Zapis stenograficzny

– wspólne posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (180.)

oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej (221.)

w dniu 24 września 2019 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druk senacki nr 1301, druki sejmowe nr 3697, 3782 i 3782-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 30)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Grzegorz Bierecki)

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Mamy kworum, mamy na sali ministra. Możemy zaczynać w takim razie.

Witam serdecznie.

Otwieram sto osiemdziesiąte posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, wspólne posiedzenie tej komisji i Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Witam państwa senatorów. Witam serdecznie pana ministra wraz ze współpracownikami.

Na sali nie znajdują się osoby prowadzące działalność lobbingową.

Informuję o transmisji internetowej naszych obrad.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druk senacki nr 1301, druki sejmowe nr 3697, 3782 i 3782-A)

Bardzo proszę pana ministra o przedstawienie ustawy.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Tomasz Robaczyński:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Ustawa z listopada 2003 r. określa sposób naliczania subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego. Przedkładany projekt, który został uchwalony przez Sejm, przewiduje dokonanie zmian polegających przede wszystkim na przedłużeniu o 2 lata dotychczasowych zasad ustalania wpłat województw do budżetu państwa oraz podziału części regionalnej subwencji ogólnej. Konieczność dokonania tej zmiany jest związana z utratą z dniem 31 grudnia 2019 r. mocy obowiązującej przepisów ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, które regulują zasady ustalania wpłat województw do budżetu państwa i sposób ich podziału.

Chciałbym poinformować, że cały czas toczą się prace nad nowym systemem korekcyjno-wyrównawczym dla jednostek samorządu terytorialnego, jednakże do czasu wypracowania nowych kompleksowych rozwiązań dotyczących wszystkich rodzajów jednostek samorządu terytorialnego jest konieczne przyjęcie tych zmian, które umożliwią redystrybucję wpłat korekcyjno-wyrównawczych pomiędzy województwami. To stanowisko, że powinny zostać wprowadzone kompleksowe zmiany dotyczące finansów samorządu terytorialnego, jest stanowiskiem zarówno strony rządowej, jak i strony samorządowej. Jedna i druga strona na posiedzeniu komisji wspólnej rządu i samorządu doszła do wniosku, że nie ma sensu regulować fragmentarycznie kwestii subwencji czy podziału subwencji, natomiast należy się pochylić nad całym systemem dochodowym jednostek samorządu terytorialnego. Taki też dokument został podpisany przez przedstawicieli strony rządowej i samorządowej. Wynika z niego, że należy pracować nad całym tym kompleksowym systemem, a do tego czasu niezbędne jest dokonanie zmian w ustawie, które tylko przedłużą obowiązywanie dotychczasowego systemu. Ten projekt był pozytywnie zaopiniowany przez zespół ds. systemów finansów publicznych komisji wspólnej. Ta opinia jest również opinią komisji wspólnej rządu i samorządu. Rozwiązania zawarte w tym projekcie realizują również częściowo wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r.

Tak jak mówię, projekt ustawy przewiduje przedłużenie obowiązywania na lata 2020 i 2021 obecnych przepisów w zakresie zasad ustalania wpłat województw do budżetu państwa i podziału części regionalnej subwencji ogólnej, wprowadzenie mechanizmu wyrównywania różnic pomiędzy kwotą części wyrównawczej w części regionalnej subwencji ogólnej i rezerwy subwencji, wyliczonych na dany rok budżetowy, a kwotą z tytułu części wyrównawczej w części regionalnej subwencji ogólnej, ustaloną według zasad określonych przed 14 listopada 2014 r. Zgodnie z postulatami strony samorządowej dochodzi do zastąpienia dotychczasowej rezerwy celowej z budżetu państwa przeznaczonej na dotację dla województw na dofinansowanie dróg wojewódzkich rezerwą subwencji ogólnej, czyli dotacje zamieniają się na subwencje. Następuje także zmiana brzmienia art. 36 ustawy, co jest następstwem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2019 r. Dotyczy to sytuacji, w której jednostka samorządu terytorialnego z przyczyn niezależnych od niej otrzymała część wyrównawczą, równoważącą lub regionalną subwencji w kwocie niższej od należnej. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Bardzo proszę, Biuro Legislacyjne.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Gil:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Nazywam się Michał Gil. Reprezentuję Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Panie Przewodniczący! Wysokie Komisje! Szanowni Państwo!

