Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (194.)

w dniu 19 lipca 2022 r.

Porządek obrad:

1. Badanie formalnoprawnej poprawności zgłoszeń kandydatów na ławników Sądu Najwyższego II kadencji.

(Początek posiedzenia o godzinie 12 minut 09)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Aleksander Pociej)

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Przepraszam za chwilową zwłokę, ale czekaliśmy na państwa senatorów.

Otwieram posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

Dzisiaj mamy jeden punkt dotyczący wyboru ławników do Sądu Najwyższego.

Szanowni Państwo, nie widzę na sali żadnych lobbystów.

Rozumiem, że mamy kworum.

W związku z tym możemy przystąpić do procedowania.

Punkt 1. porządku obrad: badanie formalnoprawnej poprawności zgłoszeń kandydatów na ławników Sądu Najwyższego II kadencji

Chciałbym najpierw przeczytać informację o przystąpieniu do wyborów ławników Sądu Najwyższego drugiej kadencji.

„Senat Rzeczypospolitej Polskiej przystępuje do wyboru 30 ławników Sądu Najwyższego drugiej kadencji, która (…) trwa 4 lata kalendarzowe następujące po roku, w którym dokonano wyborów. Druga kadencja rozpocznie się 1 stycznia 2023 r. i zakończy się 31 grudnia 2026 r. Na podstawie art. 62 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym kandydaci na ławników Sądu Najwyższego zgłaszani są Marszałkowi Senatu. Kandydatów na ławników mogą zgłaszać: 1) stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, zarejestrowane na podstawie odrębnych przepisów, z wyłączeniem partii politycznych; 2) co najmniej 100 obywateli mających czynne prawo wyborcze”. Co ważne: „Termin zgłaszania kandydatów upływa 30 czerwca 2022 r. Zgłoszenie wraz z dołączonymi dokumentami powinno dotrzeć do Kancelarii Senatu przed upływem tego terminu”.

Wymogi dotyczące kandydata: posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych, jest nieskazitelnego charakteru, ukończył 40 lat, w dniu wyboru nie ukończył 60 lat. Osoba ta musi być zdolna, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków ławnika Sądu Najwyższego i posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe. Nie może to być osoba zatrudniona w Sądzie Najwyższym i innych sądach oraz w prokuraturze. Nie może być to osoba wchodząca w skład organów, od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Nie może być to osoba będąca już ławnikiem w sądach powszechnych lub w sądach wojskowych. Nie może być funkcjonariuszem Policji ani pracować w służbach związanych ze ściganiem przestępstw i wykroczeń. Nie może pracować w urzędach obsługujących centralne organy państwa ani wykonywać zawodu, dla którego sądem właściwym w sądach dyscyplinarnych może być Sąd Najwyższy. Nie może być adwokatem ani aplikantem adwokackim, tak samo nie może być radcą prawnym ani aplikantem radcowskim. Nie może być notariuszem, zastępcą notarialnym albo aplikantem notarialnym. Nie może być to osoba duchowna. Nie może być to osoba będąca żołnierzem w czynnej służbie wojskowej ani funkcjonariuszem Służby Więziennej. Nie może być posłem, senatorem, posłem do Parlamentu Europejskiego, radnym gminy, powiatu lub województwa. Nie może to być osoba, która pełniła służbę, pracowała lub była współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa wymienionych w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej. Nie może należeć do partii politycznej.

Szanowni Państwo, jeszcze ostatnia kwestia: wymogi formalne zgłoszenia. Komisja na dzisiejszym posiedzeniu bada formalnoprawną poprawność zgłoszeń, informuje marszałka, które zgłoszenia są poprawne, i ewentualnie przygotowuje projekt uchwały Senatu stwierdzającej pozostawienie określonych zgłoszeń bez dalszego ciągu. Po zbadaniu tych zgłoszeń komisja wskazuje marszałkowi Senatu kandydatów, których zgłoszenia zostały wniesione w terminie i spełniają wymogi formalne, przedstawia Senatowi projekt uchwały stwierdzającej pozostawienie bez dalszego biegu zgłoszeń wniesionych po upływie terminu lub niespełniających wymogów formalnych. Po analizie zgłoszeń będę proponował następującą uchwałę.

(Senator Robert Mamątow: Czy mogę zadać pytanie?)

Tak, oczywiście, Panie Senatorze.

(Starszy Sekretarz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Elżbieta Owczarek: Mikrofon, Panie Senatorze. Przepraszam.)

Tak, tylko do mikrofonu, Panie Senatorze.

