta w odniesieniu do produktów o podwójnej jakości.

Niezależnie od wymienionych powyżej problemów, które będą rozwiązywane w ramach przedmiotowej implementacji, dyrektywa 2019/2161 nakłada na państwa członkowskie obowiązki w zakresie wzmocnienia i ujednolicenia przepisów dotyczących sankcji oraz spójnych kryteriów ich określania, a także przewiduje prawo konsumentów do indywidualnych środków prawnych w postaci roszczeń, jeśli doznali uszczerbku w wyniku stosowania nieuczciwych praktyk handlowych. Tego rodzaju instrumenty występują już w polskich przepisach z zakresu ochrony konsumentów, dlatego też nie ma konieczności zmian w tym zakresie”.

W Sejmie projekt przeszedł niemal jednogłośnie, głosowało za nim 452 posłów. W pełni popieram niniejszy projekt. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Prezentowana ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw ma na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego do naszego polskiego porządku prawnego. Dyrektywa ma na celu przyczynienie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapewnianie wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Ochrona na wysokim poziomie ma wynikać z ustanowienia wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów zawartych między przedsiębiorcami a konsumentami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych, w tym przepisów dotyczących: zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, środków ochrony prawnej w przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową lub ich niedostarczenia oraz sposobów korzystania z tych środków, oraz zmiany treści cyfrowej lub usługi cyfrowej.

Ustawa wprowadza zatem zmiany w 3 obszarach. Wydłużony zostanie termin dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi. Termin ten będzie zatem wynosił 2 lata. Przy wprowadzanych zmianach zostanie także wydłużony termin przedawnienia roszczeń z tytułu rękojmi z 2 do 6 lat.

Ustawodawca reguluje również kwestię materii odnoszącą się do sposobu wykonania obowiązku dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej oraz uprawnienia konsumenta w razie jego niewykonania. Wprowadzono również przepisy odnoszące się do zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz odpowiedzialności przedsiębiorcy w razie jej braku. Wskazano również zapisy, które odnoszą się do granicy czasowej odpowiedzialności przedsiębiorcy za brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową dostarczanej jednorazowo, częściami i w sposób ciągły, oraz przesłanki wskazujące, kiedy domniemanie odpowiedzialności przedsiębiorcy może zostać wyłączone. Przedsiębiorca odpowiada za brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej.

Celem wprowadzanych zmian jest zwiększenie ochrony konsumentów. Należy zatem ocenić pozytywnie wprowadzane regulacje. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ostatnie lata to dynamiczny czas rozwoju sprzedaży towarów i usług z wykorzystaniem internetu. Nowe zachowania konsumentów, ich oczekiwania, a także zmieniające się forma, kanały i jakość usług wymagają systematycznych zmian w polskim systemie prawnym.

Wszystkie zmiany i popularyzacja handlu internetowego, a także przemianowanie wielu stanowisk pracy ze stacjonarnych na zdalne lub hybrydowe pociągnęły za sobą konieczność wprowadzenia kolejnych zmian. Omawiana ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw nakłada nowe obowiązki informacyjne na dostawców internetowych platform handlowych, rozszerza ochronę konsumentów na usługi cyfrowe, w zamian za które konsumenci nie ponoszą opłat, ale dostarczają dane osobowe, pozwala przedsiębiorcom na wykorzystywanie formularzy internetowych lub czatów zamiast e-maili w komunikacji z konsumentem. Ponadto nowelizacja wprowadza prawo do odstąpienia od niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość oraz zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy.

Zasadniczym powodem podjęcia prac nad zmianami w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustawach jest zobowiązanie państw członkowskich do implementacji postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta. Podstawowym celem planowanych zmian jest wzmocnienie skuteczności obowiązujących przepisów konsumenckich oraz unowocześnienie i ulepszenie niektórych instrumentów ochrony interesów konsumentów w kontekście dynamicznie postępującej cyfryzacji gospodarki.

Popieram tę ustawę.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana ustawa o zmieni ustawy o prawach konsumenta została przygotowana w wyniku zobowiązania się państw członkowskich Unii Europejskiej do implementacji dyrektywy unijnej zwanej dyrektywą Omnibus. Głównym celem tej dyrektywy jest wzmocnienie skuteczności obowiązujących przepisów konsumenckich oraz ulepszenie i unowocześnienie instrumentów ochrony konsumentów w kontekście dynamicznie postępującej cyfryzacji gospodarki.

Państwa członkowskie zostały zobowiązane do przyjęcia przepisów niezbędnych do wykonania wymienionej dyrektywy do dnia 28 listopada 2021 r. Implementowane przepisy miały być stosowane od dnia 28 maja 2022 r. Można zatem założyć, że intencją twórców tych przepisów było to, aby przedsiębiorcy mieli 6 miesięcy na wdrożenie nowych regulacji. Polska przyjmie je mniej więcej z rocznym opóźnieniem z oczywistą szkodą dla konsumentów i uczciwych przedsiębiorców, ale lepiej późno niż później lub wcale.

Główne zmiany zawarte w ustawie, która jest nowelizacją ustawy o prawach konsumenta, dotyczą handlu elektronicznego, którego dynamiczny rozwój obserwujemy w ostatnim czasie. Powstały nowe narzędzia, które unowocześniają ten handel, a konsument powinien mieć nowe prawa, żeby mieć zapewniony odpowiedni poziom ochrony w świecie handlu elektronicznego.

Największym zagrożeniem w świecie handlu elektronicznego jest brak jawności ceny. Omawiana ustawa wprowadza rozwiązania, dzięki którym ta jawność ceny staje się pełniejsza. Przedsiębiorca, sprzedając towar w internecie, musi określić jego cenę. Musi także podać cenę, która obowiązywała 30 dni wcześniej, jeżeli np. trwa promocja danego towaru. Daje to gwarancję, że cena nie jest zmanipulowana.

Godne odnotowania jest uwiarygodnienie opinii w internecie, gdyż mamy czasami do czynienia z sytuacjami, w których generowane są opinie niemające nic wspólnego z rzeczywistością. Są one jedynie zabiegiem marketingowym, który stosują nieuczciwi przedsiębiorcy, żeby sprzedać większą ilość towaru. Zapisy ustawowe mają na celu eliminowanie tego procederu.

Bardzo istotnymi przepisami, choć może nie do końca bezpośrednio wynikającymi z dyrektywy Omnibus, są przepisy związane z ochroną konsumentów, jeżeli chodzi o sprzedaż poza lokalami przedsiębiorcy. Bardzo często zdarza się bowiem tak, że np. na wycieczkach czy na pokazach sprzętu medycznego osoby, którym w takiej formie oferuje się różne produkty, są wprowadzane w błąd. Zapisy ustawy dotyczące tego, aby przedłużyć termin rezygnacji, odstąpienia od umowy do 30 dni, powinny umożliwić wprowadzonym w błąd skuteczne wycofanie się z nieprzemyślanej w pełni transakcji handlowej. Odnotować należy także uregulowanie ustawowe dotyczące zakazu zawierania umów o sprzedaży usług finansowanych w trakcie pokazu. Będą one z mocy prawa nieważne.

Podsumowując, należy stwierdzić, że omawiana ustawa jest potrzebna i nie budzi zastrzeżeń. Pomimo opóźnień w jej implementacji, powinno zostać wydłużone jej vacatio legis, tak aby przedsiębiorcy mogli przygotować się do wdrożenia regulacji. Czas 14 dni, mimo że teoretycznie było wiadomo, co zostanie wprowadzone ustawowo, jest czasem zbyt krótkim i będę za jego wydłużeniem. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Implementacja dyrektywy 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. została rozbita na kilka posiedzeń sejmowych i senackich, co oceniam pozytywnie – służy to dyskusji i wprowadzaniu poprawek. W dzisiejszych pracach nad wprowadzeniem Omnibusa pochylamy się nad takimi zagadnieniami, jak rozszerzenie ochrony konsumentów w zakresie usług cyfrowych – art. 32 ust. 4, art. 32a, art. 8 pkt 8 i 9, art. 12 pkt 19 i 20, art. 34 ust. 1a, zapewnienie większej przejrzystości konsumentom zawierającym umowy online, w tym korzystającym z internetowych platform handlowych – art. 12 pkt 5a, art. 12a, zwiększenie ochrony konsumentów w odniesieniu do niektórych form sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa – art. 27 ust. 2, art. 38 ust. 2, wprowadzenie innych zmian wynikających z implementacji dyrektywy 2019/2161 – art. 3 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 pkt 3, art. 12 ust. 1 pkt 3a, art. 15 ust. 3, art. 19, art. 21 ust. 2, art. 28 pkt 1, art. 38 pkt 13.

Gwoli przypomnienia: jesteśmy zobowiązani do implementacji postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE. Oznacza to zmiany w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, na których przyjęcie był czas do 28 listopada 2021 r. Ich wejście w życie miało nastąpić do 28 maja 2022 r. Tak więc jesteśmy zdecydowanie spóźnieni. Rodzi się pytanie: dlaczego rząd tak często implementuje dyrektywy z ogromnym opóźnieniem? W tym przypadku mamy ponad rok opóźnienia.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pomimo tego, że pewne elementy Omnibusa były już obecne w naszych przepisach prawnych, dopiero teraz będziemy mogli mówić o prawdziwej rewolucji w zakresie ochrony konsumenta. Dyrektywa, którą implementujemy, zwraca uwagę na liczne niepokojące zjawiska, których byliśmy świadomi, choć nic nie robiliśmy, aby objąć je kontrolą prawną. Dla przykładu: wymiana elektronicznej usługi na dostęp do danych osobowych jest niezwykle częstym scenariuszem, który został spopularyzowany dzięki smartfonom. Trzeci rok czekamy na rozwiązania zapewniające należytą ochronę konsumenta w tym zakresie. Dzięki procedowanej ustawie polepszy się sytuacja w zakresie uświadamiania użytkowników wyszukiwarek, że wyświetlane wyniki są efektem plasowania, a co za tym idzie, pewnej informacyjnej manipulacji. Od teraz przedsiębiorca odpowiadający za usługi wyszukiwania będzie zmuszony przedstawić parametry dotyczące kryteriów, procesów i specyficznych sygnałów wbudowanych w algorytmy lub inne mechanizmy korygowania lub obniżania pozycji stosowane w związku z tym procederem. A to tylko nieliczne ze zmian dotyczących obowiązku informacyjnego, wprowadzonych w zakresie usług świadczonych za pośrednictwem internetu.

Nieco innym zagadnieniem są zmiany dotyczące form sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa. Osoby korzystające z tej formy sprzedaży będą mogły odstąpić od umowy w terminie 30 dni bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, o ile umowa została zawarta podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę. Tym samym usunięte zostaną przepisy, według których konsument nie dysponował prawem do odstąpienia od umowy.

Warto również zwrócić uwagę na zmiany w przepisach dotyczących zgody na świadczenie usług przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Tutaj niezwykle ciężko wypracować zbalansowane rozwiązanie, które zabezpieczy zarówno interesy przedsiębiorców, jak i konsumentów. Specyfika tego typu usług jest tak różnorodna, że bardzo trudno jest ujednolicić przepisy. Autorzy ustawy podejmują taką próbę, ale obawiam się, że nie jest to wystraczające i w przyszłości będziemy musieli jeszcze do tego tematu wrócić.

Wprowadzane przepisy precyzują liczne definicje i wprowadzają nowe. Nie sposób wymienić wszystkich w krótkim wystąpieniu. Chciałabym jednak podkreślić, że co do zasady się z nimi zgadzam. Przepisy prawne muszą być dokładne i nie mogą pozwalać na wątpliwości, szczególnie jeśli dodatkowo stanowią one furtkę do nieuczciwych praktyk, tak jak niejednokrotnie miało to miejsce.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ramach ustawy wprowadzone zostaną inne przepisy regulujące relacje przedsiębiorca – konsument. Można wśród nich wyliczyć prawo do odstąpienia od umowy o świadczenie usług zdrowotnych – art. 3 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 3a, wprowadzenie definicji pokazu – art. 7c ust. 2, zakaz zawierania umów o świadczenie usług finansowych podczas pokazu czy podczas wycieczki – art. 7c, zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, o którym mowa w art. 27 ustawy o prawach konsumenta – art. 17a. Uregulowanie umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa, wyłączonych z ochrony ustawy o prawach konsumenta, od początku stanowiło duży problem. Procent skarg kierowanych do rzeczników praw konsumenta dotyczących tzw. usług zdrowotnych najlepiej pokazuje, że lepsze rozwiązania muszą zostać przyjęte jak najszybciej. Oczywistą zmianą będzie nadanie prawa do odstąpienia od umowy konsumentom, którzy zawrą takie umowy. Przedsiębiorcom narzucone zostaną określone obowiązki informacyjne.

Bez wątpienia jednym z najbardziej przełomowych zapisów w ustawie jest zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy – art. 27 ustawy. Jest to rozwiązanie naturalne i pożądane, ale możemy spodziewać się licznych przypadków łamania tych przepisów, szczególnie na początku. Uczciwi przedsiębiorcy oczywiście dostosują się do przepisów, ale wyłudzacze i oszuści zawsze znajdą furtki do wykorzystania. By ograniczyć naruszanie czy łamanie prawa, wprowadzamy zmiany w kodeksie wykroczeń. Lecz czy możemy już dzisiaj otrzymać jakieś deklaracje w tej kwestii? Jak wysokiej grzywny możemy się spodziewać?

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozytywnych zmian jest więcej. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że przepisy wprowadzane w Omnibusie to dobry krok w kierunku zabezpieczenia interesów konsumenta. To wynik wspólnej pracy posłów 27 krajów członkowskich UE, którzy poszukują ujednoliconych przepisów, podnoszących standard życia Europejczyków. Współczesny rynek produktów i usług jest niezwykle dynamiczny i wymaga nieustającej kontroli, wyciągania wniosków z naruszeń prawa i dostosowywania go do najwyższych standardów. Mam nadzieję, że będziemy częściej odświeżać ustawę o prawach konsumenta – nie tylko wtedy, kiedy Unia Europejska przygotuje nam propozycję. Uważam, że pomimo opóźnienia należy zachować rozsądne vacatio legis, by przedsiębiorstwa wprowadzające zmiany nie popełniły błędów, za które zapłaci konsument.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw został przygotowany w wyniku zobowiązania się państw członkowskich Unii Europejskiej do implementacji dyrektywy unijnej zwanej dyrektywą Omnibus. Głównym celem tej dyrektywy jest wzmocnienie skuteczności obowiązujących przepisów konsumenckich oraz ulepszenie i unowocześnienie instrumentów ochrony konsumentów w kontekście dynamicznie postępującej cyfryzacji gospodarki.

Państwa członkowskie zostały zobowiązane do przyjęcia przepisów niezbędnych do wykonania wymienionej dyrektywy do dnia 28 listopada 2021 r. Z kolei implementowane przepisy miały być – bo już nie będą – stosowane od dnia 28 maja 2022 r. Można zatem założyć, że intencją twórców tych przepisów było to, aby przedsiębiorcy mieli 6 miesięcy na wdrożenie nowych regulacji. Polska przyjmie je z mniej więcej rocznym opóźnieniem, z oczywistą szkodą dla konsumentów i uczciwych przedsiębiorców. Odpowiedzialny za to rząd tłumaczy to potrzebą przeprowadzenia licznych konsultacji i zachowania należytej staranności.

Ale niestety polski rząd bardzo często spóźnia się z wprowadzaniem różnego rodzaju przepisów europejskich, także tych, które chronią konsumentów, tak jak jest w tym przypadku. Za przedłużający się brak zharmonizowania przepisów krajowych z unijnymi dotyczącymi ochrony konsumentów oczywistą w naszej ocenie odpowiedzialność ponosi rząd, tymczasem zgodnie z projektem za rządowe zaniechania karani są przedsiębiorcy. Niezrozumiałe jest to, dlaczego rząd tak długo zwlekał z przedstawieniem Wysokiej Izbie projektu ustawy. Niemniej jednak ta ustawa wpływa również na działalność przedsiębiorców. 14 dni na wdrożenie odpowiednich regulacji to stanowczo za mało. Przedsiębiorcy i konsumenci nie powinni być karani za zwłokę rządu.

Niezależnie od tego warto podkreślić, że implementowana dyrektywa nie jest kontrowersyjna, jej wdrożenie jest potrzebne zarówno przedsiębiorcom, jak i konsumentom. Trzeba też docenić, że niezależnie od zmian wynikających z dyrektywy Omnibus projekt zawiera zmiany w ustawie o prawach konsumenta oraz w przepisach o wyrobach medycznych dotyczące umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, co ma związek z doświadczeniami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – chodzi tu m.in. o zakaz świadczenia usług finansowych podczas pokazów handlowych, zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem, zagwarantowanie prawa do odstąpienia od niektórych umów na świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza lokalem lub na odległość, co odnosi się zwłaszcza do tzw. abonamentów czy pakietów medycznych. Dziękuję.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Projekt ustawy stanowi implementację prawa Unii Europejskiej zawartego w dyrektywie nr 2019/2161 z listopada 2019 r. Główne zmiany zawarte w ustawie o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw dotyczą handlu elektronicznego i zmierzają do zapewnienia konsumentom większej przejrzystości oraz jawności ceny.

Wspomniana dyrektywa, znana jako omnibus, uwzględnia nowe uwarunkowania rozwijającego się handlu, wprowadza słuszne uregulowania wzmacniające prawa konsumenta i prowadzi bezpośrednio do większej ochrony konsumenta na nowym rynku elektronicznym.

W nawiązaniu do wspomnianej ochrony konsumenta warte odnotowania są przepisy dotyczące sprzedaży poza lokalami przedsiębiorcy, które przedłużają termin odstąpienia od umowy, przykładowo zawartej w trakcie pokazu, do 30 dni. Ponadto, w ślad za tą zmianą wprowadzono zakaz przyjęcia przez przedsiębiorcę płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Przewidziane rozwiązanie uchroni, w szczególności osoby starsze, do których w głównej mierze były kierowane tego typu oferty, zmniejszając skalę takich praktyk.

Jedyna kwestia, nad którą toczyła się dyskusja, dotyczyła terminu wejścia ustawy w życie, wynoszącego 14 dni. W ocenie środowisk przedsiębiorców termin ten winien zostać przedłużony do 6 miesięcy. Wspomniany termin 14 dni tłumaczono tym, że już dawno upłynął termin na wprowadzenie wspomnianej dyrektywy UE. Jednakże z tego powodu negatywnych konsekwencji nie powinni ponosić przedsiębiorcy. Postuluje się zatem wydłużenie 14-dniowego terminu.

Jeśli pominąć kwestię wejścia w życie ustawy, to przedmiotowy projekt nie jest kontrowersyjny, a jego wdrożenie jest konieczne zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla konsumentów.

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem uchwalonej przez Sejm ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw jest implementacja postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta.

