Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu (7.)

w dniu 20 lutego 2020 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2020 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 25 – Kultura fizyczna; 27 – Informatyzacja; 28 – Szkolnictwo wyższe i nauka; 30 – Oświata i wychowanie; 67 – Polska Akademia Nauk; 82 – Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego; 83 – Rezerwy celowe; 85 – Budżety wojewodów ogółem, a także planów finansowych Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, Centrum Łukasiewicz, Funduszu Zajęć Sportowych dla Uczniów, Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, Centralnego Ośrodka Sportu, Polskiej Agencji Antydopingowej oraz Polskiego Laboratorium Antydopingowego (druk senacki nr 70, druki sejmowe nr 112, 112-A, 204 i 204-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 01)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Kazimierz Wiatr)

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Szanowni Państwo, otwieram posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2020 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 25 – Kultura fizyczna; 27 – Informatyzacja; 28 – Szkolnictwo wyższe i nauka; 30 – Oświata i wychowanie; 67 – Polska Akademia Nauk; 82 – Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego; 83 – Rezerwy celowe; 85 – Budżety wojewodów ogółem, a także planów finansowych Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, Centrum Łukasiewicz, Funduszu Zajęć Sportowych dla Uczniów, Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, Centralnego Ośrodka Sportu, Polskiej Agencji Antydopingowej oraz Polskiego Laboratorium Antydopingowego (druk senacki nr 70, druki sejmowe nr 112, 112-A, 204 i 204-A)

Jest ono poświęcone rozpatrzeniu części ustawy budżetowej właściwych przedmiotowemu zakresowi działania Komisji Nauki, Edukacji i Sportu, w szczególności części „Oświata i wychowanie”, tj. części 30, części 28 „Szkolnictwo wyższe i nauka” – pamiętamy, że dotychczas były to części 28 i 38 – części 67 „Polska Akademia Nauk”, części 25 „Kultura fizyczna” i części 27 „Informatyzacja”.

Rozpoczynamy od oświaty i wychowania.

Bardzo serdecznie witam przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej: pana dyrektora Jerzego Jakubczuka, dyrektora Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym w Ministerstwie Edukacji Narodowej – pan dyrektor ma upoważnienie pana premiera Mateusza Morawieckiego, zgodnie z wymogami naszego regulaminu – panią Renatę Karnas, naczelnik w Departamencie Współpracy z Samorządem Terytorialnym w Ministerstwie Edukacji Narodowej, a także panią Agnieszkę Wawrzaszek-Łoś, naczelnik w Departamencie Ekonomicznym w Ministerstwie Edukacji Narodowej. Bardzo serdecznie witamy panią Renata Siedlec, naczelnik w Departamencie Instytucji Płatniczej w Ministerstwie Finansów; pana Tomasza Rabieja, naczelnika wydziału w Ministerstwie Finansów; panią Dianę Sędzińską, głównego specjalistę w Ministerstwie Finansów; pana Przemysława Kurczewskiego, zastępcę dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju – tu już odnoszę się do następnego punktu – pana Artura Szymańskiego, dyrektora Działu Kontrolingu w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju; pana Janusza Kota, zastępcę dyrektora Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego w Ministerstwie Finansów; panią Katarzynę Czajkę, starszego specjalistę w Departamencie Budżetu Państwa w Ministerstwie Finansów; pana Krzysztofa Falińskiego, radcę ministra z Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego w Ministerstwie Finansów; pana Mirosława Stańczyka, zastępcę dyrektora w Ministerstwie Finansów, i naszą panią legislator Danutę Drypę, głównego legislatora z Kancelarii Senatu.

Witam panie i panów senatorów. Stwierdzam niniejszym, że mamy kworum na posiedzeniu komisji.

I przystępujemy do omawiania części 30 „Oświata i wychowanie”.

Państwo senatorowie zostali zaopatrzeni w takie opracowania ministerialne dotyczące każdego z punktów. Było sporo czasu, żeby się do tego przygotować. Namawiałem do tego, żeby zgodnie z tradycją poszczególni senatorowie byli przypisani do określonych części, żeby każdy zainteresował się szczególnie swoją częścią, ale to się nie udało – mam nadzieję, że za rok się uda – tak że zajmujemy się wszyscy wszystkim.

Bardzo proszę pana dyrektora o przedstawienie części 30 „Oświata i wychowanie”. Bardzo proszę.

Dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Jakubczuk:

Bardzo dziękuję.

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Rozpocznę przedstawianie zaplanowanych w ustawie budżetowej na rok 2020 dochodów i wydatków od zadań dotyczących oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej, czyli od części 30 „Oświata i wychowanie”.

Dochody budżetu państwa w tej części budżetowej zaplanowane zostały w kwocie 5 milionów 951 tysięcy zł, z tego w dziale 750 – 180 tysięcy, a w dziale 801 – 5 milionów 771 tysięcy. Te dochody są wyższe o 1,2% w stosunku do planowanych dochodów ujętych w ustawie budżetowej na rok 2019. Zwiększenie zaplanowanych dochodów dotyczy wyższych wpływów w dziale 750, wpływów z tytułu różnych dochodów, kar i odszkodowań wynikających z umów oraz z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa.

Jeśli chodzi o wydatki budżetu państwa w części 30, to w ustawie budżetowej zostały one zaplanowane w łącznej kwocie 467 milionów 320 tysięcy zł. Te wydatki rosną o 2,4%, czyli o 11 milionów zł, w stosunku do roku 2019. Wszystkie wydatki zostały zaplanowane w 7 działach klasyfikacji budżetowej.

Jeśli chodzi o dział 801 „Oświata i wychowanie”, to tutaj wydatki są na poziomie 407 milionów 441 tysięcy zł. Jest to 87% wszystkich wydatków zaplanowanych w ramach części 30 „Oświata i wychowanie”. W tym dziale wydatki ujęto w 6 rozdziałach klasyfikacji budżetowej. Zacznę od rozdziału 80135 „Szkolnictwo polskie za granicą”. Tutaj zaplanowano 52 miliony 155 tysięcy zł. Jest to o 18% więcej niż w roku 2019. Kwotowy wzrost wynosi 8 milionów zł. Te wydatki planujemy przeznaczyć na finansowanie następujących celów: funkcjonowanie szkół polskich za granicą oraz finansowanie wyjazdów nauczycieli polskich do środowisk polonijnych w celu nauczania języka polskiego, geografii oraz historii Polski; realizacja zadań wynikających z przystąpienia do Konwencji o Statucie Szkół Europejskich; zakup podręczników i innych pomocy dydaktycznych dla oświaty polonijnej – to są zadania realizowane przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą – organizacja współpracy szkół funkcjonujących w systemach oświaty innych państw i organizacji społecznych za granicą ze szkołami w Polsce; recenzowanie podręczników dla szkół polskojęzycznych; finansowanie komisji programowych do spraw nauczania języka polskiego, historii, geografii, a także obsługa Rady Oświaty Polonijnej. Wzrost wydatków w tym rozdziale wynika ze zwiększenia planowanych wydatków na wynagrodzenia osobowe i pochodne od wynagrodzeń, a także ze wzrostu wydatków na realizację zadania związanego z delegowaniem nauczycieli do pracy wśród Polonii i Polaków za granicą, jak również ze zwiększenia kwoty przeznaczonej na realizację zadań związanych z Polonią i Polakami za granicą.

Rozdział 80143 „Jednostki pomocnicze szkolnictwa”. Tutaj zaplanowano kwotę 15 milionów 563 tysięcy zł, o 10% większą niż w roku 2019. W tym rozdziale są ujęte głównie wydatki dotyczące działalności Centrum Informatycznego Edukacji oraz funkcjonowania Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą, który prowadzi działalność w zakresie obsługi zespołów szkół i szkół polskich, a także ich filii za granicą. Wzrost tych wydatków jest uzasadniony potrzebą zwiększenia środków na wynagrodzenia osobowe oraz pochodne od wynagrodzeń, a także wzrostem środków na realizację projektów w ramach Programu Operacyjnego „Wiedza, edukacja, rozwój” na lata 2014–2020.

Rozdział 80145 „Komisje egzaminacyjne”. Tutaj zaplanowano wydatki w wysokości 205 milionów 323 tysięcy zł. Jest to o 0,1% więcej niż w roku 2019. Z tych środków będzie finansowana działalność Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, a także 8 okręgowych komisji egzaminacyjnych. Dodatkowo Centralna Komisja Egzaminacyjna oraz okręgowa komisja w Krakowie będą realizowały projekty z udziałem środków unijnych. Zwiększenie planowanych wydatków wynika głównie ze zwiększenia środków na realizację projektów unijnych.

Rozdział 80146 „Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli”. Tutaj zaplanowana została kwota 43 milionów 418 tysięcy zł, tj. o 9,3% większa niż w roku 2019. Nominalny wzrost wynosi 3,7 miliona zł. Te środki będą przeznaczone na funkcjonowanie jednostek podległych ministerstwu edukacji, czyli Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz ORPEG. Ponadto środki te będą przeznaczone na finansowanie zlecanych ogólnokrajowych zadań z zakresu doskonalenia zawodowego nauczycieli, a także na realizację projektów unijnych oraz na sfinansowanie uczestnictwa w projekcie Komisji Europejskiej „Eurodoradztwo Polska”. Zwiększenie limitu wydatków w tym rozdziale w porównaniu do roku 2019 wynika głównie ze zwiększenia planowanych wydatków na realizację projektów unijnych.

Rozdział 80180 „Działalność badawczo-rozwojowa. Tutaj zaplanowana została kwota 3 milionów 932 tysięcy zł. Jest to o 400 tysięcy, czyli o 11,4%, więcej niż w roku 2019. Z tych środków będą finansowane głównie projekty unijne.

Rozdział 80195 „Pozostała działalność”. Tutaj zaplanowano łącznie 87 milionów 50 tysięcy zł, o 3,5% mniej niż w roku 2019. Z tych środków będą finansowane różne projekty realizowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Będziemy m.in. finansować składki do organizacji międzynarodowych, przeprowadzanie międzynarodowych badań edukacyjnych oraz nagrody ministra edukacji narodowej dla nauczycieli za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze, a także dofinansowywać realizację olimpiad, konkursów i turniejów, zarządzać programem Erasmus, refundować koszty kształcenia dzieci pracowników agencji Frontex, dofinansowywać zakup podręczników szkolnych i książek pomocniczych dla uczniów niewidomych, prowadzić postępowania o dopuszczenie podręczników do użytku szkolnego do kształcenia ogólnego oraz realizować projekt edukacyjny „Godność, wolność, niepodległość” w ramach programu wieloletniego „Niepodległa” na lata 2017–2022. Zmniejszenie planowanych wydatków na rok 2020 w tym rozdziale wynika m.in. z mniejszych wydatków na zadania związane z realizacją projektu edukacyjnego „Godność, wolność, niepodległość”, a także z niższych kosztów związanych z opłacaniem składek do organizacji międzynarodowych.

Wydatki w części 30 zostały ujęte również w innych działach klasyfikacji. Przykładem jest dział 150. Tutaj jest niewielka kwota, 345 tysięcy zł. Te środki są przeznaczone na dotację przedmiotową do podręczników szkolnych do kształcenia zawodowego. Ta kwota została zmniejszona w stosunku do roku 2019 o 950 tysięcy zł. To zmniejszenie wynika z mniejszego zapotrzebowania na dotację przedmiotową do podręczników szkolnych do kształcenia zawodowego, zgłoszonego MEN przez wydawców.

Wreszcie dział 750 „Administracja publiczna”. Tutaj mamy zabezpieczoną kwotę 47 milionów 917 tysięcy zł. Jest to o 4,2% więcej niż w roku ubiegłym. Wzrost tych wydatków spowodowany jest zwiększeniem środków na wynagrodzenia osobowe wraz z pochodnymi – to dotyczy pracowników ministerstwa – oraz wzrostem wydatków w ramach Programu Operacyjnego „Pomoc techniczna” na lata 2014–2020.

Dział 752 „Obrona narodowa”. Tutaj jest niewielka kwota, 26 tysięcy zł, przeznaczona na realizację Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2017–2026. Te środki rosną o 21 tysięcy w stosunku do roku ubiegłego.

Dział 754 „Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa”. Zaplanowana kwota 6 tysięcy zł dotyczy zadań związanych z zarządzaniem kryzysowym.

Teraz przejdę do działu 854 „Edukacyjna opieka wychowawcza”. Tutaj mamy zaplanowaną łączną kwotę 2 milionów 585 tysięcy zł. Jest ona o 13% niższa niż w roku ubiegłym. Wydatki z zakresu działu 854 będą realizowane w ramach 3 rozdziałów klasyfikacji budżetowej: rozdziału 85412 „Kolonie i obozy oraz inne formy wypoczynku dzieci i młodzieży” – tutaj mamy zaplanowaną kwotę 900 tysięcy zł; rozdziału 85413 „Kolonie i obozy dla młodzieży polonijnej w kraju” – tutaj zaplanowaliśmy 485 tysięcy zł; rozdziału 85416 „Pomoc materialna dla uczniów o charakterze motywacyjnym” – na to zadanie zaplanowano kwotę 1 miliona 200 tysięcy zł. Zmniejszenie planowanych wydatków w ramach działu 854 wynika z dostosowania środków do realnych potrzeb beneficjentów programów na rok 2020. Taka zmiana planowanych wydatków w stosunku do roku ubiegłego nie spowoduje zakłóceń w realizacji tych zadań.

Dział 921 „Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego”. Tutaj mamy zaplanowaną kwotę 9 milionów zł. Ona będzie w całości przeznaczona na dotację podmiotową z budżetu państwa dla instytucji kultury, jaką jest Centrum Nauki Kopernik.

I jeszcze króciutko o wydatkach pochodzących z budżetu środków europejskich. One zostały zaplanowane na rok bieżący w kwocie 122 milionów 776 tysięcy zł i będą przeznaczone na realizację projektów systemowych i konkursowych w ramach Programu Operacyjnego „Wiedza, edukacja, rozwój” oraz Programu Operacyjnego „Polska Cyfrowa” na lata 2014–2020.

Budżety wojewodów. Tutaj, w dziale 801 „Oświata i wychowanie” oraz 854 „Edukacyjna opieka wychowawcza”, zostały zaplanowane wydatki… Jeszcze tylko wspomnę, bardzo króciutko, o dochodach w zakresie budżetów wojewodów. Plany te opiewają na kwotę 941 tysięcy zł i rosną w stosunku do roku 2019 o 3,5%. Będą to głównie dochody z usług najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, z opłat związanych z akredytacją placówek oświatowych oraz z opłat egzaminacyjnych.

Jeśli chodzi o wydatki w zakresie budżetów wojewodów, to one stanowią łącznie kwotę 327 milionów 898 tysięcy zł i rosną o 11,2% w stosunku do roku 2019. Nominalnie ten wzrost wynosi 33 miliony zł. Wzrost wydatków w zakresie budżetów wojewodów wynika głównie ze zwiększenia wydatków bieżących na organizację doradztwa metodycznego na terenie województw, a także z potrzeby uwzględnienia całorocznych skutków podwyżek wynagrodzeń osobowych dla pracowników kuratoriów oświaty.

Wydatki bieżące w przypadku budżetów wojewodów wynoszą 327 milionów 681 tysięcy zł, z czego na dział 801 przypada kwota 299 milionów 873 tysięcy, a na dział 854 – 27 milionów 808 tysięcy zł. Środki te zostały zaplanowane w następujących grupach wydatków: dotacje i subwencje – 94,9 miliona, z czego na dział 801 przypada kwota 76,2 miliona zł, a na dział 854 – 18,8 miliona zł; świadczenia na rzecz osób fizycznych – 6 milionów 25 tysięcy; wydatki bieżące jednostek budżetowych – 226,7 miliona, z czego na dział 801 przypada 217,7 miliona, a na dział 854 – 8,9 miliona zł. W ramach tych środków finansować będziemy działalność statutową kuratoriów oświaty i ich delegatur – 209 milionów przypada na to zadanie; nagrody kuratorów oświaty dla nauczycieli za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze; wspieranie organizacji doradztwa metodycznego na terenie województw oraz kolonie i obozy – prawie 28 milionów zostało zaplanowane na to zadanie.

Wydatki majątkowe w zakresie budżetów wojewodów, ujęte w kwocie 217 tysięcy zł, dotyczą 2 województw: województwa podkarpackiego – 130 tysięcy zł, i województwa podlaskiego – 87 tysięcy zł. W województwie podlaskim kwota ta będzie przeznaczona na instalację klimatyzacji w sali konferencyjnej kuratorium, a w województwie podkarpackim zostaną zakupione 3 serwery przeznaczone dla kuratoriów w Tarnobrzegu, Krośnie i Przemyślu. Kwota 100 tysięcy zostanie przeznaczona na zakup środka transportu, samochodu osobowego.

