Petycja indywidualna wniesiona przez osobęfizyczną, uzupełnienie petycji.

Dotyczy: uchylenia art. 13-14 i art. 16-22 oraz zmiany art. 12 i 15 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964  r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.) i uchylenia art. 544-560 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 155 ze zm.), regulujących ubezwłasnowolnienie oraz wprowadzenie nowych zapisów określających umieszczanie osób w ośrodkach pomocy społecznej.

Autor petycji postuluje wprowadzenie zmian ustawowych w postanowieniach Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego w celu zniesienia instytucji ubezwłasnowolnienia. Ponadto, wnioskuje o wprowadzenie szczególnych regulacji dotyczących pobytu w ośrodkach pomocy społecznej (zgoda osoby na pobyt; prawnik z urzędu dla osób, które wyraziły chęć pobytu; instytucja pomocnika socjalnego).

28 lutego 2018 r. petycja została skierowana do rozpatrzenia przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

7 czerwca 2018 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła petycję oraz przeprowadziła szeroką dyskusję nad jej postulatami. W dyskusji podniesiono argument, że ubezwłasnowolnienie jest instytucją, która funkcjonuje od wielu lat i w różnych aspektach zabezpiecza interes osoby, która ma być ubezwłasnowolniona.

W głosowaniu senatorowie postanowili kontynuować prace nad petycją i zwrócić się do Ministerstwa Sprawiedliwości o wyrażenie opinii o przedmiocie petycji.

4 października 2018 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji kontynuowała pracę nad petycją.

Na posiedzeniu Komisji obecni byli przedstawiciele Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Do Komisji wpłynęły pisemne opinie Rzecznika Praw Obywatelskich, Ministerstwa Sprawiedliwości i Polskiego Towarzystwa Psychicznego. Ustną opinię przedstawiła przedstawicielka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, która stwierdziła, że ze względu na rosnącą liczbę osób ubezwłasnowolnionych, niezbędne jest zniesienie instytucji ubezwłasnowolnienia. Ponadto w miejsce ubezwłasnowolnienia należy wprowadzić system wspierania w podejmowaniu decyzji dla osób u których istnieje taka potrzeba.

W dyskusji senator Michał Seweryński stwierdził, że należałoby zastanowić się nad zaostrzeniem reguł orzekania o ubezwłasnowolnieniu przez sądy. Jednocześnie jednak podniesiono, że w określonych przypadkach niektóre osoby w sposób oczywisty, ze względu na swoje dysfunkcje i problemy zdrowotne potwierdzone medycznie, nie mogą kierować swoim postępowaniem. Dlatego też dla takich przypadków przewidziana jest instytucja ubezwłasnowolnienia o długiej tradycji. Senator Aleksander Pociej dodał, iż dobro osób ubezwłasnowolnionych jest również zagwarantowane w Kodeksie karnym, który stanowi, że przy nadużyciach kuratorów przy podejmowaniu decyzji za osoby pozbawione zdolności do czynności prawnych grozi sankcja. Senatorowie zgłosili wniosek o niepodejmowanie prac legislacyjnych.

W głosowaniu Komisja jednogłośnie zdecydowała o niepodejmowaniu dalszych prac nad petycją.