Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (182.)

w dniu 25 maja 2022 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie „Informacji o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.” (druk senacki nr 706).

2. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o przetwarzaniu informacji kryminalnych (druk senacki nr 707, druki sejmowe nr 2203 i 2221).

(Początek posiedzenia o godzinie 12 minut 05)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Aleksander Pociej)

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dzień dobry.

Witam wszystkich państwa.

Bardzo przepraszam za parę minut spóźnienia.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dziękuję bardzo. Jeżeli pan senator Mamątow mi wybaczył, to znaczy, że przeżyję to posiedzenie.

Otwieram kolejne, sto osiemdziesiąte drugie, posiedzenie naszej komisji.

Mamy dzisiaj rozpatrzenie „Informacji o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.”.

Bardzo dziękuję za przybycie przedstawicielom IPN, z panem prezesem Karolem Polejowskim na czele. Bardzo dziękuję za przybycie.

Przypominam koleżankom i kolegom pracującym zdalnie, że jeżeli chcecie państwo zabrać głos, to bardzo bym prosił – tak jest najłatwiej – po prostu o włączenie mikrofonu i zgłoszenie się.

Nie widzę na sali nikogo, kto mógłby pracować jako zawodowy lobbysta, w związku z tym możemy rozpocząć nasze posiedzenie.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie „Informacji o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.” (druk senacki nr 706)

Oddaję głos panu prezesowi.

Panie Prezesie, bardzo proszę.

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Bardzo dziękujemy za zaproszenie na posiedzenie komisji.

Tytułem wstępu chciałbym zaprezentować najważniejsze informacje związane z funkcjonowaniem Instytutu Pamięci Narodowej w roku kalendarzowym 2021.

Otóż w tym roku w lipcu nastąpiła zmiana na stanowisku prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Swoją kadencję zakończył pan doktor Jarosław Szarek i przez Sejm i Senat został wybrany nowy prezes Instytutu Pamięci Narodowej, dr Karol Nawrocki. A więc to sprawozdanie, które państwu przedłożyliśmy, obejmuje działania dwóch prezesów, którzy zawiadywali Instytutem Pamięci Narodowej w roku 2021.

Przede wszystkim był to kolejny rok pandemii, a więc instytut musiał też stosować się do funkcjonujących zasad w tym zakresie. Część pracowników delegowana była na pracę zdalną. W roku 2021 niejako ten główny ciężar, przynajmniej w niektórych kwestiach, przeniósł się do internetu. Tutaj nastąpił duży rozwój środków komunikacji internetowej. IPN TV zanotowało bardzo znaczący wzrost, jeśli chodzi o oglądalność. Część naszych wydarzeń została przeniesiona do internetu. Ta forma komunikacji z naszymi odbiorcami sprawdziła się, więc nawet jeśli stan pandemii minie, nie będziemy rezygnować z tego kanału kontaktu i będziemy go w dalszym ciągu rozwijać.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Ustawowe działania IPN realizowane są przez następujące piony: pion badawczy, Biuro Badań Historycznych, Biuro Edukacji Narodowej, poszukiwań, upamiętniania, archiwalny, śledczy oraz lustracyjny. To są te zadania, które deleguje na instytut ustawa. Po objęciu funkcji przez prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Karola Nawrockiego, zostały powołane nowe biura, które stanowią uzupełnienie dotychczasowej aktywności. I tutaj chciałbym wymienić Biuro Nowych Technologii, które ma być elementem dotarcia do tej nowej grupy czy grupy osób, które są najmłodszymi odbiorcami przekazu historycznego. Powstało też Biuro Wydarzeń Kulturalnych, w ramach którego chcemy również popularyzować historię przez wydarzenia kulturalne. Wyodrębniono 2 nowe biura z już istniejącej struktury: Biuro Rzecznika Prasowego i Biuro Współpracy Międzynarodowej. Czyli te nowo powołane biura są uzupełnieniem i rozszerzeniem naszych działań na różnych poziomach. I to są decyzje, które zapadły w drugiej połowie roku 2021. A więc obecna struktura Instytutu Pamięci Narodowej jest trochę inna od tej, która funkcjonowała na początku 2021 r.

Wszystkie nasze działania, które prowadziliśmy w roku 2021, w dużej mierze były kontynuacją też działań z lat wcześniejszych, ale zostały też podjęte nowe inicjatywy. I tutaj przede wszystkim jest pewien plan działań, które zaprezentował dr Karol Nawrocki w czasie swoich wystąpień w Sejmie i w Senacie, kiedy prezentował przede wszystkim projekt „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” jako międzynarodowy projekt edukacyjno-memoratywny, obliczony na kilka następnych lat, co najmniej do roku 2025. Ten projekt zawiera w sobie bardzo wiele dotychczasowych aktywności, które teraz zostaną zdynamizowane i będziemy bardzo istotnym elementem w kształtowaniu tej wiedzy o historii Polski w XX w. również poza granicami Polski. Na ten element współpracy międzynarodowej bardzo duży nacisk położył nowy prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Tę pracę koordynuje Biuro Współpracy Międzynarodowej, dlatego trzeba było je wyodrębnić jako osobną jednostkę w ramach Instytutu Pamięci Narodowej.

Drugi element, na który też chciałbym zwrócić uwagę, to jest zdynamizowanie samego procesu przekazu informacji na zewnątrz o działaniach Instytutu Pamięci Narodowej. Temu służy powołanie rzecznika prasowego, Biura Rzecznika Prasowego, który odpowiada za całą komunikację w języku polskim kierowaną do polskiego odbiorcy. Komunikacja w językach obcych leży w gestii Biura Współpracy Międzynarodowej. Oba te biura, Biuro Współpracy Międzynarodowej i Biuro Rzecznika Prasowego, odpowiedzialne są więc za przygotowanie i przekazanie informacji o działalności instytutu odbiorcom polskim i zagranicznym.

