Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (98.)

w dniu 9 grudnia 2021 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy (druk senacki nr 577, druki sejmowe nr 1227 i 1685).

2. Rozpatrzenie ustawy o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych (druk senacki nr 565, druki sejmowe nr 1676 i 1744).

3. Rozpatrzenie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (druk senacki nr 570, druki sejmowe nr 1630, 1708 i 1708-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 13 minut 31)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Kazimierz Kleina)

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Otwieram posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.

Witam wszystkich bardzo serdecznie. Witam ministrów. Widzę, że pan minister Skuza i…

(Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Izabela Antos: Minister Antos, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Dzień dobry. Zastępca szefa kancelarii.)

Zdalnie, dobrze. Witam. Witam wszystkich przybyłych na nasze posiedzenie.

Przedmiotem naszego posiedzenia jest, po pierwsze, rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy, po drugie, rozpatrzenie ustawy o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych, po trzecie, rozpatrzenie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022.

Witam senatorów i gości zdalnie pracujących.

Pytam senatorów zdalnie pracujących i tych na sali, czy są uwagi do porządku posiedzenia. Nie ma.

W takim razie możemy pracować według ustalonego porządku.

Proszę państwa, nasze posiedzenie odbywa się w sposób hybrydowy, a więc część senatorów i gości jest obecna na sali, część senatorów i gości pracuje zdalnie. Wszystkich was witam serdecznie. Senatorowie pracujący zdalnie oczywiście znają procedury obowiązujące w Senacie. Mogą w każdej chwili, po otrzymaniu zgody prowadzącego posiedzenie, zabierać głos, zgłaszać poprawki. Mogą oczywiście uczestniczyć w głosowaniach na zasadach, które są wszystkim nam znane.

Informuję, że nasze posiedzenie jest transmitowane przez internet.

Pytam także, czy w posiedzeniu uczestniczą osoby prowadzące działalność lobbingową w rozumieniu prawa. Nie ma takich osób.

Chyba wszystkie kwestie porządkowe, które powinny zostać przez mnie zapowiedziane, zostały zapowiedziane.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy (druk senacki nr 577, druki sejmowe nr 1227 i 1685)

Proszę państwa, w takim razie przystępujemy do rozpatrzenia punktu pierwszego naszego posiedzenia, a więc do rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy.

Bardzo proszę, kto z państwa ministrów będzie referował tę ustawę? Kto z rządu jest odpowiedzialny za ustawę?

(Głos z sali: Minister Woś i…)

Miał być pan minister Woś, ale jeszcze go nie ma. Czy jest ktoś z dyrektorów departamentów lub inne osoby odpowiedzialne za ten projekt?

(Dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Karnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Rafał Kierzynka: Tak, Panie Przewodniczący. Nazywam się Rafał Kierzynka, jestem dyrektorem Departamentu Legislacyjnego Prawa Karnego w Ministerstwie Sprawiedliwości, który do pewnego stopnia odpowiada za ten projekt.)

To jest ustawa o Narodowym Banku Polskim…

(Dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Karnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Rafał Kierzynka Tak, to jest ustawa o Narodowym Banku Polskim, ale jej przedmiot odnosi się tak naprawdę do kwestii fałszowania pieniędzy, czyli do obszaru prawa karnego w pewnym sensie.)

A czy pan minister dotrze? Czy ma pan jakąś orientację…

(Dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Karnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Rafał Kierzynka: Niestety nie umiem odpowiedzieć na to pytanie.)

A czy może pan się skontaktować z panem ministrem? Bo musimy mieć jasność, że pan jest upoważniony do reprezentowania rządu w tej sprawie. Jeżeli nie, to może byśmy… Może pan w międzyczasie by się zorientował, a my byśmy rozpoczęli drugi punkt, czyli rozpatrzyli ustawę o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r.

Proszę bardzo, czy… O, już jest pan minister. To dobrze. To w takim razie możemy…

Pan minister Woś, witam bardzo serdecznie.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś: Dzień dobry.)

W takim razie rozpatrujemy ustawę o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy.

Panie Ministrze, bardzo proszę o krótką prezentację tej ustawy.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś:

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Mam przyjemność powiedzieć dwa zdania o ustawie o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz o zmianie kodeksu karnego wykonawczego, do których to zmian rząd jest ustosunkowany pozytywnie. Ustawa zawiera 2 podstawowe, wiążące się ze sobą w naszej ocenie, zmiany dotyczące szeroko rozumianego prawa karnego i wykonawstwa, porządkujące też trochę system w tym zakresie. W art. 1 jest zmiana ustawy o Narodowym Banku Polskim polegająca na zmianie dotychczasowego zarządzenia, to znaczy w miejsce dotychczasowego zarządzenia, które wydaje prezes Narodowego Banku Polskiego, o sposobie postępowania ze znakami pieniężnymi… W wyniku zmiany konstytucji i źródeł prawa winno to być regulowane rozporządzeniem. Ustawa przewiduje, że będzie to rozporządzenie wydawane przez ministra sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii prezesa Narodowego Banku Polskiego.

Druga zmiana obejmuje sposób postępowania także z pieniędzmi, można powiedzieć, ale w ramach kodeksu karnego wykonawczego. Chodzi mianowicie o zmianę wysokości składki potrącanej na fundusz aktywizacji zawodowej więźniów – z 45% do 51%. Zmiana ta została zaproponowana w wyniku zmian podatkowych, które wchodzą 1 stycznia w życie, oraz podniesienia płacy minimalnej. Ta konkretna zmiana została zaproponowana przez Centralny Zarząd Służby Więziennej, poparta została przez rząd, poparta przez Sejm, zgłoszona jako poprawka sejmowa. Także z opiniami legislatorów, m.in. legislatorów Ministerstwa Sprawiedliwości… Zgodnie w wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 1999 r., słynnym wyrokiem, sygn. K 25/98, który określa zakres, szerokość dopuszczalnych poprawek… W tym zakresie nie było wątpliwości, że akurat tego rodzaju poprawka może zostać przedłożona. Ma ona związek, jak wspomniałem, z potrąceniami. W związku ze zmianami podatkowymi, z podniesieniem płacy minimalnej, wysokość pensji otrzymywanych przez więźniów w ramach pracy dla więźniów, którzy otrzymują wynagrodzenia minimalne, wzrosłaby do takiego stopnia, który, jak wskazują specjaliści od penitencjarystyki, byłby, no, niewspółmiernie wysoki, nawet dwukrotnie wyższy, biorąc pod uwagę różne potrącenia, które mieli… W związku z tym zostało zaproponowane, żeby była podwyżka. I będzie to podwyżka na poziomie ok. 30 zł, jeżeli oczywiście ustawa w takim kształcie zyska akceptację pana prezydenta, a wcześniej Wysokiego Senatu, Wysokiej Komisji. Wówczas podwyżka dotycząca pracy dla więźniów wynosiłaby ok. 30zł, 29 zł, licząc od płacy minimalnej. Jeżeli ktoś zarabia więcej, a takich przypadków jest niewiele albo raczej ich nie ma w ramach tych kilkudziesięciu tysięcy osób pracujących czy to na rzecz więziennictwa, czy to z kontrahentami zewnętrznymi…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Przepraszam, Panie Ministrze. To jest ta poprawka, którą posłowie zgłosili? Pan omawia ją teraz?)

Tak, to jest ta poprawka. Sama ustawa dzieli się na 2 części ze sobą związane, można powiedzieć.

W ramach tego, że otrzymają podwyżkę 30 zł… Będzie ona niższa niż przewidywana, bo przewidywana to byłoby kilkaset złotych, w zależności od pensji. Specjaliści z Centralnego Zarządu Służby Więziennej wskazywali, że w ramach procesu wychowawczego, resocjalizacyjnego, nie byłyby wskazane aż tego rodzaju wzrosty, zwłaszcza ze względu na wzrost płacy minimalnej na przestrzeni lat. Stąd propozycja takiego uregulowania, które jednocześnie zapewniałoby odpowiednie wynagrodzenie więźniów i podwyżki w związku ze zmianą podatkową, a z drugiej strony środki te… Ta nadwyżka, można powiedzieć, te 6 punktów procentowych trafiłaby do Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych, z którego to funduszu są budowane m.in. hale produkcyjne, dzięki czemu program „Praca dla więźniów” się stale rozwija.

Będę wdzięczny, jeżeli Wysoka Komisja rozpatrzy tę ustawę pozytywnie. W razie wątpliwości… Dostaliśmy opinię Biura Legislacyjnego co do konstytucyjności przedłożonych poprawek. Nie mamy najmniejszych wątpliwości i służymy tutaj… Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

No, wątpliwości, jakie się pojawiają, dotyczą tego, że mamy ustawę o Narodowym Banku Polskim, a ta część zmian w niewielkim stopniu ma związek z tymi sprawami, o których tutaj… To jest poprawka zgłoszona przez posłów i dotyczy całkowicie innej materii.

Biuro Legislacyjne, pani mecenas, bardzo proszę.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Renata Bronowska:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Szanowni Państwo, Biuro Legislacyjne, jeśli państwo pozwolicie, również podzieli swoją opinię na 2 części. Jedna część będzie dotyczyła art. 1, a druga art. 2 i 3 w zakresie, w jakim odnosi się do art. 2, czyli terminu wejścia w życie tej ustawy.

W zakresie art. 1, który był przedmiotem pierwotnego przedłożenia, zasadniczych wątpliwości nie zgłaszamy. Chcielibyśmy tylko tutaj sugerować ewentualnie dokonanie drobnej korekty językowej. Chodzi mianowicie o wytyczną, która odnosi się do zwrotu lub wypłaty równowartości zatrzymanych znaków pieniężnych. Ponieważ ta wytyczna wiąże się z ochroną słusznych interesów osób, należałoby, od strony redakcyjnej, zamiast słów „zwrotu albo wypłaty” użyć wyrazów „zwrot albo wypłatę równowartości zatrzymanych znaków pieniężnych”, tak aby stylistycznie wiązało się to z ochroną słusznych interesów osób. I to tyle w zakresie art. 1.

Natomiast, jeżeli chodzi o zmiany dotyczące art. 2, to tutaj pozwolę sobie na szerszą wypowiedź. Tak jak wskazał pan minister, w następstwie poprawki zgłoszonej podczas drugiego czytania ustawodawca znowelizował art. 125 § 1 kodeksu karnego wykonawczego. Zmiany zawarte w art. 2 ustawy nie były przedmiotem, tak jak wspomniałam, pierwotnego przedłożenia. W związku z tym stanowią one nowość normatywną, wychodzącą poza przedmiot i cel projektu, a obecnie już ustawy. Ze względu na wymogi konstytucyjne kształtujące parlamentarny proces stanowienia prawa tego rodzaju propozycja legislacyjna powinna stanowić przedmiot odrębnej inicjatywy ustawodawczej. Innymi słowy, w drodze poprawki do ustawy nie powinna być wprowadzana.

Jednocześnie zmiana, która jest tutaj proponowana, a więc zwiększenie procentowego pomniejszania wysokości wynagrodzenia za pracę, która przysługuje skazanemu, i przekazywanie tych środków na Fundusz Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy, jest to poprawka, która naszym zdaniem nie ma również konsekwencji w zakresie przepisu przejściowego, który przesądzałby, jaki będzie wpływ zmiany wysokości potrącenia na wynagrodzenie skazanego przypadające w okresie rozliczeniowym trwającym w dniu wejścia w życie tego art. 2 nowelizacji. Innymi słowy, czy wyższe potrącenie należy zastosować również w odniesieniu do wynagrodzenia przysługującego za pracę, za którą nie wypłacono jeszcze tego wynagrodzenia, a praca została wykonana przed dniem wejścia w życie tej nowelizacji? Naszym zdaniem tego rodzaju przepis przejściowy, zresztą jak przy każdej ustawie, która wchodzi w system prawny i go modyfikuje, powinien być bezwzględnie umieszczony. W przeciwnym wypadku taki przepis może być oceniany… właściwie brak tego przepisu może być oceniany jako rażący błąd ustawodawcy, który będzie skutkował naruszeniem art. 2 konstytucji, czyli zasady demokratycznego państwa prawnego w aspekcie bezpieczeństwa prawnego.

Kolejna uwaga dotyczy art. 3 w zakresie, w którym wskazuje on jako termin wejścia w życie art. 2 dzień następujący po dniu ogłoszenia tej ustawy, czyli praktycznie bez okresu vacatio legis. I znowu, z art. 2 konstytucji wynika m.in. nakaz odpowiedniej vacatio legis, czyli nakaz zagwarantowania adresatom odpowiednio długiego okresu dostosowawczego. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego vacatio legis musi mieć długość odpowiednią do treści i charakteru aktu prawnego. Racjonalny i odpowiedzialny ustawodawca powinien zachować się lojalnie wobec adresatów, zaś odpowiedniość vacatio legis rozpatrywać trzeba w związku z koniecznością umożliwienia adresatom odpowiedniej reakcji na nowe przepisy.

Jednocześnie chciałabym tutaj przywołać treść art. 4 ust. 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, który wprost wskazuje, w jakich okolicznościach można odstąpić od vacatio legis. Mianowicie rezygnacja z vacatio legis jest dopuszczalna jedynie wówczas, gdy ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie. Można mieć wątpliwość, czy opiniowana ustawa w odniesieniu do art. 2 nowelizacji spełnia te warunki. Nie jesteśmy w stanie tego ustalić chociażby właśnie z tego powodu, iż uzasadnienie nie odnosi się do tej kwestii – zmiany te zostały wprowadzone, tak jak wskazałam na początku, w ramach drugiego czytania projektu tej ustawy w Sejmie.

Jednocześnie regulacja ta budzi zastrzeżenia natury legislacyjnej. Otóż zgodnie z art. 92 zasad techniki prawodawczej jedną ustawą zmieniającą nowelizuje się tylko jedną ustawę. Odstąpienie od tej zasady jest możliwe wtedy, gdy między zmienianymi ustawami występują niewątpliwe związki tematyczne lub do zrealizowania zamiarów prawodawcy jest niezbędne jednoczesne dokonanie zmian w kilku ustawach. To się wielokrotnie dzieje, natomiast naszym zdaniem, w przeciwieństwie do stanowiska przedstawionego przez pana ministra, nie ma związków tematycznych pomiędzy zmianą ustawy o Narodowym Banku Polskim i zmianą ustawy – Kodeks karny wykonawczy. Brak tych związków tematycznych powinien mieć wpływ na prawidłowe ukształtowanie treści tej ustawy. Skoro bowiem nie możemy na podstawie meritum zmienianych ustaw odnieść, która z nich ma niejako pierwszeństwo, powinniśmy posłużyć się chronologią przy kształtowaniu treści tej ustawy, a to oznacza, że w pierwszej kolejności jako ustawa zmieniana powinna być wykazana ustawa – Kodeks karny wykonawczy, jako ustawa starsza. To oznaczałoby konieczność zmiany tytułu ustawy i zmiany kolejności przepisów. To tyle, jeżeli chodzi o kwestię legislacyjną.

Na koniec chciałabym jeszcze odnieść się do kwestii merytorycznej, czyli do zmiany, która jest proponowana w art. 2. Chciałabym tylko państwu przypomnieć, iż nowelizacją z 5 stycznia 2017 r. kodeksu karnego wykonawczego zwiększono wysokość potrącenia z wynagrodzenia za pracę przysługującego skazanemu na cele owych funduszy, z 25% do 45%. To było w 2017 r. Obecnie, tak jak powiedział pan minister, następuje dalsze zwiększenie wysokości tego potrącenia. W związku z tym aktualne są też uwagi, które Biuro Legislacyjne przedstawiało przy okazji prac nad tamtą nowelizacją kodeksu karnego wykonawczego. Otóż wynagrodzenie, które otrzymuje skazany, ma stanowić nie tylko zachętę do dalszego, efektywnego wykonywania pracy, ale także przynosić korzyści długofalowe. Po pierwsze, skazany jest ubezpieczony, potrącane są składki na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Po drugie, środki finansowe, które wypracował, są mu przekazywane, gdy zostaje zwolniony po okresie odbycia kary. Te środki mają służyć umożliwieniu skazanemu wywiązywaniu się z jego zobowiązań finansowych względem rodziny, względem Skarbu Państwa, względem osób pokrzywdzonych.

