Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności (135.)

w dniu 15 listopada 2022 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 855, druki sejmowe nr 2476, 2718 i 2718-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 15 minut 33)

(Posiedzeniu przewodniczy zastępca przewodniczącego Wojciech Piecha)

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Otwieram kolejne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 855, druki sejmowe nr 2476, 2718 i 2718-A)

Tematem naszego posiedzenia jest rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw – druk senacki nr 855, druki sejmowe nr 2476, 2718 i 2718-A.

Informuję, że posiedzenie jest transmitowane w internecie. Senatorowie, którzy są z nami online, wiedzą, jak mają się zgłaszać do wypowiedzi.

Czy są na sali osoby, które prowadzą działalność lobbingową? Skoro nie ma takich, to przechodzimy do meritum.

Poproszę pana Tomasza Chróstnego, prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, o przedstawienie założeń projektu ustawy.

Przepraszam, Panie Dyrektorze, jeszcze chciałbym powitać zaproszonych gości. Jest z nami poseł na Sejm RP Andrzej Gawron, sprawozdawca sejmowy. Jest z nami także Łukasz Wroński, dyrektor Departamentu Ochrony Zbiorowych Interesów Konsumentów, Tomasz Walczak z Federacji Przedsiębiorców Polskich, Bartłomiej Wyjatek z Polskiej Organizacja Handlu i Dystrybucji, Aleksandra Musielak z Konfederacji „Lewiatan”, Aldona Figura z Biura Legislacyjnego Senatu.

Proszę bardzo.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

Bardzo dziękuję.

Szanowny Panie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie! Zaproszeni Goście! Panie Pośle!

Mam zaszczyt przedstawić ustawę z dnia 27 października 2020 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw. Przedmiotowa ustawa dotyczy 2 istotnych aspektów ochrony interesu konsumentów.

Po pierwsze, zawiera istotne rozwiązania chroniące konsumentów zawierających umowy poza lokalem przedsiębiorstwa, w tym podczas pokazów handlowych. Podjęcie takiej inicjatywy legislacyjnej było szczególnie istotne z uwagi na fakt, że najczęściej naruszenia praw konsumentów w przypadku sprzedaży bezpośredniej dotykają osoby starsze. Konsekwencje finansowe podjętych zobowiązań są dla nich najbardziej dotkliwe. W ostatnich latach UOKiK obserwował nasilenie nieuczciwych praktyk przedsiębiorców funkcjonujących na rynku sprzedaży bezpośredniej. Obecnie istniejące instrumenty prawne nie były wystarczająco skuteczne, aby zapewnić ochronę konsumentom. Dlatego też proponujemy następujące zmiany, które zostały zawarte w przedmiotowej ustawie: prawo do odstąpienia od umowy o świadczenie usług zdrowotnych zawieranej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość, zakaz zawierania umów o świadczenie usług finansowych podczas pokazu i wycieczki, zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, a także wydłużenie w niektórych aspektach, w tym w przypadku wycieczek, okresu na odstąpienie od umowy z 14 do 30 dni.

Po drugie, ustawa wzmacnia prawa konsumentów, zwłaszcza w dynamicznie rozwijającym się otoczeniu cyfrowym, poprzez implementacje dyrektywy Omnibus 2019/2161. Nowe przepisy zapewniają większą przejrzystość transakcji konsumentów dokonujących zakupów online poprzez m.in. nałożenie obowiązków informacyjnych na handlowe platformy internetowe. Ustawa zapewnia również ochronę konsumenta w przypadku dostarczania treści cyfrowych i usług cyfrowych w zamian za dane osobowe. Ponadto nowe regulacje ułatwiają walkę z tzw. podwójną jakością produktów, wprowadzają dłuższy termin na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta lub podczas wycieczki oraz obowiązek informowania o obniżonych cenach towarów i usług, aby przeciwdziałać nieuczciwym promocjom. Mam tu m.in. na myśli obowiązek przedstawienia najniższej ceny z ostatnich 30 dni. Przepisy, o których mówimy, wprowadzają dodatkowe obowiązki przedsiębiorców w zakresie weryfikacji opinii, z jakimi konsumenci spotykają się podczas zakupów online.

Zwracam się uprzejmie z prośbą o przyjęcie przepisów istotnych z punktu widzenia ochrony interesów konsumentów. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję, Panie Prezesie.

Poproszę posła na Sejm, pana Andrzeja Gawrona, o przedstawienie procesu legislacyjnego w Sejmie.

Poseł Andrzej Gawron:

Panie Przewodniczący! Panie Prezesie! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo obecni na dzisiejszym posiedzeniu komisji!

