Posiedzenie: 29. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień

Wróć na listę posiedzeń

20 i 21 marca 2013 r.

Porządek obrad

Zakończone

Stenogram

Wersja PDF

Zapis video

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy o czasie pracy kierowców ma na celu dostosowanie ustawodawstwa krajowego do przepisów unijnych w zakresie warunków dostępu do zawodu przewoźnika drogowego oraz zasad wykonywania przewozów drogowych. Istota zmian stanowi wykonanie rozporządzeń unijnych składających się na tzw. pakiet drogowy, w tym: rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i uchylającego dyrektywę Rady 96/26/WE; rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych; rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006.

Projektowany zestaw poprawek stanowi wykonanie powyższych rozporządzeń, które sprowadzają się do uwzględnienia nowych zasad dostępu do zawodu przewoźnika drogowego oraz do rynku krajowego i międzynarodowego transportu drogowego. W związku z tym opiniowana ustawa na nowo określa właściwość organów wydających uprawnienia przewozowe.

Wykonywanie zadań krajowego transportu drogowego będzie wymagać uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Organem kompetentnym do udzielenia, odmowy, zmiany, zawieszenia lub cofnięcia zezwolenia będzie starosta właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby przedsiębiorcy. Główny inspektor transportu drogowego będzie odpowiedzialny za udzielanie, odmowy, zmiany, zawieszenia lub cofnięcia odpowiedniej licencji wspólnotowej na wykonywanie transportu międzynarodowego.

Nowelizowana ustawa wprowadza także zmiany w przepisach dotyczących warunków i trybu uzyskiwania certyfikatu kompetencji zawodowych przewoźników drogowych, a także dodatkowy rozdział, w którym określono czas pracy kierowców. Do zadań Inspekcji Transportu Drogowego będzie należeć kontrola czasu pracy kierowców oraz orzekanie ewentualnych kar finansowych. Średni tygodniowy czas pracy kierowcy nie będzie mógł przekroczyć czterdziestu ośmiu godzin.

Uważam, że zmiana ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy o czasie pracy kierowców jest celowa, konieczna i niezbędna. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Niniejsza ustawa ma za zadanie przenieść do krajowego porządku prawnego przepisy unijne określane zbiorczo jako pakiet drogowy oraz przepisy z zakresu czasu pracy kierowców w transporcie drogowym. Ogólnym celem wprowadzanych zmian jest podporządkowanie się przepisom unijnym zmierzającym do pełnego utworzenia wewnętrznego rynku transportu drogowego poprzez ustanowienie i stosowanie jednolitych zasad dostępu do zawodu przewoźnika drogowego.

Zasadniczym kierunkiem obranym przez projektodawcę jest zastąpienie niektórych licencji zezwoleniem. Dotyczy to licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego osób oraz licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy, w miejsce których projektodawca ustanowił jedno zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. System licencyjny utrzymany zostanie w odniesieniu do pośrednictwa w zakresie przewozu rzeczy, krajowego przewozu osób pojazdem samochodowym z odrębnym uwzględnieniem licencji w przypadku przewozu od siedmiu do dziewięciu osób łącznie z kierowcą. Uzyskanie licencji będzie wymagane także w odniesieniu do transportu drogowego taksówką oraz do wykonywania międzynarodowego transportu osób i rzeczy. Kwestie te zostały uregulowane w art. 5 i 5c projektu ustawy. W przepisach tych określono także ogólne wymogi, których spełnienie jest niezbędne do udzielenia zezwolenia lub licencji. Z kolei na podstawie projektowanych art. 7 i 7e oraz art. 8 opisano szczegółowo tryb postępowania w przedmiocie udzielenia, odmowy udzielenia, zmiany oraz zawieszenia lub cofnięcia zezwolenia lub licencji, włącznie ze szczegółowym określeniem informacji, które musi przedłożyć osoba wnioskująca o wydanie zezwolenia lub licencji. Wskazane regulacje zachowują dotychczasowy podział kompetencji pomiędzy poszczególne organy administracji publicznej, ale uwzględniają już fakt stosowania nowych mechanizmów regulowania działalności transportowej. Nowością jest też propozycja zapisania w ustawie szczegółowych wytycznych w odniesieniu do kwestii ustalenia, czy doszło do naruszenia spełnienia wymogu dobrej reputacji.