Europejskie Reguły Więzienne przyjęte w 2006 r. oraz Wzorcowe Reguły Minimalne ONZ stanowią, że więźniowie mają otrzymywać za swoją pracę sprawiedliwe wynagrodzenie. Do tej kwestii odnosił się również Trybunał Konstytucyjny, który wywodził prawo więźniów do sprawiedliwego wynagrodzenia z konstytucyjnego nakazu humanitarnego traktowania osób pozbawionych wolności, wyrażonego w art. 41 ust. 4 konstytucji. W związku z tym, że po raz kolejny zmniejszana jest ta realna kwota, którą otrzymują więźniowie, należy się zastanowić, czy to wynagrodzenie będzie miało ten walor sprawiedliwego wynagrodzenia za pracę.

Sugestia Biura Legislacyjnego, ze względu na podniesione wątpliwości konstytucyjne w zakresie art. 2 i w konsekwencji art. 3, jest taka, aby art. 2 skreślić i dokonać odpowiedniej korekty w art. 3 – poprzez skreślenie wyrazów „z wyjątkiem art. 2, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia”. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo, Pani Mecenas.

Panie Ministrze, czy pan mógłby się ustosunkować do tych uwag? Szczególnie do tych wątpliwości konstytucyjnych, wątpliwości co do tego, że w ustawie o Narodowym Banku Polskim regulujemy kwestię wynagrodzenia więźniów.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś:

Oczywiście, Panie Przewodniczący.

Wysoka Komisjo, rozpocznę od tego, że rzeczywiście wszyscy byśmy woleli, żeby było więcej czasu i na przemyślenia, i na procedowanie różnorakich projektów czy zgłaszanie różnorakich inicjatyw legislacyjnych. W tym przypadku Wysoka Komisja, Państwo Senatorowie zdają sobie sprawę, że część zmian podatkowych, która nastąpiła przy okazji przyjmowania ustaw o Polskim Ładzie, to nie były zmiany dyskutowane latami. Rząd podjął decyzję o tym, żeby procedować je możliwie…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Dokładnie ten zarzut postawiliśmy. Nikt nie miał, a raczej bardzo niewiele osób miało możliwość zapoznania się z tymi rozwiązaniami, z Ładem. Słusznie zwraca pan uwagę na ten problem.)

Panie Przewodniczący, ale ja uważam, że słusznie się stało, że miliony Polaków, że 80% Polaków będzie miało więcej środków i że rząd tak sprawnie przeprocedował, we współpracy z parlamentem, te zmiany. W sposób oczywisty powoduje to pewne zmiany wynikowe. Skutek tych zmian, przemyślanych szeroko w kontekście wpływu na wynagrodzenia Polaków i przedsiębiorców, obejmuje także – i to jest bardzo ważne – więźniów. W związku z tym, że te zmiany… Wezmę to na barki Ministerstwa Sprawiedliwości czy Centralnego Zarządu Służby Więziennej. Analiza co do zmian została wykonana na późnym etapie procedowania projektów związanych z Polskim Ładem i została podjęta decyzja o tym, żeby spróbować zachęcić najpierw posłów, teraz państwa senatorów do tego, żeby zrealizować rzecz bardzo roztropną z perspektywy resocjalizacji skazanych. Nie można zgodzić się z zarzutem Biura Legislacyjnego i pani mecenas o pomniejszeniu wynagrodzenia, bowiem także w wyniku tych poprawek, które zostały przyjęte przez Sejm, czyli w wyniku zwiększenia o 6 punktów procentowych obciążenia świadczeń na fundusz aktywizacji zawodowej wynagrodzenia więźniów rosną. Z dniem 1 stycznia, w momencie wejścia w życie zmian podatkowych związanych z Polskim Ładem, wynagrodzenia więźniów rosną. Szacujemy, że będzie to wzrost na poziomie kilkudziesięciu złotych, o których mówiłem na początku. Nie będzie to wzrost o kilkaset złotych, biorąc pod uwagę wzrost płacy minimalnej i biorąc pod uwagę, co dla nas też jest bardzo ważne, podniesienie kwoty wolnej od podatku i progów. W wyniku tego sam Centralny Zarząd Służby Więziennej… Przecież te środki są dostępne dla skazanych, oni z tych środków zaopatrują się chociażby w więziennych kantynach. Z tych środków są spłacane zobowiązane alimentacyjne, to prawda. Chcę państwu przypomnieć, przekazać Wysokiej Komisji, że w tej chwili powszechność zatrudnienia więźniów, m.in. dzięki zmianom wprowadzonym w 2017 r., o których wspomniała pani mecenas, jest na poziomie ponad 86%. Tylu spośród skazanych może pracować.

W wyniku tych zmian… Są przecież konkretne wskazania o spłatach zobowiązań, m.in. zobowiązań alimentacyjnych, dzięki czemu o kilkadziesiąt procent wzrósł poziom spłat zobowiązań alimentacyjnych i tych zobowiązań, które więźniowie mają wobec funduszu alimentacyjnego, czyli wobec państwa. Czyli zapoczątkowane zmiany były pozytywne, a zmiany tutaj zaproponowane nie powodują tego, że więźniowie będą mieli mniej gotówki czy mniejszy dostęp do środków, z których mogą spłacać zobowiązania alimentacyjne, środków, które będą dla nich dostępne po odbyciu kary i wyjściu na wolność czy które mogą spożytkować także w kantynach przy więziennych sklepikach. Te zmiany tego nie powodują. Te zmiany powodują to, że te środki będą mogły służyć, skoro mniejsze są obciążenia podatkowe, mniejszemu obciążeniu także być może budżetu, tak żeby dalej rozwijać program pracy dla więźniów, żeby budować hale produkcyjne, bo to jest podstawowe zadanie i podstawowy wydatek funduszu aktywizacji zawodowej więźniów.

A co do wątpliwości konstytucyjnych, Wysoka Komisjo, to mamy w tym zakresie szereg orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Zakres przedłożenia był, można powiedzieć, często badany przez Trybunał Konstytucyjny i orzecznictwo jest tutaj jednoznaczne. Słynne orzeczenie Trybunału z 2014 r., K 23/12, wprost stanowi, że poprawki także na etapie drugiego czytania mogą być składane. Orzeczenie z 19 czerwca 2002 r., sygn. 11/02, także odnosi się do poprawek wnoszonych w drugim czytaniu i do ich szerokości czy głębokości. No i oczywiście koronny, przytoczony wyrok, K 25/98, z 1999 r. Trybunał wprost stwierdza, że nie ma przeszkód, żeby także na etapie drugiego czytania, czyli sprawozdania komisji, zaproponowana została nowa wersja, nawet odległa od treści zawartych w samej inicjatywie ustawodawczej – to jest w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego – pod warunkiem, że się wiąże… Tak że odległa od treści, ale się wiąże. I w tym przypadku właśnie mamy z tym do czynienia. To znaczy… Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to poproszę pana sędziego, pana dyrektora Kierzynkę czy pana mecenasa Zonia, dyrektora Biura Prawnego Centralnego Zarządu Służby Więziennej, też zresztą doświadczonego legislatora, żeby szerzej o tych wątpliwościach konstytucyjnych się wypowiedzieli. Ja chcę bardzo mocno podkreślić, że w wyniku tej poprawki nie można mówić o zmniejszeniu dostępnych środków, nie można mówić o jakimkolwiek naruszeniu europejskich reguł więziennictwa związanych z wynagradzaniem więźniów czy o mniejszej dostępności środków finansowych czy tym bardziej ubezpieczenia, także ubezpieczenia społecznego, które jest realizowane, bowiem w tym zakresie nie ma zmian. Co więcej, wynagrodzenie, jeśli ustawa w tym kształcie zostanie przyjęta przez Senat, przejdzie… Nie spowoduje to w żaden sposób zmniejszenia, tylko zwiększenie środków dostępnych dla więźniów, co było też dla nas bardzo ważne, kiedy rozmawialiśmy z posłami o tego rodzaju poprawce.

Żeby zmiana miała sens, żeby zachować… no, nie powiem, że spokój penitencjarny, ale żeby ułatwić pracę penitencjarzystom w pionie penitencjarnym Służby Więziennej… Oczywiście najsensowniej byłoby, gdyby ona weszła w życie włącznie ze zmianami podatkowymi albo w możliwie zbliżonym czasie, czyli 1 stycznia, czyli wówczas, kiedy te pensje za styczeń będą naliczane. Pan mecenas Zoń, jeśli pan przewodniczący pozwoli, powie, jaki jest system i dlaczego ta poprawka proponowana przez panią mecenas nie jest konieczna, jak wygląda system naliczania wynagrodzenia i w jakim momencie jest ono wypłacane – nie więźniom, a na subkonta, które są dla nich prowadzone w ramach wydzielonych rachunków. Tak że w sposób oczywisty byłoby lepiej, gdyby to się stało w styczniu, a nie na przykład, nie wiem, w kwietniu czy w maju, bo przez pierwsze miesiące otrzymają więcej, a potem… No, zabieranie komuś, siłą rzeczy, wywołuje niezadowolenie. Przypomnę, że więźniowie – spełnione są tutaj wszelkie standardy związane z prawami człowieka, z europejskimi normami, z konwencjami, które wiążą Rzeczpospolitą – jednak odbywają karę. Chcę przypomnieć, że to nie są wakacje – Wysoka Komisja sobie doskonale z tego zdaje sprawę – tylko odbywanie kary pozbawienia wolności. I uważamy, że taki wzrost wynagrodzenia, jaki miałby miejsce w wyniku zmian podatkowych Polskiego Ładu, byłby niewspółmierny i niekompatybilny wobec bardzo ciężkiej pracy penitencjarnej wykonywanej przez pion penitencjarny Służby Więziennej, przez świetnych psychologów, wychowawców, oficerów, wszystkich funkcjonariuszy Służby Więziennej.

Panie Przewodniczący, jeśli pan pozwoli, to pan mecenas Zoń szeroko wypowie się o konstytucyjności i o związku tych poprawek z pierwotnym przedłożeniem. Będę wdzięczny za wyrażenie takiej zgody.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Bardzo dziękuję panu ministrowi.

No, nie chciałbym, żebyśmy się tutaj zagadywali. Ja oczywiście rozumiem, że panowie jako prawnicy… Szczególnie pan minister sprawiedliwości stoi na straży ładu konstytucyjnego i ładu prawnego. Jeżeli pana ministra nie razi to, że przy okazji ustawy o Narodowym Banku Polskim zmieniamy ustawę – Kodeks karny… No, w takim razie po prostu wszystko jest możliwe w Polsce. Wie pan, no po prostu… Gdyby przyszedł minister sportu i by mówił, że zmienia coś w ustawie o budowie dróg i autostrad, bo widzi związek… Ale jeżeli przychodzi minister sprawiedliwości, kiedy procedujemy ustawę o Narodowym Banku Polskim, i mówi nam senatorom i wszystkim tu obecnym, także tym, którzy się nam przysłuchują, że to ma związek i że to jest ważna sprawa… Ja nie neguję, że to jest ważna sprawa. Panie Ministrze, do nas zgłaszają się także przedstawiciele innych ministerstw i mówią, że w związku z Polskim Ładem tam trzeba zrobić poprawkę, tam znowelizować itd. Czy nie lepiej byłoby, gdybyście państwo w rządzie… My sobie zdajemy sprawę, że to była ogromna zmiana, robiona na łeb na szyję, że wielu spraw nie przepracowano do końca. Bo przecież to, że tych zapisów nie ma, wynika z tego, że w państwa ministerstwie ktoś tego po prostu nie dopilnował, jak były konsultacje ministerialne. Prawda? Ministrowie mają obowiązek… To wynika po prostu ze sposobu procedowania ustaw. Każda ustawa przechodzi analizę w poszczególnych ministerstwach i ministerstwa składają swoje uwagi itd. Ktoś z państwa tego nie dostrzegł i państwo teraz nam mówicie, że przy okazji zmiany ustawy o Narodowym Banku Polskim trzeba to zmieniać. To jest po prostu sytuacja absurdalna. I to jeszcze zmieniać w taki sposób, że ta część dotycząca Narodowego Banku Polski wchodzi w życie po upływie odpowiedniego okresu vacatio legis, a ta dotycząca kodeksu karnego wchodzi w dniu następnym po ogłoszeniu… No przecież to jest nieprzyzwoite. Ja rozumiem, że zaraz pan dyrektor, mecenas czy sędzia, wyjaśni nam to wszystko, ale… W jaki sposób ten zainteresowany człowiek – więzień też jest człowiekiem – ma się dowiedzieć, że takie rozwiązanie wchodzi w życie i że zawarte jest w nowelizacji ustawy o Narodowym Banku Polskim? Jak ten człowiek ma się dowiedzieć o tym, że w ustawie o Narodowym Banku Polskim są przepisy dotyczące jego wynagrodzenia? On już się dowiedział, że w wyniku Nowego Ładu otrzyma wynagrodzenie korzystniejsze, niż miał do tej pory… I wyście to zaakceptowali, wyście to zaakceptowali. Prawda? Czyli pogarszamy sytuację tych ludzi. Oni są więźniami, przestępcami, może nawet strasznymi przestępcami, ale są też ludźmi, którzy tam pracują. Praca jest przyjemnością, może w więzieniu nawet jakimś zaszczytem, że dostali to prawo do pracy… Ale skoro oni dostali na mocy ustawy, która już obowiązuje, informację, że zarobią tyle, a pani mówi, że oni tego nie dostaną, i to z dnia na dzień nawet… I jeszcze muszą tego szukać w ustawie o Narodowym Banku Polskim. Skoro minister sprawiedliwości mówi nam senatorom, że to jest prawidłowe, no to można w Polsce wszystko zrobić, po prostu można wszystko zrobić. To w ogóle po prostu nic nie ma sensu…

Teraz pan sędzia będzie nam to tłumaczył – powie, że jest prawidłowo, że artykuł ten i tamten, że kodeks, że wystąpienie itd. Po prostu ręce opadają. Ja w ogóle nie wiem, co powiedzieć… Jestem w parlamencie… Po raz pierwszy byłem w 1997 r. i w zasadzie od tego czasu tutaj jestem, ale czegoś podobnego jeszcze w życiu nie widziałem, żeby przychodził minister sprawiedliwości i takie rzeczy opowiadał. No to jest po prostu… Mnie jest wstyd, że w jakiś sposób ja muszę ten problem rozwiązać, a ministrowi sprawiedliwości, odpowiedzialnemu za poprawną legislację, nie jest wstyd. On mówi, że to jest dobre i piękne. No, nie wiem… Pewnie pan sędzia… Zawsze się znajdzie sędzia, który to wytłumaczy. No po prostu… No, nie. Ja nie wiem, czy coś robić, czy nie, czy po prostu wstać i wyjść, i koniec. Dla ministrów to jest normalna sprawa. Już nam obiecywano, także w tej komisji, że nie będzie więcej takich rzeczy. Panowie ministrowie to obiecywaliście, że nie będzie w ustawie o sporcie zmieniana kwestia dróg publicznych, a w ustawie o edukacji – spraw związanych z jakimiś innymi rzeczami. Tymczasem nagminnie to się robi. No, kompletny bajzel i zasłanianie się tym, że to są wielkie, dobre zmiany dla Polaków. Tak, my chcemy, żeby były wprowadzane dobre zmiany dla Polaków, ale żeby one były w sposób przyzwoity robione, przyzwoity.