Teraz rezerwy celowe, czyli część 83 budżetu państwa. Tutaj środki zostały zaplanowane w ramach rezerw w poz. 11, 26, 29 oraz 52. Te plany opiewają łącznie na kwotę 2 miliardów 414 milionów 711 tysięcy zł, co w porównaniu do roku 2019 stanowi wzrost o 129 milionów, czyli o 5,6%. Rezerwa w poz. 11 „Stypendia Prezesa Rady Ministrów” to kwota 15,9 miliona zł – wzrost o ponad 38%, czyli o ponad 4,4 miliona zł. W ramach tej rezerwy będą finansowane stypendia dla uczniów na rok szkolny 2019/2020, druga rata za miesiące styczeń – czerwiec, oraz na rok szkolny 2020/2021, pierwsza rata za miesiące wrzesień – grudzień, za szczególne osiągnięcia edukacyjne.

Rezerwa w poz. 26 „Środki na wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, zapewnienie uczniom objętym obowiązkiem szkolnym dostępu do bezpłatnych podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych oraz na realizację programu rządowego «Aktywna tablica» i Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa – Priorytet 3, a także programów rządowych z zakresu edukacji patriotycznej i obywatelskiej dzieci i młodzieży”. Tutaj zaplanowano kwotę 802 milionów 139 tysięcy zł. Kwota ta rośnie o 51 milionów zł, czyli o 6,8%. Z tych środków będą finansowane następujące zadania: pomoc materialna dla uczniów w formie stypendiów i zasiłków szkolnych – kwota 333 milionów 139 tysięcy zł; realizacja rządowego programu pomocy dzieciom i uczniom w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, pomocy uczniom w formie wyjazdów terapeutyczno-edukacyjnych oraz pomocy dzieciom i uczniom w formie zajęć opiekuńczych – tutaj zapisano kwotę 5 milionów zł; zapewnienie uczniom objętym obowiązkiem szkolnym dostępu do bezpłatnych podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych – 393 miliony zł, przy czym środki na to zadanie rosną o 107 milionów zł w stosunku do roku 2019; realizacja zadań określonych w rządowym programie rozwijania szkolnej infrastruktury oraz kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych „Aktywna tablica” – 35 milionów zł na kontynuację tego programu; realizacja zadań w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa – tutaj zaplanowaliśmy 30 milionów zł dla organów prowadzących szkoły oraz biblioteki w zakresie wzbogacenia bibliotek w książki; realizacja przedsięwzięć z zakresu edukacji patriotycznej i obywatelskiej dzieci i młodzieży – na to zadanie zostało zaplanowane 6 milionów.

Jeśli chodzi o rezerwę celową w poz. 29 „Podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez organy administracji rządowej”, to zaplanowaliśmy kwotę 107 milionów 672 tysięcy zł. Kwota ta rośnie o 58 milionów w stosunku do roku ubiegłego. Rezerwa będzie przeznaczona na sfinansowanie corocznych skutków podwyżek wynagrodzeń nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez ministrów.

Rezerwa w poz. 52 „Zwiększenie dostępności wychowania przedszkolnego”. Tutaj zaplanowano kwotę 1 miliarda 489 milionów zł. Środki rosną o 5,2%, czyli o 74 miliony zł. Ta rezerwa pozwoli na zwiększenie dostępu do edukacji przedszkolnej dzieci przy jednoczesnym zagwarantowaniu obniżenia obciążeń finansowych ponoszonych przez rodziców z tytułu uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym. Będzie ona przeznaczona na dotację celową dla jednostek samorządu na zadania dotyczące wychowania przedszkolnego dzieci w wieku do lat 5.

Ponadto środki na sfinansowanie zadań dotyczących oświaty przewidziano jeszcze w innych rezerwach celowych, które formalnie są w dyspozycji innych ministrów. Ja tylko wspomnę pokrótce, jakie to są rezerwy. One łącznie zawierają kwotę ponad 167 milionów zł. Pierwsza rezerwa to poz. 27 „Środki na realizację wieloletniego rządowego programu «Posiłek w szkole i w domu» na lata 2019–2023”. Tutaj zabezpieczono 40 milionów zł na realizacje modułu trzeciego programu „Posiłek w szkole i w domu” dotyczącego wzmocnienia funkcji opiekuńczej szkoły podstawowej dzięki tworzeniu warunków umożliwiających spożywanie przez uczniów posiłków podczas pobytu w szkole. Dalej jest rezerwa w poz. 33 „Środki na realizację programu kompleksowego wsparcia dla rodzin «Za życiem» ustanowionego na podstawie ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin «Za życiem»”. Tutaj mamy 77 milionów 280 tysięcy zł z przeznaczeniem na zapewnienie…

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: Rozumiem, że pan zmierza już do konkluzji. Tak?)

Tak, już zbliżamy się do końca, Panie Przewodniczący.

Mamy 77,3 miliona. Z tych środków będziemy finansować ośrodki koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńcze na obszarze poszczególnych powiatów oraz przygotowanie i utrzymanie miejsc w bursach i internatach dla uczennic w ciąży. Wreszcie ostatnia rezerwa, rezerwa w poz. 62, to środki na zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej z przeznaczeniem na zwiększenie rezerwy tej części – 50 milionów zł.

I została subwencja oświatowa, którą bardzo króciutko omówię. W ustawie budżetowej zaplanowaliśmy subwencję oświatową w wysokości 49 miliardów 836 milionów zł. Kwota subwencji oświatowej rośnie w stosunku do kwoty z roku 2019. W porównaniu do kwoty z ubiegłorocznej ustawy budżetowej jest to wzrost o prawie 8,6%, czyli o 3,9 miliarda zł. Z kolei jeśli porównamy to do wykonania subwencji z roku 2019 – wtedy było dodatkowe zwiększenie o 1 miliard zł – to ten wzrost subwencji wyniesie 6,24%.

Szacujemy, że podział tej kwoty, pomniejszonej o rezerwę subwencji oświatowej, na poszczególnych szczeblach samorządu będzie kształtował się następująco. Gminy dostaną 30,3 miliarda zł, tj. 60,9% łącznej kwoty subwencji. Ta kwota rośnie o 0,4 miliarda zł w stosunku do roku 2019, czyli o 1,1% przy spadku liczby uczniów o 5,7%. Powiaty – 18,7 miliarda, czyli 37,8% całej kwoty subwencji. Te środki rosną o ok. 2,5 miliarda w stosunku do roku 2019, czyli prawie o 16%, przy wzroście liczby uczniów o 11%. Województwa samorządowe – ok. 0,6 miliarda zł, co stanowi ok. 1,3% łącznej kwoty subwencji. W przypadku województw kwota subwencji rośnie o 4,8% przy spadku liczby uczniów o ponad 2%.

Jeśli chodzi o finansowy standard A, czyli kwotę subwencji przypadającą na jednego ucznia przeliczeniowego, to szacujemy na podstawie najbardziej aktualnych danych, że ona może wynieść ok. 5 tysięcy 917 zł. W stosunku do roku 2019 byłby to wzrost o 6,3%, czyli nominalnie o 349 zł.

Jeszcze tylko dodam, że przy planowaniu kwoty subwencji oświatowej zostały uwzględnione okoliczności związane z koniecznością sfinansowania skutków finansowych zmiany liczby etatów oraz awansu zawodowego nauczycieli, skutków przechodzących podwyżki wynagrodzeń nauczycieli od 1 września 2019 r., a także skutków finansowych podwyżki wynagrodzeń nauczycieli o 6% od 1 września 2020 r. Wynika to też z oszczędności, które są następstwem różnicy pomiędzy prognozą liczby etatów zastosowaną do planowania kwoty subwencji a danymi rzeczywistymi wynikającymi z systemu informacji oświatowej. Uwzględniliśmy także przesunięcie środków w kwocie ponad 12 milionów zł, co ma związek z przejęciem od samorządów kilku szkół przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi oraz ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący, za możliwość zreferowania tego.

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: Bardzo dziękuję panu dyrektorowi.)

Gdybym jeszcze mógł bardzo króciutko powiedzieć, jak się kształtują łączne nakłady na edukację…

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Proszę pana, niestety nie, ponieważ my musimy rozpatrzyć tę część do 12.00, a chcielibyśmy jeszcze zadać panu pytania. Uważam, że wiemy już dużo, tym bardziej że mamy opracowanie.

Pan prof. Seweryński. Bardzo proszę.

Senator Michał Seweryński:

Ja zgłaszam, Panie Przewodniczący, wniosek formalny, żeby referentów następnych części budżetu prosić o bardzo sumaryczne przedstawienie tego, co mają do powiedzenia, bo zalew cyfr niczemu nie służy. Chcielibyśmy wiedzieć, ile w każdej części zaplanowano wydatków, czy to jest więcej, czy mniej niż w zeszłym roku, a jeżeli tak, to dlaczego, ewentualnie czy są sugestie co do poprawek. To komisję najbardziej interesuje.

Jeżeli będą potem zadawane pytania, to ja się zgłoszę.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Co do poprawek to raczej państwo senatorowie będą je zgłaszać, a nie referent, natomiast co do pozostałych kwestii to oczywiście będę o to prosił.

Proszę państwa, ze swojej strony chciałbym powiedzieć – krótko, bo oczywiście czas na tę część budżetową mamy zaledwie do 12.00 – że tak naprawdę najważniejsze w tym całym zestawieniu są 2 liczby. Wielkość wszystkich środków przeznaczanych z budżetu państwa na oświatę i wychowanie to 54,6 miliarda. W stosunku do 50,4 miliarda w roku ubiegłym nastąpił wzrost aż o 8,2%. Jeśli chodzi o subwencję oświatową – to wiąże się z dużymi emocjami, docierają do nas przecież różne głosy – ta kwota wynosi 49,7 miliarda. Tutaj, w stosunku do 45,9 miliarda z ubiegłego roku, nastąpił jeszcze większy wzrost, bo o 8,3%. Oczywiście trzeba jeszcze wziąć pod uwagę, że niezależnie od tych liczb bezwzględnych cały czas rośnie wartość PKB. No, trzeba powiedzieć, że redystrybucja tego wzrostu jest bardzo korzystna dla oświaty i wychowania. Nie dość, że te wydatki nadążają za wzrostem, to jeszcze są większe, bo z 2,39% udziału w PKB wzrosły do 2,44% PKB, tj. o 0,05%. To tak naprawdę jest ogromna liczba, jeśli chodzi o przyrost. Prawda?

Niemniej jednak miałbym tutaj pytanie, bo pan, podając te informacje na temat subwencji, mówił, że w budżecie jest 49 miliardów 835 milionów, a w tabelce widzimy 735 milionów. Która wartość jest prawdziwa? I w tej tabeli widzimy, że jest wzrost o 8,3%, jeśli chodzi o subwencję, podczas kiedy pan mówił o 6,24%. Zaraz będziemy prosili o zbiorcze ustosunkowanie się.

Otwieram teraz dyskusję.

Bardzo proszę o zadawanie pytań, a także o wygłaszanie opinii, inicjowanie polemik czy proponowanie poprawek, ponieważ możemy zgłaszać poprawki do tego budżetu. Nad poprawkami będziemy głosowali w zakresie każdej części, no ale całość przegłosujemy na końcu, po omówieniu wszystkich części budżetowych.

Pani Senator, bardzo proszę. Potem pan profesor.

Senator Joanna Sekuła:

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Ja mam kilka pytań. Chciałabym zacząć od zestawienia budżetów resortów. Ponieważ nie wszystkie pozycje zostały omówione, chciałabym, żeby wyjaśnił mi pan przeznaczenie środków w części 37 „Sprawiedliwość”. To nie jest zapisane w materiałach, ale przeznaczono na to 135 milionów zł.

I drugie pytanie: jaki jest klucz do podziału środków rezerwy dla samorządów?

Ponadto bardzo prosiłabym o przybliżenie mi tego, co dotyczy zwiększenia dostępności wychowania przedszkolnego.

I jeszcze temat dotyczący podziału rezerwy celowej. Co do tych 2 punktów dotyczących wyrównywania szans edukacyjnych, czyli ppktu a i ppktu c, to mam wrażenie, że finansujemy tutaj te same zadania. Pewnie się mylę, ale bardzo proszę o wyjaśnienia. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję, Pani Senator.

Pan prof. Seweryński. Bardzo proszę.

Senator Michał Seweryński:

Ja mam pytanie dotyczące subwencji oświatowej udzielanej jednostkom samorządu terytorialnego. Chciałbym zapytać i ewentualnie prosić o wyjaśnienie, jeżeli to jest dzisiaj możliwe, skąd się biorą te rozbieżności w ocenach. Z jednej strony – w tej sprawie jesteśmy nawet formalnie indagowani przez obywateli, którzy piszą do nas odpowiednie wystąpienia – jednostki samorządu terytorialnego w alarmistycznym tonie opowiadają, że nie starczy tej subwencji, że zadań przybyło, a pieniędzy jest za mało, że będą różne inne wydatki, których się nie uwzględnia. Z drugiej strony pan powiedział – z tego pańskiego referatu taki wniosek można wyprowadzić – że tu żadnego zagrożenia nie ma. A więc może zechciałby pan nam wyjaśnić, skąd się to bierze. Czy to jest tak, że metoda obliczania tych potrzeb przez jednostki samorządu terytorialnego jest inna niż metoda stosowana przy ocenie tych potrzeb przez konstruktora budżetu, czy może jest jeszcze jakiś inny powód tej rozbieżności? Bo subwencja oświatowa to jest bardzo poważna część budżetu, kluczowa w części „Oświata i wychowanie”, no i dobrze byłoby wiedzieć, skąd się biorą te rozbieżności. To wszystko.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Pan senator Zdrojewski. Bardzo proszę.

Senator Bogdan Zdrojewski:

Chciałbym kontynuować wypowiedź pana prof. Seweryńskiego. Posiadając materiały z ostatnich lat, muszę powiedzieć, że pojawia się tu rzeczywiście troszkę schizofreniczna sytuacja. Mówię to à propos samopoczucia samych samorządowców i resortu. Ostatni raz z w miarę zrównoważoną sytuacją – mówię o tych kwotach globalnych – jeśli chodzi o subwencję i potrzeby samorządowców obliczane metodą ministerialną, mieliśmy do czynienia w 2016 r. Wtedy te spory pomiędzy resortem a samorządowcami można było uznać za mało istotne, bo jedynie punktowe. W 2 kolejnych latach, w 2017 i 2018 r., odnotowano braki na poziomie 500–780 milionów zł, czyli na poziomie już rzeczywiście poważnych kwot, z kolei w roku 2019, czyli ubiegłym, nastąpiło poważne tąpnięcie. Nie znam średniego, a tym bardziej dużego samorządu, który potwierdziłby, że subwencja pokryła podstawowe – podkreślam: podstawowe – koszty funkcjonowania oświaty, czyli tego wszystkiego, co przynależy do obowiązków państwa. Nie mówię o zadaniach dodatkowych. Potwierdzam to, co powiedział pan minister przed chwilą. Ten wzrost – tu jest spór, czy to jest 6, czy 8% – nieco łagodzi sytuację w roku 2020, ale nie usuwa luki, która według obliczeń samorządowców jest na poziomie od 850 milionów do blisko 1 miliarda zł, jeśli chodzi o pokrycie podstawowych kosztów. To jest jedno pytanie, w którym kontynuuję myśl pana profesora: skąd aż tak duża rozbieżność? Bo nie chodzi tu o kwotę 100 milionów, 200 milionów, tylko de facto o kwotę ok. 1 miliarda zł, jeżeli chodzi o budżet planowany na rok 2020

Drugie pytanie dotyczy programu Erasmus+. Otóż mamy do czynienia z taką sytuacją, że wydatki na ten program w obecnej perspektywie, jeżeli chodzi o środki europejskie, są powiększane dwukrotnie. Czy jesteśmy w stanie, mieszcząc się w tych kwotach, które były wskazane, rzeczywiście pokryć koszty naszych studentów wędrujących po Europie? Pytam o to w odniesieniu do tych dodatkowych środków, które pojawiają się na rynku stypendialnym, jeżeli chodzi o studiowanie poza granicami kraju, z Wielką Brytanią włącznie. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Czy są jeszcze zgłoszenia? Nie ma.

W takim razie, Panie Dyrektorze, bardzo proszę o ustosunkowanie się do tych pytań.

Dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Jakubczuk:

Bardzo dziękuję za pytania. Do części z nich pozwolę sobie odnieść się osobiście, a później poproszę panią naczelnik Wawrzaszek o skomentowanie niektórych zagadnień.

Jeśli chodzi o kwotę subwencji oświatowej i pytanie pana przewodniczącego, to ostateczna kwota, która jest w ustawie budżetowej, którą uchwalił Sejm, wynosi 49,8 miliarda. Rzeczywiście tutaj jest różnica 100 milionów zł. Została zgłoszona autopoprawka do projektu ustawy budżetowej zwiększająca kwotę subwencji oświatowej i ona rzeczywiście wzrosła o tę kwotę.

Jeśli chodzi o wskaźnik procentowy wzrostu, to ja już wcześniej starałem się to wyjaśnić. Wszystko zależy od tego, czy porównujemy to do kwoty subwencji z ustawy budżetowej na rok 2019, która była niższa o 1 miliard, czy do kwoty wykonania subwencji. Jeżeli porównamy to do kwoty z ustawy budżetowej, wynoszącej 45,9 miliarda zł, to wówczas ten wskaźnik wzrostu będzie odpowiednio wyższy, wyniesie 8,3%. Jeżeli zaś porównamy to do kwoty wykonania, która została zwiększona o 1 miliard zł, to wówczas ten wskaźnik wyniesie 6,2%. A więc punkt odniesienia jest tutaj kluczowy, jeśli chodzi o obliczanie tych wskaźników.