Komisja Europejska, dokonując przeglądu przepisów prawa konsumenckiego pod kątem odpowiedniego dostosowania instrumentów ochrony interesów konsumentów w nowych obszarach, zidentyfikowała następujące problemy: brak przejrzystości usług i ofert proponowanych konsumentom korzystającym z internetowych platform handlowych, nadmierną regulację niektórych obowiązków informacyjnych przedsiębiorców czy brak precyzyjnych wytycznych dotyczących postępowania organów ochrony konsumenta w odniesieniu do produktów o podwójnej jakości. W celu wyeliminowania wspomnianych zagrożeń postuluje się m.in. wprowadzenie możliwości komunikacji z konsumentem za pomocą „innych środków online” oraz ustalenie warunków takiej komunikacji czy wprowadzenie obowiązków informacyjnych dla dostawcy internetowej platformy handlowej w przypadku umów zawartych za pośrednictwem internetowych platform handlowych.

Sejm uchwalił ustawę w dniu 27 października 2022 r. Projekt stanowił przedłożenie rządowe. Prace nad ustawą prowadziła Komisja Gospodarki i Rozwoju, która dopracowała projekt pod względem legislacyjnym.

W mojej ocenie przyjęcie procedowanej ustawy w tak ustalonej formie jest na ten moment najbardziej pożądanym społecznie rozwiązaniem. Warto zwrócić uwagę na fakt, że zawieranie różnego rodzaju umów o charakterze handlowym z wykorzystaniem nowoczesnych technologii łączy się z pewnym ryzykiem po stronie konsumenta. Należy podjąć interwencję legislacyjną, która wzmocni ochronę konsumenta w przypadku zawierania umów poza lokalem. Jest to szczególnie istotne, ponieważ najczęściej naruszenia praw konsumentów dotykają osób starszych, dla których konsekwencje finansowe podjętych zobowiązań są najbardziej dotkliwe. Przyjęcie proponowanych rozwiązań znacząco przyczyni się do wyeliminowania wielu nieuczciwych praktyk rynkowych. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Wysoka Izbo! Panie Marszałku!

Procedowany akt prawny o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw stanowi kolejną już implementację dyrektyw, przepisów unijnych w zakresie praw konsumenckich. Przypomnieć należy, że przedmiotowa ustawa jest niezbędna i konieczna w polskim porządku prawnym, gdyż 28 maja 2022 r. w zasadzie upłynął termin uchwalenia i opublikowania przepisów wynikających z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161, zwanej roboczo Omnibus.

Podkreślić też należy, że treść nowelizowanych ustaw jest kompatybilna z innymi dyrektywami Parlamentu Europejskiego i Rady, tj. dyrektywy 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług oraz dyrektywy 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych umów sprzedaży towarów, które państwa członkowskie miały obowiązek uchwalić i zastosować w swoim prawodawstwie do lipca 2021 r. Niestety nasz kraj jako jeden z nielicznych państw UE implementuje powyższe rozwiązania po terminie, pomimo iż przepisy te mają głównie na celu ochronę oraz gwarancję praw konsumentów jako strony słabszej, mniej wydolnej w ramach stosunku obligacyjnego zawieranego pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Obecny rząd w mojej ocenie mógł z powodzeniem wdrożyć już wcześniej niniejsze przepisy – z korzyścią dla każdego obywatela, który na co dzień zmuszony jest zmagać się z trudnościami formalnoprawnymi w związku z zawartymi niekorzystnymi dla siebie umowami kredytowymi poza siedzibą podmiotów udzielających sprzedaży towarów i usług. Obywatel mógł być z powodzeniem od dłuższego czasu informowany o obniżeniu ceny towaru lub usługi, tj. o danych wpływających na ewentualny wybór tychże w stopniu umożliwiającym merytoryczne porównanie, jaka cena była wystawiona uprzednio, w okresie 30 dni przed wprowadzeniem danej obniżki, zgodnie z art. 4 ust. 2 nowelizacji ustawy. Tak że każdy konsument, gdyby nasz rząd poważnie traktował moc prawną dyrektyw unijnych w zakresie przestrzegania terminów, mógłby już dużo wcześniej zastosować, w sytuacji zderzenia się z nieuczciwymi praktykami handlowymi, skuteczne i proporcjonalne środki prawne służące do uzyskania stosownego odszkodowania za poniesioną szkodę, względnie obniżenia ceny lub rozwiązania umowy.

Szanowni Senatorowie, priorytety, którymi kieruje się rząd, są często niezrozumiałe. Otóż z pewnością wielu z nas pamięta, jak w przestrzeni publicznej, w tym medialnej nadzorowanej przez większość sejmową, informowano społeczeństwo o nieuczciwych praktykach, wprowadzaniu w błąd przez producentów niemieckich, którzy produkty tych samych marek na rynku macierzystym oferowali o odmiennych cechach, różniące się składem lub właściwościami, aniżeli na rynkach ościennych, np. w Polsce. Te słynne przykłady dotyczyły produktów kosmetycznych, chemicznych takich jak proszki do prania, szampony, farby. Różnice dotyczyły też innych składowych produktu. Zapowiadano dokonanie niezwłocznych zmiany legislacyjnych w tym obszarze. Doczekaliśmy się w końcu, na kanwie dyrektyw unijnych, tych zmian, co ilustruje art. 5 ust. 2, w którym dodano pkt 5. Zakładam więc, iż odpowiednie służby będą monitorowały i egzekwowały w sposób miarodajny prawo nakazujące, aby wprowadzany na rynek europejski w co najmniej jednym państwie członkowskim produkt był identyczny z produktem wprowadzanym na innych rynkach państw członkowskich.

Generalnie nie ulega wątpliwości, że proponowane zmiany ustawy o prawach konsumenckich i ustaw z nią powiązanych mają ujednolicić ramy funkcjonowania rynku wewnętrznego Unii Europejskiej w przedmiocie usług i treści cyfrowych oraz towarów z elementami cyfrowymi i spowodować bardziej doskonałe egzekwowanie przepisów dotyczących ochrony konsumenta.

Po zapoznaniu się z całością zmian ustawowych dodam, że budzą moje uznanie w szczególności propozycje uporządkowania kwestii związanych z handlowymi platformami cyfrowymi, internetowymi. Sprzedawca zostanie zobowiązany do ujawnienia tzw. płatnych reklam kontrahentów, z którym nawiązał współpracę, jak również będzie miał obowiązek ujawniania konsumentowi faktu umieszczenia konkretnej oferty danej firmy na swojej stronie, co w założeniu ma doprowadzić do świadomego podjęcia decyzji przez konsumenta w sprawie zakupu towaru bądź zamówienia określonej usługi. Podobnie rzecz się ma w przypadku poinformowania konsumenta, czy dany oferent prezentujący swój produkt na danej platformie handlowej jest osobą fizyczną, czy przedsiębiorcą.

Procedowana ustawa posiada w swojej treści przepis z pozoru mało wiążący strony kontraktów, ale dość ważny dla każdego klienta, a mianowicie taki, że sprzedawca, teoretycznie, nie będzie mógł usuwać negatywnych komentarzy na swojej stronie internetowej ani ich modyfikować lub zlecać zamieszczania nieprawdziwych opinii osobom trzecim.

Generalnie w niniejszej ustawie kwestię nieuczciwych praktyk rynkowych zamknięto w całość w sposób kompleksowy – art. 7 pkt 11a, pkt 24–26 – co zostało przedstawione powyżej.

Materia, jak również obszary, które obecnie są przedmiotem prac parlamentarnych, są rozległe i dotyczą spraw, z którymi każdy obywatel naszego kraju może się spotkać na co dzień, takich jak np. zawieranie umów poza lokalem przedsiębiorstwa. Zestawienie dostępnych danych w tej kwestii pozyskanych z UOKiK, jak również z innych źródeł, w tym własnych, pozwala jednoznacznie stwierdzić, że dotychczasowy stan prawny był niewystarczający. Dość powszechną wiedzą jest fakt, iż możliwość zawierania umów z konsumentem, często w wieku senioralnym, przez przedsiębiorców poza lokalem ich siedzib – głównie na pokazach, wycieczkach czy w trakcie badań lekarskich – stwarzała szczególną okazję do tego, by wpływać na konsumentów pod kątem podjęcia przez nich oczekiwanych decyzji. Tryb zawierania takich umów, okoliczności ich zawierania, presja czasu, nieprzemyślane decyzje podejmowane głównie przez emerytów doprowadzały w konsekwencji do dokonywania przez nich niekorzystnych zakupów finansowanych kredytem konsumenckim. W mojej ocenie jak na razie jest to poważny problem społeczny, który wymaga radykalnych działań ze strony UOKiK i organów ścigania – w związku z wprowadzaniem w błąd konsumentów, celowym podawaniem zawyżonej wartości produktów, ukrywaniem autentycznego celu pokazu itp. – jak również wymaga skutecznych działań ze strony władzy ustawodawczej i wykonawczej po to, by doprecyzować instrumenty prawne w celu lepszego egzekwowania prawa w tym zakresie. Dlatego pozytywnie oceniam regulacje prawne zabraniające świadczenia usług finansowych podczas pokazu lub wycieczki. W przypadku złamania tej zasady umowy takie będą z mocy prawa bezskuteczne i nieważne. Przyczyni się to w istotny i miarodajny sposób do ograniczenia fali swoistych wyłudzeń od konsumentów zakupów finansowanych kredytem lub pożyczką.

Reasumując, uważam, że ustawę o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw należy poprzeć ze względu na istotne założenia i cele, które zostaną spełnione po wprowadzeniu regulacji prawnych w niej zawartych do polskiego porządku prawnego.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, którą procedujemy na dzisiejszym, pięćdziesiątym drugim, posiedzeniu Senatu dotyczy modyfikacji przepisów w zakresie wydawania pozwoleń na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich oraz zmiany przepisów w zakresie pozwoleń lub uzgodnień dla kabli i rurociągów, które związane są z zespołami urządzeń służących do wyprowadzenia mocy, zgodnie z ustawą o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych.

Jak podkreślono w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy, część rozwiązań pierwotnie przewidzianych w projekcie została przeniesiona do projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców w związku z koniecznością realizacji założeń kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy. „Rozwiązania te dotyczyły liczby egzemplarzy oraz tajemnicy przedsiębiorstwa we wnioskach o wydanie pozwoleń na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich oraz pozwoleń lub uzgodnień dla kabli lub rurociągów. (…)

Projekt ustawy ma także na celu zapewnienie, że badania naukowe prowadzone na polskich obszarach morskich będą prowadzone wyłącznie w celach pokojowych i nie będą zagrażały bezpieczeństwu żeglugi oraz obronności i bezpieczeństwu państwa.

W projekcie ustawy zaproponowano, aby przepisy ustawy dotyczące badań naukowych dostosować do postanowień Konwencji UNESCO o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego przyjętej dnia 2 listopada 2001 r. w Paryżu, ratyfikowanej przez Polskę ustawą z dnia 27 października 2020 r. o ratyfikacji Konwencji o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego, przyjętej w Paryżu dnia 2 listopada 2001 r.

W projekcie ustawy zaproponowano, aby przepisy ustawy dotyczące badań naukowych dostosować do postanowień ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów”.

W Sejmie projekt ustawy przeszedł niemal jednogłośnie: głosowało za nim 441 posłów. W pełni popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Procedowany projekt nowelizujący ustawę o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej ma na celu wprowadzenie bardzo potrzebnych przepisów, zwłaszcza dziś, w dobie kryzysu energetycznego.

Modyfikacja ustawy zakłada uporządkowanie przepisów, uproszczenie procedur, wprowadzenie ułatwień dla inwestorów z branży offshore wind, budujących m.in. morskie farmy wiatrowe. Nowe przepisy ułatwią proces wydawania pozwoleń na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich. Dzięki temu w pełni będzie można wykorzystać potencjał energetyczny, jaki drzemie w Morzu Bałtyckim. Da to szansę na rozbudowę polskiej niezależności energetycznej oraz otworzy możliwość wytwarzania przede wszystkim taniej i ekologicznej energii.

Należy jednak zastanowić się nad tym, czy polska infrastruktura energetyczna jest gotowa na przesył takiej ilości energii. Według ekspertyz PEP 2040 z siły wiatru na Bałtyku będzie można osiągnąć nawet 11 GW, czyli dwa razy tyle co maksymalna moc elektrowni w Bełchatowie. Musimy już dzisiaj zacząć modernizować i rozbudowywać sieć przesyłową.

Tak jak wcześniej zostało wspomniane, projekt jest potrzebny i prowadzi Polskę w dobrą stronę pod względem bezpieczeństwa energetycznego. Jednakże można zapytać: dlaczego projekt procedowany jest tak późno? Dlaczego rząd Prawa i Sprawiedliwości obudził się dopiero teraz, gdy kryzys energetyczny znacząco dotyka Polki i Polaków? Każdy odpowiedzialny rząd stara się przewidywać zagrożenia, a nie reagować dopiero wtedy, gdy zagrożenie staje się realne. Trzeba pamiętać o tym, że do tej pory rząd Prawa i Sprawiedliwości ograniczał rozwój odnawialnych źródeł energii, a jedna ustawa nie zmyje z ekipy rządzącej odpowiedzialności za panujący kryzys.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej modyfikuje przepisy dotyczące wydawania pozwoleń na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich oraz przepisów dotyczących pozwoleń lub uzgodnień dla kabli lub rurociągów, które związane są z zespołami urządzeń służących do wyprowadzenia mocy, a także decyzji nakazujących ich usunięcie. Nowela zmienia także regulacje dotyczące badań naukowych na polskich obszarach morskich, mając na celu m.in. zapewnienie, że będą one prowadzone wyłącznie w celach pokojowych i nie będą zagrażały bezpieczeństwu żeglugi oraz obronności i bezpieczeństwu państwa.

Część rozwiązań pierwotnie przewidzianych w projekcie została przeniesiona do projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców w związku z koniecznością realizacji założeń kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy. Rozwiązania te dotyczyły liczby egzemplarzy wniosków oraz tajemnicy przedsiębiorstwa we wnioskach o wydanie pozwoleń na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich oraz pozwoleń lub uzgodnień dla kabli lub rurociągów.

Ustawa ma także na celu zapewnienie, że badania naukowe prowadzone na polskich obszarach morskich będą prowadzone wyłącznie w celach pokojowych i nie będą zagrażały bezpieczeństwu żeglugi oraz obronności i bezpieczeństwu państwa. To jest niezwykle ważny zapis, który przekłada się na bezpieczeństwo wszystkich obywateli.

Zgodnie z projektowanymi przepisami w polskich obszarach morskich będzie możliwe nakazanie usunięcia sztucznych wysp, konstrukcji, urządzeń i elementów infrastruktury wzniesionych i wykorzystywanych bez pozwolenia, kabli i rurociągów ułożonych i utrzymywanych bez pozwolenia lub uzgodnienia oraz szkód w środowisku spowodowanych tym działaniami. Jestem zwolennikiem takiego rozwiązania. Pozwoli to zapewnić bezpieczeństwo infrastruktury oraz ją uporządkuje. Popieram ustawę.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana ustawa o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej zmienia ustawę z 21 marca 1991 r. w częściach dotyczących wydawania pozwoleń na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich oraz pozwoleń lub uzgodnień dla kabli lub rurociągów dotyczących zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy w rozumieniu ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, zwanej ustawą offshore, lub jego elementów. Ustawa ma na celu uporządkowanie przepisów, uproszczenie niektórych procedur i wprowadzenie szeregu ułatwień dla inwestorów.

To najistotniejsze punkty tej ustawy, dlatego że w czasach kryzysu energetycznego wykorzystanie Bałtyku stanowić może wyjątkową szansę na rozbudowę polskiej niezależności energetycznej i znalezienie możliwości wytwarzania taniej, odnawialnej energii. Rozbudowa morskich farm wiatrowych jest wielką szansą dla niezależności energetycznej Polski, stanowi ogromny potencjał wygenerowania co najmniej 17 GW mocy z odnawialnych źródeł energii, co może stanowić prawie 1/3 całej polskiej tzw. mocy zainstalowanej. Dlatego wszystkie działania służące uproszczaniu procedur, które się z tym wiążą, są po prostu pożądane.

Niezrozumiałe w tym kontekście jest blokowanie przez rząd rozwoju lądowej energetyki wiatrowej, zablokowanej ustawowo w 2016 r. i, mimo licznych zapowiedzi, nieodblokowanej do dziś.

Inicjatywa senacka związana zarówno z przyśpieszeniem rozwiązań ustawowych, jak i z ułatwieniami administracyjnymi służącymi rozwojowi energetyki wiatrowej w Polsce na razie nie znalazła zrozumienia u rządzących. A przypomnę jedynie, że w kwietniu 2020 r. w odpowiedzi na moje oświadczenie senatorskie dotyczące tych kwestii otrzymałem zapewnienie od wicepremiera Gowina, że te sprawy rozwiążą się już na jesieni 2020 r. W dalszym ciągu nic się nie stało w tym zakresie, może poza tym, że pan Gowin nie jest dziś ani wicepremierem, ani członkiem rządu premiera Morawieckiego. Strategiczne obszary w państwie nie powinny zależeć jednak od personaliów.

Ustawa nadaje też nowe brzmienie niektórym zapisom i dostosowuje rozwiązania dotyczące doręczeń elektronicznych, szczególnie w zakresie wniosków i wydawania pozwoleń dotyczących wznoszenia czy też wykorzystywania konstrukcji i urządzeń lub wznoszenia i wykorzystywania sztucznych wysp, a także całej dokumentacji, która dotyczy realizacji tych inwestycji. Wnioski będą mogły być składane w sposób elektroniczny, co w dzisiejszych czasach, w XXI wieku, jest raczej sprawą naturalną. Wszystkie działania temu służące trzeba wspierać. Dodatkowo ustawa ma na celu zapewnienie, iż badania naukowe, które są prowadzone w polskich obszarach morskich, będą prowadzone wyłącznie w celach pokojowych, a przede wszystkim nie będą zagrażały bezpieczeństwu żeglugi, obronności ani bezpieczeństwu państwa. W ustawie zaproponowano też takie rozwiązania, aby badania naukowe zostały dostosowane do postanowień konwencji UNESCO o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego, przyjętej w 2001 r. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Projekt ustawy o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej ma na celu uproszczenie lub uzupełnienie niektórych procedur, systemowe dostosowanie ustawy do zmieniającego się otoczenia prawnego, a także poprawę jakości prowadzonych postępowań administracyjnych.

Projekt ustanawia nowe zapisy, dostosowując zmienianą ustawę do ustawy o doręczeniach elektronicznych w zakresie wniosków i wydawania pozwoleń dotyczących wznoszenia czy też wykorzystywania konstrukcji i urządzeń lub wznoszenia i wykorzystywania sztucznych wysp, a także pozwoleń i całej dokumentacji dotyczącej realizacji tych inwestycji. W tym zakresie wprowadzono cyfryzację postępowań poprzez składanie dokumentów w formie elektronicznej. Ponadto uproszczono procedurę uzyskania pozwolenia na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń oraz układanie i utrzymywanie kabli lub rurociągów poprzez wprowadzenie rozwiązania polegającego na tzw. milczącym załatwieniu sprawy w przypadku decyzji przenoszących pozwolenie albo uzgodnienie.