Senator Robert Mamątow:

Ile wpłynęło wszystkich zgłoszeń?

(Starszy Sekretarz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Elżbieta Owczarek: 59.)

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis: 55 zgłoszeń w terminie do trzydziestego…)

Nie. Ogólnie. Wszystkich.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

59…

(Senator Robert Mamątow: Okej. Dziękuję.)

…na 30 miejsc. Za chwilę podam, Panie Senatorze, ile zgłoszeń będziemy musieli odrzucić.

Przeczytam teraz proponowaną uchwałę do marszałka Senatu: „Uprzejmie informuję, iż na posiedzeniu w dniu 19 lipca 2022 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła skierowane przez marszałka Senatu zgłoszenia kandydatów na ławników Sądu Najwyższego i przedstawia projekt uchwały Senatu, w którym wskazuje kandydatów, których zgłoszenia pozostawione zostaną bez dalszego biegu”. To jest druga część. I o tych zgłoszeniach chciałbym podyskutować, bo tutaj odrzucamy… Nie będę…

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis: Tu są nazwiska tych, których zgłoszenia zostały wniesione zgodnie z…)

Rozumiem.

Ale, jeżeli pozwolicie państwo, rozpocznę od tych, którzy powinni zostać odrzuceni. Zaraz powiem dlaczego. Otóż, proszę państwa senatorów, mamy 4 osoby, które zostały zgłoszone po upływie terminu. Pierwsze to jest zgłoszenie pana Mariusza Konrada Kolankowskiego dokonane przez grupę obywateli. Wpłynęło ono do Senatu w dniu 1 lipca 2022 r. Tak samo zgłoszenie pani Małgorzaty Doroty Lech-Krawczyk dokonane przez Stowarzyszenie Wiedzy Obywatelskiej na Rzecz Demokracji oraz Integracji Europejskiej z siedzibą we Wrocławiu, które wpłynęło także 1 lipca 2022 r. I tak samo 1 lipca 2022 r. wpłynęło zgłoszenie pana Krzysztofa Stanisława Mędrali. I tutaj do zgłoszenia nie załączono informacji o osobach bądź organizacji, która dokonała takiego zgłoszenia. I czwarta osoba to jest zgłoszenie pani Anety Magdaleny Remiszewskiej-Grzesiak dokonane przez NSZZ „Solidarność” Międzyregionalną Sekcję Oświaty i Wychowania Ziemi Łódzkiej, które wpłynęło 5 lipca 2022 r. I mamy jedno zgłoszenie, które moim zdaniem, tzn. zdaniem moim i Biura Legislacyjnego, nie spełnia wymogów formalnych. Jest to zgłoszenie pani Anny Małgorzaty Żółtowskiej. I tutaj problem polega na tym, że do zgłoszenia nie dołączono odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego, przez co nie spełnia ono wymogu określonego w przepisie art. 162 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych w związku z art. 71 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym. Jeszcze dodatkowo chciałbym stwierdzić… Jest to zgłoszenie dokonane przez Grudziądzkie Centrum Caritas, ulica Klasztorna 6 w Grudziądzu, które to centrum Caritas jest jednostką organizacyjną Caritas Diecezji Toruńskiej. Caritas Diecezji Toruńskiej, zgodnie z dokumentami, które pozyskaliśmy, powinno być reprezentowane przez dyrektora księdza prałata Daniela Adamowicza, tymczasem osobą, która dokonała tego zgłoszenia, jest pani Justyna Olechnowicz, która jest tam, zgodnie z pieczątką, która została przystawiona, głównym księgowym. Niestety nie jest możliwe w takiej sytuacji moim zdaniem i Biura Legislacyjnego, abyśmy mogli przyjąć to zgłoszenie.

Senator Robert Mamątow:

Czyli podstawowa rzecz jest taka, że tutaj jest podstawowy wymóg: odpis z Krajowego Rejestru Sądowego. To powinien być podstawowy dokument w tych materiałach.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Tak jest. No, nie ma tego.

(Senator Robert Mamątow: Nie ma.)