Czy pan sędzia chce jeszcze coś powiedzieć?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś: Panie Przewodniczący, nie tyle chce, co jest proszony o to, żeby… Szanując zdanie pana przewodniczącego…)

To niech mi odpowie na te moje wątpliwości.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś:

…i pana wątpliwości, Panie Przewodniczący, przypomnę, że ustawa o NBP wprost dotyczy materii, za którą odpowiedzialny jest minister sprawiedliwości, dotyczy uprawnień związanych z ministrem sprawiedliwości.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Ale nie dotyczy kodeksu karnego.)

My w ustawie o NBP, Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, przecież nie zmieniamy stóp procentowych. Tak? No, w takim wypadku rzeczywiście bym podzielił emocje pana przewodniczącego. Ale my dotykamy uprawnień, związanych także z uprawnieniami finansowymi, dotyczących procedury karnej. Przecież postępowanie ze środkami pieniężnymi… rozporządzenie o tym wiąże się z procedurą karną. Tak więc tym bardziej kodeks karny wykonawczy w tym zakresie przedłożenia się mieści.

Bardzo proszę, Panie Dyrektorze.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Pan sędzia, tak? Rozumiem, że pan jest sędzią.

(Dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Karnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Rafał Kierzynka: Owszem, delegowanym do Ministerstwa Sprawiedliwości.)

No dobrze. Posłuchamy, co ma sędzia do powiedzenia w takiej sprawie.

Dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Karnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Rafał Kierzynka:

Jeżeli chodzi o zarzut Biura Legislacyjnego odnoszący się do braku tożsamości przedmiotu art. 1 i art. 2, to w naszej ocenie… Tak jak powiedział pan minister, że jest to ustawa o Narodowym Banku Polskim, ale ona dotyczy wprost procedury karnej, pewnego szczególnego elementu procedury, jakim jest postępowanie z fałszywymi pieniędzmi, fałszywymi znakami pieniężnymi oraz, jak wynika wprost z treści tego upoważnienia ustawowego, m.in. zabezpieczenia ich jako materiału dowodowego. Dotyczy to zatem procesu karnego w jego fazie przygotowawczej, w jego fazie sądowej, ale również w fazie wykonawczej. Związek, jaki naszym zdaniem istnieje pomiędzy art. 1 i art. 2 ustawy, oczywiście nie wynika z tytułu – to jest jasne, to pan przewodniczący powiedział – tylko z przedmiotu regulacji. W tym drugim artykule również regulujemy procedurę karną – w fazie wykonawczej. To również jest specyficzny element tej procedury, jaką jest kwestia potrącenia, ale to cały czas jest proces karny w fazie wykonawczej. Tak się składa, że proces karny jest regulowany, oprócz w tej naszej świętej księdze, czyli w kodeksie postępowania karnego, także w znacznej liczbie, poważnej liczbie różnych innych ustaw, m.in. w kodeksie karnym wykonawczym, ale także w ustawie o Narodowym Banku Polskim. Tak więc tutaj nie oddalamy się od procesu karnego, pomimo że tytuły rzeczywiście mogą na to wskazywać.

Żeby nie przedłużać tego wątku, bo on został tutaj podkreślony przez pana ministra, chciałbym odnieść się jeszcze do jednego zarzutu, który pani mecenas przedstawiła, mianowicie do braku przepisu intertemporalnego, co miałoby powodować niezgodność z art. 2 konstytucji. Otóż w naszej ocenie zarzut ten jest trochę niezrozumiały, bo… Załóżmy, że ustawa wyszłaby w życie w takim brzmieniu, jakie jest projektowane, w połowie miesiąca. Wówczas te potrącenia do połowy miesiąca realizowane są w reżimie dotychczasowym, a po wejściu w życie ustawy – w reżimie nowym. To jest kwestia techniczna, jest to kwestia księgowa tak naprawdę, kwestia przeliczenia tego wynagrodzenia, potrącenia itd. I tutaj nie ma żadnego problemu – jeżeli ktoś dostaje tę podwyżkę w połowie miesiąca, no to odpowiedni procentowy udział w zależności od liczby dni powinien być zastosowany. To jest kwestia tylko i wyłącznie techniczna, która, naszym zdaniem, nie budzi wątpliwości konstytucyjnych. Serdecznie dziękuję za uwagę.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję…

A, jeszcze pan dyrektor.

Dyrektor Biura Prawnego w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej Michał Zoń:

Dziękuję uprzejmie, Panie Przewodniczący.

Michał Zoń, dyrektor Biura Prawnego, Centralny Zarząd Służby Więziennej.

Szeroko, ale niezwykle…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Proszę pana, może tak. Myślę, że panowie już…)

Tylko jeden nowy wątek, jeśli można, Panie Przewodniczący.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: To proszę bardzo. Ale proszę bliżej mikrofonu, żeby słyszeli nasi…)

Tak jest.

Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo!

Padały argumenty za, padały argumenty przeciw. Ja przytoczę dosłownie parę zdań z jeszcze nieprzywołanego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Ale mówimy głównie o ustawie o Narodowym Banku Polskim. Tak? Czy…)

Tak, ale postaram się silniej jeszcze wykazać powiązanie między 2 artykułami ustawy nowelizującej. Jest to wyrok z 24 marca 2004 r., oznaczony sygn. K 37/03. Cytat: przyjąć można, że związek między treścią projektu a treścią poprawki nie musi być tak ścisły, gdyż wystarczy, że treść poprawki mieści się w zakresie całokształtu regulacji przyjętej w projekcie; oznacza to jednocześnie, że pojęcie poprawki należy definiować w drodze wykładni systemowej i funkcjonalnej. I dalej: wnoszone do projektu w toku prac parlamentarnych poprawki mają z założenia charakter punktowy i zakładają pozostawienie bez zmian tych części projektu ustawy, których nie dotyczą; inaczej mówiąc, w sensie technicznym poprawki nie mają samodzielnego charakteru, ale z założenia mają charakter fragmentaryczny; poprawki mogą nawet całkowicie zmieniać kierunki rozwiązań przyjęte przez podmiot realizujący inicjatywę ustawodawczą – w tym przypadku, przypomnę, Komisję do Spraw Petycji – muszą one jednak co do zasady mieścić się w zakresie projektu wniesionego przez uprawniony podmiot i poddanego procedurze.

Szanowni Państwo, dostrzec należy, że ratio legis zmiany ustawy o Narodowym Banku Polskim, poza aspektami podniesionymi już przez pana ministra, przez pana sędziego, to było dostosowanie tejże ustawy do standardów konstytucyjnych. Nie może być tak, że tak istotne kwestie jak te objęte regulacją z art. 1, regulowane są w zarządzeniu przez prezesa Narodowego Banku Polskiego. Zmiana z art. 2 również ma genezę w aspekcie konstytucyjnym – w standardzie równego traktowania obywateli. Przypomnieć należy, że osoby pozbawione wolności i wykonujące pracę zarobkową, nie ponoszą kosztów ubezpieczenia zdrowotnego. Świadczenia zdrowotne osobom pozbawionym wolności udzielane są bezpłatnie. I mamy tu oto zderzenie 2 podmiotów. Pracownik wolnościowy będzie beneficjentem nowego Ładu w obszarze podniesienia płacy minimalnej i zwiększenia kwoty wolnej od podatku. Jednocześnie będzie objęty zmianami w zakresie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Panie Dyrektorze, ale my nie negujemy, że te sprawy mogą być tak uregulowane. Tu nie chodzi w ogóle o to…

(Dyrektor Biura Prawnego w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej Michał Zoń: Rozumiem, Panie Przewodniczący.)

Przedmiot naszego sporu nie jest zawartość merytoryczna tego art. 2. Uważamy, po pierwsze, że on jest za późno zrobiony i że ma wejść w życie z dnia na dzień. To jest nasza wątpliwość. A druga wątpliwość dotyczy tego, że to jest w ustawie o Narodowym Banku Polskim, choć dotyczy pracy skazanych. I to jest ta wątpliwość. Co do słuszności… Nie chcę z tym dyskutować. Ja już mówiłem, że korzystniejsze rozwiązanie dla skazanych zostało już wprowadzone, a teraz zmienia się je na rozwiązanie mniej korzystne. No, powiedzmy, że jestem to w stanie zrozumieć. Ale to nie jest przedmiot sporu.

Dyrektor Biura Prawnego w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej Michał Zoń:

Dziękuję, Panie Przewodniczący. Staram się jedynie pokazać to, co wynika z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, również tego cytowanego przeze mnie – że związek między obydwiema regulacjami objętymi nowelizacją, nad którą proceduje Wysoka Komisja, istnieje, choć na pierwszy rzut oka… Nawet tytuły, o czym mówił pan sędzia Kierzynka, są zupełnie rozbieżne. Ale materia jest ze sobą związana. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Możliwe. Ja nie czuję się aż tak kompetentny w tych sprawach.

Czy jeszcze pani mecenas chce coś powiedzieć, czy nie warto?

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Panowie Senatorowie, czy… Członkami komisji są tylko panowie. Proszę bardzo, kto chciałby zabrać głos?

A senatorowie zdalni? Nie ma chętnych.

W takim razie wnioski legislacyjne. Proponuję złożenie wniosku o wykreślenie art. 2 ustawy. W związku z tym nastąpiłaby odpowiednia korekta art. 3. I także ta legislacyjna poprawka w art. 1…

Może raz jeszcze pani ją wyjaśni?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Renata Bronowska:

Tutaj chodzi o zmianę redakcyjną tak naprawdę. Zamiast wyrazów „zwrotu albo wypłaty”, powinny być wyrazy „zwrot albo wypłatę” – w art. 1, w wytycznych.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Panie Ministrze, czy to będzie dobra propozycja?

(Głos z sali: Pani mecenas proponuje „zwrot albo”…)

Proszę włączyć mikrofon.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś: Zamiast „wypłaty” – „wypłatę”?

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Renata Bronowska: Może jeszcze raz…)

Proszę bardzo, Pani Mecenas.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Renata Bronowska:

Obecnie jest… Proszę zauważyć, że w tej wytycznej, która jest na końcu i która odnosi się do ochrony słusznych interesów osób, jest zapisane tak: a także ochronę słusznych interesów osób, których znaki pieniężne zostały zatrzymane, w tym zwrotu albo wypłaty równowartości. A naszym zdaniem powinno być „w tym zwrot albo wypłatę równowartości” – tak aby pasowało stylistycznie do sformułowania „ochronę słusznych interesów”.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś:

Pozytywna rekomendacja.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Czy są inne wnioski? Nie ma.

W takim razie przystępujemy do głosowania.

Pierwszy wniosek to będzie ten wniosek legislacyjny, dotyczący art. 1. On został tutaj omówiony i jest stanowisko pozytywne pana ministra w tej sprawie. Tak?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś:

Co do zmian stylistycznych – tak.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Jasne.

Kto jest za przyjęciem poprawki pierwszej, omówionej i zaakceptowanej przez pana ministra?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie łącznych wyników głosowania.

(Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś: 7 – za, nikt nie był przeciw, 1 senator się wstrzymał.)

Poprawka otrzymała rekomendację komisji.

Poprawka druga, polegająca na wykreśleniu art. 2 łącznie…

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Renata Bronowska: Łącznie, tak, z wykreślenie z trzeciego…)

…z wykreśleniem z art. 3 wyrazów „z wyjątkiem art. 2, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia”.

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Renata Bronowska: Tak.)

Proszę bardzo. Kto jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie łącznych wyników.

(Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś: 5 – za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.)

Poprawka otrzymała poparcie komisji.

Przystępujemy do głosowania nad ustawą wraz z przyjętymi poprawkami.

Kto jest za przyjęciem ustawy?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie łącznych wyników.

(Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś: 8 – za, jednogłośnie.)

Na senatora sprawozdawcę proponuję senatora Leszka Czarnobaja. Czy zgadza się?

(Senator Leszek Czarnobaj: Zgadzam się.)

Dziękuję bardzo.

Dziękuję bardzo panu ministrowi i gościom, którzy z panem ministrem przyszli. Dziękujemy.

Punkt 2. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych (druk senacki nr 565, druki sejmowe nr 1676 i 1744)

I przystępujemy do punktu drugiego: rozpatrzenie ustawy o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych.

Z tego, co pamiętam, to była w tej sprawie nasza inicjatywa. Czy ostateczny kształt jest zgodny z tymi projektami, które zostały przygotowane w Senacie, tego się za chwileczkę dowiemy.

Proszę bardzo ministra właściwego, a jest nim…

(Głos z sali: Powinien być minister Zyska, ale go nie ma.)

Minister Zyska powinien być…

(Głos z sali: Nie ma ministra.)

(Głos z sali: Panie Przewodniczący…)

Tak?

(Głos z sali: Już jest przed salą. Zaraz będzie wchodził.)

O, jest pan Zyska.

Witamy bardzo serdecznie pana ministra. Prosimy o zajęcie miejsca tutaj, bliżej.

I prosimy o krótką prezentację ustawy, Panie Ministrze.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska:

Dzień dobry państwu.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo Senatorowie! Wszyscy Szanowni Państwo!

Mam przyjemność przedstawić ustawę z druku senackiego nr 565, tj. ustawę o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych.

Otóż jak państwo senatorowie wiedzą, bo ta sprawa była w zakresie zainteresowania Wysokiej Izby, w ubiegłym roku w lipcu Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w zakresie konstytucyjności art. 17 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Przepis skutkował zmianą definicji budowli oraz elektrowni wiatrowej z dniem od 1 stycznia 2018 r., czyli z mocą wsteczną, podczas gdy właściwie całość przepisów ustawy wchodziła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia lub z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Ze względu na to, że definicje budowli oraz elektrowni wiatrowej zawarte w tej ustawie mają wpływ na wysokość podatku od nieruchomości, powyższa zmiana doprowadziła do zmiany w wysokości tego podatku od elektrowni wiatrowych z mocą wsteczną, a zatem do zmniejszenia dochodów gmin w roku 2018.

W wyroku Trybunał Konstytucyjny orzekł niekonstytucyjność tego art. 17 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. w zakresie, w jakim narusza zasadę nieretroakcji. Trybunał orzekł również, że wspomniany przepis w tym zakresie traci moc po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, to jest w dniu 5 lutego 2022 r. W treści wyroku Trybunał jednak nie oznaczył, dokładnie nie wskazał, za jaki okres należy gminom wypłacić rekompensatę. Nie wskazał, czy ma być to okres od 1 stycznia do 13 lipca 2018 r., czy ma być to okres całego roku 2018. To oznacza, że Trybunał Konstytucyjny pozostawił tę kwestię do rozstrzygnięcia ustawodawcy. Trybunał zobowiązał również ustawodawcę do podjęcia w tym czasie prac legislacyjnych, mających na celu opracowanie regulacji rekompensującej gminom straty poniesione w następstwie wprowadzenia z mocą wsteczną regulacji wpływającej na obniżenie dochodów gmin z tytułu podatku od elektrowni wiatrowych.

Celem projektu jest przygotowanie mechanizmu rekompensaty dla gmin, które wskutek wchodzącej w życie z mocą wsteczną zmiany przepisów utraciły dochody w postaci podatku od nieruchomości płaconego od elektrowni wiatrowych w okresie od 1 stycznia do 13 lipca 2018 r.