Mam jedną uwagę do ustawy. Otóż nowelizowana ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego zawiera rozdział 8a, który obejmuje tylko przepisy epizodyczne, czyli takie, których obowiązywanie jest ściśle określone, od – do. Te przepisy obecnie obowiązujące obowiązują w latach od 2015 do 2019 r. Ustawa, którą komisja obecnie się zajmuje, dodaje 2 nowe przepisy epizodyczne, które będą obowiązywały w latach 2020–2021. I jeden z tych przepisów jest dodawany do tego rozdziału 8a ustawy nowelizowanej, czyli ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Jest to przepis, który wprowadza rezerwę subwencji ogólnej przeznaczoną na drogi wojewódzkie. Drugi przepis, który ma obowiązywać w latach 2020–2021, zmienia zasady wyliczania subwencji ogólnej dla województw, tylko że ten przepis nie jest dodawany do rozdziału 8a, tylko jest dodawany jako art. 2 do ustawy nowelizującej, czyli tej, którą obecnie zajmuje się komisja.

Obydwa te przepisy epizodyczne mają charakter materialny. Żaden z tych przepisów nie jest przepisem przejściowym. Wobec tego one powinny znajdować się w jednym miejscu; nie ma żadnego uzasadnienia dla rozdzielenia tej materii, umieszczenia tego nie tylko w różnych miejscach ustawy, ale w 2 różnych ustawach. Takie rozdzielenie tej materii powoduje, że adresatom trudno znaleźć obowiązujące przepisy. Oni się spodziewają, że rozdział poświęcony przepisom epizodycznym powinien zawierać kompletną regulację, a tu zostało to rozstrzelone na 2 ustawy. A więc uwaga jest tylko taka, żeby tego typu przepisy grupować w jednym miejscu i nie rozdzielać. Dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Czy pan minister chciałby się ustosunkować?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Tomasz Robaczyński:

Tak.

Zapewne z punktu widzenia takiej prawidłowej legislacji czy doskonałości legislacji tak by było, ale z drugiej strony, jeśli chodzi o łatwość znajdywania przepisów, jeśli już tym określeniem się posługiwać, to poprzednia ustawa w podobny sposób wprowadzała te przepisy, dokładnie w tym samym trybie je wprowadziła, czyli jakby powiela się technikę, która już była stosowana, i z tego punktu widzenia… Być może przyzwyczajenie jest właśnie takie, że idzie to jakby w drugą stronę. Tak że, chociaż nie neguję tutaj tego, że pewnie generalnie w ogóle nie powinno być przepisów epizodycznych – one są wyjątkowe i będziemy dążyć do tego, żeby je wyeliminować – to proponowalibyśmy, żeby jakby tę samą technikę powielić, skoro już raz tak zostało zrobione.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z panów senatorów chciałby zabrać głos?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dziękuję bardzo. Pan senator, proszę.

Senator Piotr Zientarski:

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Chciałbym podkreślić, że ustawa w Sejmie była niekontrowersyjna. Wynik głosowania – 417 głosów za, 2 głosy przeciw, 1 osoba wstrzymała się od głosu – świadczy właściwie o zgodnym poparciu tego przedłożenia. Zgadzam się z wcześniejsza sugestią, ale z uwagi na fakt, że to nie zmienia, że tak powiem, treści normatywnej i tak jak powiedział pan minister, jest jakby też konsekwencją starego porządku… On też nie był prawidłowy, ale może wskutek tego doświadczenia czy istnienia pewnej kontynuacji paradoksalnie będzie to łatwiejsze do znalezienia, niż gdybyśmy wrócili do tych zasad, które powinny mieć zastosowanie. Dlatego też składam wniosek o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Bardzo dziękuję za ten wniosek. Popieram go w pełnej rozciągłości.

W takim razie przystępujemy do głosowania.

Kto z panów senatorów jest za przyjęciem tej ustawy? (8)

Jednogłośnie.

Dziękuję bardzo.

Czy pan senator Mróz jako samorządowiec zgodzi się sprawozdawać? Tak? Bardzo dziękuję. Mamy sprawozdawcę.

Zamykam posiedzenie.

(Koniec posiedzenia o godzinie 17 minut 41)