Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu (86.)

w dniu 4 stycznia 2023 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2023 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 22 – Gospodarka wodna; 47 – Energia; 48 – Gospodarka złożami kopalin; 51 – Klimat; 83 – Rezerwy celowe; 85 – Budżety wojewodów ogółem, a także planów finansowych: Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”; Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (druk senacki nr 890, druki sejmowe nr 2653, 2831 i 2831-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 09 minut 32)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Stanisław Gawłowski)

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Szanowni Państwo, godzina 9.30 minęła.

Serdecznie witam wszystkich przybyłych na dzisiejsze posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu. Szczególnie miło mi, że… To jest pierwsze posiedzenie w nowym roku, w związku z czym wszystkim bez wyjątku życzę udanego, dobrego roku 2023.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2023 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 22 – Gospodarka wodna; 47 – Energia; 48 – Gospodarka złożami kopalin; 51 – Klimat; 83 – Rezerwy celowe; 85 – Budżety wojewodów ogółem, a także planów finansowych: Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”; Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (druk senacki nr 890, druki sejmowe nr 2653, 2831 i 2831-A).

Ponieważ jednak spotkaliśmy się w sprawach bardzo merytorycznych – to już jest trochę zwyczaj w tej kadencji, że posiedzenia Senatu w nowym roku rozpoczynają się od dyskusji nad budżetem państwa w tych obszarach i działach, które dotyczą podmiotowych zakresów poszczególnych komisji – w związku z tym dzisiaj będziemy dyskutować o kilku częściach dotyczących budżetu państwa. Informacje szczegółowe zostały już przesłane członkom komisji i gościom wcześniej.

Jeżeli nie ma uwag, to przystąpimy do pracy.

Państwu senatorom, paniom i panom senatorom przypominam tylko o zasadach dotyczących obradowania zdalnie. Myślę, że o regułach już nie trzeba czytać, bo one są dość powszechnie znane. Procedura przewiduje, że komisje branżowe, merytoryczne muszą się wypowiedzieć w zasadzie do dzisiaj włącznie, tak żeby jutro i pojutrze Komisja Budżetu i Finansów Publicznych mogła przygotować sprawozdanie z całości budżetu na posiedzenie plenarne Senatu, które jest planowane w tej sprawie 11 stycznia.

Pozwolicie państwo, że przywitam teraz gości uczestniczących w posiedzeniu komisji. Część osób uczestniczy bezpośrednio tutaj, na sali – jest nam z tego powodu szczególnie miło. Zacznę od pań i panów ministrów. Bardzo serdecznie witam pana Edwarda Siarkę, sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, wraz ze wszystkimi współpracownikami. Jest bardzo silna reprezentacja Ministerstwa Klimatu i Środowiska, więc pozwolicie państwo, że nie będę czytał wszystkich nazwisk. Mam nadzieję, że nikogo to nie urazi, bo nie mam takiej intencji, ale też nie chcę zajmować się wyliczaniem gości przez kilkanaście minut. Bardzo serdecznie witam pana Dariusza Bąka, zastępcę prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, również ze współpracownikami. Witam przedstawicieli Ministerstwa Aktywów Państwowych, Ministerstwa Infrastruktury, Państwowego Gospodarstwa „Wody Polskie”. Witam wszystkich członków komisji.

Pozwolicie państwo, że przejdziemy już do części merytorycznej. Pierwotnie zakładaliśmy, że rozpoczniemy od części budżetowej 22 „Gospodarka wodna”, ale jeżeli nie przeszkadzałoby to nikomu, to rozpoczęlibyśmy jednak od części 47 „Energia”. Chyba o godzinie 10.30 jest planowane rozpatrywanie tego punktu w komisji gospodarki narodowej, więc po to, żebyśmy dali sobie nawzajem szansę wysłuchać tych rzeczy… I dopiero potem wrócilibyśmy do tematu gospodarki wodnej. A dalej też obradowalibyśmy tak, żeby w miarę możliwości nie tworzyć kolizji dla innych komisji.

Jeżeli nie ma uwag, to proponuję w taki sposób przystąpić do pracy.

Panie Ministrze, to chyba pan już zadecyduje, kto tam będzie teraz prezentował.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

A nacisnął pan? Jest tam gdzieś przycisk…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

O, teraz już jest, widzę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Chciałem tylko zagłosować, Panie Przewodniczący, ale to nie ten moment…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Jeszcze nie, ale wszystko przed panem.)

…oczywiście za.

(Wesołość na sali)

Dzień dobry. Dziękuję, Panie Przewodniczący, za życzenia dla całego zespołu, dla członków Senatu i dla ministerstwa, pracowników ministerstwa.

Jeśli idzie o część budżetową 47, to ja bym dokonał takiego krótkiego wprowadzenia. Jeśli będą pytania, to do dyspozycji są oczywiście również państwo dyrektorzy poszczególnych departamentów, którzy w sposób szczegółowy są w stanie ewentualnie odpowiedzieć na jakieś bardziej szczegółowe pytania merytoryczne.

Prognoza dochodów w części budżetowej 47, czyli „Energia” na 2023 r. została określona w wysokości 20 tysięcy zł. Jest to niewielka kwota. Głównym źródłem dochodów będą zwroty wydatków, w tym m.in. składek ZUS finansowanych przez płatnika, oraz inne zobowiązania należne z lat ubiegłych. To po prostu takie resztówki, które wpływają do tej części budżetowej po stronie dochodów. A jeśli idzie o wydatki w tej części budżetowej, to one w całościowej kwocie zaplanowane są w wysokości 2 miliardów 575 milionów 733 tysięcy zł. Z tego zaplanowane wydatki budżetu państwa na 2023 r. to 151 milionów 500 tysięcy zł, co stanowi 133% wydatków ujętych w ustawie budżetowej na 2022 rok. Zwiększenie limitu wydatków w tej części budżetu wynika z włączenia rozdziału 15021 do planu wydatków ministra klimatu i środowiska środków… Są to środki na realizację programu wieloletniego dotyczącego polityki energetyki jądrowej, w 2020 r. ujętych w środkach rezerwy celowej budżetu państwa. Dodatkowo zwiększono w rozdziale 15004 dotacje dla podmiotu, który zajmuje się odpadami promieniotwórczymi – chodzi tutaj o ośrodek w Otwocku-Świerku – oraz podwyższono limit wynagrodzeń wraz z pochodnymi na realizację od 2022 r. wdrażania przez sektor energetyki, jedenasta oś priorytetowa, projektu REACT-EU. Podstawową grupę wydatków w tej części budżetowej stanowią wydatki jednostek budżetowych – jest to 99,2% łącznego planu wydatków części 47. W 2023 r. zaplanowano dotacje celowe w tej części budżetowej w wysokości 6 milionów 200 tysięcy na działalność związaną z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną kraju oraz dotację podmiotową w wysokości 13 milionów dla Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych w Otwocku-Świerku.

Jeśli idzie o wydatki na wynagrodzenia, to w jednostkach budżetowych w ramach działalności bieżącej oraz na realizację projektów z udziałem Unii Europejskiej zostały ustalone one w kwocie ogółem 32 milionów 700 tysięcy zł. Poza tym w ramach wynagrodzeń, podobnie jak w innych częściach budżetowych, zaplanowane zostało 3% środków na fundusz nagród oraz wzrost wynagrodzeń o 7,8%.

Jeśli idzie o wydatki na realizację projektów finansowanych z udziałem środków europejskich, to zostały one zaplanowane w wysokości 2 miliardów 424 milionów 200 tysięcy zł, co stanowi 106% w stosunku do wydatków z roku 2022. Wzrost łącznego limitu wydatków na sfinansowanie i finansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej wynika przede wszystkim z wdrożenia od 2022 r. przez sektor energetyki instrumentu REACT-EU. W 2023 r. w części 47 budżetu kontynuowana będzie realizacja programu wieloletniego pod nazwą „Program polskiej energetyki jądrowej”. Celem głównym tego programu jest wdrożenie w Polsce energetyki jądrowej, co ma oczywiście przyczynić się do zapewnienia dostaw odpowiedniej ilości energii elektrycznej w cenach, które byłyby przystępne dla odbiorców. Oczywiście mówimy tutaj też o realizacji programu, który ma wpływać na wszystkie kwestie związane z ochroną klimatu z ochroną środowiska. Jeśli idzie o jeszcze jedną kwestię, którą chciałbym tutaj w tym momencie wskazać… W 2023 r. na realizację programu zabezpieczono w budżecie państwa środki w wysokości 61 milionów zł, z czego 25 milionów dla Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz 35 milionów dla Państwowej Agencji Atomistyki.

To tyle, jeśli idzie o część budżetową 47 „Energia”. Jeśli będą pytania, to będziemy gotowi do udzielenia państwu odpowiedzi. I wnoszę o przyjęcie części budżetowej 47 tak po stronie przychodów, jak wydatków.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Czy są pytania w tej sprawie?

Pani senator Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Panie Ministrze, chciałabym odnieść się do dotacji, które państwo planujecie w budżecie. Otóż przewidujecie tam ponad 6 milionów środków na dotacje, z czego gros środków idzie na Narodowe Centrum Badań Jądrowych, idzie tam ponad 6 milionów 235 tysięcy. Z kolei nieproporcjonalnie mało przeznaczacie państwo na narodowy instytut onkologii radiologicznej – zaledwie 80 tysięcy. Proszę mi powiedzieć: dlaczego tak mało? W jaki sposób te 80 tysięcy zostanie wykorzystane i na co zabraknie środków?

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani senator Kochan.

Senator Magdalena Kochan:

Dziękuję.

Sprawa energii w Polsce w dzisiejszej debacie przy dzisiejszych cenach energii jest nie tylko ogromnie interesująca, ale to jest też kłopot, z którym musimy się uporać. Pytanie: czy to, co państwo zaplanowaliście w budżecie, zapewnia możliwość reakcji na wszystkie problemy, które dotkną przecież także gospodarki i życia każdego z obywateli? Nie znalazłam tutaj kwot przeznaczonych na modernizację sieci, nie znalazłam środków… Może źle szukam, nie jestem wprawna w tych klasyfikacjach budżetowych, ale dlatego pytam o to pana ministra. Nie sposób nie zwrócić uwagi na ceny energii i na konieczność przekształcania całego niejako świata wytwarzającego energię, ale nie ma informacji o tym, czy rzeczywiście restrukturyzujemy. Czy, rezygnując z węgla, myślimy o tańszych cenach energii? Czy planujecie państwo dołożyć jakiekolwiek środki do zielonej energetyki? Mamy przed sobą omawiane i odmieniane przez wszystkie przypadki farmy wiatrowe. Co w tej kwestii? Jakie środki planujecie na tego rodzaju wydatkowanie? Energia atomowa – tak, zgoda, jako jedną z możliwości dywersyfikacji produkcji energii trzeba to brać pod uwagę, ale pan minister zatrzymał się tylko na tym, a mnie brakuje informacji dotyczących sieci, czyli bardzo słabego, że tak powiem, krwiobiegu energetycznego oraz inwestycji, które musicie planować. I pytanie. Czy środki z europejskich funduszy, które planujecie w budżecie, to są środki z KPO, które już uznaliście za jakby obecne w naszym kraju, czy też to są środki z innych źródeł? A jeśli tak, to jakich? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Czy jeszcze ktoś z pań albo panów senatorów? Nie widzę zgłoszeń.

Panie Ministrze?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Ja tylko chciałbym odpowiedzieć tak krótko i ogólnie, że wbrew temu, co by nam się wydawało, część budżetowa dotycząca energetyki jako taka nie rozwiązuje wszystkich tych problemów, o które państwo pytają, chociaż poruszamy oczywiście te kwestie. Nie znajdziemy jednak tu środków na rozwiązanie wszystkich tych problemów. To wynika też właśnie ze specyfiki budżetu, co pani senator zauważyła. Ale na to odpowiemy zaraz w tej części dotyczącej energetyki jądrowej.

Poproszę pana naczelnika, żeby wyjaśnił tę kwestię dotyczącą dotacji i kwoty 66 milionów zł, powiedział, dlaczego takie proporcje. Proszę bardzo…

(Naczelnik Wydziału Infrastruktury Jądrowej, Jądrowego Cyklu Paliwowego oraz Rozwoju Zaplecza Naukowo-Badawczego w Departamencie Energii Jądrowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Andrzej Chwas: Odpowiadając na pytanie…)

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Mikrofon. Panie Naczelniku, ja jednak poproszę, aby pan usiadł z przodu, gdzieś na ławie senatorskiej. Tam jest mikrofon. Proszę się przedstawić, bo to wszystko jest ważne. Tam jest czarny guzik… Proponuję nacisnąć i już będziemy mogli… To też się nagrywa, wie pan.

Naczelnik Wydziału Infrastruktury Jądrowej, Jądrowego Cyklu Paliwowego oraz Rozwoju Zaplecza Naukowo-Badawczego w Departamencie Energii Jądrowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Andrzej Chwas:

Andrzej Chwas, naczelnik wydziału, Departament Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Odpowiadając na pytanie pani senator, powiem tak: oczywiście zawsze wniosków jest więcej niż możliwości. Dlaczego najwięcej idzie na reaktor „Maria”? To, że pieniądze idą na eksploatację reaktora „Maria”, pośrednio jest też związane z produkcją radiofarmaceutyków, więc nie można powiedzieć, że nie jest to związane z ochroną zdrowia. Jest. Dlaczego tak mało środków na onkologię? Tutaj, niestety, są ograniczenia ustawowe. Możemy przekazać tylko środki na utrzymanie systemu, na zapewnienie jakości przyrządów. Dlatego tak mało jest tych środków. Jeśli będzie możliwość, jeśli będą zmiany ustawowe, to na pewno to się zwiększy, ale teraz są ograniczenia ustawowe, które nam nie pozwalają przekazywać środków w ochronie zdrowia na inne sprawy. Instytut wnosił tylko o 80 tysięcy i tyle, o ile wnosił, dostanie.

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Dziękuję…)

Oczywiście, jeśli trzeba wyjaśnić, to mogę powiedzieć… Jak mówię, gros środków jest na reaktor „Maria”, ale to też jest ochrona zdrowia, no, może nie bezpośrednio, ale pośrednio, bo chodzi o radiofarmaceutyki. Jesteśmy w Europie dużym producentem molibdenu-99.

Senator Magdalena Kochan:

Jeśli pan pozwoli… Mówił pan o przeszkodach ustawowych. I mówił pan, że gdyby prawo uległo zmianie, to można byłoby przeznaczyć więcej środków na onkologię i leczenie m.in. przy użyciu techniki jądrowej. Co stanęło na przeszkodzie, że tych zmian nie ma? Kształtujemy budżet. I to nie jest tak, że potrzeby sprzed 20 lat są równoznaczne z tymi, które są dzisiaj. Kształtujemy prawo, dostosowujemy jakby prawo do potrzeb albo te potrzeby powodują zmiany w prawie, a te się przekładają na planowanie określonych środków na realizację określonych zadań. Wobec tego jakie przeszkody prawne stoją na drodze przeznaczania większej ilości pieniędzy na leczenie nowotworów?

Naczelnik Wydziału Infrastruktury Jądrowej, Jądrowego Cyklu Paliwowego oraz Rozwoju Zaplecza Naukowo-Badawczego w Departamencie Energii Jądrowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Andrzej Chwas:

To nie jest na leczenie. My nie dajemy pieniędzy na leczenie – od razu chcę wyjaśnić – tylko…

(Senator Magdalena Kochan: Rozumiem. Przepraszam, ale…)

…na zdrowie. Są wprowadzone pewne ograniczenia, które są już jakby utrwalone historycznie, i ewentualne zmiany tutaj wymagają od nas ustaleń z Ministerstwem Zdrowia jako jednostką wiodącą.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Rzeczywiście leczenie w tej części nie jest dominująca kwestią. Z mojego punktu widzenia to jest w ogóle dość zaskakujące, że to tutaj, w tym dziale się pojawia.