Warto może jeszcze wspomnieć o tym, że Biuro Współpracy Międzynarodowej ma w zakresie swoich obowiązków także reagowanie na działania dyfamacyjne skierowane przeciwko narodowi polskiemu i państwu polskiemu. I ta działalność dotyczy w dużej mierze publikacji, które pojawiają się w przestrzeni publicznej poza granicami państwa polskiego, a związane są z nieprawdziwymi informacjami dotyczącymi różnych aspektów historii Polski XX w., szczególnie związanych z okresem II wojny światowej.

Jeśli chodzi o kolejne biura, to najpierw skupię się na tych nowych biurach, chciałbym tutaj przybliżyć ich działania. Biuro Nowych Technologii zostało powołane z myślą o przygotowaniu oferty edukacyjnej, popularyzacyjnej skierowanej do młodego odbiorcy, a więc przede wszystkim do tych młodych ludzi, którzy urodzili się już po roku 2000 i dla których ta historia Polski dwudziestowieczna jest już historią odległą, dla tych, którzy nie mają oni z nią żadnego styku bezpośredniego, żadnych doświadczeń, które by mogły pomóc zrozumieć im zawiłość tej historii dwudziestowiecznej, jeśli chodzi o Polskę. Biuro Nowych Technologii ma docierać do nowego odbiorcy, do młodego odbiorcy z tą ofertą edukacyjną w sposób zrozumiały dla tego odbiorcy, chociażby poprzez tworzenie gier komputerowych. Taka pierwsza gra przez IPN została stworzona, „Gra szyfrów”, skierowana jako pomoc edukacyjna również, pomyślana jako pewien projekt mający wspomóc lekcję historii. Ta gra została dobrze przyjęta przez tych, z myślą o których została przygotowana i zaprezentowana. Ponadto Biuro Nowych Technologii będzie włączone także w proces uatrakcyjniania oferty, którą będziemy rozprzestrzeniać za pomocą tych elektronicznych środków, internetu, a więc będzie wspomagać już istniejące biura w Instytucie Pamięci Narodowej, takie jak chociażby Biuro Edukacji Naukowej, Biuro Badań Historycznych czy wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej. A więc jest to całościowo pomyślany koncept zmian strukturalnych, które mają ten przekaz zdynamizować i skierować do tego odbiorcy, na którym nam szczególnie zależy.

Ostatnie z nowych biur powołanych przez prezesa Nawrockiego to Biuro Wydarzeń Kulturalnych. Ono jest naturalnym uzupełnieniem tej oferty Biura Nowych Technologii, ale także Biura Edukacji Naukowej. Popularyzacja osiągnięć polskiej kultury, przypominanie najważniejszych postaci polskiej kultury XX w. – tym będzie zajmować się głównie Biuro Wydarzeń Kulturalnych. Już oczywiście Biuro Wydarzeń Kulturalnych zostało zaangażowane do działań na niwie kultury, jeśli chodzi o realizowanie projektu „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, który jest realizowany od marca tego roku w Instytucie Pamięci Narodowej.

Dotychczas istniejące biura kontynuują swoją działalność. Biuro Edukacji Narodowej przede wszystkim ma za zadanie współpracować z nauczycielami, szkołami, organizacjami oświatowymi, wspomagać, organizować szkolenia, warsztaty, ale także wystawy, spotkania edukacyjne, przygotować materiały, które będą wykorzystywane i są wykorzystywane przez nauczycieli w szkołach.

Jeśli chodzi o badania naukowe, to jest to jeden z fundamentów obok Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, na których opiera się funkcjonowanie instytutu. Badania naukowe są prowadzone w ramach Biura Badań Historycznych, które ma swoje oddziałowe biura w oddziałach. Badania naukowe są realizowane poprzez tzw. centralne projekty badawcze oraz regionalne projekty badawcze realizowane w oddziałach. Do końca roku 2021 realizowanych było 7 centralnych projektów badawczych, jednakże na przełomie roku zostały one zmodyfikowane, zaszła potrzeba wyodrębnienia pewnych nowych kierunków badawczych. Na dzień dzisiejszy zostało wyodrębnionych 12 centralnych projektów badawczych, w tym kilka nowych zupełnie kierunków, gdzie nasi naukowcy prowadzą badania, jak chociażby badania nad transformacją ustrojową lat osiemdziesiątych czy badania nad tzw. Ludowym Wojskiem Polskim jako elementem aparatu represji państwa komunistycznego.

Jeśli chodzi o kolejne biura, to Biuro Poszukiwań i Identyfikacji w dalszym ciągu prowadzi swoją działalność taką, która została zdefiniowana w roku 2016. Są to badania prowadzone zarówno na terenie Polski, jak i poza granicami państwa polskiego. Ostatnie badania Biuro Poszukiwań i Identyfikacji prowadziło chociażby na terenie Gruzji, w okolicach Batumi, gdzie poszukiwano szczątków polskich ofiar terroru stalinowskiego. I razem z Biurem Poszukiwań i Identyfikacji w parze idą działania Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa narodu polskiego. To są 2, można powiedzieć, siostrzane biura, których działalność się tutaj bardzo zazębia. Upamiętniania dotyczą nie tylko remontów już istniejących cmentarzy czy pomników, ale także budowy nowych upamiętnień, odbudowy cmentarzy, które zostały zdewastowane bądź którymi nikt do tej pory się nie opiekował. I tutaj duży nacisk w ramach projektu „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” będziemy kładli też na ten aspekt działalności, czyli poza działalnością wystawienniczą, edukacyjną Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa będzie też realizować projekty komemoratywne, a więc budowy nowych upamiętnień i remontów tych, które istnieją, ale wymagają naszego działania.