Projektowany art. 11 odnosi się do minimalnego zestawu danych, jakie musi uwzględniać wydane zezwolenie lub licencja. Ponadto wskazano zasady wydawania wypisu bądź wypisów z zezwoleń lub licencji. Generalna zasada mówi, że liczba wydanych wypisów nie może być większa niż liczba pojazdów z udokumentowanym spełnieniem wymogu zdolności finansowej wskazana we wniosku o udzielenie zezwolenia lub licencji. Stąd też stosownym uzupełnieniem są proponowane zapisy art. 11a, które wyraźnie zakazują posiadania wypisów w liczbie większej niż wynika to z ustawy.

Nowelizowane art. 12 i 14 określają odpowiednio: zakres uprawnień wynikających z poszczególnych licencji lub zezwolenia, zasady przenoszenia tych uprawnień na inny podmiot oraz obowiązki dotyczące zgłaszania zmian w zakresie danych przedstawionych wraz z wnioskiem o wydanie wspomnianych dokumentów.

Ponadto projektodawca w poszczególnych przepisach kompleksowo uregulował rolę i kompetencje zarządzającego transportem. Najogólniej można powiedzieć, że jest to osoba odpowiedzialna za kierowanie operacjami transportowymi. Właściwie wszyscy przedsiębiorcy z branży transportowej, z wyjątkiem mikro-przedsiębiorców, zostali zobligowani do wskazania takiej osoby już na etapie składania wniosku o wydanie zezwolenia lub licencji. Co więcej, od zarządzającego transportem wymaga się co do zasady, aby posiadał certyfikat kompetencji, co również należy wykazać we wniosku. Nadto od zarządzającego transportem wymaga się niekaralności za określone przestępstwa oraz spełniania wymogu dobrej reputacji. Procedura stwierdzenia utraty uprawnień do zarządzania operacjami transportowymi przez zarządzającego transportem określona została art. 16b projektu ustawy.

Nowych regulacji doczekały się również przepisy odnoszące się do certyfikacji kompetencji zawodowych. Szczegółowe przepisy w tym zakresie znalazły się w art. 37–39 projektu ustawy. Na uwagę zasługują tu przede wszystkim dwie kwestie. Po pierwsze, egzamin będzie składał się z dwóch części – istniejący dotychczas test zostanie uzupełniony o zadanie pisemne. Po drugie, zrezygnowano z konieczności określania w prawie krajowym zakresu zagadnień objętych egzaminem. W projektowanym przepisie znalazło się odesłanie do listy zagadnień wynikającej z rozporządzenia unijnego.

Ostatnia grupa przepisów, do której chciałbym się odnieść, dotyczy zmian w ustawie o czasie pracy kierowców. Intencją projektodawcy jest rozszerzenie zakresu stosowania tej ustawy tak, aby obejmowała one nie tylko kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, ale również przedsiębiorców, którzy osobiście wykonują przewozy drogowe, oraz inne osoby niepozostające w zatrudnieniu, lecz faktycznie wykonujące przewozy drogowe. Konsekwencją szerszego spojrzenia na ten problem była konieczność szczegółowego uregulowania rozliczania czasu pracy kierowców niepozostających w stosunku pracy. Mówi o tym projektowany rozdział 3a ustawy o czasie pracy kierowców. Nadto, ze względu na przedmiotowe zapisy w ustawie o transporcie drogowym, w szczególności rozszerzono kompetencje kontrolne Inspekcji Transportu Drogowego oraz dodano przepisy karne odnoszące się do naruszeń w obszarze przestrzegania i ewidencjowania czasu pracy, których mogą dopuścić się kierowcy.

Wysoka Izbo, przyjęcie opisanych zmian jest oczywiście zasadne z uwagi na konieczność wykonania przepisów unijnych. Warto pamiętać, że stosowanie przepisów o transporcie drogowym w brzmieniu nadanym niniejszą nowelizacją powinno przynieść pozytywne skutki w zakresie wskazanym w motywach przywołanych przepisów unijnych, czyli przyczyni się „do podniesienia kwalifikacji zawodowych przewoźników, racjonalizacji rynku, poprawy jakości świadczonych usług, a także do zwiększenia bezpieczeństwa drogowego”. Na uznanie zasługuje także podejście samego projektodawcy, które charakteryzuje się uwzględnieniem interesu przedsiębiorców – przedstawione w niniejszej nowelizacji przepisy zostały zaprojektowane w taki sposób, aby ich wykonanie nie wiązało się ze zbytnimi obciążeniami przedsiębiorców. Zważywszy na to, proszę Wysoką Izbę o przyjęcie przedstawionych zmian. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Wiesława Kiliana w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dzisiaj nowelizujemy ustawę o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, której celem jest przede wszystkim wypracowanie wieloletniego systemu finansowania jednego z najważniejszych kierunków rozwoju Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, jakim jest rozwój obrony przeciwrakietowej.

