Petycja zbiorowa wniesiona przez Krajową Radę Związków i Stowarzyszeń Abstynenckich „Krajowa Rada”.

 

Dotyczy: zmiany art. 21 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2018 r. poz. 2137).

Autorzy petycji, wnoszą o dodanie w art. 21 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nowych zapisów:

– w art. 21¹–21² proponują zdefiniowanie pojęcia leczenia odwykowego, wskazanie wymogów kwalifikacyjnych dla osób ubiegających się o uzyskanie certyfikatu specjalisty psychoterapii uzależnień oraz instruktora terapii uzależnień oraz określenie procedury udzielania certyfikatów;

– w art. 21³–21⁶ uregulowania dotyczące uzyskiwania akredytacji przez podmioty ubiegające się o organizację szkoleń oraz przeprowadzanie egzaminu certyfikacyjnego (w tym określenie poszczególnych etapów i wymiaru godzinowego programu szkoleniowego), określają wymogi stawiane podmiotom mającym realizować poszczególne etapy programu, a także zasady przeprowadzania kontroli realizacji programu szkoleniowego oraz sposób powoływania komisji egzaminacyjnych.

W uzasadnieniu autorzy petycji stwierdzają, że likwidacji uległ - funkcjonujący od 20 lat - system kształcenia terapeutów uzależnienia od alkoholu, w związku z utratą mocy obowiązującej rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, sposobu funkcjonowania i rodzaju podmiotów leczniczych wykonujących świadczenia stacjonarne i całodobowe oraz ambulatoryjne w sprawowaniu opieki nad uzależnionymi od alkoholu oraz sposobu współdziałania w tym zakresie z instytucjami publicznymi i organizacjami społecznymi (Dz. U. poz. 734).

W opinii wnoszących petycję, obecnie, na mocy przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, psychoterapię osób uzależnionych od alkoholu prowadzą specjaliści psychoterapii uzależnień oraz instruktorzy terapii uzależnień, których proces kształcenia oraz doświadczenie zawodowe nie uwzględniają specyfiki pracy z osobami uzależnionymi od alkoholu, ani technik terapeutycznych stosowanych w prowadzeniu terapii tych osób.

Zdaniem autorów petycji, w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu merytorycznego psychoterapii uzależnienia od alkoholu, konieczne jest stworzenie ram prawnych dla kształcenia osób mających prowadzić terapię, w sposób uwzgledniający specyfikę i potrzeby tej grupy pacjentów.

26 lutego 2019 r. petycja została skierowana do rozpatrzenia przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

9 kwietnia 2019 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła petycję oraz przeprowadziła dyskusję na jej postulatami.

W dyskusji głos zabrały przedstawicielki Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Jadwiga Fudała i Anna Puchacz-Kozioł, które zgodziły się z postulatami autorów petycji i je poparły.

Z kolei, Dariusz Poznański z Ministerstwa Zdrowia poinformował o prowadzonych w resorcie pracach nad ujednoliceniem systemu szkoleniowego dla terapeutów różnego rodzaju uzależnień, które często występują w postaci mieszanej. Podkreślił, że nowe rozwiązania, obowiązujące od 1 stycznia 2019 r., mają służyć podniesieniu standardów w funkcjonowaniu podmiotów leczniczych sprawujących opiekę nad osobami uzależnionymi.

W dyskusji głos zabrał senator Jan Rulewski.

Senatorowie postanowili kontynuować prace nad petycją i zwrócić się do Ministerstwa Zdrowia oraz Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o wyrażenie pisemnych opinii o postulatach petycji.

28 maja 2019 r. Komisja kontynuowała rozpatrywanie petycji, senatorowie zapoznali się z opiniami: Ministerstwa Zdrowia, Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) oraz Parlamentarnego Zespołu ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień.

W opinii PARPA, postulat petycji o wyodrębnienie grupy zawodowej wyspecjalizowanej w prowadzeniu terapii osób uzależnionych od alkoholu oraz określenia zasad pozyskiwania przez te osoby certyfikatów w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zasługuje na pełne poparcie.

Zdaniem Ministerstwa Zdrowia, niezasadne jest podejmowanie prac nad petycją w obliczu nowych, obowiązujących od 1 maja 2019 r. przepisów wykonawczych z dnia 17 kwietnia 2019 r. regulujących sprawy szkoleń w dziedzinie uzależnień.

Parlamentarny Zespół ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień nie poparł postulatów petycji podkreślając, że nowe przepisy wykonawcze mają na celu dobro pacjenta, są adekwatne do współczesnych wyzwań, a także stanowią udaną syntezę dorobku szkoleń specjalistów psychoterapii uzależnień wypracowanych przez PARPA oraz Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii.

W dyskusji głos zabrali: Dariusz Poznański zastępca dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego i Rodziny Ministerstwa Zdrowia, Krzysztof Brzózka dyrektor Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Bogusława Bukowska zastępca dyrektora Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Włodzimierz Wieczorek przedstawiciel Parlamentarnego Zespołu ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień.

W głosowaniu senatorowie postanowili podjąć prace nad petycją.

W związku niezakończeniem rozpatrywania tej petycji przed upływem IX kadencji Senatu (12 listopada 2019 r.), zgodnie z art. 90g ust. 1 Regulaminu Senatu, Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji X kadencji będzie kontynuowała prace nad petycją.

13 lutego 2020 r. Komisja kontynuowała rozpatrywanie petycji, senatorowie zapoznali się z opiniami: Dariusza Poznańskiego zastępcy dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego i Rodziny Ministerstwa Zdrowia, Bogusławy Bukowskiej zastępcy dyrektora Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Anny Puchacz-Kozioł kierownika działu Prawnego Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Agnieszki Litwy Janowskiej przewodniczącej Rady Superwizorów Psychoterapii Uzależnień oraz Grażyny Rychlickiej-Schirmer członka Rady.

W opinii przedstawicieli: Ministerstwa Zdrowia, Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – podejmowanie prac nad petycją jest niezasadne. Od kilkunastu miesięcy obowiązują nowe przepisy dotyczące funkcjonowania i szkolenia podmiotów sprawujących opiekę nad osobami uzależnionymi, które są dostosowane do współczesnych wyzwań i zbliżone do innych europejskich systemów psychoterapii uzależnień, a także do systemu amerykańskiego.

Zdaniem Rady Superwizorów Psychoterapii Uzależnień, poprzedni system kształcenia specjalistów terapii osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin charakteryzował się wyższym poziomem merytorycznym, dłuższy był czas przygotowywania terapeutów do zawodu.

Senatorowie w głosowaniu zadecydowali o niepodejmowaniu dalszych prac nad petycją.