Jeśli chodzi o lustrację, Biuro Lustracyjne w roku 2021 zanotowało wpływ ponad 2 tysięcy 300 nowych oświadczeń lustracyjnych. Jest to właściwie proces, który trwa nieprzerwanie, na bieżąco jest realizowany. Do dzisiaj w zasobie biura znajduje się ponad 460 tysięcy zarejestrowanych oświadczeń lustracyjnych, a procedury weryfikacyjne zakończono w stosunku do ponad 131 tysięcy postępowań. Ponadto Biuro Lustracyjne prowadzi też i systematycznie uzupełnia katalogi osób pełniących najważniejsze funkcje publiczne. W roku 2021 dodano 112 nowych rekordów. Ponadto Biuro Lustracyjne publikuje też materiały dotyczące osób rozpracowywanych przez organy bezpieczeństwa państwa, ponad 1 tysiąc 500 takich publikacji w roku 2021 zostało zamieszczonych.

Jeśli chodzi o Główną Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, to tutaj jest to ten element, którego działania, także po wyborze na funkcję prezesa Instytutu Pamięci Narodowej przez Sejm i Senat, pana dr. Karola Nawrockiego, także uległy zdynamizowaniu. Tutaj przede wszystkim wskazujemy na podjęcie działań związanych z tzw. sprawiedliwością transformacyjną, a więc przede wszystkim komisja będzie badać naruszenia prawa w latach osiemdziesiątych. Te działania już zostały podjęte i są prowadzone. Nie wiem, czy pan przewodniczący życzy sobie podania konkretnych liczb, jeśli chodzi o liczbę tych spraw?

(Przewodniczący Aleksander Pociej: Panie Prezesie, chyba nie. Mamy to w razie czego, a jeżeli ktoś z senatorów będzie chciał się dowiedzieć bardziej szczegółowych danych, to zapyta.)

Oczywiście.

Chciałbym powiedzieć jeszcze dwa słowa o wydawnictwie Instytutu Pamięci Narodowej. W roku 2021 w sumie ukazało się ponad 270 nowych tytułów. I tutaj mamy kilka takich bestsellerów, można powiedzieć, a więc prac, które spotkały się z niezwykle żywą reakcją czytelników. Tutaj chciałbym przywołać 2 prace, 2 książki: „Mieczysław F. Rakowski. Biografia polityczna” autorstwa Michała Przeperskiego oraz monografia „Ludobójstwo Niemiec na narodzie polskim (1939–1945). Studium historycznoprawne” pana dr. Macieja Jana Mazurkiewicza. Jeśli chodzi o wydawnictwo, to tutaj także zachodzą zmiany związane z unowocześnieniem całego tego naszego przekazu wydawniczego, z przeniesieniem części przygotowywanych publikowanych przez nas rzeczy do internetu. To jest ta działalność, która ma ułatwić dostęp do naszych publikacji. W roku 2021 w różnych konkursach publikacje Instytutu Pamięci Narodowej zdobyły w sumie 11 nagród głównych, 4 wyróżnienia i 5 nominacji. Warto też wspomnieć, że wydawnictwo i Biuro Badań Historycznych współpracują, wydając periodyki naukowe. Te wszystkie periodyki znajdują się na liście czasopism Ministerstwa Edukacji i Nauki i są punktowanymi czasopismami, co podnosi ich atrakcyjność dla autorów, również zewnętrznych.

I ostatni element, który chciałbym tutaj też podnieść, jeśli chodzi o działalność wydawniczą, to jest skierowanie naszych zainteresowań także na pozyskiwanie prac autorów zagranicznych, które są istotne z punktu widzenia historii Polski w XX w. Mamy już taką pierwszą listę wyodrębnionych publikacji, których prace ruszyły, jeśli chodzi o przygotowanie wersji polskiej i przybliżeniu tej tematyki polskiemu czytelnikowi. Ale ten proces odbywa się też w drugą stronę, tzn. wybieramy te prace, które uważamy, że należy przetłumaczyć na języki obce i udostępnić czytelnikowi zagranicznemu. A więc jest to taki również nowy element w działalności wydawnictwa, chcemy go bardzo mocno rozwinąć.

Jeśli chodzi o kwestie finansowe, to tutaj przede wszystkim chciałbym zwrócić uwagę na inwestycje, które zostały zakończone w roku 2021. Przede wszystkim zakończyliśmy budowę budynku delegatury w Bydgoszczy. Zakupiliśmy też w Olsztynie nieruchomość pod delegaturę i rozpoczęliśmy remont w budynkach oddziału krakowskiego. Budek wymagał już prac remontowych ze względu na stan techniczny. Bardzo dziękuję. Tyle tytułem wprowadzenia.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo dziękuję.

Teraz czas na pytania i dyskusję.

Mamy pierwsze zgłoszenie. Pani senator Bieda.

Bardzo proszę, Pani Senator.

Senator Halina Bieda:

Dzień dobry.

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Ja mam takie krótkie pytania.

Pierwsze: przez jakie podmioty Biuro Współpracy Międzynarodowej będzie propagowało historię? Tak zrozumiałam z wypowiedzi pana prezesa, że jest nowe Biuro Współpracy Międzynarodowej. Czy ono samo będzie propagowało, czy to będą zlecenia, czy będzie to robione w ramach konkursu?

Chciałam też zapytać o taką rzecz: jakie nieprawdziwe informacje dotyczące II wojny światowej były szerzone? Jak by pan prezes mógł jakiś konkret podać.