Teraz chciałbym przeczytać listę osób, które spełniły wszelkie kryteria. Kandydatami, których zgłoszenia zostały wniesione w terminie i spełniają wymogi formalne, są: pan Adamski Stanisław – Komitet Obrony Demokracji… zgłoszony przez Komitet Obrony Demokracji… Ja nie będę czytał za każdym razem „zgłoszony”. Jeżeli będę czytał kto, to w dorozumieniu będzie, iż to jest organizacja, która zgłaszała. Pan Bartecki Stanisław – Stowarzyszenie „Prawo na Drodze” w Lublinie, pani Bielska Magdalena – Komitet Obrony Demokracji, pani Sylwia Aniela Bogusz – Komitet Obrony Demokracji, pani Katarzyna Monika Borkowska – Komisja Międzyzakładowa Pracowników Oświaty i Kultury NSZZ „Solidarność” Powiatu Sieradzkiego, Sieradz, pan Robert Łukasz Burek – Komitet Obrony Demokracji, pan Krzysztof Józef Ciepluch – grupa obywateli, pani Anita Czarniecka – Komitet Obrony Demokracji, pani Małgorzata Danuta Figa-Tomińska – Komitet Obrony Demokracji, pani Izabela Fularz – Komitet Obrony Demokracji, pan Jarosław Gałkiewicz – Komitet Obrony Demokracji, pan Grzegorz Gołębiowski – Komitet Obrony Demokracji, pan Michał Jerzy Górski – Międzynarodowe Stowarzyszenie Pomocy „Słyszę serce”, Łódź, pan Radosław Tomasz Jeż – grupa obywateli, pan Piotr Władysław Juchacz – Stowarzyszenie „Krajowa Rada Sędziów Społecznych” w Suwałkach, pani Agnieszka Ewa Kaczmarek – grupa obywateli, pan Piotr Kaliszek – Komitet Obrony Demokracji, pan Grzegorz Arkadiusz Kolek – Komitet Obrony Demokracji, pan Andrzej Krzysztof Kompa – Komitet Obrony Demokracji, pan Łukasz Jan Kotynia – grupa obywateli, pan Roman Kulesza – Stowarzyszenie „Szczęśliwe Dziecko”, pani Joanna Marta Lasko – Komitet Obrony Demokracji, pan Sławomir Dariusz Majdański – Komitet Obrony Demokracji, pan Sławomir Majewski – Komitet Obrony Demokracji, pani Elżbieta Mazur-Orlik – Stowarzyszenie na Rzecz Klasztoru Podominikańskiego w Klimontowie „Wspólne dobro”, pan Marek Sławomir Molczyk – Klub Inteligencji Katolickiej w Tarnowie, pan Piotr Adam Namedyński – Stowarzyszenie „Szczęśliwe Dziecko”, pan Maciej Janusz Orłowski – Komitet Obrony Demokracji, pan Paweł Piekarczyk – grupa obywateli, pan Roman Piotrowski – Komitet Obrony Demokracji, pan Jarosław Mikołaj Płuciennik – Komitet Obrony Demokracji, pan Jan Michał Popończyk – Polskie Towarzystwo Gospodarcze, pani Jolanta Puacz-Olszewska – Komitet Obrony Demokracji, pani Sława Krystyna Rafalak – Komitet Obrony Demokracji, pani Joanna Małgorzata Rebisz-Wojtala – Sosnowieckie Stowarzyszenie Sprawiedliwości Społecznej, pani Irena Zofia Sawa – Stowarzyszenie „Krajowa Rada Sędziów Społecznych” w Suwałkach, pani Anna Janina Schmidt-Fic zgłoszona przez Komitet Obrony Demokracji, pan Arkadiusz Janusz Sopata – grupa obywateli, pan Grzegorz Swaczyna – grupa obywateli, pani Monika Anna Szafraniec – Komitet Obrony Demokracji, pan Piotr Szafraniec – Komitet Obrony Demokracji, pan Wojciech Szczepka – „Klub Paragraf 34” Stowarzyszenie Bezpieczeństwa Technicznego w Katowicach, pan Robert Szczerbaniak – Komitet Obrony Demokracji, pani Urszula Irena Szrek-Adamska – Komitet Obrony Demokracji, pani Ewa Wiesława Topór-Nawarecka – Komitet Obrony Demokracji, pan Jerzy Wądołowski – Komitet Obrony Demokracji, pan Mariusz Grzegorz Wilczyński – Stowarzyszenie „Ostrów biega”, Komorowo, pani Magdalena Maria Wiszniewska – Pomorskie Stowarzyszenie Rodzicielstwa Zastępczego „Uśmiech dziecka”, Gdańsk, pan Przemysław Wiszniewski – Komitet Obrony Demokracji, pan Grzegorz Krzysztof Wiśniowski – Komitet Obrony Demokracji, pan Mariusz Włoch – Komitet Obrony Demokracji, pan Jarosław Wołodkiewicz – grupa obywateli, pan Grzegorz Juliusz Zemełka – Komitet Obrony Demokracji i pani Agnieszka Inga Zielonka – Stowarzyszenie „Spot Radomsko” w Radomsku.

