Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (83.)

w dniu 2 sierpnia 2022 r.

Porządek obrad:

1. Informacja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministra Finansów na temat opodatkowania Działów Specjalnych Produkcji Rolnej w związku ze zwiększeniem sumy obrotów wynikających z inflacji oraz ewentualnej możliwości zwiększenia progów podatkowych.

(Początek posiedzenia o godzinie 16 minut 02)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Jerzy Chróścikowski)

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Szanowni Państwo, pozwolicie, że rozpoczniemy posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Na dzisiejszym posiedzeniu mamy do rozpatrzenia 1 punkt. Jest to informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi oraz ministra finansów na temat opodatkowania działów specjalnych produkcji rolnej w związku ze zwiększeniem sumy obrotów wynikających z inflacji oraz ewentualnej możliwości zwiększenia progów podatkowych.

Pragnę przywitać gości obecnych na naszym posiedzeniu. Pan minister Romanowski twierdzi, że będzie tu tylko pani dyrektor Szelągowska. W związku z tym muszę powiedzieć, że ubolewam nad tym, że już po raz któryś z kolei nie ma ministra rolnictwa na naszym posiedzeniu komisji. Przypominam, że to jest obowiązek, ministrowie muszą być na naszych posiedzeniach. I zwracam się tutaj publicznie, żeby to się nie powtarzało, bo to jest niedopuszczalne.

Reprezentuje tutaj ministerstwo rolnictwa pani dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pani Aleksandra Szelągowska. Witam panią dyrektor. Pan minister Soboń z Ministerstwa Finansów upoważnił tutaj na piśmie – mam takie upoważnienie – panią Beatę Karbownik i Jakuba Jankowskiego, tj. zastępców dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych. Witam państwa. Jak również witam pana Waldemara Humięckiego, dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Razem z panem dyrektorem jest pani Dorota Skrzypska. Witam. Jest z nami również Agnieszka Łępicka, specjalista do spraw funduszy europejskich. Tak że witam wszystkich, którzy zechcieli wziąć udział w naszym posiedzeniu, w tym senatorów.

Prowadzimy posiedzenie również w trybie zdalnym, w związku z tym… Wiemy już, jakie są zasady. Rozumiem, że senatorowie mogą się łączyć. Są na linii, tak?

Punkt 1. porządku obrad: informacja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministra Finansów na temat opodatkowania Działów Specjalnych Produkcji Rolnej w związku ze zwiększeniem sumy obrotów wynikających z inflacji oraz ewentualnej możliwości zwiększenia progów podatkowych

W związku z tym, że nie ma pana ministra Romanowskiego, prosiłbym w pierwszej kolejności panią dyrektor Aleksandrę Szelągowską o krótką informację. Ona jest chyba najkrótsza z tych wszystkich… Bo ta z Ministerstwa Finansów jest 7-stronicowa. W związku z tym pozwolimy sobie w drugiej kolejności wysłuchać Ministerstwa Finansów.

Proszę, Pani Dyrektor.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

No, u nas jest taka właśnie mównica, na której można spokojnie…

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska:

Witam bardzo serdecznie.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Tematem dzisiejszego spotkania jest podatek dochodowy od działów specjalnych produkcji rolnej. Faktycznie jest to jedyny dział produkcji rolnej, który jest objęty podatkiem dochodowym. Producenci rolni mogą płacić ten podatek dochodowy… w zasadzie powinni go płacić w odniesieniu do faktycznie uzyskiwanych dochodów. Podatek dochodowy liczony wprost od uzyskiwanych dochodów to byłby najprostszy i najrozsądniejszy sposób opodatkowania działów specjalnych produkcji rolnej.

Jednakże ze względu na to, że większość producentów rolnych nie prowadzi ksiąg rachunkowych, ksiąg handlowych ani też księgi przychodów i rozchodów, stosujemy ułatwienia poprzez określanie co roku norm szacunkowych podatku dochodowego od działów specjalnych produkcji rolnej. Działy specjalne produkcji rolnej są wyliczone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak również w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Są to powierzchnie bądź liczby zwierząt, od których naliczana jest norma dochodu szacunkowego.