Sejm na sześćdziesiątym drugim posiedzeniu 29 września 2020 r. zgodnie z art. 39 ust. 2 Regulaminu Sejmu skierował projekt ustawy do Komisji Gospodarki i Rozwoju w celu jego rozpatrzenia. Oczywiście posiedzenie komisji się odbyło. Propozycje zawarte w projekcie ustawy, które przedstawił już wcześniej prezes, były przyjęte bardzo pozytywnie. Wiadomo, że trzeba przyjąć uregulowania, które są w dyrektywie Omnibus. To już jest czas jak gdyby konieczny… Trzeba to zrobić jak najszybciej.

Dodatkowe uregulowania, które zawiera ustawa, też są bardzo istotne, szczególnie w odniesieniu do osób starszych, które niestety są wprowadzane w błąd podczas pokazów czy sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa. To są różne formy – wycieczki, pokazy. To są elementy, które pan prezes już omówił. Będzie możliwość odstąpienia od umowy w dłuższym okresie. Z mocy prawa nieważna będzie umowa kredytowa zawarta podczas takiego pokazu, która będzie oferowana. Czasami pod wpływem emocji, pod wpływem pewnej presji są podejmowane decyzje, które z konsumenckich powodów są niekorzystne, ale oczywiście takie sytuacje mają miejsce i ta ustawa stara się im zapobiegać.

Toczyła się dyskusja nad szczegółowymi rozwiązaniami. Została zgłoszona poprawka dotycząca ograniczenia w pewnym zakresie możliwości składania oferty handlowej przez telefon. Była też mowa o tym, żeby… Na pierwszym posiedzeniu komisji, ale też podczas drugiego czytania była zgłoszona poprawka, aby ograniczyć możliwość czy nawet zakazać możliwości sprzedaży suplementów diety poza lokalem przedsiębiorstwa, żeby taka umowa była nieważna. Pierwsza propozycja – chodzi o ograniczenie oferty telefonicznej – uzyskała akceptację. W przypadku drugiej propozycji komisja uznała, że jest ona za daleko idąca i że sama komisja gospodarki nie może się w tym temacie tak ostatecznie wypowiadać. Oczywiście ta propozycja została odrzucona. Sejm poparł prace, które zostały przeprowadzone w komisji.

Była też dyskusja na temat terminu wejścia w życie ustawy. Myślę, że na forum Senatu też może być dyskusja na ten temat. Przyjęto rozwiązanie, że ustawa powinna wejść w życie z dniem ogłoszenia.

Szanowni Państwo, rekomenduję ze strony Sejmu przyjęcie tych rozwiązań, ustawy rządowej, która została tutaj przedstawiona. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję panu posłowi.

Proszę panią główną legislator o przedstawienie opinii do ustawy.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aldona Figura:

Dziękuję.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Biuro Legislacyjne w pierwszej kolejności zwraca uwagę na zmianę w art. 1 w pkcie 3, w dodawanym art. 3a w ust. 2. Zdaniem Biura Legislacyjnego analiza zaproponowanego brzmienia ust. 2 prowadzi do wniosku, że powinien on być uzupełniony w zakresie odesłań, aby prawidłowo pełnił swoją funkcję. Proponujemy, by w tym przepisie do grupy odesłań, które będą miały zastosowanie do umów dotyczących usług zdrowotnych zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość, dodać odesłanie do art. 21 i 22, które dotyczą sposobu stosowania art. 21 ust. 1, do art. 24, który dotyczy ciężaru dowodu spełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 12, oraz do art. 26, który określa normę kolizyjną. Chodzi o pierwszeństwo stosowania ustawy o prawach konsumenta w przypadku kolizji z ustawą o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zaproponowana poprawka zawiera te odesłania.

Druga uwaga dotyczy zmiany zawartej w art. 1 w pkcie 18. Tutaj w art. 34 w dodawanym ust. 1a zawarto przepis, który jest de facto kalką przepisu z dyrektywy. Brzmienie tego przepisu jest bardziej życzeniem niż nakazem. W związku z tym konstrukcja tego przepisu powinna być zmieniona, tak aby nie był on sprzeczny z zasadami techniki prawodawczej. W przypadku takiego brzmienia istnieje wątpliwość co do jego zgodności z zasadami techniki prawodawczej, z §11, który stanowi, że wszelkie apele, postulaty, zalecenia i upomnienia nie mogą być elementem przepisów prawnych. Zatem proponujemy, aby w tym przepisie wyrazy „powstrzymuje się od korzystania” zastąpić wyrazami „jest zobowiązany zaprzestać korzystania”, tak aby przepis miał jakąś wartość normatywną.