Opisane wyżej zmiany stanowią przejaw dostosowania przepisów do rozwijającej się rzeczywistości i niewątpliwie przyspieszą prowadzone postepowania.

Jednocześnie w projekcie ustawy zaproponowano 4 przepisy przejściowe, które mają zapewnić możliwość stosowania nowych przepisów do postępowań wszczętych i niezakończonych, tak aby nie było żadnych wątpliwości.

Ponadto, jak podnosi się w środowiskach, przedmiotowy projekt ułatwi inwestycje związane z budową farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim, co jest zjawiskiem pożądanym i założeniem od dawna realizowanym.

Biorąc powyższe pod uwagę, sądzę, że przedmiotowy projekt zawiera słuszne rozwiązania i tym samym zasługuje na poparcie.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

To już trzydzieste siódme półroczne sprawozdanie Rady Ministrów dla Sejmu i Senatu z udziału Polski w pracach Unii Europejskiej, którego wysłuchujemy w Wysokiej Izbie. Tym razem dotyczy ono aktywności Polski w trakcie prac Rady Unii Europejskiej prowadzonych podczas przewodnictwa Francji w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r.

Czas francuskiej prezydencji to czas dramatyczny i wyjątkowy. W dniu 24 lutego rozpoczęła się rosyjska agresja na Ukrainę, z której konsekwencjami politycznymi, gospodarczymi i społecznymi musimy się mierzyć. Rząd Premiera Mateusza Morawieckiego wspierał w tym czasie w sposób zdecydowany wysiłki prezydencji związane z koniecznością podjęcia działań w celu wsparcia obrony suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy. Jednocześnie należało podjąć działania zaradcze wobec masowego napływu uchodźców, wzrostu cen energii oraz globalnego kryzysu żywnościowego. Dzięki zdecydowanej postawie rządu Polska aktywnie angażowała się w działania prezydencji związane z napływem uchodźców z Ukrainy. Jako lider, jako państwo, które przyjęło największą ich liczbę, stało się pionierem. W tych szczególnie trudnych momentach to Polska wytyczała kurs. Kurs wytyczało z jednej strony państwo, z drugiej strony samorządy, organizacje pozarządowe oraz wielu polskich obywateli otwierających swoje domy przed gośćmi z Ukrainy uciekającymi przed rosyjskimi bombami. Jak podkreślił minister do spraw Unii Europejskiej w Sejmie: ,,Na chwilę obecną od 24 lutego br. granicę polsko-ukraińską przekroczyło ponad 6,5 mln uchodźców z Ukrainy. Szybkie przyjęcie na poziomie unijnym rozwiązań prawnych zapewniających legalny pobyt na terytorium Unii i wsparcie przez uruchomienie ochrony czasowej stanowiło istotny czynnik w kontekście stabilności sytuacji wewnętrznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej”.

Jak podkreślono w raporcie, Polska w czasie prezydencji francuskiej: ,,apelowała również o zapewnienie stabilnego i adekwatnego wsparcia, w tym finansowego, zarówno dla przebywających na terytorium Unii uchodźców, jak i goszczących ich państw członkowskich. Jednocześnie Polska popiera tworzenie platform i instrumentów wspierających koordynację działań członkowskich dotyczących uchodźców z Ukrainy”. Niestety odzew społeczeństw zachodniej Europy pozostawiał wiele do życzenia.

Bardzo pozytywnie trzeba ocenić zaangażowanie prezydenta Andrzeja Dudy, premiera Mateusza Morawieckiego i członków rządu podczas prezydencji francuskiej na rzecz tego, aby to Polska pozostawała jednym z najaktywniejszych uczestników dyskusji na temat rozwoju unijnej polityki sankcyjnej. W tej kwestii byliśmy zdecydowanym liderem. Zaangażowanie rządu i współpraca z państwami członkowskimi przyczyniły się do przyjęcia kolejnych pakietów sankcyjnych. Nie byłoby możliwe, aby ich kształt był tak ambitny, gdyby nie linia, którą wytyczała właśnie Polska. Byliśmy zwolennikiem możliwie najdalej idących sankcji w sektorze energetycznym. Podkreślaliśmy i podkreślamy potrzebę dalszego utrzymania i wzmocnienia presji sankcyjnej na Rosję. Służyć temu ma wzmocniona implementacja dotychczas przyjętych środków sankcyjnych. Podkreślamy również wsparcie i zaangażowanie Polski w ramach udzielanej w różnych formach pomocy Ukrainie, w tym pomocy wojskowej, humanitarnej oraz związanej z przyszłą odbudową kraju.

Chciałbym jeszcze odnieść się do 2 ważnych faktów. To, co podkreślone zostało również w sprawozdaniu, od początku konfliktu do dzisiaj to Polska stanowi ważne ogniwo wsparcia Ukrainy, jeśli chodzi o eksport ich produktów rolnych na rynki światowe, w tym do krajów Unii Europejskiej, przez tzw. korytarze solidarności. Byliśmy także inicjatorem działań związanych z przyznaniem Ukrainie i Republice Mołdawii statusu kandydata do Unii Europejskiej oraz uznaniem perspektywy europejskiej Gruzji. W związku z tym z zadowoleniem, z satysfakcją przyjęliśmy podjętą przy zaangażowaniu prezydencji francuskiej decyzję Rady Europejskiej z czerwca o przyznaniu tego statusu i uznaniu perspektywy. Będziemy wspierać wysiłki tych państw na ich drodze do pełnej integracji w ramach Unii Europejskiej. Zapowiedź dotycząca integracji Ukrainy z rynkiem wewnętrznym Unii, która powinna skutkować niezakłóconym dostępem do tego rynku, może być krokiem w kierunku członkostwa Ukrainy w Unii Europejskiej.

W dyskusji nad europejską wspólnotą polityczną rząd akcentował, że: „nowy format współpracy nie powinien stanowić substytutu dla prowadzonej przez Unię Europejską polityki rozszerzenia. Z zadowoleniem przyjęliśmy również wynegocjowanie satysfakcjonujących dla Polski zapisów kompasu strategicznego Unii Europejskiej. Kompas właściwie podkreśla komplementarny charakter relacji Unia Europejska – NATO, wskazując jako priorytet obszary istotne z punktu widzenia Polski: mobilność wojskową, zwalczanie zagrożeń hybrydowych i cybernetycznych oraz współpracę z partnerami. W trakcie finalizacji prac nad kompasem strategicznym Unii Polska zabiegała, by dokument odzwierciedlał kluczową rolę NATO dla bezpieczeństwa Europy. Polska wspierała także dalszą implementację kompasu strategicznego, w tym prace nad przeciwdziałaniem zagrożeniom hybrydowym. Walka z dezinformacją to też ważne wyzwanie w tym kontekście, a także zwalczanie cyberbezpieczeństwa instytucji organów służb Unii Europejskiej”.

Jestem za pozytywną oceną niniejszej informacji. Dziękuję stronie rządowej za aktywne działania na rzecz zachowania bezpieczeństwa państwa i aktywną politykę na arenie międzynarodowej w czasie prezydencji francuskiej. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przedstawiony przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Medycznym oraz niektórych innych ustaw dotyczy m.in. wsparcia działań związanych z profilaktyką chorób zakaźnych, w szczególności przez zakup szczepionek do przeprowadzania zalecanych szczepień ochronnych w ramach Programu Szczepień Ochronnych, o którym mowa w art. 17 ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, oraz umożliwienia wsparcia działań profilaktycznych i towarzyszących im działań edukacyjnych oraz promocyjnych.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Pozwoli to na kierunkowe docelowe działania ministra właściwego do spraw zdrowia w zakresie dofinansowania profilaktyki w obszarze nieobjętym obowiązkiem szczepień w zależności od potrzeb i sytuacji epidemicznej z uwzględnieniem wieku i grupy docelowej, dla której ochrona indywidualna stanowi wpływ na zdrowie publiczne państwa.”.

W Sejmie projekt przeszedł niemal jednogłośnie, a głosowało za nim 442 posłów.

W pełni popieram niniejszy projekt. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rola ratowników medycznych w sektorze zdrowia oraz troska o bezpieczeństwo pacjentów jest bardzo ważna, w związku z czym należy zadbać o zapewnienie odpowiednich regulacji określających wymogi kwalifikacyjne do wykonywania tego zawodu. Celem projektowanej ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych jest wdrożenie do systemu prawnego szczegółowej regulacji przepisów związanych z zawodem ratownika medycznego oraz wprowadzenie ram prawnych dla działalności samorządu ratowników medycznych wraz z określeniem reguł ich odpowiedzialności zawodowej.

Zawód ratownika medycznego jest niezwykle odpowiedzialnym zawodem, który wymaga nie tylko powołania, ale przede wszystkim specjalistycznego przygotowania, gdzie posiadanie odpowiednio wysokich kwalifikacji jest nieodzowną podstawą. Powołanie samorządu ratowników medycznych wiąże się ze sprawowaniem ścisłej kontroli nad czynnościami medycznymi, odpowiednim poziomem wiedzy, jakości oraz umiejętności medyków, jak również przestrzeganiem etyki zawodowej z obowiązkowym poszanowaniem praw pacjentów. W związku z tym możliwość utworzenia samorządu ratowników medycznych jest warunkiem koniecznym i jest nad wyraz potrzebne, zwłaszcza że dotychczasowe doświadczenia jednoznacznie wykazały, że optymalne funkcjonowanie oraz dalszy rozwój zawodu ratownika medycznego będą możliwe właśnie dzięki powołaniu samorządu zawodowego wraz z połączeniem w jednej ustawie fundamentalnych dla tego zawodu przepisów. Warto też zaznaczyć, że rekomendowane w ustawie rozwiązania pozytywnie wpłyną na umocnienie szeroko pojętej ochrony interesu publicznego w naszym kraju.

Podsumowując: zawarte w ustawie o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych możliwości w jasny i korzystny sposób zabezpieczają sprawy polskich obywateli, zapewniając przy tym wzrost ich bezpieczeństwa oraz podwyższenie jakości udzielanych im przez ratowników medycznych świadczeń opieki zdrowotnej, dlatego w całości popieram tę ustawę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych, który procedujemy na dzisiejszym, pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, dotyczy kompleksowego uregulowania zasad wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz określa m.in. wymagane uprawnienia kwalifikacyjne, organizację kształcenia oraz zasady ponoszenia odpowiedzialności zawodowej. Nowe przepisy powołują także samorząd zawodowy ratowników medycznych, na podobieństwo samorządów w innych medycznych zawodach zaufania publicznego.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, projekt ma na celu „wprowadzenie do systemu prawnego przepisów regulujących w sposób kompleksowy wykonywanie zawodu ratownika medycznego oraz utworzenie ram prawnych dla działania samorządu ratowników medycznych oraz zasad odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych.

Praktyka stosowania dotychczasowych regulacji dotyczących wykonywania zawodu ratownika medycznego, zawartych w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, doprowadziła do uznania, że dla dalszego prawidłowego funkcjonowania i rozwoju zawodu ratownika medycznego jest konieczne stworzenie możliwości, jakie daje powołanie samorządu zawodowego, jak też zgrupowanie w jednej ustawie przepisów o największym znaczeniu dla funkcjonowania tego zawodu, z uwagi na jego rolę w systemie ochrony zdrowia.

Zawód ratownika medycznego bezspornie należy do zawodów zaufania publicznego. Wykonywanie tego zawodu posiada znamiona realizowania misji społecznej w newralgicznym obszarze gwarantowanego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej prawa do ochrony zdrowia. Szczególny charakter zawodu ratownika medycznego wynika ze znacznego udziału w procesie jego wykonywania podejmowania kwalifikowanych medycznych czynności ratunkowych wobec osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Zawód ten wiąże się z samodzielnością i niezależnością w wykonywaniu niejednokrotnie złożonych czynności, wymaga posiadania wysokich specjalistycznych kwalifikacji zawodowych oraz zakłada dostęp do tzw. danych wrażliwych osób trzecich.

Specyfika zawodu ratownika medycznego i jego społeczny wymiar bezsprzecznie stanowią o zasadności objęcia osób wykonujących ten zawód instytucją samorządu zawodowego.

Powołanie samorządu ratowników medycznych stanowi istotne wzmocnienie ochrony interesu publicznego w związku ze sprawowaniem przez samorząd pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu zaufania publicznego. Realizowanie tego zadania przez samorząd przyczyni się zapewnienia stanu, w którym czynności zawodowe ratowników medycznych będą realizowane na odpowiednim poziomie wynikającym z wiedzy i umiejętności ratowników (deontologii zawodowej), z zachowaniem odpowiedniej jakości, poszanowaniem praw pacjenta oraz norm etyki zawodowej. Usytuowanie ratowników medycznych w systemie ochrony zdrowia i ich szczególna rola w procesie udzielania świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu medycyny ratunkowej powoduje, że zapewnienie wskazanego stanu przyczyni się do poprawy wskaźników w zakresie zdrowia publicznego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Środowiska ratowników medycznych i organizacje zawodowe ich reprezentujące w wielu wystąpieniach podnosiły kwestię zasadności ustanowienia samorządu tej grupy zawodowej jako instytucji stanowiącej wspólną reprezentację całej profesji. Realizacji przez samorząd zawodowy funkcji reprezentacji służy m.in. wyposażenie samorządu ratowników medycznych w szereg kompetencji w zakresie działania na rzecz i w interesie tej grupy zawodowej.

Natomiast z perspektywy państwa powołanie samorządu zawodowego stanowi zwiększenie partycypacji określonej grupy zawodowej w realizacji zadań publicznych na drodze powierzenia samorządowi realizacji zadań z dotychczasowego zakresu kompetencji władz publicznych”.

W Sejmie projekt przeszedł niemal jednogłośnie, a głosowało za nim 446 posłów. W pełni popieram niniejszy projekt. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Omawiana ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych reguluje w sposób kompleksowy kwestie odnoszące się do zawodu ratownika medycznego, w tym zasady jego wykonywania, kształcenia i doszkalania się, jak również warunki odpowiedzialności zawodowej ratownika medycznego. Ustawa wprowadza również ramy prawne dla działania samorządu ratowników medycznych. Zawód ratownika medycznego jest jednym z najwyższej ocenianych zawodów zaufania publicznego, a zatem istotne jest stworzenie możliwości zrzeszania się osób ze środowiska ratowników medycznych i danie im możliwości przedyskutowania wielu kwestii odnoszących się do ich codziennej pracy.

Ustawa skupia się na kwestiach prawa wykonywania zawodu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, które zostały przeniesione do ustawy o zawodzie ratownika medycznego i samorządzie ratowników medycznych, prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego będą miały osoby, na zasadzie praw nabytych, które ukończyły publiczną lub niepubliczną szkołę policealną o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskały tytuł zawodowy ratownika medycznego lub ukończyły studia wyższe na kierunku (specjalności) ratownictwo medyczne i uzyskały tytuł zawodowy licencjata lub magistra na tym kierunku (specjalności) lub studia wyższe na kierunku studiów związanym z kształceniem w zakresie ratownictwa medycznego i uzyskały tytuł zawodowy licencjata. Zapisy określają również zasady przeprowadzania egzaminu państwowego z ratownictwa medycznego.

Przepisy dają również możliwość skorzystania z 6 dni płatnego urlopu na doszkalanie się. Ta kwestia dość często była poruszana przez środowisko. Zapisy ustawy wprowadzają również jawny rejestr, dzięki któremu będzie można zidentyfikować ratownika i jego kwalifikacje.

Ponadto stworzone zostały zasady odpowiedzialności zawodowej, które przewidują możliwość pociągnięcia do takowej odpowiedzialności w przypadku nienależytego lub nierzetelnego przestrzegania obowiązku wykonywania czynności zawodowych zgodnie z określonymi w ustawie zasadami wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz zasadami etyki zawodowej, do których określenia będzie uprawniony samorząd ratowników medycznych.

Powyższa ustawa ma na celu integrację środowiska ratowników medycznych, jak również stawia sobie za cel poprawę jakości świadczeń zdrowotnych udzielanych przez ratowników. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych ma na celu wprowadzenie do systemu prawnego przepisów regulujących w sposób kompleksowy wykonywanie zawodu ratownika medycznego i utworzenie ram prawnych dla działania samorządu ratowników medycznych oraz zasad odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych. Ratownicy medyczni są ostatnim zawodem medycznym nieposiadającym swojego samorządu. Dla dalszego prawidłowego funkcjonowania i rozwoju zawodu ratownika medycznego jest konieczne stworzenie możliwości, jakie daje powołanie samorządu zawodowego, jak też zgrupowanie w jednej ustawie przepisów o największym znaczeniu dla funkcjonowania tego zawodu z uwagi na jego rolę w systemie ochrony zdrowia.

Zawód ratownika medycznego bezspornie należy do zawodów zaufania publicznego. Zawód ten wiąże się z samodzielnością i niezależnością w wykonywaniu niejednokrotnie złożonych czynności, wymaga posiadania wysokich specjalistycznych kwalifikacji zawodowych oraz zakłada dostęp do tzw. danych wrażliwych osób trzecich.

Środowiska ratowników medycznych i organizacje zawodowe ich reprezentujące w wielu wystąpieniach podnosiły kwestię zasadności ustanowienia samorządu tej grupy zawodowej. Projektowane regulacje zakładają, że zawód ratownika medycznego może wykonywać osoba posiadająca kwalifikacje, wykształcenie oraz prawo wykonywania zawodu.

W projektowanej regulacji określa się również prawa i obowiązki ratowników medycznych. Nowym rozwiązaniem w stosunku do obecnego stanu prawnego jest możliwość kształcenia ratowników medycznych na studiach drugiego stopnia, co pozwoli na uzyskanie tytułu zawodowego magistra. Jednocześnie przedmiotowy przepis realizuje postanowienia Krajowego Planu Odbudowy w zakresie podniesienia kompetencji zawodowych ratowników medycznych.

Kolejną kwestią jest przyjęcie zasady, że ratownik medyczny ma prawo do ustawicznego rozwoju zawodowego. W ustawie zaproponowano rozwiązania dotyczące szkolenia specjalizacyjnego i uzyskiwania tytułu specjalisty w danej dziedzinie ochrony zdrowia.

Ratownicy medyczni w większości są zatrudnieni w jednostkach systemu PRM w szpitalnych oddziałach ratunkowych oraz zespołach ratownictwa medycznego. Obecnie w systemie Państwowe Ratownictwo Medyczne zawód ratownika medycznego wykonuje 22 tysięcy 481 osób. Niestety sytuacja ratowników medycznych jest bardzo ciężka. 9 listopada 2022 r. spotkałem się ze środowiskiem ratowników i wiem, że jest wiele postulatów i problemów do rozwiązania. Najbardziej pilnym tematem z punktu widzenia społeczeństwa, który należy rozwiązać, są braki kadrowe. Bardzo często jeden ratownik wykonuje godzinowo pracę 2 osób. Powoduje to przeciążenie organizmu, a w sytuacji chorobowej może doprowadzić do niemożliwości skompletowania załogi karetki. Z racji na charakter pracy oraz obciążenie fizyczne i psychiczne pojawiają się postulaty zmiany wieku odejścia na emeryturę. Dużym problemem są także nierówności płacowe, czego efektem są odejścia ratowników medycznych do pracy w szpitalach i służbach mundurowych.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych ma na celu wprowadzenie do systemu prawnego przepisów regulujących w kompleksowy sposób wykonywanie zawodu ratownika medycznego oraz utworzenie ram prawnych dla działania samorządu ratowników medycznych, a także wprowadzenie zasad odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych.

