Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (200.)

w dniu 22 września 2022 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustanowienia Dnia Pamięci Ofiar Przymusowych Eksperymentów Medycznych, obchodzonego co roku w dniu 4 czerwca (P10-14/22).

2. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (P10-19/22).

3. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany niektórych przepisów Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o Państwowem Muzeum Archeologicznem (P10-18/22).

4. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 78 §3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, poprzez zmianę zasad zastosowania warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary 25 lat pozbawienia wolności (P10-20/22).

5. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 78 §3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, poprzez usunięcie możliwości zwolnienia warunkowego dla skazanych na dożywotnie pozbawienie wolności oraz zaostrzenie przesłanek formalnych warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary dla skazanych na 25 lat pozbawienia wolności (P10-54/22).

6. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i zniesienia podatku od dochodów kapitałowych (tzw. „podatku Belki”) od lokat oszczędnościowych w kwocie 10 tys. zł posiadanych w bankach przez emerytów (P10-21/22).

7. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej pomocy finansowej dla matek samotnie wychowujących dzieci i jednocześnie spłacających kredyty hipoteczne (P10-22/22).

8. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej w celu zmiany art. 18a ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji, poprzez zobowiązanie nadawców programów telewizyjnych do opatrywania napisami wszystkich filmów i programów telewizyjnych (P10-23/22).

9. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany niektórych przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (P10-24/22).

10. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 124 §1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, poprzez zwiększenie liczby dni urlopu wypoczynkowego przysługującego skazanym zatrudnionym na podstawie skierowania do pracy lub umowy o pracę (P10-25/22).

11. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 121 §9 oraz art. 124 §1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, poprzez umożliwienie stosowania przepisów Kodeksu pracy o wymiarze urlopu wypoczynkowego do osób skazanych podejmujących pracę, podczas odbywania przez nich kary pozbawienia wolności w jednostkach penitencjarnych (P10-37/22).

12. Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, celem zmiany sposobu wyboru młodzieżowych rad gmin (P10-26/22).

(Początek posiedzenia o godzinie 09 minut 00)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Aleksander Pociej)

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Witam wszystkich państwa, dzisiaj szczególnie serdecznie, gdyż jest to kolejne posiedzenie komisji, ale tym razem dwusetne. I chciałbym przy okazji właśnie tego dwusetnego posiedzenia komisji bardzo serdecznie wszystkim podziękować za bardzo ciężką pracę. Mamy największe spośród wszystkich senackich komisji natężenie pracy na kolejnych posiedzeniach.

Dzisiaj mamy do rozpatrzenia 12 punktów. Wczoraj pracowaliśmy cały dzień. I chciałbym również bardzo podziękować byłym przewodniczącym – senator Seweryński, senator Mamątow – którzy prowadzili wcześniej tę komisję, w ostatnich… no, przynajmniej od kiedy mam zaszczyt zasiadać w tej komisji. Ponieważ udało nam się, chociaż różnimy się bardzo znacznie, wypracować tutaj, wydaje mi się, bardzo cywilizowany sposób obrad, gdzie nasze dyskusje… Podkreślam, bardzo często się różnimy, ale nasze dyskusje są merytoryczne i przebiegają w sposób, który, jak myślę, jest do zaakceptowania przez wszystkich.

Jeżeli któryś z panów przewodniczących chciałby zabrać głos, bądź biorący udział wiceprzewodniczący… Widzę, że jest pani senator Matecka, wiceprzewodnicząca. Widzę, że chyba jest z nami też pani senator Staroń. Byłoby miło, jeżeliby chciały zabrać głos, zwłaszcza pani senator Staroń, byłoby miło, gdyby się do nas odezwała.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustanowienia Dnia Pamięci Ofiar Przymusowych Eksperymentów Medycznych, obchodzonego co roku w dniu 4 czerwca (P10-14/22)

Jeżeli nie, nie ma takiej woli, to w takim razie przejdziemy do pierwszej petycji w dniu dzisiejszym. To jest petycja w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustanowienia Dnia Pamięci Ofiar Przymusowych Eksperymentów Medycznych, obchodzonego co roku w dniu 4 czerwca.

I bardzo proszę… Nie wiem, kto z państwa… Bardzo proszę o przedstawienie nam tej petycji.

Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Robert Stawicki:

Dzień dobry państwu.

Robert Michał Stawicki, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie! Szanowni Goście!

Autor petycji wnosi o ustanowienie Dnia Pamięci Ofiar Przymusowych Eksperymentów Medycznych, który miałby być obchodzony co roku w dniu 4 czerwca.

Zdaniem autora tego wniosku będzie to należne i godne upamiętnienie wszystkich ofiar pseudomedycznych eksperymentów dokonywanych w przeszłości na niewinnych osobach. Eksperymenty te przysparzały im bólu, powodowały kalectwo i poniżały ich przyrodzoną godność, a tym samym wiązały się z łamaniem podstawowych praw człowieka. Ustanowienie takiego dnia przyczyni się zdaniem autora petycji nie tylko do przywołania i utrwalenia tej tragicznej pamięci wśród obecnie żyjących, lecz będzie także ważną przestrogą dla przyszłych pokoleń, by już nigdy więcej ludzkość nie pozwalała w imię antyludzkich ideologii na cierpienia, niszczenie fizyczne i psychiczne drugiego człowieka.

Szanowna Komisjo, tematyka przeprowadzania eksperymentów medycznych na ludziach, tego szczególnego okrucieństwa popełnionego na człowieku przez drugiego człowieka, jest ogólnie znana z licznych publikacji historycznych, naukowych czy też wspomnień ofiar. Jednak takie eksperymenty na więźniach niemieckich obozów koncentracyjnych, tworzonych i kierowanych przez aparat państwowy III Rzeszy, wykroczyły ponad wszelką miarę pod względem liczby niewinnych ofiar tych eksperymentów oraz okrucieństwa, jakiego dopuszczali się wobec nich sprawcy.

Obozy koncentracyjne Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück, Buchenwald czy Dachau to znane całemu światu miejsca, w których w latach 1939–1945 niemieccy oraz także austriaccy pseudolekarze przeprowadzili kilka tysięcy eksperymentów, których ofiarami stały się dzieci, mężczyźni oraz kobiety. Przykładowo w Ravensbrück ponad 40% ofiar, zwanych królikami doświadczalnymi, stanowiły Polki. Z kolei ponurej sławy doktor Josef Mengele, zwany aniołem śmierci, przeprowadził w Auschwitz-Birkenau zbrodnicze eksperymenty na około 1,5 tysiąca bliźniąt, z których przeżyło ok. 100.

Niemieckie eksperymenty na więźniach były przeprowadzone przez doświadczonych lekarzy, studentów, praktykantów, a także żołnierzy SS niezwiązanych kompletnie z medycyną. Ocenia się, że udział w tym procederze w okresie ostatniej wojny wzięło ok. 350 lekarzy, a ich ofiarami stały się tysiące niewinnych ludzi. Ofiary, które przeżywały doświadczenia medyczne wykonywane w obozach koncentracyjnych, obok dolegliwości fizycznych odczuwały także konsekwencje psychiczne. Najczęściej spotykanym skutkiem tych doświadczeń, bez względu na ich rodzaj, był wyraźny, trwający często wiele lat uraz do lekarzy, białych fartuchów, zastrzyków, leków i – w szerokim rozumieniu – szpitala. Konieczność powrotu do normalności powodowała u tych ludzi również problemy z dostosowaniem się do otoczenia i do zwykłego życia.

Należy dodać, że w okresie powojennym przed sądami stanęło wielu sprawców tych zbrodniczych eksperymentów. Część z nich skazano na karę śmierci, wobec pozostałych orzeczono kary dożywotniego lub wieloletniego więzienia, lecz prawie żaden z nich nie poczuwał się do winy.

Należy również jasno powiedzieć, że z wyników przeprowadzonych eksperymentów medycznych korzystały, za wiedzą i aprobatą najwyższych władz III Rzeszy, niemieckie koncerny farmakologiczne, takie jak IG Farbenindustrie, wchodzące w skład działającej do dzisiaj znanej firmy Bayer.