Następna uwaga dotyczy wprowadzonego w trakcie prac nad ustawą w Sejmie art. 3. W trakcie prac sejmowych, pomiędzy pierwszym a drugim czytaniem została wprowadzona poprawka dodająca nowelizację ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne, która na gruncie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego budzi wątpliwości co do dopuszczalności wprowadzenia takiej zmiany na tym etapie. Kierunek zmian, jakie zawiera ta nowelizacja, nie pokrywa się z celem projektu, jaki został wniesiony do Sejmu w druku sejmowym nr 2476. Oznacza to, że poprawka nowelizująca nową ustawę nie przeszła procedury 3 czytań, wykroczyła poza materię projektu ustawy przekazanego przez rząd do Sejmu, nie była objęta konsultacjami społecznymi. W świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego przepis art. 3 może być uznany za niezgodny z art. 118 ust. 1 oraz art. 119 ust. 1 konstytucji.

Dodatkowo to rozwiązanie budzi zastrzeżenia natury legislacyjnej z uwagi na to, że zgodnie z §92 ust. 1 Zasad techniki prawodawczej rozszerzenie nowelizacji w jednej ustawie na kilka ustaw może odbyć się tylko wtedy, kiedy między tymi ustawami zachodzi niewątpliwy związek tematyczny i ustawy realizują zamysł prawodawcy. Nie można tego powiedzieć o dodanej poprawce nowelizującej ustawę – Prawo telekomunikacyjne. Proponujemy zatem rozważenie skreślenia art. 3. Taka poprawka została zaproponowana.

Ostatnia uwaga dotyczy terminu wejścia w życie ustawy. Na ostatnim posiedzeniu Senatu była procedowana ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe. Ta ustawa została uchwalona przez Sejm w dniu 4 listopada 2022 r. i została podpisana przez prezydenta 9 listopada 2022 r. Między ustawą już uchwaloną a ustawą obecnie procedowaną w Senacie zachodzą związki terminologiczne, a także związki w zakresie niektórych rozwiązań dotyczących dostarczania treści cyfrowych i usług cyfrowych. Proponuje się skorelowanie przepisów wejścia w życie tych ustaw. Procedowana na ostatnim posiedzeniu Senatu i uchwalona przez Sejm ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. za sprawą poprawki senackiej. Proponujemy skorelować te terminy, tak aby obecnie procedowana ustawa również wchodziła w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję, Pani Legislator.

Poproszę pana prezesa o odniesienie się do uwag Biura Legislacyjnego.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

Bardzo dziękuję.

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Jeżeli chodzi o pierwszą propozycję Biura Legislacyjnego, dotyczącą art. 1 pkt 3, art. 3a ust. 2, to jak najbardziej zgadzamy się z tą propozycją. To jest doprecyzowanie. Nasze stanowisko jest pozytywne.

Jeżeli chodzi o drugą uwagę w zakresie poprawek, to ona jest jak najbardziej zgodna z techniką legislacyjną. Nasze stanowisko jest pozytywne. Zgadzamy się i bardzo za nią dziękujemy.

Co do trzeciej propozycji… Mówimy o zapisie, który ma zmniejszyć narażenie konsumentów na praktyki związane z automatycznym wydzwanianiem. Te praktyki są dotkliwe z punktu widzenia wyłudzeń danych osobowych, ale też mogą skutkować bardzo dotkliwymi konsekwencjami po stronie konsumentów, także seniorów. Propozycja, która została zgłoszona w Sejmie, jest zgodna z propozycją… Jest to wprost zapis z prawa komunikacji elektronicznej, które zostało skonsultowane i jest, że tak powiem, na etapie przed Radą Ministrów. Jeżeli dobrze rozumiem intencję pani poseł Marceliny Zawiszy, to tą intencją było przyspieszenie zaimplementowania czy wprowadzenia zmiany korzystnej z punktu widzenia rynku i korzystnej z punktu widzenia konsumentów. Z naszego punktu widzenia, po konsultacji z ministrem cyfryzacji, nie ma przeszkód, aby ta pozytywna zmiana została wprowadzona w życie.

W zakresie czwartego punktu, co do terminu, to tutaj jak najbardziej podzielamy opinię Biura Legislacyjnego Senatu. Nie ukrywam, że czekaliśmy również na to, aby projekt, który ze względu na kwestie terminologiczne musiał iść przed procedowaną ustawą, a był procedowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości… Jeśli dobrze pamiętam, był to druk UC53. Tam termin wejścia w życie został już potwierdzony, jest to dzień 1 stycznia 2023 r. Przychylamy się do propozycji Biura Legislacyjnego Senatu, aby przedmiotowa ustawa weszła w życie w tym terminie. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję, Panie Prezesie.