Jeśli chodzi o pytanie dotyczące samej wysokości subwencji w kontekście toczącej się w przestrzeni publicznej debaty na temat tego, czy subwencja w wystarczającym stopniu pokrywa wydatki, to tutaj oczywiście wszystko zależy od tego, w jaki sposób oceniamy zadania oświatowe, które są finansowane z udziałem środków subwencji oświatowej. Otóż ona, po pierwsze, nie ma charakteru celowego. Po drugie, obecne przepisy dotyczące finansowania zadań z zakresu oświaty są skonstruowane w taki sposób, że odnoszą się do łącznych dochodów jednostek samorządu, a nie do samej subwencji oświatowej. Subwencja oświatowa nigdy nie pokrywała całości wydatków samorządów. Oczywiście mamy analizy z lat wcześniejszych, analizy pokazujące, jaki był udział wydatków bieżących samorządów na oświatę w relacji do dochodów z budżetu państwa, czyli z tytułu subwencji oświatowej i dotacji celowej. Ostatni rok, za który dysponujemy sprawozdaniami samorządów, to jest rok 2018. Tutaj wskaźnik pokazujący w skali kraju udział wydatków bieżących do dochodów subwencyjnych i dotacji wynosi 126%. Inaczej mówiąc, te wydatki przewyższają o 26% kwotę subwencji. Różnie to się kształtuje w podziale na różne typy jednostek samorządu: w gminach ten wskaźnik wynosi ok. 120%, w powiatach jest jeszcze niższy i wynosi ok. 111%, a w miastach na prawach powiatu jest on na poziomie 134%. A więc, po pierwsze, ta subwencja nie pokrywa i nigdy nie pokrywała całości tych wydatków.

Po drugie, jest tutaj też taki problem, że samorządy na różne sposoby liczą te wydatki, które w ich ocenie powinny być pokrywane ze środków subwencji oświatowej. Niejednokrotnie są tutaj lokowane pewne wydatki, co do których wyraźnie wynika z przepisów, że one nie mogą być finansowane z udziałem środków subwencji oświatowej, takie jak chociażby nadpłaty samorządów do wynagrodzeń nauczycieli ponad średnie wynikające z art. 30 Karty Nauczyciela. Ta kwota też rośnie w ostatnich latach. W roku 2018 w zakresie wynagrodzeń osobowych było 1,7 miliarda takich nadpłat samorządów. Jak doliczymy do tego pochodne od wynagrodzeń, to osiągniemy kwotę ok. 2 miliardów zł. No, to wszystko zależy od tego, w jakim ujęciu próbujemy pokazać subwencję oświatową w relacji do wydatków oświatowych.

Jak widzimy, te wskaźniki w ostatnich latach bardzo dynamicznie rosną. Ten wzrost, o którym mówił też pan przewodniczący, wzrost kwoty subwencji oświatowej, to jest najwyższy wzrost w historii. Nigdy subwencja nie rosła tak bardzo rok do roku.

Padały tutaj jeszcze szczegółowe pytania dotyczące budżetów resortów i rezerw celowych. Poproszę panią naczelnik Łoś o odniesienie się do tych pytań. Dziękuję.

Naczelnik Wydziału Budżetu w Departamencie Ekonomicznym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Agnieszka Wawrzaszek-Łoś:

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Odnosząc się do pytania pani senator dotyczącego wydatków zaplanowanych w części 37, chcę powiedzieć, że w tej części zaplanowane są wydatki na prowadzenie przez ministra sprawiedliwości szkół przywięziennych. Są to głównie środki przeznaczone na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń nauczycieli.

Jeżeli chodzi o rezerwę celową w poz. 26 pkt a i pkt c, to w pkcie a, przytoczonym tu przez pana dyrektora, są zaplanowane środki na pomoc materialną dla uczniów w formie stypendiów i zasiłków szkolnych oraz na wyprawkę szkolną, na rządowy program „Wyprawka szkolna”. Środki te dzielone są zgodnie z rozporządzeniem ministra edukacji narodowej w sprawie terminów przekazywania gminom dotacji celowej na dofinansowanie świadczeń pomocy materialnej. Jeżeli chodzi o pkt c, to są tu zaplanowane środki na dotację celową na zapewnienie uczniom bezpłatnych podręczników – wszystkim uczniom szkół podstawowych od klasy I do VIII. Ponieważ dotacja jest przyznawana w cyklu 3-letnim, w tym roku zostanie ona przyznana klasom I–IV i VII. Do tego materiały ćwiczeniowe zostaną zapewnione uczniom wszystkich klas, czyli klas I–VIII.

Dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Jakubczuk:

Jeszcze było jedno pytanie dotyczące…

(Senator Joanna Sekuła: Chodziło o rezerwę dotyczącą zwiększenia dostępności wychowania przedszkolnego. Pytałam o to, jaki jest klucz do podziału środków dla samorządów.)

Odpowiadam na to pytanie. Klucz do tego podziału wydaje się bardzo prosty i obiektywny. Jest to liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku do 5 lat na obszarze poszczególnych jednostek samorządów. A więc kwota, która trafi bezpośrednio do konkretnej jednostki samorządu, będzie iloczynem kwoty na dziecko i liczby dzieci na obszarze danej jednostki samorządu. Im więcej dzieci, tym wyższej kwoty może spodziewać się dana jednostka samorządu. To zadanie realizują głównie gminy. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Czy są dalsze pytania?

Senator Joanna Sekuła:

Jeśli mogę, zabiorę głos ad vocem.

Nie do końca zrozumiałam ideę, którą pani przedstawiła. Skoro finansujemy wyprawkę szkolną, to chodzi, jak rozumiem, o podręczniki.

Naczelnik Wydziału Budżetu w Departamencie Ekonomicznym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Agnieszka Wawrzaszek-Łoś:

Tak, tak, chodzi też o podręczniki. To są środki głównie na zakup podręczników, na dofinansowanie zakupu podręczników i materiałów edukacyjnych, ale dla tych uczniów, którzy nie są objęci programem darmowych podręczników, czyli tą dotacją podręcznikową. Tym są objęci uczniowie niebędący uczniami szkół podstawowych od klasy I do VIII, czyli uczniowie szkół branżowych, techników, liceów. Ci uczniowie mają prawo do dofinansowania zakupu podręczników i materiałów edukacyjnych.

(Senator Joanna Sekuła: Czy dobrze rozumiem, że to są środki, które są dystrybuowane przez ośrodki pomocy społecznej?)

Nie. Minister edukacji narodowej uruchamia te środki z rezerwy celowej, przekazuje je wojewodom, a wojewodowie przekazują do samorządów. Teraz jest procedowany 3-letni program. Ten program był jednoroczny, ale obecnie procedowany jest 3-letni program dotyczący realizacji tego zadania. I to jest uruchamiane z rezerwy celowej, a następnie przekazywane przez wojewodów do samorządów, do gmin.

(Senator Joanna Sekuła: Czyli o wyprawki szkolne z tego programu mogą ubiegać się uczniowie szkół ponadpodstawowych.)

Tak, niepełnosprawni uczniowie szkół ponadpodstawowych, bo niepełnosprawni uczniowie szkół podstawowych mają zagwarantowany darmowy, bezpłatny podręcznik na podstawie przepisów ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Jest to zadanie zlecone.

Senator Joanna Sekuła:

To bardzo ciekawe. Bezwzględnie poproszę o mechanizm dystrybucji środków na podręczniki do szkół średnich. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Pan senator Zdrojewski. Bardzo proszę.

Senator Bogdan Zdrojewski:

Odniosę się do tego, o czym pani naczelnik powiedziała na końcu. Ja się bardzo cieszę, że ten program jest w chwili obecnej 3-letni. To jest oczywiście automat i tam nie ma specjalnych problemów, niemniej ważne jest, żeby potem, jak ten rok będzie uciekał, program był automatycznie przedłużany, bo to jest dobra zasada, która zapewnia też pewną przewidywalność.

Niestety nie otrzymałem odpowiedzi na pytanie à propos Erasmusa+. Nasi studenci przebywający poza granicami kraju mają trochę gorsze warunki finansowe niż ich koledzy z Niemiec czy z Francji. Wiemy dobrze, że rynek brytyjski trochę się ograniczy, choć na szczęście na razie mamy gwarancję na 2 lata naprzód. Do 2023 r. będzie bez zmian, jest to zapisane w tej umowie à propos brexitu, wynegocjowanej jeszcze przez Barniera. Ważne jest, że kwota na ten program bardzo się powiększa, bo to znaczy, że mamy tutaj do czynienia z dynamiką rzeczywiście adekwatną do dynamiki prezentowanej przez instytucje unijne. I o to pytałem.

Teraz wrócę do subwencji. Ten wzrost rzeczywiście jest rekordowy. Ja tego nie neguję, on jest rekordowy, jeśli patrzymy na subwencję. Niemniej jednak w ubiegłym roku mieliśmy do czynienia z rekordową dziurą i według moich obliczeń nie uda się dzięki temu rekordowemu wzrostowi pokonać tej bariery w zakresie zadań oświatowych finansowanych przez samorządy terytorialne tych szczebli, o których państwo mówili. Ta luka bez wątpienia nieco się zmniejszy – no, jest nadzieja na to, że się nieco zmniejszy – ale w sposób absolutnie niewystarczający. I ja nie mówię o tych wydatkach oświatowych, które są dodatkowo finansowane decyzją samych samorządów, chociaż one też występują, bo samorządowcy z własnej woli podejmują się różnych zadań, które poprawiają sytuację nie tylko szkół czy nauczycieli, ale i rodziców. Ta rozpiętość nie jest kwestionowana przez samych samorządowców. Niemniej wydatki, które są policzone, czyli przeciętne wynagrodzenia, różne koszty etc., etc., niestety w 2019 r. eksplodowały. Jest zapowiedź, że ta eksplozja będzie kontynuowana w roku 2020. Dzięki temu rekordowemu wzrostowi wyrażonemu w procentach ta luka nieco się zmniejszy, no ale dla mnie interesujące jest to, do jakiego stopnia według państwa ocen to się uda. Od razu powiem, że samorządowcy szacują tę lukę na poziomie 800–900 milionów w roku 2020, właśnie na podstawie tego budżetu, który państwo przedstawiają. A więc dalej będziemy mieli do czynienia z bardzo poważną – nie tak rekordową, ale nadal bardzo poważną – rozpiętością pomiędzy potrzebami samorządowców, jeżeli chodzi o utrzymanie oświaty w tych podstawowych obszarach, które są zobowiązaniem państwa, a ich możliwościami. Dla mnie bardzo istotne jest to, czy państwo negują tę kwotę i czy uważają, że te koszty zostaną pokryte w 100%. W każdym razie potwierdzam, że problem się zmniejszy, niemniej on będzie nadal bardzo poważny, bo według samorządowców zabraknie ok. 800–900 milionów w roku 2020.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.

Pani senator Kopiczko. Bardzo proszę.

Senator Małgorzata Kopiczko:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Ja mam pytanie związane z licznymi zapytaniami samorządów dotyczącymi pokrycia kosztów podwyżek od stycznia 2019 r. Jakie środki zostały zaplanowane na te podwyżki i czy są one wystarczające do pokrycia związanych z tym kosztów?

I jeszcze jedno pytanie. Tym razem nie oczekuję natychmiastowej odpowiedzi, ale prosiłabym o przesłanie do mojego biura, na adres mojego biura, informacji dotyczącej funkcjonowania specjalistycznych centrów wsparcia edukacji włączającej. To jest pilotażowy program. Prosiłabym o jego założenia, o informację, gdzie to będzie realizowane i kto to będzie realizował. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Czy jeszcze ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie? Nie.

W takim razie bardzo proszę, Panie Dyrektorze, o odpowiedź.

Dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Jakubczuk:

Bardzo dziękuję.

Jeśli chodzi o kwestię subwencji oświatowej, to my jeszcze nie dysponujemy sprawozdaniami z wykonania budżetów za rok 2019. One pojawią się wiosną i wówczas będziemy mogli rzetelnie tę kwestię ocenić. Na razie są dostępne sprawozdania z wykonania budżetów jednostek samorządów po 3 kwartałach, sprawozdania Rb-28S. Robiliśmy taką analizę wydatków samorządów po 3 kwartałach i z tej analizy… Zdajemy sobie sprawę, że to jest pewien szacunek i że nigdy wykonanie nie jest 100-procentowe w stosunku do planu wydatków, ale z tych naszych danych wynika, że wskaźnik, o którym wcześniej wspominałem, wskaźnik wykonania wydatków bieżących w stosunku do subwencji i dotacji z budżetu państwa na 2019 r., wynosi ok. 126,3%. A więc można uznać, że on jest bardzo podobny do tego z 2018 r., że jest to podobny rząd wielkości. Przynajmniej te dane empiryczne nie wskazują na to, że sytuacja finansowa jednostek samorządu w jakiś zdecydowany, istotny sposób pogorszyła się w roku 2019. Tak jak powiedziałem, trzeba poczekać jeszcze te 2, 3 miesiące. Jak będą sprawozdania, będziemy mogli rzetelnie ocenić, w jakiej kwocie zamknęło się wykonanie wydatków.

Jeśli chodzi o pytanie pana senatora dotyczące Erasmusa+, to jest to kwestia dotycząca, jak rozumiem, kolejnej części budżetowej, która będzie omawiana w dalszej części państwa spotkania. My oczywiście zanotowaliśmy to pytanie, ale proszę je skierować raczej do naszych kolegów, którzy będą później referować tę kwestię.

Dane, o które prosiła pani senator Kopiczko, oczywiście prześlemy e-mailem w trybie roboczym. Chodzi o dane dotyczące funkcjonowania tych ośrodków związanych z realizacją zadań na rzecz uczniów niepełnosprawnych. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję, Panie Dyrektorze.

Dopytam, żeby to uściślić. Rozumiem, że te 126% według danych za 3 kwartały oznacza, że 26% zostało dopłacone przez samorządy. Tak?

Dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Jakubczuk:

Tak, w 2018 r.

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: W 2018 r.?)

Tak.

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: Bo pan powiedział, że ma sprawozdanie za I–III kwartał. I ile tam jest?)

Ja wcześniej, Panie Przewodniczący, podawałem ten wskaźnik, opierając się na danych za cały rok, na wykonaniu budżetu w 2018 r. I to jest równo 126%. Z kolei takie wstępne szacunki po 3 kwartałach roku 2019…

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: …są podobne.)

…dały wynik 126,3%. Aczkolwiek wiemy, że to może jeszcze delikatnie się zmienić pod koniec roku, więc trzeba poczekać na ostateczne dane o wykonaniu budżetów. Na razie te wstępne wskaźniki są bardzo podobne, jeśli chodzi o 2019 i 2018 r.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Rozumiem.

I jeszcze jedno. Rzeczywiście pan senator Zdrojewski mówił o studentach, no ale pan też mówił o Erasmusie, więc prosiłbym, żeby wyjaśnił nam pan, gdzie występuje ten styk kwestii studentów i oświaty. No, to jest chyba ważna informacja. Czy w ogóle nie pojawia się tu Erasmus?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

No właśnie.

Naczelnik Wydziału Budżetu w Departamencie Ekonomicznym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Agnieszka Wawrzaszek-Łoś:

Pojawia się, owszem. W rozdziale 80195 przekazujemy narodowej agencji FRSE dotację na administrowanie programem Erasmus+ w kwocie ok. 6 milionów zł.

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: I to dotyczy właśnie obszaru oświaty?)

Obszaru oświaty, tak, tak. To jest 6 milionów, to jest dotacja.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Ale w lwiej części dotyczy to studentów.

(Senator Małgorzata Kopiczko: …Chciałabym zapytać.)

Proszę zapytać.

Senator Małgorzata Kopiczko:

Przepraszam. A czy nastąpił tu wzrost, jeżeli chodzi o poprzedni rok?

Naczelnik Wydziału Budżetu w Departamencie Ekonomicznym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Agnieszka Wawrzaszek-Łoś:

Nie, nie, wysokość tej dotacji już chyba od 2 lat jest utrzymywana na tym samym poziomie.

(Senator Małgorzata Kopiczko: Chodzi o tę część dotacyjną?)

Tak, tak.

(Senator Małgorzata Kopiczko: Dziękuję.)

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Proszę państwa, jeżeli nie ma innych wniosków ani pytań, to ja bardzo dziękuję naszym gościom z Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Ogłaszam 6 minut przerwy, do godziny 12.00.

Bardzo państwu dziękuję. Życzymy dobrego roku, dobrej realizacji budżetu. Bardzo dziękuję.

(Przerwa w obradach)

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Szanowni Państwo, bardzo proszę o zajęcie miejsc.

Wznawiamy posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu poświęcone rozpatrzeniu części budżetu państwa właściwych zakresowi działania naszej komisji.

Obecnie przystępujemy do rozpatrzenia części 28 – przypominam, że dawniej to były części 28 i 38, teraz mamy już tylko jedną – i części 67 „Polska Akademia Naukˮ.