Naczelnik Wydziału Infrastruktury Jądrowej, Jądrowego Cyklu Paliwowego oraz Rozwoju Zaplecza Naukowo-Badawczego w Departamencie Energii Jądrowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Andrzej Chwas:

Akurat tutaj to jest jak najbardziej zasadne, gdyż jest to związane z ochroną radiologiczną. Chodzi, powiedzmy, o to, żeby pacjenci korzystający z aparatów mieli zapewnioną odpowiednią jakość usług i żeby wszystko odbywało się w sposób jak najbardziej bezpieczny dla ich zdrowia. Temu właśnie służy kalibrowanie tych przyrządów, a potem sprawdzanie. Chodzi o to, żeby nie było za dużo promieniowania, żeby to było bezpieczne dla ludzi. I to jest jak najbardziej ochrona radiologiczna, za którą my odpowiadamy.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo. Już wystarczy, Panie Naczelniku, w tej części. Budżet jest dużo większy niż ta niewielka kwota, ale akurat ona w jakiś sposób zaintrygowała panie senator.

Czy są jeszcze jakieś inne pytania?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Co do tych pozostałych pytań – tutaj bym poprosił jeszcze o głos pana dyrektora Ścigana.)

To proszę, Panie Dyrektorze.

Dyrektor Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Marcin Ścigan:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Odpowiadam na pytanie w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii. Otóż jest zaplanowane finansowanie tego rozwoju z nieco innych źródeł niż budżet państwa Przede wszystkim takim głównym narzędziem jest system aukcyjny oraz system feed-in-tariff, feed-in-premium. System aukcyjny jest już zaprogramowany do roku 2027 – jeszcze w roku 2021 przedłużyliśmy go odpowiednio – i co roku są planowane aukcje dla źródeł wiatrowych, źródeł słonecznych i źródeł wodnych, źródeł biogazowych, które są finansowane z tzw. opłaty OZE. Opłatę OZE ponoszą odbiorcy energii elektrycznej – w zeszłym roku to było 90 gr za 1 MWh, w tym roku to jest 0 zł za 1 MWh. Dzięki temu wytwórcy OZE mają zagwarantowany stały przychód przez 15 lat funkcjonowania. Do tej pory – bo ten system aukcyjny funkcjonuje od roku 2016 – zakontraktowaliśmy blisko 12 GW nowych mocy OZE, które są w budowie, a przewidujemy, że do 2027 r. zakontraktujemy jeszcze ok. 9 GW mocy z systemu aukcyjnego, który już jest wprowadzony. Poza tym jest odrębny system wsparcia dla morskich farm wiatrowych, który również jest finansowany z opłaty OZE i również przez odbiorcę energii. W tym momencie są już zakontraktowane projekty na blisko 6 GW, są w fazie realizacji i pierwsze z nich będą oddane do użytkowania w roku 2026. To wszystko powoduje, że my już przewidujemy – na bazie dokonanej kontraktacji oraz tego, co przewidujemy w już przyjętych rozporządzeniach i ustawach – że w roku 2025 będziemy mieli ok. 27–28 GW, podczas gdy dzisiaj mamy 21 GW, a w roku 2030 może być blisko 50 GW z OZE. Do tego dochodzą również środki europejskie, czy to te z Funduszu Modernizacyjnego, czy to z FEnIKS, które finansują nie tylko rozwój OZE, ale również rozwój sieci dystrybucyjnych, rozwój sieci przesyłowych. Jest również wsparcie dla prosumentów w postaci programu „Mój prąd”, w postaci programu „Czyste powietrze”. Tak więc te wszystkie mechanizmy służące rozwojowi OZE są już przyjęte, funkcjonują i zapewniają rozwój tego sektora. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

(Senator Magdalena Kochan: Nie uzyskałam jeszcze odpowiedzi…)

Pan senator Pęcherz.

I zaraz dopyta pani senator Kochan.

Senator Janusz Pęcherz:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Pan minister, dając głos panu dyrektorowi, wywołał wilka z lasu. Myślę, że tak naprawdę moglibyśmy teraz zacząć dyskusję nie na temat budżetu, tylko na temat OZE. Czy w tym, co pan dyrektor w tej chwili powiedział, tj. w tych 26 GW, które są planowane w najbliższych latach, jest już jakoś przewidziana zmiana ustawy o 10H? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani senator Kochan.

Właśnie trochę się obawiam tego, że… Oczywiście wszystko to się jakoś wiąże, ale w takim czystym, klasycznym rozumieniu budżetu tego tu nie ma.

Proszę, pani senator Kochan.

Senator Magdalena Kochan:

Bardzo trudno mi uwierzyć w to, że modernizacja sieci przesyłowych nie wymaga nakładów z budżetu państwa albo ingerencji w przyspieszanie tej modernizacji, która jest nam potrzebna. Po prostu bez tego trudno będzie gospodarce oddychać.

I nie odpowiedział mi pan na pytanie, czy środki europejskie, które przewidujecie w tej części budżetu, to są środki z KPO, czy z innych środków budżetowych Unii Europejskiej. Jakie to są środki? Bo planujecie państwo coś, a to trochę dzielenie skóry na niedźwiedziu, krótko mówiąc.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Panie Ministrze? Panie Dyrektorze? Nie wiem, kto…

Dyrektor Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Marcin Ścigan:

Odpowiem w tej części, do której oczywiście potrafię się odnieść, a więc też na pytanie o 10H i później na pytanie pani senator. 10H nie jest uwzględnione… To znaczy efekty nowelizacji ustawy o 10H nie są uwzględnione w wyliczeniu tych 27–28 GW, natomiast te 27–28 GW uwzględnia ok. 5 GW z energetyki wiatrowej, które zostały już zakontraktowane w latach 2017–2021, mimo istnienia zasady 10H. W efekcie realizacji tych projektów, które już są w budowie, w roku 2025 przewidujemy więc ok. 11 GW łącznej mocy zainstalowanej w energetyce wiatrowej na lądzie, czyli 11 GW z 27 GW to jest energetyka wiatrowa na lądzie.

Jeśli chodzi o sieci przesyłowe, to oczywiście pani senator ma tutaj rację – ten kierunek inwestycyjny jest jak najbardziej potrzebny do rozwoju gospodarki, do rozwoju OZE. Te potrzeby zostały wyliczone przez operatorów systemu dystrybucyjnych, przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki – w perspektywie tej całej dekady to jest ponad 100 miliardów zł – jednak te potrzeby są finansowane z różnych źródeł. Po pierwsze, z taryf, bo każdy odbiorca energii płaci opłatę za usługi dystrybucyjne, czyli za tzw. przesył, za dystrybucję, i ta opłata m.in. pokrywa zapotrzebowanie operatorów systemów dystrybucyjnych i przesyłowych na inwestycje. Po drugie, środki dedykowane instalacjom przesyłowym, dystrybucyjnym są zawarte czy to w FEnIKS, czy to w Funduszu Modernizacyjnym. Po trzecie, są prowadzone dyskusje i prace legislacyjne służące temu, żeby zmniejszyć zapotrzebowanie inwestycyjne z jednoczesnym umożliwieniem dalszego rozwoju OZE; to tzw. optymalizacja dostępnych mocy przyłączeniowych. Takie prace legislacyjne trwają.

A jeśli chodzi o źródło pochodzenia środków europejskich, to na pewno nie ma KPO w tym budżecie.

Nie wiem, czy pani dyrektor chciałaby uzupełnić… To tylko tyle. To dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze, czy… Wiedziałem, że to…

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Tak jak pan przewodniczący zauważył, dyskusja w tym momencie, przy części budżetowej dotyczącej energetyki o tyle jest trudna, że poruszamy wiele obszarów, i to finansowanych z różnych źródeł. W tej części budżetowej wiele kwestii, o które państwo pytają, nie jest po prostu ujęte. No, taka jest zwyczajnie specyfika polskiego budżetu, czy nam się to podoba, czy nie. My przedstawiamy w tej chwili tylko te elementy, które są związane z utrzymaniem pewnych rzeczy, które w obszarze energetyki, w ramach tej części budżetowej są finansowane.

Poprosiłbym jeszcze pana dyrektora Różyckiego, żeby być uzupełnił… Może pomożemy w ten sposób pani senator Kochan, pozwolimy odpowiedzieć na pytania, które pani zadała.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Proszę bardzo.

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

Dzień dobry. Paweł Różycki. Jestem zastępcą dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Uzupełnię to, co już powiedział pan minister i pan dyrektor w kwestii Funduszu Modernizacyjnego. Przede wszystkim to są środki, które są związane raczej z częścią 51 „Klimat” i z wydatkowaniem środków z tamtej części, bo są związane z systemem ETS. Jednak rzeczywiście z Funduszu Modernizacyjnego, którego operatorem jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, już w tym momencie w ramach funduszu są realizowane programy dla operatorów sieci dystrybucyjnych. Dotyczy to poprawy kwestii dystrybucyjnych, instalacji inteligentnych liczników, kwestii magazynowania energii. I w kolejnych transzach Funduszu Modernizacyjnego… Bo on działa na zasadzie składania dwukrotnie w ciągu roku wniosków do Komisji Europejskiej i do Europejskiego Banku Inwestycyjnego. A więc w kolejnych transzach w przyszłym roku będziemy pracowali nad kolejnymi programami. Na inwestycje w sieci. To tylko tak uzupełniająco.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani senator dopytywała o środki w kolejnych latach, o to, skąd będą pochodzić.

Senator Magdalena Kochan:

Czy państwo uwzględniacie fundusze europejskie w tym projekcie budżetu czy raczej w budżecie już uchwalonym przez Sejm? Mam pytanie, skąd są te środki. Czy to jest KPO, czy to są środki… Skąd one są?

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Może jeszcze pani senator Jazłowiecka, żeby już…

I mam nadzieję, że to już ostatnie pytanie.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Jeśli idzie o…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Pani Senator Kochan, jeśli idzie o KPO, to proszę pamiętać, że struktura środków KPO jest szczegółowo rozpisana. I w KPO, jeśli idzie o Ministerstwo Klimatu i Środowiska, przewidziane są chociażby środki na budowę sieci przesyłowych. Mówię tutaj o tych, które mają usprawnić tzw. połączenia transeuropejskie, czyli duże połączenia. Tak więc są przewidziane na to środki. W tej chwili nie pamiętam kwoty, ale w KPO takie środki są przewidziane.

Senator Magdalena Kochan:

Panie Ministrze, ja nie pytałam, jakie środki są zapewnione w KPO…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Pani Senator, mam prośbę…)

…tylko skąd pochodzą środki, które państwo wpisaliście.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani Senator, mam prośbę…

(Senator Magdalena Kochan: Już, przepraszam.)

I jeszcze pani senator Jazłowiecka. Proszę.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Skoro jesteśmy przy sieciach przesyłowych… Bardzo często inwestorzy dostają takie sygnały ze strony rządu, że jest niewystarczająca infrastruktura w zakresie sieci przesyłowych. Chciałabym zapytać, na ile tegoroczny Fundusz Modernizacyjny pozwoli zwiększyć tę infrastrukturę. Mam tu na myśli przede wszystkim sieci dystrybucyjne, ponieważ największe braki występują na tym etapie.

A poza tym chciałabym zapytać… Usłyszeliśmy tu, ale też wiemy o tym, że zyski z sieci dystrybucyjnych są przeznaczane na rozwój pozostałych sieci wysokiego napięcia. Chciałbym zapytać, jaki procent zysków z sieci dystrybucyjnych jest przeznaczany na rozwój pozostałych sieci. Jaki procent tego to są środki właśnie na rozwój sieci dystrybucyjnych? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

No, ale to się ze sobą wiąże, tj. z działem dotyczącym klimatu, bo w tym dziale są dochody wynikające ze sprzedaży uprawnień ETS. Same kwoty dochodów… O to będę potem pytał. Rzeczywiście są dochody do budżetu państwa z tego tytułu i one powinny być, co do zasady, przekazane na wsparcie inwestycji, które dotyczą szeroko rozumianego klimatu, w tym również np. sieci pod kątem OZE. Rozumiem, że w budżecie państwa pieniędzy na ten cel wprost z tego systemu uprawnień nie ma? Tylko „tak” lub „nie”.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Pan dyrektor?)

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

Dziękuję jeszcze raz.

Zgodnie z zasadami budżetowymi środki na wydatki z konkretnego celu nie są znaczone, więc to, że środki…

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Panie Dyrektorze, to wiemy. Ja tylko pytam… One są przychodem budżetu. Formalnie w budżecie państwa nie są znaczone…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki: Tak, zgadza się.)

…ale z punktu widzenia prawa europejskiego zasada, która tych pieniędzy dotyczy, mówi o wydatkach na określony cel. Ja tylko pytam… Jest przychód z tego tytułu, liczony w miliardach. Czy z tej części w jakikolwiek sposób, nawet w jakikolwiek umowny sposób… Bo potem idzie sprawozdawczość i ta sprawozdawczość pokrywa się z tym, stwierdza, że uzyskaliśmy tyle, że wydaliśmy tyle na to, na tamto, na siamto. Czy w tej sprawozdawczości pojawi się informacja, że wydaliśmy coś na sieci? Tak czy nie? Proste pytanie.

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

W sprawozdawczości zapewne się pojawi.

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: A w budżecie? Nie ma tych pieniędzy.)

A w budżecie takiego wydatku pewnie w tym momencie wprost nie ma zaplanowanego…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Jakie cuda, Panie Dyrektorze, Panie Dyrektorze, cuda, cuda! Cuda ogłaszają! Zdolności nadzwyczajne…)

Panie Senatorze, Panie Ministrze, przepraszam… Wyjaśniam. To jest kwestia wydatkowania równowartości środków z uprawnień do emisji, które wpływają. Chciałbym zauważyć, że ten katalog, jeśli chodzi o wydatkowanie środków, jest dosyć szeroki. Mówimy tutaj o sieciach przesyłowych, mówimy o OZE, mówimy o wsparciu państw trzecich, mówimy w końcu o wsparciu mechanizmów socjalnych, które w pewnym uproszczeniu zapobiegają wzrostowi ubóstwa energetycznego wynikającego z polityki klimatycznej Unii Europejskiej, mówimy też o rekompensatach dla przemysłu energochłonnego. Tak więc ten katalog jest dosyć szeroki i w ten katalog wydatkowanie jak najbardziej się wpisuje.

(Senator Magdalena Kochan: Mają osobny budżet?)

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani senator dopytuje, czy mają osobny budżet.

Już tylko doprecyzowując, powiem…

(Głos z sali: ETS.)

…że w budżecie państwa wydatki na sieci nie są zaprojektowane. Tylko tyle. Nie ma tego – i kropka.

(Senator Magdalena Kochan: Ale skąd są…)

(Głos z sali: Zadaj pytanie.)

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Ale niech pan powie, czy są zaplanowane, czy nie. Ja się domyślam, że może odpowiedzieć pan np. „PSE ma własne dochody”, no, milion rzeczy. Ja te wszystkie informacje mogę sobie sam doczytać. Pytam tylko, czy są w budżecie państwa. Proszę też nie zasłaniać się NFOŚ. To zostawiamy na później.

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

Nie, ja nie zamierzam się tym zasłaniać. W powiązaniu z ETS tego nie ma, jednak nie odpowiadam za pozostałe kwestie budżetu, więc nie potrafię odpowiedzieć tak wprost na to pytanie.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Ale czy jakiekolwiek pieniądze dla sieci w budżecie są zapisane? Też nie ma. Ja znam odpowiedź, tylko o to mi chodzi, żeby już padła… No, też nie ma.

Pani senator Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Nie wiem, czy pan mógłby odpowiedzieć, czy może pan minister, w jaki sposób wobec tego rozliczane są kompleksowo środki, które przychodzą z ETS. Bo my wiecznie prosimy o rozliczenie tych środków i nie otrzymujemy ostatecznej odpowiedzi.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani Senator, to raczej do części budżetowej „Klimat”. Zostawmy to, to będzie za chwilę.

Rzeczywiście w części dotyczącej energetyki te wszystkie pytania i wątpliwości dotyczące sieci, ich rozwoju w przyszłości, są uzasadnione. Mamy tylko i wyłącznie taką odpowiedź, że w zasadzie budżet, poza skromnymi wydatkami na instytucje zewnętrzne… No, pokrywa to koszty funkcjonowania ministerstwa i tyle, chyba nic więcej tu nie ma. No, przepraszam, energetyka jądrowa to jest coś, co w większej skali, choć nie dominującej, tutaj się pojawia. I tu powinna być inwestycja komercyjna, jak rozumiem. Mógłbym wtedy dopytywać, co robi spółka zajmująca się polską energetyką jądrową, finansowana czy dokapitalizowana z budżetu państwa. Tak więc skoro tego typu historie też się pojawiają… No, ale nie otwieram tej dyskusji i nie chcę jej prowadzić, bo jaki jest obraz, to trochę widać.