Nowelizacja ta w powszechnej opinii traktowana jest jako wyraz dbałości prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – zwierzchnika Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej o zapewnienie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej absolutnego bezpieczeństwa.

Nowelizacja przywołanej ustawy, po pierwsze, wprowadza stały mechanizm finansowania budowy systemu obrony przeciwrakietowej jako jednego z priorytetowych w systemie obrony terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; po drugie, zapewnia realizację zadeklarowanego przez władze Rzeczypospolitej Polskiej udziału w budowie systemu zapewniającego ochronę terytorium członków Sojuszu Północnoatlantyckiego przed atakiem rakietowym; po trzecie, otworzy możliwość zaangażowania do realizacji tego celu polskiego przemysłowego potencjału obronnego.

Z przedstawionych względów w pełni popieram zaproponowaną nowelizację ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Jak zauważa projektodawca, wyniki analiz obecnych i przyszłych warunków bezpieczeństwa Polski powinny ukierunkowywać nasze działania na zabezpieczenie się przed dwoma najpoważniejszymi zagrożeniami. Pierwsze z nich to cyberzagrożenia, czyli ataki przeprowadzane poprzez sieci komputerowe i wymierzone w systemy informatyczne. Drugie najpoważniejsze zagrożenie to atak rakietowy. Spostrzeżenia te zmuszają nas do refleksji. Okazuje się bowiem, że ewentualny konflikt może w przyszłości wyglądać zupełnie inaczej aniżeli konflikty, które obserwowaliśmy na przestrzeni ostatnich dekad. W szczególności trudno wyobrazić sobie następstwa skutecznych ataków w cyberprzestrzeni. Zapewne byłby to paraliż funkcjonowania państwa w bardzo wielu istotnych aspektach działalności. Jeśli weźmiemy pod uwagę wymiar typowo zbrojny ewentualnego konfliktu, ze wspomnianej analizy wynika jednoznacznie, że na przestrzeni kolejnych lat będziemy obserwować rozprzestrzenianie się technologii rakietowej. Stąd też broń tego rodzaju nabierać będzie znaczenia – będzie to podstawowy wyznacznik potencjału zbrojnego. Mówiąc bardziej obrazowo, można stwierdzić, że cechą charakterystyczną przyszłych konfliktów zbrojnych będzie atak z powietrza.

Wyrazem rozsądnego i odpowiedzialnego podejścia do problemu rozbudowy i modernizacji Sił Zbrojnych powinno być priorytetowe potraktowanie potrzeby budowy infrastruktury pozwalającej zabezpieczyć nasz kraj przed atakiem z powietrza. Dlatego też w ostatnich latach tyle uwagi poświęcaliśmy konieczności przystąpienia do programu tarczy antyrakietowej. Warto pamiętać, że działania tego rodzaju zostały zapisane w postanowieniu prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 2011 r. w sprawie głównych kierunków rozwoju Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich przygotowań do obrony państwa na lata 2013–2022. Obecnie procedujemy nad projektem ustawy, którego postanowienia wpisują się w zdefiniowane priorytety w obszarze obronności kraju. Warto zaznaczyć, że pierwotnie projekt odnosił się wyłącznie do środków obrony przeciwrakietowej. Uzupełniono te zapisy o środki obrony przeciwlotniczej.

Ze względu na duże koszty budowy takiego systemu obronnego, jak również z uwagi na fakt, że jego budowa będzie się odbywać na przestrzeni wielu lat, zaistniała potrzeba ustanowienia szczególnych rozwiązań w zakresie przydziału środków budżetowych na ten cel. Zaproponowany mechanizm finansowania cechuje się stabilnością, bowiem zaplanowano go od razu w perspektywie wieloletniej, na lata 2014–2023, określając przy tym proporcjonalnie minimalną wysokość środków budżetowych, jakie należy przeznaczyć na ten cel. Należy oczekiwać, że opisane rozwiązania w zakresie finansowania budowy systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej pozwolą, przynajmniej w pewnym stopniu, uodpornić realizację tej inwestycji na skutki corocznych debat budżetowych.