Co roku – mamy to zapisane w ustawie – minister finansów w porozumieniu z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi ogłasza w drodze rozporządzenia normy szacunkowe, które zmieniają się w odniesieniu do wskaźnika wzrostu cen towarowej produkcji rolniczej. Ponieważ ten wskaźnik określa prezes Głównego Urzędu Statystycznego… Określa go w maju, za poprzedni rok. W tym roku, za rok 2021, wskaźnik wzrostu cen towarowej produkcji rolniczej został określony na poziomie 106%, co oznacza, że w przyszłym roku normy szacunkowe będą podwyższone o 6% w stosunku do roku bieżącego.

To jest wszystko, co ja przygotowałam na ten temat. Mamy ścisłe zapisy, które wynikają wprost z ustawy, dlatego nie będzie dla nikogo zaskoczeniem, że w roku przyszłym będzie podwyżka o 6%. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję.

Mam tylko jedno krótkie pytanie. Chyba pominęliście pszczelarstwo w tym swoim dokumencie. Tak?

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska:

Pszczoły powyżej 80 rodzin są objęte podatkiem dochodowym.

(Przewodniczący Jerzy Chróścikowski: Tak, tak, ale w tej informacji tego nie było, tak że przypominam…)

Oczywiście nasza informacja jest skrótowa, bardzo skrótowa. Ale jak najbardziej, 80 rodzin pszczelich to już dział specjalny produkcji rolnej. Do 80 rodzin pszczelarze płacą wyłącznie podatek rolny.

(Przewodniczący Jerzy Chróścikowski: Czyli jak jest 81, to…)

Od 80 jest już podatek dochodowy od działu specjalnego. Do 80 rodzin pszczelich nie ma podatku dochodowego. Rolnicy są zobowiązani opłacać podatek rolny bądź podatek od nieruchomości, w zależności od tego, czy prowadzą działalność pszczelarską w formie gospodarstwa rolnego, czy też w formie nieruchomości do 1 ha fizycznego bądź 1 ha przeliczeniowego.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Ja jeszcze mam pytanie. No, te stawki czy liczby, które są wymienione, już bardzo długo obowiązują, bym powiedział. Ja jeszcze pamiętam dawne czasy, a teraz się tak zastanawiam, po co tu jest taka informacja, która mówi o tym, że liczymy drób od 80 czy 100 sztuk w zależności od tego, czy to są nioski… Czy nie wymagałoby to większej zmiany? Czy to też jest waloryzowane, czy nie? Już od 20–30 lat te liczby nie są zmieniane. Czy nie powinny być zmieniane?

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska:

Panie Senatorze, nie dostaliśmy takich wniosków, żeby można było zmieniać ilościowe bądź powierzchniowe podejście do norm szacunkowych działów specjalnych. Swego czasu sady zostały wyłączone z działów specjalnych produkcji rolnej. To było ostatnie wyłączenie. Sady w tej chwili są opodatkowane wyłącznie podatkiem rolnym. Z kolei normy szacunkowe dotyczące powierzchni i liczby zwierząt są od dawien dawna na tym samym poziomie. Zmienia się tylko ta norma szacunkowa dochodu rocznego.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Pan przewodniczący. Proszę.

Senator Przemysław Błaszczyk:

Dziękuję.

Może pozostańmy w takiej formule, skoro już tu pani dyrektor jest, tak żeby potem nie wołać kolejny raz do odpowiedzi. Chciałbym się dowiedzieć… Bo przy tych normach szacunkowych jest bariera finansowa, jest określone, do jakich obrotów można z tej normy szacunkowej korzystać. Powyżej tej kwoty trzeba już przejść na pełną księgowość, rachunkowość. Jaka to jest kwota? Ona chyba była kilka lat temu podnoszona. Czy są tu jakieś sygnały? Bo ja takie sygnały dostaję od rolników. W tej sytuacji, przy takiej rocznej inflacji, przy wzroście cen, w szczególności produkcji drobiarskiej, mięsa drobiowego, ta kwota jest niewystarczająca. Te osoby, które tę produkcję prowadziły i chciały się rozliczać na zasadzie norm szacunkowych czy, jak ja to nazywałem, ryczałtu, mogą tę sumę przekroczyć i zastanawiają się, czy będą wstawiać… kolejne wstawienia robić, żeby nie przejść na tę pełną rachunkowość.