Pani senator cały czas dopytuje się o pieniądze europejskie, skąd one. Co to za środki…

(Senator Magdalena Kochan: Są zaplanowane po stronie wydatków.)

Są zaplanowane po stronie wydatków, ale jakie tu jest źródło? No, jeżeli nie KPO, to jakie tu jest źródło? W pozostałej części państwo to zaprojektowaliście. A więc z jakiego funduszu, z jakiego programu będą pochodzić te pieniądze, które zaplanowaliście tutaj po stronie wydatków? Pan minister nie jest zwolennikiem przyjęcia KPO. Jak tak słucham na konferencjach… Pana ministra nie pytam, tylko współpracowników, chociaż macie…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Nie wiem, skąd taki wniosek.)

Słucham liderów. Przepraszam w takim razie, jeżeli się pomyliłem.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

W każdym razie, jeśli idzie o środki europejskie, które są zaplanowane obecnie w projekcie budżetu, to państwo w materiałach macie napisane, że to jest również realizacja tych projektów, które kończymy w ramach osi priorytetowej programu „Infrastruktura i środowisko” na 2014–2020. I to są te programy, które… Właśnie w ramach tych środków europejskich Polska to otrzymuje.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czyli to są pieniądze z kończącego się budżetu, jak rozumiem.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Tak.)

Dziękuję bardzo w takim razie.

Czy są jeszcze jakieś uwagi? Nie ma.

Jest prośba i wniosek pana ministra, żeby przyjąć tę część. W zasadzie podtrzymam tę prośbę, jednak z pewną uwagą, bo opiniujemy poszczególne części dla komisji finansów. A uwaga dotyczy braku wsparcia dla tych obszarów, które w energetyce są istotne, jeśli chodzi o przyszłość, a więc sieci przesyłowych i magazynów energii. Tego typu pozycji w budżecie w tej części w ogóle nie ma. I z taką uwagą proponuję zaopiniować pozytywnie część…

Która to jest część? Przepraszam, bo się zgubiłem.

(Głos z sali: 47.)

…Część 47 budżetu państwa.

Kto jest za? (14)

(Głos z sali: 10 głosów na sali za.)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

(Głos z sali: Nikt na sali.)

Zdalni?

(Głos z sali: W sumie 14 głosów za.)

14 głosów za, nikt nie był przeciw. A czy ktoś się wstrzymał? Też nie.

Dziękuję bardzo.

Czyli opinia pozytywna.

Skoro już rozpoczęliśmy dyskusję nad siłą rzeczy jakby powiązaną częścią, czyli częścią 51, to mam nadzieję, że nikt się nie obrazi, kiedy zaproponuję, żebyśmy dokończyli teraz dyskusję w części budżetowej 51 „Klimat”.

I chyba też poproszę o głos pana ministra bądź pan minister wskaże osobę, która powie parę zdań.

A potem pewnie będą pytania. Sam mam, więc na pewno będą.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

W części budżetowej „Klimat” najistotniejszą pozycją po stronie dochodów są wpływy z handlu emisjami, z systemu ETS. Jest to kwota 18 miliardów 204 milionów zł. Państwo otrzymali w materiale szczegółowe informacje o tym, w jaki sposób w poszczególnych latach będą kształtowały się wpływy z tego tytułu do budżetu państwa, w jaki sposób ta kwota jest wyliczana, oczywiście w uzależnieniu od ceny emisji, kursu euro i w jaki sposób później jest dzielona, czyli co stanowi wpływ do budżetu państwa, w jakich kwotach wpływają na poszczególne fundusze te środki, które w ramach środków ETS wpływają do budżetu państwa czy właśnie na fundusze… To jest w materiale, który państwo otrzymali, więc nie będę tego szczegółowo przedstawiał. Specjalistą w tej sprawie jest pan dyrektor i on ewentualnie odpowie na dalsze pytania w tej materii, które już się pojawiły.

A jeśli idzie o wydatki w tej części budżetowej, to zwracam uwagę, że na 2023 r. zaplanowano tutaj wydatki w wysokości 375 milionów 500 tysięcy zł, w tym 88 milionów 800 tysięcy to są wydatki stanowiące współfinansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej. Jeśli mówimy w ramach tej części budżetowej, części 51 „Klimat” o budżecie środków europejskich, to wydatki zostały tu zaplanowane w wysokości 1 miliarda 285 milionów zł. Chcę dodać, że limit wynagrodzeń na 2023 r. został tu ustalony w wysokości 187 milionów 500 tysięcy zł i w ramach wynagrodzeń, podobnie jak w innych częściach budżetowych, zaplanowane zostało 3% środków na fundusz nagród, a wynagrodzenia wzrastają o 7,8%.

Najwięcej pytań, tak jak to już mówiliśmy przy okazji części 47, było właśnie o kwoty dotyczące dochodów budżetu państwa z handlu emisjami. Jest to największa pozycja – ponad 18 miliardów zł na 2023 r.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Czy ktoś z pań i panów senatorów…

Pani senator Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Panie Ministrze, ja bym chciała, żeby pan powtórzył, nie rozwijając tego, tylko tak bardzo skrótowo, ile środków na pozycję dotyczącą ochrony klimatu otrzymamy z Unii Europejskiej, ile tych środków na ochronę klimatu będziemy mieli z budżetu państwa i jaki procent środków z budżetu państwa stanowią wynagrodzenia dla pracowników. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Jeszcze ja dopytam, jeżeli mogę… Pewnie mogę.

Jaki jest… Zaraz, szukam tej informacji… Jaka jest cena, po jakiej planujecie sprzedać jedno uprawnienie? Gdzieś się zgubiłem… I gdyby pan przypomniał: jaką planujecie w roku 2023 i jaką średnią uzyskaliście w roku 2022? Chodzi o to, żebyśmy mieli porównanie uprawnień rok do roku – czy przewidujecie wzrosty, spadki czy ten sam poziom, wolumen – i żebyśmy mieli pełny obraz w tej sprawie. To pierwsze…

Teraz pan senator Pęcherz, a może później jeszcze dodam coś w tej części wydatkowej.

Senator Janusz Pęcherz:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Mam przy tej okazji pytanie do pana ministra. Czy jest pan minister w stanie dzisiaj powiedzieć, jakie były dochody budżetu państwa z tytułu ETS w roku 2022? Ja wiem, że dokładnie to będzie wiadomo kiedyś tam, za jakiś czas, ale tak dla porównania, jeżeli mówimy, że planujemy budżet na 2023 r. na ponad 18 miliardów, to ile, tak teoretycznie, było w 2022 r.? Dziękuję.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Rozumiem, że wpływów z handlu emisjami, tak?

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Tak, chodzi o uprawnienia, ETS.)

Jaka to była kwota? Tutaj bym poprosił pana dyrektora Różyckiego, bo ja w tej chwili… Musielibyśmy precyzyjnie odpowiedzieć na piśmie, bo nie pamiętam tego, nie mam tego w pamięci.

Jaka to była kwota w tym roku, Panie Dyrektorze?

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

To była podobna kwota, bo to było ok. 23 miliardów zł. Przepraszam, nie pamiętam w tym momencie, jaka była średnia cena uprawnienia, ale wydaje mi się, że…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Podobna.)

…troszeczkę podobna, jak ta zaplanowana obecnie na 2023 r.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Zmieniliście pewną praktykę dotyczącą informowania parlamentu o budżecie. Nie pokazujecie tego, co było.

(Głos z sali: Celowo.)

Panie Dyrektorze, przez lata to był standard – pokazywanie tego, co było nie tylko rok wcześniej, tylko kilka lat wcześniej. To była jakby oczywista oczywistość. W związku z tym, jeśli nie ma z tym problemu, to mam prośbę, żebyśmy przed posiedzeniem plenarnym otrzymali informację dotyczącą dynamiki w tej części, która dotyczy energii. Chodzi o to, żebyśmy mieli pełny obraz, jak to się zmienia. Myślę sobie, że to jest chyba jeden z niezbędnych elementów takiej dobrej dyskusji, dobrej i merytorycznej.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Panie Przewodniczący, możemy podać to, co było w planie, natomiast nie jesteśmy w stanie podać, jakie było wykonanie, bo to też…

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

To rozumiem. Ale zakładam, że widzicie, jakie jest wykonanie, nawet po 11 miesiącach. A poza tym ostatnia aukcja uprawnienia była chyba w grudniu, na początku grudnia – tak mi się zdaje, obserwuję te sprawy – więc to też jesteście już w stanie precyzyjnie podać. Wiecie, co się zadziało akurat w tym przypadku na rynku sprzedaży. Powiem tak: sam byłbym w stanie to znaleźć tak na piechotę, ale mnie by trochę czasu to zajęło, a wy po prostu macie te dane.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Panie Przewodniczący, my z tym nie dyskutujemy. Proszę jednak pamiętać też o tym, że ten materiał jest przygotowany dla państwa komisji o wiele wcześniej, więc jesteśmy akurat na styku…

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Okej, okej. Panie Ministrze, proszę nie traktować tego jako krytyki, tylko jako prośbę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Jesteśmy w stanie to podać, jak najbardziej.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

To poproszę.

Czy ktoś jeszcze ma pytania w tej części?

Pani senator Jazłowiecka…

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Jeśli chodzi o kwestię płac, to tutaj bym poprosił panią dyrektor, żeby wyjaśniła kwestie płacowe.

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ewa Majewska:

Ewa Majewska, zastępca dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Jeżeli chodzi o część 51, to wynagrodzenia wynikające ze stosunku pracy będą kształtowały się na poziomie 12 milionów 117 tysięcy. Rok wcześniej było to 11 milionów 59 tysięcy. Nie mamy wyliczenia, jaki procent całego budżetu to stanowi, ale jeżeli pani senator potrzebna jest taka informacja, to oczywiście przekażemy ją na piśmie. Policzymy to szybko. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani senator Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze, Pani Dyrektor, to nie jest moje pytanie, to jest pytanie ze spotkań z obywatelami. Obywatele są zainteresowani tym, jakie środki z budżetu państwa przeznaczane są na ochronę klimatu, jakie środki otrzymujemy z Unii Europejskiej na ochronę klimatu i jaką część budżetu państwa stanowią środki przeznaczone na wynagrodzenia. I w tej formie potrzebowałabym dostać odpowiedź. Obywatel, który zapytał o to… Chodzi o to, żeby ta grupa obywateli, która zapytała o to, wiedziała, ile to środków z Unii Europejskiej, ile środków z budżetu państwa i jaki procent czy ile środków z tego budżetu stanowią wynagrodzenia.

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ewa Majewska:

Jeżeli mogę prosić, to przedstawimy tę informację na piśmie z taką szczegółowością, o jaką pani senator prosi. Dziękuję bardzo.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Dobrze. Bardzo proszę.

A ja bym chciała zapytać o jeszcze jedną sprawę. Otóż w dziale „Gospodarka komunalna i ochrona środowiska” przeznaczacie państwo 200 milionów… I tutaj właśnie też będzie pytanie ze strony obywateli. Zwróciło moją uwagę, że gros środków z tych 200 milionów też idzie na wynagrodzenia. Chciałabym zapytać, jaka to jest część, jak to wygląda i na co te środki, te 200 milionów, będą przeznaczane.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: To są środki dla głównego inspektora ochrony środowiska…)

Panie Ministrze, proszę pozwolić mi dokończyć.

Mamy bardzo trudną sytuację w samorządach, jeżeli chodzi o ochronę środowiska i gospodarkę komunalną, w związku z tym tych środków z pewnością będzie potrzeba znacznie więcej. Czy nie ma takiej możliwości, żeby nastąpiły jakieś przesunięcia? Chodzi o to, żeby ułatwić samorządom realizację ich projektów.

A skoro jestem jeszcze przy głosie, to chciałabym zapytać o coś… Podejrzewam, że państwo mi nie odpowiecie. Dzisiaj szczególnie młodzież oczekuje, że w szkołach będzie prowadzona edukacja dotycząca ochrony środowiska, nie ekologii, ale ochrony środowiska. Czy państwo przewidujecie jakiś program w ministerstwie – informacyjny, edukacyjny dla całego społeczeństwa – jeżeli chodzi o ochronę środowiska? Bo rozumiem, że środków na edukację w szkołach nie macie przeznaczonych. Dziękuję.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Pani Senator, jeśli chodzi o program edukacyjny, to pozwolę sobie nie zgodzić się z tym, że nie mamy takich programów. Jest wiele…

(Senator Danuta Jazłowiecka: Ja powiedziałam „w szkołach”.)

A, w szkołach. Jeśli idzie o programy szkolne, to w moim zakresie mogę powiedzieć, że mamy uruchomiony taki program chociażby w ramach Funduszu Leśnego, jest prowadzony w ramach konkursu „Szkoła z klimatem”. I środki na to jak najbardziej są. Nie potrafię w tej chwili wyliczyć wszystkich takich programów, ale możemy pani przekazać taką informację.

Jednak to, o co pani pyta, czyli…

(Senator Danuta Jazłowiecka: Poproszę o taką informację.)

Przekażemy.

A jeśli chodzi o dział „Gospodarka komunalna i ochrona środowiska”, to zwracam uwagę, że w tej pozycji mamy przede wszystkim środki na utrzymanie inspekcji podległych wojewodom; mówimy tutaj o Inspekcji Ochrony Środowiska… No, generalnie to środki na utrzymanie Inspekcji Ochrony Środowiska i Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Tak więc to są środki związane z takimi wydatkami. Trudno jest powiedzieć, że realizowane są tutaj jakieś duże programy ekologiczne, bo generalnie to są środki na utrzymanie tych inspekcji.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy jeszcze ktoś z państwa? Nie.

Pozwolę sobie na ogólną refleksję, Panie Ministrze. Nie ukrywam, że mam poważny problem, jak się zachować w tej części. Bo państwo po stronie dochodów piszecie na stronie 7 materiału, który dostaliśmy dzięki uprzejmości państwa, że dochody zaplanowane w części dotyczącej emisji ETS to 17 miliardów 587 milionów zł, co stanowi 212,7% dochodów zaplanowanych, a gdybyśmy to… Nie bez przyczyny pytałem o wykonanie. Pan już to powiedział – dwadzieścia kilka miliardów złotych. Powiedzieliście też państwo sami, że planujecie dochody na podobnym poziomie. Czyli odpowiedź dla nas jest prosta – w tej części dochody są zaniżone.

Panie Dyrektorze, z waszej wypowiedzi… To wszystko się nagrało, na szczęście, ja tylko na podstawie waszych wypowiedzi taki sobie wniosek wyciągam. I nie bez przyczyny pytałem o te proste zestawienia: jakie są dochody, jaka jest średnia ubiegłoroczna, jaka będzie, jaką planujecie, przewidujecie… No, na jakiejś podstawie zaplanowaliście tegoroczne. A jeżeli będą niższe, to z czego to wnioskujecie? Bardzo bym chciał to wiedzieć. To jest pierwsza część mojego problemu, jak się zachować. To znaczy nie umiem tej części poprzeć, mówiąc wprost.