Na zakończenie trzeba również dodać, że godne upamiętnienie ofiar czy też zdarzeń historycznych miało miejsce w przeszłości. Stawało się to za sprawą uchwalonych przez polski parlament aktów okolicznościowych. Były to m.in. ustawa z dnia 3 lutego 2011 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, ustawa z dnia 4 października 2018 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Duchownych Niezłomnych oraz bardzo ważna uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 czerwca 2015 r. w sprawie ustanowienia dnia 14 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Warto jeszcze wspomnieć, że Senat Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 30 marca 2011 r. podjął uchwałę w sprawie ustanowienia kwietnia miesiącem pamięci o ofiarach niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück.

Chciałbym jeszcze dodać, że są tu z nami panie, jedna z pań jest wnuczką byłej więźniarki obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. I została wydana… Jest już trzecie wydanie monografii na temat samego obozu i doświadczeń tam przeprowadzanych.

Szanowny Panie Przewodniczący, Państwo Senatorowie, do decyzji komisji pozostaje rozważenie podjęcia prac nad tą petycją. Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

I w tej chwili bardzo bym prosił o zabranie głosu naszych gości.

Czy któraś z pań chciałaby zabrać głos?

Bardzo proszę.

Prezes Fundacji na Rzecz Kobiet „Ja Kobieta” Hanna Nowakowska:

Bardzo dziękując za zaproszenie na dzisiejsze spotkanie, powiem, że jestem niezwykle wzruszona, że takie prace są prowadzone. Uchwała Senatu w 2011 r. to był taki pierwszy krok, żeby zaczęło się w przestrzeni publicznej mówić o ofiarach niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Na skutek tej właśnie uchwały wiele działań w całej Polsce jest podejmowanych, czasami są to działania na mniejszą, czasami na większą skalę, działania lokalne. W związku z tym ja, jako osoba, która od wielu lat zajmuje się właśnie, nazwijmy to, upowszechnianiem czy odzyskiwaniem pamięci, przekazywaniem młodszym pokoleniom pamięci o ofiarach tego obozu, bardzo się cieszę, że trwają prace nad ustanowieniem Dnia Pamięci Ofiar Przymusowych Eksperymentów Medycznych. 74 Polki, które były poddane tym okrutnym operacjom… W tej chwili żyje już tylko 1 ofiara obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, która była poddana tym medycznym doświadczeniom. W związku z tym, jak myślę, teraz to my musimy o tym pamiętać, żeby świat nie zapomniał, że takie rzeczy się działy. Dlatego, że ofiary to nie tylko te osoby, które były poddane wspomnianym operacjom. Zresztą po wielu latach bardzo często te rany na nogach się otwierały. Ale też całe rodziny cierpiały po prostu w związku z tym, że dana osoba była poddana wspomnianym operacjom. Jest bardzo dobra dokumentacja, która pokazuje, kim były te osoby. Zawsze były wielkimi świadkami historii.

Tak że bardzo się cieszę, że Senat, panowie senatorowie, chcą się pochylić nad takim ustanowieniem takiego dnia pamięci.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś jeszcze z gości chciałby w tym temacie zabrać głos? Nie.

Zgłaszała się z pytaniem i chciała zabrać głos pani senator Bieda.

Bardzo proszę, Pani Senator.

Senator Halina Bieda:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo, ja mam kilka pytań.

Po pierwsze: czy rada Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau zabrała głos w kontekście tego dnia pamięci?

Chciałabym też zapytać: skąd data 4 czerwca? To drugie pytanie.

Trzecie pytanie. Ja mam napisane, że to ma być Dzień Pamięci Ofiar Przymusowych Eksperymentów Medycznych. Pytanie jest, czy nie należałoby dopisać, gdzie prowadzonych. Bo wydaje mi się, że byłoby to zasadne.

I ostatnie takie pytanie. Czy nie ma takiej obawy, że gdzieś w tych dniach pamięci to się zagubi? Bo mamy i ten kwiecień, o którym tu pan przewodniczący… przepraszam, przedstawiciel IPN mówił, i mamy też ten 14 czerwca…

(Przewodniczący Aleksander Pociej: Biura analiz. Przepraszam, Pani Senator, to było nasze biuro analiz.)

Przepraszam, biuro analiz wspominało o tych dniach, i o kwietniu, i o 14 czerwca.

Ale może wcześniej te pytania dotyczące rady Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i 4 czerwca. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo, Pani Senator.

Ja bym jeszcze tylko zadał pytanie… Ponieważ faktycznie jest obecny zdalnie przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej, to chciałbym zapytać, czy pan Artur Zawadka chciałby w tym punkcie zabrać głos.

Naczelnik Wydziału Upamiętnień w Biurze Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Artur Zawadka:

Witam serdecznie państwa.

Artur Zawadka, naczelnik Wydziału Upamiętnień w Biurze Upamiętniania IPN.

Jako Instytut Pamięci Narodowej w pełni popieramy inicjatywę ustanowienia takiego dnia. Ofiary pseudomedycznych tzw. badań naukowych jest to grupa osób, która w zasadzie nie doczekała się jakiegoś należytego upamiętnienia w postaci święta.

A odnośnie do właśnie pytania pani senator dotyczącego 4 czerwca: też jesteśmy zdania, że należałoby rozważyć zmianę tego dnia. 4 czerwca jest to też, jak wiemy, Dzień Wolności i Praw Obywatelskich, ustanowiony uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej z 2013 r. Dlatego też w tym dniu takie dodatkowe święto, jak pani senator mówiła, mogłoby zniknąć z przestrzeni publicznej. Niemniej jednak w naszej opinii warto rozważyć datę 20 sierpnia. Był to dzień, który skończył się wyrokiem dla lekarzy niemieckich przed trybunałem amerykańskim. Skazane były wtedy 23 osoby, skończyło się to 6 wyrokami śmierci dla pseudolekarzy niemieckich, wśród nich było 2, którzy dokonywali eksperymentów na Polkach w Ravensbrück. Ten dzień, 20 sierpnia, moglibyśmy doskonale połączyć z dniem 23 sierpnia, kiedy przypada Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu. Ponieważ te pseudomedyczne badania nie ograniczały się jedynie do Niemiec, również Rosja stalinowska czy Japonia dokonywały strasznych eksperymentów medycznych na osobach, które według nich były pozbawione praw obywatelskich. Dlatego ze strony Instytutu Pamięci Narodowej proponujemy zmianę na 20 sierpnia, ustanowienie wtedy takiego dnia. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo dziękuję.

To rzeczywiście bardzo istotna informacja.

Czy ktoś z państwa senatorów jeszcze chciałby zabrać głos w tym temacie?

(Senator Ewa Matecka: Tak, jeśli mogę prosić, Panie Przewodniczący.)

Bardzo proszę, pani senator Matecka.

Senator Ewa Matecka:

Dziękuję bardzo.

Rzeczywiście, wobec bardzo licznych uregulowań prawnych i uregulowań międzynarodowych w tym zakresie należałoby się zastanowić nad przygotowaniem projektu takiej ustawy i dalszym procedowaniem takiej inicjatywy, tak aby nadać jej właściwy charakter, który pozwoli na specjalne wyróżnienie i zaakcentowanie.

I dziękuję za słuszną uwagę pana Artura Zawadki związaną z zaproponowaną zmianą dotyczącą terminu.

Myślę, że potrzebne będą jakieś dalsze prace nad wspomnianą inicjatywą, która w rzeczy samej jest godna poparcia. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo dziękuję.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Pan senator Mamątow stwierdził, że właśnie podobną myśl chciał nam przekazać.

Pan marszałek Seweryński chciałby zabrać głos.

Senator Michał Seweryński:

Wydaje mi się, że w tej chwili, w rezultacie naszych wcześniejszych inicjatyw i tych, które wpływały do komisji, jest taki stan rzeczy, w którym mamy różne powody, różne dni i różne sposoby upamiętnienia ofiar tych okrutnych obozów koncentracyjnych. I należałoby się zastanowić nad tym, czy nie dałoby się tego wszystkiego połączyć w jakiś jeden dzień, odpowiednio ważny, taki który w świadomości społecznej by się zaznaczał. Bo w tej chwili wielość tych różnych inicjatyw powoduje, że one się stają takie mało zauważalne. I dlatego może warto byłoby jeszcze ewentualnie przeprowadzić takie konsultacje poza naszym składem komisji praw człowieka. I wtedy może byśmy na następnym posiedzeniu zastanowili się, jakie konkretne działania zaproponować Senatowi.

Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Pani senator Bieda zaproponowała, żebyśmy zwrócili się do rady muzeum w Auschwitz. Ja bym prosił, abyśmy zwrócili się jeszcze, ze względu na to, jak istotne było to, co mówił pan Zawadka, również do IPN. Jeżeli przyjdzie państwu senatorom jeszcze jakaś myśl, z kim możemy omawianą tu kwestię skonsultować, to bardzo proszę.

Senator Halina Bieda

Może jeszcze muzeum w Ravensbrück. Pani senator Matecka była tam ostatnio na upamiętnieniu wyzwolenia obozu. Wiemy, że te eksperymenty tam były w dużym stopniu prowadzone. Tak więc można napisać.

Ja też deklaruję, że chętnie się zaangażuję w te prace. Bo, tak jak i pan senator, i pan senator Seweryński, też uważam, że mnogość tych inicjatyw powoduje, że to wszystko się nam tak trochę rozmywa i rozwadnia. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo dziękuję.

Jeszcze pan senator, proszę.

Senator Marek Martynowski:

Króciutko. Ja bym tylko jeszcze proponował ewentualnie opinię ministerstwa kultury.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo dobrze. Napiszemy również do ministerstwa kultury.

Dziękuję, Pani Senator, za chęć pochylenia się nad tym tematem. I trzymamy za słowo.

W związku z tym będziemy kontynuować, niemniej jednak dzisiaj nie ma żadnego głosowania w tym temacie…

Senator Robert Mamątow:

Pani senator zgłosiła wniosek o podjęcie prac nad tą petycją i ja też jestem za tym, żebyśmy dzisiaj podjęli decyzję o kontynuowaniu prac nad tą petycją, jednocześnie dopracowując…

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Tak, ja również… Ale my tego nie głosujemy w tym sensie.

(Głos z sali: Nie?)

Nie.

(Głos z sali: Możecie państwo przez aklamację przyjąć.)

Tak jest. I w ten sposób przyjmujemy ten wniosek.

Dobrze. Dziękuję bardzo.

Punkt 2. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (P10-19/22)

I w tej chwili bardzo proszę o przedstawienie nam drugiej z petycji, nad którymi będziemy dzisiaj pracować.

Bardzo proszę.

Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Marzena Krysiak:

Dzień dobry.

Marzena Krysiak, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.

Wysoka Komisjo!

Autor petycji indywidualnej, Jakub Józef Tymecki, przedstawił wniosek, który dotyczy zmiany przepisu art. 2 ust. 2 ustawy z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego. Autor petycji zaproponował następujące brzmienie tego przepisu: „Postępowania administracyjne w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lub postanowienia, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ostateczną decyzją administracyjną, a dotyczące decyzji ostatecznych, od których dnia doręczenia bądź ogłoszenia upłynęło lat trzydzieści, wobec których w toku postępowania zaistniała podstawa do stwierdzenia ich nieważności, organ odstępuje od stwierdzenia nieważności decyzji i wydaje decyzje o wydaniu ostatecznej decyzji administracyjnej z naruszeniem prawa”.

W uzasadnieniu autor petycji podniósł, że proponowana zmiana zmieni wątpliwy legislacyjnie przepis w ten sposób, że zamiast umarzania postępowań w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej z mocy prawa – co powoduje niekonstytucyjne zamknięcie drogi odszkodowawczej za wydanie niezgodnej z prawem decyzji administracyjnej – nowy przepis zobowiąże organ do wydania decyzji potwierdzającej, że decyzja stanowiąca przedmiot postępowania nieważnościowego została wydana z naruszeniem prawa w sytuacjach, gdy spełnione zostaną przesłanki art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego.

W uzasadnieniu autor podniósł, że tak skonstruowana norma prawna spowoduje zniknięcie okoliczności powodującej potencjalną niezgodność art. 2 ust. 2 przedmiotowej ustawy z art. 77 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Artykuł ten gwarantuje każdemu prawo do wynagrodzenia za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej oraz prawo dochodzenia naruszonych wolności lub praw na drodze sądowej.

Rozpatrując tę petycję, należy podkreślić, że postulat przedstawiony w petycji związany jest pośrednio z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, który to wyrok z 12 maja 2015 r., sygn. akt P46/13, stanowił podstawę do przygotowania i uchwalenia ustawy, której dotyczy petycja i której art. 2 ust. 2 wnoszący petycję proponuje zmienić.

Trybunał orzekł, że art. 156 §2 kodeksu postępowania administracyjnego, w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał przychylił się do wątpliwości zgłoszonych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie i przyjął, że jednym z przejawów bezpieczeństwa prawnego jest stabilizacja sytuacji prawnej jednostki przekładająca się w efekcie na stabilizację stosunków społecznych. Trybunał stwierdził, że dokonywanie oceny rażącego naruszenia prawa po upływie kilkudziesięciu lat po wydaniu decyzji w powiązaniu z nieostrością tej przesłanki rodzi możliwość zarzucania wywołania takiej wątpliwości organom administracyjnym, którym – w momencie ich działania, a nie z obecnej perspektywy – niekiedy trudno w istocie postawić zarzut rażącego naruszenia prawa przy wydawaniu decyzji.

Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Szanowni Państwo, to jest kolejna petycja bardzo poważna, wymagająca specjalistycznej wiedzy. I znowu mogę tylko ubolewać, że nie ma nikogo z Ministerstwa Sprawiedliwości, bo załatwilibyśmy to zapewne od razu, mając opinię Ministerstwa Sprawiedliwości. A tak będziemy musieli napisać do ministerstwa. Bo wydaje mi się, że tak trzeba będzie postąpić. I po raz drugi będziemy nad tą petycją obradować na następnym posiedzeniu.

Ja stawiam taki wniosek, żebyśmy zwrócili się o opinię do Ministerstwa Sprawiedliwości. I dzisiaj już dalej się tą petycją nie będziemy zajmować.

Dziękuję bardzo. Nie widzę sprzeciwu.

Punkt 3. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany niektórych przepisów Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o Państwowem Muzeum Archeologicznem (P10-18/22)

W związku z tym bardzo proszę o omówienie trzeciej petycji.

Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Robert Stawicki:

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo!

Autor petycji, pan Sebastian Adamowicz, wnosi o zmianę niektórych przepisów rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o Państwowem Muzeum Archeologicznem w celu dostosowania ich treści do aktualnego stanu prawnego regulującego organizację i zasady działania tego muzeum. Obecnie obowiązujące rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej z mocą ustawy z okresu II RP mogą być zmieniane bądź uchylane tylko ustawą. Przywołane akty są źródłami powszechnie obowiązującego prawa.

W pierwszym z wniosków wnoszący petycję postuluje skreślenie tej części art. 1, w której jest mowa o podległości muzeum wobec nieistniejącego już urzędu ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że od 1 stycznia 1999 r. organem założycielskim dla Państwowego Muzeum Archeologicznego jest zarząd województwa mazowieckiego. Muzeum posiada osobowość prawną i jest samorządową instytucją kultury. Zgodnie ze statutem muzeum bezpośredni nadzór nad placówką sprawuje zarząd województwa mazowieckiego, a dyrektor muzeum nadaje placówce regulamin organizacyjny, określający w szczególności jej strukturę oraz wypełniane zadania.

Kolejny postulat dotyczy uchylenia art. 4, który określa, że pracownicy muzeum podlegają przepisom o państwowej służbie cywilnej.

Ostatni postulat dotyczy uchylenia art. 5 i 6 z uwagi na nieaktualne już treści tych przepisów, w których mowa o statutowych i zatwierdzanych przez ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego podstawach organizacji z zakresu działania muzeum.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Ja myślę, że wystarczy nam…

(Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Robert Stawicki: Dziękuję bardzo.)

Przepraszam bardzo. Myślę, że wystarczy nam tej informacji, ponieważ dokładnie wiemy, w którym kierunku to zmierza. Od wielu lat w takich przypadkach podejmujemy decyzję o przesłaniu tego do RCL i o niekontynuowaniu prac nad petycją.

Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to złożę wniosek o niekontynuowanie pracy nad tą petycją i przesłanie jej do Rządowego Centrum Legislacji.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Ponieważ nie słyszę innych wniosków, zarządzam głosowanie nad moim wnioskiem.

Kto z państwa senatorów jest za?

Wszyscy 4 senatorowie na sali byli za, nie było głosów przeciw, nikt się nie wstrzymał.

Łącznie z senatorami uczestniczącymi zdalnie 8 głosów za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.