Omówiony projekt nowelizacji stanowi wyraz perspektywicznego myślenia o bezpieczeństwie naszego kraju. Ponadto budowa przedmiotowej infrastruktury obronnej umożliwi Polsce współuczestniczenie w sojuszniczym systemie obrony przeciwrakietowej realizowanym w ramach NATO. Proszę zatem Wysoką Izbę o pozytywne ustosunkowanie się do niniejszej nowelizacji. Dziękuję.

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw znajduje moje poparcie. W niniejszym wystąpieniu chciałbym tylko wspomnieć o kilku rozwiązaniach, które powinny zwrócić szczególną uwagę.

Rozwiązaniem, które może budzić wątpliwości wśród niektórych osób, jest uprawnienie osób skazanych odbywających karę w systemie dozoru elektronicznego do pobierania świadczeń z pomocy społecznej. Jakkolwiek z finansowego punktu widzenia tańszym rozwiązaniem jest pomoc socjalna osobie pozostającej poza zakładem karnym niż utrzymywanie miejsca w zakładzie karnym, jednakże nadal powstaje przeświadczenie o utrzymywaniu skazańca. Społeczne przeświadczenie jest takie, że osoba skazana za przestępstwo winna odpracować swoją winę, a nie przyczyniać się do zwiększenia obciążeń budżetowych.

Kolejna kwestia wprowadzana niniejszą ustawą dotyczy wprowadzenia nowego typu domów pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu. Sprawa ta również budzi rozterki, także u mnie, ponieważ osoby nadużywające alkoholu niewątpliwie same doprowadzają się do stanu, w którym nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu. Z drugiej strony problem osób nadużywających alkoholu w domach pomocy społecznej, które to osoby często zakłócają pobyt pozostałych mieszkańców domów pomocy społecznej, zasługuje na uregulowanie. Osoby, które do tej pory „dawały się we znaki” ze względu na problemy z alkoholem, niewątpliwie powinny być umieszczane w specjalnego rodzaju domach pomocy społecznej. Profilowanie w tym kierunku umożliwi pełniejszą realizację celów terapeutycznych względem tych osób. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw ma na celu zapewnienie zgodności stanu faktycznego i istniejącego stanu prawnego w odniesieniu do domów pomocy społecznej, co do których wydano zezwolenia warunkowe na ich prowadzenie.

Pozytywnie oceniam propozycje zawarte w opinii do projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw. Do zmian typowo dostosowawczych i porządkujących należą, po pierwsze, uaktualnienie odesłań do obowiązujących przepisów ustaw: ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – art. 1 pkt 1 – oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – art. 1 pkt 3 i pkt 12. Po drugie, do zmian takich należy uwzględnienie wejścia w życie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej – DzU nr 149, poz. 887 z późniejszymi zmianami. Następstwem wprowadzonych tą ustawą zmian może być daleko idące zróżnicowanie wysokości kwot otrzymywanych na usamodzielnienie opuszczających placówki systemu pomocy społecznej w stosunku do osób usamodzielnianych w systemie wspierania rodziny i pieczy zastępczej, stąd potrzeba modyfikacji w zakresie zasad weryfikacji kwoty stanowiącej podstawę ustalenia wysokości otrzymywanej pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej – art. 1 pkt 5. Nie ma jednak uzasadnienia dla regulowania w ustawie o pomocy społecznej nadzoru nad standardami opieki i wychowania jako zadania wojewody – art. 1 pkt 9. Po trzecie, do zmian tych należy dostosowanie terminologiczne, to znaczy eliminacja pojęcia szkoły ponadpodstawowej – art. 1 pkt 18.