Zawód ratownika medycznego – ocenia się, że wykonuje go ok. 23 tysiące pracowników, z tendencją mocno wzrostową, wzrost o 26% od roku 2016 – który cieszy się coraz większym zainteresowaniem młodych ludzi, co obserwuję również każdego roku w naborach do Akademii Kaliskiej, nie posiada swojego samorządu. Od 2006 r., kiedy uchwalono ustawę o państwowym ratownictwie medycznym, ratownicy medyczni starali się o uzyskanie swojego samorządu zawodowego. Czekali wiele lat, aby takie uregulowanie prawne zostało sfinalizowane.

Teraz to ma miejsce i nie odkryję nic nowego, jeśli powiem, że okres pandemii, wielkie zaangażowanie i działania ratownictwa medycznego, ratowników medycznych spowodowały, że ta ustawa, która od wielu lat zalegała w szufladach polskiego parlamentu, została dokończona i dzisiaj nad nią procedujemy.

Nie wszystkie oczekiwania tej ważnej grupy pracowników medycznych w tej ustawie są spełnione. Polskie Towarzystwo Ratowników Medycznych, czyli organizacja, która skupia ratowników medycznych, postulowało i w dalszym ciągu postuluje, żeby oprócz wprowadzenia tych wszystkich zapisów ustanowić stanowisko konsultanta krajowego do spraw ratownictwa medycznego. Mamy konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny ratunkowej. Jeżeli chodzi o ratowników medycznych, takiego konsultanta, jak na razie, nie ma.

Były też postulaty, aby umożliwić ratownikom medycznym wykonywanie swojego zawodu również w formule jednoosobowej działalności gospodarczej, indywidualnej praktyki ratownika medycznego.

Ta ustawa była długo oczekiwana i jest bardzo potrzebna. Wprowadzenie do niej poprawek zaproponowanych przez senacką Komisję Zdrowia poprawi ją na tyle, że bez żadnych dodatkowych warunków mogę za nią zagłosować. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych reguluje wykonywanie zawodu ratownika medycznego, określając wymagane uprawnienia kwalifikacyjne oraz zasady uzyskiwania prawa wykonywania zawodu ratownika medycznego i ostatecznie wykonywania tego zawodu. Odnosi się także do organizacji kształcenia i ponoszenia odpowiedzialności zawodowej.

Jej celem jest poprawa jakości świadczeń zdrowotnych udzielanych przez ratowników medycznych, a co za tym idzie zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów.

Obecnie liczba ratowników medycznych wynosi ok. 23 tysiące. Od 2006 r., po wejściu w życie ustawy o ratownictwie medycznym, mogli oni samodzielnie wykonywać medyczne czynności ratunkowe w karetkach bądź w SOR-ach. Pracowników medycznych kwalifikowano jednak jako „inny zawód medyczny”, co sprawiało, że ratownictwo medyczne było jedynym samodzielnym zawodem medycznym w Polsce, który nie został uregulowany. Miało to oczywiście wpływ na niekorzystne dla ratowników warunki pracy, w tym ustalanie wysokości wynagrodzenia.

Po wielu latach starań ratownicy medyczni doczekali się w końcu ustawy, która choć w części wychodzi naprzeciw postulatom środowiska. Najważniejszym z nich było powołanie samorządu ratowników medycznych. Przez długi czas dezyderat ten budził kontrowersje u części środowiska, bo chociaż art. 17 Konstytucji RP umożliwia tworzenie samorządów zawodowych reprezentujących osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony, to podawano w wątpliwość, czy w przypadku ratowników faktycznie mamy do czynienia z zawodem zaufania publicznego, w którym zaspokajanie osobistych potrzeb ludzkich wiąże się z przetwarzaniem informacji dotyczących życia osobistego. Jestem usatysfakcjonowana tym, że kwestia ta została w końcu rozstrzygnięta na korzyść ratowników medycznych.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zgodnie z ustawą przynależność do samorządu będzie dla ratowników medycznych obowiązkowa. Samorząd powołany będzie na okres 4 lat, w sposób analogiczny do innych zawodów medycznych. Do jego organów należeć mają: Krajowy Zjazd Ratowników Medycznych, Krajowa Rada, Komisja Rewizyjna, Sąd Dyscyplinarny, Wyższy Sąd Dyscyplinarny oraz Rzecznik Dyscyplinarny.

Duża część zawartych w ustawie regulacji dotyczy zadań samorządu, do których zaliczono m.in.: przyznawanie prawa wykonywania zawodu oraz uznawanie kwalifikacji ratowników medycznych uzyskanych w państwach członkowskich UE, wydawanie zaświadczeń potwierdzających kwalifikacje zawodowe, prowadzenie rejestru ratowników medycznych oraz rejestru ratowników medycznych tymczasowo i okazjonalnie wykonujących zawód.

Prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego będą posiadały na zasadzie praw nabytych osoby, które ukończyły publiczną lub niepubliczną szkolę policealną o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskały tytuł zawodowy ratownika medycznego lub ukończyły studia wyższe na kierunku ratownictwo medyczne i uzyskały tytuł zawodowy licencjata lub magistra na tym kierunku, lub studia wyższe na kierunku studiów związanym z kształceniem w zakresie ratownictwa medycznego i uzyskały tytuł zawodowy licencjata. Po powstaniu samorządu prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego wydawać będzie Krajowa Rada Ratowników Medycznych. Bez jej pozytywnej decyzji oraz bez uzyskania wpisu do rejestru ratowników medycznych wykonywanie tej profesji nie będzie możliwe.

Osoby, które otrzymały dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku studiów związanym z kształceniem w zakresie ratownictwa medycznego otrzymają możliwość przystąpienia do Państwowego Egzaminu z Ratownictwa Medycznego. W ustawie określono zasady jego organizacji. Centrum Egzaminów Medycznych będzie uprawnione do powołania dyrektora Państwowej Komisji Egzaminacyjnej. Poza nim w składzie komisji mają znaleźć się osoby z doświadczeniem z zakresu ratownictwa medycznego, przy czym co najmniej jedna z nich powinna być lekarzem. Egzamin będzie przeprowadzany w formie testowej nie rzadziej niż raz w roku.

Samorząd ratowników medycznych został zobowiązany także do działań na rzecz stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez ratowników medycznych. Bardzo się cieszę, że ratownicy nareszcie będą mogli się kształcić na studiach drugiego stopnia i uzyskiwać tytuł magistra, gdyż do tej pory nie mieli takiej możliwości. Ci, którzy chcieli studiować, musieli wybierać kierunki, np. zdrowie publiczne. Na mocy ustawy ratownicy medyczni uzyskali również prawo do 6-dniowego płatnego urlopu szkoleniowego. To bardzo dobre posunięcie, bo mając obowiązek nieustająco podnosić swoje kwalifikacje, nie powinni robić tego kosztem urlopów. Pamiętamy postulaty strajkujących ratowników w sierpniu 2021 r. i znacznie większą od rządowej odpowiedzialność dotyczącą wykonywania zawodu samych ratowników. Zapisy ustawy umożliwiają też rozważenie w przyszłości wprowadzenia specjalizacji dla ratowników medycznych.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejnymi istotnymi elementami działań samorządu zawodowego mają być m.in.: ustanowienie zasad etyki zawodowej oraz dbanie o ich przestrzeganie, udział w ustalaniu oraz aktualizacji standardów i wytycznych w ratownictwie medycznym, sprawowanie pieczy nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu ratownika medycznego, zawieszanie i pozbawianie prawa wykonywania zawodu oraz ograniczanie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu, prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych, a także prowadzenie postępowania w przedmiocie niezdolności do wykonywania zawodu ratownika medycznego.

Tym samym stworzono skuteczną możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności zawodowej ratownika medycznego, który swoje obowiązki wykonuje w sposób nienależyty, nierzetelny i niezgodny z określonymi w ustawie zasadami wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz etyki zawodowej, do których opracowania będzie uprawniony samorząd ratowników medycznych.

Ustawa daje ratownikom medycznym możliwość stwierdzenia zgonu w przypadku nieskutecznych czynności ratunkowych. Jest to duże ułatwienie dla lekarzy, ratowników i rodziny zmarłego, gdyż do tej pory ratownik mógł tylko pozostawić kartę medyczną czynności ratunkowych, a do stwierdzenia zgonu potrzebne było wezwanie lekarza. Zrozpaczona i pogrążona w smutku rodzina często musiała sama szukać pomocy w tym zakresie, np. dzwoniąc do lekarza rodzinnego czy lekarza z nocnej i świątecznej opieki.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z niewiadomych powodów nie znalazł poparcia postulat umożliwiający ratownikom medycznym podejmowanie pracy w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, jako indywidualnej praktyki ratownika medycznego, w miejscu wezwania lub w zakładzie leczniczym na podstawie umowy z podmiotem leczniczym. Środowisko medyczne jest tym oburzone, gdyż z takiej formy korzystają przecież pielęgniarki, lekarze i fizjoterapeuci. Nie wzięto także pod uwagę oczekiwań ratowników, które dotyczyły utworzenia stanowiska konsultanta krajowego w dyscyplinie ratownictwo medyczne Jest to dla mnie całkiem niezrozumiałe. Skoro inne zawody medyczne mają swoich przedstawicieli, dlaczego nie mogą go mieć ratownicy?

Nie znalazło również poparcia rządu i większości sejmowej ustanowienie prawa umożliwiającego ratownikom odchodzenie na wcześniejsza emeryturę, a także wprowadzenie zapisu, iż opłata za wpis do rejestru ratowników medycznych nie może być większa niż 1% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłaty nagród z zysku za ubiegły rok, ogłaszanego w drodze obwieszczenia przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, obowiązującego w dniu złożenia wniosku o wpis. Zgodnie z obecnym stanem opłata ta ma wynosić aż 6% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Czy tak powinniśmy wynagradzać osoby wykonujące zawód ratujący nasze zdrowie – ba! – życie?

Przemówienie senatora Artura Dunina w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Artura Dunina w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Na wstępie trudno nie podziękować całemu środowiskowi ratowników medycznych za ciężką pracę, którą wykonują dla nas wszystkich. Heroizm, często podejmowanie trudnych decyzji pod presją czasu i oddanie, jakim się kierują każdego dnia w swoim zawodzie, zasługują na duży szacunek, a czas pandemii pokazał to najdobitniej.

Wiele lat zabiegania tej grupy społecznej sprawiło, że dziś będziemy decydować o utworzeniu samorządu ratowników medycznych, dzięki czemu ich głos będzie bardziej słyszalny w dyskusjach dotyczących płac i charakteru ich pracy. Działania te niewątpliwie wpłyną na jakość ich pracy, jak również na współdziałanie z pacjentami. Dlatego cieszę się, że ratownicy medyczni doczekali się wprowadzenia zmian w ustawie.

Zaproszenie do prac nad ustawą o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych samych ratowników to duży krok w stronę pozytywnego działania, jednak skokiem tego nazwać jeszcze nie można, ponieważ nie wszystkie postulaty zostały uwzględnione w zapisie ustawy. Ustawa nie zawiera żadnej wzmianki o możliwości prowadzenia przez ratownika medycznego jednoosobowej działalności gospodarczej jako indywidualnej praktyki ratowniczej, która – na wzór takiej działalności prowadzonej przez pielęgniarki czy stomatologów – przyniosłaby wiele.

Na koniec chciałbym, zaznaczyć, że ze względu na charakter pracy ratowników medycznych nie widzę powodu, dla którego nie mogliby iść na wcześniejszą emeryturę. Ciągły stres, wiele godzin służby są warunkami ciężkimi, które wiążą się z wypaleniem zawodowym lub chorobami, na które są narażeni z racji wykonywanego zawodu.

Ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych była bardzo potrzebna. Wiele lat walki ratowników o nią doprowadziło w końcu do jej dzisiejszego procedowania. Mam również nadzieję, że uwagi do tej ustawy zostaną w niej uwzględnione.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych ma na celu uregulowanie kwestii prawnych dotyczących przygotowania do zawodu, sposobu jego wykonywania, możliwości ciągłego dokształcania się, ponoszenia odpowiedzialności za czyny nieetyczne oraz zorganizowania samorządu zrzeszającego ratowników medycznych.

Ustawa jest odpowiedzią na postulaty zainteresowanych zawodem ratownika medycznego oraz już go wykonujących. Bardzo ważne jest, aby wziąć pod uwagę ich uwagi i postulaty, ponieważ to właśnie ratownicy medyczni są jednymi z najwyżej ocenianych w kategorii zawodów zaufania publicznego. Nie można się temu dziwić – to ktoś pomiędzy lekarzem a sanitariuszem, zaś wiedza oraz staranne wyszkolenie pozwalają ratować zdrowie i życie drugiego człowieka. Ratowników oprócz kwalifikacji i doświadczenia muszą cechować odporność na stres oraz bardzo dobra kondycja fizyczna. Każdy, kto choć raz miał możliwość oglądać ratowników w akcji, zwrócił uwagę na ich wszechstronność: dbają o siebie, swoich współtowarzyszy, ale także o bezpieczeństwo poszkodowanych czy osób postronnych, skupiają się na wykonywaniu swoich zadań, jednakże na bieżąco obserwują wydarzenia toczące się wokół.

Ustawodawca uznał, że aby zawód ratownika medycznego nadal mógł się rozwijać, konieczne jest utworzenie samorządu zawodowego ratowników. Dzięki temu ich wspólne interesy i potrzeby będą reprezentowane oraz propagowane w ramach jednego przekazu. Ponadto samorząd będzie musiał sprawować nadzór nad wykonywaniem wspomnianego zawodu. Społeczeństwo szczególnie docenia osoby będące ratownikami medycznymi, dlatego należy doregulować kwestie prawne i dać im możliwość poszerzania wiedzy i kompetencji. Trzeba zapewnić ścieżki rozwoju zawodowego, bezpieczeństwo i jasność zasad. Ze względu na konieczność zapewnienia właściwego funkcjonowania zawodu ratownika medycznego jedyną instytucją, która jest właściwa do realizacji takiego zadania, jest samorząd.

Omawiana ustawa odpowiada także na postulaty dotyczące umożliwienia większego rozwoju zawodowego. W tym celu proponuje się utworzenie studiów drugiego stopnia w zakresie ratownictwa medycznego, co pozwoli uzyskać tytuł zawodowy magistra. Ponadto ustawa przewiduje wprowadzenie szkolenia specjalizacyjnego i możliwość zdobycia tytułu specjalisty.

Ważną kwestią, o którą szczególnie zabiegało środowisko ratowników, jest możliwość skorzystania z 6 dni płatnego urlopu szkoleniowego. Przyznanie tego przywileju wynika z podpisanego porozumienia z dnia 24 września 2018 r. pomiędzy ministrem zdrowia a Komitetem Protestacyjnym Ratowników Medycznych oraz Sekcją Krajową Pogotowia Ratunkowego i Ratownictwa Medycznego NSZZ „Solidarność”.

Zaangażowanie, empatia i dbałość o pacjentów sprawiają, że ratownicy medyczni są oceniani bardzo pozytywnie przez społeczeństwo. Należy dbać o ich rozwój i zadowolenie z wykonywania zawodu, ponieważ nigdy nie wiadomo, kiedy będziemy potrzebować ich pomocy. Przedstawioną ustawę o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych należy ocenić pozytywnie. Wprowadza ona wiele istotnych i znaczących zmian, które mają na celu zachowanie spokoju społecznego oraz zagwarantowanie bezpieczeństwa.

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych ma na celu wprowadzenie do systemu prawnego przepisów regulujących w sposób kompleksowy wykonywanie zawodu ratownika medycznego oraz utworzenie ram prawnych dla działania samorządu ratowników medycznych, a także zasad odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych.

Przede wszystkim proponuje się powołanie instytucji samorządu ratowników medycznych jako swoistej gwarancji należytego wykonywania zawodu zaufania publicznego. Ponadto postuluje się, aby prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego było przyznawane przez Krajową Radę Ratowników Medycznych. Projektowana regulacja określa również, na czym dokładnie będzie polegać wykonywanie zawodu ratownika medycznego oraz jakie rodzaje działalności będą równoważne ze wspomnianym zawodem. Szczególnie istotna jest zmiana umożliwiająca ratownikom medycznym zdobywanie wykształcenia na studiach drugiego stopnia, co pozwoli na uzyskanie tytułu zawodowego magistra.

Procedowana ustawa została uchwalona na podstawie projektu wniesionego do Sejmu przez Radę Ministrów 29 września 2022 r. W toku prac legislacyjnych zgłoszonych zostało 6 poprawek, spośród których 3 zostały przyjęte w trakcie trzeciego czytania.

Przyjęcie niniejszej ustawy jest w mojej opinii w pełni uzasadnione. Należy pamiętać, że wykonywanie zawodu ratownika medycznego stanowi realizowanie misji społecznej w obszarze prawa do ochrony zdrowia. Szczególny charakter omawianego zawodu wynika z możliwości podejmowania kwalifikowanych medycznych czynności ratunkowych wobec osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Stanowi to potwierdzenie istnienia korelacji zawodu ratownika medycznego z samodzielnością i niezależnością w wykonywaniu niejednokrotnie złożonych czynności. Wprowadzenie postulowanych zmian w znaczący sposób przyczyni się do zapewnienia stanu, w którym czynności zawodowe ratowników medycznych będą realizowane na odpowiednim poziomie wynikającym z ich wiedzy i umiejętności z zachowaniem odpowiedniej jakości, poszanowaniem praw pacjenta oraz norm etyki zawodowej.

Oczywiście należy uznać ustawę również za wyraz wdzięczności i szacunku polskiego społeczeństwa wobec heroicznej postawy prezentowanej przez ratowników medycznych w walce z pandemią COVID-19. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Celem projektowanej ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych jest uregulowanie w sposób kompleksowy wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz utworzenie ram prawnych dla działania samorządu ratowników medycznych i zasad odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych.

W ramach wspomnianego samorządu jego jednostką organizacyjną z 4-letnią kadencją będzie Krajowa Izba Ratowników Medycznych z siedzibą w Warszawie. Należy w tym miejscu podkreślić, że zawód ratownika medycznego jest obecnie ostatnim zawodem, który nie ma własnego samorządu. Wprowadzenie tego rozwiązania doprowadzi do zrównania tej grupy zawodowej z innymi, co może przynieść wyłącznie pozytywne skutki.