Dziękuję bardzo.

Punkt 4. i 5. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 78 §3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, poprzez zmianę zasad zastosowania warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary 25 lat pozbawienia wolności (P10-20/22); rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 78 §3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, poprzez usunięcie możliwości zwolnienia warunkowego dla skazanych na dożywotnie pozbawienie wolności oraz zaostrzenie przesłanek formalnych warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary dla skazanych na 25 lat pozbawienia wolności (P10-54/22)

I przechodzimy do następnej petycji.

Starszy Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Maciej Kowalski:

Dzień dobry.

Maciej Kowalski, Dział Petycji i Korespondencji.

Panie Przewodniczący, ja mam taką prośbę: ponieważ punkty czwarty i piąty dotyczą tego samego przepisu kodeksu karnego, to byłoby dobrze, gdybyśmy mogli rozpatrzyć je łącznie.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Nie widzę głosów sprzeciwu, tak więc bardzo proszę.

Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Maciej Kowalski:

Jeżeli chodzi o petycję P10-20/22, to jest to petycja indywidualna wniesiona przez osobę fizyczną i dotyczy zmiany zasad warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary 25 lat pozbawienia wolności. W uzasadnieniu podnosi się, że art. 78 §1 kodeksu karnego umożliwia osobom skazanym na karę pozbawienia wolności do 15 lat ubieganie się o warunkowe zwolnienie po odbyciu co najmniej połowy kary, czyli np. jeżeli skazany ma wyrok w postaci 8 lat, to o warunkowe zwolnienie może się ubiegać po 4 latach. Jednocześnie wnoszący zauważa, że zgodnie z art. 78 §3 skazany na 25 lat pozbawienia wolności, może ubiegać się o warunkowe zwolnienie dopiero po 15 latach. W opinii autora petycji skazani na 25 lat pozbawienia wolności powinni mieć takie samo prawo ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary jak pozostali skazani, czyli po odbyciu co najmniej połowy kary, czyli po odbyciu 12,5 roku kary. W przeciwnym razie prowadzi to do dyskryminacji obywateli, czyli też skazanych. Autor petycji uważa, że obecne zapisy stanowią naruszenie art. 32 konstytucji, stanowiącego właśnie o równości wszystkich obywateli wobec prawa, a ponadto mogą naruszać przepisy prawa międzynarodowego, takie jak Powszechna Deklaracja Praw Człowieka czy Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych.

Do Sejmu wpłynęła petycja tożsama jak prezentowana tutaj. W dniu 5 lipca 2022 r. komisja zdecydowała się uchwalić dezyderat i wystąpić do ministra sprawiedliwości z pytaniem, czy proponowana zmiana jest zgodna z jednolitym systemem karnym oraz czy skrócenie kary przy zastosowaniu warunkowego zwolnienia może spowodować przyspieszenie zwrotu pokrzywdzonym zasądzonych na ich rzecz nawiązek czy też odszkodowań.

Do petycji została przygotowana opinia Biura Analiz Sejmowych, z której wynika, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym zasady równości nie sposób uznać argumentacji petycjodawcy za przekonującą.

(Przewodniczący Aleksander Pociej: Ja dziękuję. Myślę, że mamy wszystkie elementy dotyczące tej petycji…)

Druga petycja idzie jak gdyby trochę w innym kierunku. Pierwsza proponuje zmianę…

(Przewodniczący Aleksander Pociej: A, to przepraszam bardzo.)

…na korzyść skazanych, a druga – na niekorzyść.

Chwilkę, ja tylko tę drugą petycję opiszę.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Proszę? Nie, nie to jest inny autor.

Druga petycja jest to petycja indywidualna, która została wniesiona przez pana Bogdana Gasińskiego. I w przeciwieństwie do wcześniej prezentowanej, w której zaproponowane zmiany były niejako na korzyść skazanych na karę 25 lat pozbawienia wolności, tutaj mamy do czynienia z sytuacją, w której osoba wnosząca petycję proponuje usunięcie możliwości ubiegania się o warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary dla skazanych na dożywocie. I jednocześnie autor petycji proponuje, aby skazani na 25 lat pozbawienia wolności o takie zwolnienie mogli ubiegać się dopiero po 20 lat, czyli nie tak, jak jest obecnie, po 15 latach, tylko dopiero po 20 latach.

I ta petycja również została złożona do Sejmu, niemniej jednak jeszcze nie zostały podjęte żadne prace w stosunku do niej.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Czy są goście, którzy chcieliby zabrać głos w związku z tą petycją? Nie ma.

(Głos z sali: Byli zaproszeni, oczywiście.)

Oczywiście, byli zaproszeni, ale – patrz punkt drugi dzisiejszych obrad – nie ma nikogo.

Ja mam taką propozycję. Ostatnio przecież pracowaliśmy nad zmianami, i to dosyć potężnymi, w prawie karnym i tam te kwestie się przewijały, to jest po pierwsze. Po drugie, mamy informację, że te same petycje trafiły do Sejmu i że w związku z jedną z nich – ale to oczywiście będzie rzutowało również na następną – zwrócono się do Ministerstwa Sprawiedliwości o opinię. Ja bym proponował, żebyśmy nie dublowali tutaj prac i stawiam wniosek o niekontynuowanie pracy nad tymi petycjami.

Oczywiście, jeżeli jest jakiś inny wniosek, to bardzo proszę go złożyć.

Skoro nie, to głosujemy nad moim wnioskiem.

Kto z państwa senatorów jest za moim wnioskiem o niekontynuowanie prac nad tymi petycjami? (8)

Na sali 4 osoby za wnioskiem.

Jednogłośnie wszyscy senatorowie zdecydowali o niekontynuowaniu pracy nad tymi petycjami.

Punkt 6. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i zniesienia podatku od dochodów kapitałowych (tzw. „podatku Belki”) od lokat oszczędnościowych w kwocie 10 tys. zł posiadanych w bankach przez emerytów (P10-21/22)

Bardzo proszę.

Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Joanna Leśniarek:

Kolejna petycja jest to petycja indywidualna osoby fizycznej. Autor petycji wnosi o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i zniesienia podatku od dochodów kapitałowych, tzw. podatku Belki, od lokal oszczędnościowych w kwocie 10 tysięcy zł posiadanych w bankach przez emerytów.

W uzasadnieniu autor petycji wskazał, że polscy emeryci oczekują zniesienia podatku od dochodów kapitałowych od lokat oszczędnościowych w kwocie 10 tysięcy zł posiadanych przez nich w bankach.

Omawiana petycja została złożona do wiadomości przewodniczącego klubu PiS Jarosława Kaczyńskiego oraz do Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Autor petycji skierował w omawianej sprawie pismo do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. KPRM w dniu 24 lutego tego roku poinformowała autora petycji, że prezes Rady Ministrów i Kancelaria Prezesa Rady Ministrów nie są organami właściwymi do rozpatrzenia sprawy. Zakres kompetencji w odniesieniu do poruszonego tematu należy do Ministerstwa Finansów i tam należy kierować wszystkie prośby dotyczące podatku od dochodów kapitałowych, tzw. podatku Belki.

Odnośnie do zwolnień, to, jak podnoszone jest w piśmiennictwie, zwolnienia przedmiotowe stanowią znaczną część ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazać należy, że jedynie enumeratywnie wymienione przychody otrzymywane przez podatników mogą korzystać ze zwolnienia. Oznacza to, że zakres zwolnień nie jest otwarty, a co za tym idzie, nie należy go interpretować rozszerzająco. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają m.in. świadczenia o charakterze socjalnym. Ustawodawca kładzie szczególny nacisk na świadczenie rodzinne przyznawane na podstawie przepisu ustawy o świadczeniach rodzinnych.

I warto w tym miejscu też przypomnieć, że Wysoka Komisja, rozpatrywała już petycję P10-110/20 dotyczącą zagadnienia zwolnienia z podatku od dochodów kapitałowych. Autor petycji wniósł wówczas o dodanie w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pktu 58e w celu uzupełnienia wykazu zwolnień przedmiotowych od podatku dochodowego od osób fizycznych o dochody z odsetek od obligacji, pod warunkiem, że zostały one zakupione przez osobę fizyczną przed 10 laty. Senatorowie dysponowali wówczas opinią Ministerstwa Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej o postulacie petycji. Resort wskazał, że wprowadzenie proponowanego przez autora petycji zwolnienia ocenić należy jako trudne do uzasadnienia i realizacji. Po przeprowadzeniu dyskusji senatorowie w głosowaniu zdecydowali o niepodejmowaniu prac nad petycją. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję.