Bardzo serdecznie witam przedstawicieli Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przede wszystkim pana ministra Sebastiana Skuzę, podsekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Bardzo serdecznie witamy, Panie Ministrze. Jest z nami pan Jarosław Oliwa, dyrektor Departamentu Budżetu i Finansów w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego; pani Elżbieta Żebrowska, zastępca dyrektora Departamentu Budżetu i Finansów w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jest z nami pan Paweł Rowiński, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk. Witamy serdecznie, Panie Profesorze. Jest pan Tadeusz Latała, kanclerz Polskiej Akademii Nauk; pani Stefania Adamiec, wicedyrektor Biura Finansów i Budżetu w Polskiej Akademii Nauk. Jest pan Maciej Wais, główny księgowy Narodowego Centrum Nauki. Witam serdecznie. Jest z nami pan Tomasz Bzukała, dyrektor generalny Centrum Łukasiewicz; pan Arkadiusz Jarkiewicz, dyrektor Departamentu Finansów i Kontroli w Centrum Łukasiewicz; pan Przemysław Kurczewski, zastępca dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Witamy serdecznie pana dyrektora. Jest też pan Artur Szymański, dyrektor Działu Kontrolingu w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. I są jeszcze przedstawiciele Ministerstwa Finansów, ale już wcześniej państwa witałem.

Panie Ministrze, bardzo prosimy o syntetyczne przedstawienie najważniejszych informacji dotyczących tych części budżetowych, o których powiedziałem. Mamy takie przyzwyczajenie, cały czas myślimy jeszcze kategoriami części dotyczącej nauki i części dotyczącej szkolnictwa wyższego. Wiemy, że to połączenie zwiększyło elastyczność i dało możliwość lepszego wykorzystania tych środków. Tym bardziej że wiemy, że są takie obszary działania, w których nawet trudno wyróżnić, gdzie kończy się nauka i zaczyna szkolnictwo wyższe. Niemniej jednak proces, Strategia Lizbońska… ten 1% na naukę jest trochę trudniejszy do wyliczenia. Ale rozumiem, że pan minister nam to wszystko przedstawi. Tak że oddaję głos.

Bardzo proszę.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Sebastian Skuza:

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.

Wysoka Komisjo!

Może zacznę od tego, że rzeczywiście ustawa 2.0 wprowadziła zmiany, jeżeli chodzi o finansowanie, teraz mamy 1 część budżetową i 1 dział budżetowy, czyli „Szkolnictwo wyższe i naukaˮ.

Jeżeli chodzi o ten 1%, 1,7% PKB, to nie powiedziałbym, że to jest trudniej wyliczyć, gdyż nasza klasyfikacja budżetowa nie miała znaczenia. Metodologia stosowana do wyliczania nakładów na B+R i dążenie do tego wskazanego 1,7% oparte jest na metodologii OECD.

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo! Szanowni Państwo!

W części 28 dochody zostały zaplanowane w kwocie 31,2 miliona zł. Jest to głównie zwrot środków otrzymanych od agencji wykonawczych, a także od ich beneficjentów. Wydatki w zakresie szkolnictwa wyższego i nauki wraz z wydatkami przeznaczonymi w budżecie na działalność B+R zaplanowano w budżecie, w ustawie budżetowej na kwotę 31 miliardów 67,6 miliona zł, z tego ze środków budżetu państwa 27 miliardów 219,8 miliona zł oraz z budżetu środków europejskich 3 miliardy 847,8 miliona zł. W relacji do analogicznych kwot ujętych w ustawie budżetowej na 2019 r. jest to wzrost nominalnie o kwotę 3 miliardów 69,4 miliona zł i procentowo jest to wzrost o 11%. Tak więc ten wzrost jest zauważalny.

Planowane wydatki ujęto głównie w części 28 „Szkolnictwo wyższe i nauka”. Wydatki zaplanowano w 5 działach budżetowych w łącznej wysokości 25 miliardów 137,3 miliona zł, z tego ze środków budżetu państwa 21 miliardów 327,5 miliona zł i z budżetu środków europejskich 3 miliardy 809,8 miliona zł. W części 83 „Rezerwy celowe” łącznie w 2 pozycjach jest to kwota 816,9 miliona zł. W budżecie innych ministrów, ale w dziale 730, czyli „Szkolnictwo wyższe i nauka”, zaplanowano kwotę 3 miliardów 751,1 miliona zł, łącznie z „Polską Akademią Naukˮ. W budżetach innych ministrów na działalność badawczo-rozwojową, w tym głównie działalność realizowaną przez Ministerstwo Obrony Narodowej, zaplanowano kwotę 1 miliarda 362,3 miliona zł. Tak więc trzeba zauważyć, że ten wzrost jest naprawdę duży, bo o 11%.

To, co najważniejsze i co budzi największe emocje, prowokuje pytania, to fakt, że w rezerwie celowej zaplanowane są środki na podwyżki wynagrodzeń nauczycieli akademickich w wysokości 800 milionów zł. Jest to poz. 49 rezerwy. Mamy również rezerwę w wysokości 15 milionów zł na centralę Sieci Badawczej Łukasiewicz.

W ramach części 28 realizowane będą również 2 programy wieloletnie. Jeden to program, który jest zrealizowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, V etap programu „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”. Nadzór nad realizacją tego programu i wdrażaniem jego wyników sprawuje minister rodziny, pracy i polityki społecznej we współpracy z ministrem nauki i szkolnictwa wyższego. Drugi program, duży program to jest program wieloletni Uniwersytetu Warszawskiego na lata 2016–2025. Tutaj zaplanowano kwotę 82,9 miliona zł.

Jeżeli chodzi o część 67 „Polska Akademia Nauk”, to na poziomie prac parlamentarnych w Sejmie środki tej części zostały zwiększone. Określone teraz w ustawie budżetowej przyjętej przez Sejm wydatki na działalność Polskiej Akademii Nauk wynoszą 90,9 miliona zł i są wyższe o 9,4% od wydatków zapisanych w ustawie budżetowej na rok 2019. Wydatki zapisano w projekcie ustawy budżetowej w części 67 w 2 działach, głównie w dziale 730, niewielkie wydatki są również w dziale 752 „Obrona narodowa”, ale to są naprawdę symboliczne wydatki, w kwocie 5 tysięcy zł.

Najważniejszą pozycją w części 67 jest dotacja podmiotowa w kwocie ok. 88 milionów zł. Pozostałe to dotacje celowe z przeznaczeniem na pokrycie wydatków majątkowych w wysokości 2,5 miliona, dotacja celowa przeznaczona na zadania w zakresie kształcenia w kwocie 250 tysięcy zł oraz dotacja celowa na wkład własny do programów realizowanych z udziałem środków europejskich w kwocie 146 tysięcy zł.

Chciałbym tylko podkreślić, że zmiany w czasie prac Sejmu dotyczyły 2 kwestii. Pierwsza to jest kwestia wzrostu wynagrodzeń w Polskiej Akademii Nauk, a druga to możliwość finansowania bardzo prestiżowego grantu z programu „Maria Skłodowska-Curie”, tzw. COFUND, którego beneficjentem jest Polska Akademia Nauk. Niezbędny był tu wkład własny, co na poziomie prac parlamentarnych zostało dostrzeżone. Dlatego takie poprawki zostały zaproponowane i przyjęte przez Sejm.

Szanowni Państwo, myślę, że 11-procentowy wzrost jest wzrostem zauważalnym. Oprócz tego, tak jak powiedziałem, są przewidziane dla pracowników uczelni – nie tylko pracowników akademickich, ale wszystkich pracowników uczelni – podwyżki. Kwotowo odpowiadałoby to 6-procentowemu wskaźnikowi funduszu wynagrodzeń, podobnie jak w administracji. Myślę, że te podwyżki drugi rok z rzędu również będą zauważalne. W tej sytuacji bardzo proszę o pozytywną opinię komisji. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.

Proszę państwa, tutaj mamy te 2 kwoty do porównania: w 2019 r. – prawie 28 miliardów, w 2020 r. – powyżej 30 miliardów. Wzrost kwoty to jest wzrost o 1,8%. Jeśli zaś chodzi o PKB, to jest to wzrost z 1,25% PKB do 1,28% PKB, czyli o 0,03%. Przed chwilą mówiliśmy o oświacie, gdzie ten wzrost wynosi 0,05%, więc widać, że jest wyższy, nawet bym powiedział, dużo wyższy. Dodatkowo on dotyczy dużo większej bazy, bo wiemy, że budżet oświaty jest dwukrotnie większy.

Panie Ministrze, pan mówił o poprawkach dotyczących budżetu Polskiej Akademii Nauk. Gdyby jeszcze raz te liczby powtórzyć… Bo rozumiem, że to, co otrzymaliśmy na piśmie, to jest stan jeszcze sprzed wprowadzenia tych poprawek. To jedna sprawa.

I druga sprawa. Mówił pan minister o 11-procentowym wzroście. Jak to się ma do tych 8% w części 28?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Sebastian Skuza:

Zacznę może od drugiego pytania. 11% dotyczyłoby wszystkich nakładów na naukę we wszystkich częściach budżetowych, nakładów na B+R wraz z rezerwami, które ma do dyspozycji minister nauki i szkolnictwa wyższego, czyli wszystkiego, co w budżecie jest związane z nauką oraz nakładami na B+R.

Druga rzecz. W części 28 może to być również… Ja nie wiem, jakimi danymi pan przewodniczący teraz dysponuje, ale jest taka kwestia, że do tego trzeba doliczyć rezerwy, o których mówiłem, w wysokości 816 milionów zł. Dopiero wtedy byłoby to porównywalne. W ten sposób wychodzi 11-procentowy wzrost.

Jeżeli chodzi o wydatki na Polską Akademię Nauk, to były to takie przesunięcia wewnętrzne pomiędzy częścią 28 a częścią 67. Na wniosek Polskiej Akademii Nauk – i takie poprawki zgłosili posłowie Prawa i Sprawiedliwości – przesunięto środki z części 28 do części 67 w 2 pozycjach. Jedna to była kwestia zapewnienia zwiększenia wynagrodzeń w Polskiej Akademii Nauk, a druga to było to, o czym przed chwilą powiedziałem, czyli środki na współudział w tzw. funduszu COFUND, czyli w projekcie grantu, który uzyskała Polska Akademia Nauk ze ścieżki, z programu „Maria Skłodowska-Curieˮ. Jeśli dobrze pamiętam, Polska Akademia Nauk dostała dodatkowo ok. 7,7 miliona zł. W pierwszym podejściu budżet Polskiej Akademii Nauk był mniej więcej na poziomie budżetu z roku 2019, to było ok. 82–83 milionów, teraz jest to prawie 91 milionów, a wzrost nastąpił właśnie w tych 2 pozycjach, o których mówiłem, dotyczących wynagrodzeń i współuczestnictwa w bardzo prestiżowym grancie, uzyskanym bezpośrednio z Komisji Europejskiej. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Szanowni Państwo, bardzo proszę o zabieranie głosu w dyskusji, zadawanie pytań.

Pan prof. Zając.

Bardzo proszę, Panie Profesorze.

Senator Józef Zając:

Panie Ministrze! Panie Przewodniczący!

Ja chciałbym zadać pytanie o Polską Akademię Nauk. Mianowicie instytuty Polskiej Akademii Nauk prowadzą dosyć szeroką współpracę międzynarodową. Jaką część dotacji przeznacza się na fundowanie stypendiów, przyjmowanie gości z zagranicy? Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Czy są jeszcze jakieś pytania?

W takim razie bardzo proszę. Czy pan minister, czy…

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Sebastian Skuza: Pytanie, jak rozumiem, dotyczyło…)

Tak, ale pan minister reprezentuje rząd i może udzielić głosu, komu uważa. Tak więc rozumiem, że pan minister udziela głosu przedstawicielowi Polskiej Akademii Nauk, tak?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Sebastian Skuza:

Oczywiście, jeżeli mogę, to poproszę kolegów z PAN o wyjaśnienie.

Ja chciałbym tylko wskazać różnicę pomiędzy dwiema sprawami. Otóż część 67 dotyczy finansowania centrali PAN i jednostek pomocniczych, zaś główne finansowanie, jeżeli chodzi o instytuty Polskiej Akademii Nauk, pochodzi z części 28, są to środki w ramach subwencji. Tak że to nie jest tak, że na wszystkie instytuty Polskiej Akademii Nauk przeznaczone jest ok. 90 milionów zł. To nie tak. W rzeczywistości siedemset kilkadziesiąt milionów, 800 milionów, to jest ten rząd wielkości, a może nawet troszkę więcej wraz z dotacjami inwestycyjnymi trafia do instytutów Polskiej Akademii Nauk. Jeżeli koledzy z Polskiej Akademii Nauk mają jakieś bardziej szczegółowe wyliczenia co do wewnętrznego podziału środków, to bardzo bym prosił o wsparcie.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo proszę.

Wiceprezes Polskiej Akademii Nauk Paweł Rowiński:

Dziękuję bardzo.

Bardzo trudno odpowiedzieć na to pytanie, z 2 powodów. Instytuty po otrzymaniu swojego budżetu są właściwie jednostkami niezależnymi, one mają osobowość prawną. My do końca nie wiemy, jakie są wewnętrzne rozliczenia. Jeśli chodzi o programy stypendialne, to na pewno jest tak, że instytuty bardzo często pozyskują dla siebie oddzielne projekty, również z Komisji Europejskiej, które pozwalają na udzielanie stypendiów, ale danych, żeby zsumować te kwoty, my nie mamy.

Mogę powiedzieć dwa słowa o tym programie PASIFIC, o którym wspominał pan minister. Jest to największy projekt, jaki został pozyskany przez polskie instytucje, jeśli chodzi o program stypendialny. Obejmuje on 50 stypendiów dla znakomitych uczonych z zagranicy, którzy będą przebywać w instytutach Polskiej Akademii Nauk, więc z poziomu centrali sfinansujemy stypendia dla naszych instytutów. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Panie Ministrze, jeszcze ja miałbym może takie pytanie. Wiemy, że w ostatnim czasie środki na naukę i szkolnictwo wyższe radykalnie rosły, jeśli chodzi o kwoty. Wiemy, że pewien udział miały w tym obligacje Skarbu Państwa. Prosiłbym, aby pan minister powiedział, czy w tej kwocie, która jest tu przedstawiona na rok 2020, to jest uwzględnione, czy też jest to uwzględnione w wykonaniu z 2019 r.? My porównujemy się do… To jest całkiem osobny nurt, ale to jest bardzo ważny nurt, dlatego, Panie Ministrze, prosimy o tę informację.

I do tego pytanie: czy w roku 2020 możemy się spodziewać jakichś dodatkowych środków? Pytam, bo to zawsze jest dla nas bardzo ciekawe.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Sebastian Skuza:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Jesteśmy na posiedzeniu komisji, która odpowiada tylko za ustawę budżetową. Rozwiązania związane z obligacjami zawarte były w innej ustawie, w tzw. ustawie okołobudżetowej, która już została przyjęta przez obie izby. I te kwoty, o których mówiłem, dotyczące wykonania oraz prognozowane absolutnie nie zawierają obligacji. Obligacje są czymś zupełnie dodatkowym. W tamtym roku były to 3 miliardy, które dostały obligatoryjnie wszystkie uczelnie i 1 międzynarodowy instytut badawczy, były to obligacje na kwotę 3 miliardów zł z przeznaczeniem na inwestycje. W tym roku byłaby to kwota 1 miliarda 133 milionów, głównie na program „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. Są to, proszę państwa, obligacje bardzo płynne, gdyż one mogą być wykorzystywane przez uczelnie, nie muszą być trzymane do terminu zapadalności. Uczelnia po przekazaniu jej takich papierów wartościowych będzie nimi po prostu dysponowała, będzie mogła je zbywać w zależności od potrzeb finansowania. Ale są to środki, podkreślam, dodatkowe i odrębne od kwot budżetowych, o których mówiłem. Tak więc jeśli chodzi o kwoty budżetowe, o budżet środków krajowych i unijnych, tu jest wzrost o 11%, a ta kwota 1 miliarda 133 milionów, o której mówię, to jest wartość obligacji, które zapisane są w odrębnej ustawie, w ustawie okołobudżetowej, i są to środki dodatkowe.

Jeżeli chodzi o kwestię dodatkowych środków w trakcie roku, Panie Przewodniczący, tu właśnie pojawia się taka możliwość poprzez połączenie 2 części budżetowych, ale teraz jest za wcześnie, by o tym mówić. Gdyby np. w trakcie roku okazało się, że jakieś środki nie zostaną wykorzystane, coś zostanie przesunięte na rok 2021, to właśnie dzięki reformie nauki i szkolnictwa wyższego również w kwestii finansowania mamy tutaj, proszę państwa, większą elastyczność.

W poprzednim stanie prawnym była taka sytuacja, że gdy np. mieliśmy jakieś nadwyżki w nauce, a niedobór w szkolnictwie wyższym, to środków pomiędzy tymi częściami nie można było przesunąć. Teraz takie możliwości elastyczniejszego reagowania jak najbardziej mamy. Benefitem tego jest również to, co udało się zrobić w tym roku, gdyż niewykorzystane środki z części obejmującej naukę udało się przesunąć do szkolnictwa wyższego, gdzie mogą być one wykorzystywane również na naukę.