I trzecie pytanie dotyczy opuszczonych grobów i cmentarzy. Do tej pory te środki były dawane samorządom przez wydziały u wojewodów. Czy to będzie realizowane na takiej samej zasadzie? Czy państwo będą w porozumieniu między sobą te środki przekazywać, na to przeznaczać, czy zupełnie odrębnie? Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo proszę.

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Dziękuję bardzo, Pani Senator.

Jeśli chodzi o pierwsze pytanie, proszę mnie poprawić, jeśli źle zrozumiałem. Pani senator pyta o podmioty, z którymi Biuro Współpracy Międzynarodowej będzie współpracować, tak?

Senator Halina Bieda:

Nie pytam o podmioty, z którymi będziecie państwo współpracować, tylko o to, w jaki sposób będziecie to robić. Czy sami będziecie, nie wiem, wynajmować billboardy, robić eventy, wydawać publikacje w różnych językach na temat historii Polski, czy będziecie to zlecać jakimś podmiotom?

(Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski: Rozumiem.)

Jeśli tak, to czy np. organizacje pozarządowe w jakichś konkursach będą te granty pozyskiwać? Chodzi mi o to, czy samodzielnie będziecie państwo to robić, czy przez zlecenie?

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Rozumiem, Pani Senator. Teraz jest to jasne. Już odpowiadam. Otóż część zadań, o których mówi pani senator, jak chociażby publikacje, będziemy realizować własnym sumptem, ponieważ mamy ku temu i siły, i środki, i wydawnictwo oraz Biuro Współpracy Międzynarodowej. Ale tutaj, jeśli chodzi o tę naszą działalność międzynarodową, to biuro współpracy będzie je koordynować w ścisłej współpracy oczywiście z Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Tutaj ta współpraca układa się bardzo dobrze i cały projekt, o którym wspomniałem, a więc „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, który zaplanowany jest do roku 2025 i ma się pojawić w ponad 100 miejscach poza granicami Polski, jest realizowany już na miejscu z polskimi placówkami dyplomatycznymi. Jeśli chodzi natomiast o pozyskiwanie prac o historii Polski czy też przygotowywanie wersji obcojęzycznych do dystrybucji poza granicami Polski, to również to będzie się odbywać naszymi własnymi siłami. Tutaj z jednej strony Biuro Badań Historycznych będzie tym biurem, które będzie opiniować zasadność wydawania pewnych rzeczy, czy to za granicą, czy w języku polskim, wydawnictwo będzie to przygotowywać, zlecać tłumaczenia z języka polskiego na obcy czy z języka obcego na polski i my będziemy, chociażby przy okazji realizacji projektu „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, dystrybuować te materiały do tego odbiorcy, dla którego zostaną one przygotowane.

Jeśli chodzi o drugie pytanie pani senator dotyczące reakcji naszego Biura Współpracy Międzynarodowej na kampanie dyfamacyjne, to one były przede wszystkim reakcją na pojawiające się oskarżenia Polski przede wszystkim o współudział w Holocauście. Przede wszystkim reagowaliśmy na takie sformułowania pojawiające się w przestrzeni publicznej, medialnej jak chociażby „polskie obozy zagłady”. Tutaj reakcja następowała właściwie automatycznie, natychmiast. Tak samo pojawiały się informacje o polskich gettach, np. „polish ghetto”. Tutaj mam jeszcze chociażby takie wydarzenia jak publikowanie artykułów, w których te informacje się pojawiały, w poczytnych czasopismach, gazetach w Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych czy Kanadzie. Jest coraz większe zrozumienie, jeśli chodzi o nasze stanowisko i spora część tych nieprawdziwych informacji jest modyfikowana przez autorów bądź wydawców.

Jeśli chodzi o trzecie…

(Głos z sali: O współpracę.)

Tak. Jeśli chodzi o kwestię remontów grobów i cmentarzy, to tutaj mamy niejako 2 pola. Jeśli chodzi o terytorium Rzeczypospolitej, to oczywiście się to odbywa w ścisłej współpracy z administracją samorządową. Przede wszystkim musimy tutaj blisko współpracować z tymi podmiotami, które są gospodarzami danych miejsc. A więc wszelkie tego typu działania najpierw są uzgadniane na tym poziomie, a dopiero potem przystępujemy do konkretnych działań.

Jeśli chodzi o kwestie związane z odnawianiem cmentarzy i grobów poza granicami państwa polskiego, to z jednej strony nawiązujemy współpracę z lokalnymi władzami, czynnikami decyzyjnymi, ale bardzo często w tę akcję włączają się też organizacje polonijne. A więc tutaj bardzo szeroko zachęcamy do tej współpracy za granicą. I tak to miało np. miejsce ostatnio w Rusape. Cmentarz w Rusape w Zimbabwe został odnowiony, cmentarz polskich wychodźców ze Związku Sowieckiego, odzyskał swój blask i jest to teraz godne miejsce pochówku Polaków, którym nie dane było wrócić do Polski z tej tułaczki wojennej. A więc to nie są działania, które podejmujemy na własną rękę. To są działania, które są uzgadniane, a potem realizowane ze wszystkimi czynnikami, które są tutaj istotne, aby te działania były skuteczne. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś jeszcze z państwa senatorów?

Pani senator Matecka. Bardzo proszę.

Senator Ewa Matecka:

Dziękuję bardzo.

Co prawda bezpośrednie moje pytanie nie będzie dotyczyło roku 2021, ale temat, o który będę pytała, pojawił się właśnie na koniec roku 2021. Proszę powiedzieć, czy podjęto już jakieś działania, a jeśli tak, to w jakim zakresie i jakie, konkretnie w sprawie utworzenia nowego muzeum przy IPN, za który w całości odpowiedzialny jest IPN. Mam tu na myśli inwestycję, za którą jest odpowiedzialny prezes IPN, za nadzór nad tą inwestycją itd. Proszę powiedzieć, co zostało już w tym zakresie poczynione. Dziękuję bardzo.