Druga część dotyczy wydatków. Nie dopytuję, tak jak w tej części szczegółowej, np. o wydatki na szeroko rozumiany, umowny program, który realizuje dzisiaj NFOŚ, ale NFOŚ nie jest częścią tego i wydałby znacząco więcej, gdyby tylko mógł, na program „Czyste powietrze”, czyli na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, pyłów, zanieczyszczeń. Nie dopytuję z jednego powodu. Otóż czytam, że wydatki są zaplanowane na poziomie 1 miliarda 660 milionów, co stanowi 72,6% wydatków ujętych w ustawie budżetowej na 2022 r. – a nie przypominam sobie, żeby później, na przestrzeni roku, były zwiększone wydatki w tej części – a to oznacza, że państwo zmniejszacie wydatki na ten cel. Tym bardziej nie umiem poprzeć tej części budżetowej. Oczywiście mam też świadomość, że w sprawozdawczości do Komisji Europejskiej powiecie, że przychody z ETS poszły na milion ważnych rzeczy, tylko nie na te, na które powinny… Milion ważnych, bo papier jest cierpliwy – wiemy to wszyscy – i przyjmie wszystko. Gdyby pan albo ktoś z pańskich współpracowników potrafił mi wyjaśnić, dlaczego tak zrobiliście, to byłbym zobowiązany. A jeżeli nie… No, za chwilę i tak zarządzę głosowanie, więc będziemy opiniować ten projekt.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Panie Przewodniczący, wszystkie te kwoty, które podaliśmy, się zgadzają. Problem polega na tym, że udzielając odpowiedzi, mówiliśmy o dochodach z handlu emisjami, natomiast w tej chwili mówimy o tym, co jest zapisane po stronie budżetu państwa. Pan dyrektor by wyjaśnił, skąd się bierze ta różnica, to 212%. Wtedy zaraz te kwoty… To wszystko, jak myślę, będzie wtedy jasne.

Panie Dyrektorze?

Jeżeli pan pozwoli, Panie Przewodniczący…

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Panie Dyrektorze, ja wiem, skąd się bierze 212% – to jest odniesienie do planu, a nie do wykonania. Ja to wiem.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Nie, nie, właśnie nie.)

No to poproszę.

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

Nie, Panie Przewodniczący. Moja wcześniejsza odpowiedź… Pan przewodniczący pytał o wpływy z aukcji uprawnień do emisji, więc podałem całościowe wpływy. Jednak nie wszystkie wpływy w 2020 r. trafiały do budżetu państwa, bo część wpływała bezpośrednio, zresztą tak jak w tym roku, do Funduszu Rekompensat Pośrednich Kosztów Emisji, część do Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny. Stąd też dochody budżetowe to było troszkę mniej niż połowa tego, ok. 9,5 miliarda. Stąd te różnice. I stąd te 212%.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

No, ale jeszcze raz zapytam. Dwadzieścia kilka miliardów złotych po stronie wykonania w roku 2022 – circa about, pan za chwilę to potwierdzi, zaprzeczy, doprecyzuje. Tutaj mamy zaprojektowane 18 milionów. Łatwo…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Ale to nie jest wykonanie dochodu budżetu, Panie Przewodniczący…)

Dochody budżetu z części dotyczącej sprzedaży uprawnień do emisji – dwadzieścia kilka miliardów. Zobaczycie, że tyle będzie. Ja wiem, że…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie, nie, nie, a potem… Zapamiętamy to wszystko. Jak będę was pytał przy okazji sprawozdania z wykonania budżetu, to będziecie mówili, że mieliście coś innego na myśli. No, życie. Jakie będzie wykonanie, to już wiecie, naprawdę wiecie, wszystkie aukcje się już odbyły. Jakie będzie wykonanie…

(Głos z sali: Będzie zero, zero…)

Zero?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Wykonanie z ubiegłego roku to będzie zero?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Czyli co? Polska nic nie sprzedała?

(Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki: Nie…)

Nie żartujcie sobie. To znaczy… Błagam, powiedzcie to głośno. Naprawdę powiedzcie to głośno, bo ja to usłyszałem, ale to się nie nagrało. Proszę do mikrofonu, niech to się nagra. Niech pan powie głośno, że to zero. No, niech pan będzie tak odważny. I uwaga: jest pan w parlamencie. Zanim pan coś powie, a nie daj Boże, skłamie świadomie… No, wie pan. Ma pan świadomość rzeczy.

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

Panie Przewodniczący, absolutnie nie kłamię, tylko mówimy o 2 różnych kwestiach. Mówimy o sprzedaży uprawnień do emisji i wpływach całościowych z tego tytułu. To jest jedna sprawa i tutaj rzeczywiście, tak jak wspomniałem, jest mowa o 23 miliardach zł. Jednak środki te zostały przeznaczone pierwotnie, zgodnie z planem na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny i Fundusz Rekompensat Pośrednich Kosztów Emisji, więc one wpływały…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: I one wpływały bezpośrednio do funduszu? Bez budżetu?)

Tak, one wpływały w tym momencie bezpośrednio do funduszu.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

A fundusze są częścią budżetu?

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

A zgodnie z ustawą pozostałe 9 miliardów wpłynęło do funduszu COVID. Stąd też, tak jak pani dyrektor mówi, wykonanie będzie…

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

One są częścią budżetu?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Wykonanie to będzie zero, Panie Przewodniczący.)

Ale na razie pytam, czy te fundusze są częścią budżetu. No, próbuję doprecyzować.

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

Nie, nie są.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Nie są? To jest następna część, o której się dowiadujemy, że są pozabudżetowa i że nie podlega kontroli parlamentu? Panie Dyrektorze, już zupełnie świadomie pana tu ciągnę…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Paweł Różycki:

Dobrze. Przepraszam, ja nie jestem specjalistą budżetowym, stąd też posiłkuję się…

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani Dyrektor, może pani pomoże? Będzie łatwiej.

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ewa Majewska:

Panie Senatorze, Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny jest funduszem budżetowym. Jest załącznikiem do ustawy budżetowej.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Tak myślałem, ale uparliście się powiedzieć „zero”, więc próbuję wam powiedzieć… Nie mówcie takich rzeczy, naprawdę. Jesteście w parlamencie. Nie mówcie tego. To znaczy, jak są takie rzeczy, to zostawcie to ministrowi. Jak już ktoś się ma kompromitować, to niech tego nie robią urzędnicy. Taka dobra porada na przyszłość.

(Senator Danuta Jazłowiecka: Jesteście sercem ministerstwa.)

Zwłaszcza, że znam was od lat, więc tym bardziej przykro mi, jak słucham takich rzeczy.

Dobrze.

Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.

To proponuję przejść do głosowania.

Od razu powiem, że ja się wstrzymam. Jak zrobi Wysoka Komisja, nie wiem, ale ja się wstrzymam, bo nie umiem, przy tych wszystkich zastrzeżeniach, o których powiedziałem, zagłosować za. Budżet jakoś musi funkcjonować, inspekcja musi otrzymać pieniądze. Tak więc zobaczymy, jak będzie.

Kto jest za przyjęciem, wydaniem opinii pozytywnej dla części 51 „Klimat”? (1)

1 głos.

Kto jest przeciw? (1)

Kto się wstrzymał? (10)

Ja rozumiem, że komisja nie… Panie Mecenasie, niech pan mi teraz pomoże. Czy my wyraziliśmy opinię w tej sprawie? Właściwie wyraziliśmy, tylko jaką?

1 – za, 1 – przeciw, pozostali się wstrzymali.

Pan mecenas mi tu podpowiada. To będzie ważna informacja dla senatora, który będzie reprezentował komisję, mam nadzieję, że będzie to pan senator Świlski jako członek Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, dlatego od razu zwracam na to uwagę. Pan senator będzie prezentował tam nasze stanowisko i to stanowisko w odniesieniu do tej części będzie brzmiało mniej więcej tak, że komisja nie zaproponowała żadnych wniosków w tej sprawie, a gdy przedstawi wynik głosowania i pewnie uzasadni, dlaczego tak…

Panie Mecenasie, czy tu trzeba jeszcze głosować? Chyba nie. Samo z siebie się rozumie, wynika to z matematyki, widzieliśmy to na posiedzeniu komisji.

Dziękuję bardzo, bardzo dziękuję.

Państwo wiecie, że ta sprawa ciągle będzie wracać, w różny sposób, ona w czasie debaty plenarnej również będzie wracać, bo ogromne pieniądze, które są, siłą rzeczy, trafiają na inne cele niż projektowane, i będą one jeszcze większe w przyszłości, po przyjęciu „Fit for 55”, na który zgodził się pan premier Morawiecki. Panie Ministrze, podpowiadam, jeśli chodzi o „Fit for 55”, tam już nie ma możliwości blokowania, ponieważ pan premier Morawiecki już się na to zgodził na posiedzeniu Rady Europejskiej, tam są już tylko większości, tam jako Polska będziemy przegrywać głosowania. Tak podpowiadam, żebyście o tym wiedzieli w czasie dyskusji koalicyjnych, wewnętrznych.

Kolejna część – tu Ministerstwo Aktywów Państwowych bardzo, bardzo prosi, żebyśmy zajęli się tą sprawą, a to nie będzie chyba długo trwało – to część budżetowa 48 obejmująca złoża kopalin. Jeżeli państwo pozwolicie, żebyśmy dali szansę…

Panie Ministrze, bardzo dziękuję panu i współpracownikom za wyjaśnienia.

I przejdźmy do części 48 dotyczącej złóż kopalin.

Mamy przedstawicieli ministerstwa. Nie wiem, czy są z nami na sali, czy zdalnie?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Piotr Pyzik: Zdalnie.)

To poproszę pana ministra, który jest zdalnie. Już pana słyszę.

Tak więc, Panie Ministrze, poproszę, serdecznie witam i zapraszam do zabrania głosu.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Piotr Pyzik:

Dzień dobry, witam serdecznie w nowym roku, w takim razie do siego roku!

Pozwolicie państwo, że przystąpię do przedłożenia materiału dotyczącego części 48 budżetu, czyli „Gospodarka złożami kopalin”, na rok 2023.

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowne Panie i Panowie Senatorowie! Wysoka Komisjo!

Chciałbym zaprezentować państwu projekt budżetu Ministerstwa Aktywów Państwowych na 2023 r. w zakresie części budżetowej 48 „Gospodarka złożami kopalin”. W części 48 „Gospodarka złożami kopalin” dochody budżetowe zaplanowane zostały w wysokości 613 tysięcy zł i wynikają głównie z rozliczenia środków dotacyjnych przez podmioty realizujące programy reformy górnictwa węgla kamiennego. Wydatki w części 48 „Gospodarka złożami kopalin” zostały zaplanowane w budżecie państwa w wysokości 1 miliarda 799 milionów 483 tysięcy zł. I tak zadania związane z górnictwem i kopalnictwem zaangażują kwotę 1 miliarda 793 milionów 165 tysięcy zł. Z kwoty tej dotacje podmiotowe w wysokości 264 milionów 752 tysięcy zł z przeznaczeniem na pokrycie kosztów ogólnoadministracyjnych oraz ogólnogospodarczych otrzymają: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Kopalnia Soli „Wieliczka”, Kopalnia Soli „Bochnia”, Spółka Restrukturyzacji Kopalń, Kopalnia Siarki „Machów”. A jeśli chodzi o kwestie dotacji celowych w kwocie 1 miliarda 528 milionów 413 tysięcy zł, zostaną one przeznaczone na finansowanie zadań związanych z procesem restrukturyzacji sektora górnictwa węgla kamiennego w kwocie 1 miliarda 392 milionów 113 tysięcy zł. Dalej: na utrzymanie, zabezpieczenie i ratowanie zabytkowych części zakładów górniczych oraz całkowitą likwidację zakładów górniczych i części niezabytkowych planuje się środki w wysokości 90 milionów 148 tysięcy zł, które otrzymają Kopalnia Soli „Wieliczka” i Kopalnia Soli „Bochnia”. Na finansowanie zadań związanych z pracami konserwacyjnymi i monitoringiem wód podziemnych i powierzchniowych oraz odwadnianiem wyrobisk środki w wysokości 24 milionów 605 tysięcy zł otrzymają: Kopalnia Siarki „Machów” SA w likwidacji oraz Spółka Restrukturyzacji Kopalń SA. Dalej: Muzeum Górnictwa Węgla Kamiennego w Zabrzu na finansowanie zadań związanych z utrzymaniem, zabezpieczeniem i ratowaniem zabytkowych części Zakładu Górniczego Kopalni Węgla Kamiennego „Guido” w Zabrzu oraz Zakładu Górniczego Kopalni Węgla Kamiennego „Królowa Luiza” otrzyma kwotę 13 milionów 696 tysięcy zł. Monitoring procesów restrukturyzacyjnych w sektorze górnictwa węgla kamiennego oraz monitoring prawidłowości wykorzystania dotacji realizowanych przez Agencję Rozwoju Przemysłu SA zaangażują kwotę 7 milionów 851 tysięcy zł. Z kolei na pokrycie kosztów administracyjnych i technicznych oraz kosztów obsługi merytorycznej ministra zaplanowano 5 milionów 828 tysięcy zł. Na prowadzenie badań statystycznych będzie przeznaczona kwota 460 tysięcy zł, to są specjalistyczne badania dotyczące przemysłu koksowniczego i wydobywczego w węglu kamiennym i brunatnym. Na zadania wynikające z Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych planuje się środki w wysokości ok. 30 tysięcy zł.

Wynagrodzenia. Wynagrodzenia ogółem w części 48 zaplanowano w łącznej kwocie 3 milionów 698 tysięcy zł, z tego wynagrodzenia dla osób nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń ujęto w kwocie 328 tysięcy zł. Na wynagrodzenia dla członków korpusu służby cywilnej przeznaczono kwotę 3 milionów 140 tysięcy zł i na wynagrodzenia osobowe dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe zaplanowano kwotę w wysokości ok. 230 tysięcy zł.

To jest właśnie informacja dotycząca części 48. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Już zgłosiła się do zabrania głosu pani senator Halina Bieda i potem pan senator Wadim Tyszkiewicz.

Senator Halina Bieda:

Dzień dobry.

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Ja mam pytanie może nie wprost związane z tymi kwotami, choć częściowo też. Chyba od 2 lat leży w Sejmie projekt ustawy Senatu Rzeczypospolitej dotyczący tego, aby Zabytkową Kopalnię Srebra w Tarnowskich Górach, która jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, również wesprzeć środkami, tak jak Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu czy kopalnie soli w Wieliczce i Bochni. Chciałabym o to zapytać, bo być może pan słyszał, czy w ogóle jakiekolwiek rozmowy na ten temat u państwa się toczyły. Ja rozmawiałam i z panem ministrem Pyzikiem, i z wieloma innym osobami, ponieważ uważam, że również o te zabytki należy dbać, a ten obiekt ciągle nie może się znaleźć w tym ministerialnym wykazie. W tej sytuacji chciałam zapytać o tę sprawę. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pan senator Tyszkiewicz i potem pan senator Pęcherz.

Senator Wadim Tyszkiewicz:

Panie Ministrze!

Mam pytanie odnośnie do środków przeznaczonych na odsalanie wód pokopalnianych. Czy takie środki w budżecie się znalazły? Chodzi o to, co wydarzyło się w tym roku na Odrze. Wiemy, że do dzisiaj Odra jest bardziej zasolona niż Bałtyk. Chodzi o wody pokopalniane zarówno z kopalń, ze Śląska, jak i z KGHM. Osobiście byłem na tzw. żelaznym moście i widziałem, jakie odpady pokopalnianie trafiają do rzeki, więc grozi nam kolejny raz katastrofa. Czy zostały zapisane w budżecie środki nie tylko na monitoring, ale też na odsalanie tych wód, żeby tak zasolone wody nie trafiały do rzek, i jakie to są środki? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Senator Pęcherz.

Senator Janusz Pęcherz:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Ja chciałbym poprzeć głos pani senator Haliny Biedy. Byliśmy tam w ubiegłym roku, bo mamy już nowy rok, w ubiegłym roku było wyjazdowe posiedzenie komisji w Katowicach i byliśmy m.in. w tej kopalni srebra. Sądzę, że powinniśmy w pełni popierać postulat, żeby w budżecie państwa pojawiły się środki także na tę kopalnię. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Nie widzę więcej zgłoszeń pań i panów senatorów.

Panie Ministrze, poproszę o odpowiedź.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Piotr Pyzik:

Panie Przewodniczący! Państwo Senatorowie!

Bardzo dziękuję za te pytania.

Ja może zacznę od środka, może nie od końca, bo pierwsze i ostatnie pytanie dotyczyło Sztolni Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach, o tym za chwileczkę.

Jeśli chodzi o odsalanie, to chciałbym przypomnieć, że to jest w zakresie kompetencji przedsiębiorstw wydobywczych. W związku z tym to obowiązkiem zarządów firm wydobywczych jest wprowadzenie tej pozycji do budżetu tych firm i to firmy wydobywcze mają dbać o to, żeby – mówiąc tak bardzo ogólnie –nie tylko nie zasalać, ale nie brudzić w otoczeniu, w którym funkcjonują.