Chcę powiedzieć, Szanowny Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, że właściwie zaraz po ogłoszeniu tego wyroku podjęliśmy działania jako resort właściwy – wówczas Ministerstwo Klimatu, obecnie Ministerstwo Klimatu i Środowiska – mające na celu przygotowanie regulacji w tym zakresie, tak aby zadośćuczynić wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego. Wiadomo, że ścieżka legislacyjna w przypadku projektu rządowego jest znacznie dłuższa niż ścieżka poselska czy też ścieżka projektu senackiego. Niemniej jednak…Tutaj chciałbym się odnieść do tego, że Wysoka Izba poprzez inicjatywę Komisji Ustawodawczej Senatu przygotowała projekt ustawy, który miałby właśnie na celu wykonać orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. My zdecydowaliśmy się – i tu być może odpowiem na niektóre pytania, które mogłyby paść w trakcie dyskusji –na przeprowadzenie pełnej procedury legislacyjnej, ponieważ dzięki temu mamy możliwość konsultacji publicznych, one zostały przeprowadzone, oraz mamy możliwość konsultacji międzyresortowych. Chodzi też o przeprowadzenie konsultacji z tak ważnym w tym przypadku organem, jakim jest Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Te wszystkie kroki zostały wykonane, ośmielę się powiedzieć, wykonane w takim terminie, że regulacja wejdzie w życie we właściwym czasie i jednostki samorządu terytorialnego będą mogły skutecznie uzyskać rekompensatę, a jednocześnie będziemy mogli wykonać orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w zaznaczonym przez Trybunał w wyroku terminie, czyli do 5 lutego 2022 r.

Jakie są różnice między projektem senackim, który się pojawił trochę wcześniej, bo ta ścieżka jest po prostu szybsza, a naszym? Może najpierw zbieżności. Oba projekty zakładają, że rekompensaty dla gmin dotyczą całego roku 2018. Uznaliśmy po konsultacjach, rozmowach z naprawdę bardzo liczną reprezentacją jednostek samorządu terytorialnego, że powinien być to cały rok 2018. Projekt senacki zakładał waloryzację tej rekompensaty. W projekcie rządowym ta waloryzacja nie jest przewidziana z 2 zasadniczych względów. Po pierwsze, Trybunał Konstytucyjny nie nałożył takiego obowiązku. Pamiętajmy, Szanowni Państwo, że tutaj dysponujemy środkami publicznymi i powinniśmy ten pieniądz publiczny szanować. Poza tym rekompensata powinna być oszacowana, powiedzmy, na poziomie adekwatnym do poniesionej szkody przez samorządy w tym zakresie, ale nie nadmiarowo – to nie może być dodatkowe wsparcie.

I druga kwestia. Co nas skłoniło do przyjęcia rekompensaty za cały rok 2018, aby ewentualne aspekty poza stricte rekompensatą uwzględnić w wypłacie obliczonej za cały rok, a nie tylko za pół roku… Traktujemy trochę ten rok 2018, tę rekompensatę za wszystkie dni 2018 r. jako rekompensatę, w której mieszczą się ewentualne inne roszczenia, potencjalnie inne roszczenia, nie tylko rekompensata za te miesiące od 1 stycznia do 13 lipca 2018 r. Stąd też w projekcie rządowym, według oceny skutków regulacji, wartość rekompensaty wynosi 524 miliony 430 tysięcy zł.

Ponadto w projekcie senackim to minister właściwy do spraw finansów był uprawniony do rozpatrzenia wniosków, a w projekcie rządowym, który przedkładamy Wysokiej Komisji, tym organem będzie wojewoda w pierwszej instancji, a organem odwoławczym będzie minister właściwy do spraw klimatu.

Sposób wypłaty. Projekt senacki zakładał wypłatę w 3 równych ratach rocznych. W projekcie rządowym, po wielu dyskusjach z gminami, z jednostkami samorządu, zapisano, iż jednorazowo wypłaci się tę rekompensatę, tak aby miało to istotny wpływ na poprawę budżetu gmin i stanowiło taką realną pomoc. To będzie jednorazowy wpływ, obejmujący cały rok 2018.

Jeszcze jedna uwaga. W tej dyskusji, Drodzy Państwo, padał argument, że gminy już zaprojektowały swoje budżety na cały rok 2018 i że odszkodowanie czy rekompensata powinna również ten rok 2018 obejmować. Ja chciałbym jednakże zwrócić uwagę na przepis art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, który to przepis stanowi, że w sytuacji, kiedy w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku, w szczególności zmiana sposobu wykorzystania przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu – poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie. Chcę zwrócić uwagę, że gminy, jeżeli miały taką możliwość, aby zrewidować przyjęte budżety… przepraszam, nie projekty, ale już przyjęte budżety, na skutek tej sytuacji, która zaistniała, na skutek wejścia w życie tejże ustawy… Ale to jest tylko argument w dyskusji, bo jednak przyjęliśmy, tak jak wcześniej powiedziałem, że ta rekompensata będzie wyliczona za cały rok 2018, z taką sugestią, że stricte rekompensata do 13 stycznia, cały rok, uwzględniając wszystkie ewentualne roszczenia, które gminy mogłyby potencjalnie zgłosić. Tak że ta rekompensata zostanie w całości jednorazowo wypłacona.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: I myślę, że…)

Szanowny Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, bardzo uprzejmie proszę o pozytywne zaopiniowanie, o zaakceptowanie tego projektu. Na to czekają samorządy. Zostało to też uzgodnione na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, tu też jest pozytywna opinia. Tak więc myślę, że projekt nie budzi kontrowersji. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Chyba rzeczywiście projekt nie budzi kontrowersji, on jest zbliżony do tego, który proponował Senat. Pewnie nie ma… Myśmy zakładali, że ta kwota będzie powiększona o wskaźnik inflacji. W tamtym momencie, w którym to uchwalaliśmy, pewnie nie była to jeszcze tak dramatyczna rzecz, ale w tej chwili wskaźnik inflacji jest dużym problemem. Zobaczymy, jak ten problem rozwiązać.

Panie Mecenasie, pan napisał, że nie wnosi pan uwag do tej ustawy. Czy pan to potwierdza?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Mirosław Reszczyński:

Panie Przewodniczący, tak, biuro to potwierdza. Do opiniowanej ustawy nie zgłosiliśmy uwag o charakterze legislacyjnym.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Panowie Senatorowie, członkowie komisji, także pracujący zdalnie…

(Senator Zygmunt Frankiewicz: Jeżeli można, Panie Przewodniczący, to chętnie zabiorę głos. Zygmunt Frankiewicz.)

Bardzo proszę, Panie Senatorze.

Senator Zygmunt Frankiewicz:

Ja mam 2 sprawy. Jedna to tylko komentarz, bo pan minister powiedział, że ustawa dotyczy pieniędzy publicznych i należy je szanować, w rozumieniu oszczędnie wydawać. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że te pieniądze mają trafić do podmiotów publicznych i z drugiej strony dokładnie tak samo ta sytuacja wygląda. Wypłacenie pieniędzy należnych po ponad 3 latach bez rekompensaty to jest uszczuplenie dochodów. To nie jest dodatkowe wsparcie, jak pan minister się wyraził, tylko to jest zwrot należnych pieniędzy, kwot pomniejszonych, jeżeli nie będzie rekompensaty, o skumulowaną inflację. Tak że ta waloryzacja była jak najbardziej uczciwa i powinna być wpisana również w tej ustawie.

Druga sprawa dotyczy art. 10 ust. 2. Możliwe, że tu jest wszystko w porządku, tylko ja nie potrafię zrozumieć, co tam jest napisane. Ja zacytuję ten ust. 2, to jest definicja: „elektrownią wiatrową była budowla w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, składająca się co najmniej z fundamentu, wieży oraz elementów technicznych, o mocy większej niż moc instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 40 kW, przyłączonej do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 120 kW”.

Ja teraz nie wiem, jakich instalacji to dotyczy, czyli jakie elektrownie wiatrowe są wykluczone, a jakich dotyczy ustawa. Dla mnie te zapisy są niejednoznaczne. Tak że bardzo bym prosił o odpowiedź na pytanie. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Myślę, że to jest dość istotne pytanie.

Czy ktoś z państwa może na tym etapie odpowiedzieć na te wątpliwości senatora Frankiewicza…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska: Tak, już, sekundkę.)

…czy na posiedzeniu plenarnym?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska: Musimy otworzyć tekst ustawy o odnawialnych źródłach energii.)

Czy to oznacza, że jakaś część tych elektrowni jest pominięta? Może nie?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska:

Nie.

(Głos z sali: Chodzi o definicję mikroinstalacji…)

Chodziło o definicję mikroinstalacji.

Jeśli można…

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Proszę bardzo.

Dyrektor Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Marcin Ścigan:

Szanowni Państwo!

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: I proszę się przedstawić.)

Marcin Ścigan, dyrektor Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Ten pkt 2 w art. 10 odnosi się bezpośrednio do brzmienia definicji mikroinstalacji w ówczesnym czasie. Wtedy mikroinstalacje były definiowane jako te do 40 kW. W związku z tym instalacje wiatrowe były zawsze o mocy wyższej niż 40 kW. Dlatego mikroinstalacje są wyłączone z tych przepisów.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Senatorze Zygmuncie Frankiewiczu, czy ta odpowiedź jest wystarczająca?

Senator Zygmunt Frankiewicz:

Jeżeli to się tak prosto da wyjaśnić, to proponowałbym to równie prosto zapisać, dlatego że ten zapis jest moim zdaniem niejednoznaczny, ale nie będę się tu upierał. Dziękuję za odpowiedź.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Panie Senatorze, proponowałbym, żebyśmy poprosili, aby panowie ewentualnie to przeanalizowali do posiedzenia plenarnego i gdyby rzeczywiście można było to jakoś jaśniej, prościej zapisać, to wtedy ewentualnie bylibyśmy gotowi zgłosić taką poprawkę na posiedzeniu plenarnym. Prawda? Bo głównie zależy nam…

(Senator Zygmunt Frankiewicz: Pełna zgoda. Dziękuję.)

Tak, zależy nam na tym, żeby…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska: Panie Przewodniczący…)

Proszę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska:

Panie Przewodniczący! Szanowny Panie Senatorze! Szanowni Państwo!

Tutaj odnosimy się wprost do zapisu ustawowego, wynikającego z ustawy o odnawialnych źródłach energii. To jest ta definicja. Jednocześnie nie chcielibyśmy zmieniać tekstu ustawy, który jest zaakceptowany, jest uzgodniony i nie budzi też kontrowersji merytorycznych. Ale jeżeli taka poprawka wpłynie ze strony państwa senatorów, będziemy się nad nią pochylać.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Panie Ministrze, nie chcemy tu wprowadzać poprawki, bo – tak jak pan zauważył – wątpliwości, także legislacyjnych, nie było. Jeżeli można byłoby coś uprościć, to jesteśmy to skłonni zrobić, ale nie jest to nasz cel zasadniczy.

Jeszcze pan mecenas chciałby coś dodać.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Mirosław Reszczyński:

Tak, w tej kwestii, gwoli wyjaśnienia. Ten przepis, który jest obecnie omawiany, znajdujący się w ustawie zaproponowanej przez Sejm i rząd, jest tak naprawdę bliźniaczy, analogiczny do przepisu zawartego w inicjatywie senackiej. Tak więc to było przepracowane. Wydaje mi się, że tutaj…

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dobrze. Dziękuję bardzo.

To jeszcze lepiej wyjaśnia nam wszystkie wątpliwości w tej materii.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska:

Jeszcze słowo do pytania pana senatora Frankiewicza na temat waloryzacji. Otóż, proszę państwa, ja próbowałem to wytłumaczyć wcześniej. W każdym razie, wykonując wyrok Trybunału Konstytucyjnego, mogliśmy stanąć na stanowisku, że tylko okres rekompensaty od 1 stycznia do 13 lipca 2018 r. plus waloryzacja, która od tej kwoty, od budżetu tej kwoty, to byłoby w granicach 30–40 milionów zł. Ale przyjęliśmy, że rekompensata za cały rok 2018 jest dla gmin bardziej korzystna finansowo i tak też to uzasadniamy, przyjmujemy, że tam w tej kwocie skumulowały się już wszystkie roszczenia, bo też chcemy konsensusu, chcemy to zrobić w duchu zrozumienia przede wszystkim z samorządami, ale także liczymy na to z państwa strony. Ten półroczny budżet według OSR to było 278 milionów zł. Gdybyśmy do tego dodali między 30 a 40 milionów, to w kwocie ok. 320 milionów zł byśmy się zamknęli. Zaś budżet rekompensaty w całości za rok 2018, tak jak już jest to w ustawie, to jest – jeszcze raz to powiem – 524 miliony 430 tysięcy zł.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo panu ministrowi.

Składam wniosek o przyjęcie ustawy…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Ale wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek mogę złożyć w tym momencie.

Pan senator Frankiewicz. Proszę bardzo.

Senator Zygmunt Frankiewicz:

Tak, ja się zgadzam z panem ministrem. Można to było zrobić w okresie półrocznym. Moja uwaga dotyczyła bardziej argumentacji i retoryki. Nie wnosiłem poprawki i nie zamierzam wnosić poprawki. Tak że będę głosował za przyjęciem ustawy bez poprawek. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Czy są inne wnioski?

Został przeze mnie zgłoszony wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Czy są inne wnioski? Nie ma.

W takim razie przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem ustawy bez poprawek?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie łącznych wyników głosowania.

(Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś: 7 – za, jednogłośnie.)

7 senatorów głosowało za tą ustawą. Wszyscy ją poparli.

Czy senator Zygmunt Frankiewicz byłby skłonny przedstawić tę naszą uchwałę na posiedzeniu plenarnym i reprezentować komisję?

Senator Zygmunt Frankiewicz:

Tak, zgadzam się. Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

W takim razie senator Zygmunt Frankiewicz będzie sprawozdawcą komisji.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Ireneusz Zyska:

Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, bardzo dziękuję państwu senatorom za pozytywne zaopiniowanie ustawy.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

To my dziękujemy panu ministrowi i całemu zespołowi, znając także zaangażowanie pana ministra w sprawy odnawialnych źródeł energii. Mamy nadzieję, że te różne projekty, nad którymi pan pracuje, także się powiodą i nastąpi to w miarę szybko. Dziękujemy bardzo.

Punkt 3. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (druk senacki nr 570, druki sejmowe nr 1630, 1708 i 1708-A

Przystępujemy do pracy nad punktem, który jest dla nas punktem ważnym, punktem ważnym dla wszystkich i który sprawił, że tak wiele osób przyszło na nasze posiedzenie. Rozpatrujemy dziś, zgodnie z już wieloletnią tradycją, ustawę okołobudżetową, chociaż niektórzy mówią, że nie powinno być ustawy okołobudżetowej, ale od zawsze, jak pamiętamy, ona jest uchwalana i przez komisję, i później przez Senat, a wcześniej przez Sejm. Jest to ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022.

W związku z tym projektem ustawy naszym gościem jest pan minister Skuza, minister finansów, i cały zespół osób, które wraz z panem ministrem będą pomagały nam lepiej zrozumieć tę ustawę i może poprawić ją w taki sposób, żeby była jeszcze lepsza, a może nie będzie takiej potrzeby.

Panie Ministrze, prosimy o krótką prezentację tej ustawy.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Jak już pan przewodniczący zauważył, co do zasady razem z projektem ustawy budżetowej przekazany zostaje do parlamentu również projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na dany rok. Tak jest również w odniesieniu do roku 2022.