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Pani senator pyta o Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie. To prawda, mocą ustawy Instytut Pamięci Narodowej stał się instytucją prowadzącą czy prezes jest nadzorującym to muzeum. Tutaj przede wszystkim pierwszą decyzją było powołanie dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych. Został nim prof. Filip Musiał, dotychczasowy dyrektor oddziału krakowskiego Instytutu Pamięci Narodowej. Został przygotowany, opracowany jest w trakcie konsultacji regulamin Muzeum Żołnierzy Wyklętych na Rakowieckiej. Rozpoczęły się prace przygotowawcze dotyczące inwestycji, która ma być tam w najbliższych latach zrealizowana. Oczywiście pierwszym krokiem, który wykonał prezes Instytutu Pamięci Narodowej po przejęciu muzeum na ulicy Rakowieckiej, było zarządzenie inwentaryzacji całego muzeum w każdej z możliwych sfer działalności, łącznie z inwentaryzacją zbiorów, które znajdują się w muzeum. Z tego, co mi wiadomo, te inwentaryzacje przebiegają sprawnie, żadnych większych problemów tam nie zaobserwowaliśmy. Kończy się też inwentaryzacja zbiorów. Na początku czerwca taki raport wpłynie do prezesa instytutu i będziemy wiedzieć – tak naprawdę będzie to taki raport otwarcia – na jakim etapie jesteśmy i jakie działania musimy podjąć, aby rozpocząć realizację inwestycji. Przypomnijmy, że tam jest już zaakceptowany projekt tego muzeum. Ten projekt został oszacowany na dosyć sporą kwotę. Trwają teraz analizy nad wykonalnością tego projektu, również pod względem finansowym. I musimy też zinwentaryzować same budynki, które pod względem technicznym wchodzą w skład Muzeum Żołnierzy Wyklętych. Na dzień dzisiejszy do końca roku 2022 w budżecie muzeum nie ma środków finansowych, które pozwalałyby rozpocząć inwestycję w pełnej skali. A więc poprzednia dyrekcja Muzeum Żołnierzy Wyklętych zarezerwowała tylko te środki, które były konieczne dla podstawowego funkcjonowania tego muzeum.

(Senator Ewa Matecka: Czy mogę zadać jeszcze jedno pytanie?)

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Oczywiście.

Proszę.

Senator Ewa Matecka:

Wobec tego, Panie Prezesie, proszę powiedzieć, jak wygląda sytuacja finansowa. Bo w projekcie ustawy zmieniającej ustawę o IPN i na posiedzeniu komisji kultury była mowa o tym, że koszty tej inwestycji to jest 700 milionów zł, czyli koszty wzrosły o ok. 400 milionów. Mówi pan, że nie ma środków. Jak rozumiem, trzeba będzie te środki pozyskać. Jakie są wobec tego plany? Jakie mają być źródła kontynuowania tej inwestycji?

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Pani Senator, przede wszystkim mówimy o kwocie całościowej rozłożonej na plan wieloletni, nie mówimy o budżecie jednorocznym. I ten wieloletni plan inwestycyjny jest w trakcie opracowywania. Czyli tak na dobrą sprawę będziemy mogli oszacować to, kiedy ten plan zostanie przygotowany. Natomiast jeśli chodzi o źródła, z których będziemy pozyskiwać te środki, to tutaj przede wszystkim – Pani Dyrektor, proszę mnie poprawić – jest to kwestia dotacji, którą muzeum uzyska z budżetu państwa. Tą dotacją będzie dysponował dyrektor muzeum, realizując projekt.

Senator Ewa Matecka:

To ostatnie pytanie. Mówił pan prezes, że koszty projektu przedstawione są już oszacowane i są znacznie wyższe niż możliwości. Nie wiem, czy dobrze zrozumiałam. Jeżeli tak, to jakie są te szacunki?

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Mówimy tutaj o pewnym takim prowizorycznym oszacowaniu tego projektu, który został przygotowany wcześniej. To nie jest kwota, która jest kwotą zaakceptowaną, finalną, którą trzeba będzie wyasygnować. Tutaj o tym zadecyduje analiza, którą przygotowujemy. Pani senator wspomniała o kwocie 700 milionów. Tak to było szacowane na poziomie, kiedy opracowywano ten projekt. To się działo poza instytutem, przed przejęciem muzeum przy Rakowieckiej przez Instytut Pamięci Narodowej. My jesteśmy teraz na etapie oceniania tego, na ile ten projekt jest realizowalny, jeżeli chodzi o te wcześniej zakładane kwoty.

(Senator Ewa Matecka: Czyli mogę przypuszczać, że kwoty będą większe, skoro to budzi państwa zrozumiały niepokój, jak rozumiem, bo w przeciwnym razie nie byłoby chyba większego problemu. I o to mi tylko chodziło, czy to będą wyższe kwoty niż te szacowane na początku.)

Rozumiem, Pani Senator, to pytanie. Jeszcze raz odpowiem: na obecnym etapie nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć precyzyjnie na to pytanie, czy to będzie więcej, czy to będzie mniej. Kiedy się analiza pojawi, będzie ona również zaopatrzona w te kwestie finansowe, wówczas będziemy mogli taką informację przekazać.

Senator Ewa Matecka:

Wobec tego, Panie Przewodniczący, czy my jako komisja możemy się zwrócić z taką prośbą, żeby IPN przedstawił nam już te szacunki, które będą przyjęte przez IPN na piśmie? Czy jest to możliwe?

