Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej (112.)

w dniu 20 lipca 2022 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022 r. (druk senacki nr 759, druki sejmowe nr 2415 i 2438).

2. Rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Republiki Finlandii, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022 r. (druk senacki nr 760, druki sejmowe nr 2416 i 2439).

(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 06)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Bogdan Klich)

Przewodniczący Bogdan Klich:

Witam państwa serdecznie.

Rozpoczynamy sto dwunaste posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej.

Witam wszystkich przybyłych senatorów, zarówno tych, którzy obradują stacjonarnie, jak i tych, którzy obradują zdalnie.

O ile wiem, mamy kworum, żeby podejmować dobre decyzje w dniu dzisiejszym.

Witam pana wiceministra spraw zagranicznych Piotra Wawrzyka i towarzyszące mu osoby oraz pana dyrektora Piotra Pacholskiego reprezentującego Ministerstwo Obrony Narodowej. Witam także pana Krzysztofa Stasiaka z Agencji Wspierania Ochrony Środowiska oraz naszą panią legislator.

Punkty 1. i 2. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022 r. (druk senacki nr 759, druki sejmowe nr 2415 i 2438); rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Republiki Finlandii, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022 r. (druk senacki nr 760, druki sejmowe nr 2416 i 2439)

Proszę państwa, mamy dzisiaj do szybkiego załatwienia, chyba oczywiste dla wszystkich zgromadzonych 2 sprawy, a mianowicie: rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji, podpisanego niedawno, bo 5 lipca br., oraz rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Republiki Finlandii, podpisanego w Brukseli tego samego dnia.

Oba dokumenty nie budzą kontrowersji, bo też obie sprawy są w żywotnym interesie naszego kraju.

Zanim oddam głos panu ministrowi, chciałbym zapytać, czy są w sali osoby, które prowadzą działalność lobbystyczną. Nie ma.

W związku z tym… A, witam jeszcze pana ambasadora Marka Nowakowskiego, jednego z naszych doradców, oraz innych doradców komisji, którzy są obecni, są z nami zdalnie.

Rozpoczynamy w związku z tym, proszę państwa, według takiego porządku… Czy państwo zgodzą się na to, abyśmy procedowali łącznie oba dokumenty? Później oczywiście przegłosujemy je odrębnie, ale przeprowadzimy łączną dyskusję nad jednym i drugim… Nie widzę sprzeciwu.

W związku z tym bardzo proszę pana ministra o przedstawienie obu tych ustaw ratyfikacyjnych.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Piotr Wawrzyk:

Zajmujemy się dzisiaj bezprecedensowymi dokumentami, które zmieniają architekturę bezpieczeństwa w naszym regionie. Wniosek o akcesję ze strony Republiki Finlandii jest zerwaniem z jej wieloletnią, ponadstuletnią tradycją neutralności. W przypadku Szwecji jest to zerwanie z ponaddwustuletnią tradycją neutralności militarnej, neutralności politycznej.

Rzecz w tym, że pierwsza rosyjska agresja na Ukrainę skłoniła te kraje do nawiązania ścisłej współpracy z Sojuszem Północnoatlantyckim, co wtedy wydawało się dużym osiągnięciem. Tegoroczne wydarzenia, które rozgrywają się od 24 lutego br., sprawiły, że te kraje postanowiły zerwać ze swoją wieloletnią tradycją zachowywania neutralności i zgłosiły akces do Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Co ciekawe, badania przeprowadzane w obu tych krajach jeszcze na przełomie roku dawały zdecydowaną przewagę zwolennikom zachowania statusu neutralnego tych krajów. Po agresji te proporcje, można powiedzieć, diametralnie się odwróciły, czego efektem były te dokumenty, o których powiedział pan przewodniczący, podpisane 5 lipca, protokoły akcesyjne.

Te protokoły i przystąpienie tych krajów do Sojuszu to diametralna zmiana geografii bezpieczeństwa w naszym regionie. Dotychczas jest tak, że Sojusz ma, można powiedzieć, jedno wąskie gardło w naszym regionie, czyli tzw. przesmyk suwalski. Po przystąpieniu tych krajów sytuacja w pewnym sensie się odwróci, tzn. to Rosja będzie miała w akwenie Morza Bałtyckiego tylko mały fragment wybrzeża, reszta będzie wybrzeżem Sojuszu Północnoatlantyckiego, co sprawi, oczywiście obrazowo rzecz ujmując, że w pewnym sensie Morze Bałtyckie stanie się morzem wewnętrznym Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Stąd też akcesja tych 2 krajów jest w interesie Polski, w interesie bezpieczeństwa naszego kraju, jest w interesie bezpieczeństwa regionu, ale też całego kontynentu. Dlatego w imieniu rządu proszę o przyjęcie wspomnianych ustaw. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Dziękuję, Panie Ministrze.

Otwieram…

Zapytam jeszcze naszą panią legislator, czy Biuro Legislacyjne zgłasza jakiekolwiek uwagi do tych ustaw.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Iwona Kozera-Rytel:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Te ustawy nie budzą zastrzeżeń legislacyjnych.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Tak myślałem.

Otwieram dyskusję na temat tych ustaw.

Chciałbym państwu zarekomendować szybkie poparcie, jeśliby to było możliwe, jednogłośne, tych 2 ustaw z 3 powodów. Po pierwsze, dlatego, że istotnie w regionie Morza Bałtyckiego będziemy mieli do czynienia z nową sytuacją w zakresie bezpieczeństwa. Aczkolwiek Federacja Rosyjska rozpoczęła w Europie Środkowo-Wschodniej zakrojone na wielką skalę działania wojenne w stosunku do Ukrainy, to jednak region Morza Bałtyckiego będzie regionem bezpieczniejszym. Bezpieczeństwo w tym regionie wzrośnie po akcesji Szwecji i Finlandii.