Nie, nie ma – tu odpowiadam na pytanie – w budżecie nie ma środków na odsalanie, dlatego że, tak jak powiedziałem, jest to funkcja, zadanie firm wydobywczych. To jest jedna kwestia.

(Senator Wadim Tyszkiewicz: Przepraszam, mogę dopytać? Mogę dopytać?)

Za chwilę, może odpowiem…

(Senator Wadim Tyszkiewicz: Chodzi mi tylko o to, czy są pieniądze na monitoring, żebyśmy już zamknęli temat.)

Odpowiadam precyzyjnie: nie. Odpowiedź brzmi „nie”, dlatego że, tak jak powiedziałem, wszystkie zadania z tym związane podlegają zakładom, które są potencjalnie, można powiedzieć, czy mogą być twórcą wszelkich zanieczyszczeń, w tym zasolenia rozumianego jako zanieczyszczenie. Może być zasolenie w normie, a może być zasolenie, które spowoduje, że ciek w pobliżu tej kopalni będzie… (Zakłócenia w trakcie wypowiedzi) I w tym momencie to i klimat się musi włączyć, i uruchamiane są zupełnie inne działania operacyjne, tak jak np. a Odrze w tym roku, przepraszam, w zeszłym roku. Mam nadzieję, że w tym roku to się nie powtórzy. Tak że, odpowiadając całościowo na to pytanie, mówię „nie”, dlatego że ta przestrzeń nie dotyczy tej kwestii merytorycznie.

Odpowiadając na pierwsze i trzecie pytanie, bo to dotyczy tej samej kwestii, przede wszystkim bardzo serdecznie chciałbym podziękować pani senator za tę aktywność, bo te Tarnowskie Góry to jest naprawdę perełka, ale ta perełka ma na swój sposób pewien feler, mianowicie ten feler, który – jak na razie widzę – jakoś nie jest możliwy do przeskoczenia, ale mam nadzieję, że to jest inercja pewnych działań. A dotyczy tego, że z jednej strony… Są niejako 3 przestrzenie, które mają wpływ czy mogą mieć wpływ na tę sztolnię, na to muzeum. Mianowicie to jest strefa na swój sposób prywatna, bo sztolnia jest w rękach prywatnego… w rękach stowarzyszenia, które należy rozumieć jako byt prywatny, powiedzmy. Mamy tu do czynienia z kwestią samorządu, który też ma tu swoje trzy grosze i chce te trzy grosze tu niejako wrzucić. No i trzecia sprawa, pomijając już samorząd, jednostki samorządu terytorialnego, to mamy tu jeszcze kwestię państwa. Według kompetencji to muzeum sensu stricte podlega Ministerstwu Klimatu. Ja w tych dniach chcę się spotkać z panem ministrem Piotrem Glińskim i o tej kwestii porozmawiać, nie tylko o tej kwestii, bo całościowo, jeśli chodzi o węgiel kamienny, mamy kilka propozycji, które ocierają się o Ministerstwo Kultury, ale o tym może następnym razem, na innym spotkaniu. Jeśli chodzi o tę kwestię, to my się nie poddajemy, mówię o Ministerstwie Aktywów Państwowych, mówię tu o tej przestrzeni naszej, tej węglowej. Pani Senator, Panie Senatorze, możecie państwo być pewni, że nie spocznę, dopóki nie znajdziemy tu, nazwijmy to, złotego środka. Generalnie kwestia rozbija się niestety o przepisy prawa, bo to jest kwestia dyspozycji środkami publicznymi czy dla jednostki samorządu terytorialnego, czy do jednostki, która jest fizycznie bytem prywatnym, tak to określę. W związku z tym tu są pewne przeszkody. Ale mam nadzieję, że w porozumieniu z ministerstwem i z panem Piotrem Glińskim znajdziemy rozwiązanie. Bardzo intensywnie nad tym pracujemy, więc myślę, że może nie najbliższe dni, ale przyszły tydzień czy następny przyniesie pewne kroki do przodu. Mam taką nadzieję. Taki jest stan na ten moment.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Senator Halina Bieda:

Ja bardzo dziękuję. Tylko może jedną rzecz powiem, muzea w Wieliczce i w Bochni to też nie są podmioty publiczne, to są spółki akcyjne, tak więc tu właścicielstwo moim zdaniem nie do końca powinno mieć największy wpływ na te dotacje. Tu chodzi o nasze dziedzictwo kulturowe i chodzi tak naprawdę o zabezpieczenie chodników, o odwadnianie. Tu nie chodzi o środki na działalność, bo z tym sobie stowarzyszenie absolutnie świetnie radzi. Chodzi o to, co dostają też inne muzea. Dziękuję.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Piotr Pyzik:

Pani Senator, bardzo słuszna uwaga, bardzo cenna uwaga, tylko problem polega na tym, że i Wieliczka, i Bochnia w likwidacji to są jednoosobowe spółki Skarbu Państwa z 1 właścicielem, którym jest Skarb Państwa, więc – jak sama pani widzi – to jest niejako inna kwestia. Pani Senator, proszę mi wierzyć, mam nadzieję poinformować panią w przyszłym tygodniu o wyniku spotkania w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego i mam nadzieję tę sprawę ruszyć do przodu, bo z wielu względów, o których pani senator doskonale wie, ta sprawa leży mi na sercu i to bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie widzę zgłoszeń.

W takim razie możemy przystąpić do głosowania.

Ja w zasadzie mógłbym pomóc odpowiedzieć panu ministrowi. Pan senator Tyszkiewicz pytał o monitoring. Czysty, klasyczny monitoring gospodarki wodnej jest w gestii wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska i w głównego inspektoratu, a to się znajduje w części…

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Piotr Pyzik: Jeśli można, Panie Przewodniczący…)

Pomagam panu, Panie Ministrze, pomagam, niech pan skorzysta z mojej pomocy.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Piotr Pyzik: Dziękuję.)

A to się znajduje w części budżetowej „Klimat”. O to dopytywała m.in. pani senator Jazłowiecka, gdy pytała o wydatki na gospodarkę komunalną.

Panie Ministrze, chciał pan coś jeszcze powiedzieć.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Piotr Pyzik:

Tak, bo to bardzo słuszna pana uwaga dotycząca tych kwestii. Tak naprawdę zarówno monitoring, jak i ewentualnie dodatkowe, nadzwyczajne, może „nadzwyczajne” to jest złe słowo, ale jakieś ciekawsze, nazwijmy to, podejście do wód to jest przestrzeń budżetowa, jak się wydaje, „Wód Polskich”. Myślę, że to jest do nich pytanie, czy oni w związku z tym np. planują takie rozwiązania, czy jest to stały element ich działań, który w tej przestrzeni budżetowej został ogarnięty. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Znam odpowiedź „Wód Polskich”, może nie znam, tylko domyślam się, ale nie pomogę w tej sprawie.

Powiem panu, Panie Ministrze, sztuka polega na tym, że przedsiębiorstwa, kopalnie nie powinny uzyskiwać pozwoleń wodnoprawnych na zrzut wód zasolonych, a uzyskują. I to uzyskały je na długo przed tym, zanim powstały „Wody Polskie”, a potem „Wody Polskie” tę niezbyt chlubną tradycję kontynuowały. Tak więc tyle, nie rozszerzając, nie wchodząc zbyt głęboko w te rzeczy, bo jesteśmy w budżecie, a nie w historii, która jest nadzwyczaj ważna, ale wprost akurat ze złożami kopalin w takim rozumieniu nie jest związana.

Jeżeli nie ma więcej pytań, to możemy przystąpić do głosowania.

Kto jest za wyrażeniem pozytywnej opinii o części 48 „Gospodarka złożami kopalin”? Kto jest za? (10)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dziękuję bardzo, dziękuję panu ministrowi.

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (1)

Poproszę o wyniki razem ze zdalnymi.

10 – za, 1 senator się wstrzymał.

Tak więc opinia pozytywna.

Możemy przejść do części 22 „Gospodarka wodna”.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Piotr Pyzik: Dziękuję, do widzenia.)

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Ja od razu proponuję, żebyśmy ją rozpatrywali łącznie – tak będzie nam łatwiej, chociaż osobno przeprowadzimy głosowanie – z planem finansowym państwowego gospodarstwa „Wody Polskie”. Siłą rzeczy to się łączy.

Zatem poproszę… nie wiem kogo o zabranie głosu. Ktoś z państwa jest zapewne upełnomocniony do prezentowania tej części.

(Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury Adam Orzechowski: Dzień dobry państwu. Orzechowski Adam, dyrektor Departamentu Budżetu, Ministerstwo Infrastruktury.)

Dzień dobry, bardzo serdecznie witam pana dyrektora.

Proszę bardzo, Panie Dyrektorze.

Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury Adam Orzechowski:

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie!

Mam przyjemność przedstawić informacje o budżecie w części 22 „Gospodarka wodna”. Zacznę od wydatków. Na rok 2023 zaplanowaliśmy wydatki na zadania w obszarze gospodarki wodnej z budżetu państwa w łącznej wysokości 1 miliarda 515 milionów zł. Kwota ta jest większa o 35% w stosunku do roku ubiegłego. Zaplanowane wydatki przeznaczone będą na działalność Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”, to jest kwota 1 miliarda 64 milionów zł, wzrost o 30% w stosunku do roku ubiegłego. Są to wydatki zaplanowane na działalność statutową Państwowego Gospodarstwa Wodnego, w tym także na wydatki inwestycyjne.

Kolejna pozycja w budżecie części 22 to są państwowe instytuty badawcze, czyli państwowa służba hydrologiczno-meteorologiczna, państwowa służba do spraw budowli piętrzących się, a także państwowa służba hydrologiczna. W tym zakresie wydatki w budżecie części 22 tegorocznego budżetu to 179 milionów. I także w tym zakresie odnotowaliśmy istotny wzrost, bo wydatki zostały zwiększone o prawie 40% w stosunku do roku ubiegłego.

W ramach części 22 będziemy realizować w tym roku nowy program wieloletni, program pod nazwą „Ochrona przeciwpowodziowa i osiągnięcie korzystnego bilansu wodnego w rejonie Odry Środkowej – cofka stopnia wodnego Malczyce”. Kwota przewidziana na ten rok na ten program to 30 milionów.

W budżecie części 22 realizowane są również wydatki obronne w ramach Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2021–2035, a kwota przewidziana na te wydatki obronne to 1 milion 839 tysięcy zł.

W budżecie części 22 również są planowane wydatki na wkład krajowy w ramach projektów realizowanych z udziałem środków UE, to jest kwota 338 milionów 335 tysięcy zł. Są to środki przekazywane przede wszystkim dla Państwowego Gospodarstwa Wodnego, które realizuje konkretne projekty unijne. Są to przede wszystkim projekty realizowane w ramach obecnej perspektywy finansowej, czyli 2014–2020. W ramach umów środki te już zostały przyznane Polsce, „Wody Polskie” podpisały stosowne umowy o dofinansowanie, są to przede wszystkim projekty kontynuowane z lat poprzednich.

Jeśli chodzi o dochody budżetu państwa, to część 22 nie generuje istotnych dochodów, jest bardziej częścią, pozycją wydatkową niż dochodową. Niemniej jednak w tym roku planujemy osiągnąć dochody dla budżetu państwa na poziomie 25,5 miliona zł. Są to przede wszystkim wpłaty dokonywane przez państwowe gospodarstwo „Wody Polskie” z przeznaczeniem na dofinansowanie zadań dla jednostek budżetowych, które realizują określone zadania z zakresu gospodarki wodnej. Mamy tutaj szczególne przepisy w ustawie – Prawo wodne, które pozwala nam przekierowywać i znaczyć te dochody z przeznaczeniem na konkretne zadania, w tym konkretne wydatki i zadania realizowane przez jednostki budżetowe.

Przejdę może tak szybko do planu finansowego „Wód Polskich”. Na ten rok zakładamy przychody ogółem w kwocie 1 miliarda 718 milionów zł. Są to przychody z prowadzonej działalności – w kwocie 737 milionów, a także dotacje z budżetu państwa na wydatki bieżące – na poziomie 825 milionów. Jeśli chodzi o koszty, to są koszty związane przede wszystkim z remontami budowli wodnych, obiektów hydrotechnicznych, budynków, lodołamaczy, przeglądami jednostek pływających. Całościowe koszty to 2,5 miliarda zł.

Jeśli chodzi o kolejne pozycje planu finansowego „Wód Polskich” na rok 2023, to nie sposób ominąć wydatków inwestycyjnych. Całościowa kwota nakładów inwestycyjnych przewidzianych na ten rok to jest 1 miliard 287 milionów. Źródłem finansowania tych wydatków w tym roku mają być środki z budżetu państwa, budżetu Unii Europejskiej, przychodów własnych „Wód Polskich”, a także niewielka kwota jest przewidziana z jednostek samorządu terytorialnego.

Przedstawiając powyższą część oraz plan finansowy „Wód Polskich”, zwracam się do Wysokiej Komisji z uprzejmą prośbą o pozytywne zaopiniowanie tej części budżetu państwa.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Teraz otwieram dyskusję.

Pan senator Tyszkiewicz już się zgłosił, więc proszę bardzo.

Senator Wadim Tyszkiewicz:

Ja chciałbym powtórzyć pytanie, które zadałem wcześniej ministrowi, a na które nie uzyskałem odpowiedzi. Czy macie państwo u siebie w budżecie „Wód Polskich” przewidzianą kwotę, a jeżeli tak, to jaką i o ile większą niż w ubiegłym roku, na monitoring zasolenia rzeki Odry, również rzeki Wisły, dlatego że tam też nie ma pewności, czy nie trafia woda zasolona? Głównie chodzi o zasolenie rzeki Odry. O tym, co się wydarzyło w ubiegłym roku, wszyscy wiemy, wiemy, jakie skutki to przyniosło, więc powinniśmy się uczyć na błędach. Czy „Wody Polskie” planują jakieś działania w tym kierunku i czy przeznaczyły w swoim budżecie pieniądze przynajmniej na monitoring? Tak jak wcześniej było mówione, koncesje na zrzut wód zasolonych w ogóle nie powinny być wydawane, ale skoro są, to czy przynajmniej będziecie państwo te zrzuty i zasolenie Odry monitorować. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś…

Pan senator Pęcherz.

Senator Janusz Pęcherz:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Ja nieustannie przy okazji mówienia o budżecie i o tej części budżetu, powtarzam pytanie o zbiornik Wielowieś Klasztorna. Co roku to powtarzam. Już chyba 2 lata temu były pozytywne informacje co do tego, że zaczniemy tę inwestycję realizować, ale nie widzę tutaj, może nie umiem czytać, ale nie widzę tu żadnych środków nawet na wykupy, które już w części znaczącej były zrealizowane przez marszałka województwa wielkopolskiego. Nie wiem, jak na ten rok ta sprawa wygląda i czy w ogóle ten zbiornik jest w najbliższej perspektywie przewidziany jako inwestycja do realizacji. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy jeszcze ktoś z państwa?

Zanim pana dyrektora poproszę… Panie Dyrektorze, nie chcę powiedzieć, że macie już praktykę, bo to tak trochę wygląda, nie wiem, nie pamiętam, przyznam szczerze, to jest jeden powód, dla którego nie wiem, jaki procent amortyzacji liczycie dla poszczególnych urządzeń hydrotechnicznych, bo rozumiem, że strata, którą kolejny rok planujecie w „Wodach Polskich”, tym razem – kolejny rekord – w wysokości 852 milionów zł, będzie, jak rozumiem, pokryta z amortyzacji. To jest coś przerażającego, zupełnie świadomie używam tego słowa, że państwo powołaliście instytucję i od początku… właściwie w pierwszym roku działalności jeszcze w ramach pożyczek, których udzielił Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, mieliście wynik dodatni, a już potem tylko i wyłącznie nawet planujecie wynik ujemny, macie plan finansowy ze stratą. Ja gwarantuję panu, że w żadnym zakresie nie jestem w stanie czegoś takiego poprzeć. Ja w ogóle nie rozumiem, jak rząd mógł coś takiego zaakceptować i wysłać do parlamentu. To jest mój komentarz, w zasadzie nie pytanie do pana, pan jest urzędnikiem, więc nie ma pan wpływu na decyzje, które zapadają na posiedzeniach Rady Ministrów, i tyle.