Bardzo proszę, Pani Mecenas.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis:

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie!

Na dzisiejszym posiedzeniu komisji oczekuje się od państwa podjęcia 2 uchwał. Jedna uchwała będzie przesłana do Senatu. Jest to uchwała stwierdzająca pozostawienie zgłoszeń bez dalszego biegu, tych, które zostały wniesione po terminie bądź nie spełniają wymogów formalnych. Druga uchwała dotyczy właśnie tych osób, które spełniają warunki formalne. Ta uchwała nie będzie przesłana Senatowi, tylko marszałkowi Senatu, który zwróci się do komendanta głównego Policji o informację o kandydatach. I w dalszym ciągu swoich prac komisja będzie zajmowała się tymi kandydaturami, plus będzie informacja komendanta. Wówczas komisja podejmie już kroki w celu przedstawienia Senatowi kandydatów na ławników. Natomiast dzisiaj są te 2 uchwały, tak jak powiedziałam, jedna dla Senatu, druga dla marszałka. To wszystko. Dziękuję.

(Senator Robert Mamątow: Mogę?)

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Tak. Teraz przechodzimy do dyskusji.

Pierwszy zgłosił się pan senator Mamątow.

Senator Robert Mamątow:

Ja nie pamiętam, czy jedna organizacja może zgłaszać tak dużo członków. Bo tu jest strasznie duża reprezentacja zgłoszona przez Stowarzyszenie KOD. Czy to niczemu nie przeszkadza? Czy ustawowo nie ma tutaj żadnej sprzeczności?

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Jak ja pamiętam, tutaj nie ma ograniczeń.

(Senator Robert Mamątow: Okej. To po prostu się rzuca w oczy, dlatego zapytałem. I tyle.)

Jasne. Nie ma takiego ograniczenia.

Czy są jeszcze jakieś głosy?

Senator Robert Mamątow:

Przepraszam, jeszcze jedno pytanie. Czy opinia negatywna komendanta Policji dyskredytuje takiego kandydata, czy nie?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Czyli to jest nasza ocena, a komendant daje nam po prostu tylko informację, tak?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Rozumiem. Okej.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Pani Mecenas, bardzo proszę, gdyby pani tutaj mogła odpowiedzieć.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis:

Szanowni Państwo, tak jak było poprzednim razem, tak i teraz informacja komendanta obejmuje również informację o wykroczeniach czy przestępstwach, które zostały już zatarte, oraz o tych, które są… Tutaj kandydaci mówią, że w Krajowym Rejestrze Karnym nie figurują, więc informacja komendanta głównego Policji ma charakter szerszy i wskazuje na taką sylwetkę tych kandydatów sięgającą historycznie dalej, wskazującą, czy spełniają oni warunki, wymogi do bycia ławnikiem, również te o charakterze nieskazitelności. W związku z tym to do państwa senatorów będzie należała ocena, czy… Zdarzały się takie osoby, które właśnie ze względu na tę wątpliwą nieskazitelność nie zostały przez państwa senatorów poparte jako kandydaci na ławników. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Czy są jeszcze jakieś głosy? Jeżeli nie, to przechodzimy do głosowania.

Ja nie będę tych 2 uchwał jeszcze raz czytał. Pierwsza uchwała dotyczy zgłoszeń, które zostaną pozostawione bez dalszego biegu. Chodzi o 4 osoby, które wyczytałem, których zgłoszenie zostało nadesłane po upływie terminu…

(Starszy Sekretarz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Elżbieta Owczarek: Panie Senatorze, chwileczkę, bo jest jakiś problem techniczny. Przepraszam.)

(Rozmowy na sali)

Szanowni Państwo…

(Senator Robert Mamątow: Ja bardzo przepraszam…)

(Starszy Sekretarz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Elżbieta Owczarek: Mikrofon, Panie Senatorze.)

Mikrofon.

Senator Robert Mamątow:

Chciałbym być pewny. Czy sytuacja, taka, jaka była w przypadku tych 2 osób, które złożyły 1 lipca… Czy to już jest taki sztywny termin, że zgłoszenie o dzień później automatycznie dyskredytuje, czy mamy jakieś widełki, żeby ewentualnie się nad tym można zastanowić?