Na posiedzeniu plenarnym w dniu 17 listopada tego roku Sejm uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022. W ramach uchwalonych rozwiązań kontynuowane jest stopniowe odmrażanie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, to jest o kolejny rok względem roku 2021. Podstawę ma stanowić rok 2019. W ustawie zaproponowano również, jako podstawę do ustalenia w roku 2022 wynagrodzenia zasadniczego dla sędziów i prokuratorów oraz innych grup pracowniczych, których wynagrodzenia są do nich relacjonowane, odniesienie do przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale, tak aby ostatecznie nastąpił wzrost w tych grupach zawodowych na równi ze wzrostem w państwowej sferze budżetowej, czyli o ok. 4,4%. Przypominam, że w roku 2021 te wynagrodzenia były zamrożone.

W zakresie tzw. ustaw kominowych w ustawie okołobudżetowej zostały zaproponowane 2 regulacje. W stosunku do maksymalnych wynagrodzeń osób podlegających pod przepisy tej ustawy w przypadku wynagrodzeń osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi zaproponowano wzrost w stosunku do poziomu z roku 2021, zaś w przypadku wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami utrzymano regulacje obowiązujące w roku bieżącym, czyli jest podstawa z roku 2016. Reasumując, można powiedzieć, że nastąpiło pewne przesunięcie i pewne odmrożenie, jeżeli chodzi o tzw. starą ustawę kominową, a jeżeli chodzi o tę nową ustawę, to jest to zamrożenie na poziomie z 2016 r., co odpowiada temu, co jest w roku 2021.

Istotnym rozwiązaniem zawartym w ustawie okołobudżetowej jest wprowadzenie możliwości przekazywania przez ministra finansów skarbowych papierów wartościowych. Kontynuowane jest przekazywanie ich uczelniom publicznym, chodzi o program „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. Są zapisy dotyczące możliwości przekazania skarbowych papierów wartościowych Agencji Badań Medycznych, Narodowemu Funduszowi Zdrowia oraz wymienionym z nazwy 3 uczelniom, takim jak Uniwersytet Warszawski, Katolicki Uniwersytet Lubelski i Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, na rozpoczęcie lub prowadzenie studiów na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym. Jest też możliwość przekazania papierów wartościowych Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z przeznaczeniem na zadania w zakresie ochrony powietrza, przedsięwzięć służących rozwojowi zeroemisyjnego transportu oraz wsparcia transformacji gospodarki w kierunku neutralności klimatycznej.

W ustawie przewidziano również dodatkowe źródło finansowania zadań państwa w zakresie informatyzacji z Funduszu Szerokopasmowego, z funduszu CEPiK, wsparcie samorządów powiatowych realizujących zadania na rzecz aktywizacji bezrobotnych środkami Funduszu Pracy, na dofinansowanie kosztów wynagrodzeń zasadniczych oraz składek na ubezpieczenia społeczne pracowników powiatowych urzędów pracy realizujących określone zadania – to jest kontynuacja.

Wprowadzono również przepisy umożliwiające bardziej efektywną realizację budżetu państwa, w tym np. w obszarze wydatków obronnych oraz wydatków na ochronę zabytków realizowanych przez Kancelarię Prezydenta.

Ponadto w toku prac sejmowych projekt ustawy – ostatecznie ustawa została tak przyjęta – został uzupełniony o następujące regulacje: umożliwiono dysponentowi Funduszu Reprywatyzacji, na wniosek prezesa Rady Ministrów, sprzedaż skarbowych papierów wartościowych, finansowanie do 100% zadania własnego gmin w zakresie zakupów masztów oraz flag i ich instalacji, zasilenie Krajowego Funduszu Drogowego, wsparcie zadań oświatowych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego w zakresie wychowania przedszkolnego, dokończenie likwidacji Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu.

Ponadto ustawa została doprecyzowana pod względem legislacyjnym i redakcyjnym.

Wysoka Komisjo, podsumowując, powiem, że mając na uwadze to, iż przepisy zawarte w ustawie okołobudżetowej na rok 2022 są nierozerwalnie związane z budżetem na rok 2022 i zapewniają jego właściwą realizację, proszę szanowną komisję o przyjęcie tej ustawy. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo panu ministrowi.

Panie Mecenasie, bardzo proszę o uwagi legislacyjne.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Biuro Legislacyjne zgłosiło 9 uwag do procedowanej ustawy. Pierwsza uwaga dotyczy art. 1 i doprecyzowania zamieszczonego w nim sformułowania „ustalonego w oparciu o kwotę bazową”, czyli przyporządkowania do odpowiedniej, innej części tego przepisu. Z analizy analogicznych artykułów, art. 2 i 3, wynika, że prawdopodobnie chodzi tu o przyporządkowanie tej części do średnich wynagrodzeń. Jeżeli tak, to jest propozycja odpowiedniej poprawki.

Uwaga druga dotyczy art. 4. Również ma na celu doprecyzowanie wskazanej w nim kwoty bazowej obowiązującej w dniu 1 stycznia 2019 r. Jeżeli jest to kwota bazowa, do której odnoszą się podobne, analogiczne artykuły, art. 1, 2 i 3, a więc poprzedzające art. 4, a odnoszące się do art. 30 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela, to również prośba o ujednolicenie i doprecyzowanie w tym zakresie art. 4.

Uwaga trzecia dotyczy art. 23, 26, 29, 53 i art. 55 ust. 1. Ma ona na celu doprecyzowanie pojęć „fundusz”, „instytut”. Wyraz „fundusz” użyty przy dysponencie środków funduszy wskazanych w tych przepisach jest de facto skrótem, który pojawia się w poszczególnych ustawach merytorycznych tworzących te fundusze. Tutaj, zgodnie z zasadami techniki prawodawczej, jeżeli nie ma skrótu, nie ma definicji, to powinniśmy się posługiwać pełną nazwą własną funduszu, a tam, gdzie się odnosimy do tego funduszu, tej instytucji, to oczywiście nie mamy do czynienia z nazwą własną i wtedy powinniśmy posługiwać się pisownią z małej litery.

Jeżeli chodzi o uwagę następną, czwartą, ma ona na celu ujednolicenie pisowni dotyczącej nazw uczelni oraz skarbowych papierów wartościowych. W różnych przepisach różnie jest to zapisane, a powinno być analogicznie, zgodnie z zasadami techniki prawodawczej. Jeżeli będzie na to zgoda, to są przedstawione odpowiednie propozycje poprawek w tym zakresie.

Uwaga piąta ma charakter zasadniczy, konstytucyjny i dotyczy wcześniej przywołanych przez pana ministra 3 uniwersytetów, które mogłyby uzyskać skarbowe papiery wartościowe na utworzenie czy też prowadzenie studiów w zakresie lekarskim i lekarsko-dentystycznym. Te przepisy pojawiły się na etapie prac parlamentarnych w Sejmie i o tyle budzą wątpliwość, że pomijają inne uczelnie, na których teoretycznie również w 2022 r. może być utworzony taki kierunek bądź też są prowadzone studia na tym kierunku. To budzi wątpliwość pod kątem zasady równości, wyrażonej w art. 32 konstytucji, niedyskryminacji, sprawiedliwości społecznej i zasady demokratycznego państwa prawnego, ponieważ takiego uprawnienia nie przewiduje się dla innych uczelni prowadzących i tworzących takie kierunki. Jak wspomniałem, z uwagi na to, że przepisy te zostały dodane na etapie prac w Sejmie, również w uzasadnieniu nie ma żadnych informacji o tym, dlaczego akurat tylko te 3 konkretne uczelnie, 2 publiczne i 1 niepubliczna, zostały w ten sposób uprzywilejowane w stosunku do pozostałych. Tutaj odpowiednio, w zależności od decyzji Wysokiej Komisji, zaproponowane są 2 warianty rozstrzygnięć: jeden dotyczący wszystkich uczelni, a drugi – ewentualnej rezygnacji z tych 3 uczelni.

Uwaga szósta dotyczy art. 47. Z uwagi na to, że art. 47 występuje, można powiedzieć, po lustrzanym odbiciu, po art. 46, przy czym ten jest fakultatywny, wydaje się, że również analogicznie, jak w przypadku art. 46 w ust. 1, powinno się wskazać cel, określić cel, na który skarbowe papiery wartościowe mogą być przekazywane funduszowi.

Uwaga siódma dotyczy art. 51. Tutaj również do rozważenia poddaje się kwestię doprecyzowania odwołania do skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w art. 19 ust. 1 wskazanej ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych. A to dlatego, że w art. 51 już jest odwołanie do skarbowych papierów wartościowych, ale określonych w art. 76 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej, zaś w art. 19, który jest tutaj przywołany, są odwołania do 2 rodzajów skarbowych papierów wartościowych: w ust. 1 pkt 1 odnosimy się do skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w całym art. 76 ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej, a w części wspólnej do tego ustępu odnosimy się do skarbowych papierów wartościowych, które są przekazywane na wniosek prezesa Rady Ministrów. Tak więc pytanie, czy faktycznie chodzi o skarbowe papiery wartościowe przywołane w całym art. 76, czy o skarbowe papiery wartościowe określone w art. 76 ust. 1 cytowanej ustawy i oczywiście przekazywane na wniosek prezesa Rady Ministrów.

Ta wątpliwość ma istotne znaczenie, jak się wydaje, przy proponowanym ust. 2 w art. 51, ponieważ ten przepis stanowi, że w roku 2022 minister właściwy do spraw finansów publicznych, jako dysponent Funduszu Reprywatyzacji, na wniosek prezesa Rady Ministrów może dokonać sprzedaży skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w art. 91 ust. 1 wskazanej ustawy. Czyli tak jak mówię, art. 19 ust. 1 odnosi się i do skarbowych papierów wartościowych z art. 76, i do przekazywanych na wniosek.

Uwaga następna, uwaga ósma dotyczy artykułów od 52 do 54 i sposobu zapisywania wskazanych w tych przepisach kwot, są tu 3 różne sposoby zapisu. I tak art. 52 odnosi się do kwoty zapisanej „700 000 tys. zł”, czyli, jak rozumiem, chodzi o 700 milionów zł. W art. 53, następnym, mamy taką konstrukcję „138 500 000 zł”, czyli też, jak rozumiem, chodzi o miliony, o 138,5 miliona zł. A w art. 54 mamy zapis „180 mln zł”. Mając na uwadze to, że pozostałe przepisy przywołane w opinii mają konstrukcję zbliżoną do tej przyjętej w art. 52, to należałoby to doprecyzować, bo jest to ustawa merytoryczna, zgodnie z propozycją poprawki.

Podobna kwestia przedstawiona jest w uwadze ostatniej, w uwadze dziewiątej, dotyczącej art. 67. Ten przepis zmienia regułę wydatkową w art. 27 ust. 1 wskazanej w tym przepisie ustawy. Tam również w regule wydatkowej w części wspólnej mamy kwotę 1341,1 mln, a w dodawanym punkcie mamy 148 mln zł. Tymczasem w pozostałych przepisach tej reguły wydatkowej został przyjęty system zapisu z dwoma zerami. Zatem zgodnie z tym powinniśmy chyba pierwszą kwotę pisać w ten sposób, aby po przecinku było 10, a drugą kwotę – z dwoma zerami po przecinku. To wszystko. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo panu mecenasowi.

Oczywiście ta opinia była wcześniej znana i senatorom, i chyba także panu ministrowi, dlatego pan mecenas już skrótowo potraktował, zresztą na moją prośbę, swoją informację. Jeżeli będzie potrzeba, to oczywiście ją uzupełni, wyjaśni bardziej szczegółowo, ale wydaje mi się, że dzięki temu, że mamy ją w wersji pisanej, a wcześniej została ona przesłana, nie ma na tym etapie takiej potrzeby.

Chciałbym prosić pana ministra o ustosunkowanie się do tych uwag, które zostały przedstawione przez pana mecenasa.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Uwagi, które podał pan mecenas, które wymienił jako szóstą, siódmą, ósmą i dziewiątą…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Które?)

Szósta, siódma, ósma, dziewiąta – momencik – i trzecia. Te uwagi byłyby przez nas zaakceptowane. Tylko w odniesieniu do jednej z uwag, tej do art. 51, uważamy, Panie Mecenasie, że to powinno być zastąpione nie sformułowaniem „skarbowych papierów wartościowych”, tylko „skarbowych papierach wartościowych”, ale to jest do sprawdzenia.

Jeżeli zaś chodzi o uwagi pierwszą, drugą i czwartą, to mogę powiedzieć, że zmiany zapisów w tym kierunku, jaki proponuje pan mecenas, mogłyby spowodować pewien chaos, przepraszam, nie mówię, że legislacyjny, może użyłem złego słowa, ale mogłyby spowodować pewne zastanowienie się nad tym, dlaczego one zostały zmienione, skoro przez kilka lat funkcjonowały w tym samym brzmieniu. Tak więc tu nie widzimy potrzeby ich zmiany.

Co do konstytucyjności zapisu to tutaj można troszeczkę polemizować i tą…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Przepraszam, te poprawki, o których pan teraz powiedział, to były poprawka pierwsza…)

Pierwsza, druga i czwarta.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Pierwsza…)

Druga i czwarta.

One dotyczą przepisów i rozwiązań, które od wielu lat już funkcjonują. Zatem myślę, że po prostu ich zmiana…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: To ja w takim razie…)

Jasne, oczywiście, tak.

A jeżeli chodzi o kwestię niekonstytucyjności, to dam troszeczkę inne przykłady. Ja pamiętam taką ustawę, która przyznawała środki tylko i wyłącznie Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. Była również taka ustawa, o ile dobrze pamiętam, wielokrotnie zmieniana, dotycząca np. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. To były takie krótkie ustawy. Jeżeli chodzi o UKSW czy KUL, one mają swoją, mogę powiedzieć, moc ustawową, są podmiotami prawa utworzonymi na podstawie ustaw. Kwestie tych ośrodków były konsultowane z Ministerstwem Zdrowia oraz z Ministerstwem Edukacji i Nauki. Można powiedzieć, że tylko te uczelnie wykazują na dzień dzisiejszy jakieś takie zaangażowanie, jeżeli chodzi o kierunki medyczne. UKSW jest uniwersytetem, na którym medycyna powstała, można powiedzieć, stosunkowo niedawno. Nie wiem, czy to nie zostało wprowadzone na podstawie nowych przepisów, ustawy 2.0, a może chwilę wcześniej. To jest na początkowym etapie rozwoju, jeszcze chyba taki pełny cykl rocznikowy, jeśli chodzi o wypuszczenie studentów medycyny, nie został zakończony. Jeżeli zaś chodzi o Katolicki Uniwersytet Lubelski i Uniwersytet Warszawski, to z uzasadnień wynikało, że te instytucje są już mocno zaangażowane i zadeklarowały chęć utworzenia kierunków medycznych w najbliższym roku akademickim, czyli w roku 2022. W każdym razie, tak jak powiedziałem, jeżeli chodzi o sektor nauki i szkolnictwa wyższego, ja ze swojej pracy w tym resorcie pamiętam 2 odrębne ustawy, jedna dotyczyła Uniwersytetu Jagiellońskiego, druga dotyczyła Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, i były to ustawy o przyznawaniu środków tylko tym wybranym jednostkom. Dlatego polemizowałbym, czy to jest aż taka waga konstytucyjna. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Ale, jak pan minister pamięta, to wywoływało ogromne kontrowersje wśród senatorów, tak było przynajmniej w Senacie. Ci, którzy nie byli związani z tymi ośrodkami miejskimi, czyli z Poznaniem i Krakowem… No, akceptowaliśmy to, ale te wątpliwości związane z tym, że tak powiem, że są jakieś uczelnie, które mają specjalne ustawy, a inne nie mają… No to budziło wątpliwości. Abstrahując już w ogóle od tego zapisu, który jest teraz w tej ustawie, powiem, że te sprawy zawsze były jakoś tam kłopotliwe.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący, tak delikatnie polemicznie. Gdy ja przyszedłem do Ministerstwa Edukacji i Nauki, to te ustawy już funkcjonowały i w okresie, o którym mógłbym pamiętać, wprowadzane były tylko poprawki wydłużające okres obowiązywania tych ustaw, w szczególności dotyczyło to chyba Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

To prawda, bo te ustawy obowiązywały już bardzo długo, od dawna, ale zawsze jakoś tak było z tymi uczelniami… Rzeczywiście te ustawy były dużo wcześniejsze, a ja mówię właśnie o tym wcześniejszym okresie, gdy były one uchwalane, ale to jest już inna kwestia.