Nowym i słusznym rozwiązaniem przewidzianym w ustawie jest możliwość kształcenia ratowników medycznych na studiach II stopnia, co pozwala na uzyskanie tytułu zawodowego magistra i dodatkowej wiedzy.

Ustawa określa również prawa i obowiązki ratowników medycznych. Wprowadza się zasadę odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych. Ratownicy medyczni będą podlegać odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki zawodowej oraz przewinienie zawodowe.

Ustawa przyznaje kierownikowi zespołu ratownictwa medycznego uprawnienia do ustalenia zgonu, jeśli zgon nastąpi w trakcie akcji medycznej, czego wcześniej przepisy nie przewidywały. Takie rozwiązanie jest słuszne i również od dawna było postulowane.

Bez wątpienia opisane rozwiązania są słuszne, stanowią krok w dobrą stronę i zasługują na poparcie. Jednakże w związku z projektowaną ustawą można mieć również 2 poważne wątpliwości dotyczące zgodności z konstytucją oraz inne pomniejsze zastrzeżenia natury technicznej, związane z zasadami prawidłowej legislacji. Notabene te wątpliwości były już przedmiotem opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu w sprawie przedmiotowej ustawy, sporządzonej w dniu 4 listopada 2022 r., co znalazło odzwierciedlenie w pracach Komisji Zdrowia na posiedzeniu w dniu 7 listopada 2022 r. – druk senacki nr 856 A.

Odnosząc się do wspomnianych kwestii, należy zauważyć, że pierwszy zarzut dotyczy wątpliwości co do zgodności art. 7 ust. 2 opiniowanej ustawy z art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Przepis art. 7 ust. 1 określa zasady udzielania zgody na wykonywanie zawodu ratownika medycznego w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Tymczasem w art. 7 ust. 2 wskazano, że minister właściwy do spraw zdrowia zamieszcza w BIP na swojej stronie podmiotowej wykaz dokumentów poświadczających spełnienie warunków, o których mowa we wspomnianym ust. 1. Z uwagi na to wspomniany przepis nakazuje ministrowi właściwemu do spraw zdrowia uregulować materię o charakterze powszechnie obowiązującym w drodze informacji zamieszczanej w BIP. Tymczasem w świetle art. 87 konstytucji niedopuszczalne jest takie działanie, albowiem prawodawca, który zamierza unormować sytuację prawną określonych podmiotów – osób fizycznych, organów władzy publicznej, organizacji publicznych i prywatnych – musi legitymować się kompetencją udzieloną przez konstytucję i uczynić to w formie aktu normatywnego wskazanego w konstytucji, np. w ustawie, rozporządzeniu z mocą ustawy, rozporządzeniu, akcie prawa miejscowego, a ponadto należycie go ogłosić. Tych kryteriów nie spełnia przedmiotowa regulacja, w oparciu o którą w drodze decyzji ma być udzielona zgoda na wykonywanie zawodu ratownika medycznego. Zasadne zatem jest takie przeredagowanie tego artykułu, aby nie naruszał przepisów konstytucji.

Drugi zarzut również dotyczy wątpliwości co do zgodności ustawy z konstytucją. Mianowicie przepis art. 216 projektowanej ustawy jest niezgodny z art. 118 ust. 1 oraz art. 119 ust. 1 i 2 konstytucji, albowiem został wprowadzony do jej tekstu w drodze poprawek zgłoszonych podczas drugiego czytania projektu, a zatem bez dochowania trybu wymaganego dla sejmowego postępowania ustawodawczego, czyli zasady trzech czytań.

Pozostałe kwestie natury technicznej i redakcyjnej zostały precyzyjnie opisane w treści opinii dotyczącej przedmiotowej ustawy sporządzonej przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu, z dnia 4 listopada 2022 r. Zasługują one na pełne poparcie, albowiem ich uwzględnienie sprawi, że projektowana ustawa stanie się jeszcze bardziej przejrzysta i czytelna.

Opisane poprawki, które zaproponowało biuro oraz komisja, jawią się jako zasadne i pożądane. W pozostałym zakresie, o czym była już mowa, projektowana ustawa nie budzi kontrowersji.

Niewątpliwie niniejsza ustawa była długo oczekiwana i jest bardzo potrzebna, wobec czego wnosi się o jej przyjęcie z uwzględnieniem wspomnianych poprawek.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Jest określona grupa zawodów, która w społeczeństwie cieszy się szczególnym uznaniem i szacunkiem. Takie profesje określamy mianem zawodów zaufania publicznego. Z formalnego punktu widzenia lista zawodów zaufania publicznego jest zamknięta – określona ustawami – i ograniczona kryteriami określonymi w Konstytucji RP. Osoby wykonujące zawody zaufania publicznego muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje, zarówno zawodowe, jak i moralne, oraz realizować zadania publiczne o szczególnym charakterze, związane z zaspokojeniem podstawowych potrzeb społecznych, ochroną najważniejszych wartości, jak np. życie, zdrowie, a także interesów majątkowych.

Bez wątpienia ratownicy medyczni to grupa zawodowa, która cieszy się ogromnym szacunkiem społecznym. Stanowi ona również jeden z bardzo ważnych elementów systemu ochrony zdrowia w Polsce. Mogliśmy się o tym dobitnie przekonać w ostatnich latach. To właśnie ratownicy medyczni w czasie pandemii stali na tzw. pierwszej linii frontu w walce z wirusem. To bardzo trudny i wymagający zawód. Ratownicy medyczni bardzo często podejmują działania w stanie nagłego zagrożenia życia i zdrowia. Pracują pod ogromną presją. Od ich kwalifikacji, umiejętności i przygotowania zależy ludzkie zdrowie i życie.

Procedowana ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych kompleksowo reguluje wykonywanie zawodu ratownika medycznego – konsoliduje przepisy dotyczące zawodu ratownika medycznego rozproszone w innych aktach prawnych, doprecyzowuje niektóre kwestie oraz wprowadza nowe rozwiązania. Określa m.in. wymagane uprawnienia kwalifikacyjne, zasady wykonywania zawodu, organizację kształcenia oraz zasady ponoszenia odpowiedzialności zawodowej.

Co niezwykle istotne, nowe przepisy powołują także samorząd zawodowy ratowników medycznych, na podobieństwo innych medycznych zawodów zaufania publicznego. Stanowi to formalną podstawę do zakwalifikowania ratowników medycznych do grona zawodów zaufania publicznego. Zgodnie z zapisami ustawy do zadań samorządu zawodowego ratowników medycznych będzie należało m.in. sprawowanie pieczy nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu ratownika medycznego, a tym samym możliwość skutecznego pociągnięcia do odpowiedzialności zawodowej osoby wykonującej zawód ratownika medycznego w przypadku nienależytego lub nierzetelnego przestrzegania obowiązku wykonywania czynności zawodowych zgodnie z określonymi w ustawie zasadami.

Warto także wspomnieć kilka najważniejszych rozwiązań, które mają zostać wprowadzone. Ustawa zakłada m.in. możliwość kształcenia ratowników medycznych na studiach drugiego stopnia i określa warunki uzyskania specjalizacji w dziedzinie chirurgicznej asysty lekarza. Wprowadza również zasadę ustawicznego rozwoju zawodowego oraz prawo do skorzystania z 6 dni płatnego urlopu szkoleniowego. Ponadto określa prawa i obowiązki ratowników medycznych oraz zakres ich odpowiedzialności zawodowej. W określonych sytuacjach przyznaje również ratownikom medycznym prawo do stwierdzenia zgonu.

Szanowni Państwo, obecnie w Polsce mamy ok. 23 tys. ratowników medycznych. Aktualnie ich status określa ustawa o państwowym ratownictwie medycznym z 2006 r. Jako jedna z nielicznych grup należących do zawodów medycznych ratownicy medyczni do dnia dzisiejszego nie mają swojego samorządu, formalnie nie wykonują więc zawodu zaufania publicznego. Przez ostatnie 16 lat ratownicy medyczni zdobyli ogromne zaufanie społeczne, choć z naturalnych względów mieli mniejszą siłę przebicia niż lekarze czy pielęgniarki. W czasie pandemii w sposób szczególny pokazali swoją determinację i zaangażowanie, pracując nieraz po kilkanaście godzin dziennie. Korzystając z okazji, chciałbym im za to serdecznie podziękować.

Ustawa, nad którą obecnie procedujemy, zapewne podnosi prestiż zawodu ratownika medycznego i wychodzi naprzeciw postulatom środowiska ratowników medycznych, ale przede wszystkim stwarza nowe możliwości rozwoju tego zawodu, w szczególności te związane z podnoszeniem kwalifikacji oraz sprawowaniem pieczy nad ratownikami medycznymi. Dlatego przyjęcie tej ustawy jest jak najbardziej zasadne i oczekiwane przez społeczeństwo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, który procedujemy na dzisiejszym, pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, dotyczy zapewnienia zachowania realnej wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego przy jednoczesnym dodatkowym wsparciu świadczeniobiorców o najniższych świadczeniach poprzez wprowadzenie w 2023 r. zmiany zasad waloryzacji rent i emerytur.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „W ostatnich latach, by chronić poziom najniższych świadczeń emerytalno-rentowych, zasady waloryzacji były modyfikowane. W 2012 r. incydentalnie została wprowadzona, w miejsce waloryzacji procentowej, waloryzacja kwotowa. Świadczenia emerytalno-rentowe zostały podwyższone co do zasady o kwotę 71 zł. W 2013 r. wskaźnik waloryzacji wyniósł 104,0% (przeciętna podwyżka 70,61 zł), natomiast w 2014 r. świadczenia emerytalno-rentowe zostały podwyższone wskaźnikiem waloryzacji na poziomie 101,6% (przeciętna podwyżka 29,87 zł).

W 2015 r. świadczenia emerytalno-rentowe zostały podwyższone wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 100,68%, jednak co do zasady nie mniej niż o kwotę wynoszącą 36 zł. W 2016 r. wsparciem dla szerokiej grupy emerytów i rencistów, z jednoczesnym zachowaniem wartości realnej wszystkich emerytur i rent, była wypłata jednorazowego dodatku (od 50 zł do 400 zł netto). W 2017 r., przy wskaźniku waloryzacji 100,44%, zagwarantowana została minimalna podwyżka świadczeń na poziomie 10 zł. Jednocześnie w tym samym roku podwyższone zostały najniższe świadczenia emerytalno-rentowe. Dla osób spełniających warunki stażowe najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna wzrosły z kwoty 882,56 zł do kwoty 1000 zł, co oznaczało wzrost o 117,44 zł, tj. o 13,3%.

W 2018 r. świadczenia emerytalno-rentowe były podwyższone wskaźnikiem waloryzacji 102,98%. W 2019 r. świadczenia emerytalno-rentowe wzrosły o ustawowy wskaźnik waloryzacji (102,86%), jednak nie mniej niż o 70 zł. Dodatkowo w maju 2019 r. emeryci i renciści otrzymali jednorazowe świadczenie pieniężne w kwocie 1100 zł brutto.

W 2020 r., analogicznie jak w roku 2019 r., zmodyfikowano obecnie obowiązujące zasady waloryzacji. Świadczenia emerytalno-rentowe wzrosły o ustawowy wskaźnik waloryzacji (103,56%), jednak nie mniej niż o 70 zł. Najniższa emerytura i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna zostały podwyższone do kwoty 1200 zł brutto. Jednocześnie w tym samym roku wprowadzono – na stałe – dodatkowe roczne świadczenie pieniężne (tzw. 13 emeryturę). W 2021 r. świadczenia emerytalno-rentowe wzrosły o wskaźnik waloryzacji wynoszący 104,24%, natomiast w 2022 r. o wskaźnik waloryzacji wynoszący 107%. W 2022 r., wynikający z wyliczeń wskaźnik waloryzacji emerytur i rent, oparty na opublikowanych przez Prezesa GUS wskaźnikach wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (105,1%) oraz 20% udziale realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (103%), kształtujący się na poziomie 105,7%, nie zapewniał odczuwalnej podwyżki, adekwatnej do wzrostu cen podstawowych dóbr i usług.

Stąd też realizując skuteczną politykę wsparcia seniorów, chcąc w większym stopniu zabezpieczyć ich sytuację finansową w związku z rosnącymi cenami towarów i usług konsumpcyjnych, Rada Ministrów w dniu 11 lutego 2022 r. przyjęła rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2022 r., ustalając wysokość przedmiotowego zwiększenia na poziomie 63,33% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2021 r. (wcześniej był to poziom 20%). W związku z powyższym, wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2022 r. wyniósł 107,0%.

W okresie ostatnich lat zasady waloryzacji świadczeń i mechanizm jej przeprowadzania były przedmiotem licznych zmian. Pomimo wprowadzenia zmian idących w kierunku poprawy sytuacji osób pobierających najniższe świadczenia emerytalno-rentowe, od 2015 r. do 2021 r. najniższa emerytura wzrosła o ponad 42%, a w odniesieniu do 2022 r. wzrost najniższej emerytury (od 2015 r.) to ponad 52%, wysokość tych świadczeń wciąż uznawana jest za niewystarczającą w odniesieniu do kosztów utrzymania. Stąd też w 2023 r., analogicznie jak w poprzednich latach, proponuje się modyfikację obecnie obowiązujących zasad waloryzacji, polegającą na:

a) podwyższeniu najniższych świadczeń odpowiednio do:

— 1588,44 zł w przypadku najniższej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej i renty socjalnej,

— 1191,33 zł w przypadku najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,

b) zastosowaniu ustawowego wskaźnika waloryzacji, przy zapewnieniu minimalnej gwarantowanej podwyżki świadczenia na poziomie 250 zł.

Zgodnie z projektowaną regulacją wszystkie emerytury i renty zostaną podwyższone wskaźnikiem waloryzacji), z gwarantowaną kwotą podwyżki 250 zł (art. 6 ust. 1 projektowanej ustawy)”.

W Sejmie projekt przeszedł niemal jednogłośnie, a głosowało za nim 444 posłów. W pełni popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw zakłada wzrost emerytur i rent o wskaźnik waloryzacji, który aktualnie jest na poziomie 113,8%.

Wzrost ten nastąpi od marca przyszłego roku. Ponadto mamy zagwarantowaną podwyższę o 250 zł. Zatem najniższe świadczenie zostanie podwyższone do kwoty 1588,44 zł – w przypadku najniższej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej i renty socjalnej oraz 1191,33 zł – w przypadku najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Zmiany zapowiadają również, iż w przypadku osób pobierających emeryturę częściową kwota waloryzacji nie będzie mogła być niższa niż 125 zł. Waloryzacja będzie miała również zastosowanie do emerytur i rent rolników indywidualnych, służb mundurowych oraz emerytur pomostowych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych i rodzicielskich świadczeń uzupełniających.

Ustawa wprowadza waloryzację świadczeń celem zachowania ich realnej wartości. Niestety przy obecnym poziomie inflacji ceny dóbr konsumpcyjnych w szybkim tempie wzrastają, zatem należy podjąć działania, które pozwolą emerytom i rencistom na dostosowanie ich świadczeń do wartości tych towarów. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Sądzę, że ta nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS i ta debata nie byłyby potrzebne, gdyby wcześniej uchwalono ustawę, w której ustalone zostałyby generalne zasady przyznawania rent i emerytur dla wszystkich uprawnionych. Ponieważ tak się nie dzieje od wielu lat, w debacie sejmowej i senackiej opozycja przedstawia swoje uzasadnione argumenty, a pan minister znów wraca do lat minionych i mówi: „Myślę, że jakbyśmy zapytali emerytów, czego doświadczyli za rządów Platformy Obywatelskiej i PSL, no to by nam wymienili podniesienie wieku emerytalnego… (Oklaski)… pięciozłotową waloryzację. Co tam jeszcze było?”.

I kontynuuje: „Nie pamiętamy, dlatego nie mamy nawet co wspominać, i stąd agresja w tej debacie, bo praktycznie tych wystąpień merytorycznych było bardzo mało. Żałuję bardzo, bo kwestia jest bardzo poważna i wiemy, że grupa, którą szczególnie musimy otoczyć opieką, są emeryci i renciści. Waloryzacja emerytur na 2023 r. wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom. Przecież waloryzacja to jest właśnie kwestia związana z inflacją, wzrostem i wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń.

Warto przypomnieć, że jesteśmy pierwszym rządem, który oprócz waloryzacji stałej, procentowej dokłada do tego inne działania, czyli oprócz waloryzacji mamy trzynastą i czternastą emeryturę, kwotę wolną od podatku do 2 tysięcy 500 zł dla emerytów. Jest też kwota ponad 2 tysiące 200 zł, z której korzystają emeryci, są też inne programy, które pomagają seniorom – chodzi o kwestię 500+ dla osób niesamodzielnych – z których korzystają nasi seniorzy, szereg programów, które ich wspierają. To też jest cały komponent wsparcia naszych seniorów.

W tym roku zdecydowaliśmy, żeby była waloryzacja kwotowo-procentowa. Przypominam sobie jedną waloryzację kwotowo-procentową dokonaną przez poprzedników, to było 71 zł. My dajemy 250 zł. To jest kwota najniższego wynagrodzenia, która dotknie wszystkie świadczenia, które są do kwoty 1 tysiąc 811 zł. Czyli wszyscy, którzy dzisiaj mają taką wysokość, będą mieli wysokość emerytury, otrzymają co najmniej 1 tysiąc 811 zł, i w tej grupie, o co pytał poseł Tomaszewski, będą wszyscy rolnicy. Wszyscy rolnicy otrzymają 250 zł, czyli nie będzie takiej sytuacji, jaka była w ubiegłym roku, która dotyczyła rolników”.

Ustawa zakłada, że wszystkie emerytury i renty zostaną podwyższone zgodnie z wskaźnikiem waloryzacji obecnie prognozowanym na poziomie 113,8%, z gwarantowaną kwotą podwyżki wynoszącą 250 zł. Trzeba w tym miejscu zdecydowanie zaakcentować, że waloryzacja zaplanowana na 2023 r. wynika z rekordowej inflacji.

Emeryci i renciści będą się cieszyć z każdej podwyżki ich uposażenia. Oni w swoim zawodowym życiu zrobili wiele, a dzisiaj ich los zależy od rządzących. Co roku słyszą, że potrzebne jest systemowe rozwiązanie, które sprawi, że będą godnie żyć, a ich świadczenia będą rosły systemowo. Z roku na rok liczba osób z minimalnym świadczeniem rośnie, a najniższa emerytura spada w stosunku do najniższego wynagrodzenia. W 2014 r. najniższa emerytura stanowiła 50% płacy minimalnej, natomiast w 2023 r. będzie to jedynie 44% płacy minimalnej.

Kolejną rzeczą, jaką obserwujemy przez ostatni okres rządów, jest spłaszczenie wysokości świadczeń. A zatem dłuższa praca oraz odprowadzanie składek coraz mniej się opłaca, finalnie i tak coraz większa grupa emerytów otrzymuje świadczenie w takiej samej wysokości. Nie wystarcza im na utrzymanie dotychczasowego poziomu życia. Proponowana waloryzacja dopiero od marca 2023 r. ma być na poziomie 113,8%, podczas gdy obecnie inflacja jest już na poziomie 17,9%, a prognozowana na marzec przyszłego roku może wynieść nawet 20%.

