Petycja indywidualna wniesiona przez osobę fizyczną.

Dotyczy: ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U z 2015 r. poz. 1583 ze zm.)

Autor petycji postuluje uregulowanie prawa do świadczeń dla dzieci więzionych w PRL w latach 1945–1956 lub znajdujących się w łonie matki (jeszcze nienarodzonych). Dzieci te przebywały w więzieniach z rodzicami (głównie z matkami) za ich aktywność określaną dziś jako działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Uzasadniając swe oczekiwania autor przytoczył historię matki, która podczas II wojny światowej należała do Armii Krajowej, a po jej rozwiązaniu – do organizacji Wolność i Niepodległość (WiN). Skierowana z innymi działaczkami WiN do pracy w Urzędzie Bezpieczeństwa, zdobywała w latach 1944–1946 informacje będące tajemnicą państwową i przekazywała je nielegalnej organizacji o nazwie Brygada Wywiadowcza. Za tę działalność Wojskowy Sąd Rejonowy w Rzeszowie wyrokiem z 27 marca 1947 r. skazał kobietę w dziewiątym miesiącu ciąży na karę śmierci. Czekając na wykonanie kary przebywała w więzieniu na Zamku w Rzeszowie, gdzie urodził się autor petycji. O narodzinach dziecka nie poinformowano Urzędu Stanu Cywilnego w Rzeszowie. Przez 8 miesięcy dziecko przebywało z matką w dwudziestoosobowej celi, gdyż władze więzienne nie zgodziły się na przekazanie dziecka rodzinie.

27 grudnia 1947 r. autora petycji wraz z matką przetransportowano pociągiem towarowym do więzienia dla kobiet w Fordonie koło Bydgoszczy. W więzieniu rozdzielono matkę i dziecko, które trafiło do więziennego żłobka. Jak wynika z pism dołączonych do petycji, zwłaszcza osobistych przeżyć matki – nieprzytomnego chłopca, z licznymi chorobami w styczniu 1948 r. przekazano siostrze kobiety. Pierwszy raz chłopiec zobaczył matkę mając pięć lat.

Matkę zwolniono po ułaskawieniu 24 sierpnia 1955 r., a 18 kwietnia 1956 r. Wojskowy Sąd Garnizonowy w Krakowie wydał postanowienie o amnestii. Na podstawie art. 8 dekretu Rady Państwa z dnia 16 listopada 1956 r. orzeczono karę 10 lat więzienia, a następnie zmniejszono ją do 5 lat i kobieta wyszła na wolność, gdyż uznano karę za odbytą.

Inicjator petycji zabiegał w 1993 r. przed sądem Okręgowym w Rzeszowie o zadośćuczynienie i odszkodowanie za doznaną krzywdę oraz zły stan zdrowia. Sąd jednak oddalił te roszczenia twierdząc, że polskie prawo nie reguluje opisanych powyżej przypadków.

Autor petycji dysponuje wieloma dokumentami potwierdzającymi przytoczone dramatyczne fakty – jest przeświadczony, że osoby o podobnych do jego życiorysach powinny mieć prawo do zadośćuczynienia i odszkodowania.

22 lutego 2017 r. petycja została skierowana do rozpatrzenia przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

28 marca 2017 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła petycję. Przeprowadzona została dyskusja senatorów, w której przewijała się informacja o pracach nad tożsamą petycją P8-24/14, rozpatrywaną przez Senat VIII kadencji, który 24 lipca 2015 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy zawartego w druku senackim nr 894. W związku z zakończeniem kadencji parlamentu projekt ustawy został objęty zasadą dyskontynuacji prac legislacyjnych.

Senatorowie jednogłośnie zdecydowali kontynuować prace realizujące postulat petycji. Jednocześnie Biuro Legislacyjne zostało zobowiązane do przygotowania nowego projektu ustawy opartego o senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (były druk senacki nr 894).

5 kwietnia 2017 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zapoznała się z przygotowanym przez Biuro Legislacyjne projektem ustawy o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, który realizuje postulat petycji. Senatorowie jednogłośnie przyjęli wersję projektu ustawy tożsamą z projektem zaakceptowanym przez komisję w minionej kadencji (druk senacki nr 480). Do reprezentowania komisji w dalszych pracach nad projektem ustawy upoważniony został senator Robert Mamątow.

10 listopada 2017 r. Senat na 49. posiedzeniu podjął uchwałę o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy.

24 listopada 2017 r. w Sejmie projekt ustawy (druk sejmowy nr 2063) skierowano do I czytania do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.

8 lutego 2018 r. Sejm na 58. posiedzeniu uchwalił ustawę o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego i skierował ją do Senatu.

8 marca 2018 r. Senat na 57. posiedzeniu podjął uchwałę przyjmującą ustawę i wniósł do niej dwie poprawki.

22 marca 2018 r. Sejm na 60. posiedzeniu przyjął poprawki Senatu do ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

30 marca 2018 r. Prezydent RP podpisał ustawę, następnie została ona opublikowana (Dz. U. z 2018 r. poz. 727) – przepisy weszły w życie 28 kwietnia 2018 r.