To wszystkie uwagi, Panie Ministrze, tak? Dobrze.

W takim razie jeszcze króciutko pan mecenas i rozpoczynamy dyskusję, ewentualnie kierujemy pytania do pana ministra.

Proszę bardzo.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański:

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze, ja tylko, odnosząc się do uwag, chciałbym wrócić do uwag pierwszej i drugiej. W przypadku uwagi pierwszej dotyczącej art. 1 być może to przeoczyłem, ale w ustawie o szczególnych rozwiązaniach, czyli w ustawie okołobudżetowej na 2021 r., nie znalazłem przepisu analogicznego do art. 2 i 3. Nie wiem, jak państwo, ale mnie się wydaje, że z tego brzmienia, jak się czyta „ustalonego”, to nie wiadomo, do czego ten wyraz „ustalonego” się odnosi. Tak więc większe problemy interpretacyjne mogą być w sytuacji pozostawieniu tego zwrotu, przepisu w takim kształcie, w jakim on teraz jest.

Jeżeli zaś chodzi o uwagę drugą, to podobnie. Jeżeli nie jest to kwota bazowa, to pytanie, czy faktycznie jest to kwota bazowa określona w art. 30 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela. Skoro pozostałe przepisy akurat do tej kwoty w art. 30 ust. 3 się odnoszą, to znowu może powstać a contrario pytanie, wątpliwość interpretacyjna, gdyż akurat w tym przypadku nie jest wskazane, że to jest art. 30 ust. 3. Prawda? Tak więc ja zakładam, że nie jest to kwota bazowa, o której mowa w art. 30 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela.

I ostatnie zdanie, już krótko, à propos uwagi piątej, tych 3 konkretnych uczelni. Oczywiście moim obowiązkiem jest wyrażenie, przedstawienie takich wątpliwości. Ja tutaj nie przesądzam o konstytucyjności bądź nie, tym bardziej że w tej propozycji nie ma uzasadnienia, ale, tak jak pan przewodniczący zaznaczył, wątpliwości poprzednio były. Jeżeli ta ustawa w takim kształcie zostanie przyjęta, to później też będzie się można powoływać, że przecież w ustawie okołobudżetowej na 2022 r. te 3 uczelnie zostały potraktowane w sposób uprzywilejowany i jest to jak najbardziej zasadne. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Proszę bardzo, Panowie Senatorowie, i ci zdalni, i ci miejscowi. Czy są chętni do zabrania głosu? Na razie nie widzę zgłoszeń.

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański: Panie Przewodniczący, jeszcze…)

Jeszcze pan mecenas o drobnej rzeczy zapomniał i chciałby na nią zwrócić uwagę, a potem ja bym zadał pytanie.

Proszę bardzo.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański:

Dziękuje bardzo.

Zapomniałem o pewnej kwestii. Tutaj pan minister – dziękuję bardzo – też przedstawił uwagę, jeżeli chodzi o poprawkę do art. 51. Tam, oprócz tego, że będzie „w skarbowych papierach”, prawda?, trzeba będzie jeszcze dodać, bo jest wcześniej wtrącenie „o których mowa”… Czyli na stronie 9 w uwagach w art. 51 w ust. 1 wyrazy – i tutaj będzie – „oraz art. 1 ust. 1” zastępuje się wyrazami „ , oraz skarbowych papierach”. Tylko to chciałem doprecyzować, żeby później nie było pytań, dlaczego się to pojawiło. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuje bardzo.

Proszę państwa, ja na tym etapie bym już zgłosił poprawki legislacyjne, które zostały zaakceptowane przez pana ministra, z tą jedną autopoprawką, którą pan minister zasugerował i pan mecenas ją przeredaguje. To są poprawki trzecia…

(Głos z sali: …szósta…)

…szósta…

(Głos z sali: …siódma…)

…siódma…

(Głos z sali: …ósma…)

…ósma i dziewiąta.

O, to byśmy to już mieli.

I teraz pytania. Nie widzę chętnych, na razie nikt się nie zgłasza.

Ja miałbym takie pytania, takie problemy i chciałbym, żebyśmy otrzymali wyjaśnienia, odpowiedzi. Będę miał też pytania dotyczące poszczególnych zapisów.

Pierwsza sprawa to taka bardziej generalna. Oczywiście za kwestie inflacji w pierwszej kolejności odpowiedzialny jest rząd… nie rząd, przepraszam, tylko Narodowy Bank Polski, ale oczywiście rząd w sprawach związanych z walką z inflacją jakoś współpracuje i podejmuje różnego rodzaju działania.

Czy w tej ustawie okołobudżetowej – bo pewnie generalne zapisy będą w ustawie budżetowej – są jakieś działania, które państwo chcecie podjąć, aby ograniczyć inflację, która jest dzisiaj chyba najpoważniejszym problemem naszej gospodarki, w ogóle życia?

Panie Ministrze?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Nie, tutaj nie ma takich zapisów. Jeżeli chodzi o pakiet i tarczę antyinflacyjną, to jest to odrębny pakiet, który dzisiaj – o ile dobrze się orientuję, bo nie ja prowadzę ten pakiet – jest chyba w drugim czytaniu.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Tak, wiemy o tym, tak.)

Te zapisy absolutnie nie odnoszą się ani do kwestii inflacyjnych, ani do tarczy antyinflacyjnej. No, mogą mieć pewne znaczenie, Panie Przewodniczący…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: No właśnie.)

…już mówię – bardziej organizacyjne. Myślę, że np. gdyby była taka sytuacja, że powstałaby konieczność tworzenia jakiejś kolejnej rezerwy celowej na tarczy antyinflacyjnej, to po prostu te przepisy umożliwiają stworzenie takiej rezerwy nawet ponad ten 5-procentowy próg, o którym mówi ustawa o finansach publicznych. Ale to, tak jak mówię, bardziej organizacyjnie niż wprost merytorycznie w zakresie przeciwdziałania inflacji. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuje bardzo.

Te moje wątpliwości pojawiają się w związku z tym, że po raz kolejny w budżecie pojawiają się środki, które… Chodzi mi o emisję skarbowych papierów wartościowych. W tym budżecie to nie jest kwota tak duża, jak w ubiegłych latach, jak w ostatnich latach, bo to jest ok. 5 miliardów zł, ale, tak czy inaczej, to jest kreowanie nowego pieniądza, który pojawi się na rynku i wydaje się, że może to mieć także jakiś efekt inflacyjny. Czy uważacie państwo, że pojawianie się, ciągła emisja nowych papierów skarbowych to jest rzeczywiście dobre rozwiązanie? My na posiedzeniach Komisji Budżetu i Finansów Publicznych w Senacie tę kwestię od kilku lat mocno krytykujemy, uznając, że to prowadzi też de facto do wyprowadzenia pewnych środków poza budżet państwa i poza kontrolę parlamentarną.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Po pierwsze, muszę zauważyć, że ustawa okołobudżetowa jest skorelowana z ustawą budżetową i maksymalny limit papierów wartościowych, które mogłyby być w danym roku przekazane, jest określony, zawsze musi być określony w ustawie budżetowej, nie okołobudżetowej, tylko budżetowej. On musi być i nie ma możliwości przekazywania skarbowych papierów wartościowych ponad ten limit. Jedyny wyjątek stanowi nowelizacja ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego, która weszła w życie w 2009 r. Chodzi o to, że minister finansów może w każdej chwili poza tym limitem skarbowych papierów wartościowych dokapitalizować obligacjami Bank Gospodarstwa Krajowego, ale to jest jedyny wyjątek. Wszystkie inne przekazywane skarbowe papiery wartościowe muszą się mieścić w limicie określonym przez ustawę budżetową.

Po drugie, zwracam uwagę na to, że cele, na które są przekazywane te środki, czyli możliwość przekazania do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Agencji Badań Medycznych, Narodowego Funduszu Zdrowia, na rozwój kierunków medycznych, te główne cele są, że tak powiem, szlachetne. Jeżeli jest możliwość przekazywania tych środków w obligacjach i mamy dług publiczny na poziomie, który umożliwia ich przekazanie, to ja nie sprzeciwiałbym się takim rozwiązaniom.

Mogę powiedzieć na podstawie swojego doświadczenia z ministerstwa nauki, że bardzo dobrze się przyjęło to rozwiązanie w uczelniach publicznych, które były beneficjentami i nadal są beneficjentami, bo co roku ok. 0,5 miliarda w postaci obligacji trafia dla uczelni, które są laureatami konkursu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”.

Ja, tak jak powiedziałem…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Z tym że, Panie Ministrze, na uczelnie przewiduje się ok. 0,5 miliarda zł, prawda?)

Tak, tak, tak, 0,5 miliarda.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: A te 5 miliardów to są środki na inne cele…)

Powiem tak: to już jest kolejny rok.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Tak, oczywiście o tym wiemy i w tej sprawie zawsze była tu polemika, choć oczywiście nie negowaliśmy tego, że uczelniom te środki się przydają. Dobrze.

Ja jednak w tym miejscu, które dotyczy tych uczelni, będę proponował wprowadzenie zapisu – i tu bym prosił pana mecenasa, żeby ewentualnie to tak zrobić – żeby przyjąć jednakże, ze przyznaje się uczelniom. A to, którym uczelniom, powinno wynikać z jakiejś takiej dobrej praktyki ministerstwa.

Z tego względu tak o tym mówię, że po prostu wiem, że w niektórych innych uczelniach publicznych, w mniejszych ośrodkach, też próbowano uruchomić kierunki medyczne. Udało się uruchomić np. pielęgniarstwo i inne na bardzo wysokim poziomie. Próbowano też uruchomić kierunki lekarskie, ale zawsze była negatywna opinia ministerstwa w tej sprawie. Tak więc myślę, że warto do tej sprawy powrócić. I byłoby lepiej, gdyby był jakiś bardziej publiczny dobór tych uczelni, które mogłyby uruchomić kierunki medyczne. Ja nie neguję wyboru ani Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ani Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, ani Uniwersytetu Warszawskiego, ale wydaje mi się, że można byłoby podjąć próbę, aby dobór tych uczelni był np. zróżnicowany terytorialnie, żeby nie był głównie skupiony w Warszawie, no, tu jest jeszcze Lublin. Nie wiem, czy w Lublinie jest akademia medyczna. Myślę, że tak byłoby dobrze. W każdym razie wydaje mi się, że można by było w innych ośrodkach także próbować uruchamiać takie kierunki, poza tymi, które mają swoje oddziały medyczne. Tym bardziej że takie próby są podejmowane i były podejmowane przez różne uczelnie publiczne.

A te pozostałe środki w postaci emisji papierów skarbowych dotyczą innych podmiotów, prawda? Jest tu np. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, tam są 4 miliardy zł, jeżeli dobrze pamiętam.

Jednak emisja papierów skarbowych prowadzi do tego, że jest to trochę obejście przepisów ustawy o finansach publicznych, bo środki te nie powiększają deficytu budżetu państwa, nie są także uwzględniane przy liczeniu reguły wydatkowej, o ile dobrze pamiętam, prawda? Tak więc takie są tego konsekwencje. Czy może nie?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący, ale w przypadku np. NFOŚ, bo o nim tu mówimy, który jest państwową osobą prawną, gdy NFOŚ dostanie te obligacje i te obligacje spienięży, zwydatkuje, to w general government deficit te środki jak najbardziej się pojawią.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dobrze.

I teraz art. 20, dotyczący sposobu finansowania tzw. darmowych leków dla świadczeniobiorców, którzy ukończyli siedemdziesiąty piąty rok życia. Wydaje się, że powinno to być finansowane ze środków budżetu państwa, tak stanowi ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej, a to jest finansowane, będzie finansowane z Narodowego Funduszu Zdrowia. Czy to oznacza, że rozwiązanie to ograniczy środki na inne cele finansowane z NFZ? Pytam, bo – jak wskazuje się w uzasadnieniu – środki zaoszczędzone będą wykorzystane na pokrycie wzrostu kosztów zespołów ratownictwa medycznego, jednocześnie w uzasadnieniu wskazuje się, że pozwoli to na przekazanie z budżetu dotacji na świadczenia gwarantowane. Jak należy to rozumieć?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący, mogę powiedzieć, że beneficjenci na pewno na tym nie stracą, sytuacja będzie taka sama. Jest tu pewne przeniesienie pomiędzy budżetem państwa a Narodowym Funduszem Zdrowia. Jest z nami przedstawiciel Ministra Zdrowia. Gdyby pan przewodniczący pozwolił…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Bardzo proszę.)

…toby to wyjaśnił.

Przepraszam, jeszcze dodam, że było już takie rozwiązanie w którejś ustawie, nie pamiętam, w którym roku, ale w którejś ustawie okołobudżetowej było już takie rozwiązanie.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Bardzo proszę.

Dyrektor Departamentu Budżetu i Finansów w Ministerstwie Zdrowia Wojciech Czwakiel:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Wojciech Czwakiel, dyrektor Departamentu Budżetu i Finansów w Ministerstwie Zdrowia.

Tak jak pan minister powiedział, takie rozwiązanie już było, o ile dobrze pamiętam, w 2020 r. My NFZ regularnie poza…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: W którym roku?)

W 2020 r. albo w 2019 r., dokładnie nie pamiętam, mogę zaraz sprawdzić.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Właśnie, w tych czasach. Myśmy uważali, że jednak generalnie nie powinno tak być. I powoływanie się teraz na nie najlepsze rozwiązania powoduje to, że mamy jakby taki gorszy punkt odniesienia.

Dyrektor Departamentu Budżetu i Finansów w Ministerstwie Zdrowia Wojciech Czwakiel:

Panie Przewodniczący, my NFZ w ostatnich latach, praktycznie każdego roku, dofinansowujemy dodatkowymi środkami, w przyszłym roku też planujemy przekazać NFZ dotację w wysokości niemal 700 milionów zł plus jakąś część tych obligacji, które mamy w przepisie art. 46. Tak więc przy całkowitej kwocie tych świadczeń i leków 75+, a ma być to kwota ok. 1 miliarda zł, można powiedzieć, że żadne pieniądze ze środków z tytułu składki zdrowotnej nie będą przeznaczone na finansowanie tego zadania, NFZ będzie zasilony środkami, które pozwolą mu je w pełni zrealizować. Tutaj nie ma takiego ryzyka, że przerzucamy coś na NFZ bez zapewnienia środków na ten cel.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Ja mam jeszcze kilka pytań. Nie chciałbym tutaj zdominować posiedzenia.

Czy tutaj koledzy senatorowie chcą w tym momencie zadać jakieś pytania?

Może ja w takim razie zadam je wszystkie, a potem będziemy pytali ewentualnie o inne sprawy.