Dobrze, że w obecnych rozwiązaniach korzystacie z waloryzacji kwotowo-procentowej. Ale czy, idąc dalej, nie należałoby skorzystać z rozwiązań, które zaproponował premier Donald Tusk jeszcze w styczniu tego roku, a mianowicie dotyczących drugiej waloryzacji? To właśnie druga waloryzacja, we wrześniu tego roku, rozwiązałaby po części problem utraty wartości emerytury, bo obecnie ta wartość staje się coraz niższa. Należy uchronić naszych seniorów przed postępującym ubóstwem i coraz większą biedą.

Niezależnie od poczynionych przeze mnie uwag zagłosuję za tą ustawą, licząc na przygotowanie zmian systemowych, dających emerytom i rencistom gwarancję bezpieczeństwa ekonomicznego. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw jest odpowiedzią na realne potrzeby świadczeniobiorców w kontekście aktualnych cen, wzrostu wynagrodzeń i wskaźnika inflacji. Jednocześnie ustawodawca proponuje wsparcie osób, które pobierają najniższe świadczenia. Dlatego też emerytury i renty w 2023 r. będą waloryzowane w sposób procentowo-kwotowy.

W myśl omawianej ustawy od dnia 1 marca 2023 r. emerytury i renty będą wyższe o wskaźnik waloryzacji, który na ten moment prognozuje się na poziomie 113,8%. Ta wartość może jednak ulec zmianie, a jej ostateczna wysokość będzie znana dopiero w lutym przyszłego roku.

Ustawodawca przewiduje wzrost świadczeń dla osób pobierających najniższe świadczenia, dlatego też wartość minimalna emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej oraz renty socjalnej zostanie podniesiona do poziomu 1 tysiąca 588 zł 44 gr, a w przypadku najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – do kwoty 1 tysiąca 191 zł 33 gr.

Według ustawy renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy i renta inwalidzka III grupy wzrośnie o co najmniej 187 zł 50 gr. Jeśli chodzi o osoby pobierające emeryturę częściową, kwota waloryzacji nie będzie niższa niż 125 zł. Emerytury dla osób nieposiadających gwarancji wysokości najniższej emerytury z powodu nieprzepracowania co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn zostaną podniesione według omówionego wcześniej wskaźnika waloryzacji. Z kolei podwyższenie świadczeń przedemerytalnych proponuje się na zasadzie dodania 250 zł do kwoty świadczenia przedemerytalnego.

Ustawodawca porusza również kwestię podniesienia miesięcznej kwoty granicznej uprawniającej do przyznania świadczenia wyrównawczego, zgodnie z ustawą o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, do poziomu 3 tysięcy 46 zł 29 gr. Z kolei miesięczny próg wysokości otrzymywanych świadczeń, który uprawnia do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, zostanie podwyższony do 2 tysięcy 157 zł 80 gr.

Proponowane zmiany pozwolą uzyskać wyższe kwoty z tytułu omawianych świadczeń. To z kolei będzie odpowiedzią na potrzeby zgłaszane przez emerytów i rencistów. Jednocześnie pozwoli im to podnieść komfort swojego życia w dobie niepewnej sytuacji gospodarczej i ekonomicznej.

Należy mieć na względzie, że sytuacja emerytów i rencistów nie należy do prostych – koszty życia stale rosną, a w przypadku osób starszych i schorowanych dochodzą dodatkowe i często nieplanowane w domowym budżecie wydatki z tytułu leczenia czy rehabilitacji. Dlatego też należy dbać o tę grupę, by zapewnić jej jak najlepsze warunki bytowe.

Reasumując, uważam, że przedstawioną ustawę o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw należy ocenić pozytywnie.

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy, która jest przedmiotem dyskusji Wysokiej Izby, ma na celu modyfikację obecnie obowiązujących zasad waloryzacji poprzez podwyższenie najniższych świadczeń oraz zastosowanie ustawowego wskaźnika waloryzacji przy zapewnieniu minimalnej gwarantowanej podwyżki świadczenia na poziomie 250 zł. Nowelizacja zapewnia podwyższenie najniższych świadczeń do kwoty 1 tysiąca 588 zł 44 gr w przypadku emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej i renty socjalnej oraz do 1 tysiąca 191 zł 33 gr w przypadku najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Według ustawy waloryzacja tych świadczeń miałby nastąpić 1 marca 2023 r. Modyfikacja zasad waloryzacji będzie zastosowana analogicznie do emerytur i rent rolników indywidualnych, służb mundurowych oraz emerytur pomostowych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych i rodzicielskich świadczeń uzupełniających. Obecnie przewiduje się, że wskaźnik waloryzacji będzie wynosił 113,8%. Świadczenia z systemu ubezpieczeniowego rolników również wzrosną o nie mniej niż 250 zł. Co równie ważne, ustawa reguluje też podwyższenie miesięcznej kwoty granicznej uprawniającej do przyznania świadczenia wyrównawczego dla działaczy opozycji antykomunistycznej. Rząd Prawa i Sprawiedliwości stara się w jak największym stopniu wspierać i chronić polskich seniorów przed skutkami światowego kryzysu gospodarczego wywołanego przez pandemię COVID-19 oraz straszliwą wojnę w Ukrainie.

Wysoka Izbo! W pełni popieram regulacje zawarte w ustawie o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Jednym z obszarów polityki państwa jest właśnie polityka społeczna i realizowanie założenia bezpieczeństwa socjalnego obywateli. Dziękuję.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych przeprowadzana jest co roku, od dnia 1 marca, przy zastosowaniu procentowego wskaźnika waloryzacji, który odpowiada średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększonemu o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Niestety, obserwowany skokowy wzrost cen oraz ciągle wzrastająca inflacja powodują coraz gorszą sytuację emerytów i rencistów, w tym inwalidów wojennych.

Omawiana w Senacie ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw zakłada waloryzację procentowo-kwotową emerytur i rent, tj. o procentowy wskaźnik waloryzacji, a także poprzez ustalenie minimalnej zagwarantowanej podwyżki. To bardzo ważne rozwiązanie. Podwyższa się także omawianą ustawą miesięczną kwotę graniczną uprawniającą do przyznania świadczenia wyrównawczego, zgodnie z ustawą o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, a także miesięczny próg wysokości otrzymywanych świadczeń, który uprawnia do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Proponowana modyfikacja zasad waloryzacji będzie zastosowana analogicznie również do emerytur i rent rolników indywidualnych, służb mundurowych oraz emerytur pomostowych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych i rodzicielskich świadczeń uzupełniających.

Są to bardzo potrzebne i ważne rozwiązania, dlatego będę głosował za przyjęciem tej ustawy.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw zakłada modyfikację obecnie obowiązujących zasad waloryzacji poprzez podwyższenie najniższej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej i renty socjalnej do kwoty 1 tysiąca 588 zł 44 gr, zaś najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – do kwoty 1 tysiąca 191 zł 33 gr.

Jednocześnie przy ustalaniu podwyżki wszystkich emerytur i rent ustawa zakłada zastosowanie wskaźnika waloryzacji i zapewnia minimalną gwarantowaną podwyżkę na poziomie 250 zł. Wspomniana waloryzacja zaplanowana na 2023 r. wynika z rekordowej inflacji.

Projekt ustawy jest oczywiście jak najbardziej zasadny i potrzebny, albowiem seniorzy wymagają ochrony w obecnej sytuacji gospodarczej i zasługują na godne życie. Jednakże obawy budzi to, czy przewidziana w projekcie waloryzacja nadąży za szalejącą inflacją i drożyzną. Analizy pokazują, że proponowane rozwiązania nie wystarczą na utrzymanie dotychczasowego poziomu życia.

Biorąc pod uwagę powyższe, moim zdaniem przedmiotowy projekt zasługuje na poparcie, z tym że zasadnym jawi się zwiększenie przewidzianego w nim wskaźnika waloryzacyjnego. Jednocześnie postuluje się, aby nie poprzestać na tych zamianach i wprowadzać systemowe zmiany, które pozwolą seniorom na godne życie.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw zakłada waloryzację emerytur i rent o procentowy wskaźnik waloryzacji, a także poprzez ustalenie minimalnej zagwarantowanej podwyżki. Podwyższa również miesięczną kwotę graniczną uprawniającą do przyznania świadczenia wyrównawczego, zgodnie z ustawą o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, a także miesięczny próg wysokości otrzymywanych świadczeń, który uprawnia do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Bezspornie waloryzacja jest konieczna. Zgodnie z nowelizacją od marca 2023 r. emerytury i renty, w tym rolnicze, wzrosną o co najmniej 250 zł. Minimalne świadczenia wyniosą 1 tysiąc 588 zł 44 gr. Czy to dużo? W sytuacji pędzącej obecnie inflacji i katastrofalnej siły, wartości złotego to sprawa wątpliwa. Nie wiemy, jaki będzie poziom inflacji w przyszłym roku, nie wiemy, kiedy pan Glapiński w końcu będzie mógł udowodnić malejącą inflację, na razie wszystkie słowa prezesa Glapińskiego o sytuacji pod kontrolą są, jak widać, bez żadnego pokrycia.

Dlatego oczywiście nowelizujmy, waloryzujmy, ale cały czas trzymajmy rękę na pulsie. Sytuacja jest bardzo dynamiczna, a los seniorów, emerytów i rencistów nikomu nic może pozostawać obojętny. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, który procedujemy na dzisiejszym, pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, dotyczy usprawnienia procesu wydawania decyzji, postanowień oraz innych pism sporządzanych w sposób masowy z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, co ma zapewnić skuteczne doręczanie korespondencji, zarówno wysyłanej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak i wysyłanej przez ZUS do płatników składek.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Proponowane zmiany dotyczą między innymi doprecyzowania przepisów w zakresie dokumentów poświadczających, zmian w zakresie nienależnie pobranych świadczeń polegających na poszerzeniu katalogu przepisów, które należy stosować do świadczeń innych niż z ubezpieczeń społecznych, podpisywania decyzji, postanowień i pism nadrukiem imienia i nazwiska, co przyspieszy cały proces wydawania decyzji, postanowień oraz innych pism, które są sporządzane w sposób masowy z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zwanego dalej «Zakładem» lub «ZUS», przepisów dotyczących płatnika składek, który korzysta z ulg w postaci odroczenia terminu płatności lub rozłożenia należności na raty, a także zmian w zakresie doręczania pism w postaci elektronicznej. Ostatnia zmiana ma charakter porządkujący i ma na celu zapewnienie skutecznego doręczania pism zarówno wysyłanych do ZUS, jak i wysyłanych przez ZUS. […]

Platforma Usług Elektronicznych (PUE) jest elektroniczną skrzynką podawczą ZUS. Obecnie liczba zarejestrowanych profili, tj. klientów, którzy mają założone konto na PUE, to ponad 9 mln. Liczba ta stale wzrasta z uwagi na zmianę sposobu komunikacji klientów z urzędami na formę elektroniczną. Tak duża liczba klientów korzystających z PUE pozwala na coraz większy udział korespondencji elektronicznej wysyłanej przez ZUS. Dodatkowo obsługa wniosków składanych w ramach tarcz antykryzysowych, programów Dobry Start, Rodzina 500+ oraz rodzinny Kapitał Opiekuńczy zakłada komunikację z klientem tylko w sposób elektroniczny za pośrednictwem PUE.

Ponadto ustawa z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 569, z późn. zm.) wprowadza dla obywateli i przedsiębiorców jeden adres elektroniczny, który ma służyć komunikacji elektronicznej. Część klientów ma ustawowy obowiązek posiadania takiego adresu w terminie wskazanym w ustawie z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, a pozostali mają możliwość skorzystania z tych rozwiązań”.

W Sejmie projekt przeszedł niemal jednogłośnie, głosowało za nim 445 posłów. W pełni popieram niniejszą ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszalku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw ma na celu doprecyzowanie przepisów dotyczących dostarczania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pism w postaci elektronicznej, jak również sposobu ich opracowania z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego. Ponadto nowelizacja ustawy umożliwi uprawnionym osobom wystąpienie z wnioskiem o zmianę tzw. renty uczniowskiej na rentę socjalną.

Nowelizacja ustawy reguluje kilka istotnych kwestii ważnych dla efektywnego funkcjonowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W głównej mierze zmiany dotyczą podpisywania postanowień i decyzji ZUS nadrukiem imienia i nazwiska. Doprecyzowano również przepisy w zakresie nienależnie pobranych świadczeń oraz uregulowano zasady dotyczące płatników składek, którzy zawarli umowę o rozłożeniu na raty należności lub odroczeniu terminu płatności.

Osobiście uważam, że dobrym rozwiązaniem jest uregulowanie kwestii związanej z możliwością łączenia renty uczniowskiej z innymi świadczeniami. Obecnie renta uczniowska nie funkcjonuje w systemie prawnym, ponieważ została zastąpiona przez rentę socjalną, co oznacza, że renta ta przysługuje osobom, które są niezdolne do pracy z powodu choroby lub naruszenia sprawności, które powstało przed ukończeniem osiemnastego roku życia w tracie nauki w szkole albo w szkole wyższej przed ukończeniem dwudziestego piątego roku życia. ZUS często wydawał różne decyzje, które były niejasne dla zainteresowanych oraz wprowadzały ogromne zamieszanie.

Omawiana ustawa naprawi wszystkie błędy, które zostały popełnione w poprzednich procesach legislacyjnych. Chaos, brak porozumienia z ekspertami oraz środowiskiem społecznym, jak również tworzenie prawa w pośpiechu świadczy tylko o braku kompetencji i niestabilności rządzących. Dopiero po wysłuchaniu postulatów grup społecznych zgłaszających uwagi do poprzednich prac legislacyjnych następuje refleksja i chęć naprawienia błędów. Ale lepiej późno niż wcale. Dziękuję.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana dzisiaj ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw przewiduje zmiany porządkujące w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i w innych ustawach. Rozwiązania dotyczą uregulowania w zakresie płatników składek, którzy zawarli umowę o ulgę w sprawie spłaty należności. Problem pojawił się na zmianach, które weszły w życie 1 stycznia 2022 r., a związane były z Polskim Ładem.

Ustawa poprawia funkcjonowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ale też rozwiązuje jeden z problemów związanych z płatnikami składek w przypadku rozłożenia na raty należności czy odroczenia terminu płatności składek, a także w sytuacjach dotyczących zasiłku chorobowego. Sprawy te zostaną uporządkowane ustawowo tak, aby w przypadku rozłożenia należności na raty również te osoby nie były traktowane jako dłużnicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Rozwiązania dotyczą również zmiany w zakresie doręczania pism w postaci elektronicznej – są to zmiany w zakresie doręczania pism przez ZUS i do ZUS. Zmiany dotyczą również m.in. doprecyzowania przepisów w zakresie dokumentów poświadczających, są także zmiany w zakresie nienależnie pobranych świadczeń, podpisywania decyzji i inne.

Ustawa naprawia błędy legislacyjne popełnione przez większość sejmową w poprzednich procesach legislacyjnych, wynikające z nadmiernego pośpiechu legislacyjnego, chaosu, bałaganu, niesłuchania ekspertów, odrzucania poprawek senackich, przygotowanych rzetelnie przez legislatorów Bura Legislacyjnego Senatu i dogłębnie omówionych na posiedzeniach komisji. Po już 3 latach trwania obecnej kadencji Sejmu i Senatu można byłoby przyjąć, że zgłaszane przez opozycję poprawki, zarówno legislacyjne, jak i merytoryczne, zmierzają w większości przypadków do poprawy procedowanych w pośpiechu ustaw. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Grzegorza Czeleja w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych służy doprecyzowaniu przepisów w zakresie dokumentów poświadczających, wprowadzenia zmian w zakresie nienależnie pobranych świadczeń polegających na poszerzeniu katalogu przepisów, które należy stosować w odniesieniu do świadczeń innych niż z ubezpieczeń społecznych, podpisywania decyzji, postanowień i pism nadrukiem imienia i nazwiska, co przyspieszy cały proces wydawania decyzji, postanowień oraz innych pism, które są sporządzane w sposób masowy z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Rozwiązania te przewiduje się również w rozstrzyganych przez organy emerytalne sprawach, o których mowa w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.

Rozwiązania zawarte w ustawie dotyczą uregulowania w zakresie płatników składek, którzy zawarli umowę o ulgę w sprawie spłaty należności. Ustawa reguluje również kwestię przepisów dotyczących płatnika składek, który korzysta z ulg w postaci odroczenia terminu płatności lub rozłożenia należności na raty. Ustawa przyjmuje normę, że osoba nie ma zadłużenia z tytułu składek po spełnieniu ustawowych warunków, to znaczy: opłaca należności z tytułu składek w terminach i wysokości ustalonych w umowie oraz nie posiada zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek nieobjętych umową. W związku z tym płatnik składek, który na bieżąco opłaca należności wynikające z zawartej z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych umowy, w momencie choroby czy wypadku otrzyma świadczenia z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego.

Wysoka Izbo, ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw zawiera wiele pozytywnych zmian dla obywateli, szczególnie jeśli chodzi o proces administracyjno-prawny, także przyspieszenie tego procesu. Wobec tego popieram przedmiotową ustawę. Dziękuję.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Nowelizacja ustawy o kuratorach sądowych reguluje kwestie dotyczące zarówno naboru na aplikację kuratorską, jak i samej aplikacji oraz kończącego ją egzaminu. Wprowadza także zmiany w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej kuratorów, doprecyzowuje kompetencje Krajowej Rady Kuratorów i rozszerza nadzór ministra sprawiedliwości oraz prezesów sądów nad kuratorską służbą sądową.

Z pewnością kuratorzy są jednym z fundamentów polskiego wymiaru sprawiedliwości, mają podstawowe znaczenie dla jakości i sprawności wykonywania orzeczeń sądowych. Kuratorzy od dawna wskazywali, że obowiązująca regulacja, choć sprawdzała się przez minionych 20 lat, wymaga dostosowania do zmieniającej się rzeczywistości, m.in. w zakresie praw i obowiązków kuratorów sądowych. To zrozumiałe, świat się zmienia, wszystko pędzi do przodu, obowiązków nie ubywa i dlatego stale trzeba dostosowywać prawo.

Jest jednak kilka wątpliwości, m.in. w zakresie nowelizacji zapisów dotyczących powoływania kuratora okręgowego. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami kuratora okręgowego powołuje na 6-letnią kadencję prezes sadu okręgowego spośród kandydatów wybranych przez okręgowe zgromadzenie kuratorów ze swego grona bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy członków zgromadzenia. Po zmianie, i na te obawy wskazują sami kuratorzy, będzie go powoływał minister sprawiedliwości spośród kuratorów zawodowych okręgu, w którym pełni on służbę albo, co bardzo istotne, spoza tego okręgu. Czy to kolejna furtka do obstawienia stanowisk swoimi nominatami? Ta kwestia jest niezwykle niepokojąca. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ze względu na fakt, że funkcjonowanie kuratorskiej służby sądowej ma ogromny wpływ na działanie wymiaru sprawiedliwości, jak również ze względu na to, że jest to zawód bardzo obciążający – należy tu też brać pod uwagę wiele wątpliwości interpretacyjnych co do unormowań regulujących te kwestie – niezbędne jest znowelizowanie ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych.