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska:

To znaczy pełna rachunkowość… To jest kwota, która wynika z ustawy o rachunkowości, i obowiązuje absolutnie wszystkie podmioty, wszystkich płatników podatku dochodowego. W momencie jej przekroczenia… Nie wiem, może przedstawiciel finansów powie, czy w przyszłym roku ta kwota będzie zmieniana. Nie będzie zmieniania, tak?

(Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik: Nie.)

Czyli zostajemy przy…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik: …2 milionach euro.)

…2 milionach euro obrotu.

(Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik: Tak, przychodów. I to wynika z ustawy o rachunkowości. To jest norma dla wszystkich, dla przedsiębiorców też.)

Czyli nie ma tu przewidywanych zmian. Chciałam się upewnić, wiedzieć na pewno. W tej chwili obowiązują te 2 miliony euro. To jest ta kwota przychodu, powyżej której wszyscy, absolutnie wszyscy podatnicy, muszą prowadzić księgi, te duże księgi rachunkowe. Tak że wydaje się, że to jest zabezpieczająca kwota. W tej chwili, przy kursie 4,5 zł, to jest dosyć pokaźna kwota przychodów. Jeżeli gospodarstwa zajmujące się drobiarstwem uważają, że to jest kwota, która jest zbyt niska… No, ale nie przewidujemy tutaj tego. Jeżeli Ministerstwo Finansów, które jest odpowiedzialne za podatki, jednoznacznie stwierdza, że nie ma planów zwiększenia kwoty, powyższej której wszyscy podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są zobowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych, to w takim układzie nie ma takiego tematu.

Panie Senatorze, może chodzi tutaj o co innego? Może chodzi o ilości, które mogą być produkowane w ramach rolniczego handlu detalicznego? Może o to chodzi?

(Przewodniczący Jerzy Chróścikowski: Nie, nie, 100 tysięcy tam mamy…)

Senator Przemysław Błaszczyk:

Nie, nie, chodzi o działy specjalne. Wiemy, że w działach specjalnych są te normy szacunkowe. Oni odprowadzają normalnie podatek dochodowy wyliczany w postaci tych norm szacunkowych.

(Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska: Tak.)

I to jest uproszczenie. No, w żaden sposób działy specjalne nie mogą wykazywać straty. Nie ma możliwości wykazania w działach specjalnych…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska: Mogą, mogą.)

Ale jak przejdą na pełną księgowość. W ryczałcie, w tych normach ryczałtowych, raczej mają naliczane, kiedy wstawią… Od sztuki to jest liczone, kiedy kończą produkcję. Myślę, że taka forma opodatkowania też jest korzystna…

(Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska: Panie Senatorze…)

…dla Ministerstwa Finansów, bo te działy specjalne… Ja to też prowadziłem i wiem, jak to wygląda. Raczej nie miałem możliwości wykazywania strat. Musiałem odprowadzić podatek za tę część produkcji, jaką w danym okresie miałem.

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska:

Ależ, Panie Przewodniczący, Panie Senatorze, wystarczyło zgłosić do urzędu skarbowego przejście na księgę przychodów i rozchodów.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, po przejściu na księgę przychodów i rozchodów absolutnie obowiązują te wszystkie zasady, które dotyczą prowadzenia działalności gospodarczej. Jeżeli u danego producenta rolnego, producenta działów specjalnych produkcji rolnej, występuje strata, to oczywiście ta strata jest wykazywana i wtedy producent rolny nie płaci. Osobiście zachęcam do tego, żeby prowadzić księgę przychodów i rozchodów. Nie byłoby wtedy problemów. No, w przypadku, kiedy jest strata, producenci rolni na podstawie norm szacunkowych płacą podatek dochodowy.

Jest to uproszczenie, duże uproszczenie z literalnie określoną w przepisach prawnych możliwością zwiększenia rocznych norm szacunkowych. Oczywiście jest to uproszczone. Dawno temu zostało wynegocjowane, żeby to był właśnie wskaźnik produkcji towarowej. Przypominam, że jeszcze przed tą zmianą co roku określano wzrost poprzez badania naukowe, czerpaliśmy informacje z instytutów. Była to podstawa mocno naukowa. W tej chwili mamy podstawę rzeczywistą, realną, czyli wzrost produkcji towarowej w poprzednim roku. I tu też sięgamy do tyłu. Nie jest tak, że bierzemy wzrost cen czy wzrost produkcji towarowej z tego roku. To jest oparte na roku poprzednim.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję.