Kolejna kwestia – na tę sprawę też od kilku lat zwracamy uwagę – to jest kwestia ograniczania roli parlamentu przy sprawach związanych z budżetem państwa. W tej ustawie po raz kolejny ten problem jest, istnieje, pojawia się. Widzimy to w częściach dotyczących rezerw, np. w art. 49. Wcześniej nowe rezerwy zawsze musiały być tworzone wspólnie przynajmniej z sejmową Komisją Finansów Publicznych. Teraz właściwie w wielu punktach ten element jest pomijany. To samo dotyczy np. kwestii przenoszenia środków pomiędzy działami w poszczególnych ministerstwach itd.

Dlaczego państwo tę zasadę, że parlament, który powinien mieć tę najsilniejszą sprawczość przy kształtowaniu budżetu, kontroli nad budżetem, nad jego wykonywaniem, omijacie i w ostatnich latach parlament cały czas jest pomijany? Przecież tutaj Komisja Finansów Publicznych w zasadzie nie ma pozycji decyzyjnej, ona de facto tylko opiniuje, może to być nawet negatywna opinia, ale przynajmniej jest publiczna informacja o tych projektach związanych z rezerwami i innymi sprawami, one mogą ujrzeć światło dzienne. A tak to sprowadza to się do tego, że te decyzje są podejmowane przez ministra finansów, ewentualnie wspólnie z ministrem właściwym dla danej części budżetowej. Dlaczego tak się dzieje? Czym to państwo uzasadniacie?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Jeżeli chodzi o art. 49, to on dotyczy Funduszu Solidarnościowego. Nie wiem, czy mam właściwą wersję. Tak, tak. To raczej pokazuje, że są to kwestie wykorzystania na dany cel blokad. Gdy powstają gdzieś jakieś wolne środki, to po prostu jest możliwość dokonania wpłaty zasilającej Fundusz Solidarnościowy.

A jeżeli chodzi o art. 50, który daje możliwość wydawania poleceń przez premiera i tworzenia rezerwy celowej, przeniesienia do tej rezerwy kwoty zablokowanych wydatków, to dotyczy to takich kwestii, jak np. przeciwdziałanie klęskom żywiołowym, usuwanie ich skutków, przeciwdziałanie i usuwanie skutków ekonomicznych, zadania realizowane przez Rządową Agencję Rezerw Strategicznych. Tak więc myślę, że ten katalog wynika z sytuacji, z jaką mamy teraz do czynienia.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Panie Ministrze, ale czy rzeczywiście jest taka chęć… Bo to oznacza, że jednak eliminuje się parlament i sejmową Komisję Finansów Publicznych, ona ma niejako coraz mniej do powiedzenia w kształtowaniu wydatków publicznych, a chyba powinna być tendencja odwrotna, prawda? Upublicznienie, uspołecznienie finansów publicznych, większa przejrzystość, to wszystko powinno wynikać m.in. z tego, że właśnie odpowiednie komisje są włączone w te działania. Przecież tu chyba nie ma, mam taką nadzieję, nic do ukrycia.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący, tutaj nie ma nic do ukrycia. Ja bym powiedział, że to jest takie podejście podmiotowe… właściwie przedmiotowe w niektórych obszarach. Ale są również przepisy, które idą, można powiedzieć, a contrario. Przykładem jest przepis art. 25 czy art. 26, które mówią o tym, że taka opinia powinna być. Przywołam art. 26, który stanowi, że w roku 2022 zmiany kwoty przychodów lub kosztów Funduszu Wsparcia Straży Granicznej itd., po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw wewnętrznych i ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz opinii sejmowej komisji właściwej do spraw budżetu. Tutaj, tak jak powiedziałem, wyłączone byłyby tylko kwestie związane z Funduszem Solidarnościowym i, można powiedzieć, działania klęskowe. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

To, że to jest, to jest normalne, to jest standard wynikający z ustawy o finansach publicznych, prawda? Tutaj nie mówimy o tym jako o sytuacji nadzwyczajnej. Ja mówię o przypadkach, w których Komisja Finansów Publicznych Sejmu jest ograniczana w swojej roli.

Mam też wątpliwości dotyczące art. 35 ustawy, chodzi o upoważnienie dla szefa Kancelarii Prezydenta, który ma dość duże możliwości dokonania zmiany, przesunięcia pomiędzy działami klasyfikacji budżetowej w części 01 „Kancelaria Prezydenta” z przeznaczeniem środków na zabytki. Rozumiem, że chodzi o remonty, ochronę zabytków, które są w dyspozycji Kancelarii Prezydenta. Ale wydaje mi się, że to nie powinno tak być, bo to oznacza, że w Kancelarii Prezydenta jest po prostu słabe planowanie, prawda? Remonty, tego typu inwestycje wymagają planowania nawet dłuższego niż 1 rok. Prezydent ma dużą swobodę w kształtowaniu budżetu, budżet też jest dołączany, a do tego jeszcze dajemy mu swobodę przesuwania środków, których wydanie w taki czy inny sposób sam zaproponował. Wydaje mi się, że nie powinno tak być.

Podobnie jest w przypadku art. 39 ustawy, ten artykuł dotyczy ministra obrony narodowej. Wydaje mi się, że takie przepisy są także w odniesieniu do kancelarii premiera, prawda? Wydaje mi się, że to znowu jest niszczenie ustawy o finansach publicznych, bo oznacza to tyle, że nie musimy tego wszystkiego dobrze planować, przemyśleć tego planowania, bo i tak w ciągu roku będziemy mogli swobodnie sobie przesuwać pomiędzy działami różne wydatki. To dotyczy i kwestii obrony narodowej, i innych spraw. To znowu pokazuje, że to planowanie budżetu jest robione, powiedziałbym, dość lekką ręką: coś tam wpiszemy, najwyżej później, w ciągu roku przesuniemy te wydatki i będzie dobrze.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Ja uważam, że skala tych odstępstw nie jest jakaś znacząca. W przypadku Kancelarii Prezydenta można powiedzieć, że właśnie przez to, że to są zabytki i że część środków jest kwalifikowana jako przeznaczona na zabytki, może dojść np. do takiej sytuacji, że w dziale 750 pozostałyby środki, a z jakichś powodów zabrakłoby ich w części przeznaczonej na zabytki i nie byłoby tutaj ruchu.

Co do zasady ja zgadzam się z tym, że wszystko powinno być planowane, jeżeli się da, we właściwych działach, ale – tak jak powiedziałem – w przypadku MON to są również zobowiązania, które wynikają z przynależności do NATO i z zawartych sojuszy, a w przypadku prezydenta to naprawdę uważam, że skala… Tutaj, że tak powiem praktyka i wykonanie pokazują, że w pewnym momencie taka klasyfikacja mogła prowadzić nawet do nieefektywności, bo nie byłoby w danym roku możliwości dokończenia zadania inwestycyjnego akurat dlatego, że jest zabytkiem, tymczasem w drugiej części nie z winy dysponenta tej części budżetowej zostają np. środki na inwestycje.

Ten przepis został wprowadzony na wniosek, o ile dobrze pamiętam, Kancelarii Prezydenta, a jako że skala tu jest naprawdę niewielka, a rzeczywiście taka jest specyfika budżetu, że w części Kancelarii Prezydenta są zabytki, to zgodziliśmy się, żeby był tu taki przepis. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Skala może nie jest wielka, tylko że to jest precedens, który później będzie wykorzystywany, tak jak tutaj mówił pan dyrektor, zresztą także pan minister, i będzie można mówić, że już od lat to robimy. Później te małe precedensy rozszerzają się i stają się precedensami dużymi. Tak więc wydaje mi się, że powinniśmy wymagać od instytucji, które realizują budżet państwa, rzetelnego planowania środków, przewidywania wydatków. Jeżeli nie wydają środków na ten cel, to te środki wracają do budżetu państwa. Nic się nie stanie, one nie będą przemielone, one nadal mogą służyć społeczeństwu.

Kolejna kwestia, na którą chciałbym zwrócić uwagę, to rezerwy celowe. Otóż w 2022 r. zawiesza się stosowanie przepisu art. 140 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, który stanowi, że te rezerwy w budżecie państwa mogą być nie większe niż 5% zaplanowanych środków. To jest art. 14 ustawy. Oczywiście tutaj pewnie znowu będzie jakieś wytłumaczenie, a to pandemia, a to inne rzeczy, ale wydaje mi się, że ta sprawa powinna być jednak ważna, bo to wprowadza pewien porządek w budżecie państwa. Usuwanie tego zapisu jest chyba niedobre. Podobna sprawa dotyczy budżetu wojewodów, to jest art. 15 ustawy. Jaki jest cel potraktowania w inny sposób ustawy budżetowej w częściach dotyczących rezerw, czyli odejścia od ustawy o finansach publicznych?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Może zacznę od tego, że to zaplanowane na poziomie projektu ustawy budżetowej przekroczenie nie jest duże, to jest poniżej 1 punktu procentowego, to jest chyba 0,7. Tak więc jeżeli chodzi o skalę, to nie jest to dużo.

Tyle że, tak jak pan przewodniczący powiedział, jest sytuacja covidowa, wyzwaniem jest również inflacja. Jeżeli z procesu legislacyjnego wynikałoby, że np. może być coś takiego, jakieś środki mogą być przewidziane tylko i wyłącznie w rezerwie budżetowej, gdyż jeszcze nie ma części budżetowej… Tak więc tutaj tworzony jest taki bufor, taki mechanizm. Myślę, że nie jest on mocno eksploatowany, nie jest on nadużywany w zakresie działań, powiedziałbym, podstawowych i tworzenia rezerw ponadnormatywnych.

Pamiętam, Panie Przewodniczący, że rok temu prowadziliśmy taką samą dyskusję…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: No tak.)

Powiem, że jest to przekroczenie, ale ono naprawdę nie jest znaczące, a może być bardzo użyteczne, że tak powiem.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

No, to jest prawda. Tyle że wtedy podważamy w ogóle sensowność zapisów ustawy o finansach publicznych, prawda? Może trzeba ją po prostu zmienić, może rzeczywiście trzeba dokonać pewnego remontu w całej ustawie o finansach publicznych i powiedzieć, że ten limit 5% nie jest istotny itd., a nie różnymi sposobami ją pomijać.

I kolejna kwestia, związana z transportem lądowym. Ta kwestia jest w ogóle dla mnie trudna do zrozumienia, ponieważ przepis zakłada, że co najmniej 18% środków pochodzących z akcyzy jest przeznaczane na transport lądowy, na infrastrukturę transportu lądowego. Tu także dokonujemy zmian, równocześnie mówiąc, że w 2021 r. wydaliśmy dużo więcej pieniędzy. Czy to oznacza, że w 2022 r. nie będzie inwestycji drogowych w takim zakresie jak dzisiaj? Powiem więcej. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad na moje oświadczenia, pytania, interpelacje odpowiada, że będzie możliwe rozpatrzenie wskazanych projektów inwestycyjnych pod warunkiem, że znajdą się środki finansowe. Czyli oni ciągle nie mają finansów na projekty już uzgodnione, nawet te, w przypadku których są zezwolenia na budowę. Czyli jak to należy rozumieć? Czy to oznacza, że proponujecie państwo, żeby środków na inwestycje w sektorze infrastruktury transportu drogowego było w 2022 r. mniej, niż było ich w 2021 r.? I czy tych środków jest za dużo, czy za mało? Bo dyrekcja generalna w tej sprawie… czy raczej minister infrastruktury – bo jak ja piszę, to piszę do ministra infrastruktury, a on pewnie bierze informacje z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad – stwierdza, że to jest wystarczająca ilość… że za mało przewidziano środków w budżecie.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

To jest art. 41.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Ja pozwolę sobie wyjaśnić, ale jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to również oddać głos przedstawicielom Ministerstwa Infrastruktury obecnym na posiedzeniu komisji.

Sytuacja wynika z tego… O ile pamiętam, były już takie zapisy, a wynikały z przyspieszenia pewnych wydatków w roku bieżącym kosztem roku przyszłego. Czyli po prostu były jakieś wydatki długoterminowe planowane na rok 2022, nastąpiło ich przyspieszenie i przeniesienie na rok 2021. I chodzi tutaj, jak ja rozumiem, o to, że po prostu średnia z 2 lat przewyższa ten poziom 18%. Ale jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to może przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury się odniosą bardziej precyzyjnie do pytania. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Proszę.

Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury Adam Orzechowski:

Dzień dobry, witam, Szanowny Panie Przewodniczący. Adam Orzechowski, dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury.

Tak, potwierdzamy, nastąpiło przyspieszenie części płatności. Część środków została w ramach prac nad nowelizacją ustawy budżetowej przekazana do dyspozycji pana ministra infrastruktury. W związku z tym te przepisy jak najbardziej proponujemy pozostawić, bo są one w zgodzie z tymi działaniami, które nastąpiły w ramach nowelizacji budżetu. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Ale to znaczy, że tych środków na inwestycje drogowe w 2022 r. ma być mniej?

Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury Adam Orzechowski:

Te środki już zostały udostępnione w ramach prac nad nowelizacją budżetu tegorocznego.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Ale czy ich będzie więcej, czy mniej?)

Jeśli weźmie się pod uwagę te 2 lata, to się okaże, że te środki jak gdyby zostały we właściwej wysokości, wynikającej z programów wieloletnich, przyznane ministrowi infrastruktury, czyli według potrzeb.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

No ale co to znaczy, Panie Ministrze, „we właściwej wysokości”? Czy pan jest zadowolony z tej odpowiedzi?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący, już tłumaczę. Jest program wieloletni, np. na kilkadziesiąt miliardów…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Tak.)

…i tą kwotą on się zamyka, ale następuje przyspieszenie w jednym roku. Czyli po prostu na rok 2021 jest przewidzianych w projekcie 8 miliardów zł i 8 miliardów zł jest przewidzianych na rok 2022. Następuje przyspieszenie, więc 2 miliardy zł są zdejmowane z kwoty na rok 2022 i wydatkowane wcześniej, ale kwota…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: W 2021 r., tak?)

Tak.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Czyli w 2022 r. będzie mniej środków wydatkowanych?)

Ale to nie znaczy, że jest ograniczona kwota programu i coś nie będzie zrealizowane.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

No właśnie ciągle otrzymuję odpowiedzi, że są nierealizowane ze względu na brak środków. Myślę, że inni senatorowie podobne odpowiedzi otrzymują.

(Głos z sali: Tak.)

A może tylko ja dostaję takie.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Być może jest jakaś inna kwestia, o której ja nie wiem, taka, że generalna dyrekcja nie ma środków na dodatkowe inwestycje. Niemniej jednak jeżeli chodzi o ten przepis i o to działanie, to tutaj jest tylko przesuwanie w ramach programów, przyspieszanie wydatkowania środków, a nie ograniczenie zakresu i finansowania.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Jasne. Czyli jest pytanie do generalnej dyrekcji – tutaj pan reprezentuje Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad – czy w roku 2022, zgodnie z planami, przewidujecie wydanie więcej środków na inwestycje infrastruktury drogowej, czy mniej niż w roku 2021.

Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Infrastruktury Adam Orzechowski:

Szanowny Panie Przewodniczący, jeśli chodzi o generalną dyrekcję, to zadania są realizowane w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023. Jeśli chodzi o ustawę budżetową na rok 2021 po nowelizacji, to kwota na to to 4 miliardy 827 milionów zł, a na rok przyszły zakładamy środki w wysokości powyżej 5 miliardów zł. Tak więc żadnego zmniejszenia w przypadku inwestycji drogowych w przyszłym roku nie ma. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo za tę odpowiedź. No, to jest przynajmniej jakaś konkretna informacja, że tych środków będzie więcej, niedużo, ale więcej w stosunku do środków w roku 2021 i tego będziemy się trzymali.