I zwracam uwagę na jeszcze jedną rzecz, na to, że nakłady na B+R – nie mamy jeszcze danych za 2019 r., ale mamy wcześniejsze – w 2018 r. w porównaniu do 2017 r. bardzo wzrosły, to był skok w całej gospodarce z 1,03 do 1,21, i był w tym duży udział przedsiębiorców ze względu na drugą ustawę innowacyjną, ale również jednostek nauki i szkolnictwa wyższego.

(Senator Józef Zając: Chodzi o PKB?)

Tak, w PKB, w PKB. Tylko to jest właśnie…

(Głos z sali: W roku 2018.)

Panie Profesorze, to jest właśnie to, o czym pan profesor mówił, gonienie Strategii Lizbońskiej i tego wskaźnika 1,7%. Tu mamy naprawdę zauważalny, skokowy wzrost z 1,03 do 1,21. Wydaje mi się, że rok 2019 pod tym względem również jest obiecujący. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.

Ja nie chciałem się narazić obecnym tutaj panom profesorom, sam jestem przedstawicielem środowiska akademickiego, ale chcę powiedzieć, że rzeczywiście te rzeczy, o których pan minister w pierwszym swoim wystąpieniu nie mówił, mają ogromny ciężar nie tylko gatunkowy, ale finansowy. Oczywiście, gdy zaczynamy to porównywać rok do roku… Ale gdybyśmy to porównali, powiedzmy, z sytuacją sprzed 2–3 lat, to okazałoby się, że ta górka jest olbrzymia i połączona z tą pewną elastycznością środków.

No, ja muszę powiedzieć, że to B+R to jest szczególnie ciekawe. Trochę nam brakuje takiej tabelki zbiorczej. Ja wiem, że to jest może finansowo bardzo niejednorodne, heterogeniczne i musimy ją sobie tak na piechotę przygotowywać, ale rzeczywiście wygląda to całkiem, całkiem dobrze. Powstaje tylko pytanie, na ile… Nie, już nic nie będę mówił. Chciałoby się, żeby efekty tego finansowania były jak największe. To dotyczy oczywiście każdej części budżetowej, i oświaty, i innych spraw.

Pani senator Sekuła. Bardzo proszę.

Senator Joanna Sekuła:

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Ponieważ mówimy o bardzo dobrym zjawisku wzrostu nakładów na naukę, badania i rozwój, a wiemy, że najważniejsze są efekty, chciałabym zapytać o to, czy miarą efektów, jaką są patenty, możemy się tutaj posłużyć, powiedzmy, w odniesieniu do rynku europejskiego. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Ja muszę powiedzieć, zanim pan minister odpowie, że sprawa jest o tyle trudna, że myśmy jako Komisja Nauki, Edukacji i Sportu przez kilkanaście lat opiniowali plan finansowy Urzędu Patentowego. Ten rok jest pierwszym, w którym tego nie robimy, nam to zabrano. Trochę szkoda – będzie się tym zajmowała tylko komisja gospodarki – bo pani senator mogłaby usłyszeć bardzo obszerną relację szefa Urzędu Patentowego. Ale jeżeli będzie tym zainteresowanie, to możemy kiedyś zorganizować ekstra posiedzenie komisji.

A teraz bardzo proszę pana ministra, żeby odpowiedział na to pytanie w takim zakresie, w jakim to jest możliwe.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Sebastian Skuza:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Mogę powiedzieć, że jeżeli chodzi o patenty, to jest to mocno uwzględnione w parametryzacji nauki, czyli w ocenie parametrycznej jednostek patenty mają bardzo dużą wagę, zwłaszcza te patenty – nie jestem ekspertem, ale tak swoimi słowami mogę o tym powiedzieć – które są rejestrowane przez instytucje europejskie, takie z wyższego poziomu, te patenty mają bardzo dużo punktów. Tak więc nie możemy tego wymusić, nie możemy tak wprost powiedzieć, że dajemy środki na patenty, ale w algorytmie oceny parametrycznej patenty mają naprawdę dużą wartość, wagę, zwłaszcza patenty europejskie. Do czego zmierzam? Do tego, że finansowanie tych jednostek w dużej mierze zależy właśnie od oceny ewaluacyjnej. Zatem później, w algorytmie podziału tych środków, o których wzroście tu mówiłem, jeżeli jakaś jednostka wykaże lepsze patenty, właśnie te europejskie, to dostaje na swoje finansowanie, na swoje potrzeby dużo więcej środków. To wynika z oceny parametrycznej. Tak więc myślę, że w tym obszarze ustawa 2.0 wprowadziła naprawdę bardzo duże zachęty, jeżeli chodzi o problematykę jakości badań naukowych i ich efektów. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

(Senator Joanna Sekuła: Jak rozumiem, nie mamy żadnych danych?)

Proszę.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Sebastian Skuza:

Myślę, że dane do ewaluacji, ile jest patentów, jak najbardziej przez OPI moglibyśmy ściągnąć. Ja w tej chwili nie powiem, ile jest tych patentów i kto je rejestruje. Niemniej jednak dane jak najbardziej są, jest to wypełniane i jest to potrzebne, wręcz obligo do procesów ewaluacji. Ośrodek Przetwarzania Informacji na pewno takimi danymi dysponuje. Tu nie byłoby problemów.

Przy okazji na jeszcze jedną rzecz zwracam uwagę, na to, że w tym algorytmie podziału środków dla poszczególnych uczelni jest jeszcze jeden aspekt, mianowicie taki, że uczelnia dostaje tym więcej środków, im więcej nakładów sama z siebie daje na B+R. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.

Pan minister mówił o tych elementach zachęty, tymczasem pani senator pytała o skutki.

(Senator Joanna Sekuła: Tak.)

Ale wiemy, że one zawsze odłożone są w czasie i nie można tu mówić o takim prostym przełożeniu. To, co może najbardziej nas interesuje, to jest wykorzystanie tych patentów w rzeczywistości, ponieważ wiemy, że wysokie oceny powodują, że naukowcy traktują zgłoszenia patentowe jak publikacje, są one wysoko punktowane, więc je zgłaszają. Sam mam na koncie kilka patentów, ale to było dawno, kiedy jeszcze miałem dużo wdrożeń w przemyśle. Tak więc to jest bardziej złożony problem, tym bardziej że w tej chwili poruszamy się w przestrzeni kilku systemów patentowych, bo jest patent polski, jest patent europejski, jest też pojęcie patentu jednolitego. Okazuje się, że są tu dość poważne zawiłości i według niektórych ekspertów niektóre sposoby patentowania są wręcz szkodliwe. Ale to jest sprawa na dłuższą rozmowę.

Ja na biurku w komisji mam informację na temat budżetu na rok 2020. Jeżeli tam będą te liczby, to po przerwie mogę to pani senator udostępnić, a jeśli nie, to zwrócimy się o te dane na piśmie albo zrobimy specjalne posiedzenie komisji, bo nie ma wątpliwości, że my jako Komisja Nauki, Edukacji i Sportu jesteśmy tymi sprawami żywotnie zainteresowani.

Czy są jeszcze jakieś pytania?

Pan senator Zając. Bardzo proszę.

Senator Józef Zając:

Ja zacznę może od takiej uwagi. Otóż cieszymy się z tego, że następuje wzrost nakładów na badania naukowe, ale należy cieszyć się bardzo także z tego, że ostatnie regulacje bardzo mocno urealniły sposoby rozliczania wyników badań naukowych. To jest coś, co cieszy, bo niekoniecznie wystarczy złożyć sprawozdanie z prowadzonych badań naukowych, aby otrzymać kolejne pieniądze, tylko faktycznie trzeba to zrobić na poziomie konkretów. Mam w związku z tym takie pytanie, które zadaję na każdym posiedzeniu tego typu: czy przewiduje się możliwość finansowania badań prowadzonych przez tych, którzy nie pracują w tych wysokiej klasy instytucjach naukowych, ale np. na poczcie albo w jakimś urzędzie, tak jak to kiedyś robił Einstein?

Chciałbym tu odnieść się do tego, o co pani pytała. Dosłownie 2 dni temu tutaj, w Warszawie, uczestniczyłem w konferencji, w czasie której pewien człowiek ze Stanów miał ciekawy wykład z zakresu elektroniki. Padła tam liczba, która mnie zszokowała, otóż w odniesieniu do krajów europejskich liczba patentów wynosi 0,3%, taka to jest wielkość wyrażona procentowo. Stąd nasze zainteresowanie.

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: 0,3% patentów…)

Wśród patentów europejskich.

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: …jest polskich?)

Tyle jest polskich.

Tak jak tu pan przewodniczący powiedział, mamy takie najprostsze patenty, roczne, chyba nawet półroczne, 3-letnie, trzeba je wykupić na dany okres, za to trzeba zapłacić, ale są patenty, które są patentami międzynarodowymi, i być może w tym zakresie to jest liczone.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Ja nie mogę się powstrzymać, żeby tutaj nie odpowiedzieć. Otóż jest tak, że na poprzednich posiedzeniach komisji dotyczących budżetu zawsze dyskutowaliśmy o tym, żeby zwiększyć finansowanie Urzędu Patentowego. Ja rozumiem, że ktoś to analizuje i ma na ten temat pogląd. Wiemy, że jest długa kolejka, długi czas oczekiwania wynika z tego, że muszą być prowadzone pewne badania patentowe nad tymi zgłoszeniami, ale są też pewne ograniczenia kadrowe i technologiczne. Tak więc tutaj być może trzeba zwiększyć środki, tym bardziej że… Wiemy, że jednostki naukowe same dają wsparcie tym, którzy patentują, są wyspecjalizowane służby na uczelniach czy w instytutach, więc to trudno powiedzieć. No, 0,3%. To trudno tak… Tu trzeba by zobaczyć całą mapę, zobaczyć, jak to się rozkłada, bo tak to trudno powiedzieć.

Panie Ministrze, padło też pierwsze pytanie, pytanie, które pan profesor Zając zawsze w takiej sytuacji zadaje. Pamiętamy, że w poprzedniej ustawie o nauce był taki zapis, że każda osoba fizyczna może się zwrócić o finansowanie swoich badań.

(Senator Józef Zając: Tak, ale to było na zasadzie: pisz do mnie na Berdyczów.)

Panie Profesorze, gdyby pan spróbował tak zrobić… Tyle że pan nie jest osobą fizyczną, bo jest pan zatrudniony w jednostce badawczo-naukowej i dydaktycznej. Trzeba by przeprowadzić eksperyment, żeby sprawdzić, czy to jest niemożliwe, bo tak to trudno powiedzieć. Ja nie znam takich przypadków, nie spotkałem się z tym, żeby ktoś zgłosił się do mnie i powiedział, że nie mógł uzyskać takiego finansowania. Owszem, zgłaszał się pan, który mówił, że mu nie przyznano grantu, i prosił, żebym interweniował, bo go skrzywdzono. Wiemy, że takich osób, które nie otrzymują grantów, jest ok. 75% wśród tych, które składają wnioski. To jest osobny temat, kwestia w ogóle sposobu oceniania. Jest z nami przedstawiciel NCN, NCBiR, więc…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, padają takie stwierdzenia, że koszty recenzowania tych wniosków o granty, które nie otrzymują finansowania, są tak ogromne, że trzeba by dokonać jakiejś refleksji, co z tym robić, ale to jest już inny problem, dalece chyba wykraczający poza naszą dzisiejszą dyskusję.

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Sebastian Skuza:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Jeżeli chodzi o finansowanie osób fizycznych i pracujących w jakichś innych jednostkach, to widzę tu ważne źródło finansowania, myślę, że skuteczne dla obu stron, a mianowicie doktorat wdrożeniowy. To rzeczywiście może być indywidualny doktorat, robiony we współpracy z przemysłem. A jeżeli chodzi o instytucjonalne finansowanie, to niestety o środki mogłyby się ubiegać tylko te instytucje, które tworzą system nauki i szkolnictwa wyższego. Zatem np. wspomniana Poczta Polska musiałaby wykazywać, że w sposób stały i permanentny jej działalność jest działalnością naukową, że taką działalność prowadzi. Ale jeśli chodzi o osoby tam pracujące, to myślę, że doktorat wdrożeniowy jest bardzo dobrym programem. To rozwiązanie istniało już wcześniej, przed wejściem w życie ustawy 2.0, i teraz jak najbardziej je utrzymujemy.

Powracając do grantów i patentów… Tak jak pan przewodniczący powiedział, w poprzedniej ewaluacji była taka kwestia, że patenty na poziomie krajowym traktowano troszeczkę w kategoriach punktozy, że były to takie patenty, które wykorzystywano po to, żeby podnieść ocenę ewaluacyjną, niemniej jednak to było takie, przepraszam, troszeczkę pójście na ilość. Teraz dużo większe znaczenie mają te patenty zgłaszane w Europejskim Urzędzie Patentowym. Można powiedzieć, że w latach 2017 i 2018 skok kwotowy, nominalny może nie był duży, bo to było chyba ponad 500 nowych patentów, ale jeżeli chodzi o procentowe ujęcie, to był wzrost na poziomie prawie 19% w przypadku patentów zgłaszanych przez polskie podmioty, głównie polskie uczelnie. Mówię tylko o Europejskim Urzędzie Patentowym. Tak więc jakiś skok procentowy tu się już pojawił. Myślę, że nowa ewaluacja, która będzie w 2021 r., za lata 2017–2020, wymusza na uczelniach takie patentowanie w Europejskim Urzędzie Patentowym, i myślę, że będzie tego więcej. Na te efekty musimy poczekać, ale taki jest kierunek. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Szanowni Państwo, zakończyliśmy dyskusję nad tą częścią budżetową.

Bardzo dziękuję panu ministrowi, bardzo dziękuję państwu, przedstawicielom Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Polskiej Akademii Nauk, Sieci Badawczej Łukasiewicz, wszystkim naszym gościom.

Szanowni Państwo, ogłaszam przerwę do godziny 14.00. Taki mamy plan. Bardzo dziękuję.

(Przerwa w obradach)

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Szanowni Państwo!

Już zaczynamy. Oczekujemy jeszcze na przybycie pani wiceminister.

W tym czasie państwu senatorom chciałbym przekazać taką informację. Dzisiaj zajmujemy się tylko budżetem. Jednak chcąc tu niejako rozpoznać plany nowej pani minister sportu, poczyniliśmy pewne ustalenie, podobnie jak było z panem wicepremierem i z panem ministrem edukacji, i mamy zaplanowane takie 2-godzinne spotkanie 11 marca o godzinie 16.00, to jest w przeddzień posiedzenia Senatu. Pani minister konstytucyjna obiecała, że będzie, to jest już ustalone. Tak że dzisiaj możemy się skoncentrować tylko na pieniądzach, a w czasie kolejnego spotkania będziemy mówili szerzej o sporcie wyczynowym, niepełnosprawnych, o sporcie powszechnym. Wtedy o wszystkich tych sprawach będziemy mogli dłużej porozmawiać.

Tamten zegar się spieszy, ale i tak jest już siedem po. Gdybym przewidział, że nam tak sprawnie pójdą poprzednie punkty, to oczywiście nie robilibyśmy tej przerwy, ale raczej bywało tak, że brakowało nam czasu, a nie chciałem, żeby państwo senatorowie mieli wrażenie, że ja coś ograniczam, przyspieszam, bo to zawsze…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Przyspieszać? Panie Senatorze, demokracja ma swoje koszty, jeśli nie chcemy ich ponosić, to potem gdzie indziej tracimy. Tak że to trzeba niestety…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak jest.

Pani Minister, tutaj mamy przygotowane miejsce.

Szanowni Państwo, wznawiam posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej poświęcone rozpatrzeniu ustawy budżetowej na rok 2020 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji.

Przystępujemy do rozpatrzenia części 25 „Kultura fizyczna”.

Zanim pani minister przyszła, powiedziałem, że możemy dzisiaj koncentrować się ściśle na budżecie, ponieważ z konstytucyjną panią minister sportu mamy ustalone takie 2-godzinne, seminaryjne spotkanie 11 marca o godzinie 16.00 i wtedy będziemy mogli rozmawiać szerzej o sporcie. Dzisiaj tylko o budżecie. A teraz skoncentruję się na powitaniach.

Witam serdecznie panią minister Annę Krupkę, sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu; pana Piotra Śliwonika, zastępcę dyrektora Departamentu Ekonomiczno-Finansowego w Ministerstwie Sportu; pana Marcina Żyłowskiego, dyrektora Departamentu Infrastruktury Sportowej w Ministerstwie Sportu; panią Joannę Olszewską, dyrektora Departamentu Prawnego w Ministerstwie Sportu; pana Marcina Nowaka, dyrektora Departamentu Sportu Wyczynowego w Ministerstwie Sportu; panią Magdalenę Skrzeczyńską, zastępcę dyrektora Biura Ministra w Ministerstwie Sportu; panią Dominikę Misińską, naczelnika Wydziału Planowania w Departamencie Ekonomiczno-Finansowym w Ministerstwie Sportu; pana Wojciecha Dobrowolskiego, naczelnika Wydziału Upowszechniania Sportu w Społeczeństwie w Departamencie Sportu dla Wszystkich w Ministerstwie Sportu; pana Huberta Dziudzika, zastępcę dyrektora Polskiej Agencji Antydopingowej; pana Bartłomieja Orła – odmieniamy, tak?, może być – zastępcę dyrektora Centralnego Ośrodka Sportu; panią Magdalenę Latos, główną księgową Centralnego Ośrodka Sportu; panią Dorotę Kwiatkowską, dyrektor Polskiego Laboratorium Antydopingowego. I to wszystko. Są z nami również przedstawicieli Ministerstwa Finansów.