Czy ta petycja jest identyczna, czy jednak jest…

(Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Joanna Leśniarek: Jest petycją inną, ale też dotyczącą zwolnień z tzw. podatku Belki.)

Dotyczącą tego samego. Tak jest.

Dziękuję bardzo.

Są z nami przedstawiciele Ministerstwa Finansów. Czy któryś z panów chciałby zabrać głos w tym punkcie?

Bardzo proszę.

Naczelnik Wydziału Podatku Dochodowego od Osób Fizycznych Prowadzących Działalność Gospodarczą w Departamencie Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Rafał Dąbrowski:

Dzień dobry.

Szanowni Państwo!

(Przewodniczący Aleksander Pociej: Bardzo proszę o przedstawienie się, dobrze?)

Rafał Dąbrowski, naczelnik Wydziału Podatku Dochodowego od Osób Fizycznych Prowadzących Działalność Gospodarczą.

Zdaniem ministra finansów petycja nie zasługuje na uwzględnienie. Koncepcja zniesienia podatku od dochodów kapitałowych, tzw. podatku Belki, od przychodów z lokat oszczędnościowych w kwocie do 10 tysięcy zł przede wszystkim będzie oznaczała utratę wpływów do budżetu państwa. W zeszłym roku z tytułu podatku Belki mieliśmy wpływ do budżetu ok. 1 miliarda 400 milionów zł. No, utrata tej kwoty, nawet w pewnej części, oznaczać będzie zmniejszenie wydatków budżetowych, chociażby na walkę z inflacją. Ewentualnie pozostawienie wydatków na tym samym poziomie oznaczałoby zwiększenie obciążeń fiskalnych w innym zakresie, np. poprzez zwiększenie innych danin publicznych.

Likwidacja podatku Belki choćby częściowo oznacza też uprzywilejowanie pod względem rentowności jednego rodzaju inwestycji względem innych. Oznacza przeniesienie przez klientów banku środków z jednego rodzaju inwestycji na drugie, np. z giełdy czy obligacji na lokaty bankowe, co z kolei może skutkować spadkiem wartości akcji na giełdzie. No, i może zmniejszyć również wartość jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, w których gromadzone są oszczędności przez osoby fizyczne, a także lokowane są środki na przyszłe emerytury w tzw. III filarze.

Likwidacja podatku Belki, znaczy modyfikacja podatku Belki w zaproponowanym w petycji wymiarze będzie oznaczać też znaczący wzrost komplikacji dla płatników, w tym wypadku banków, jako płatników. Będą to dodatkowe obowiązki dla banków, chociażby konieczność monitorowania kwoty wysokości wspomnianych lokat. No, i dodatkowe obowiązki sprawozdawcze wobec urzędów skarbowych, oczywiście.

Należy też podkreślić, że opodatkowanie zysków kapitałowych jest regułą, a nie wyjątkiem w państwach europejskich, a stawka 19% mieści się w średniej tych stawek. Można tu przytoczyć kilka krajów: Niemcy – 26,38%; Francja – 30%; Austria – 25%; Szwajcaria – 35%; Włochy – 26%; Słowenia – 25%; Portugalia – 28%; Szwecja – 30%; Finlandia – 30%; Norwegia – 22%; Irlandia – 33%; Cypr – 30%. Tylko nieliczne państwa zdecydowały się na niewprowadzanie fiskalnego obciążenia tego rodzaju przychodów. W Unii są to Holandia i Bułgaria.

Podsumowując: minister finansów uważa, że petycji uwzględniać nie należy. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Ja przepraszam, nie dosłyszałem. Wtedy, kiedy pan mówił o uszczupleniu tych przychodów w granicach…

(Naczelnik Wydziału Podatku Dochodowego od Osób Fizycznych Prowadzących Działalność Gospodarczą w Departamencie Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Rafał Dąbrowski: 1 miliard 400…)

Tak. I na co by wtedy zabrakło? Ewentualnie na…

(Naczelnik Wydziału Podatku Dochodowego od Osób Fizycznych Prowadzących Działalność Gospodarczą w Departamencie Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Rafał Dąbrowski: Na walkę ze skutkami inflacji.)

No, połowa przekopu mierzei też nie byłaby sfinansowana, telewizja publiczna by mocno ucierpiała. Ma pan rację, tak.

Dziękuję bardzo.

Czy jeszcze goście chcieliby zabrać głos? Nie.

Pan senator Mamątow, bardzo proszę.

Senator Robert Mamątow:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Składam wniosek o niepodejmowanie prac nad tą petycją.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Czy są jakieś inne wnioski? Nie.

Zarządzam głosowanie.

Kto z państwa senatorów jest za niepodejmowaniem pracy nad tą petycją?

4 osoby na sali za.

Łącznie 7 głosów za, 1 przeciw i 1 senator wstrzymał się od głosu..

W związku z wynikiem głosowania nie będziemy prowadzić pracy nad tą petycją.

Punkt 7. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej pomocy finansowej dla matek samotnie wychowujących dzieci i jednocześnie spłacających kredyty hipoteczne (P10-22/22)

Bardzo proszę, następna petycja.

Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Gabriela Kopania:

Dzień dobry.

Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.

Jest to petycja indywidualna, która została wniesiona przez osobę fizyczną.

Autor petycji wnosi o utworzenie funduszu pomocowego dla matek, które samotnie wychowują dzieci i jednocześnie spłacają kredyty hipoteczne.

Petytor podkreślił, że termin „samotna matka” powinien oznaczać każdą matkę samotnie wychowującą dzieci, bez względu na to, czy pobiera alimenty na dzieci, czy nie, ponieważ alimenty powinny być przeznaczone na dzieci, a nie na spłatę kredytu hipotecznego. Fundusz miałby zostać utworzony według petytora ze sprzedaży produktów alkoholowych i tytoniowych. Wnioskodawca wskazał, że przedstawione w petycji rozwiązania są konieczne do wprowadzenia ze względu na rosnącą inflację, która wpływa bezpośrednio na wysokość spłacanych rat kredytów hipotecznych.

Należy wskazać, że ustawa o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, określa zasady przyznawania zwrotnego wsparcia finansowego osobom fizycznym zobowiązanym do spłaty kredytu mieszkaniowego, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, oraz przyznawania pożyczki na pokrycie pozostałej części zadłużenia i warunki korzystania z pożyczki na spłatę zadłużenia. Wsparcie i pożyczka realizowane są za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego, a źródłem finansowania jest Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. Nie będę może przybliżać, jak to działa, jest to w opracowaniu. Warto wskazać, że od stycznia do kwietnia br. podpisano ponad 550 umów z kredytobiorcami, podczas gdy w całym roku 2021 zawarto jedynie 125 umów, co pokazuje skalę problemów z wypłacalnością obywateli, którzy zaciągnęli kredyty hipoteczne.

Trzeba jednak wskazać, że postulowane przez petytora objęcie pomocą finansową jednej grupy kredytobiorców mogłoby zostać potraktowane jako dyskryminacja ze względu na płeć. Autor petycji jako beneficjentów pomocy wskazał jedynie matki samotnie wychowujące dzieci, pominął zatem ojców samotnie wychowujących dzieci oraz opiekunów.

Na przestrzeni ostatnich 20 lat Polacy mogli korzystać z różnych programów mieszkaniowych, w tym z programu „Mieszkanie dla młodych”, „Rodzina na swoim”, czy „Mieszkanie +”. Obecnie możliwie jest zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego na okres 8 miesięcy, tj. 4 miesiące w bieżącym roku i 4 miesiące w 2023 r. Zawieszenie to jest możliwe na wniosek kredytobiorcy na podstawie ustawy z 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.

Petycja wpłynęła 23 marca, zatem wtedy jeszcze nie było mowy o tej ustawie, która obowiązuje od lipca br. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

A proszę mi przypomnieć, kto był autorem wspomnianego rozwiązania? Czy to była poselska inicjatywa, czy to jakieś ministerstwo…

(Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Gabriela Kopania: To była, o ile dobrze pamiętam, ministerialna inicjatywa. Ale oczywiście mogę jeszcze sprawdzić, upewnić się.)