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Żeby odpowiedź była na pewno obiektywna, ja poproszę panią mecenas o jej udzielenie.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis:

Szanowni Państwo, w informacji, która była opublikowana na stronie internetowej Senatu, marszałek Senatu wskazał, że tą ostateczną granicą jest dzień 30 czerwca. Dzień 1 lipca mógłby być uznany za dzień właściwy, gdyby to była niedziela albo sobota…

(Senator Robert Mamątow: Rozumiem.)

…albo dzień świąteczny, natomiast ponieważ tak nie było, to dzień 30 czerwca jest granicą ostateczną.

(Senator Robert Mamątow: Rozumiem.)

Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

To było ostatnie pytanie.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, oczywiście. Bardzo proszę.

Starszy Sekretarz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Elżbieta Owczarek:

Panie Senatorze, w tym dokumencie, o którym mówiła pani legislator, było wyraźnie powiedziane, do której godziny czynna jest Kancelaria Ogólna, czyli do godziny 16.00. Był wyraźnie podany adres i miejsce, gdzie należy składać te dokumenty. I ta godzina 16.00 była taką godziną kluczową.

Senator Robert Mamątow:

Dlatego zapytałem, bo pamiętałem, że była taka furtka, że w przypadku, gdy następny dzień jest dniem wolnym od pracy, czyli dniem świątecznym, wtedy o ten dzień termin się przedłuża. Ale tutaj takiej sytuacji nie było, więc nie ma problemu.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Jasne. Ja tylko dodam, że wśród tych osób, które miały nieszczęście nie zostać wybranymi, są następujące osoby: pierwsza to jest osoba zgłoszona przez grupę obywateli; druga przez Stowarzyszenie Wiedzy Obywatelskiej na Rzecz Demokracji we Wrocławiu; trzecia osoba, która złożyła dokumenty po terminie, ale i tak musiałaby zostać usunięta, nie przeszłaby tej selekcji, ponieważ nie było informacji, kto ją zgłasza; i czwarta osoba zgłoszona przez NSZZ „Solidarność”, i to 5 lipca. Tak że…

(Senator Robert Mamątow: Okej.)

Szanowni Państwo, przechodzimy do głosowania.

Czy państwo są za tym brzmieniem uchwały, którą wcześniej przeczytałem, nad którą dyskutowaliśmy, dotycząca 5 osób? 4 zgłoszenia to są zgłoszenia nadesłane po upływie terminu, a 1 to jest zgłoszenie niespełniające wymogów formalnych. W przypadku tych zgłoszeń stwierdzamy, że te zgłoszenia pozostawione zostaną bez dalszego biegu ze względu właśnie na to, co przeczytałem.

Zarządzam głosowanie.

Kto z państwa senatorów jest za tą uchwałą?

Wszyscy za, 6 senatorów było za takim brzmieniem uchwały, nikt się nie wstrzymał, nikt nie głosował przeciwko.

Łącznie: jednogłośnie za, 9 głosów za tym brzmieniem.

Teraz druga uchwała, która dotyczy listy osób, które zostały skierowane do marszałka, których zgłoszenia zostały wniesione w terminie i spełniają wymogi formalne. To jest ta lista, którą przeczytałem wcześniej.

Kto z państwa senatorów jest za?

Wszyscy za, 6 senatorów głosowało za, nikt nie głosował przeciwko, nikt się nie wstrzymał.

Łącznie: 8 senatorów za, nikt nie był przeciw, 1 się wstrzymał w głosowaniu nad tą drugą uchwałą

Dziękuję bardzo.

Sprawozdawca…

(Senator Robert Mamątow: Pan przewodniczący.)

Dziękuję serdecznie za zaufanie. Będę sprawozdawcą tej części.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, oczywiście. Nie zamknęliśmy jeszcze posiedzenia.

Proszę.

Senator Halina Bieda:

Ja chciałam, myślę, że w imieniu nas wszystkich, podziękować paniom z naszej komisji, które przygotowały dla nas ten materiał, i pani mecenas, bo myślę, że to jest duża praca, bo to są 2 teczki… Naprawdę, bardzo dziękujemy.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

To prawda. Bardzo dziękujemy, zwłaszcza że w tej chwili jest dosyć trudny czas, ponieważ mamy bardzo dużo pracy. Ale o tym będę mówił na posiedzeniu plenarnym, sprawozdając petycje rozpatrzone w poprzednim roku.

Dziękuję bardzo.

(Senator Robert Mamątow: O 14.00 mamy posiedzenie, tak? Tutaj?)

Tutaj o godzinie 14.00 mamy następne posiedzenie.

Dziękuję bardzo.

(Koniec posiedzenia o godzinie 12 minut 39)