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Zawsze. Nawet nie komisja, pani senator też może zwrócić się o to.

Senator Ewa Matecka:

Wobec tego bardzo proszę, Panie Prezesie, o przedstawienie na piśmie, jak już będziecie państwo pewni i mieli to wszystko dobrze oszacowane, na jakim to jest poziomie. Dziękuję.

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Pani Senator, oczywiście przekażę tę prośbę panu prezesowi. Jest też ze mną pani dyrektor generalna. Tak że z całą pewnością taka informacja do państwa wpłynie. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Jeżeli nie ma więcej pytań, to…

A, pan senator Mamątow. Proszę.

Senator Robert Mamątow:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Ja chciałem podziękować za pracę IPN. Moim zdaniem jest to instytucja niezbędna po czasie komunistycznym, po tych wszystkich szkodach, jakie zostały wyrządzone naszej ojczyźnie i historii Polski. Tak że musicie państwo przywracać bohaterów, którzy byli świadomie wymazywani z naszej historii. I za to państwu dziękuję. Dziękuję też za dział edukacji, bo tu jesteście państwo bardzo dobrze postrzegani przez dyrektorów szkół. Wiem, bo mam z nimi kontakt. Tak że za to też bardzo dziękuję.

Tylko przed jedną rzeczą przestrzegam. Tu pani senator poruszyła temat Muzeum Żołnierzy Wyklętych przy ulicy Rakowieckiej. Jakiekolwiek byłyby to kwoty, to po prostu trzeba tam zainwestować. Chodzi tylko o to, żeby nie zniszczyć tego, co jest, bo czasami próba jakiejś nowej adaptacji może zniszczyć to, czego się później już nie da odtworzyć. Ja coś na ten temat wiem, bo w Ostrołęce też jest Muzeum Żołnierzy Wyklętych. Ja znam Muzeum Żołnierzy Wyklętych i osób represjonowanych na Rakowieckiej i ten budynek powinien zostać nietknięty, szczególnie, jeśli dobrze pamiętam, ten X pawilon powinien zostać nietknięty. Oczywiście jakaś konserwacja, żeby to nie ulegało degradacji, musi być przeprowadzona, ale chodzi o to, żeby każdy, kto tam przyjdzie, faktycznie miał ogląd tego, co ludzie przeżywali za to, że kochali Polskę, Żołnierze Wyklęci. Tylko to chciałem powiedzieć. Dziękuję bardzo.

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze, za te ciepłe słowa pod adresem Instytutu Pamięci Narodowej. To rzeczywiście nasze zadanie. Jesteśmy dumni z tego, że możemy przywracać pamięć o polskich bohaterach. To też pewna symbolika. Spotykamy się w rocznicę zamordowania rotmistrza Witolda Pileckiego, wielkiego bohatera Polski XX w. Jeszcze raz bardzo dziękuję za te słowa.

Jeśli chodzi o prace, które będą prowadzone na terenie muzeum przy Rakowieckiej, to przede wszystkim one muszą być prowadzone zgodnie z zasadami konserwatorskimi. To jest kompleks wpisany do rejestru zabytków, więc tutaj mamy już jasne wytyczne, że pewnych rzeczy po prostu robić tam nie będzie można. Ale oczywiście tam, gdzie będzie można, będziemy wznosić nowe kubatury dla potrzeb muzeum, bo muzeum musi też być nowoczesne. Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Bardzo dziękuję.

Ja chciałbym zadać pytanie. Tutaj mamy w informacji wydawnictwo IPN i w pozycji „Varia”, czyli różne, jest imponująca ilość 1 tysiąca 236 pozycji. Chciałbym zapytać: w jaki sposób finansowane są te publikacje? Czy to są publikacje pracowników etatowych IPN, a jeżeli tak, to czy oni są za to jeszcze dodatkowo wynagradzani, czy to jest w ramach ich pracy etatowej?

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Panie Przewodniczący, już wyjaśniam. Tutaj sprawa jest bardzo klarowna. Otóż wydawnictwo posiada swój własny budżet wyodrębniony z budżetu Instytutu Pamięci Narodowej i w ramach tego budżetu prowadzi działalność wydawniczą. Pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej, którzy przygotowują swoje prace, wykonują to w ramach obowiązków służbowych, a więc nie otrzymują za to dodatkowego wynagrodzenia, bo to wynagrodzenie już pobierają w formie miesięcznego uposażenia. Oczywiście my płacimy honoraria autorom zewnętrznym, to oczywiste, tak samo jak tym, którzy świadczą usługi na rzecz instytutu w tym przedziale wydawnictwa, jak chociażby tłumaczom, którzy przygotowują tłumaczenia obcojęzyczne bądź polskie tłumaczenia książek obcojęzycznych. A więc tutaj mamy bardzo jasno określone reguły finansowania: pracownicy nie otrzymują dodatkowych gratyfikacji z racji złożenia do druku pracy, która jest wynikiem ich obowiązków służbowych.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję.

Mówił pan prezes o tych reakcjach na dyfamacje. Czy w jakimkolwiek zakresie była współpraca z Polską Fundacją Narodową?

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Nie, Panie Przewodniczący, w tym zakresie…

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Fundacja, która została stworzona m.in. po to właśnie, żeby reagować na takie dyfamacje, nie współpracuje z IPN.

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

W tym zakresie, o którym pan przewodniczący mówi, nie.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Ciekawe.