Gdyby jednak pan mi wyjaśnił, jakie są priorytetowe inwestycje na wodach w Polsce, gdyby pan je określił… Wówczas będziemy wiedzieli, czego nie zrobicie, bo majątek ulega dekapitalizacji, a już o nowych rzeczach w ogóle trudno mówić.

Swoją drogą o jedną rzecz zapytam… Panie Dyrektorze, jednak zapytam. Ja widziałem taką uroczystość, były wstęgi, orkiestra, pic, szampany, nazywało się to: otwarcie stopnia wodnego, śluzy w Malczycach. Jakie pieniądze pan tam jeszcze wyda, skoro minister to już otworzył? 30 milionów. Jak już otworzył, to inwestycja jest zakończona, a pan mówi, że chce tam wydać jeszcze 30 milionów. To o co chodzi? To wtedy minister oszukiwał czy teraz coś oszukujecie? O co chodzi? Pytam, bo już się w tym wszystkim pogubiłem. Gdyby był pan tak uprzejmy na temat Malczyc mi odpowiedzieć… W pozostałych sprawach w zasadzie chyba już nie oczekuję. No gdyby ważne inwestycje w gospodarce wodnej pan wymienił… O to poproszę.

Ponieważ nie ma więcej pytań, to proszę pana dyrektora…

(Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury Adam Orzechowski: Panie Przewodniczący, słychać mnie?)

Słychać, słychać.

Proszę.

Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury Adam Orzechowski:

Panie Przewodniczący, jeśli chodzi o kwestie inwestycji, to przekazaliśmy bardzo duży materiał, omówiliśmy każdą z tych inwestycji, to jest ok. 80 inwestycji finansowanych z budżetu państwa. Pragnę zauważyć, że przyszły rok jest w zasadzie pierwszym rokiem, kiedy źródłem tych inwestycji jest budżet państwa. W ramach konstruowania budżetu na ten rok spotykaliśmy się wielokrotnie z resortem finansów, z którym wynegocjowaliśmy właśnie na te najbardziej pilne potrzeby środki inwestycyjne, tak aby „Wody Polskie” w tym roku mogły uruchomić taki, nazwijmy to, program inwestycyjny na poszczególne zadania.

W kwestii bilansowania się „Wód Polskich” przyznam, że de facto kwoty przychodów i kosztów są sobie równe, a różnica, którą przedstawia ten plan finansowy dosyć księgowo, to są to właśnie koszty amortyzacji. Amortyzacja nie wiąże się bezpośrednio z przypływem środków, to jest taki czysty koszt księgowy, więc nie spowoduje to w żaden sposób degradacji czy utraty płynności „Wód Polskich” w roku bieżącym.

Jeśli chodzi o kwestię Malczyc i może jakieś dodatkowe informacje odnośnie do tegorocznych inwestycji, to jest chyba na sali pani wiceprezes „Wód Polskich”. Gdyby mogła, to prosiłbym o uzupełnienie mojej wypowiedzi w tym zakresie, bowiem te inwestycje są realizowane bezpośrednio z planu finansowego „Wód Polskich”. Dodatkowe informacje w tym zakresie przedstawiciele „Wód Polskich” na pewno będą mogli państwu przedstawić. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Bardzo dziękuję, Panie Dyrektorze.

Ja mam tylko taką uwagę i nie chcę żeby pan to odbierał jako nieuprzejmość, ale my wszyscy wiemy, że amortyzacja jest kosztem, a nie wydatkiem. Gdy pan mówi, że tam się coś bilansuje itd… No, ja tak na okrągło to powiedziałem, bo nie wszyscy są ekonomistami, ja powiedziałem, że infrastruktura hydrotechniczna będzie ulegać degradacji, bo wy nie macie pieniędzy na odtworzenie tego majątku. Właśnie po to jest liczona amortyzacja, wie pan? Dokładnie po to. Jeśli więc pan chce mi powiedzieć, że dostaliście 100 milionów i mamy się z tego powodu cieszyć, to panu powiem, że nie ma z czego. To jest dramat, dramat, 100 milionów to jest katastrofa, bo…

(Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury Adam Orzechowski: 250.)

250. Nie zmienia to tego stanu. Osiemset kilkadziesiąt milionów złotych to jest strata wynikająca z amortyzacji. To, że macie zapewnione przepływy, brutalnie powiem, i wystarczy na pensje, to my to widzimy, to widać w planie finansowym, to akurat macie zrównoważone, ale nie odtworzycie majątku. Co to oznacza w rzeczywistości – tu zaraz panią prezes będę dopytywał – w realiach? Ano to, że nie będzie odtwarzany majątek związany z ochroną przeciwpowodziową, np. obwałowania przeciwpowodziowe. Ile kilometrów – Pani Prezes, pani sobie zapisze, bo to chciałbym wiedzieć – w tym roku odtworzycie, zmodernizujecie, wybudujecie nowych? Czy to będzie 30 km, 50 km? Bardzo ciekaw jestem tych liczb. Jaki majątek zostanie zmodernizowany w ramach tej infrastruktury hydrotechnicznej związanej z bezpieczeństwem Polaków, czyli ochroną przed powodzią? Jakie zadania będą realizowane w części dotyczącej szumnie od 7 lat zapowiadanych programów ochrony przed suszą? Pytam o małą retencję itd. Jakie rzeczy się będą prawdziwie działy, nowe? Pytam, bo na opowieści to ja już jestem odporny, słyszę je, ale w realiach to nijak nie chce potem zadziałać. Dlatego o takie rzeczy pytam. A jak pan mówi, że to tam w zasadzie nic nie znaczy… Wie pan, to się nagrało i to jest trochę kompromitujące dla pana, to pan się kompromituje, a myślałem, że urzędnicy bardziej dbają o swój obraz niż politycy, politycy nie dbają, ale to już inna historia. Pan senator Ryszard Świlski dba bardzo, przepraszam, pozostali senatorowie również. Przepraszam. Tu rzeczywiście się rozpędziłem.

Pani Prezes, poproszę.

(Zastępca Prezesa do Spraw Ekonomicznych i Organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” Beata Orlik: Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o wszystkie pytania, które zostały skierowane do „Wód Polskich” dotyczące realizowanych przez „Wody Polskie” inwestycji, to odpowiedź zostanie udzielona przez panią dyrektor Katarzynę Grzywacz. Jeżeli oczywiście można, to bardzo proszę.)

Oczywiście można, Pani Prezes. Będzie nam bardzo miło, jak uzyskamy odpowiedź.

Zastępca Dyrektora Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji w Państwowym Gospodarstwie Wodnym „Wody Polskie” Katarzyna Grzywacz:

Szanowni Państwo!

Katarzyna Grzywacz. Ja jestem zastępcą dyrektora Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji.

W zakresie naszego departamentu leży koordynowanie i nadzorowanie zadań, o których tutaj państwo mówili, co prawda nie wszystkich, ale będę starała się po prostu udzielić tyle informacji, ile ich mam.

I tak zacznę może od kwestii Malczyc, od samego początku. W ramach programu wieloletniego dla Malczyc, o którym mówił tu pan dyrektor, w tym roku planujemy wydać 30 milionów zł. W tej chwili to są zadania, które mają na celu wypełnienie wszystkich postanowień środowiskowych, decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, do tego tzw. cofka Malczyc, żeby było odpowiednie piętrzenie, żeby elektrownia, która została wybudowana, funkcjonowała w sposób efektywny, tak aby produkować energię na maksymalnym poziomie. A jeśli chodzi w ogóle o to zadanie i o ten program wieloletni, są to środki, które są nam naprawdę niezbędne do zakończenia wszystkich prac. Kwestia Malczyc ma wpływ na funkcjonowanie całej rzeki. Jesteśmy w tej chwili w trakcie postępowania przetargowego, które wyłoni wykonawcę, który doprowadzi nam w okresie trwania programu całe zadanie do końca.

Jeśli chodzi o zbiornik Wielowieś Klasztorna, tutaj chciałabym państwa uspokoić, ponieważ do tej pory prace przygotowawcze, polegające na wykupie nieruchomości czy rozpoczęciu procesu projektowania, były realizowane w ramach środków własnych „Wód Polskich”. Wiadomo, te środki własne nie są wystarczające na wszystkie nasze potrzeby, ale bardzo dużym, można powiedzieć, osiągnięciem jest tworzenie programu wieloletniego dla „Wód Polskich”, tzw. programu gospodarowania zasobami wodnymi, w którym zbiornik Wielowieś Klasztorna się znalazł. I w roku 2023 planujemy wydatkować w ramach tego programu, jeśli będzie państwa przychylność i przychylność wszystkich osób, które będą uzgadniały ten program, środki w kwocie mniej więcej 5 milionów zł.

Jeśli chodzi o następne pytanie, o najważniejsze inwestycje „Wód Polskich”, powiem tak. Dla mnie wszystkie inwestycje „Wód Polskich” są bardzo ważne, ale wiadomo, że są pewne ograniczenia limitowe. Niedawno pan minister zatwierdził program planowanych inwestycji, a dokładnie aktualizację programu planowanych inwestycji. Nastąpiło to w grudniu zeszłego roku. W ramach programu planowanych inwestycji rokrocznie podczas aktualizacji na podstawie, można powiedzieć, takich wywiadów środowiskowych, na podstawie przeglądów naszych służb w terenie, na podstawie zgłoszeń jednostek samorządowych, z którymi staramy się współpracować w sposób naprawdę, można powiedzieć, perfekcyjny, bo uwzględniamy tu państwa potrzeby, również na podstawie zgłoszeń ludności zostały w tej chwili wytypowane 1 tysiąc 792 inwestycje, z czego ok. 400 inwestycji jest w trakcie realizacji, tzn. są to takie inwestycje, na które „Wody Polskie” ponoszą środki, mają zapewnione wydatkowanie, czy to przygotowujemy się do procesu uzyskiwania decyzji administracyjnych, czy to prowadzimy nabycie różnego rodzaju nieruchomości, czy wręcz realizujemy roboty budowlane.

W tym momencie muszę powiedzieć, że w roku 2023, biorąc pod uwagę to, że wszystkie inwestycje są ważne, priorytetem dla „Wód Polskich” jest kwestia zakończenia zadań inwestycyjnych, które są realizowane ze środków unijnych. Mówię tutaj o środkach POIiŚ, gdzie perspektywa finansowa kończy się w bieżącym roku. W związku z tym musimy zakończyć wszystkie roboty budowlane po to, żeby efektywnie te środki unijne do nas wpłynęły, żebyśmy mogli zarówno rozliczyć się z całego projektu, jak i wykazać się jako państwo polskie efektami, tymi wskaźnikami, do wypełnienia których zostaliśmy zobowiązani. Tak więc to jest, można powiedzieć, coś, co jest w pierwszej kolejności przez „Wody Polskie” uwzględniane.

Jednak my nie zapominamy o innych zadaniach. Tak jak tu zostało to powiedziane, mamy program dotyczący Wisły i Odry, mówimy tutaj o programie ochrony w dorzeczu Odry i Wisły, czyli POPDOW, w ramach którego również realizowane są zadania przeciwpowodziowe. Akurat ten program nie jest w mojej kompetencji. Ale muszę powiedzieć, że tutaj też były poczynione, podjęte bardzo czynne działania ze strony polskiej i w tej chwili, z zeszłego roku od Banku Światowego jest informacja o tym, że ten program został przedłużony do 2025 r. po to, żeby „Wody Polskie” mogły wszystkie istotne zawarte w planie inwestycje dokończyć. To są bardzo ważne inwestycje, bo to jest ochrona regionów w okolicach Rzeszowa, Krakowa, kwestia Dolnego Śląska. Tak więc tutaj naprawdę bardzo dużo się dzieje i to też ma bardzo duży wyraz w postaci zadowolenia społecznego.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani Dyrektor, jak będę u państwa, zawnioskuję o premię dla pani, bo pani bardzo dużo już powiedziała, chociaż niczego się nie dowiedzieliśmy. To jest wielka sztuka, naprawdę. Gratuluję.

Ale już pomijając to, żeby zmierzać do mety, zapytam: ile kilometrów wałów, obwałowań przeciwpowodziowych zmodernizujecie w tym roku, ile zbudujecie nowych i poddacie modernizacji? Gdyby pani w liczbach podała…

Zastępca Dyrektora Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji w Państwowym Gospodarstwie Wodnym „Wody Polskie” Katarzyna Grzywacz:

Ja powiem tak…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

…dyrektor, 300 km…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: 300 km? A gdyby pani…)

Ja bym jednak…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Gdyby pani pokazała budżet na te 300 km…)

Ja powiem szczerze tak. Ja bym wolała odpowiedzieć na piśmie…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: 30 to rozumiem, 300 na pewno nie, ale…)

…dlatego że…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: W takim razie na piśmie poproszę…)

Na piśmie odpowiemy dlatego, że po prostu musimy zebrać dane. Ja jestem dyrektorem jednego departamentu, a inwestycje są prowadzone w różnych departamentach.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Zdążyła pani o różnych rzeczach pięknie powiedzieć, naprawdę, ale jednej informacji, ona była bardzo szczegółowa i ją znałem, pan minister Gróbarczyk zaprzecza, bo powiedziałem mu kiedyś, że inwestycja w Malczycach nie została zakończona, a on twierdził inaczej.

Państwo, projektując wydatki… Ja wiem, wiem, już poszło, już się nagrało…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji w Państwowym Gospodarstwie Wodnym „Wody Polskie” Katarzyna Grzywacz: Tak.)

Inwestycja nie została zakończona dokładnie po stronie wody górnej i jeszcze przez lata nie będzie zakończona, bo żeby ją zakończyć, trzeba 600 milionów, a tu macie 30, więc jeszcze lata…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji w Państwowym Gospodarstwie Wodnym „Wody Polskie” Katarzyna Grzywacz: W programie wieloletnim mamy 210 milionów.)

210 milionów w programie wieloletnim na papierze. W realnych przetargach będzie 600 milionów i obym się nie pomylił, czyli nie zaniżył. Obym się nie pomylił, będzie 600, Pani Dyrektor, jak znam życie i rzeczywistość i obserwuję te rzeczy, a cały czas obserwuję, jak to wygląda. Tak więc tak to wychodzi, przychodzi minister, coś mówi, robicie wielki pic – pani nie, ale „Wody Polskie” już tak – „Wody Polskie” robią wielki pic, otwierają, a potem się okazuje, że zostało otwarte coś, co nie zostało zakończone. To jest kompromitacja dla zarządu „Wód”, Pani Prezes, nie dla pani, dla tego admirała, jak on się tam nazywał, zapomniałem, już odszedł, ale chodził w takim mundurze admiralskim, w „Wodach Polskich” i dla ministra Gróbarczyka, to dla nich jest kompromitacja robienie tego typu szopek, że coś jest nieskończone, a pic już się odbywa. Po co? Pytanie: po co?

(Zastępca Dyrektora Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji w Państwowym Gospodarstwie Wodnym „Wody Polskie” Katarzyna Grzywacz: Jeśli mogę…)

Pani Dyrektor, na piśmie…

(Dyrektor Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji w Państwowym Gospodarstwie Wodnym „Wody Polskie” Katarzyna Grzywacz: Dobrze, na piśmie.)

Listę tych inwestycji też poproszę na piśmie, to dla samej czystej ciekawości. To akurat, znam to z przeszłości, macie w tabelce, więc to nie jest trudne do wygenerowania, wystarczy nacisnąć „Enter” i już, tyle wystarczy.

Czy są jeszcze jakieś pytania w odniesieniu do tej części? Nie ma.

Ja podzielę się własną opinią: będę głosował negatywnie. Nie jestem w stanie zagłosować pozytywnie za czymś, co od razu, na dzień dobry jest zaprojektowane ze stratą. Państwo nie zapewniacie żadnego odtwarzania majątku, pomijając wypowiedź pana dyrektora, powiem, że nie jesteście w stanie odtworzyć majątku w stanie, w jakim jest dzisiaj, co znaczy, że narażacie Polaków na zagrożenia, zagrożenia przynajmniej dwojakiego rodzaju: związane z powodzią i związane z suszą. Tak więc takie…

Pan senator Pęcherz jeszcze chciał zabrać głos.