W celu usprawnienia dotychczasowych uregulowań funkcjonujących w ustawie o pomocy społecznej i uaktualnienia ich w związku z doświadczeniami uzyskanymi w praktyce jej stosowania wprowadzono następujące zmiany. Polegają one na: modyfikacji definicji średniego miesięcznego kosztu utrzymania w domu pomocy społecznej – wyłączenie wszystkich wydatków remontowych, a nie, jak przedtem, tylko wydatków bieżących na remonty i zakupy, związanych z realizacją programu naprawczego – zawartej w art. 1 pkt 2; doprecyzowaniu rozumienia pojęcia dochodu poprzez wprowadzenie jednoznacznie wskazanego wyłączenia z niego dochodu uzyskiwanego z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego – w art. 1 pkt 4 – a ponadto na dodaniu uregulowania zmierzającego do uproszczenia ustalania dochodu w przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i zasiłku okresowego – art. 1 pkt 11. Co więcej, poszerzono zadania samorządu województwa o diagnozowanie i monitorowanie wybranych problemów społecznych oraz koordynowanie działań na rzecz sektora ekonomii społecznej w regionie – art. 1 pkt 7 i 8. Wprowadzono ponadto nowy typ domu pomocy społecznej – dla uzależnionych od alkoholu; art. 1 pkt 13. Dokonano również modyfikacji przepisu o odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, czyniąc go bardziej adekwatnym do rzeczywistych warunków działania domu – art. 1 pkt 15, a ponadto w art. 1 pkt 17 doprecyzowano przepis odnoszący się do przeznaczenia opłat wnoszonych za pobyt w domu pomocy społecznej, przesądzając o ich przeznaczeniu. Rozszerzono uregulowanie dotyczące pomocy pieniężnej udzielanej cudzoziemcom w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających uchylenie decyzji o udzieleniu pomocy, jednocześnie doprecyzowując w art. 1 pkt 19 przypadki, w których uchylenie decyzji o udzieleniu tej pomocy będzie obligatoryjne. Ponadto w art. 1 pkt 20 znalazła się regulacja dotycząca sytuacji, w której ubiegający się o świadczenia z pomocy społecznej nie udziela zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego. I wreszcie zmiany w art. 1 pkt 21 umożliwiają zwiększenie w uzasadnionych przypadkach kwoty dotacji dla domów pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie.

Ponadto zmodyfikowano ustawę w zakresie przysługiwania praw do świadczeń z pomocy społecznej osobie odbywającej karę pozbawienia wolności, jeżeli odbywa ją w systemie dozoru elektronicznego – art. 1 pkt 6 oraz art. 3, z konsekwencją w tym zakresie w stosunku do prawa do renty socjalnej – art. 2.

Na posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wypracowano poprawkę w następującym brzmieniu: w art. 1 w pkcie 11, w ust 6 wyraz „i” zastępuje się wyrazami „o zasiłek stały albo”.

Uważam, że proponowane zmiany są konieczne i celowe, gdyż są odpowiedzią na występujące od wielu lat potrzeby w tym zakresie. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przedstawiony projekt nowelizacji odnosi się do bardzo wielu szczegółowych uregulowań zapisanych przede wszystkim w ustawie o pomocy społecznej. Zaproponowane zmiany są zróżnicowane nie tylko ze względu na przedmiot regulacji, ale także ze względu na stopień ich szczegółowości i charakter, czy to merytoryczny, czy jedynie dostosowawczy.

Niewątpliwie do najistotniejszych zmian merytorycznych należy zaliczyć te, które w sposób bezpośredni przyczynią się do poprawy funkcjonowania systemu pomocy społecznej w wymiarze odczuwalnym przez osoby korzystające z jej świadczeń. Mam tu na myśli chociażby propozycję, aby zgodnie z nowym brzmieniem art. 37 ustawy do dochodu osoby ubiegającej się i pobierającej zasiłek stały nie wliczać kwoty zasiłku okresowego. Rozwiązanie to pomoże właściwie zinterpretować wszystkie te przypadki, w których występuje zbieg uprawnień do obu tych zasiłków, i pozwoli uniknąć ewentualnego wpływu zasiłku okresowego na uprawnienie do pobierania zasiłku stałego. Podobny charakter ma doprecyzowanie na gruncie art. 8 projektu ustawy, które zakłada rozszerzenie katalogu dochodów nieuwzględnianych do obliczenia spełnienia kryterium dochodowego o dochody z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego.