Niestety, trochę za wcześnie wyszli panowie z Ministerstwa Finansów, dosyć nieszczęśliwie się złożyło, bo od razu byśmy zapytali. Wydaje mi się, że jest to dosyć poważny problem. Petycja została złożona przed wspomnianymi rozwiązaniami. Tak więc ja proponuję, żebyśmy się zwrócili do Ministerstwa Finansów w tym zakresie.

Pan senator Mamątow.

Senator Robert Mamątow:

Ja bym też zasugerował, żebyśmy w tym piśmie… żeby pan przewodniczący zaproponował rozszerzenie: nie tylko samotne matki, lecz także samotni ojcowie i opiekunowie. Bo tak to powinno być.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

No, absolutnie, pełna… Znaczy pytanie będzie dotyczyło tego, jakie są skutki finansowe i co ministerstwo sądzi o takiej inicjatywie, bądź w takim kształcie, bądź szerszym, o którym właśnie powiedział w tej chwili pan senator Mamątow.

(Senator Ewa Matecka: Panie Przewodniczący, jeśli mogę…)

Tak, bardzo proszę.

Senator Ewa Matecka:

Bardzo dziękuję.

Ja proponuję również, abyśmy się zwrócili z takim zapytaniem o opinię, co do tej inicjatywy i tej propozycji do ministerstwa rodziny, oprócz Ministerstwa Finansów oczywiście.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

O, a jest z nami podobno – właśnie się dowiedziałem – przedstawiciel ministerstwa rodziny, on-line.

Czy…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

To bardzo proszę. Bardzo proszę o zabranie głosu.

Dyrektor Departamentu w Biurze Pełnomocnika Rządu do spraw Polityki Demograficznej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Piotr Gołębiewski:

Dzień dobry.

Szanowna Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo Senatorowie! Szanowni Uprzejmi Goście!

Nazywam się Piotr Gołębiewski, jestem dyrektorem w Biurze Pełnomocnika Rządu do spraw Polityki Demograficznej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Ministerstwo rodziny nigdy…

(Zakłócenia w trakcie wypowiedzi)

…promowania tej jednej kategorii osób w takim kształcie, jaka…

(Zakłócenia w trakcie wypowiedzi)

…w petycji. My uważamy, że mamy szczególne wsparcie w polityce prorodzinnej ogólnie, w tym dla samotnych matek.

W szczególności chciałbym się jeszcze odnieść do kwestii dotyczącej drugiego punktu petycji, w którym mowa o tym, że samotne matki, niezależnie od tego, czy mają alimenty, czy nie mają alimentów… z argumentacją, że alimenty powinny być przeznaczone na dzieci, a nie spłatę kredytów. To oczywiście prawda. Niemniej jednak wymóg alimentów pojawia się w ustawie o świadczeniach rodzinnych, po to, żeby zweryfikować, czy samotna matka jest rzeczywiście samotna. Pewnie chodzi o te…

(Zakłócenia w trakcie wypowiedzi)

…tylko i wyłącznie po weryfikacji, czy osoba, która deklaruje się jako samotny rodzic, rzeczywiście jest takim samotnym rodzicem.

Tak że ministerstwo ogólnie proponuje nie prowadzić dalszych prac nad petycją w tym kształcie. Jeżeli ona by miała jakiś inny kształt, to oczywiście będziemy tutaj…

(Zakłócenia w trakcie wypowiedzi)

Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Niemniej jednak my się zwrócimy i do Ministerstwa Finansów, i jeszcze raz do Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o opinię na piśmie do tej petycji. I, tak jak prosił pan senator Mamątow, zwrócimy się z tym pytaniem nie tylko tak wybiórczo, odnośnie do matek, tylko również poszerzymy to pytanie. Tak jak było we wniosku pana senatora.

Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu co do tej koncepcji, to w ten sposób postąpimy.

Dobrze. Dziękuję bardzo.

Punkt 8. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej w celu zmiany art. 18a ustawy z dnia 29 grudnia 1992 o radiofonii i telewizji, poprzez zobowiązanie nadawców programów telewizyjnych do opatrywania napisami wszystkich filmów i programów telewizyjnych (P10-23/22)

Proszę bardzo, następna petycja.

Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Arkadiusz Waszkiewicz:

Arkadiusz Waszkiewicz, Dział Petycji i Korespondencji.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Petycja wniesiona przez pana Krzysztofa Śnioszka zmierza do tego, aby podjąć działania legislacyjne mające na celu zobowiązanie wszystkich nadawców programów telewizyjnych do opatrywania wszystkich filmów i programów napisami w języku polskim.

Zdaniem wnoszącego petycję w Polsce z niedomaganiem słuchu, z niepełnosprawnościami słuchu zmaga się około 900 tysięcy osób. I aktualny stan prawny prowadzi do tego, że ich prawa w zakresie dostępu do kultury i informacji są niewystarczająco zabezpieczone, co stoi w sprzeczności z ogólną zasadą niedyskryminacji wynikającą z art. 32 konstytucji oraz z konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, która nakłada na państwa strony obowiązek stwarzania warunków czy też działania na rzecz zapewnienia równego dostępu do kultury, jak i również informacji. W aktualnym stanie prawnym kwestie tego, jaka liczba programów jest opatrywana napisami w języku polskim, jest uregulowana w art. 18a ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.

I tutaj chciałbym zaznaczyć, że w ubiegłej kadencji, 18 marca 2016 r., do Wysokiej Komisji wpłynęła petycja pod nr P9-18/16, gdzie autor również domagał się tego, aby 100% nadawanych filmów i programów telewizyjnych było opatrywanych napisami w języku polskim. Wówczas to Wysoka Komisja podjęła pracę nad zmianą ustawy, która przerodziła się w projekt, który został następnie przeprowadzony przez ścieżkę legislacyjną i uchwalony przez Sejm. I w ramach tejże ustawy zwiększono kwartalny czas nadawania wspomnianych programów z 10% do 50%.

W innym akcie, wykonawczym, czyli rozporządzeniu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 15 listopada 2018 r. w sprawie udogodnień dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu wzroku i osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu w programach telewizyjnych, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w sposób szczegółowy przedstawiła, jak w poszczególnych latach ma wyglądać opatrywanie programów napisami w języku polskim w zależności od ich tematyki, to jest ujęte w materiale do petycji. Nie jestem jednak w stanie powiedzieć Wysokiej Komisji, jak wygląda praktyka realizacji założeń rozporządzenia.

Jeżeli chodzi o inne działania, które się toczą w zakresie praw osób z niepełnosprawnościami, to Stowarzyszenie Polski Instytut Praw Głuchych wystąpił do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z postulatem, aby podjąć działania zobowiązujące nadawców programów telewizyjnych do powiększenia rozmiaru wizerunku tłumacza języka migowego do co najmniej 1/8 ekranu odbiornika telewizyjnego. Komisja do Spraw Petycji 30 czerwca ubiegłego roku postanowiła uchwalić dezyderat. Dziękuję uprzejmie.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Czy mamy gości w związku z tą petycją?

Wydaje mi się, że tutaj kluczowe jest… No, bo problem jest na pewno. Niemniej jednak kluczowym by było, żebyśmy się dowiedzieli właśnie… Pan zasugerował, że, niestety, nie jest pan w stanie dzisiaj nam tego przedstawić, a dobrze by było, żebyśmy się o tym dowiedzieli.

Jak rozumiem, właściwym adresatem byłaby tu chyba Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

Czy państwo senatorowie zgadzają się, abyśmy zasięgnęli informacji?

(Głos z sali: Zgoda.)

Dziękuję bardzo. Tak też postąpimy.

Punkt 9. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany niektórych przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (P10-24/22)

Bardzo proszę o przejście do następnej petycji.

Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Gabriela Kopania:

Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.

Jest to petycja indywidualna wniesiona przez osobę fizyczną. Jej celem jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Autor petycji wnosi o wprowadzenie w ustawie zasadniczej następujących zmian. Po pierwsze, powołanie nowego organu konstytucyjnego, tj. organu prokuratury wraz ze strukturą organizacyjną: Prokuratura Generalna, prokurator generalny powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 9-letnią kadencję, utworzenie 16 prokuratur regionalnych, których szefowie będą powoływani przez Senat na 5-letnią kadencję, prokuratury okręgowe, których szefowie byliby powoływani przez prokuratorów regionalnych na 4-letnią kadencję…

(Przewodniczący Aleksander Pociej: Ja bym… Przepraszam bardzo, że przerywam. Ja bym się ograniczył tylko do… Tzn. bez wchodzenia w szczegóły tych 4 czy 5 głównych postulatów, bo ich tutaj… Nie tylko do prokuratury to… Tak więc bardzo bym prosił, gdyby w ten sposób pani mogła dokończyć…)

Oczywiście.