Przejmuję poprawki, które pan rekomendował, tj. poprawkę nr 1, poprawkę nr 2 i poprawkę nr 4.

Poproszę jeszcze pana posła.

Poseł Andrzej Gawron:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Ja tylko chciałbym odnieść się do art. 3, o którym była tutaj mowa. Rzeczywiście Sejm… To była poprawka zgłoszona podczas pierwszego posiedzenia komisji. Rzeczywiście była to poprawka zgłoszona przez Lewicę. Wszystkie kluby poparły tę poprawkę, bo trzeba tutaj patrzeć głównie na dobro konsumentów. To by była istotna zmiana chroniąca konsumenta przed wydzwanianiem półautomatów, chodzi o taką niezamówioną informację handlową. Tak że ja bym prosił, żeby jednak zostawić ten przepis. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję panu posłowi.

Otwieram dyskusję.

Kto z państwa senatorów chce zadać pytanie lub zabrać głos?

Pani senator Danuta Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Dzień dobry, Panie Przewodniczący.

Ja chciałabym przejąć poprawki legislacyjne, których nie zaakceptował pan minister, dotyczące prawa telekomunikacyjnego. Absolutnie nie powinniśmy dopuszczać do tego, żeby były przyjmowane zapisy, które nie są zgodne z opisami procedur w konstytucji. Przejmuję te poprawki.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję bardzo.

Kto jeszcze z państwa senatorów chce zabrać głos? Nie widzę chętnych.

Kto z zaproszonych gości?

Proszę się przedstawić. Proszę o krótkie komentarze.

Dyrektor Departamentu Rynku Cyfrowego w Konfederacji „Lewiatan” Aleksandra Musielak:

Aleksandra Musielak, Konfederacja „Lewiatan”.

Ja bardzo się cieszę, że pani senator podniosła przed chwilą kwestię poprawki dotyczącej art. 3 ustawy. Tutaj rzeczywiście rynek sceptycznie podchodzi do poprawki, która została zgłoszona właściwie w ostatniej chwili na etapie prac sejmowych. Ona nie została poddana konsultacjom i wychodzi tak naprawdę poza cel i zakres wdrożenia unijnych przepisów. Tutaj jest pełna zgoda ze słowami, które zostały wypowiedziane przez panią legislator.

Ja bym chciała jeszcze dodać od siebie, że na dzisiejszym posiedzeniu Rady Ministrów przyjęte zostało prawo komunikacji elektronicznej i przepisy wprowadzające prawo komunikacji elektronicznej. To oznacza, że dosłownie za moment art. 172 prawa telekomunikacyjnego zostanie zmieniony. Projekt będzie za chwilę w Sejmie. To troszeczkę komplikuje sytuację na rynku, dlatego że jeżeli państwo przychyliliby się do wersji art. 172, która została zgłoszona przez Lewicę w Sejmie, to po pewnym okresie przejściowym rynek musiałby się dostosować do tej poprawki, po czym prawo komunikacji elektronicznej uchyliłoby ten art. 172. W związku z tym, żeby uniknąć zamieszania, wnioskujemy, zgodnie z tym, co przedstawiła pani legislator, o skreślenie tego przepisu, gdyż on dosłownie za moment i tak zostanie zmieniony.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję bardzo za wypowiedź.

Proszę.

Dyrektor do spraw Koordynacji Projektów w Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji Karol Stec:

Karol Stec, dyrektor do spraw koordynacji projektów, Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Panie Prezesie! Szanowni Państwo!

Ja chciałbym przedłożyć Wysokiej Komisji do rozważenia 3 poprawki. Dwie poprawki mają charakter techniczny, dotyczą informowania o cenach. Pierwsza poprawka dotyczy zastosowania tzw. opcji narodowej w progresywnych obniżkach ceny. Chodzi o kampanie promocji, kiedy, że tak powiem, ceny zmieniają się w zasadzie codziennie. Jest to jeden ciąg kampanii promocyjnej. Zgodnie z opcją narodową, którą przewiduje art. 2 pkt 1 dyrektywy Omnibus, dodaje się również art. 6a w ust. 5 w dyrektywie cenowej: „Państwa członkowskie mogą prowadzić przepisy przewidujące, że w wypadku stopniowego zwiększania obniżki cen wcześniejsza cena jest ceną bez obniżki sprzed pierwszego zastosowania obniżki ceny”.