Słusznie wprowadzono regulacje umożliwiające kuratorowi zawodowemu pokrzywdzonemu przestępstwem w związku z wykonywaniem czynności służbowych uzyskanie od pracodawcy zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu karnym, w którym uczestniczył w charakterze pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego. Kuratorowi społecznemu zwrot tychże kosztów przysługuje od sądu rejonowego. Przemawia za tym specyfika pracy kuratorów sądowych, bardzo różniąca się od pracy innych osób zatrudnionych w sądownictwie, a jednocześnie charakteryzująca się zagrożeniami podobnymi do tych, jakie dotyczą funkcjonariuszy Policji czy Służby Więziennej. Podkreślenia jednak wymaga, iż pozytywnie należy ocenić zapis o braku przesłanek do zwrotu kosztów kuratorowi sądowemu, jeżeli sąd zasądził wydatki związane z ustanowieniem pełnomocnika. Bezsprzeczne jest, iż kuratorzy sądowi ze względu na pracę ze szczególnymi kategoriami osób, m.in. ze sprawcami przestępstw, osobami z zaburzeniami, jak również uzależnionymi, są bardzo narażeni na stres. Zasadne są więc wszelkie rozwiązania mające na celu zapewnienie kuratorowi zawodowemu pomocy psychologicznej. Dzięki procedowanej ustawie nie będzie już wątpliwości, że to prezes sądu rejonowego będzie podejmował czynności z zakresu stosunku pracy wobec kuratora zawodowego, a prezes sądu okręgowego wobec kuratora okręgowego i zastępcy kuratora okręgowego. Słuszne jest także rozszerzenie kompetencji prezesa sądu okręgowego, który może mianować kuratora zawodowego, przenieść go do innego sądu oraz zawiesić w czynnościach.

Jestem przekonany, że dzięki procedowanym zmianom poprawi się organizacja kuratorskiej służby sądowej, jak również jakość i efektywność pracy kuratorów. Odformalizowane zostaną również procedury rozstrzygania spraw kadrowych kuratorów zawodowych, dzięki czemu możliwe będzie podejmowanie szybkich decyzji personalnych.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o kuratorach sądowych, który procedujemy na dzisiejszym, pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, dotyczy m.in. określenia zasady nadzoru nad kuratorami sądowymi, roli i kompetencji ministra sprawiedliwości, prezesa sądu apelacyjnego, prezesa sądu okręgowego i prezesa sądu rejonowego, zmiany sposobu i trybu powoływania kuratorów okręgowych, wprowadzenia zasady kadencyjności kierowników zespołów kuratorskiej służby sądowej.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „Jednym z istotniejszych czynników mających wpływ na zapewnienie optymalnych warunków do wykonywania zadań przez kuratorów sądowych jest zapewnienie im jak największego poziomu bezpieczeństwa w związku z wykonywanymi przez nich obowiązkami służbowymi. Projekt wychodzi naprzeciw postulatom środowiska kuratorskiego i wprowadza nowe rozwiązania umożliwiające kuratorowi sądowemu zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu karnym, w którym uczestniczył w charakterze pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego, oraz uzyskanie pomocy psychologicznej.

Projekt zakłada, że kuratorowi zawodowemu, pokrzywdzonemu przestępstwem w związku z wykonywaniem czynności służbowych, przysługuje od pracodawcy, na jego wniosek, zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu karnym, w którym uczestniczył w charakterze pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego. Kuratorowi społecznemu natomiast zwrot powyższych kosztów przysługuje od sądu rejonowego, w którym pełni swoją funkcję. Zwrot kosztów zastępstwa procesowego obejmuje wydatki rzeczywiście poniesione, do wysokości stawki określonej przepisami o ponoszeniu przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata albo radcę prawnego z urzędu.

Jednocześnie projekt zakłada, że zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie przysługuje kuratorowi sądowemu uczestniczącemu w postępowaniu karnym w charakterze oskarżyciela posiłkowego, na rzecz którego sąd zasądził wydatki związane z ustanowieniem pełnomocnika. Rozwiązanie to ma przeciwdziałać uzyskaniu przez kuratora bezpodstawnego przysporzenia.

Proponowana regulacja znajduje uzasadnienie w wynikach pracy związanej z monitorowaniem w Ministerstwie Sprawiedliwości zdarzeń kryzysowych wpływających na bezpieczeństwo funkcjonowania sądów powszechnych, w tym dotyczących przypadków czynnej napaści na kuratorów sądowych.”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o kuratorach sądowych ma na celu uregulowanie kwestii dotyczących naboru na aplikację kuratorską, samej aplikacji oraz kończącego ją egzaminu. Zakłada również możliwość usunięcia wadliwych rozwiązań organizacyjnych i ustrojowych, mających wpływ na jakość pracy kuratorskiej służby sądowej. Chodzi m.in. o doprecyzowanie unormowań dotyczących stosunku pracy kuratorów zawodowych, rozwiązania albo wygaśnięcia stosunku pracy oraz modyfikację wadliwych materialnie i proceduralnie zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej, utrudniających wydalenie ze służby kuratorskiej osób, które naruszyły prawo. Ponadto ustawa doprecyzowuje kompetencje Krajowej Rady Kuratorów oraz rozszerza nadzór ministra sprawiedliwości i prezesów sądów nad kuratorską służbą sądową.

Omawiany projekt ustawy wprowadza również możliwość użytkowania prywatnych aut do celów służbowych przez kuratorów, a koszty ich użytkowania zostaną sfinansowane przez pracodawcę. Mimo to zastanawiam się, w jaki sposób ministerstwo zamierza ujednolicić stosowanie przepisów ustawy na terenie całego kraju. Niesprecyzowane i źle sformułowane prawo może skutkować różną oceną wielu sytuacji. Praca kuratora jest wykonywana głównie w terenie, więc oczywiste jest to, iż w tym przypadku auto jest niezbędne. Ale, jak wiadomo, koszty paliwa są coraz wyższe oraz samo utrzymanie jest coraz droższe, co więcej, takie koszty w zależności od pojazdu znacznie się od siebie różnią. Warto wziąć to pod uwagę.

Kuratorzy niejednokrotnie zgłaszali postulaty związane z kwestią zwrotu kosztów używania prywatnego samochodu podczas wykonywania swoich obowiązków.

Zawód kuratora wymaga ogromnej wytrwałości fizycznej i psychicznej nie tylko od osób wykonujących ten zawód, ale również od ich rodzin. Praca ta wymaga ogromnego zaangażowania oraz wytrwałości, a wprowadzenie zmian w sferze funkcjonowania kuratorów zawodowych i społecznych jest jak najbardziej potrzebne. Dziękuję.

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Pragnę zapewnić szanowne senatorki i senatorów o wyjątkowości oraz znaczeniu dla środowiska kuratorów sądowych, w tym Krajowej Rady Kuratorów, poprawek proponowanych do ustawy o zmianie ustawy o kuratorach. Zgodnie z treścią art. 1 niniejszej ustawy „kuratorzy sądowi realizują określone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, związane z wykonywaniem orzeczeń sądu”. Pojęcia i definicje przytoczone w tymże artykule ustawy są oczywiście rozwinięte w dalszych częściach tego aktu prawnego, którego adresatami są zasadniczo pracownicy wymiaru sprawiedliwości, organów ścigania, pracownicy szkół, ośrodków i placówek opiekuńczo-wychowawczych.

Zamierzam z tego miejsca przekonać parlamentarzystów dwóch Izb – jak sądzę, poprawkami tymi zajmie się Sejm — by uwzględnili w głosowaniu, bez względu na przynależność partyjną, poprawki zaproponowane przez środowisko kuratorów zawodowych ze względu na szczególny charakter służby tych osób, służby, podkreślam, wobec wszystkich obywateli RP bez względu na przekonania i konotacje polityczne. Osoby wykonujące ten zawód dotychczas nie posiadały wystarczających gwarancji prawnych w przedmiocie bezpieczeństwa osobistego, własnego, jak i swoich rodzin. Nie mogą one stosować środków przymusu bezpośredniego w sytuacjach kryzysowych, zazwyczaj pracują w pojedynkę. Czas ich pracy w zasadzie nie jest normowany w sposób charakterystyczny, przyporządkowany etatom. Kuratorzy sądowi muszą kontrolować, wychowywać, resocjalizować, diagnozować oraz oddziaływać względem dozorowanych czy nadzorowanych, czyli, mówiąc ogólnie, podopiecznych za dnia, po południu, wieczorem, w soboty, niedziele i święta. Dotychczas nie mieli także zapewnionej pomocy psychologicznej. A przecież ta grupa zawodowa jest swoistym przedłużeniem władzy sądowniczej. Sposób, metody oraz jakość i efektywność wykonywania zadań, w tym sprawdzania realizacji obowiązków nałożonych przez sąd, wiąże się ściśle z długofalowym procesem przywracania sprawców czynów zabronionych, w tym nieletnich, z powrotem do społeczeństwa, zgodnie z obowiązującymi normami moralnymi, obyczajowymi czy też kulturowymi na danym obszarze oddziaływania. Kuratorów sądowych zawodowych i społecznych, o których nowelizacja, zdaje się, zapomina, można określić przysłowiowymi strażnikami i gwarantami tego, aby wyroki sądowe w sprawach karnych lub rodzinnych były po prostu przestrzegane. Ci funkcjonariusze publiczni często odwiedzają w domach rodziny patologiczne, dysfunkcyjne, zaburzone i zmierzają się z całym wieloaspektowym okrucieństwem współczesnej Polski – w trudnych warunkach, w trudnym terenie, w mateczniku osób potrzebujących pomocy. Dotyczy to zwłaszcza kuratorów sądowych społecznych. W imieniu państwa polskiego – podkreślam, naszego państwa – funkcjonariusze publiczni, jakimi są kuratorzy, „uzdrawiają” niedostosowaną tkankę społeczną w celu odpowiedniego funkcjonowania w taki sposób, aby wszystkim pozostałym grupom i warstwom społecznym żyło się lepiej i bezpieczniej. Ta praca to służba, ciężka i odpowiedzialna. Przechodzę więc z uwagą do omówienia proponowanych poniżej poprawek.

Poprawka dotycząca art. 13 ust. 3. Proponuje się tutaj nadać przepisom brzmienie zgodne z wolą i oczekiwaniami nie tylko tego środowiska, ale i środowiska innych zawodów wspierających polskie rodziny: ,,3. Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z Krajową Radą Kuratorów Sądowych, określi, w drodze rozporządzenia, standardy obciążenia pracą kuratora zawodowego, zawierające rodzaje spraw i czynności podejmowanych przez kuratorów zawodowych, uwzględniając czas potrzebny na ich wykonanie”.

Należy zauważyć, że w obowiązującym stanie prawnym art. 13 ust. 3 mówi o tym, że minister sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Kuratorów, określi, w drodze rozporządzenia, standardy obciążenia pracą kuratora zawodowego, uwzględniając wielkość indywidualnego obciążenia kuratora pracą przy wykonywaniu dozorów, nadzorów oraz innych czynności, w stopniu zapewniającym szybkie i prawidłowe wykonywanie orzeczeń sądu. Upoważnia się zatem ministra sprawiedliwości do jednostronnego ocenienia obciążenia kuratorów pracą, niemal w całkowitym oderwaniu od norm czasu pracy i odpoczynku, nie licząc się ze stanowiskiem przedstawicieli Krajowej Rady Kuratorów. Praktyka powszechnie stosowana przez prawodawcę nie może wyglądać tak, że zdanie zawodowego organu samorządowego w istotnych aspektach branżowych jest całkowicie pomijane. Stosowane mają być statystki tzw. uśredniające, w których zgodnie z nowelą proponowaną przez stronę rządową mają się znaleźć enumeratywnie określone, przypisane zadania równomiernie rozłożone przez zespoły kuratorskiej służby sądowej, które z kolei będą decydowały komu można i komu należy jeszcze dodać zadania, bo jego średnia obciążenia pracą jest niższa. Standardy obciążenia pracą kuratorów sądowych w mojej ocenie są konieczne do wprowadzenia, gdyż przy uwzględnianiu ogólnej charakterystyki pracy kuratorów, służby przedstawionej na wstępie, nie można się opierać na suchych danych statystycznych. Najważniejszy jest człowiek wykonujący tę służbę, czyli czynnik ludzki. Obecnie w statystykach nie uwzględnia się kwestii wywiadów środowiskowych, spraw zawieszonych, udziału w pracach zespołów interdyscyplinarnych, grupach roboczych, odbiorach dzieci itp.

Analizując wszystkie poprawki proponowane przez środowisko kuratorów sądowych, zwróciłam szczególną uwagę na propozycje przyjęcia następującej poprawki – nr 2 – dotyczącej art. 90, kwestii dotychczas w ogóle nienowelizowanej, w brzmieniu: w art. 90 ust. 2 wyrazy „wynosi od 2% do 4%” zastąpić wyrazami ,,wynosi od 4% do 8%”; w art. 90 ust. 4 skreślić wyrazy „w postępowaniu wykonawczym” oraz skreślić wyrazy „w wysokości 4%” zastępując je wyrazami „w wysokości 8%”. Z kolei w nowelizowanej ustawie proponuje się w pkcie 71 lit. c, dotyczącym art. 91, w zmienianym ust. 2 wyraz „10%” zastąpić wyrazem ,,20%”.

W Polsce mamy ok. 30 tysięcy kuratorów sądowych społecznych. Uwzględnić należy fakt, iż wykonują oni w znacznej mierze zadania tożsame pod względem jakościowym i merytorycznym co kuratorzy sądowi zawodowi, wspomagając zawodowych kuratorów poprzez swój wkład pracy dający gwarancję rzetelności, a także poprzez wykorzystanie wiedzy specjalistycznej i posiadanych uprawnień. Kuratorami sądowymi społecznymi są głównie pedagodzy, psycholodzy, terapeuci, wychowawcy placówek resocjalizacyjnych czy opiekuńczych, policjanci, osoby posiadające wykształcenie prawnicze. Są oni szczególnie narażeni na wszelkie ryzyka opisane i przedstawione na wstępie.

Zwróćmy uwagę na to, że koszt, obciążenie Skarbu Państwa w przypadku przyjęcia tejże poprawki nie będzie znaczne w porównaniu z innymi kosztami, wydatkami budżetowymi i pozabudżetowymi, natomiast korzyści dla milionów Polaków będą znaczne. Zatrzymajmy w sądach kuratorów społecznych, którzy dzisiaj za wykonanie od kilku do kilkunastu czynności o różnym standardzie, w tym o różnym stopniu trudności, otrzymują kwoty od 40 zł do zaledwie 81,28 zł, a poświęcają swój czas – jeden nadzór lub dozór może sumarycznie trwać nawet kilkanaście godzin. Są sytuacje, w których kurator sądowy społeczny poświęca kilkanaście godzin na jedną rodzinę, szczególnie w zespołach kuratorów do spraw orzeczeń w sprawach rodzinnych i nieletnich. Tacy kuratorzy często nie zastają na miejscu domowników czy innych osób zainteresowanych dobrem dzieci – pedagogów, psychologów, nauczycieli, policjantów i innych – i muszą ponawiać określone czynności. Musimy pamiętać, że jeżeli wykreujemy narzędzia do bardziej skutecznej pracy, służby kuratorów sądowych, umożliwimy im tym samym bardziej wydajną pracę, ale głównie zapobiegniemy wielu potencjalnym tragediom rodzinnym, którymi media niemal codziennie nas przytłaczają.

Argumenty szczegółowo przedstawione przez krajową radę kuratorów zawodowych oraz uzasadnienie w sprawie zlecania kuratorom sądowym społecznym zadań dotyczących sporządzania wywiadów środowiskowych w ramach postępowań rozpoznawczych i przygotowawczych, związanych z orzeczeniami sądowymi – w tym przesłanka zwiększonego nakładu pracy i wysiłku wykonywanych w postępowaniu wykonawczym – całkowicie do mnie przemawiają, dlatego proponuję cele poprawki nr 2 uwzględnić w całości w przyszłej propozycji legislacyjnej.

Po uwzględnieniu proponowanych poprawek będę głosowała za przyjęciem procedowanej ustawy. Jest to bardzo oczekiwane przez środowisko kuratorów i jednocześnie zgodne z moim przekonaniem co do konieczności wprowadzenia zmian.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

W związku z powołaniem na mocy rozporządzenia Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. Prokuratury Europejskiej, która jest niezależnym organem Unii Europejskiej właściwym do dochodzenia, ścigania i stawiania przed sądem sprawców i współsprawców przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, wskazanych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. oraz rozporządzeniu Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r., aby możliwe było jej uprawnienie do występowania w ramach prowadzonych postępowań karnych w naszym kraju, konieczne jest znowelizowanie przepisów kodeksu postępowania karnego.

Ze względu na fakt, iż Prokuratura Europejska nie jest organem państw członkowskich uczestniczących w mechanizmie wzmocnionej współpracy, a w związku z tym, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami kodeksu postępowania karnego, nie jest uprawniona do występowania w ramach prowadzonych postępowań karnych nawet w zakresie swoich kompetencji, konieczne jest przyjęcie regulacji doprecyzowujących zasady współpracy Polski, zawartych w ustawie o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz ustawy – Prawo o prokuraturze. Dzięki temu w przypadku przestępstw wymienionych w rozporządzeniu Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. EPPO będzie mógł wszczynać postępowanie przygotowawcze, wnosić akt oskarżenia i sprawować funkcje oskarżyciela publicznego przed właściwymi sądami w Polsce aż do ostatecznego zakończenia sprawy, a zatem Prokuratura Europejska zostanie włączona do kręgu podmiotów uprawnionych do funkcjonowania w transgranicznym obrocie prawnym. Ponadto Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej spełni zobowiązanie do lojalnej współpracy z Unią w wykonywaniu zadań wynikających z traktatów poprzez ułatwianie wypełniania zadań przez Unię oraz niepodejmowanie środków, które mogłyby zagrażać spełnieniu celów Unii. Słusznie zaś wprowadza się obowiązek odmowy wykonania żądanej czynności lub udzielenia informacji, jeżeli żądana czynność lub udzielenie informacji byłyby sprzeczne z zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej lub naruszały suwerenność RP.

Nie budzą żadnych moich wątpliwości zmiany wprowadzane do ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, dzięki którym jednoznacznie zostaną uregulowane kwestie powoływania i odwoływania dyrektorów i zastępców dyrektora departamentu lub biura Prokuratury Krajowej oraz naczelnika Wydziału Spraw Wewnętrznych.