Senator Janusz Pęcherz:

Panie Przewodniczący, pan senator Wadim Tyszkiewicz wyszedł, ale prosił mnie o przekazanie, że oczekuje odpowiedzi na postawione pytania dotyczące monitoringu. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani Prezes, jest pani w stanie odpowiedzieć, czy też odpowiecie nam na piśmie?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Na piśmie przed posiedzeniem plenarnym. Tak, dowiemy się, bo jeśli nie będzie odpowiedzi, to też jest odpowiedź, Pani Minister.

Zastępca Prezesa do Spraw Ekonomicznych i Organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” Beata Orlik:

Panie Przewodniczący, jeżeli oczywiście jest taka możliwość, to poprosimy o możliwość udzielenia odpowiedzi na piśmie.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Mam tylko prośbę, ponieważ posiedzenie w sprawie budżetu jest zaprojektowane na 11 stycznia, to jest chyba wtorek czy środa, to gdybyśmy to do poniedziałku…

(Zastępca Prezesa do Spraw Ekonomicznych i Organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” Beata Orlik: Do 9 stycznia, bo 9 jest właśnie w poniedziałek, więc do 9.)

Idealnie, idealnie. To wtedy roześlemy to senatorom, będą mieli informacje i ewentualnie będą dopytywać.

Jeszcze pani senator Sekuła.

Senator Joanna Sekuła:

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.

Ja bym chciała zapytać, nie wiem, czy to akurat w tym dziale się mieści, ale chciałabym mieć informację o wysokości opłat środowiskowych za zrzuty wód zasolonych z kopalń i tych czynnych, i tych wyłączonych z eksploatacji. Widziałam w pozycji SRK…

(Senator Danuta Jazłowiecka: Nie kompleksowo, tylko indywidualnie.)

(Głos z sali: Czyli…)

(Senator Danuta Jazłowiecka: Nie kompleksowo, całość, tylko indywidualnie, za poszczególne kopalnie.)

(Głos z sali: Tak.)

Tak, kopalń w eksploatacji i kopalń wyłączonych. Widziałam dotację dla SRK, i tam zapewne uwzględnione jest funkcjonowanie CZOK, w wysokości 1,5 miliarda. Czy te pieniądze uwzględniają również kwestie związane ze zrzutami? To jedno.

Drugie moje pytanie dotyczy ewentualnych kwot nakładów na prace badawcze lub też budowę instalacji do odsalania wód podziemnych. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Jeszcze pani senator Jazłowiecka.

Chciałem przejść do głosowania, się nie udało.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Ja przepraszam panią senator, że przeszkodziłam jej w zadawaniu pytania, ale chciałam, żeby ta informacja uwzględniała poszczególne jednostki, które te zrzuty prowadzą. Dobrze? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

To też, Pani Prezes, macie – no, kwoty z opłat i kar są częściowo w budżecie, ale panie senator dopytują już szczegółowo – te informacje też macie i to też jest łatwe do wygenerowania. Zakładam, że nie ma pani tego w głowie, więc też raczej na piśmie. Tak?

Zastępca Prezesa do Spraw Ekonomicznych i Organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” Beata Orlik:

Tak, jeżeli jest taka możliwość, to jak najbardziej.

A jeśli chodzi o drugie pytanie, to tutaj nie do końca jestem przekonana, czy to w ogóle należy do naszych kompetencji. Chodzi mi o nakłady na zadania badawcze, tę drugą część, drugie pytanie pani senator.

Senator Joanna Sekuła:

Panie Przewodniczący! Pani Dyrektor! Pani Minister!

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Pani Prezes.)

Jeżeli się okaże, że jest to poza waszymi kompetencjami, to proszę wskazać, w czyich kompetencjach to jest. Dziękuję.

Zastępca Prezesa do Spraw Ekonomicznych i Organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” Beata Orlik:

Tak, dokładnie, jak najbardziej. Ja tylko chciałam w tym momencie zasygnalizować, że mam wątpliwość co do tego, czy to należy do naszych kompetencji, z racji tego, że ja bezpośrednio nie zajmuję się tym obszarem w „Wodach Polskich”, ja zajmuję się obszarem ekonomiczno-organizacyjnym. Wolę zgłosić, że mam tu wątpliwość co do naszych kompetencji. A jeżeli nie będzie to należało do naszych kompetencji, to wskażemy.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Jeżeli nie ma więcej pytań, a te rzeczy, o które poprosiliśmy, dostaniemy na piśmie do 9, więc państwo senatorowie, panie i panowie senatorowie będą mieli szansę przed debatą na posiedzeniu plenarnym zapoznać się z tymi wszystkimi odpowiedziami, to proponuję przejść do głosowania.

Panie Mecenasie, 2 różne głosowania muszę zrobić, tak?, tak już dopytam, nad częścią 22 i nad planem finansowym?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dobrze. Pan mecenas mi podpowiada, że osobno. W związku z tym 2 razy będziemy głosować.

Kto jest za wyrażeniem pozytywnej opinii o części 22 „Gospodarka wodna”? Proszę o podniesienie ręki. (0)

Nie widzę.

Kto jest przeciw? (8)

Kto się wstrzymał? (4)

(Senator Jolanta Hibner: Nie mam ankiety do głosowania.)

Ankieta do głosowania, poproszę… Rozumiem, że pani senator Hibner nie otrzymała. A pozostali? Nie słychać, więc zakładam, że pani…

(Senator Jolanta Hibner: Nie otrzymałam.)

Jak pani senator wyrazi opinię ustnie, bo dotyczy to tylko pani senator, to już doliczymy do…

(Senator Jolanta Hibner: Tak. Ja jestem przeciw.)

Dobrze.

I łączne, gdybyśmy popatrzyli…

8 – przeciw, 4 senatorów się wstrzymało.

Opinia negatywna.

I plan finansowy Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Kto jest za wyrażeniem opinii pozytywnej? (0)

Nie widzę.

Kto jest za opinią negatywną? (10)

(Senator Jolanta Hibner: Nie mam ankietowania. Jolanta Hibner – przeciw.)

Kto się wstrzymał? (2)

10 głosów przeciw.

Czyli komisja nie wyraziła opinii pozytywnej o planie finansowym „Wód Polskich”.

Nie szukamy za rząd dodatkowych przychodów, Pani Prezes, a mamy ogromne przekonanie, że od kilku lat w gospodarce wodnej, ja przynajmniej mam jednoznaczny pogląd, tylko gorzej się dzieje i to z roku na rok, a reforma związana z powołaniem państwowego gospodarstwa „Wody Polskie” tylko pogorszyła infrastrukturę hydrotechniczną, nic nie poprawiła niestety, z przykrością to stwierdzę, i to tylko i wyłącznie na podstawie danych i liczb, pomijając… Nie mieliśmy w ostatnich latach, całe szczęście, żadnego poważnego zjawiska powodziowego. Gdyby, nie daj Boże, cokolwiek się stało, to wały przeciwpowodziowe popłyną z wodą, bo ich stan jest tragiczny. Chcę, żeby to wyraźnie zostało zapisane, że my to wiemy i państwo ponosicie za to odpowiedzialność. Przy tym budżecie jesteście w stanie odtworzyć 20–30 km. W niechlubnych czasach rządów Platformy to było 200–300 km, taka jest różnica. I opowieści o tym, że coś robimy… To jest tak, jak z tymi Malczycami. Przecięcie wstęgi się odbyło, ale po stronie wody górnej nie jesteście w stanie piętrzyć, bo nie ma zbudowanej infrastruktury hydrotechnicznej, co oznacza, że nie tylko elektrownia nie uzyskuje parametrów, tam nic nie uzyskuje parametrów, tam tylko rzeka została przegrodzona, tylko tyle albo aż tyle. Tak więc taki jest dzisiaj prawdziwy obraz stanu gospodarki wodnej.

Dziękuję bardzo pani prezes, panu dyrektorowi, współpracownikom za prezentacje.

Przechodzimy do kolejnego punktu: plan finansowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska.

Panie Prezesie, przepraszam, że przetrzymaliśmy pana, ale pan to trochę rozumie, pan jest już doświadczonym prezesem.

Poproszę o prezentację planu finansowego.

Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk:

Dzień dobry.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

W imieniu Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej chciałbym powiedzieć kilka słów na temat projektu planu finansowego narodowego funduszu na 2023 r.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, mam włączony mikrofon.

Projekt planu został oczywiście opracowany na podstawie stosownego rozporządzenia ministra finansów, które określa tryb, sposób opracowania materiałów do ustawy budżetowej, i tym rygorom sprostaliśmy. Został on uchwalony przez zarząd narodowego funduszu, zatwierdzony przez radę, jest też oczywiście zaakceptowany przez ministra klimatu i środowiska oraz ministra finansów.

W projekcie ustawy budżetowej zasadniczym elementem obrazującym naszą gospodarkę finansową, planowaną gospodarkę finansową w 2023 r. jest część A tabeli planu finansowego i ona znalazła się w załączniku do projektu ustawy budżetowej, a później będzie załącznikiem do budżetu państwa. W związku z tym, jeśli państwo pozwolicie, to pokrótce odniosę się do zasadniczych, do głównych informacji, które niesie ta tabela, które w zasadzie można z niej wyprowadzić.

To, co w sposób pierwotny kształtuje gospodarkę finansową w danym roku, a co jest uwzględnione w planie na 2023 r., to są oczywiście przychody i koszty. Zaczynając od przychodów, chciałbym zauważyć, chciałbym zwrócić państwa uwagę na to, że w 2023 r. kwota przychodów ogółem narodowego funduszu wyniesie prawie 9 miliardów zł i będzie wyższa o ponad 75%, tj. o prawie 4 miliardy zł, od wielkości planowanej ujętej na rok 2022. Z czego to wynika? Przede wszystkim w zakresie przychodów z prowadzonej działalności wynika to z tego, że spodziewamy się większych przychodów z omawianego już tutaj wcześniej Funduszu Modernizacyjnego, to jest pozycja 1.9, spodziewamy się wzrostu o ok. 600 milionów zł, i z opłaty emisyjnej, która będzie wyższa w porównaniu do przewidywanego wykonania 2022 r. o ok. 300 milionów zł, także opłaty zastępcze i kary wynikającej z ustawy o efektywności energetycznej, jak się spodziewamy, będą wyższe o ok. 300 milionów zł. I to tyle w zakresie przychodów z prowadzonej działalności.

Jeżeli chodzi o pozostałe przychody, to dominującą pozycją, która w największym stopniu, można powiedzieć, stanowi czy przesądza o wzroście przychodów na 2023 r., jest kwota środków otrzymanych od jednostek spoza sektora finansów publicznych, pozycja II, pozycja szczegółowa 5.2, to jest kwota 2 miliardów 260 milionów zł z lekką górką. To jest kwota, która zostanie przekazana do narodowego funduszu, a w zasadzie w formie zaliczki już się pojawiła, bodaj w kwocie ok. 120 milionów zł na prefinansowanie zadań realizowanych w ramach Krajowego Planu Odbudowy.

Kolejnym istotnym elementem tej tabeli są koszty. Przy czym na samym początku powiem, państwo zapewne doskonale o tym wiecie, w części A tabeli planu finansowego ujmujemy tylko koszty funkcjonowania i koszty realizacji zadań, czyli wydatkowania środków pozostających, ujmowanych bilansowo w narodowym funduszu, wydatkowanych w formie dotacji. Ogółem wydatkujemy w tym roku, tak jest to przewidziane w projekcie planu finansowego, prawie 12 miliardów zł, przy czym ujawnione w części A tabeli planu finansowego finansowanie dotacyjne sięgnie kwoty 8,1 miliarda zł, zaś ta kwota 11,8 to jest łączne finansowanie, i dotacyjne, i zwrotne, a zwrotne wyniesie 3 miliardy 700 milionów zł.

I tutaj słowo o tym, co będzie przedmiotem dofinansowania ze środków narodowego funduszu. W tym roku przede wszystkim będziemy realizowali – i to jest duża, znacząca część wypłat – program „Czyste powietrze”. Przewidujemy, że na ten cel przeznaczymy czy wydatkujemy w roku 2023 2 miliardy 630 milionów zł. W kwocie tej ujęte są także obowiązkowe wpłaty na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg i Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych w kwocie 1,5 miliarda zł. Jest tutaj także ujęta kwota wydatków na wsparcie niskoemisyjnego transportu, także infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych i infrastruktury tankowania wodoru w kwocie 1,2 miliarda zł. To są te zasadnicze programy, które będą służyły eliminacji niskiej emisji, i obowiązkowe wpłaty, których narodowy fundusz dokonuje na podstawie stosownych przepisów.

W zakresie innych dziedzin ochrony środowiska, w których także narodowy fundusz pozostaje aktywny w formie dofinansowania rozmaitych przedsięwzięć, pozwolę sobie wymienić te, które są naszym zdaniem istotne, bo dla nich przewidywane są duże wypłaty w 2023 r. To jest rozwój infrastruktury energetycznej i kogeneracji dla energetyki i przemysłu. To są programy wspierające budownictwo energooszczędne. Łącznie te 2 zagadnienia to jest ok. 1 miliarda zł. To jest także wspieranie przedsięwzięć, które prowadzą do zmniejszenia szkodliwych emisji przemysłowych. Ujawniają się one w ramach programów „Nowa energia” i „Energia+”, jest to kwota ok. 0,5 miliarda zł. Są tu też inne programy, które będą służyć ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, w tym m.in. program „Mój prąd”, na który w nadchodzącym roku zostanie przeznaczone ćwierć miliarda złotych, mówimy o wypłatach.

Oczywiście w dalszym ciągu będą kontynuowane wszystkie przedsięwzięcia w obszarze gospodarki odpadami, a także adaptacji do zmian klimatu, ochrony wód i ochrony powierzchni ziemi.

Będziemy kontynuować, to też jest w tej kwocie dotacji ogółem… Może tak: na kwotę dotacji ogółem składają się także wypłaty na ogólnopolskie programy realizowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspólnie z wojewódzkimi funduszami. Największym z nich jest oczywiście program „Czyste powietrze”, ale nie jest to program jedyny.

W dalszym ciągu będziemy wspierać wykonywanie zadań realizowanych ze środków pochodzących z Unii Europejskiej i innych środków, które nie podlegają zwrotowi, w postaci współfinansowania, głównie pożyczkowego, wyjątkiem jest „Life”, który ma współfinansowanie dotacyjne z programu operacyjnego POIiŚ, bo 2023 r. jest ostatnim rokiem wdrażania tego programu, a w związku z tym przewidujemy, że na współfinansowanie tego programu będzie co najmniej 670 milionów zł. Ja może na marginesie dodam, skoro już jesteśmy przy programie operacyjnym POIiŚ, że na dziś – to nie jest ujęte w projekcie planu finansowego czy w szczególności w tabeli, którą omawiam – mamy prawie 1 tysiąc 400 umów z POIiŚ 2014–2020 na łączną kwotę dofinansowania ze środków unijnych przekraczającą 20 miliardów zł, a łączna wartość projektów realizowanych, koszt całkowity projektów to jest ok. 40 miliardów zł, przy czym w 2023 r. środki obsługiwane pozabilansowo przekroczą 2 miliardy zł i to będą te ostatnie środki, które zostaną wydatkowane w ramach realizacji Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” w perspektywie 2014–2020.

Idąc dalej, chciałbym powiedzieć o tym, że na pozycję „Koszty ogółem” składają się także koszty funkcjonowania i te koszty funkcjonowania wzrosną. W porównaniu do przewidywanego wykonania o ok. 30, niespełna 35 milionów zł. W zasadzie są tutaj 2 źródła tego wzrostu. Pierwsze takie. Narodowy fundusz jest zaangażowany w realizację tych programów, które są finansowane ze środków zewnętrznych i które – ta uwaga jest ważna i do niej wrócę – mają przewidzianą pomoc techniczną na koszty związane z ich wdrażaniem, z ich obsługą. To jest przede wszystkim Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko”, to są środki norweskie z perspektywy 2014–2021, to jest projekt budowy potencjału, ale prowadzony w ramach realizowanego przez narodowy fundusz programu „Life”, to jest ciągle projekt doradztwa energetycznego, który w związku z tym, że realizujemy szereg przedsięwzięć skierowanych i do dużej energetyki, i do ciepłowników, i do prosumentów, nabrał dużego znaczenia. A zatem to jest wszystko to, co robimy obecnie.