O co chodzi? Chodzi tak naprawdę o to, żeby w ramach jednolitej kampanii promocyjnej tylko raz była pokazywana najniższa cena w ciągu tych 30 dni sprzed obniżki, która w danej chwili jest kierowana do konsumenta. Jednym słowem: żeby handlowiec nie musiał informować o najniższej cenie w ciągu 30 dni przy każdej kolejnej obniżce w ramach tej progresywnej obniżki ceny. Jest to ułatwienie. Konsument otrzymuje wiarygodną informację, nie powoduje to zamieszania i jest to bardzo pomocne z uwagi na to, że w większości sklepów nadal nie mamy cenówek elektronicznych. Zaangażowanie pracowników będzie o wiele mniejsze, a konsument otrzyma właściwą informację zgodnie z celem ustawodawcy i dyrektywy.

Nasza druga propozycja poprawki dotyczy czytelnej informacji o cenach. To jest inna sytuacja. Przedłożyliśmy to w piśmie skierowanym do Wysokiej Komisji. Chodzi o to, żeby nie dodawać na etykiecie cenowej dodatkowej informacji, że jest to najniższa cena w okresie 30 dni, jeżeli cena nie ulegała żadnym zmianom w ciągu tych 30 dni, a cena, która jest pokazana obok, ta promocyjna, jest rzeczywiście ceną z pierwszej obniżki w ciągu tych 30 dni. Jest to po prostu ograniczenie pewnego zamieszania informacyjnego na etykiecie i wprowadzania chaosu. Niestety nie da się ukryć, że na cenówkach jest coraz więcej informacji. One są coraz trudniejsze do rozczytania ze względu na ilość informacji kierowanych do konsumenta, stąd również pozwalamy sobie prosić Wysoką Komisję i senatorów o rozważenie tej poprawki.

Ostatnia poprawka dotyczy w zasadzie tematu, który jest podjęty w uwadze czwartej zgłoszonej przez Biuro Legislacyjne i pozytywnie zaopiniowanej przez pana prezesa. Myśmy się odnosili do tekstu, który był przedmiotem prac Sejmu i zgodnie z którym ustawa miała wejść w życie w ciągu 14 dni od ogłoszenia. Nasza poprawka nie zmienia… Jak rozumiem, tutaj na pewno dojdzie na posiedzeniu do konsensusu, że ustawa ma wejść w życie od 1 stycznia 2023 r. My zwracamy uwagę na wyjątek dla art. 6, czyli w zasadzie na doinformowanie o promocjach, tj. zmianę dotyczącą ustawy o cenach. Wydaje nam się, że okresem minimalnym, który ze względu na obecny okres świąteczny… Procedowanie, wprowadzanie zmian informatycznych oraz zmian w procedurach sklepów w okresie, który jest najbardziej gorącym okresem w całym roku dla całego handlu, nie jest zasadne. Wydaje nam się, że okres 3 miesięcy – art. 6 wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia – jest zarówno spełnieniem oczekiwań ustawodawcy, jak i zabezpieczeniem interesów konsumentów. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję panu dyrektorowi za głos.

Kto jeszcze z państwa chce zabrać głos w przedmiotowej sprawie?

Proszę.

Dyrektor Departamentu Rynku Cyfrowego w Konfederacji „Lewiatan” Aleksandra Musielak:

Ja jeszcze w kwestii terminu wejścia w życie ustawy. Tutaj w pełni zgadzam się z wnioskami przedstawionymi przez panią legislator, jak również przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Myślę, że dla zachowania spójności ustaw procedowanych najpierw przez Ministerstwo Sprawiedliwości, pod opieką Ministerstwa Sprawiedliwości i UOKiK… Myślę, że tutaj rozsądek nakazuje przyjęcie jednej, jednolitej daty, czyli 1 stycznia 2023 r., jako terminu wejścia w życie ustawy.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję bardzo.

(Głos z sali: Jeszcze senator Jazłowiecka.)

Tak, Pani Danuto. Proszę bardzo, Pani Senator.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Ja chciałabym się odnieść do słów pana dyrektora z Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji.

Panie Dyrektorze, pana argumentacja wydaje się bardzo merytoryczna i słuszna, ale przysłaliście nam państwo te propozycje bardzo późno i tak naprawdę trudno nam było się im przyjrzeć. Gdyby pani legislator zgodziła się w tej chwili zaopiniować te ewentualne poprawki… Oczywiście my bez względu na to, czy pani legislator będzie je w tej chwili opiniowała, czy nie będzie ich opiniowała, przyjrzymy się tym propozycjom. Jeżeli będzie możliwość ich wprowadzenia, to zaproponujemy to już na posiedzeniu Senatu.

Czy pan legislator może się odnieść do tych propozycji poprawek, które w tej chwili przedstawił pan dyrektor z Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji?

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Pani Senator, my wszystko wiemy. Na posiedzeniu plenarnym może pani zgłosić poprawki i będziemy je procedowali.