Dosyć często rzeczywiście w tych ramach dyfamacyjnych w przestrzeni medialnej są reakcje, ale szczerze mówiąc, za każdym razem słyszałem o reakcjach dyplomatycznych, czyli naszych ambasadorów w danym kraju, a jakoś nie słyszałem – nie dlatego, że nie chciałem usłyszeć – o tych reakcjach IPN. Jak to się mogło dziać?

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Panie Przewodniczący, może dwa słowa o tym, jak ten proces wygląda z naszego punktu widzenia.

Jeśli można, jeszcze odniosę się do działań Polskiej Fundacji Narodowej. Ja jednak wychodzę z założenia, że jeżeli jest kilka podmiotów reagujących na dyfamacje niezależnie od siebie, możliwość uzyskania pozytywnego wyniku wzrasta. Jeśli chodzi o cały ten proces dyfamacyjny czy reakcje na dyfamacje, to ten proces się odbywa na poziomie Biura Współpracy Międzynarodowej. Kiedy tylko zostaniemy poinformowani lub sami stwierdzimy w przeglądach prasy zagranicznej, mediów zagranicznych, że pojawiły się określenia, na które trzeba zareagować, wówczas odbywa się to na poziomie natychmiastowego maila najczęściej, telefonu, jeśli zachodzi taka potrzeba, do autora bądź wydawcy z prośbą o wskazanie miejsca, gdzie pojawia się to wyrażenie, które chcemy, aby zostało zmienione, i wskazujemy, jak powinna brzmieć ta właściwa forma. I to się odbywa na poziomie takim absolutnie roboczym. My dążymy do tego, żeby te określenia znikały z publikowanych już czy opublikowanych materiałów. Czasami oczywiście redakcja czy autor wprowadza to, czasami pojawia się wyjaśnienie gdzieś pod artykułem o niestosowności danego wyrażenia. Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

I ostatnia rzecz. My tutaj tę dyskusję z panem senatorem Mamątowem od lat prowadzimy. Ja przychylając się do tego, że absolutnie powinna być poszerzana wiedza historyczna, zwłaszcza młodzieży, patrząc i słuchając, co młodzież wygaduje, niespecjalnie widzę skutki dobroczynne działalności IPN, ponieważ uważam, że młodzież coraz mniej wie na temat naszej historii. Niestety, z żalem muszę to powiedzieć. Także uważam – wyrażałem to wielokrotnie – że ten rozbuchany budżet IPN w momencie, kiedy pewne zadania, wydawałoby się, powinny po tylu latach działania gdzieś do jakiejś konkluzji zmierzać i być ograniczane, coraz to bardziej jest powiększany. Także nie rozumiem tego do końca, dlaczego to akurat IPN będzie się zajmował tworzeniem nowych muzeów, skoro do tej pory robiły to zupełnie inne podmioty. Tyle w ramach polemiki z panem senatorem Mamątowem, z którym sobie rozmawiamy na ten temat od dobrych 11 lat.

(Senator Robert Mamątow: Ja jestem za, a pan jest przeciw.)

Tak. Jak powiedział przed chwilą pan senator Mamątow, senator Mamątow jest za, a ja jestem bardziej sceptyczny co do aż takich wydatków w tym dziale. No ale to jest, że tak powiem, moja opinia, którą czasami też wyrażam.

W każdym razie bardzo chcieliśmy podziękować panu prezesowi za obecność. IPN szczytnie odróżnia się od innych podmiotów, które powinny tutaj przychodzić, jak Trybunał Konstytucyjny czy nasi koledzy z Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Za każdym razem jest to bardzo wzbogacające i dziękuję bardzo za osobiste przybycie.

Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski:

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Bardzo dziękuję za te słowa dla nas bardzo ważne, ponieważ mamy pewność, że Senat, państwo senatorowie zauważacie naszą działalność. Z tego się cieszymy, chociaż słyszę głosy polemiczne i to jak najbardziej pożądane.

Panie Przewodniczący, odnosząc się jeszcze, jeśli mogę, w dwóch słowach do młodzieży i wiedzy historycznej, powiem tak. Otóż właśnie w instytucie od początku roku realizujemy przedsięwzięcie badań socjologicznych o bardzo szerokiej skali, jeśli chodzi o wiedzę historyczną młodych Polaków. Chcemy uzyskać bardzo jasny, precyzyjny obraz tego, co młodzi ludzie wiedzą, w jakich aspektach tej wiedzy brakuje. I my nasze działania będziemy kształtować i kierować w te segmenty, które wymagają interwencji. Nie chcemy działać na oślep, chcemy bardzo precyzyjnie wiedzieć, do kogo i z czym mamy przyjść. Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Na pewno życzymy państwu sukcesów.

(Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Karol Polejowski: Bardzo państwu dziękuję, Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo.)

Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo za przybycie.

Zamykam ten punkt.

Minuta przerwy technicznej. Za chwilę pan minister Warchoł przedstawi nam…

(Przerwa w obradach)

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Panie Ministrze, pan może z każdego miejsca na tej sali przemawiać. Tak że zapraszam.

Punkt 2. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o przetwarzaniu informacji kryminalnych (druk senacki nr 707, druki sejmowe nr 2203 i 2221)

Przechodzimy do punktu drugiego: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o przetwarzaniu informacji kryminalnych.

Żeby nie powielać i nie mówić zbyt długo, to ja wszystkim zgromadzonym powiem, że z tego, co wiem, ten projekt został przyjęty przez Sejm bez głosów sprzeciwu i nie było żadnych poprawek.

Tak że, Panie Ministrze, proszę przedstawić projekt krótko, zwięźle. Bardzo proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcin Warchoł:

Bardzo dziękuję.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Projekt ma na celu poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wielokrotnego i nieograniczonego przeszukiwania centralnego systemu ksiąg wieczystych o 2 podmioty: Szefa Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych i KRUS.