Myślę, że potrzebne jest jeszcze takie pytanie pomocnicze. Mówimy o tym progu 2 milionów euro.

(Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska: Tak.)

No, inflacja idzie. Czy te wskaźniki są zmieniane ustawowo? To pytanie do Ministerstwa Finansów. Czy to jest stałe? Trzeba to rozporządzeniem zmieniać?

(Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska: Ustawą.)

Czyli to wymaga zmiany ustawy.

Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik:

To jest stała kwota zapisana wprost w ustawie o rachunkowości. I ona była zmieniana, kilka lat temu została podwyższona do 2 milionów z 1 miliona 200 tysięcy euro.

(Senator Przemysław Błaszczyk: Z 1 miliona euro.)

(Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska: Z 1 miliona 200 tysięcy do 2 milionów.)

Tak. No, trzeba zmienić ustawę, żeby ten próg ruszyć.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

No, zadałem to pytanie w związku z inflacją.

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska:

Mówimy tutaj o kursie euro. Inflacyjnym elementem jest tutaj kurs euro.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Czy Ministerstwo Finansów chciałoby jeszcze uzupełnić informacje, które pani dyrektor przedstawiła?

To zapraszam.

Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik:

Myślę, że pani dyrektor wyczerpała temat.

Ja mogę tylko dodać, że te szacunkowe formy ustalania dochodu przy uwzględnieniu norm są formami fakultatywnymi. Prowadzący działy specjalne produkcji rolnej mogą ustalać dochód tak jak inni przedsiębiorcy, na podstawie księgi podatkowej. Nie dotyczy to tylko pełnej rachunkowości, ale również księgi przychodów i rozchodów, czyli tej uproszczonej księgi podatkowej.

Zarówno prowadzący działy specjalne produkcji rolnej, którzy ustalają dochód przy zastosowaniu norm, jak i ci, którzy ustalają dochód na podstawie ksiąg podatkowych, są opodatkowani według skali podatkowej. W tym roku zmieniliśmy stawkę w skali podatkowej, obniżyliśmy ją do 12%. Podatnicy prowadzący działy specjalne produkcji rolnej również z tego korzystają. Ustalający dochód przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodów w trakcie roku mogą pomniejszyć te zaliczki, które płacą na poczet podatku na podstawie decyzji urzędnika, o 29,4%. To jest po prostu taka wypadkowa obniżenia stawki podatku z 17% do 12%. Ten zysk powinni oni odczuć już w przypadku zaliczek za lipiec.

To chyba takie najistotniejsze kwestie, które mogę dodać ze swojej strony, ze strony podatkowej. I jeszcze podwyższyliśmy próg podatkowy w skali podatkowej do 120 tysięcy zł, z czego korzystają też podatnicy prowadzący działy specjalne produkcji rolnej. Dziękuję.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Mam pytanie, jeśli można. Bo państwo podajecie dane statystyczne, dane PIT, dane ilościowe. Mamy tu informację, że 33 tysiące 896 podatników prowadziło działy specjalne. Wymieniacie województwo wielkopolskie – 6 tysięcy, mazowieckie – 4 tysiące, śląskie – 3,7 tysiąca, łódzkie – 3 tysiące. Rozumiem, że tu są tylko takie najważniejsze wymienione. Nie wymieniacie dalej. I w związku z tym moje pytanie jest takie… Bo nie mamy informacji, jak to wygląda. Czy przeważnie są to drobiarze, czy to są różne branże? Czy jest to policzalne, czy nie jest to policzalne? Jak to od strony branżowej wygląda? Czy tu się zwiększa np. ilość, która jest wskaźnikiem… Bo tu kolega jest akurat specjalistą od drobiu i wie, jak to liczyć.

Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik:

Możemy doprecyzować te dane, ale w tej chwili nie mam ich przy sobie. Mamy takie dane z zeznań. Możemy złożyć zamówienie u naszych informatyków, żeby wyłuskali nam to tematycznie, czyli w zależności od działu. No, zobaczymy, jak się rozkładają procentowo te ilości. Możemy dosłać taką informację.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Jeśli mogę, to jeszcze proszę o sprawdzenie, czy statystycznie to wzrasta, czy maleje. Chcielibyśmy zorientować się, jak to wyglądało z tymi działami, powiedzmy, 2 lata do tyłu. Wtedy byśmy widzieli, jaka jest tendencja w kwestii tych działów specjalnych.

Zastępca Dyrektora Departamentu Budżetu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Aleksandra Szelągowska:

Jeśli mogę… Z danych, które ostatnio sprawdzałam, wynika, że liczba producentów drobiu to 11 tysięcy 400.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

11 tysięcy z 33 tysięcy, czyli jakaś 1/3. Tak?

Pan przewodniczący. Proszę.

Senator Przemysław Błaszczyk:

Ja bym chciał właśnie, żeby to było na piśmie przedstawione. Chodzi o to, jak to się kształtuje, czy jest więcej osób w tych działach specjalnych produkcji rolnej, czy ich przybywa, ale też o to, jak to wygląda w związku z tymi… Ile osób jest na tej pełnej rachunkowości czy na innych formach opodatkowania, a ile na tych normach szacunkowych, na tym, jak ja to nazywam, ryczałcie?

Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik:

Ale ta informacja tutaj jest. Chyba że chodzi o rodzajowe… Tak? No, na normach jest 98% wszystkich podatników prowadzących działy. To jest w tej informacji napisane.

(Senator Przemysław Błaszczyk: Aha.)

(Przewodniczący Jerzy Chróścikowski: Tak, tak, jest.)

Tak że 98% podatników PIT… Bo mówimy o PIT. My nie mamy danych z CIT, ponieważ w formularzach CIT nie ma informacji o działach specjalnych produkcji rolnej. Tam jest zbiorcza rubryka dla wszystkich podatników wpłacających CIT.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tutaj jest tylko PIT. Tutaj jest podane… Proszę się z tym zapoznać, my to ewentualnie doprecyzujemy. Chyba że ja to przeczytam.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Nie, nie, my to mamy przed sobą. Ja to czytałem, kolega może przeoczył.

W takim razie otwieram jeszcze dyskusję.

No, przepraszam, że o tym nie powiedziałem. Zapraszam do dyskusji senatorów, ewentualnie gości. Głosów gości z zewnątrz, łączących się z nami, też nie ma. Tak?

Mam pytanie do dyrektora KOWR. Czy w związku z tym KOWR wprowadzi u siebie działy specjalne, czy to już zostanie na pełnej rachunkowości?

Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Waldemar Humięcki:

To jest rejestrowane, zdaje mi się, w agencji restrukturyzacji i modernizacji, ale nie chciałbym w błąd wprowadzać.

(Pełniący Obowiązki Dyrektor Biura Finansowo-Księgowego w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa Dorota Skrzypska: My prowadzimy pełną rachunkowość.)

Z kolei my pełną rachunkowość prowadzimy, jak mi tutaj podpowiada pani dyrektor.

(Przewodniczący Jerzy Chróścikowski: Pełną. Czyli działy specjalne to bardziej… Tym rolnicy głównie się zajmują, a wszystkie spółki, które są w KOWR, nie wchodzą w działy specjalne, jak rozumiem. Tak?)

Jeszcze jedna dobra wiadomość. No, na początku była mowa o pszczołach. Do 15 sierpnia został przedłużony termin składania wniosków o pomoc, o dopłaty na pszczoły.

(Przewodniczący Jerzy Chróścikowski: Ta pomoc dotyczy… Wcześniej była mowa o przechowaniu, tak? Była to dopłata do każdego przechowania…)

Do każdego roju, ula.

(Przewodniczący Jerzy Chróścikowski: I to jest to. Tak?)

Tak. Zasady się nie zmieniły, ale został wydłużony termin. Tak że osoby zainteresowane… Taka informacja się ukazała.

Przewodniczący Jerzy Chróścikowski:

Nie ma więcej pytań. Nie widzę zgłoszeń.

W związku z tym, że wyczerpaliśmy porządek dzisiejszego posiedzenia, dziękuję państwu.

Zamykam posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

(Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 23)