Po drugie, także bezpieczeństwo północnowschodniej Polski ze względu na tę akcesję wzrośnie, i to wrośnie w sposób znaczący. Pan minister użył symbolicznego określenia „wąskie gardło”. Tak, istotnie bezpieczeństwo północnowschodniej Polski – wolę używać pojęcia odnoszącego się do regionu – będzie wzrastało.

No i po trzecie, co ma znaczenie, jeśli chodzi o jakiekolwiek działania morskie na obszarze Morza Bałtyckiego, pojawi się możliwość skutecznego zablokowania Zatoki Fińskiej w przypadku, gdyby – zaznaczam: w przypadku, gdyby – Federacja Rosyjska chciała podejmować jakiekolwiek działania prewencyjne, jakiekolwiek działania wyprzedzające w stosunku do Sojuszu Północnoatlantyckiego. To jest bardzo ważny element o charakterze wojskowo-politycznym.

Jest oczywiście jeszcze cała masa innych argumentów o charakterze czysto wojskowym, które za tą decyzją przemawiają, ale myślę, że pozostawimy je specjalistom od spraw wojskowo-technicznych.

Widzę, że pani senator Jazłowiecka się zgłasza – osobiście. Później pan senator Aleksander Szwed – zdalnie.

Bardzo proszę.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Panie Ministrze, chciałbym zapytać, jak wygląda obecnie sytuacja wątpliwości Turcji co do przyłączenia tych 2 krajów do NATO. Czy możemy dowiedzieć się czegoś więcej oprócz tego, co publikują media?

Przewodniczący Bogdan Klich:

Może rzeczywiście od razu, Panie Ministrze, prosiłbym o reakcję na to pytanie.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Piotr Wawrzyk:

Nie ma takiego tematu, te wątpliwości skończyły się w dniu podpisania protokołów, kiedy również Turcja zgodziła się na akcesję tych 2 krajów. Dziękuję.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Pani Senator?

Senator Danuta Jazłowiecka:

Tak, to prawda, niemniej jednak Turcja przez cały czas podkreśla, że oczekuje realizacji zapisów tego protokołu, i chciałabym się dowiedzieć, jak wygląda obecnie realizacja tych działań. Czy jest na tyle zaawansowana, że pozwoli na przyjęcie bez przeszkód tych 2 krajów, czy jednak są jakieś wątpliwości co do realizacji tych zapisów?

Przewodniczący Bogdan Klich:

Panie Ministrze?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Piotr Wawrzyk:

Rzeczywiście w przestrzeni medialnej tego rodzaju informacje się pojawiają, ale w przestrzeni dyplomatycznej i politycznej – nie.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Dziękuję bardzo.

(Senator Danuta Jazłowiecka: Ogromnie mi przykro, że nie otrzymałam odpowiedzi. Dziękuję.)

Pan senator Aleksander Szwed. Bardzo proszę.

Senator Aleksander Szwed:

Dziękuję.

Panie Przewodniczący! Panie Ministrze! Wysoka Komisjo!

Ja oczywiście chciałbym się przyłączyć do tego wniosku pana przewodniczącego, podzielając te argumenty, które zostały przedstawione przez zarówno pana ministra, jak i pana przewodniczącego, przemawiające za tymi ustawami. Tak że oczywiście składam wniosek o przyjęcie tych ustaw, przyłączam się do tego wniosku pana przewodniczącego.

Chciałbym pana ministra zapytać, ile krajów już ratyfikowało te 2 protokoły.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Piotr Wawrzyk:

10 zakończyło procedury ratyfikacyjne, 5 jest w trakcie. Dziękuję.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Dzięki.

Czy są jeszcze jakieś głosy w dyskusji?

Skoro nie ma, to zamykam dyskusję nad oboma tymi punktami.

Głosować nad nimi będziemy oczywiście odrębnie.

Rozpoczynamy głosowanie nad punktem pierwszym, czyli nad ustawą o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji, który został podpisany w Brukseli dnia 5 lipca br.

Kto z państwa jest za? (6)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Zdalne głosowanie…

I proszę o podanie wyników.

Ustawa o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji została przyjęta jednogłośnie.

Dziękuję bardzo.

Przechodzimy do przegłosowania drugiego aktu prawnego, czyli ustawy o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Republiki…

(Głos z sali: Jeszcze sprawozdawcę musimy wyznaczyć.)

To wyznaczymy go za jednym zamachem.

…W sprawie akcesji Republiki Finlandii, podpisanego w Brukseli również 5 lipca br.

Kto z państwa jest za przyjęciem tego dokumentu? (6)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Zdalne głosowanie…

I proszę o podanie wyników.

Również jednogłośnie ta ustawa została… To znaczy żeby być precyzyjnym, powiem, że podobnie jak poprzednia jednogłośnie została pozytywnie zarekomendowana Senatowi przez Komisję Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej.

Chciałbym zapytać, czy są jakieś kandydatury na sprawozdawcę w sprawie jednego i drugiego dokumentu.

(Głos z sali: Senator Klich.)

Bardzo dziękuję. Przyjmuję tę propozycję, niekonsultowaną wcześniej z panem senatorem.

Czy są jakieś inne kandydatury? Nie ma.

Zatem rozumiem, że i w sprawie pierwszej, i w sprawie drugiej… że Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej upoważniła mnie do bycia sprawozdawcą w sprawie obu tych dokumentów.

Dziękuję bardzo.

Zamykam posiedzenie komisji w tej sprawie.

Mamy 10 minut przerwy, w związku z czym poczekamy.

(Koniec posiedzenia o godzinie 8 minut 18)