I teraz kwestia… Aha, taka krótka informacja. Tam się zwiększa limit wydatków w Narodowym Instytucie Wolności. Z czego wynika ta zmiana? To jest art. 63.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Jest z nami przedstawiciel Narodowego Instytutu Wolności i KPRM. O ile ja pamiętam, to jest taka sytuacja, że oni kontynuują pewne programy i rozwijają nowe, a chyba przepis ustawy dla nich zasadniczej wprowadzał ograniczenie co do limitu tych środków. To jest po prostu stworzenie możliwości dodatkowego działania. Niemniej jednak jeżeli pan przewodniczący by pozwolił, to są przedstawiciele KPRM i też samego NIW…

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Bardzo proszę w takim razie.

(Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Izabela Antos: Szanowny Panie Przewodniczący, prosiłabym o zabranie głosu przedstawiciela Narodowego Instytutu Wolności. Dziękuję.)

Proszę bardzo.

Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Przemysław Jaśkiewicz:

Dzień dobry. Przemysław Jaśkiewicz, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Wolności.

Tak jak to już zostało powiedziane, to wynika z tego, że po prostu trzeba dostosować limity wydatków do realizowanych przez Narodowy Instytut Wolności programów, ponieważ ta kwota limitu nie przewidywała nowego programu, jakim jest program rozwoju poradnictwa. To wszystko ma po prostu dostosować te limity do programów, których NIW będzie operatorem w roku 2022.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

I te środki są przewidziane w budżecie państwa, tak?

(Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Przemysław Jaśkiewicz: Tak, tak.)

Bo tu jest dość istotny wzrost w stosunku do planowanego… Jest jakiś straszny pogłos. Aha, bo pana… No, musi pan chyba wyłączyć… Już jest okej.

I w budżecie państwa te środki są też przewidziane, Panie Ministrze, tak?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Tak, Panie Przewodniczący, potwierdzam.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

I teraz chciałbym jeszcze się odnieść do art. 32 i 33. To jest kwestia CEPiK. Co roku jest podnoszona ta sprawa, że na kontach CEPiK są znaczne środki, które są przeznaczone na określone działanie wynikające z ustawy. Rozumiem, że te środki są zbyt duże na potrzeby tego programu CEPiK. Nie chcę tego oceniać, nie potrafię tego zweryfikować, czy oni wykonują wszystkie zadania, dla których wykonywania zostali powołani, czy nie.

Ale mnie interesuje także druga kwestia – Fundusz Szerokopasmowy. To była kwestia bardzo istotna, kwestia tego Funduszu Szerokopasmowego, bo on miał doprowadzić do tego, że z jego środków zostanie doprowadzony internet szerokopasmowy do odbiorców w Polsce, tych odbiorców wykluczonych, czyli tych wszystkich obszarów poza dużymi ośrodkami miejskim. Bo w tych ośrodkach są skupieni mieszkańcy i łatwo doprowadzić ten szerokopasmowy internet itd., a na obszarach wiejskich, w małych miasteczkach, gdzie jest rozproszony odbiorca, jest tego internetu dużo mniej. W tym celu został powołany ten Fundusz Szerokopasmowy. No i co się okazuje w praktyce? Uznajemy, że z tego Funduszu Szerokopasmowego można zabrać pieniądze, przeznaczyć na inny cel – tak rozumiem ten zapis – a równocześnie te projekty dotyczące dostępności internetu szerokopasmowego dla odbiorców w małych miejscowościach kompletnie kuleją. Oczywiście jest program przyłączania wszystkich szkół. Możliwe, że one wszystkie zostały nawet przyłączone, chociaż pewności w tej sprawie nie mam, bo jeśli chodzi o region Pomorza, to wiem, że ciągle jeszcze wiele szkół jest niepodłączonych do szerokopasmowego internetu. No, to jest jakby jedna sprawa. Ale druga jest taka, że te właśnie obszary wiejskie są wykluczone internetowo z tego względu, że nie mają możliwości podłączenia się i operatorzy typu Orange czy inni odmawiają podłączania, bo mówią, że to jest przedsięwzięcie nierentowne. I właśnie dla tych nierentownych przedsięwzięć miały być uruchomione środki tego Funduszu Szerokopasmowego, np. na projekty realizowane przez gminy, takie, że gmina będzie włączona do tego programu po to, żeby dzieci – jeżeli uczą się zdalnie – mogły korzystać z tego internetu szerokopasmowego czy w ogóle z internetu. A dzisiaj dzieci uczą się zdalnie na tych obszarach wiejskich i bardzo często jest to fikcja, bo ich łączność internetowa jest słaba. Dlaczego w związku z tym państwo zmniejszacie ten fundusz, skoro on rzeczywiście powinien być wykorzystany i powinien działać? Tym bardziej że została zbudowana w Polsce… Powiem, że do roku 2015 właściwie wszystkie gminy tymi głównymi żyłami, że tak powiem, zostały skomunikowane i miało potem nastąpić to podłączenie ostatniej mili. A tego nie ma. Dlaczego?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Ja nie mogę się wypowiadać za ministrów odpowiedzialnych za kwestię cyfryzacji i za realizację poszczególnych zadań. Teraz działowi: cyfryzacja nie jest przypisane odpowiedzialne za niego ministerstwo, jest to dział przypisany Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Może ktoś z kancelarii właściwy w kwestii cyfryzacji jest teraz na łączach. Niemniej zwracam uwagę na to, że jeżeli nawet są te zapisy, to i art. 32, i art. 33 mówią właśnie, że można przeznaczyć środki na finansowanie zadań ministra właściwego do spraw informatyzacji związane z informatyzacją państwa. Czyli tutaj jakby…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Państwa? Chyba administracji państwowej.)

Państwa. Zapis…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Bo to się…)

…jest taki, że państwa. Ja nie odniosę się do zadań, jakie z tego tytułu są czy mają być finansowane, ale zwracam uwagę na to, że taki zapis znajduje się w tym przepisie, o którym mówił pan przewodniczący. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Ja myślę, że w takim razie będziemy prosili o przedstawienie na posiedzeniu plenarnym jakiejś szerszej informacji na temat wykorzystania tego funduszu.

Ja miałbym właściwie te pytania…

Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Izabela Antos:

Przepraszam, Panie Przewodniczący, Izabela Antos, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

Ja chciałabym tylko wskazać, że oczywiście, jak najbardziej jako Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, również jako ministerstwo cyfryzacji, które u nas funkcjonuje, przygotujemy szerszą informację na temat wykorzystania Funduszu Szerokopasmowego i planów na rok 2022. Tak jak powiedział pan minister Skuza to jest tylko możliwość finansowania z tych środków również zadań związanych z informatyzacją państwa. Wśród tych zadań, o ile mi wiadomo, ma być m.in. rozwój e-usług oraz zadania związane z cyberbezpieczeństwem. To są też istotne zadania dotyczące obywateli naszego kraju, których realizacja jest niezbędna. Przygotujemy szeroką informację i bardzo przepraszamy, że nie ma bezpośrednio przedstawiciela części: cyfryzacja, ale pan minister Andruszkiewicz, który był obecny, musiał się udać do Sejmu na głosowania.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Jasne. Dziękuję bardzo.

Oczywiście właśnie na tym polega problem, żeby z tego Funduszu Szerokopasmowego realizować te zadania, dla których realizacji był powołany ten fundusz, a nie przeznaczać środki na różne inne projekty, choć też ważne, bo wtedy…

(Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Izabela Antos: Taki jest priorytet, o ile mi wiadomo.)

W takim razie cieszę się, ponieważ to moje doświadczenie, które wynika z odpowiedzi lub braku odpowiedzi na moje oświadczenia, prowadzi raczej do odwrotnej konkluzji, takiej, że ciągle się mówi, odpisuje, że to jest nierentowny projekt, żeby do tej czy innej gminy doprowadzić internet szerokopasmowy, i w związku z tym ci operatorzy, którzy są za to odpowiedzialni, głównie Orange, nie realizują tego projektu. Ale rozumiem, że otrzymamy szerszą informację na posiedzeniu plenarnym.

To moje wszystkie pytania. Teraz czas albo na inne problemy, które senatorowie chcieliby zgłosić, albo na inne poprawki. Czy są poprawki ze strony senatorów? Rozumiem, że nie ma.

W takim razie ja zgłoszę kilka poprawek. Tamte pierwsze, które zgłosiłem… no, już są zgłoszone. I teraz tak… Proponowałbym skreślenie niektórych artykułów. Proponuję skreślenie art. 14; to jest ta kwestia rezerwy 5-procentowej. Art. 15 także… ten, powiedzmy, zostawiamy. Następnie art. 6…

(Głos z sali: Art. 16.)

Przepraszam, art. 16. To już mamy w tych…

(Głos z sali: Zmiana wynikowa.)

Będzie zmiana wynikowa. Dalej: skreślenie art. 32, dotyczący CEPiK, i art. 33, dotyczącego Funduszu Szerokopasmowego. Następnie te kwestie przesunięć w częściach dotyczących prezydenta, Rady Ministrów… No, uważam, że dla czystości budżetowej należałoby skreślić art. 34 i 35 oraz art. 39, dotyczący Ministerstwa Obrony Narodowej. Także art. 41, który mówi o ograniczeniach środków dla transportu lądowego. Tę kwestię będziemy może jeszcze wyjaśniali, ale dzisiaj proponuję skreślenie tego art. 41. W art. 46 wpisałbym po prostu „uczelnie” i dał swobodę w tej sprawie…

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański: Można, Panie Przewodniczący?)

Proszę bardzo.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański:

Panie Przewodniczący, żeby uprościć… Rozumiem, że chodzi o przyjęcie wariantu pierwszego, który został przedstawiony w opinii?

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Tak.

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański: Dobrze, dziękuję bardzo.)

Tak jest.

Czy są jeszcze inne poprawki ze strony senatorów?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie.

Art. 63, dotyczący NIW, zostawiamy.

(Głos z sali: A art. 15?)

Art. 15? Spisałem to sobie, ale po prostu muszę jeszcze…

(Głos z sali: Też zostawić.)

Ja zostawiam go na razie. Ewentualnie przeanalizuję go sobie jeszcze na posiedzeniu plenarnym.

Czy senatorowie zgłaszają inne poprawki? Nie.

W takim razie możemy chyba przystąpić do głosowania. Będę prosił pana ministra o opinię, zgodnie z praktyką.

Myślę, że te, które były uzgodnione… Czy jest zgoda ze strony senatorów, żebyśmy przegłosowali je łącznie? Te, które także pan minister zaakceptował?

Pan mecenas jeszcze wymieni ich numery z zestawienia poprawek. Proszę bardzo.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański:

To są poprawki, Panie Przewodniczący, nr 3, 6, 7, 8 i 9.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Czy jest poparcie ze strony rządu dla tych poprawek?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Tak, Panie Przewodniczący.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

W takim razie… Proszę.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański:

Tylko dodam, Panie Przewodniczący, że ja wymieniłem uwagi, a łącznie będzie 10 poprawek.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

One będą rozpisane…

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański: Tak.)

…ale wiążą się tylko z tymi uwagami, które omówiliśmy.

Proszę bardzo, czy senatorowie zgadzają się, żebyśmy te poprawki przegłosowali łącznie? Czy nie ma sprzeciwu? Pytam też zdalnych. Nie ma sprzeciwu.

To przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem poprawek wymienionych przez pana mecenasa i popartych przez rząd?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyniku.

7 głosów za, jednogłośnie za.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką skreślającą art. 14, dotyczący tych rezerw 5-procentowych.

Stanowisko rządu?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Negatywne.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem poprawki dotyczącej art. 14?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników…

Przepraszam, tylko że ta poprawka… Aha, to z konsekwencją…

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Sławomir Szczepański:

Tak, z konsekwencją. To poprawka dotycząca art. 14 plus poprawka druga, którą pan senator zgłosił, bo w art. 16 w ust. 1 należy dokonać korekty w zakresie skrótu tytułu ustawy o finansach publicznych, tego „zwanej dalej”. W skreślanym art. 14 występuje skrót tytułu ustawy o finansach publicznych. To jest poprawka wynikowa.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Ja to mówiłem, ale żeby to było precyzyjnie wiadomo…

Następnie art. 32, kwestia CEPiK…

(Głos z sali: A wynik?)

Aha, przepraszam, wynik.

5 głosów za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. Poprawka otrzymała poparcie.

Poprawka dotycząca art. 32, czyli, w skrócie mówiąc, CEPiK.

Stanowisko rządu?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Negatywne.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za poprawką, czyli skreśleniem art. 32?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników.

5 głosów za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. Poprawka otrzymała poparcie komisji.

Art. 33, czyli Fundusz Szerokopasmowy.

Kto jest za skreśleniem art. 33?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników.

(Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś: 5 głosów za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.)

Poprawka otrzymała poparcie komisji.

Dalej: skreśla się art. 34. To jest ta kwestia Rady Ministrów, czyli możliwości przesuwania tych środków.

Kto jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Proszę o podanie wyników.

(Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś: 5 głosów za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.)

Poprawka została poparta przez komisję.

Art. 35, ten sam problem, omówiony przeze mnie, to dotyczy Kancelarii Prezydenta.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników.

5 głosów za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. Poprawka przeszła.

Dalej: skreślenie art. 39, to jest wspomniana kwestia MON.

Stanowisko rządu?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Negatywne.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem poprawki?

Kto przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

I wynik…

5 głosów za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. Poprawka została przyjęta.

Poprawka dotycząca art. 41, skreślenia art. 41, to jest kwestia infrastruktury transportu lądowego.

Stanowisko rządu w tej sprawie?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Negatywne.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem poprawki?

Kto przeciw?

Kto się wstrzymał?

Proszę o podanie wyników.

(Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś: 5 głosów za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.)

I poprawka dotycząca art. 46, a więc tych uczelni medycznych, które zostały wymienione w ustawie. Proponujemy tę pierwszą poprawkę w zestawieniu przygotowanym przez pana mecenasa, czyli po prostu wpisujemy „uczelnie”, a które, to już ministerstwo dokona wyboru na podstawie zobiektywizowanych kryteriów.

Kto jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw…

Aha, przepraszam, jeszcze stanowisko rządu.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Sebastian Skuza:

Negatywne.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Jeszcze raz: kto jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników.

5 głosów za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał. Poprawka została przyjęta.

W ten sposób przegłosowaliśmy wszystkie poprawki.

Zatem głosujemy w tej chwili nad wnioskiem o przyjęcie ustawy okołobudżetowej wraz z przyjętymi poprawkami.

Kto jest za przyjęciem ustawy wraz z przyjętymi poprawkami?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników.

(Starszy Specjalista w Dziale Koordynacji Prac Senackich w Biurze Prac Senackich w Kancelarii Senatu Katarzyna Lubaś: 8 głosów za, jednogłośnie za.)

Kwestia sprawozdawcy. Czy zgodzicie się panowie senatorowie, żebym był sprawozdawcą, bo sporo namieszałem w tym?

(Głosy z sali: Tak.)

Tak że będę bronił tych propozycji, które zgłosiłem, a które państwo przegłosowaliście. Dziękuję bardzo.

Bardzo dziękuję panu ministrowi. Dziękuję wszystkim pracownikom. Dziękuję także tym osobom z ministerstw, które pracowały zdalnie z nami i wypowiadały się. Liczymy też na odpowiedzi, na to, że pan minister niektóre tematy nam podczas debaty wyjaśni, może przekona nas do innych rozwiązań, lepszych albo zwróci uwagę na jeszcze inne sprawy, które należałoby uregulować.

Tak więc dziękuję bardzo wszystkim państwu.

Zamykam posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.

(Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Izabela Antos: Dziękujemy bardzo, do widzenia.)

(Koniec posiedzenia o godzinie 15 minut 55)