Do tego dochodzą nowe zadania, które uprawniają nas do tego, żeby zaproponować zmianę, zwiększenie kosztów funkcjonowania funduszu. To jest przede wszystkim nowy program operacyjny na lata 2021–2027 FEnIKS, to jest nasz udział w postaci, jeśli dobrze pamiętam, 6 programów realizowanych ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, to jest wreszcie realizacja szeregu programów finansowanych ze środków Funduszu Modernizacyjnego. Na dziś, też może powiem na marginesie, uruchomiliśmy – mamy zielone światło od Europejskiego Banku Inwestycyjnego, pozytywnie ocenione programy – 15 programów priorytetowych, których budżet łącznie opiewa na 18 miliardów zł, a zaliczki, które już w tym momencie są na kontach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, to jest 5 miliardów zł. Wszystkie te programy oczywiście służą poprawie efektywności energetycznej, wytwarzaniu energii w odnawialnych źródłach. To są także zagadnienia związane z modernizacją, szeroko rozumianą modernizacją ciepłownictwa.

A zatem to są 2 zasadnicze powody, dla których rosną koszty funkcjonowania narodowego funduszu, to jest utrzymanie i sprawna realizacja tych programów, które w tej chwili są realizowane, i tych programów, które albo zaczynają być, albo w niedalekiej, nieodległej przyszłości będą realizowane.

Skoro powiedziałem o przychodach i kosztach ogółem, to chciałbym także tytułem podsumowania powiedzieć, że wynik finansowy, który przewidujemy uzyskać na koniec 2023 r., jest dodatni i wynosi ok. 300 milionów zł. My oczywiście każdego roku podkreślamy, że on nie jest główną miarą efektywności działania funduszu, ale pewnie, że łatwiej jest, gdy ten wynik… łatwiej jest nawet o tym mówić, gdy jest on dodatni, a nie ujemny. Gros naszych wysiłków w tym momencie, w tym roku, w roku 2023 – i to odzwierciedla plan – będzie się koncentrowało, po pierwsze, na sprawnej realizacji programów przeznaczonych dla osób fizycznych, a po drugie, na transformacji, szeroko pojętej transformacji energetycznej, oczywiście przy utrzymaniu dotychczasowego tempa realizacji projektów w zakresie tych podstawowych dziedzin immanentnie kojarzonych z funduszem, czyli z ochroną wód i gospodarką odpadami.

Jeżeli ze strony państwa senatorów będą pytania, to w miarę możliwości, które tutaj na sali posiadamy, będziemy się starali udzielić odpowiedzi. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.

Pan senator Pęcherz już zdążył się zapisać do pytań, także pani senator Jazłowiecka.

Ja też mam prośbę, bo mamy jeszcze 1 obszar, moim zdaniem niezbyt skomplikowany, ale wymagający informacji, a salę mamy do 12.00. Tam, jak myślę, część też będzie zainteresowana dyskusją, także na konferencji dotyczącej samego budżetu organizowanej w Senacie. Dlatego tym bardziej proszę o precyzję, o krótkie pytania i krótkie odpowiedzi.

Senator Janusz Pęcherz:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Ja mimo wszystko podzielę się refleksją. Jedna jest taka, że to jest pierwsze wystąpienie, to wystąpienie pana prezesa, z którego dowiedziałem się wielu sensownych rzeczy, i przedstawione w taki sposób, który pozwala mi ocenić to, co robicie. To jest pierwsza rzecz. I za to, Panie Prezesie, bardzo dziękuję. Druga moja refleksja jest taka. Słuchamy przedstawicieli ministerstwa, przedstawicieli „Wód Polskich” i dobrze by było… Ja wiem, jak ma wyglądać konstrukcja budżetu, ona jest skomplikowana i bardzo często nie możemy w tych wszystkich cyferkach się połapać, bo jest tego za dużo, ale chciałoby się, żeby przyszedł minister i powiedział, że część środków budżetu państwa, o których nie będzie mowy, bo w tej działce budżetu nie są one zapisane, będzie np. w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i to są takie kwoty, takie i takie. I ja wtedy nie miałbym pytań do ministra. tylko bym czekał na wystąpienie jednego pana prezesa czy drugiego pana prezesa. Z tego, co wiem, wynika, że z tych funduszy, których mamy już 39, tak naprawdę tylko plan finansowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej mam precyzyjnie określony i wtedy nie mam wielkich pretensji o to, że coś zostało wyprowadzone z budżetu. To tyle refleksji.

A pytanie do pana prezesa mam takie. Ponieważ już w telewizji ukazują się informacje, że „Czyste powietrze” rusza z nowymi zasadami, poproszę o informację, tak krótko, na czym te nowe zasady będą polegały w roku 2023. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Jeszcze pani senator Jazłowiecka. Więcej chętnych osób nie widzę.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Ja rezygnuję z mojego pytania, ale podzielam refleksję pana senatora. To jest rzeczywiście po raz pierwszy w dniu dzisiejszym rzetelnie przedstawiony budżet instytucji, która prezentuje swoje potrzeby. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Panie Prezesie, czy chciałby się pan odnieść? Bo to raczej był komentarz niż pytania.

Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk:

Dziękuję bardzo.

Ja odpowiem na pytanie dotyczące „Czystego powietrza”. Postaram się krótko.

Kluczowe zmiany w tym programie dotyczą podwyższenia progów dochodowych i podniesienia kwot wsparcia finansowego, które jest przewidziane dla beneficjentów we wszystkich 3 obszarach, które są dofinansowane. Wreszcie zwiększamy intensywność dofinansowania i tutaj, konkretnie w trzeciej części, bo to jest chyba najważniejsza informacja, czyli dla osób najmniej zamożnych, dofinansowanie będzie sięgało 100% kosztów kwalifikowanych. To jest chyba największa zmiana. Było 90%, jest 100%. Oczywiście szczegółowe informacje są też dostępne na stronie „Czystego powietrza”. Nie chciałbym tego rozwijać, bo tych zmian jest dosyć sporo, ale to są chyba kluczowe zmiany, które zostały w tym programie wprowadzone.

My na dzisiaj mamy 536 tysięcy wniosków o dofinansowanie na kwotę dofinansowania przekraczającą 10 miliardów zł. Ponieważ ta trudna sytuacja z początku roku spowodowała, że zmniejszyła się liczba wpływających do funduszu wniosków na skutek tego, że po prostu ceny gazu poszybowały, a gaz stanowił między 40 a 50% wszystkich źródeł ciepła, które się znajdowały we wnioskach o dofinansowanie, jednocześnie ten czynnik inflacyjny spowodował, że nieco zdezaktualizowały się kryteria zawarte w programie, takie jak próg dochodowy, jak kwota dochodów we wskazanym roku, odpowiedzią jest zmiana, która w znaczący sposób zwiększy, mamy nadzieję, liczbę wniosków, które wpływają do funduszu. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Za sekundę przystąpimy do głosowania.

Panie Prezesie…

Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk:

Ja jeszcze tylko dodam, Panie Przewodniczący, bo tutaj pan dyrektor Krzysztof Piekarz mi powiedział, że tylko wczoraj do funduszu wpłynęło…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

…1 tysiąc 600 wniosków. To jest dużo, dużo więcej niż przeciętnie wpływa w ramach tego programu. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Narodowy fundusz dość często ma różnego rodzaju prezentacje dotyczące różnych aktywności bieżących, budżetu, różnych programów. Czy tego typu prezentacje aktualne pan posiada? Jeżeli tak, to ja poproszę o dosłanie do komisji, wyślę senatorom, żeby mieli wgląd w tego typu sprawy, trochę obok budżetu, ale te informacje, jak zauważyłem, są niezwykle ciekawe, więc będą miały też taki walor edukacyjny, informacyjny.

(Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk: Oczywiście przekażemy, Panie Przewodniczący.)

Dziękuję bardzo.

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za wyrażeniem opinii pozytywnej? (9)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

(Senator Jolanta Hibner: Proszę o ankietowanie… albo tak: po prostu jestem za.)

Pani senator Hibner jest za, więc dopiszmy tu jako szóstą, ale nadal nie dostaje ankiety.

I łączne wyniki.

9 – za, jednogłośnie.

Bardzo dziękuję, Panie Prezesie. Gratuluję. Mam nadzieję, że na przestrzeni czasu pieniądze na program „Czyste powietrze” będą tylko zwiększane, a nie zmniejszane. Mam nadzieję, że również pieniądze unijne prawdziwie trafią do NFOŚ, czyli FEnIKS i KPO, ale też wiem, że to już nie od pana zależy.

Dziękuję bardzo.

Przystępujemy do omówienia kolejnej części. Teraz Ministerstwo Finansów.

Czy ja mogę panią dyrektor poprosić o to, żeby pani dyrektor omówiła wszystko razem, a potem, jak nie będzie sprzeciwu, zaproponuję zaopiniowanie razem, w jednym głosowaniu, bo to są różnego rodzaju części i rezerwy, budżety wojewodów itd., ale wydaje się, że tak będzie nam łatwiej, zwłaszcza że nigdy to nie budziło nadzwyczajnych emocji.

Proszę bardzo, Pani Dyrektor.

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska:

Elżbieta Milewska, zastępca dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Przedmiotem zainteresowania Wysokiej Komisji w budżetach wojewodów jest dział 900 „Gospodarka komunalna i ochrona środowiska”. Materiały szczegółowe zostały przekazane państwu senatorom. Ja postaram się przedstawić główne wielkości.

W dziale „Gospodarka komunalna i ochrona środowiska” w budżetach wojewodów zostały zaplanowane wydatki po stronie dochodów w łącznej wysokości 5 milionów 442 tysięcy zł. Głównym źródłem dochodów w tym dziale są wpływu z tytułu grzywien i kar pieniężnych od osób fizycznych i od osób prawnych za naruszanie i przekraczanie warunków korzystania ze środowiska.

Jeżeli chodzi o wydatki, w tym dziale zostały zaplanowane środki w wysokości 213 milionów 683 tysiące zł. W strukturze tych wydatków ujęte są dotacje i subwencje, świadczenia na rzecz osób fizycznych, wydatki bieżące jednostek budżetowych i wydatki majątkowe. Wydatki zaplanowano z przeznaczeniem głównie na finansowanie funkcjonowania wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, to jest kwota 208 milionów 305 tysięcy zł, z tego z przeznaczeniem na wynagrodzenia wraz z pochodnymi jest to kwota 184 milionów 249 tysięcy zł, zaś pozostałe wydatki bieżące to 24 miliony 56 tysięcy zł. Ponadto w tym dziale zaplanowano wydatki na pozostałą działalność – 3 miliony 734 tysiące zł, programy ochrony powietrza atmosferycznego i klimatu – 1 milion 23 tysiące zł, zmniejszenie hałasu i wibracji – 503 tysiące zł, gospodarka odpadami – 70 tysięcy zł, pozostałe działania związane z gospodarką odpadami – 48 tysięcy zł. To są kwoty, które zgłaszają wojewodowie do prac nad ustawą budżetową.

Jeżeli chodzi o rezerwy, przedmiotem zainteresowania Wysokiej Komisji są następujące rezerwy. W pozycji 4 jest „Przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych oraz ochrona ludności”. W tym mamy 1 miliard 327 milionów 929 tysięcy zł na realizację Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły, a cała ta rezerwa została zaplanowana w łącznej wysokości 2 miliardów 327 milionów 929 tysięcy zł. Zaplanowanie tej rezerwy nastąpiło w związku z zapotrzebowaniem ministra spraw wewnętrznych i administracji w porozumieniu z ministrem infrastruktury w zakresie realizacji Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły.

Kolejną rezerwą jest rezerwa w pozycji 50 „Środki dla spółek wodnych na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych”. W tej rezerwie zaplanowano 40 milionów zł z przeznaczeniem na rozdysponowanie do wojewodów dla spółek wodnych na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych.

W rezerwie 59 „Dofinansowanie badań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej” została zaplanowana kwota 475 milionów 87 tysięcy zł. Rezerwa ta została zaplanowana na wniosek ministra klimatu i środowiska oraz ministra infrastruktury. Środki z tej rezerwy będą przeznaczone dla jednostek budżetowych, czyli dla ministrów, wojewodów oraz innych państwowych jednostek budżetowych, z przeznaczeniem na dofinansowanie zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

W pozycji 60 „Środki na przedsięwzięcia niskoemisyjne” została zaplanowana kwota 173 milionów 500 tysięcy zł. Zaplanowanie rezerwy nastąpiło w związku z zapotrzebowaniem ministra klimatu i środowiska. Będą to środki przeznaczone na realizację ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków oraz o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji, remontów oraz niektórych innych ustaw.

Wysoka Komisjo, uprzejmie proszę o pozytywne zaopiniowanie przedłożonych materiałów. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy są jakieś pytania, uwagi?

Pani senator Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Ja chciałabym zapytać panią, czy jest możliwość, żebyśmy otrzymali również tabelaryczny wykaz, ile poszczególne województwa otrzymują, w jakich działach i jakie środki?

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska:

Dopytam, Pani Senator. Omawiałam dział 900 i rozumiem, że dotyczy…

(Senator Danuta Jazłowiecka: …Wojewodów, tak.)

Oczywiście, prześlemy taki podział. Czy w formie elektronicznej, czy…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Proszę przesłać do komisji, wystarczy elektronicznie, my już dalej prześlemy. Dobrze?)

(Senator Danuta Jazłowiecka: Wystarczy elektronicznie.)

Oczywiście, tak, z podziałem na poszczególne województwa.

(Senator Danuta Jazłowiecka: Tak.)

Dziękuję bardzo.

(Senator Danuta Jazłowiecka: I poszczególne działy w poszczególnych województwach.)

Właśnie dlatego dopytuję, bo ja omawiałam dział 900. Jeśli chodzi o wszystkie działy, to państwo dysponujecie takim ogólnym materiałem…

(Senator Danuta Jazłowiecka: Tak.)

…który został przesłany do komisji samorządu i na posiedzeniu komisji samorządu będą omawiane wszystkie działy. A przedmiotem zainteresowania państwa komisji był dział 900, więc ten w podziale na województwa jak najbardziej udostępnimy.

Możemy też przesłać dodatkowo ten materiał, który już przesyłaliśmy do komisji samorządu.

(Senator Danuta Jazłowiecka: Dziękuję bardzo.)

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Mam prośbę. Proszę o całościowy…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska: Całościowy?)

Tak. To pani senator będzie już wiedziała, jak się przejrzeć poszczególnym…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska: Dobrze, to prześlemy to do sekretariatu.)

Państwu to nie robi problemu, a nam też…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska: To prześlę do sekretariatu komisji i ten dział 900, i cały dział…)

(Senator Danuta Jazłowiecka: Będzie łatwiej. Dobrze. Dziękuję bardzo.)

Tak jest, to wystarczy.

Jeżeli nie ma więcej pytań, to przystępujemy do głosowania.

Tak jak powiedziałem, proponuję przegłosować w 1 głosowaniu wszystkie opinie. Nie ma tu wątpliwości, przynajmniej nie widziałem, aby ktoś je zgłaszał.

Kto jest za wyrażeniem opinii pozytywnej? (11)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

(Senator Jolanta Hibner: Jolanta Hibner za.)

Jolanta Hibner za, bo tu mamy cały czas problem z ankietowaniem pani senator.

11 – za, jednogłośnie.

Bardzo dziękuję pani dyrektor.

Tak jak wcześniej wspomniałem, bardzo proszę, żeby naszym przedstawicielem w trakcie posiedzenia komisji finansów był pan senator Ryszard Świlski i przekazał informacje z posiedzenia.

Czy pan senator wyrazi zgodę.

(Senator Ryszard Świlski: To jest dla mnie zaszczyt.)

Bardzo panu senatorowi dziękuję.

W związku z tym, że wykonaliśmy już wszystkie obowiązki do nas należące, zamykam posiedzenie komisji.

Jeszcze raz wszystkiego dobrego państwu życzę w nowym roku.

Dziękuję bardzo.

(Koniec posiedzenia o godzinie 11 minut 56)