To był ostatni głos w dyskusji.

Zamykam dyskusję.

Przechodzimy do głosowania nad…

Proszę jeszcze pana prezesa o odniesienie się do dyskusji, która się tu odbyła.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

Ogromnie dziękuję.

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Jeżeli chodzi o uwagę dotyczącą prawa komunikacji elektronicznej, to tutaj chciałbym wyraźnie wskazać, że ta poprawka została zaproponowana także z woli Sejmu i została poparta przez Sejm. Z punktu widzenia strony rządowej i z punktu widzenia UOKiK jako organu odpowiedzialnego, instytucji odpowiedzialnej za wdrożenie… Nie zgłaszamy sprzeciwu choćby ze względu na fakt, że minister cyfryzacji potwierdził, że z jego punktu widzenia nie ma tu problemu, bo ten przepis i tak wejdzie w życie. Rozumiem, że intencją pani poseł zgłaszającej jest to, aby jak najszybciej się to zadziało. Stąd ta ochrona konsumentów. Myślę, że nie ma tu osoby, bez względu na to, czy jesteśmy tu zdalnie, czy stacjonarnie, która z tego typu praktykami, z tymi robocallami, z tym wydzwanianiem i z niezamówionymi ofertami by się nie spotkała.

Jeżeli chodzi o uwagi POHiD, to chciałbym się bardzo jasno odnieść do tych 3 uwag. Jeżeli chodzi o skorzystanie z opcji narodowej w zakresie progresywnej obniżki ceny, to nasze działanie w tym zakresie zostało bardzo szeroko skonsultowane z rynkiem i bardzo gruntownie przemyślane. Propozycja, która płynie… To jest coś, co chciałbym podkreślić. To jest walka o tę propozycję ze strony największych sieci handlowych i największych tzw. sieciówek, ale przede wszystkim sieci handlowych. O jakiej sytuacji mówimy? Dzisiaj konsumenci są bardzo często – użyję bardzo nieładnego zwrotu – łapani na oferty. Rabaty -70%, -80% od cen, które nigdy nie były pierwotnymi cenami, po których przedsiębiorca… Pozwoli pan, że skończę. …Po których przedsiębiorca gotowy był czy miał nadzieję sprzedać produkt. To jest dalej bazowanie na zakupach impulsywnych, na tym, żebyśmy dali się skusić tym niezwykłym rabatom, niezwykłym promocjom. I niestety nadmierny konsumpcjonizm jest dzisiaj związany m.in. z tego typu technikami sprzedażowymi. Mówimy o opcji. Są różne doświadczenia konsumentów w tym zakresie, jest różna odporność na te przekazy. Tutaj chodzi o to, aby rzeczywiście… Mówimy o sytuacjach, gdy np. cena jakiegoś produktu schodziła stopniowo z 1 tysiąca zł do 300 zł. I postulat organizacji jest taki: jeżeli to było w ciągu 30 dni, to pokażmy ten 1 tysiąc zł jako cenę pierwotną. My mówimy wprost: najniższa cena to wówczas 300 zł. Jeżeli chcecie rzetelnie informować, to rzetelnie stosujcie swoje kampanie marketingowe i reklamowe. Nie róbcie tego po to, żeby łapać konsumentów na atrakcyjne rabaty. Później mamy wielu konsumentów, którzy mają pełne szafy różnych rzeczy. Musimy myśleć i o środowisku, i o dochodach, ale przede wszystkim o uczciwości w handlu.

Druga sprawa to jest czytelna informacja o cenach. Zapis pod cenówką, jeżeli cena jest ceną najniższą, stanowi dla konsumenta bardzo jasną informację. Jest to informacja także dla Inspekcji Handlowej, która by to weryfikowała. Otóż jest to potwierdzenie – przedsiębiorca to deklaruje – że to jest cena najniższa. I to nie jest na takiej zasadzie, że jako konsumenci nie mamy potwierdzenia i nie wiemy, czy ten przedsiębiorca zapomniał, czy rzeczywiście daje rękojmię, że ta cena jest ceną najniższą. Chcemy, żeby konsument miał potwierdzone przez przedsiębiorcę, że cena, która została przedstawiona, skoro nie ma innej niższej ceny z ostatnich 30 dni, rzeczywiście jest ceną najniższą.

Dziękuję również za głos strony społecznej. Informacja o cenie jest podstawową informacją. Branża handlowa będzie procedowała te zmiany po przedświątecznym szczycie zakupowym, a jednocześnie przed wyprzedażami zimowymi. W trakcie wyprzedaży zimowych, jeżeli Szanowna Komisja i Senat, Wysoka Izba, się na to zgodzi, konsumenci będą dysponowali pełną i rzetelną informacją odnośnie do ceny. Chcemy, żeby rzeczywiście… Potwierdzamy tutaj nasze stanowisko, iż najlepiej byłoby dla rynku, dla konsumentów, aby ta zmiana jednolicie weszła w życie od 1 stycznia 2023 r.