Autor petycji poza instytucją prokuratury chce zmienić również zasady funkcjonowania rzecznika praw obywatelskich i wprowadzić 16 regionalnych oddziałów rzecznika. Dyrektorzy… Już nie będę wchodzić w szczegóły, przepraszam. Doprecyzowanie sposobu wybierania rzecznika praw obywatelskich. Autor petycji chce również wprowadzić dożywotni status senatorów dla byłych prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej i prezesów Rady Ministrów oraz chce wprowadzić do Senatu przedstawicieli sejmików województwa.

Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Szanowni Koledzy, część z tych propozycji na pewno spotkałaby się… różnie, ale z jakąś akceptacją. Podczas rozmów na temat roli Senatu w poprzednich kadencjach oraz składu Senatu i proponowanych wtedy zmian konstytucji niektóre z tych kwestii omawialiśmy. Niemniej jednak my nie mamy po prostu kompetencji do tego, żeby zmieniać konstytucję.

W związku z tym… Pan senator Mamątow, bardzo proszę.

Senator Robert Mamątow:

Dziękuję bardzo.

Ja bym to przesłał Kancelarii Prezydenta, on ma możliwość proponowania zmian w konstytucji. Może się to w naszych pracach przydać.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo słuszna uwaga pana senatora Mamątowa.

Składam wniosek, abyśmy nie kontynuowali prac nad tą petycją, niemniej jednak zawarte w tej petycji wnioski przesłali do kancelarii…

(Głos z sali: Do wiadomości.)

…do wiadomości do kancelarii pana prezydenta.

Kto z państwa senatorów jest za? (9)

Nie ma głosów przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu..

Wszyscy głosujący senatorowie byli za tym wnioskiem.

Punkt 10. i 11. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 124 §1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, poprzez zwiększenie liczby dni urlopu wypoczynkowego przysługującego skazanym zatrudnionym na podstawie skierowania do pracy lub umowy o pracę (P10-25/22); rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany art. 121 §9 oraz art. 124 §1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, poprzez umożliwienie stosowania przepisów Kodeksu pracy o wymiarze urlopu wypoczynkowego do osób skazanych podejmujących pracę, podczas odbywania przez nich kary pozbawienia wolności w jednostkach penitencjarnych (P10-37/22)

Bardzo proszę, następna petycja.

Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Maciej Kowalski:

Jeszcze raz Maciej Kowalski, Dział Petycji i Korespondencji.

I ponownie mam taką prośbę, żeby punkty dziesiąty i jedenasty rozpatrzyć razem, ponieważ dotyczą one art. 124 kodeksu karnego wykonawczego, dotyczą tego samego. Tak więc jeżeli senatorowie…

(Przewodniczący Aleksander Pociej: Oczywiście, bardzo proszę.)

Są to petycje indywidualne, jedna wniesiona przez osobę fizyczną, która nie podała swoich danych bądź też nie ujawniła ich ze względu na ochronę danych osobowych. A drugą osobą jest pan Sebastian Sobala.

Autor petycji wskazuje, że chodzi o zmianę art. 124 §1 i 2 kodeksu karnego wykonawczego. Nowelizacja miałaby polegać na tym, aby wymiar zarówno zwolnienia od pracy, jak i urlopu wypoczynkowego dla skazanych odpowiadał wymiarowi urlopu przysługującego pracownikowi, do którego zastosowanie mają przepisy kodeksu pracy. Obecnie bowiem skazani mogą być zatrudnieni na podstawie skierowania do pracy lub umowy o pracę nakładczą. Po roku nieprzerwanej pracy w tym systemie skazanemu przysługuje zwolnienie od pracy przez okres 14 dni z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, zaś skazanym, którzy mogą być zatrudnieni na umowę o pracę, przysługuje 18 dni urlopu wypoczynkowego.

Autor petycji uważa, że niższy wymiar urlopu, który przysługuje osobie wykonującej pracę w warunkach penitencjarnych, w odróżnieniu od tego, który przysługuje osobom wykonującym pracę na zasadach ogólnych, ma charakter dyskryminujący. Wnoszący petycję uważa, że ustawodawca, obniżając wymiar urlopu osób skazanych w stosunku do zasad określonych w kodeksie pracy, wprowadził niczym nieuzasadnione zróżnicowanie społeczne, które narusza art. 32 Konstytucji RP. Mając powyższe na uwadze, autor petycji wnosi o zmianę art. 124 §1 i 2 kodeksu karnego wykonawczego i przyznanie osobom skazanym wykonującym pracę 20 dni urlopu wypoczynkowego, jeżeli skazany jest zatrudniony krócej niż 10 lat, lub 26 dni, jeżeli skazany zatrudniony jest co najmniej 10 lat.

Tożsama petycja została złożona do Sejmu w dniu 4 kwietnia 2022 r. W dniu 19 lipca br. Komisja do Spraw Petycji postanowiła uchwalić dezyderat i zakończyć pracę nad petycją. Dezyderat miał zawierać pytania dotyczące zasad kierowania skazanych osób do pracy.

I co ważne? Chciałbym podkreślić, że do petycji została sporządzona opinia Biura Analiz Sejmowych. W opinii przywołano orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, które dotyczyło nowelizacji kodeksu karnego z 2010 r. w zakresie zatrudnienia skazanych. Nowelizacja ta wprowadziła zasadę przyznania skazanemu wynagrodzenia, którego wysokość powinna odpowiadać co najmniej połowie minimalnego wynagrodzenia. Trybunał uznał, że konstrukcja ta narusza konstytucyjną zasadę równości, art. 32, w zakresie prawa do minimalnego wynagrodzenia. Jak podkreślono w orzeczeniu Trybunału, każda osoba świadcząca pracę bez względu na jej podstawę powinna być traktowana równo w zakresie minimalnego wynagrodzenia, a więc bez zróżnicowań tak dyskryminujących, jak i faworyzujących. Tutaj opiniujący, składający tę opinię do komisji stwierdził, że ustalenia sądu konstytucyjnego pozwalają przyjąć, że podobnie jak w przypadku minimalnego wynagrodzenia zróżnicowanie prawa do urlopu wypoczynkowego powinno respektować założenie, że wspólną cechą istotną klasy pracowników jest sam fakt świadczenia pracy za wynagrodzeniem bez względu na to, czy jest ona wykonywana w ramach odbywania kary pozbawienia wolności, czy też jest wykonywana przez osoby niepozbawione wolności. To tyle. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Nie ma gości związanych z tym punktem.

Pan senator Seweryński. Bardzo proszę.

Senator Michał Seweryński:

Zwracam uwagę na to, że w referacie zostało powiedziane, iż petycja o podobnym charakterze była rozpatrywana przez Sejm i komisja sejmowa uchwaliła dezyderat, a to znaczy, że strona rządowa jest w tej chwili zaangażowana, nie musimy podnosić tej sprawy raz jeszcze, bo jest w toku.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Czyli ta uwaga, jeżeli dobrze rozumiem, wiedzie nas do wniosku, żeby nie podejmować prac nad tą petycją.

(Senator Michał Seweryński: Tak.)

Czy jeszcze ktoś?

(Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Maciej Kowalski: To są 2 takie same petycje.)

Tak, tak, przepraszam bardzo, nad tymi 2 petycjami.

Czy są jakieś inne wnioski?

Poddaję w związku z tym pod głosowanie wniosek o nieprowadzenie dalszych prac nad tą petycją.

Kto z państwa senatorów jest za? (10)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nad obiema, przepraszam. Chodzi oczywiście o obydwie petycje.

Jednogłośnie komisja podjęła decyzję o nierozpoczynaniu pracy nad tą petycją.

(Głos z sali: Petycjami.)

Nad tymi 2 petycjami. Tak jest.

Punkt 12. porządku obrad: rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, celem zmiany sposobu wyboru młodzieżowych rad gmin (P10-26/22)

Teraz możemy przejść do ostatniej petycji.

Bardzo proszę.

Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu Marzena Krysiak:

Marzena Krysiak, Dział Petycji i Korespondencji.