Tak że możemy przystąpić do procedowania.

Bardzo proszę panią minister o syntetyczne przedstawienie tego opracowania, które otrzymaliśmy od państwa, o wskazanie, czy coś się zmieniło, bo to było jeszcze przed pracami Sejmu, wskazanie, czy w czasie procedowania w Sejmie coś się zmieniło.

Bardzo proszę, Pani Minister.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo Senatorowie!

Projekt ustawy budżetowej na 2020 r. uchwalony przez Sejm na posiedzeniu w dniu 14 lutego przewiduje na realizację zadań ministra sportu w obszarze kultury fizycznej łącznie 1 miliard 307 milionów 553 tysiące zł, co stanowi 104,6% planu według ustawy budżetowej na 2019 r., czyli o 57 milionów 869 tysięcy zł więcej. Środki zapewnione na 2020 r. są jednocześnie wyższe niż w 2015 r. – zawsze porównujemy w stosunku do 2015 r. – o 358 milionów 609 tysięcy zł.

Powyższe sumy zakładają zwiększenie wydatków w obszarze kultury fizycznej o 10 milionów 453 tysiące zł, co wynika z przyjęcia przez Sejm poprawek do rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 2020, z przeznaczeniem 10 milionów na zwiększenie dotacji w zakresie wspierania przedsięwzięć w obszarze sportu dla wszystkich, czyli tzw. sportu powszechnego, oraz 453 tysięcy zł na zwiększenie limitu wynagrodzeń osobowych wraz z pochodnymi dla pracowników Ministerstwa Sportu w związku z koniecznością obsługi realizacji programów, a także nowych inicjatyw rządowych, których celem jest wzmocnienie działań państwa w obszarze związanym ze zwiększeniem aktywności fizycznej społeczeństwa.

Tak więc na 2020 r. zapewniono środki na realizację zadań w zakresie wszystkich najważniejszych obszarów działania ministra sportu, czyli w obszarach: sportu powszechnego, sportu wyczynowego, sportu osób z niepełnosprawnościami, walki z dopingiem, infrastruktury sportowej, które finansowane będą, można powiedzieć, z 3 źródeł, czyli z części 25 „Kultura fizyczna”, w kwocie 315 milionów 58 tysięcy zł; z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, w kwocie 963 miliony 625 tysięcy zł, i wreszcie – to trzecie źródło – z Funduszu Zajęć Sportowych dla Uczniów, w kwocie 28 milionów 870 tysięcy zł. Na realizację zadań w obszarze sportu dla wszystkich, czyli sportu powszechnego, mających na celu upowszechnienie sportu dzieci i młodzieży oraz aktywizację społeczeństwa zabezpieczono na 2020 r. środki na dotację w wysokości 263 milionów 285 tysięcy zł. One pozwolą na kontynuację, ale też oczywiście rozwój inicjatyw, które cieszą się ogromną popularnością, jak choćby Program „Szkolny Klub Sportowy”, rządowy program „Klub”, Program „Sport Wszystkich Dzieci” czy też zajęcia sportowe dla dzieci w ramach projektu powszechnej nauki pływania, upowszechniania sportów zimowych oraz gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej. Te środki pozwolą także na dotacje celowe w zakresie upowszechniania sportu w różnych grupach społecznych, w ramach programu „Narodowa baza talentów” lub takiego programu czy – może szerzej – projektu, jak współpraca z Polonią i Polakami za granicą. Pozwolą one także na podjęcie nowych inicjatyw, takich jak nasz nowy, pilotażowy program, Program Certyfikacji Szkółek Piłkarskich, czy też Program „SKAUT”, który w tym roku będzie realizowany w wymiarze ogólnopolskim. W zeszłym roku były nim objęte 4 wybrane województwa, pilotażowe, czyli województwo śląskie, świętokrzyskie, małopolskie i podlaskie. Obecnie będzie to na skalę już ogólnopolską.

W zakresie sportu wyczynowego prowadzone będą działania, które mają przyczynić się – stawiamy sobie taki cel – do sportowych sukcesów oraz budowania silnej pozycji Polski na arenie międzynarodowej. Umacniamy w ten sposób podwaliny spójnej piramidy szkoleniowej, na której opieramy cele naszego funkcjonowania, jako Ministerstwa Sportu. Dążymy do tego, by sportowcy spotykali się z ministerialnym wsparciem na każdym poziomie sportowego rozwoju, stąd działanie od dofinansowania sportu najmłodszych, poprzez dofinansowanie kadr wojewódzkich, do dofinansowania wreszcie kadry narodowej. Zwracamy jednocześnie uwagę na fakt, że w sporcie wyczynowym najważniejsze znaczenie mają wyniki, dlatego dużą pulę środków kierujemy w stronę tych, którzy osiągają najlepsze wyniki, najlepsze rezultaty. Na realizację zadań w obszarze sportu wyczynowego na 2020 r. zostały zabezpieczone środki na dotację w wysokości 364 miliony 276 tysięcy zł. Są to środki z przeznaczeniem na: przygotowania do igrzysk olimpijskich oraz przygotowania i udział w mistrzostwach świata i mistrzostwach Europy w sportach olimpijskich; wspieranie procesu szkolenia zawodników kadry narodowej; szkolenie i współzawodnictwo sportowe młodzieży uzdolnionej; wspieranie sportów nieolimpijskich poprzez przygotowania zawodników do udziału we współzawodnictwie międzynarodowym; wspieranie promocji sportu poprzez dofinansowanie organizacji imprez mistrzowskich w Polsce oraz doskonalenie kadr kultury fizycznej.

Na realizację zadań w obszarze sportu osób z niepełnosprawnościami, zadań mających na celu upowszechnianie i wspieranie współzawodnictwa sportowego osób z niepełnosprawnościami, zabezpieczono na 2020 r. środki w formie dotacji w wysokości 47 milionów 815 tysięcy zł. Środki te zostaną przeznaczone na: wspieranie przygotowań do udziału w igrzyskach paraolimpijskich, igrzyskach głuchych, mistrzostwach świata i Europy; upowszechnianie sportu osób z niepełnosprawnościami oraz wspieranie współzawodnictwa sportowego osób z niepełnosprawnościami.

Jeżeli chodzi o obszar walki z dopingiem, w ramach której realizowane są kontrole antydopingowe, działania śledcze, edukacyjne i prewencyjne, przeprowadzane są analizy próbek fizjologicznych z wykorzystaniem sprzętu do przeprowadzania badań antydopingowych, to tu na 2020 r. zabezpieczono środki na dotację w kwocie 12 milionów 100 tysięcy zł, w tym na dotacje dla Polskiej Agencji Antydopingowej oraz Polskiego Laboratorium Antydopingowego.

Jeżeli mówimy o obszarze infrastruktury sportowej, to na rozwój bazy obiektów sportowych służących potrzebom polskiego sportu wyczynowego, dla zapewnienia odpowiednich warunków szkolenia i treningu sportowców, przygotowania kadry zawodowej oraz organizacji zawodów czy też rozwoju nowoczesnej i funkcjonalnej infrastruktury sportowej na potrzeby sportu powszechnego zabezpieczono na 2020 r. środki w wysokości 516 milionów 140 tysięcy zł. Środki te zostaną przeznaczone na realizację i kontynuowanie zadań z lat wcześniejszych, tych programów, które się sprawdziły i które cieszą się ogromną popularnością, oraz dofinansowanie nowych zadań w ramach funkcjonujących już programów, takich jak Program inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu czy też Program „Sportowa Polska”, a także na rozwój lokalnej infrastruktury sportowej oraz, co jest nowością, pilotaż programu budowy zadaszeń boisk piłkarskich.

Pozostałe środki przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań publicznych w tej dziedzinie kultury fizycznej stanowią kwotę 30 milionów 371 tysięcy zł. W ramach tych środków zaplanowano: dotację celową dla Centralnego Ośrodka Sportu z przeznaczeniem na dofinansowanie zadań związanych z bieżącym utrzymaniem i zarządzaniem obiektami sportowymi; dofinansowanie Projektu „Kibice razem”; dotacje na rozwój turystyki społecznej sprzyjającej aktywności fizycznej społeczeństwa.

Pozostałe wydatki w obszarze kultury fizycznej zaplanowane w kwocie 73 milionów 566 tysięcy zł to są środki, które zabezpieczają wydatki związane z utrzymaniem i bieżącym funkcjonowaniem urzędu, z wynagrodzeniami wraz z pochodnymi, nagrodami dla zawodników, trenerów, instruktorów oraz innych osób wyróżniających się szczególną aktywnością i uzyskujących wybitne osiągnięcia w działalności w zakresie sportu, ze świadczeniami dla medalistów igrzysk olimpijskich, paraolimpijskich – jak wiadomo, szczególnie w tym roku jest to dla nas ważne, priorytetowe – zawodów Przyjaźń-84 oraz z pozostałymi wydatkami w zakresie kultury fizycznej. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Dziękuję bardzo, Pani Minister.

Otwieram dyskusję.

Pan senator, profesor Seweryński. Bardzo proszę.

Senator Michał Seweryński:

Mnie tu widać, ale mam nadzieję, że będzie też słychać. Dwa krótkie pytania mam. Pierwsze: czy nastąpi w tym budżecie wzrost wydatków na rozwój sportu szkolnego? Drugie: czy będzie podwyższenie wysokości nagród za medale olimpijskie?

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo proszę, Pani Minister.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Jeżeli chodzi o sport powszechny, to już na bazie tej ustawy budżetowej możemy powiedzieć, że te wydatki wzrosną o 10 milionów zł…

(Senator Michał Seweryński: Ja pytałem konkretnie o sport szkolny.)

Jeśli chodzi o sport szkolny, to będę jeszcze prosiła o zabranie głosu panią dyrektor. Łącznie jest wzrost środków na sport powszechny w kwocie 10 milionów. Sejm uchwalił, w piątek, 15 lutego, ustawę zwaną potocznie ustawą cukrową, na mocy której także na sport zostanie przeznaczone dodatkowo 117 milionów. Oczywiście w tym momencie nie ma jeszcze sprecyzowanych konkretnych kwot, które miałyby wpłynąć… czy tego rozgraniczenia pomiędzy środkami, które będą płynęły z tej sumy na sport powszechny i infrastrukturę sportową. Tak że oczywiście w ramach sportu powszechnego… W tym momencie nie możemy jeszcze precyzować, ile konkretnie środków czy o ile więcej środków wpłynie na zajęcia dla uczniów.

Bardzo proszę o zabranie głosu panią dyrektor.

Dyrektor Departamentu Prawnego w Ministerstwie Sportu Joanna Olszewska:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

W zakresie sportu dla wszystkich zabezpieczono na rok 2020 wyższe środki. W zakresie budżetu jest to 10 milionów zł więcej, w zakresie Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej również zabezpieczono więcej środków, stanowi to 129% wydatków zaplanowanych na rok 2019. W zakresie zajęć sportowych dla uczniów finansowanych z Funduszu Zajęć Sportowych środki pozostają na tym samym poziomie. Jeśli chodzi o szczegółowe informacje na temat sportu szkolnego, to ewentualnie kolega tutaj mógłby odpowiedzieć.

Jeśli zaś chodzi o nagrody, to tutaj pan dyrektor ewentualnie…

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Aha, drugie pytanie…

Panie Przewodniczący, czy pan mógłby jeszcze powtórzyć? Chodzi o drugie pytanie.

Senator Michał Seweryński:

Ja powtórzę, ale chciałbym się doczekać odpowiedzi na pierwsze pytanie. Dotychczas… Mam takie wrażenie, że w ramach tego budżetu i w ogóle w działalności ministerstwa nie wyodrębnia się kwoty, którą przeznacza się na sport szkolny. No, odpowiedzi nie dostałem.

A pytanie drugie dotyczyło tego, czy będzie wzrost nagród za medale olimpijskie na najbliższą olimpiadę.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Panie Przewodniczący, jeżeli chodzi o nazwę, czyli „sport szkolny”… No, my jako ministerstwo w ciągu tych 4 lat choćby wznowiliśmy Program „Szkolny Klub Sportowy”, który dotyczy także sportu szkolnego. To jest dofinansowanie właśnie do zajęć SKS, które są bardzo ważne, a które za poprzednich rządów zostały zaniedbane. Tak że to jest oczywiście szerokie pojęcie. Bez wątpienia jest tak, że jeżeli wzrastają środki na sport powszechny, to w ramach tego sportu powszechnego, czyli sportu dla wszystkich, mieści się także sport szkolny, choćby w takiej formule, jaką są programy typu „Szkolny Klub Sportowy”.

Jeżeli chodzi o kwestię nagród, to bardzo proszę pana dyrektora o odpowiedź.

Dyrektor Departamentu Sportu Wyczynowego w Ministerstwie Sportu Marcin Nowak:

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Kwestia nagród za medale na igrzyskach olimpijskich i na igrzyskach paraolimpijskich jest regulowana zarówno w ustawie o sporcie, jak i we właściwych aktach niższej rangi, czyli w rozporządzeniach. Maksymalną stawkę nagrody stanowi 35-krotność kwoty bazowej, która wynosi 2 tysiące 300 zł, czyli za pierwsze miejsce na igrzyskach olimpijskich ministerstwo może przyznać maksymalnie 80 tysięcy 500 zł nagrody finansowej. W ostatnich latach to rozporządzenie było nowelizowane i nagrody były znacznie podwyższone. Zgodnie z rozporządzeniem z 2012 r. maksymalna nagroda za pierwsze miejsce stanowiła 14-krotność kwoty bazowej, a teraz to jest 35-krotność. Jeżeli chcielibyśmy jeszcze, że tak powiem, zdążyć przed igrzyskami coś zmienić, no to wymagałoby to podjęcia prac legislacyjnych w celu nowelizacji rozporządzenia. Aczkolwiek wydaje mi się, że są to duże nagrody, a należy pamiętać, że obok nagród jest jeszcze cały system stypendiów sportowych dla zawodników, którzy taki medal wywalczą.

Senator Michał Seweryński:

Panie Przewodniczący, dla wyjaśnienia.

Ja się nie dopominam wzrostu…

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: Mikrofon, proszę.)

Mikrofon jest, działa.

Nie dopominam się wzrostu nagród, chciałem tylko dowiedzieć się, czy były planowane, czy nie.

Odpowiedź zaś na pierwsze pytanie mnie zasmuca, dlatego że pojęcie „sport szkolny” to jest pojęcie dawno znane i wyodrębnione. Z tego, co panie mi mówią, wynika, że taka rubryka, taka pozycja w budżecie w ogóle nie jest wyodrębniona. Sport powszechny, jakkolwiek go nazywamy, może to być sport w ogródkach działkowych, na podwórkach domów mieszkalnych, wszędzie jest sport powszechny. A ja pytam konkretnie o sport szkolny. No i widzę, że tutaj jakiejś konkretnej kwoty nie ma. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Panie Senatorze, tutaj, żeby to doprecyzować, jest jedna pozycja: „Szkolne Kluby Sportowe”.

(Senator Michał Seweryński: Panie mi mówią, że nie ma.)

Jest…

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Panie Przewodniczący, oczywiście nie ma pozycji „sport szkolny”, nie ma takiej pozycji, ale my bazujemy na konkretnych programach, które wyczerpują to pojęcie, jak choćby Program „Szkolny Klub Sportowy”.

Bardzo proszę pana dyrektora, pana naczelnika, aby przedstawił wzrost kwot na ten program.

Naczelnik Wydziału Upowszechniania Sportu w Społeczeństwie w Departamencie Sportu dla Wszystkich w Ministerstwie Sportu Wojciech Dobrowolski:

Witam. Wojciech Dobrowolski.

Przed chwilą koleżanka podała wzrosty kwot w sposób szczegółowy. Myślę, że wyjaśnienia wymaga podział definicyjny, którym się posługujemy. Co do zasady sport szkolny jako kategoria w naszej ustawie nie występuje. Nie zmienia to faktu, że wszystkie te pieniądze, które są przekazywane na poszczególne programy z 2 funduszy, są przekazywane na sport dzieci i młodzieży. Jednak to nie jest tak, że wszystkie te inicjatywy mają miejsce, uwaga, w szkole, ponieważ szkoła jest odrębnym organizmem, który, co do zasady, pozostaje w kompetencjach ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Jesteśmy w stałym kontakcie z ministrem edukacji i część spraw… część programów, które realizujemy, odbywa się w szkole, w tym m.in. ten duży program, czyli Program „Szkolne Kluby Sportowe”, o którym pani minister wspominała, albo znaczna, duża część programu „Klub”, który opiera się na dofinansowaniu w zasadniczej części szkolnych klubów sportowych prowadzących zajęcia w szkołach, ale, nazwijmy to, poza planem lekcji. Szkolne kluby sportowe są specyficznym rodzajem klubów, które funkcjonują w naszym kraju, ale zasadnicza część z nich jest powoływana w szkołach przez rodziców, nauczycieli i uczniów, więc to nie jest tak, że szkolne kluby sportowe są zasadniczym elementem struktury szkolnej. Tak że mówimy niejako o dwóch różnych sprawach. Ze względów formalnych kategoria sportu szkolnego ani w ustawach, ani w naszych rozporządzeniach nie istnieje, co nie zmienia faktu, że, jak mówiłem, ustawowo środki są przeznaczane na sport dzieci i młodzieży. Zgodnie z kilkoma ustawami oświatowymi jest obowiązek szkolny, obowiązek nauki, czyli siłą rzeczy przeznaczamy te środki, by mogły być użytkowane w taki sposób, aby aktywność fizyczna wśród dzieci i młodzieży, w tym również w szkołach, wzrastała.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Szanowni Państwo! Panie Senatorze! Pani Minister!