Na koniec chciałbym tylko bardzo jasno potwierdzić, że są to przepisy, które były bardzo, bardzo gruntownie skonsultowane, zweryfikowane z przedsiębiorcami. Interesy poszczególnych grup przedsiębiorców bardzo się ze sobą rozmijają w zależności od tego, w jakim modelu działalności ktoś funkcjonuje, dlatego proszę też o docenienie i zaufanie. „Zaufanie” to jest właściwe słowo, którego chciałem użyć. Rozmawiając z różnymi biznesami, z różnymi środowiskami, uwzględniliśmy to, co jest istotne i najlepiej odpowiada zarówno potrzebom biznesu, jak i potrzebom konsumentów, jeżeli chodzi o prawidłowe informowanie o cenie. Bardzo dziękuję za uwagę.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję panu prezesowi za wypowiedź.

Jeszcze taka krótka wypowiedź. Tak? Ale bardzo krótka, bo przechodzimy za chwileczkę do głosowania.

Dyrektor do spraw Koordynacji Projektów w Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji Karol Stec:

Karol Stec, Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji.

Panie Prezesie, w żaden sposób nie kwestionujemy procesu konsultacji. Wskazujemy tylko i wyłącznie na to… Doceniamy proces konsultacji, który się odbywał i w którym uczestniczyliśmy. Zwracamy tylko uwagę na rozwiązania, które z punktu widzenia handlu są dla nas bardzo trudne do wdrożenia w krótkim okresie, w czasie, jaki nam pozostaje. Nie jest naszym celem budowanie, jakby to powiedzieć, zachęty do nadmiernego kupowania w stosunku do potrzeb konsumenta, bo konsument musi do nas wrócić, a żeby mógł wrócić, to musi nas dobrze pamiętać. Zakupy później czy wcześniej muszą być emocjonalnie dobrze pozycjonowane, aby konsument chciał wrócić. Chcemy dać mu pełną informację. Wskazujemy, że Polska jako kraj miała opcję narodową i – jeśli Senat tak zdecyduje – nadal ma opcję narodową dla progresywnej obniżki cen. Chcemy poinformować o cenie, która była, o faktycznie oferowanej cenie sprzed 30 dni, zamiast zmieniać informację o cenie codziennie czy w danym odstępie czasu w danej kampanii obniżek.

Jeżeli mówimy o tej drugiej czytelności… Panie Prezesie, wie pan doskonale, że informacji na etykietach cenowych jest już po prostu dużo. Pytanie jest takie. Czy w sytuacji, kiedy jest jasna informacja, kiedy są 2 ceny, jedna jest ceną promocyjną, druga jest ceną sprzed obniżki, trzeba dopisywać „sprzed obniżki”, jeżeli nie było żadnego ruchu w ciągu tych 30 dni? To są tylko i wyłącznie kwestie techniczne, które nam upraszczają działanie, a w żaden sposób nie są wycelowane w interes konsumenta, bo to jest też nasz interes.

Jeżeli chodzi o wejście w życie, to, tak jak mówię, to są technikalia. Chcemy po prostu wdrożyć to w ramach dialogu, również z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który prowadzimy i który gwarantuje… Jest pozytywna postawa pana prezesa w stosunku do dialogu z branżą i przedsiębiorcami. Tylko z tego względu podtrzymujemy propozycje poprawek, które zgłaszaliśmy na wszystkich etapach konsultacji. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję bardzo za wypowiedź.

(Głos z sali: Senator Jazłowiecka się zgłasza.)

Pani senator. Bardzo krótko.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Tak. Ja chciałabym zapytać o coś pana prezesa i znaleźć rozwiązanie, by wilk był syty i owca cała. Analizując zarówno opinię pana prezesa, jak i potrzeby POHiD, zapytam, czy można byłoby zastosować takie rozwiązanie, że w przypadku tych 2 propozycji przedłużylibyśmy vacatio legis na 6 miesięcy. Być może ułatwiłoby to funkcjonowanie branży, a jednocześnie pan prezes zagwarantowałby bezpieczeństwo dla klientów.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Pani Senator, niech pani to przemyśli. Mamy jeszcze posiedzenie plenarne. Na posiedzeniu plenarnym może pani zgłosić poprawki.