Autorka petycji, osoba fizyczna, proponuje zmianę sposobu wyboru młodzieżowych rad gmin. W tym celu proponuje zmianę ustawy o samorządzie gminnym poprzez dodanie nowego przepisu, art. 5ba. W nowym przepisie proponuje zawarcie następujących regulacji. Po pierwsze, członkowie młodzieżowej rady gminy są wybierani w wyborach powszechnych, bezpośrednich, tajnych. Po drugie, do zasad wyboru członków młodzieżowych rad gmin stosuje się przepisy rozdziału 10 kodeksu wyborczego, z zastrzeżeniem, że bierne i czynne prawo wyborcze posiadają osoby pomiędzy trzynastym a dwudziestym szóstym rokiem życia. Kolejny zapis stanowi, że osoby pomiędzy trzynastym a osiemnastym rokiem życia lub ubezwłasnowolnione częściowo biorą udział w wyborach lub zgłaszają kandydaturę na członka młodzieżowej rady gminy wyłącznie za zgodą i z udziałem opiekunów prawnych.

W uzasadnieniu do petycji jej autorka podnosi, że ten przepis ma poprawić demokratyczny charakter młodzieżowej rady gminy oraz wizerunek takich rad w oczach młodych, często przyszłych wyborców organów władzy ustawodawczej czy samorządowej.

Jeśli chodzi o obowiązujące przepisy, to instytucja młodzieżowej rady gminy została uregulowana w 2001 r. Radę gminy powołuje się na podstawie uchwały rady gminy po złożeniu wniosku przez zainteresowane środowiska, mogą to być mieszkańcy gminy, może to być młodzież, organizacje społeczne, a także organy gminy. Wybory do młodzieżowych rad gmin powinny odbywać się na zasadach określonych przez radę gminy w statucie lub stanowiącej załącznik do statutu ordynacji wyborczej do młodzieżowej rady gminy. Jak podnosi się w doktrynie, regulacje te nie mogą pozostawać w sprzeczności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawami oraz statutem rady gminy, w której powołano ciało doradcze. Ponadto postanowienia statutu, które dotyczą wyboru członków rady, powinny korespondować z art. 169 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, co oznacza, że w skład młodzieżowej rady gminny wchodzą radni wybierani w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i odbywających się w głosowaniu tajnym. Przypomnę, że autorka petycji w tym nowym przepisie proponuje, aby to były wybory powszechne, bezpośrednie i tajne.

Zgodnie z intencją ustawodawcy obecnie przepisy stanowią, że zasada powszechności jest ograniczona do młodzieży do lat 18, przyznaje się bierne i czynne prawo wyborcze uczniom szkół gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych zamieszkujących na terenie danej gminy. Okręgami wyborczymi mogą być poszczególne szkoły gimnazjalne oraz ponadgimnazjalne znajdujące się na terenie gminy, w której powołano młodzieżową radę gminy. W skład rady gminy wchodzą radni, których liczba określona jest w statucie.

Ponadto należy powiedzieć, że działalność rad gmin ma służyć upowszechnianiu idei samorządowej wśród mieszkańców gminy. Same rady mają charakter konsultacyjny, a zakres konsultowanych spraw nie może wykraczać poza katalog zadań gminy. Nadzór nad działalnością rad należy do rady gminy, w której instytucja ta została powołana. Wśród środków nadzoru znajdują się zarówno środki prewencyjne, które związane są z udzielaniem wyjaśnień, jak i środki korygujące, aż do rozwiązania rady lub odwołania poszczególnych jej członków w przypadku, kiedy nastąpi rażące łamanie postanowień statutowych. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Mamy gości, zdaje się, w związku z tym punktem.

Bardzo proszę o przedstawienie się i zabranie głosu.

Zastępca Dyrektora Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Łukasz Marcisz:

Dzień dobry.

Łukasz Marcisz, zastępca dyrektora Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

Szanowna Komisjo! Szanowni Państwo!

Bardzo mi miło.

Sam fakt zaistnienia tej petycji jest dla nas dobrym znakiem, znakiem zainteresowania ze strony społecznej tematem młodzieżowych rad gmin, to jest bardzo pozytywny aspekt, ale akurat w tym przypadku nie możemy się zgodzić z treścią petycji. Już na początku, kiedy tworzone były młodzieżowe rady gmin, założeniem było jak najmniejsze ich sformalizowanie. Nie możemy stawiać młodzieżowej rady gmin na równi z takimi organami, jak rzeczywista rada gminy. Zwróćmy uwagę na samą propozycję, tutaj jest mowa o wyborach powszechnych, które są dość szeroko organizowane i pociągają za sobą dodatkowe koszty. Młodzieżowa rady gminy jest organem dobrowolnym, nie musi istnieć w każdej gminie, zresztą wiemy, że nie istnieje. To są organy, które są też w pewnym sensie formą edukacyjną dla młodzieży, która włącza się w politykę samorządową, ogólnie w jakieś działania politycznie. Tutaj dodatkowe sformalizowanie, powiedzmy sobie szczerze, byłoby dodatkowym utrudnieniem ich działania w sytuacji, gdy już obecnie trudno czasami zebrać grupy zainteresowane działaniem w młodzieżowych radach gmin, bo jest to dla nich oczywiście dodatkowe wyzwanie, gdyż są w trakcie edukacji. Wprowadzanie dodatkowej konkurencji w postaci wyborów, jakie mamy w rzeczywistości, w rzeczywistych radach, po prostu mijałoby się z celem, powodowałoby dodatkowe utrudnienia i tak naprawdę nie pozwalałoby młodzieży na swobodne funkcjonowanie. Rodziłoby to kolejne obowiązki, utrudnienia i często prowadziło tak naprawdę do braku możliwości uczestniczenia w tych radach.

Dlatego niestety w tym przypadku musimy wyrazić negatywną opinię. Ale poza tym to jesteśmy bardzo ucieszeni faktem zainteresowania, pojawienia się propozycji i zwrócenia uwagi na to, że to jest kolejne ciało, które jest bardzo istotne w całym procesie stanowienia w samorządach. Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo panu dziękuję.

Zgłaszały się, zdalnie, najpierw pani senator Bieda, a następnie pani senator Matecka.

Bardzo proszę.

Senator Halina Bieda:

Dziękuję bardzo.

Ja zgadzam się z moim przedmówcą. Dzisiaj młodzieżowe rady są organem doradczym i fakultatywnym, a my za chwilę postawilibyśmy samorządy wobec konieczności obligatoryjnego przeprowadzania wyborów. Uważam, że lepiej się skupić na tym, aby pracować z młodzieżowymi radami, aby one rzeczywiście powstawały, pomagać im w funkcjonowaniu, uczyć młodzież, niż organizować wybory powszechne. W tej sytuacji za chwilę będziemy musieli to samo zrobić z radami seniorów, bo wiemy, że rady seniorów podobnie są organami doradczymi. Niedawno razem z panią senator Matecką… Też w Sejmie toczyły się równoległe prace… Chodziło o to, aby kompetencje młodzieżowej rady były trochę większe, ale one w dalszym ciągu są jedynie kompetencjami organu doradczego, konsultacyjnego.

W związku z tym ja stawiam wniosek, aby nie kontynuować prac nad tą petycją. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Pani senator Matecka.

Senator Ewa Matecka:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Uważam podobnie, uważam, że nadmierne formalizowanie zapisów w tym zakresie jest absolutnie zbędne, będzie wprost szkodliwe i będzie utrudniało działalność młodzieżowych rad. Tym bardziej że dotychczasowe przepisy regulujące działalność młodzieżowych rad wydają się dobre i wystarczające. A zatem popieram wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Wydaje mi się, że wszyscy popieramy ten wniosek.

Jeżeli nie będzie innego wniosku, a nie słyszę i nie widzę, żeby ktoś chciał go złożyć, to poddam pod głosowanie wniosek o nierozpoczynanie pracy nad tą petycją.

Kto z państwa senatorów jest za?

4 senatorów na sali za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.

W sumie 9 głosów za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.

Dziękuję bardzo.

Stwierdzam, że wyczerpaliśmy porządek tego posiedzenia.

Zapraszam wszystkich dzisiaj na godzinę 13.00 na kolejne posiedzenie.

A teraz zamykam to posiedzenie komisji.

Dziękuję bardzo.

(Koniec posiedzenia o godzinie 10 minut 18)