Równie istotne wydają się zmiany dotyczące domów pomocy społecznej, DPS. Na podstawie art. 56 projektu ustawy określono kolejny typ domu pomocy społecznej, mianowicie dom dla osób uzależnionych od alkoholu, a w art. 59 ust. 6 i 7 projektu ustawy określono zasady kierowania do takiego domu. Jak zapewnia projektodawca, zmiana ta wynika z postulatów zgłaszanych przez dyrektorów DPS oraz przez przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego. Stworzenie odrębnego typu domu pomocy społecznej oznacza możliwość lepszego wyspecjalizowania się w niesionej pomocy, dlatego też rozwiązanie to przyniesie korzyści również osobom kierowanym do DPS.

Pozostając przy tym temacie, wspomnę jeszcze o zmianie przepisów odnoszących się do kosztów funkcjonowania DPS, a w szczególności o zagwarantowaniu w projektowanym art. 60 możliwości przyjęcia niższego, aniżeli wynikałoby to z zasad ogólnych, średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca, pod warunkiem jednak, że nie spowoduje to obniżenia standardu realizowanych zadań. Zarówno ta zmiana, jak i pozostałe przewidziane projektem ustawy zmiany w zakresie sposobu finansowania DPS powinny przynieść korzystne implikacje dla funkcjonowania tego rodzaju placówek oraz znieść niektóre bariery finansowe, jakie stały na drodze do przyznawania tej formy pomocy społecznej.

Pewna grupa zmian poświęcona jest wskazaniu nowych kompetencji podmiotów uczestniczących w systemie pomocy społecznej. Projekt ustawy dotyczy szczebla wojewódzkiego – zarówno na płaszczyźnie samorządowej, jak i rządowej – oraz szczebla ministerialnego. Nowelizacja najobszerniej dotyczyła samorządu województwa, który otrzyma kompetencje w zakresie diagnozowania i monitorowania wybranych problemów społecznych w regionie, jak również w zakresie koordynowania działań na rzecz sektora ekonomii społecznej. Ostatnie z wymienionych zadań zostało uszczegółowione w art. 21a projektu ustawy.

Projekt ustawy reguluje sytuację osób odbywających karę pozbawienia wolności, w szczególności poprzez wprowadzenie wyjątku od ogólnej zasady pozbawiającej te osoby prawa do świadczeń. Przedmiotowy wyjątek dotyczył będzie osób, które odbywają karę w ramach dozoru elektronicznego. Analogiczna zmiana przewidziana została w odniesieniu do renty socjalnej pobieranej przez takie osoby na podstawie ustawy o rencie socjalnej. Zważywszy na szczególny charakter odbywania tego rodzaju kary, przedstawione rozwiązania zasługują na aprobatę.

Wysoka Izbo, wymienione właśnie zmiany to jedynie przykłady z ogółu przedstawionych rozwiązań merytorycznych. Przykłady te jednak w mojej ocenie mają największe znaczenie dla poprawy jakości funkcjonowania systemu pomocy społecznej. Warto jednak pamiętać, że projekt ustawy odnosi się także do innych zagadnień, takich jak zasady wstrzymania pomocy dla cudzoziemców oraz zasady przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego. Pozostała część zaproponowanych zmian wynika z konieczności dostosowania terminologii ustawy o pomocy społecznej do innych obowiązujących przepisów. Z tego względu uważam, że przedstawiony projekt zasługuje na przyjęcie. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku, Wysoka Izbo!

W pełni popieram przedstawiony projekt ustawy. Dotychczasowy stan prawny uznać należy za krzywdzący dla osób, które w poprzednim słusznie minionym systemie politycznym na skutek swojej aktywności politycznej były represjonowane. Szczególną formą represjonowania osób działających przeciwko ówczesnej władzy było pozbawianie tych osób źródeł utrzymania. Wówczas wiele z tych osób uzyskało pomoc z różnych źródeł, co umożliwiło im dalsze funkcjonowanie, jednakże współcześnie, w związku z brakiem wypracowanych lat, są one pokrzywdzone w ten sposób, że lata przymusowego bezrobocia nie są im zaliczane do świadczeń emerytalnych. Byłby to wyjątkowy triumf ludzi, którzy w tamtych czasach decydowali o krzywdzeniu działaczy opozycyjnych, gdyby dziś wolne państwo polskie dopuściło do dalszego trwania skutków represji.