A teraz już przechodzimy…

Senator Danuta Jazłowiecka:

Panie Przewodniczący, zanim zgłoszę poprawki… Poprosiłam o opinię pana prezesa na temat propozycji, którą zgłosiłam. Czy mogłabym wysłuchać tej opinii teraz, na posiedzeniu komisji?

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Tak.

Proszę bardzo.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

Bardzo dziękuję.

Panie Przewodniczący! Szanowna Pani Senator!

Mówimy o dyrektywie z końca 2019 r. Mamy przesunięcie w implementacji ze względu na te bardzo poważne przepisy, które musieliśmy…

(Senator Danuta Jazłowiecka: Roczne.)

…bardzo gruntownie przepracować. Proszę zobaczyć, że zakres zmian, które wprowadziliśmy, jeżeli chodzi o pokazy handlowe, jest bardzo, bardzo poważny. Zależało nam na wypracowaniu takich mądrych, rzetelnych rozwiązań i przedyskutowaniu ich ze wszystkimi interesariuszami. I to pokazuje też… Dobrze to zrobiliśmy, powiem nieskromnie, bo dzisiaj nie ma sprzeciwu po stronie biznesu względem tych zmian.

Jeżeli chodzi o promocje kroczące, to my widzimy, że rzetelność przekazu do konsumentów, jest niezwykle ważna. Z branżą wielokrotnie dyskutowaliśmy o tym, o czym pan wspomniał, o tym, że jest opcja narodowa. Są kraje, które zdecydowały się z tego korzystać, ale jest też bardzo wiele takich, które nie zdecydowały się z tego skorzystać. W naszej opinii… Po przedyskutowaniu tematu, po szerokich konsultacjach widzimy, że mechanizm, który zaproponowaliśmy, najlepiej odzwierciedla potrzeby informacyjne konsumentów. Chodzi o to, abyśmy mogli dużo odpowiedzialniej jako konsumenci podejmować decyzje zakupowe. Wydaje mi się, że zwłaszcza w tym trudnym czasie, w który wchodzimy… Tak naprawdę od prawie 3 lat jesteśmy w takim niezwykle trudnym czasie, ale okoliczności gospodarcze jeszcze bardziej skłaniają konsumentów do tego, żeby… Informacja o cenie to musi być informacja pełna i rzetelna. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję panu prezesowi. To był ostatni głos w dyskusji.

Przechodzimy do głosowania.

Pani Legislator, przechodzimy do głosowania nad poprawkami, które zostały…

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aldona Figura: Czy ja mam wyjaśnić poprawki?)

Tak, niech pani wyjaśni te poprawki. Po kolei.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aldona Figura:

Poprawka pierwsza zmierza do uzupełnienia odesłań w przepisie.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Stanowisko prezesa?

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

Pozytywne. Zgadzamy się. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję.

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? (9)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (1)

Poprawka została przyjęta.

Poprawka nr 2.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aldona Figura:

Poprawka nr 2 zmierza do tego, aby nadać przepisowi prawidłowe brzmienie pod względem redakcyjnym. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję.

Stanowisko prezesa?

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

Pozytywne. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? (9)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Poprawka została przyjęta jednogłośnie.

Poprawka nr 3.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aldona Figura:

Poprawka nr 3 zmierza do skreślenia przepisu budzącego wątpliwości konstytucyjne. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Pan prezes.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

Stanowisko negatywne. Szanujemy opinię Sejmu i ministra cyfryzacji. Proponujemy, aby ten zapis pozostał.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Dziękuję za wypowiedź.

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem poprawki nr 3?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Wynik głosowania: 6 głosów za przyjęciem poprawki, 3 głosy przeciw, nikt się nie wstrzymał.

Poprawka została przyjęta.

Poprawka nr 4.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aldona Figura:

Poprawka nr 4 zmierza do zmiany terminu wejścia w życie ustawy.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Stanowisko prezesa?

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

Pozytywne. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Wojciech Piecha:

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem poprawki nr 4? (9)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (1)

Poprawka została przyjęta.

Głosujemy teraz nad całością ustawy wraz z poprawkami.

Kto jest za przyjęciem ustawy wraz z poprawkami? (8)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

(Wypowiedź w tle nagrania)

Proszę wyłączyć mikrofon, Panie Lamczyk.

Dobrze.

Ustawa wraz z poprawkami została przyjęta.

Sprawozdawcą… Czy który z senatorów chce być sprawozdawcą ustawy? Może ktoś z obradujących zdalnie chce sprawozdawać ustawę? Nie widzę chętnych.

Moja skromna osoba będzie przedstawiała tę ustawę na posiedzeniu plenarnym.

Dziękuję bardzo państwu. Dziękuję.

Zamykam posiedzenie komisji.

(Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 16)