Otóż obecny system jest wyłącznie papierowy. Przeszło 25 tysięcy wniosków, zapytań o informację dotyczącą ksiąg wieczystych, 21 tysięcy 267 z Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych i ok. 5 tysięcy 506 postępowań hipotecznych. To są liczby, które pokazują, że mamy do czynienia z ogromną ilością papierologii, biurokracji. Po wpłynięciu tego typu wniosku sekretariat, sąd musi ten wniosek zaakceptować, następnie dokonać wyszukania w księdze wieczystej zgodnie z wnioskiem, a następnie odpisać również w formie pisemnej. Proponujemy w związku z tym zamianę tego typu pracochłonnej i żmudnej procedury na elektroniczne, automatyczne wyszukiwanie przez podmioty uprawnione. Pozwoli to na oszczędzenie kosztów, nakładu sił osób i przyspieszy rozpoznawanie spraw innych, które czekają w kolejce, chociażby wpisy hipotek do ksiąg wieczystych, gdzie rzeczywiście sekretariaty wydziałów wieczystoksięgowych są tym wąskim gardłem. Związane to jest z obsługą korespondencji papierowej w dużej mierze. Dlatego też uważamy tę zmianę za konieczną, przyspieszającą proces automatyzacji ksiąg wieczystych i kolejny krok do elektronizacji systemu wymiaru sprawiedliwości. W tej chwili już co trzecia sprawa wpływająca do sądu jest załatwiana w formie elektronicznej. Liczba zapytań do ksiąg wieczystych stale się powiększa, więc po ubiegłorocznym wprowadzeniu 1 lipca elektronicznego systemu doręczeń i 1 grudnia Krajowego Rejestru Zadłużonych są to kolejne reformy mające na celu informatyzację wymiaru sprawiedliwości. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Bardzo proszę, Panie Mecenasie, o zabranie głosu.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Mirosław Reszczyński:

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!

W opinii biura ustawa nie budzi zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Mamątow.

Senator Robert Mamątow:

Składam wniosek o przyjęcie ustawy w formie takiej, jaka została przedstawiona, tzn. bez poprawek.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

A może jakaś dyskusja?

(Senator Robert Mamątow: No, jak pan przewodniczący chce…)

Nie. Dziękuję bardzo za ten wniosek. Myślę, że tutaj nie ma co dyskutować.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcin Warchoł:

Jeszcze tylko tytułem uzupełnienia powiem o jednej rzeczy. Wielokrotnie jestem pytany, również przez szanowne panie i panów senatorów, o to, jak wyglądają dalsze reformy wydziałów ksiąg wieczystych. Otóż informuję, że w dniu dzisiejszym wysyłam do uzgodnień międzyresortowych i do RCL projekt dopuszczający notariuszy do ksiąg wieczystych. Jest to przełomowy projekt, który znacznie uprości, skróci i przyspieszy czas oczekiwania na wpis hipoteki do księgi wieczystej. Jest to bardzo ważny projekt. Notariusze, oprócz referendarzy, będą mieli możliwość dokonywania tego typu wpisów, a wiemy, że dziś w dużych miastach wojewódzkich trwa to przeszło rok. Nie jest to wina oczywiście ministra sprawiedliwości. Związane to jest z pandemią, z boomem inwestycyjnym, a także z ustawą o użytkowaniu wieczystym, która obciążyła wydziały wieczystoksięgowe. Jest to najwyższy czas, żeby przełamać ten monopol referendarzy w tym zakresie. Te środki pozwolą na to, żeby referendarze wrócili do orzekania. Już dziś mogą wykonywać… mają wiele istotnych uprawnień w toku postępowania sądowego. Natomiast to, czego potrzebujemy, to jest radykalne przyspieszenie postępowań wieczystoksięgowych. I to się stanie dzięki temu, że notariusze będą mogli również dokonywać tych wpisów, oprócz właśnie referendarzy. Mam nadzieję, że Rada Ministrów szybko przyjmie ten projekt i niebawem spotkamy się w Senacie, żeby o nim dyskutować. Dziękuję.

Przewodniczący Aleksander Pociej:

Dziękuję bardzo.

To jest ciekawa koncepcja, ale dobrze by było również, żeby ministerstwo w tym kontekście – ja jestem za tym, żeby dawać takie możliwości notariuszom, ponieważ w ogóle ta reforma notariatu sprzed 30 lat zmieniła oblicze i szybkość działania w obrocie wieczystoksięgowym – zastanowiło się, czy nie uregulować w podobny sposób, jak to jest u adwokatów i radców prawnych, odpowiedzialności zawodowej i żeby również notariusze mieli dwuinstancyjność, a nie jednoinstancyjność, bo później tylko i wyłącznie ministerstwo może się tym zająć, a często nie ma czasu. Gdybyście państwo o tym również pomyśleli, pracując nad tymi rozwiązaniami, to myślę, że przyniosłoby to jakiś pozytywny skutek. Dziękuję bardzo.

Jest wniosek senatora Mamątowa.

Poddaję go pod głosowanie.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem projektu bez poprawek?

5 osób na sali jednogłośnie, wszyscy za.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Nikt się nie wstrzymał na sali i nikt nie był przeciw.

(Starszy Sekretarz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Elżbieta Owczarek: 10 za, jednogłośnie.)

10 osób za, nikt ni był przeciw, nikt się nie wstrzymał.

Pozostaje nam wskazanie osoby, która będzie to referowała. Widzę, że pan senator Mamątow się zgłasza. Jeżeli nie ma sprzeciwu, to dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Zamykam posiedzenie. Dziękuję, Panie Ministrze, za przybycie.

(Koniec posiedzenia o godzinie 13 minut 03)