Popieram wprowadzenie omawianych przez nas regulacji, ponieważ dzięki nim zapewniona zostanie koordynacja między polskimi prokuratorami a Prokuraturą Europejską, jak również zachowana zostanie jednolitość w podejmowaniu strategicznych decyzji.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Będąca przedłożeniem rządowym nowelizacja ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz ustawy – Prawo o prokuraturze, którą procedujemy na dzisiejszym, pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu, dotyczy nowelizacji przepisów k.p.k. włączającej Prokuraturę Europejską do kręgu podmiotów uprawnionych do funkcjonowania w transgranicznym obrocie prawnym i umożliwiającej polskim prokuratorom i sądom wykonywanie jej wniosków, jak również wprowadzającej możliwość występowania przez polskie prokuratury i sądy do Prokuratury Europejskiej o zabezpieczenie i przekazanie materiału dowodowego w sprawach objętych jej kompetencją.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: ,,Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej, zgodnie z art. 4 Traktatu o Unii Europejskiej, jest natomiast zobowiązana do lojalnej współpracy z Unią w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatów, w tym przez ułatwianie wypełniania przez Unię jej zadań oraz powstrzymanie się od podejmowania środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii. Również art. 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że zarówno Unia, jak i jej państwa członkowskie są zobowiązane do zwalczania wszelkich działań naruszających interesy finansowe Unii, a państwa członkowskie do podejmowania takich samych środków do zwalczania nadużyć finansowych naruszających interesy finansowe Unii, jakie podejmują do zwalczania nadużyć finansowych naruszających ich własne interesy finansowe.

Tym samym niezbędna jest nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania karnego włączająca Prokuraturę Europejską do kręgu podmiotów uprawnionych do funkcjonowania w transgranicznym obrocie prawnym i umożliwiająca polskim prokuraturom i sądom wykonywanie jej wystąpień, jak również wprowadzająca możliwość występowania przez polskie prokuratury i sądy do Prokuratury Europejskiej o zabezpieczenie i przekazanie materiału dowodowego w sprawach objętych jej kompetencją. (…)

W celu koordynacji i integracji różnych działań między polskimi prokuratorami a Prokuraturą Europejską, a także zapewnienia jednolitości w podejmowaniu strategicznych i taktycznych decyzji, projektowany przepis dodatkowo wskazuje, że kontakt między polskimi jednostkami organizacyjnymi prokuratury a Prokuraturą Europejską, w tym wszelka korespondencja, przekazywanie informacji, nakazy, wnioski lub inne wystąpienia kierowane przez polskich prokuratorów do Prokuratury Europejskiej, będą odbywały się za pośrednictwem Prokuratury Krajowej. Jednocześnie wprowadza się obowiązek odmowy wykonania żądanej czynności lub udzielenia informacji, jeżeli żądana lub udzielenie informacji byłyby sprzeczne z zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej lub naruszały suwerenność RP”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Beaty Małeckiej-Libery w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senator Beaty Małeckiej-Libery w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Szanowny Panie Ministrze!

Zgodnie z projektem zmiany ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze rząd zmierza do powołania i odwołania dyrektorów i zastępców dyrektorów departamentu lub biura Prokuratury Krajowej oraz naczelnika Wydziału Spraw Wewnętrznych wyłącznie przez prokuratora krajowego.

W moim przekonaniu, co podnoszono także na etapie procedowania projektu, ustawa nowelizująca ma na celu swego rodzaju zabezpieczenie obecnej polityki kierownictwa Prokuraturą Krajową na wypadek zmiany politycznej na stanowisku ministra sprawiedliwości – prokuratora generalnego, poprzez odebranie kompetencji tego ostatniego na rzecz prokuratora krajowego. Warto przypomnieć, że odwołanie prokuratora krajowego wymaga zgody prezydenta RP.

Na posiedzeniu właściwej komisji sejmowej przedstawiciel Prokuratury Krajowej wskazał w odpowiedzi na powyższe zarzuty m.in., że przyznanie takich kompetencji ma wynikać z faktu, że skoro „prokurator krajowy ma ponosić odpowiedzialność za należyte wykonywanie zadań prokuratora krajowego, własnych oraz obsługę prokuratora generalnego, to musi mieć po prostu wpływ na funkcjonowanie Prokuratury Krajowej”. Z wypowiedzi tej wynika zatem, że dotychczas prokurator krajowy takiego wpływu nie miał.

Jednocześnie przedstawiciel ten zaprzeczył, aby stanowiska te obsadzał prokurator generalny, wskazując, że „ustawa nie zmienia i nie przynosi żadnych kompetencji, bo prokurator generalny nie powołuje dyrektorów w Prokuraturze Krajowej i nigdy tego nie robił” i „nie ma tu żadnej zmiany i nikt prokuratorowi generalnemu niczego nie odbiera, ponieważ prokurator generalny nie jest kierownikiem jednostki”.

W związku z powyższym chciałabym wskazać na sprzeczność intencji projektodawcy z wyjaśnieniami przedstawiciela Prokuratury Krajowej. Skoro aktualnie prokurator generalny nie ma kompetencji, które ustawa ma przyznać na wyłączność prokuratorowi krajowemu, to kto takowe posiada? Oczywiste jest przecież, że nie prokuratorzy jednostek podrzędnych Prokuratury Krajowej.

Obawiam się, że prawdziwy cel omawianych zmian zbiega się z zastrzeżeniami, które podnoszono w trakcie prac nad ustawą w izbie niższej, a jako taki, w moim przekonaniu, nie zasługuje na poparcie.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz ustawy – Prawo o prokuraturze zakłada włączenie Prokuratury Europejskiej jako organu Unii Europejskiej do kręgu podmiotów uprawnionych do współpracy w obrocie prawnym z polskimi organami wymiaru sprawiedliwości.

Z pewnością proponowane rozwiązanie zapewni szybsze i efektywniejsze realizowanie zadań związanych z zabezpieczaniem mienia, europejskim nakazem dochodzeniowym, europejskim nakazem aresztowania czy też innymi wolnościowymi środkami zapobiegawczymi.

Wprowadzenie projektowanych zmian jest konieczne z tego powodu, że Prokuratura Europejska, jako że stanowi organ Unii Europejskiej, nie jest organem państw członkowskich uczestniczących w mechanizmie wzmocnionej współpracy, w związku z czym – w świetle obecnie obowiązujących przepisów kodeksu postępowania karnego – nie jest uprawniona do występowania w indywidualnych sprawach karnych w zakresie swoich kompetencji.

Procedowana ustawa stanowi przejaw realizacji zasady współpracy pomiędzy państwem członkowskim, czyli Polską, i polskimi organami ścigania a organami Unii Europejskiej.

Jednocześnie projektowana ustawa zakłada mechanizm ochronny polegający na tym, że polskie organy ścigania mogą odmówić wykonania żądanego zadania lub udzielenia informacji, gdyby było to sprzeczne z zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej lub naruszałoby jej suwerenność. Mechanizm ten stanowi gwarancję chroniącą przed nieuprawnionym wykorzystywaniem przyznanych kompetencji.

Rzeczywistość jednak pokaże, czy wspomniany mechanizm nie będzie przeszkodą do realizacji uprawnień przyznanych Prokuraturze Europejskiej; czy po wprowadzeniu tych przepisów współpraca będzie przebiegała poprawnie.

Przedmiotowy projekt ustawy doprecyzowuje również zakres kompetencji prokuratora krajowego. Zgodnie z art. 18 ustawy – Prawo o prokuraturze, prokurator krajowy kieruje Prokuraturą Krajową. Kwestia obsady stanowisk dyrektorów w Prokuraturze Krajowej stanowiła przedmiot odmiennej interpretacji. Wobec tego w tym zakresie zostały doprecyzowane obecne rozwiązania, co jawi się jako pożądane.

Przedmiotowy projekt pozornie można by było uznać za zasadny przy założeniu, że faktycznie będzie w rzeczywistości odzwierciedlał zmiany, które mają zostać nim wprowadzone. Jednak ze względu na wiele pojawiających się wątpliwości będę głosował za odrzuceniem ustawy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt wniesiony przez senackie komisje, Komisję Ustawodawczą oraz Komisję Budżetu i Finansów Publicznych, zakłada objęcie finansowaniem ze środków Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej również pomocy – zwłaszcza pomocy medycznej, psychologicznej, rehabilitacyjnej, prawnej oraz materialnej – osobom poszkodowanym działalnością podmiotów rynku finansowego podlegających nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

Jak podkreślił w swojej opinii minister sprawiedliwości, „projektowane rozwiązanie budzi szereg wątpliwości i w istotny sposób zmienia podstawowy cel i zakres działalności Funduszu Sprawiedliwości w postaci pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem”. W opinii MS wątpliwości interpretacyjne budzi użycie w projekcie ustawy pojęć „osoba poszkodowana” oraz „podmioty rynku finansowego nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego”. Przyjęcie szerokiej definicji obu tych pojęć pozostaje w sprzeczności z pozostałymi przepisami regulującymi działalność Funduszu Sprawiedliwości oraz może stwarzać ryzyko nieprawidłowego wydatkowania środków publicznych. Minister wskazał także na potrzebę wprowadzenia dalszych zmian wynikających z zaproponowanej nowelizacji, m.in. w zakresie §8, 9, 10 i 19 art. 43 k.k.w., oraz zmiany nazwy funduszu – z uwagi na to, że „rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do skorzystania z pomocy świadczonej ze środków Funduszu Sprawiedliwości (…) w sposób istotny ingeruje w status prawny funduszu celowego, przez zmianę jego ustawowego celu”.

Ponadto MS wskazał, że osoby pokrzywdzone przestępstwami o charakterze finansowym już obecnie mają dostęp do pomocy ze strony Funduszu Sprawiedliwości. Jak poinformował MS, z „danych z wykazów osób, którym udzielono pomocy ze środków Funduszu Sprawiedliwości za okres od stycznia do sierpnia 2022 r., wynika, że kategoria przestępstwa związana z oszustwem jest na piątym miejscu wśród najczęściej występujących, jeśli chodzi o rodzaje spraw, z którymi pokrzywdzeni zgłaszają się do ośrodków”. W okresie od stycznia do sierpnia 2022 r. z pomocy w placówkach finansowanych ze środków Funduszu Sprawiedliwości skorzystało 1 tysiąc 624 osoby pokrzywdzone przestępstwem oszustwa. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

W obecnym stanie prawnym pomoc pokrzywdzonym i świadkom, przeciwdziałanie przestępczości oraz pomoc postpenitencjarna są finansowane ze środków Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej znanego jako Funduszu Sprawiedliwości. Pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem oraz osobom im najbliższym obejmuje zwłaszcza pomoc medyczną, psychologiczną, rehabilitacyjną, prawną oraz materialną.

W aktualnym stanie prawnym zadania funduszu nie obejmują udzielania pomocy osobom poszkodowanym działalnością podmiotów rynku finansowego podlegających nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Przedmiotowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy zakłada objęcie finansowaniem ze środków funduszu pomocy osobom poszkodowanym działalnością podmiotów rynku finansowego podlegających nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, zwłaszcza pomocy medycznej, psychologicznej, rehabilitacyjnej, prawnej oraz materialnej.

Projekt w swych przepisach zakłada moc wsteczną. Rozwiązanie będzie miało zastosowanie także do osób poszkodowanych działalnością podmiotów rynku finansowego, która miała miejsce przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy. Przedmiotowy projekt stanowić będzie nieocenioną pomoc dla licznej grupy osób poszkodowanych działalnością podmiotu GetBack SA, gdzie szkody majątkowe powstałe na skutek niezrealizowania świadczeń wynikających z nabytych obligacji opiewają na kwotę ponad 2,5 miliarda zł. Szacuje się, że nabywców obligacji, którzy nie odzyskali zainwestowanych środków, jest ponad 9 tysięcy. Bez wątpienia osobom tym należy się pomoc oraz wsparcie, które przedmiotowy projekt ma za zadanie zapewnić.

W tym miejscu należy nadmienić, że projekt ustawy rozszerza działalność funduszu o osoby poszkodowane. Wobec tego Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, które odbyły posiedzenie w dniu 26 października 2022 r., zaproponowały zmiany techniczne, które mają ujednolicić nomenklaturę. Zaproponowano konsekwentne posługiwanie się w zmienianej ustawie oraz ustawach pokrewnych sformułowaniem „Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym, Poszkodowanym oraz Pomocy Postpenitencjarnej”, czyli rozszerzenie nazwy funduszu o podmioty poszkodowane, który od dnia wejścia w życie ustawy będzie wykonywał zadania związane z osobami poszkodowanymi. W związku z techniką poprawnego prawodawstwa zaproponowane rozwiązanie jest jak najbardziej słuszne.

Przedmiotowy projekt, uwzględnienie propozycji komisji zasługuje na poparcie. Będę z czystym sumieniem głosował za tą ustawą.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 dotyczy rozszerzenia katalogu działań i poddziałań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 o działanie „Nadzwyczajne tymczasowe wsparcie dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę”.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji: „W odniesieniu do zdefiniowanego problemu w projektowanej ustawie zaproponowano zapewnienie podstaw prawnych wdrożenia w ramach PROW 2014–2020 działania «Nadzwyczajne tymczasowe wsparcie dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę». Proponuje się, żeby pomoc była udzielana w formie jednorazowej płatności ryczałtowej dla rolników, przyznawanej oraz wypłacanej na podstawie decyzji administracyjnej na wniosek o przyznanie pomocy będący jednocześnie wnioskiem o płatność. Zgodnie z założeniami przyjętymi w art. 39c rozporządzenia UE nr 1305/2013 maksymalna kwota pomocy nie może przekraczać 15 000 euro na rolnika. Szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej będą przedmiotem regulacji ujętych w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 45 ustawy PROW 2014–2020. Jedynym możliwym narzędziem rozwiązania zidentyfikowanego problemu jest zmiana obowiązujących przepisów. W celu dotarcia do możliwie najszerszego grona rolników zainteresowanych otrzymaniem wsparcia w ramach ww. działania na portalu gov.pl Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) zostaną zamieszczone informacje dotyczące możliwości otrzymania wsparcia, w szczególności obejmujące wskazanie podstaw prawnych oraz opis streszczający typ działania. Odrębne informacje o planowanym, a następnie trwającym naborze wniosków na wsparcie w ramach przedmiotowego działania, zostaną zamieszczone za pośrednictwem social mediów MRiRW oraz ARiMR (facebook, twitter). Dodatkowo, w ramach cyklicznych rolniczych programów radiowych i telewizyjnych, będą zrealizowane branżowe audycje prezentujące szczegółowe informacje dotyczące możliwości ubiegania się o wsparcie w ramach ww. instrumentu. Audycje będą prezentowane przez członków kierownictwa MRiRW oraz opatrzone komentarzami ekspertów z ARiMR lub ośrodków doradztwa rolniczego oraz rolników. Informacje związane z promowaniem rozwiązań zawartych w PROW 2014–2020, w tym dotyczące nowego działania, będą również na bieżąco prezentowane w branżowych serwisach informacyjnych oraz na rolniczych portalach internetowych”.

W Sejmie projekt przeszedł niemal jednogłośnie, a głosowało za nim 453 posłów. W pełni popieram niniejszy projekt. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Na dzisiejszym pięćdziesiątym drugim posiedzeniu rozpatrujemy informację o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r. Dziękując za niezwykle wnikliwe i obszerne sprawozdanie, chciałbym przytoczyć kilka ważnych faktów.

Ostatnio na stronie IPN ukazał się artykuł „Podsumowanie prac Biura Poszukiwań i Identyfikacji w 2021 r.”, w którym przekazano informację, że ,,prace archeologiczne prowadzone w 72 miejscach, które zaowocowały odnalezieniem szczątków przynajmniej 138 osób, prawie 350 nowych spraw badawczych i ponad 200 zabezpieczonych prób materiału porównawczego od krewnych ofiar to bilans prac Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN w 2021 r. Efektem działań było także ogłoszenie w sierpniu ub. roku nazwisk 26 osób, których tożsamość potwierdziły badania genetyczne”. Jak czytamy dalej, „w 2021 r. zarejestrowano 341 nowych spraw badawczo-historycznych. Kontynuowano również kwerendy rozpoczęte w latach ubiegłych. Celem działań jest ustalenie nie tylko okoliczności śmierci poszukiwanej osoby, ale także całościowe zebranie wiedzy, która może być przydatna tak w odnalezieniu miejsca pochówku, jak i we wstępnym rozpoznaniu szczątków odnalezionych w miejscu prowadzenia prac. W większości spraw prowadzonych przez IPN dokładne miejsce pochówku ofiary nie jest znane lub trudno wskazać je precyzyjnie. Zatem możliwie wnikliwie przeprowadzona kwerenda w archiwach, zebranie relacji świadków oraz analiza przedmiotowej literatury może znacznie ułatwić i przyspieszyć proces poszukiwania i identyfikacji. Bardzo pomocne są wszelkie dane o stanie zdrowia więźnia, informacje nt. wcześniejszych urazów i chorób. Wszystkie te fakty pozwalają nie tylko dookreślić domniemane miejsce pochówku, ale także wytypować do podjęcia szczątki konkretnego człowieka, zanim zostaną przeprowadzone badania genetyczne. Jako przykład prowadzonych w 2021 r. spraw można podać m.in. analizę dotychczasowych ustaleń naukowych w sprawie okoliczności śmierci i miejsca pochówku Marszałka WP Edwarda Śmigłego-Rydza (ekshumację przeprowadzono jesienią 2021 r.) czy też badania historyczne dotyczące możliwości wskazania nieznanych mogił z okresu II wojny światowej i okupacji niemieckiej znajdujących się na terenie Puszczy Kampinoskiej w pobliżu miejscowości Palmiry, z których nie zostały jeszcze przeprowadzone ekshumacje. Prowadzono także badania historyczne związane z ustaleniem miejsc pochówku obywateli polskich spoczywających na Ukrainie, w Kazachstanie czy Gruzji. Biuro Poszukiwań i Identyfikacji w 2021 r. przeprowadziło prace poszukiwawcze w 72 miejscach, w tym w 8 lokalizacjach za granicą (Łotwa, Litwa, Ukraina). W ich efekcie podjęto szczątki przynajmniej 138 osób, od których zabezpieczono materiał genetyczny. Przeprowadzono także wizje lokalne w kilkudziesięciu miejscach w Polsce i kilkunastu na Litwie, Ukrainie, w Gruzji i Kazachstanie”.

Liczę, że badania i prace poszukiwawcze będą równie dynamicznie prowadzone w 2022 r. Dziękuję z tego miejsca wszystkim pracownikom IPN, jak i wszystkim osobom oraz organizacjom, które włączają się w tę akcję.

Po analizie sprawozdania w pełni popieram tezę, że „Instytut Pamięci Narodowej w ostatnim roku wypełniał wszystkie swoje ustawowe zadania, we wszystkich sektorach, jakich oczekuje od niego ustawodawca”. Dlatego bardzo pozytywnie oceniam przedstawioną informację o działalności IPN w 2021 r.