Ja rozumiem to tak, że jeśli chodzi o sport w szkole, to jest to w pierwszym rzędzie w zainteresowaniu ministra edukacji narodowej, ale nie tylko, bo wiemy, że jest to też przedmiotem zainteresowania Ministerstwa Sportu, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Obrony Narodowej. Osobną zaś kategorią jest sport powszechny. Ja nie ukrywam, że to jest sprawa, która mnie od zawsze bardzo interesowała i cieszę się, że… Muszę powiedzieć, że jakiś czas temu to nie było takie oczywiste, że on jest tak ważny. Ja cieszę się, że już od jakiegoś czasu on ma taką rangę i jest ważny.

Tutaj ta próba uzyskania informacji przez pana senatora polega na tym, że… No, ten sport powszechny jest zaadresowany do dzieci i młodzieży, ale może być realizowany poza szkołą. Tak? Wiadomo, że szkoła ma obiekty i ma kadrę, ale to nie jest obligatoryjne. Rozumiem, że szkolne kluby sportowe muszą być w szkole, nie wyobrażam sobie, żeby mogły istnieć poza szkołą. Dlatego adresując ten sport powszechny do zbioru otwartego, do animatorów tych przedsięwzięć – niektóre są specjalnie adresowane do osiedli – czy do powiedzmy, innych osób, które chcą się tym zająć… Wiemy, że część tych środków jest zagospodarowywana poprzez kadrę związaną ze szkołą i bazę związaną ze szkołą.

Panie Senatorze, jeśli to jest ważne, to możemy poprosić panią minister, żeby udzieliła na piśmie taką skrótową informację, ile z tego sportu powszechnego jest zagospodarowywane… To może być ciekawe, prawda? Chociaż…

Senator Michał Seweryński:

Panie Przewodniczący, ja już mam taki pomysł. Ponieważ pan planuje spotkanie z panią minister, a to jest kwestia właśnie koncepcyjna, także co do rozwijania sportu i rozwijania go poprzez finansowanie, to ja tę sprawę podniosę na posiedzeniu z panią minister. A dzisiaj już dziękuję.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka: Jeżeli można, Panie Przewodniczący…)

Proszę bardzo.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Panie Przewodniczący, to rzeczywiście jest kwestia koncepcyjna i oczywiście także kwestia kompetencyjna. To jest to, o czym mówi pan przewodniczący, to znaczy za zajęcia wychowania fizycznego, za gros tego sportu szkolnego odpowiada tak naprawdę ministerstwo edukacji. Program „Szkolny Klub Sportowy” to są także zajęcia sportowe, ale to są zajęcia pozalekcyjne, zajęcia dla osób zainteresowanych, dla już takich wyselekcjonowanych talentów sportowych. Chociaż wiem, że tak naprawdę dla każdego, kto zgłosi zamiar przyjścia na takie zajęcia, drzwi są otwarte. A więc gros tego sportu szkolnego, jak pan definiuje to pojęcie, pozostaje w gestii ministerstwa edukacji.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Ja rozumiem to tak, że trzeba tutaj widzieć niejako wady i zalety takiej koncepcji. Z jednej strony mamy świadomość, że w szkole jest profesjonalna kadra i są obiekty, ale z drugiej strony… Adresując zadania sportu powszechnego poza szkołę czy przede wszystkim poza szkołę – nie wiem, czy przede wszystkim, stąd była taka moja propozycja, żeby spróbować to zbadać – my po pierwsze, powodujemy, że te zajęcia sportowe realizują inne osoby. Wiemy, że taka dywersyfikacja animatorów czy prowadzących ma swoje zalety. Po drugie, uruchamiamy pewne środowisko dorosłych, które być może w ogóle nie byłoby uruchomione sportowo, a tak to się uruchamia. Tak więc to wszystko ma jakieś plusy dodatnie i plusy ujemne, jak to noblista się wypowiadał. No, przez różne osoby może być to różnie oceniane. Tak że ja to traktuję jako sprawę otwartą.

Ja mam pytanie o ten Program „SKAUT”. Nie ukrywam, że trochę jestem tu zaskoczony, ponieważ w zasadzie słowo „skaut” od 110 lat w Polsce jest do czego innego zastrzeżone. To jest taka zbitka. No, z tego, co tu jest napisane, wynika, że ze skautingiem to w ogóle nie ma nic wspólnego, więc w zasadzie nadużywamy pewnego sformułowania, które ma trochę inne znaczenie. Tylko czekam, aż jakaś organizacja skautowa w Polsce – a jest takich kilka, bo generalnie są organizacje harcerskie, mające korzenie skautowe – nie zwróci się tutaj z jakimiś roszczeniami, bo to jednak jest nazewnictwo podlegające pewnej ochronie prawnej.

(Głos z sali: To są poszukiwacze.)

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Program „SKAUT” to jest program, który przy pomocy wybranych osób, czyli tzw. skautów, i stąd ta nazwa, ma za zadanie wyszukiwać nowe, sportowe talenty. Przede wszystkim ma się to odbywać z udziałem sieci placówek oświatowych, czyli sieci szkół. Tak więc jest pytanie, czy nie można tego wpisać do definicji sportu szkolnego. Oczywiście Program „SKAUT” był realizowany w ramach pilotażu, od września 2019 r., w 4 województwach: małopolskim, podlaskim, śląskim i świętokrzyskim. Realizacja tego programu w ramach pilotażu polegała – i teraz w ramach programu ogólnopolskiego też będzie na tym polegała – na wdrożeniu efektywnego procesu identyfikacji poziomu sprawności motorycznej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, w tym osób wyróżniających się zdolnościami, poprzez uruchomienie i prowadzenie ogólnopolskiej sieci skautów, czyli trenerów, instruktorów, nauczycieli wychowania fizycznego. Ich zadaniem będzie przeprowadzenie stosownych pomiarów stanu sprawności fizycznej oraz aktywna identyfikacja, selekcja uzdolnionych sportowo dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych w ramach diagnozy rozwoju fizycznego i motorycznego dzieci i młodzieży w Polsce. Wśród obowiązków tychże skautów można wymienić: przeprowadzanie prób sprawnościowych i wprowadzanie wyników prób do centralnej bazy danych; przeprowadzanie wizytacji zawodów sportowych i tworzenie raportów wizytacyjnych, przeprowadzanie wizytacji zajęć i sprawdzanie realizacji innych programów realizowanych przez ministerstwo. Jaki jest założony efekt? Efektem ma być właśnie identyfikacja i wspieranie rozwoju sportowego dzieci i młodzieży, a także zapewnienie warunków kształtowania mistrzostwa sportowego uczniów charakteryzujących się potwierdzonym potencjałem, czyli tych, u których, można powiedzieć, zidentyfikowano potencjał. Działania w tym zakresie będą obejmowały: dostarczanie danych do optymalizacji procesu szkoleniowego, prognozowanie rozwoju, zapewnienie warunków i efektywnej alokacji zasobów wspierających proces szkoleniowy oraz ewaluację postępów, która umożliwi ewentualne korekty aktywności szkoleniowej. Wśród takich zadań jest także wsparcie trenerów, instruktorów, nauczycieli, którzy są w stanie zaangażować się w poszukiwanie nowych, nieodkrytych jeszcze, uzdolnionych dzieci, a także promowanie zdrowego stylu życia, zaszczepianie aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży, zachęcanie do tej aktywności, aby przeciwdziałać niekorzystnym trendom, przede wszystkim nadwadze i otyłości oraz wadom postawy.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Pani Minister, my to wszystko otrzymaliśmy na piśmie. Ja podnosiłem sprawę nazwy, chodzi o to, że ta nazwa jest zastrzeżona, w Polsce, w Europie i na świecie, dla trochę innego rodzaju aktywności. Pan prezydent Andrzej Duda objął swoim patronatem 11 organizacji harcerskich i skautowych, my tu, w Senacie, też mamy parlamentarny zespół do spraw takich organizacji. Skauting oznacza pewną autorską metodę, opracowaną przez lorda Baden-Powella 120 lat temu, a w Polsce znaną od 110 lat. Były już w Polsce takie procesy o nazwę. Czy ministerstwo ma świadomość tego, że to jest nazwa kolizyjna?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Poproszę jeszcze pana naczelnika.

Naczelnik Wydziału Upowszechniania Sportu w Społeczeństwie w Departamencie Sportu dla Wszystkich w Ministerstwie Sportu Wojciech Dobrowolski:

Szanowni Państwo, kilka wyjaśnień związanych z nazwą. Oczywiście my nie rościmy sobie żadnych praw do tej nazwy, używamy jej w znaczeniu potocznym, w kontekście używanym w ostatnich latach w krajach anglosaskich, anglojęzycznych i Europy Zachodniej, a więc w zupełnie innym znaczeniu niż to, o którym państwo wspominają, czyli ruchu harcerskiego, skautowego. Używamy tego sformułowania w kontekście przyjętej, tak jak wspomniałem wcześniej, w Europie Zachodniej, Stanach Zjednoczonych…No, w tej chwili to już jest kwestia zawodu, to jest zawód, określa się tym mianem ludzi, którzy w sposób zawodowy zajmują się wyszukiwaniem talentów sportowych. Tylko i wyłącznie w tym znaczeniu używamy tego słowa. Nie jest naszym celem w żaden sposób wchodzenie w prawa autorskie związane z ruchem skautowym, o którym państwo mówią.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

No, trochę jestem bezradny wobec tych wytłumaczeń, bo jestem przyzwyczajony, że masło to jest masło, a ser to jest ser, ale może jestem za bardzo logiczny w swoim myśleniu.

Pan senator, prof. Zając. Proszę bardzo.

Senator Józef Zając:

Pani Minister! Panie Przewodniczący!

Jeśli tak mogę powiedzieć, w stylu daleko zachodnim, to w te idee, które państwo tutaj prezentujecie, skautowe, jakieś tam inne, sport na zewnątrz szkoły… Przecież to jest w zasadzie, porównując to wszystko do zbiorów, ten sam zbiór właściwie. Ta młodzież jest wyprowadzana poza… Poza szkołą to się organizuje. No, wiadomo, że są dzisiaj różne kłopoty, trzeba zapewnić młodzieży jakąś opiekę. Tutaj pan mówił o jakichś selekcjonerach. Wydaje mi się, że nauczyciele WF-u są na tyle dobrze przygotowani, że potrafią to robić. Przyznam się wprost, że zupełnie nie rozumiem tych idei. Mimo gotowego miejsca, z boiskami, które wybudowano przy szkołach, fantastycznymi boiskami, w większości niewykorzystywanymi, buduje się obok jakieś nowe struktury. Nie wiem, czy one są takie zachodnie, a jeśli są zachodnie, to niech sobie będą i zachodnie, ale my mamy pewne tradycje tutaj, w kraju. No, jest jakaś ucieczka od tych tradycji, to są tradycje harcerskie, skautowe, o czym pan profesor, przewodniczący mówił. To ma cechy rozproszenia, nie wiem, w jakim celu wykonywanego, ale rozproszenia, które na pewno będzie kosztować, bo trzeba mieć odpowiednią, równolegle działającą kadrę instruktorską. Po południu nauczyciel WF-u jest wolny, no, tutaj będzie wchodził ktoś inny, wiele osób pełniących funkcję nie tylko przygotowującą do sportu, ale również wychowawczą, będzie mieć kontakt z tym samym człowiekiem. To niesie niebezpieczeństwa. Dlatego pod tym względem powiem, że… ciężko mi się oddycha. To są raczej jakieś idee rozproszeniowe, niesamowicie, i nie będą mi się podobać.

Jednak mam konkretne pytanie. Otóż kiedyś osobiście się zajmowałem, później organizacyjnie, ale byłem członkiem kadry samolotowej. Jesteśmy praktycznie poza, to znaczy Aeroklub Polski coś tam dostaje, ale to jest… dla kilku osób. Odbywa się dużo zawodów, rozwija się kształcenie lotnicze na poziomie uczelni wyższych. Do nas, do Chełma, dołączył teraz Poznań, dołączyły Katowice, a właściwie Gliwice. Rynek odbierający nasz produkt, że się tak wyrażę, czyli pilota, młodego człowieka całkowicie przygotowanego, jest, można powiedzieć, prawie że nieograniczony. Odbywają się zawody, zawody na loty precyzyjne, zawody w akrobacji, my w ramach tych zawodów nie otrzymujemy żadnej pomocy. To są zawody sportowe ściągające tysiące osób. Na ostatnie pokazy lotnicze, jakie organizowałem, przyjeżdżało tyle osób, że na jeden dzień wypadało kilkanaście tysięcy osób. Czy państwo przewidujecie, że – obok tych kategorii, które zostały wymienione, jak sport powszechny, sport dla niepełnosprawnych czy dla innych – dla tych, którzy uprawiają sport lotniczy, coś by się znalazło u państwa, jakieś miejsce by się znalazło?

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Pani Minister, ja bym może jeszcze wcześniej takim polemicznym głosem tutaj się odniósł. Ja generalnie odnosiłem się do samego słowa „skaut” jako takiego.

Jeśli zaś chodzi o tę adresację sportu powszechnego, to – ja to tak rozumiem – jest tak, jak ze wszystkimi zajęciami pozalekcyjnymi, jest np. kółko historyczne, na którym można się zająć pewnymi innymi aspektami niż te związane z kształceniem podstawowym. Rozumiem, że tak samo jest ze sportem powszechnym, że możemy te grupy młodzieży organizować wokół jakiejś dyscypliny. Poza tym na przykładzie programu „Klub” widać, że niewielkie środki powodują, że wolontariusze dają z siebie dużo więcej, niż robiłby nauczyciel za pieniądze. Ja rozumiem, że taki jest sens animowania sportu powszechnego, że jest po prostu pewna wola społeczna, jest duży wolontariat, a ministerstwo tylko niejako wyzwala, uzupełnia pewne sprawy. Ja to tak rozumiem i wiem, że przynosi to duże efekty. No, jednak nie zmienia to faktu, że należałoby równolegle prowadzić takie rozważania, na ile my równie dobrze wykorzystujemy wszystkie inne możliwości. To tak gwoli polemiki.

A teraz już oddaję głos pani minister.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Panie Senatorze!

Przede wszystkim, rozważając państwa głosy, pragnę zauważyć, że oczywiście my możemy zastanawiać się nad definicjami konkretnych słów i precyzować definicje, i zastanawiać się, co wchodzi w skład definicji, i pewnie każdy z nas będzie miał tu inne zdanie. Mówiąc o tym sporcie szkolnym, wcześniej wspomnianym przez pana przewodniczącego, jak i o skautingu czy o skaucie, powinniśmy, jak myślę, skupić się na ideach, które przyświecają programom, na celach tych programów i także na ich finansowaniu, ponieważ to jest debata dotycząca oczywiście budżetu. I tak, jeżeli chodzi o Program „SKAUT”, to… Oczywiście nauczyciele wychowania fizycznego to są te osoby, które powinny monitorować, analizować, powinny mieć oczy szeroko otwarte i powinny selekcjonować, wyłapywać talenty sportowe, bo bez tych młodych sportowych talentów nie ma później sukcesów ogólnopolskich czy międzynarodowych. Jednak Program „SKAUT” to jest taki dodatkowy filar, dodatkowy etap czy poziom naszej spójnej piramidy szkoleniowej. Po prostu chcemy poprzez wprowadzenie tego programu sprawić, aby… No, nie ma nic gorszego niż zmarnowany potencjał, niż niewykryty potencjał. Nie tyczy się to tylko i wyłącznie talentów sportowych czy tylko i wyłącznie szeroko pojętych talentów, ale także szans na rozwój, mówiąc już w takim ogólnym tego słowa znaczeniu. Zadaniem tego Programu „SKAUT” jest właśnie to, aby nie było takiego talentu, który nie zostałby wykryty w odpowiednim momencie. Stąd też to dodatkowe, ważne wsparcie przy wyłapywaniu talentów sportowych uczniów, dzieci i młodzieży. My jesteśmy już po pilotażu, który był przeprowadzony w tych 4 województwach, o czym mówiłam, i okazuje się, że ten program na etapie pilotażu się sprawdził. Tak więc mam przekonanie i wierzę, że sprawdzi się i przyniesie określone efekty – oczywiście w dłuższej perspektywie – także na tym poziomie ogólnopolskim, już we wszystkich województwach.

Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące aeroklubów, to chcę powiedzieć, że jedną z naszych największych dotacji, w ramach sportów nieolimpijskich, jest właśnie dotacja obejmująca aerokluby. My finansujemy przede wszystkim mistrzostwa… My finansujemy przede wszystkim zawody na poziomie mistrzostw międzynarodowych czy też mistrzostw Polski. W ramach programów wspierania sportów nieolimpijskich, Aeuroklub Polski w 2020 r. otrzymał 3 miliony zł.

Bardzo proszę jeszcze o głos pana dyrektora, który też ma nam coś do powiedzenia.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Proszę państwa, musimy zmierzać do konkluzji, bo już jesteśmy 10 minut spóźnieni. Bardzo proszę już krótko.

Dyrektor Departamentu Sportu Wyczynowego w Ministerstwie Sportu Marcin Nowak:

Krótko, dodając do wypowiedzi pani minister… Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo, tak jak pani minister powiedziała, dotacja dla Aeroklubu Polskiego jest to najwyższa dotacja, jeżeli chodzi o sporty nieolimpijskie. My wspieramy organizację imprez mistrzowskich w ramach programu promocji imprez mistrzowskich odbywających się w Polsce, więc aeroklub również z tego korzysta. Mistrzostwa Polski organizowane są przez poszczególne PZS-y, ponieważ to są samorządne i niezależne podmioty, które w obrębie własnej organizacji prowadzą ten rodzaj współzawodnictwa. Ponadto Aeroklub Polski bardzo szeroko korzysta z nagród dla zawodników i dla trenerów za osiągnięcia, które udaje im się zdobyć na arenie międzynarodowej, a także z programu stypendialnego. Tak więc myślę, że tu jest duże wsparcie dla sportu lotniczego. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Panie Senatorze, bardzo krótko.

Senator Józef Zając:

Bardzo bym prosił, gdybyście państwo mogli przyjąć do wiadomości, że poza aeroklubami, które są małymi jednostkami, są dzisiaj w kraju już 4 duże jednostki kształcenia lotniczego, które i organizują, i wygrywają zawody… No, to tak jakby robić mistrzostwa Polski i tylko niektóre organizacje sportowe dopuścić do finansowania czy udziału, a inne nie. Jest to pewna nowość od jakiegoś czasu. Bardzo bym prosił, żeby wziąć to pod uwagę. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję panu senatorowi.

Chciałbym poprosić panów senatorów, żeby nie opuszczali posiedzenia, bo musimy przegłosować. Do czasu przegłosowania… Jesteśmy w tej chwili na granicy kworum, pani senator weszła, jest nas czwórka i musimy to przegłosować.

Pani Minister?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu Anna Krupka:

Ja jedno zdanie gwoli podsumowania. Uważam i… Chciałabym taki pozytywny apel wystosować także do państwa, do państwa przewodniczących i do Wysokiej Komisji, abyśmy nie skupiali się na słowach, na pojęciach, ale na tym, że środki na sport z roku na rok rosną. Jest chociażby ten 10-milionowy wzrost, jeśli chodzi o środki przeznaczone na sport powszechny, są środki, które popłyną na mocy tzw. ustawy cukrowej do ministerstwa sportu, a wiemy, że to będzie rocznie 117 milionów zł. Chodzi o to wreszcie, abyśmy skupili się na celach, na tym, żeby wyłapać nowe sportowe talenty, wprowadzić tę naszą spójną piramidę szkoleniową, która sprawi, że będą w sporcie sukcesy międzynarodowe, ogólnopolskie, ale także, co ważne, zachęci Polaków do aktywnego stylu życia, do spędzania aktywnie wolnego czasu. Jak się okazuje, według danych Światowej Organizacji Zdrowia, polskie dzieci są dziś najszybciej tyjącymi dziećmi w Europie. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Pani Minister, bardzo dziękuję.

Bardzo dziękuję państwu.

Bardzo proszę, teraz Ministerstwo Cyfryzacji.

(Rozmowy na sali)

Szanowni Państwo, przystępujemy do rozpatrzenia części 27 „Informatyzacja”.

Bardzo serdecznie witam przedstawicieli Ministerstwa Cyfryzacji, pana Jacka Dziubę, dyrektora generalnego Ministerstwa Cyfryzacji, i pana Marcina Błacha, dyrektora biura dyrektora generalnego w Ministerstwie Cyfryzacji. Witam przedstawicieli Ministerstwa Finansów. Robię to nie po raz pierwszy dzisiaj.

Bardzo proszę, jak rozumiem, budżet przedstawi pan dyrektor generalny, tak? Tak.

Bardzo proszę.

Dyrektor Generalny Ministerstwa Cyfryzacji Jacek Dziuba:

Dzień dobry państwu.

Szanowny Panie Przewodniczący! Państwo Senatorowie!

W swoim wystąpieniu chcę jedynie zasygnalizować niektóre wielkości wydatków przewidzianych na 2020 r. z uwagi na to, że Wysoka Komisja otrzymała szczegółową informację z tego zakresu.

Planowane na 2020 r. dochody budżetowe w części 27 „Informatyzacja” wynoszą 1 milion 161 tysięcy zł, głównie z tytułu zwrotu środków wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem w trybie budżetu środków europejskich. Wielkość wydatków zaplanowano w kwocie 1 miliard 356 milionów 64 tysiące, z tego budżet państwa to 252 miliony 244 tysiące, a budżet środków europejskich to 1 miliard 103 miliony 820 tysięcy. Wydatki będą realizowane przez ministerstwo w wysokości 288 milionów 149 tysięcy oraz przez podległą ministrowi cyfryzacji jednostkę budżetową Centrum Projektów Polska Cyfrowa w kwocie 1 miliard 67 milionów 915 tysięcy.

Z kwoty 252 miliony 244 tysiące zł ujętej w wydatkach budżetu państwa przypada: na współfinansowanie projektów z udziałem środków unijnych – 92 miliony 756 tysięcy; na dotacje – 33 miliony 635 tysięcy; na świadczenia na rzecz osób fizycznych – 203 tysiące; na wydatki bieżące – 112 milionów 290 tysięcy, a na wydatki majątkowe – 13 milionów 360 tysięcy zł. Podobnie jak w roku 2019, w ramach dotacji zaplanowano dotacje celowe dla: Instytutu Łączności – Państwowego Instytutu Badawczego, m.in. na finansowanie zadań polegających na wsparciu naukowym, badawczym i technicznym Ministerstwa Cyfryzacji w zakresie planowania polityki państwa dotyczącej rozwoju społeczeństwa informacyjnego, oraz na rzecz Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej – Państwowego Instytutu Badawczego, na finansowanie zadań w zakresie analiz, audytów i wsparcia zmian w obszarze bezpieczeństwa, analiz, projektowania, budowy i wsparcia w projektach, m.in. z planu działań ministra cyfryzacji. Zaplanowano także dotację podmiotową dla Naukowej Akademickiej Sieci Komputerowej Państwowego – Instytutu Badawczego na finansowanie działalności zespołów reagowania na incydenty komputerowe, tzw. CSIRT w ramach NASK – PIB.

W ramach wydatków bieżących wynagrodzenia z pochodnymi stanowią 96 milionów 333 tysiące zł, natomiast pozostała kwota, bez mała 53 miliony zł, przeznaczona zostanie m.in. na organizację konferencji pod nazwą Światowe Forum Zarządzania Internetem IGF, realizację programu pozamilitarnych przygotowań obronnych Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2017–2026 oraz na zakup towarów i usług, szkolenia pracowników, różne opłaty i składki, wynagrodzenia bezosobowe itp.

W ramach wydatków bieżących zaplanowano także kwotę 4 milionów zł na realizację programu wieloletniego, tj. Program rozwoju talentów informatycznych na lata 2019–2029, którego głównym celem jest zaktywizowanie młodzieży ze szkół ponadpodstawowych oraz uczelni pod kątem rozwoju najbardziej zaawansowanych umiejętności informatycznych, jakimi są algorytmiczne rozwiązywanie problemów i programowanie oraz projektowanie gier komputerowych, przez zapewnienie wsparcia metodycznego i merytorycznego.

W ramach wydatków majątkowych przewiduje się m.in.: inwestycje budowlane w wysokości 3 milionów 185 tysięcy, w ramach których realizowane będą zadania związane z budynkiem położonym przy ulicy Królewskiej 27 w Warszawie; zakupy inwestycyjne w wysokości 6 milionów 252 tysiące z przeznaczeniem m.in. na e-usługi, rozwój e-dowodu, zakup oprogramowania platformy szkoleniowej do prowadzenia ćwiczeń cyberbezpieczeństwa, zakup oprogramowania informatycznego, systemów informatycznych. Dalej: dotacje majątkowe w kwocie 3 milionów 923 tysięcy z przeznaczeniem m.in. na rozwój systemu ERPL, zakup sprzętu i licencji oraz zakup urządzeń; budowę, mówiąc potocznie, systemu 46; budowę NPC net; mDokumenty; rozbudowę zaplecza technicznego.

Na finansowanie i współfinansowanie projektów z udziałem środków unijnych przewiduje się kwotę bez mała 2 miliardów zł, w tym w budżecie państwa – 92 miliony 756 tysięcy, w budżecie środków europejskich – 1 miliard 103 miliony 820 tysięcy. Z tego dla ministerstwa przewiduje się kwotę 137 milionów 199 tysięcy z przeznaczeniem na: realizację projektów kampanii edukacyjno-informacyjnej na rzecz upowszechniania korzyści z wykorzystania technologii cyfrowych; redukcję kosztów dla budowy sieci szerokopasmowych; kronikę; Krajowe Repozytorium Obiektów Nauki i Kultury; programy „Otwarte dane – dostęp, standard, edukacja”, „Otwarte dane plus”; e-zamówienia, elektroniczne zamówienia publiczne; rozwój systemu rejestrów państwowych; zintegrowaną platformę analityczną; e-Doręczenia, usługę rejestrowanego doręczenia elektronicznego w Polsce; portal RP, Cyfrową Piaskownicę Administracji, wspólną infrastrukturę informatyczną państwa. Dalej: na realizację zadań, jakie będzie pełniło ministerstwo jako instytucja otoczenia umowy partnerstwa. Dla Centrum Projektów Polska Cyfrowa przewiduje się kwotę 1 miliarda 59 milionów 377 tysięcy z przeznaczeniem m.in. na realizację zadań w związku z pełnieniem funkcji instytucji pośredniczącej dla Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Na wynagrodzenia zaplanowano środki w wysokości 72 milionów 342 tysięcy, a na pochodne od wynagrodzeń w wysokości 14 milionów 250 tysięcy. To są środki na sfinansowanie prognozowanego średniorocznego poziomu zatrudnienia, tj. 747,6 osób, z tego 506,95 to członkowie korpusu służby cywilnej, 5 osób to osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe, 234,65 to osoby nieobjęte mnożnikowymi systemami wynagrodzeń oraz 1 funkcjonariusz.

W obszarze planu finansowego instytucji gospodarki budżetowej i Centralnego Ośrodka Informatyki oszacowano przychody na poziomie 163 milionów 454 tysięcy zł. Na kwotę tę składają się przychody z prowadzonej przez instytucje działalności, czyli 163 miliony 354 tysiące, oraz odsetki od środków przyznanych ministrowi finansów w zarządzenie w wysokości 100 tysięcy.

Wysokość przychodów na 2020 r. oszacowano przede wszystkim na podstawie zawartych umów, w tym m.in. na utrzymanie Systemu Rejestrów Państwowych, administrowanie Zintegrowaną Infrastrukturą Rejestrów, utrzymanie systemu Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców CEPiK, świadczenie usług zapewniających poprawne i nieprzerwane funkcjonowanie ePUAP, na Węzeł Krajowy, HelpDesk POPC.

Koszty na 2020 r. zaplanowano w wysokości 163 milionów 354 tysięcy. W 2020 r. Centralny Ośrodek Informatyki przewiduje uzyskanie zysku brutto w kwocie 100 tysięcy zł. Na koniec 2020 r. zaplanowano środki obrotowe w wysokości 28 milionów 818 tysięcy, w tym środki pieniężne – 17 milionów 209 tysięcy, należności – 11 milionów 507 tysięcy oraz zapasy – 102 tysiące zł. Planowany stan zobowiązań ma wynieść 9 milionów 103 tysiące zł.

W obrębie planu finansowego Funduszu – Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców… Planowany stan funduszu na początek 2020 r. wyniesie 302 miliony 852 tysiące zł. Zgodnie z projektem planu na 2020 r. prognozowane jest uzyskanie przychodów w wysokości 151 milionów 259 tysięcy z następujących tytułów: przychody z opłat pobieranych za udostępnienie danych lub informacji z centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kierowców – 1 miliard 800 tysięcy zł, przychody z opłat ewidencyjnych – 145 milionów 459 tysięcy, z tego od umów OC – 116 tysięcy…

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: Panie Dyrektorze, my to wszystko mamy, więc może proszę ad rem, bo my to mamy na piśmie, śledzimy to razem z panem, ale zrobiliśmy to wcześniej, bo mamy to już od 2 tygodni.)

Okej, no więc nie wchodząc dalej w te szczegóły, powiem tylko, że planowany stan funduszu na koniec 2020 r. wyniesie prawie 49 milionów zł.

Panie Przewodniczący, Państwo Senatorowie, po przedstawieniu tych informacji uprzejmie proszę o rozpatrzenie i pozytywne zaopiniowanie dla Komisji Finansów Publicznych projektu ustawy budżetowej na rok 2020 w zakresie części 27 „Informatyzacja”, instytucji gospodarki budżetowej – Centralny Ośrodek Informatyki oraz Funduszu – Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Bardzo dziękuję.

Czy są pytania? Nie ma.

Proszę państwa, skoro nie ma pytań, to stawiam wniosek o przyjęcie uchwały naszej komisji przyjmującej przedstawione dzisiaj części budżetowe bez poprawek.

Kto jest za tym wnioskiem, proszę o podniesienie ręki. (3)

Kto jest przeciwny? (0)

Kto się wstrzymał? (2)

Bardzo dziękuję.

Proponuję na sprawozdawcę komisji…

(Głos z sali: Przewodniczący.)

Ja mogę reprezentować, tak że jeśli państwo uznają to…

(Senator Michał Seweryński: Bardzo dobrze.)

Nie słyszę innych głosów.

Panie Dyrektorze, bardzo dziękuję.

My oczekujemy, że przychodzi przedstawiciel resortu, mówi: mamy świetny pomysł na 2020 r., mamy środki finansowe za małe, za duże, tu się uda, tu się nie uda, ogień w oczach, my bijemy brawo i popieramy, albo mówimy, że trzeba złożyć poprawkę na 200 milionów, żeby eDowód albo piaskownica… Tu przed chwilą słyszeliśmy, że słowa nie są ważne, dla mnie są ważne, dlatego to słowo „piaskownica” jest takie bardzo…

(Dyrektor Generalny Ministerstw Cyfryzacji Jacek Dziuba: Działające na wyobraźnię.)

(Wesołość na sali)

Ono działa na wyobraźnię. Jeżeli to się nazywa Cyfrowa Piaskownica Administracji, to świadczy o tym, że ta nasza administracja jest ciągle w piaskownicy, a chcielibyśmy, żeby już była gdzie indziej. No, ale to już pozostawiam ocenie państwa.

(Senator Józef Zając: Ja mam pytanie.)

Pan senator?

Proszę bardzo.

Senator Józef Zając:

Czy my przegłosowaliśmy te wszystkie części razem?

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Tak, Panie Senatorze.

No, byłem zdziwiony, że pan się wstrzymał, ale każdy jest człowiekiem wolnym.

(Senator Józef Zając: Nie, wstrzymałem się… Myślałem, że to ta przedostatnia, ale za poprzednimi…)

Czy pan senator wnosi o reasumpcję głosowania?

Senator Józef Zając:

Tak. Bardzo proszę, bo…

Przewodniczący Kazimierz Wiatr:

Pani Legislator, możemy, tak?

Pan senator się pomylił…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

W takim razie powtarzamy głosowanie.

(Senator Józef Zając: Ale ja tylko odnośnie do tej…)

Panie Senatorze, ale to jest łącznie, więc jeżeli pan senator jest świadomy, że to jest łącznie, to może niech pan się wstrzyma…

(Senator Józef Zając: Dobrze.)

Mamy to już przegłosowane. Byłoby to proceduralnie trudne. Widzę już wyraz oczu pani legislator. Mam regulamin, przyniosłem, ale go nie wyjmowałem… Tak że może niech tak zostanie.

Szanowni Państwo, bardzo dziękuję przedstawicielom Ministerstwa Finansów za cierpliwe… Tutaj nie nadużywaliśmy państwa wiedzy, ale to też może niech tak pozostanie. Bardzo dziękuję przedstawicielom Ministerstwa Finansów, przedstawicielom Ministerstwa Cyfryzacji. Dziękuję paniom i panom senatorom, pani legislator, pani sekretarz.

Wszystkim życzę, żeby ten rok 2020 był dla nas dobry, także w tym wymiarze budżetowym. Życzę wszystkiego dobrego. Bardzo dziękuję.

Zamykam posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Bardzo dziękuję.

(Koniec posiedzenia o godzinie 15 minut 12)