Względy sprawiedliwości społecznej nakazują, aby dziś opowiedzieć się za osobami represjonowanymi. Podkreślenia wymaga fakt, że nie będzie to forma uprzywilejowania tych osób, ale forma rekompensacji, wynagrodzenia krzywd doznanych przez nie na skutek prowadzenia działalności opozycyjnej. Nie jest to automatyczne rozwiązanie dotyczące wszystkich osób represjonowanych, gdyż przeliczenie wysokości świadczenia następować będzie na wniosek uprawnionego. Z tych względów uważam przyjęcie niniejszej ustawy za w pełni zasadne. Dziękuję.

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!

Cieszy mnie fakt, że osobom, które walczyły o suwerenną Polskę, przysługuje dziś wiele uprawnień emerytalnych. W systemie emerytalnym obok świadczeń kombatanckich dla żołnierzy oraz ofiar działań wojennych funkcjonują także uprawnienia dla osób represjonowanych w okresie PRL.

Za działalność równorzędną z działalnością kombatancką uznaje się czynny udział w zbrojnym wystąpieniu w Poznaniu w czerwcu 1956 r. skutkujący – w wyniku działania wojska lub milicji – śmiercią lub uszczerbkiem na zdrowiu. Dotyczy to także udziału w wydarzeniach na Wybrzeżu w grudniu 1970 r. zakończonego śmiercią, uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia na czas powyżej siedmiu dni.

Obecne uregulowanie ma stanowić zadośćuczynienie krzywdom doznanym przez ofiary represji politycznych PRL, do których należało zwalnianie z pracy działaczy opozycyjnych i stosowanie szykan polegających na odmowie, nierzadko długotrwale, zatrudnienia.

Nowelizacja ustawy emerytalnej zakłada zmiany w przepisach dotyczących tak zwanych okresów składkowych i nieskładkowych. Okresy te są niezwykle ważne przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz wysokości tych świadczeń. Projektowane zmiany przewidują, by okresy niewykonywania pracy po 31 grudnia 1956 r. a przed 4 czerwca 1989 r., na skutek stosowania represji politycznych, zostały zaliczone do kategorii okresów składkowych. Projekt nie przewiduje ustawowego ograniczenia wysokości ich zaliczania osobom uprawnionym do stażu ubezpieczeniowego.

Przypomnijmy, że przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – Dziennik Ustaw z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zmianami – uzależniają nabycie prawa do świadczeń emerytalno-rentowych od odpowiedniego okresu pozostawania w ubezpieczeniu, składkowym i nieskładkowym. Warto wyjaśnić, że termin „okresy składkowe” obejmuje także te okresy, w których składki na ubezpieczenia społeczne nie były opłacane. W ten sposób zostaną dowartościowane przez ustawodawcę różnego rodzaju przerwy w zatrudnieniu lub podleganiu ubezpieczeniu społecznemu z powodów politycznych. Stosownie do przepisów ustawy emerytalnej takimi okresami są: okres przebywania w więzieniach lub miejscach odosobnienia w Polsce z powodu działalności politycznej po 31 grudnia 1956 r. , o czym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8; okres świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz nielegalnych organizacji politycznych i związków zawodowych, o czym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10; okres internowania w stanie wojennym, o czym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 8.

Przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. zaliczają okresy niewykonywania pracy przed 4 czerwca 1989 r. spowodowane represjami politycznymi do okresów nieskładkowych. Są one zaliczane w wymiarze nie większym niż pięć lat – art. 7 pkt 4. To pięcioletnie ograniczenie okresów nieskładkowych niewykonywania pracy przed dniem 4 czerwca 1989 r. z powodu represji politycznych, po pierwsze, nie oddaje rzeczywistego okresu pozostawania bez zatrudnienia, po drugie, jest ograniczeniem niewspółmiernym w stosunku do długotrwałych konsekwencji ponoszonych przez konkretne osoby zwalniane z pracy z „wilczym biletem”, nie dającym szans na zatrudnienie.

W moim przekonaniu poniesione przez działaczy opozycji straty zarówno materialne, jak i niematerialne – dotyczące sytuacji osobistej, rodzinnej i społecznej – są nie do zrekompensowania, ale proponowane uregulowania, choć w stopniu nieporównywalnym do rzeczywistych skutków, zmierzają w kierunku lepszej realizacji zasady sprawiedliwości społecznej w sferze ubezpieczeń społecznych. W związku z powyższym proszę o głosowanie za zatwierdzeniem projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zawartego w druku nr 218.