Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (177.)

w dniu 31 sierpnia 2019 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 1291, druki sejmowe nr 3714 i 3798).

(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 07)

(Posiedzeniu przewodniczy zastępca przewodniczącego Krzysztof Mróz)

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Witam państwa bardzo serdecznie.

Otwieram posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.

W porządku obrad jest 1 punkt: rozpatrzenie ustawy zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

Czy są jakieś zastrzeżenia co do porządku? Nie widzę, nie słyszę zgłoszeń.

Witam wszystkich państwa senatorów, witam pana ministra, witam pana legislatora.

Przypominam, że odbywa się transmisja naszego posiedzenia komisji.

Jak widzę, nie uczestniczą w nim żadni lobbyści.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 1291, druki sejmowe nr 3714 i 3798)

Proszę pana ministra o przedstawienie ustawy.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Tadeusz Kościński:

Dziękuję bardzo.

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Wysoka Komisjo!

Ustawa stanowi realizację zapowiedzi zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie obniżenia kosztów pracy, poprzez co najmniej dwukrotne podniesienie kosztów uzyskania przychodów dla pracowników, oraz stawki podatku PIT z 18% na 17%.

Celem tych zmian jest zmniejszenie obciążeń fiskalnych podatników podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to kolejny krok w kierunku zmniejszenia klina podatkowego. Ustawa dopełnia zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych przewidziane w ustawie dotyczącej likwidacji podatku PIT dla młodych osób do ukończenia dwudziestego szóstego roku życia.

Proponowane przepisy mają wejść w życie z dniem 1 października bieżącego roku i mieć zastosowanie do dochodów uzyskanych od tego dnia. Obniżona stawka podatku oraz podwyższone koszty uzyskania przychodów będą stosowane już przy obliczaniu zaliczek na podatek za miesiące od października do grudnia bieżącego roku. Dzięki temu w kieszeniach podatników pozostanie więcej pieniędzy.

Ostateczne rozliczenie dochodów uzyskanych w bieżącym roku nastąpi po zakończeniu roku podatkowego, a dla potrzeb tego rozliczenia będzie stosowana przejściowa skala podatkowa, w której najniższa stawka podatku wyniesie 17,75%. Stawka w tej wysokości jest konsekwencją obniżenia o 1 punkt procentowy, z 18% na 17%, stawki w odniesieniu do dochodów uzyskanych od 1 października bieżącego roku, czyli za cały rok podatkowy o 0,25%.

Bez zmian pozostają zaś wysokość progu podatkowego – 85 tysięcy 528 zł, wysokość kwoty wolnej, która jest degresywna i zmniejsza się od 8 tysięcy zł do zera, oraz wysokość stawki podatku dla dochodów powyżej 85 tysięcy 528 zł, wynoszącej 32%. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Dziękuję panu ministrowi za przedstawienie ustawy.

Otwieram dyskusję.

Czy ktoś z państwa senatorów ma pytania do pana ministra w związku z przedstawioną ustawą?

Pan senator Kleina. Bardzo proszę.

Senator Kazimierz Kleina:

Panie Ministrze, czy pan mógłby jeszcze raz wytłumaczyć tę podstawę opodatkowania, tj. art. 5 i te 17,75%? Bo tu jest zmniejszenie z 18% do 17%.

(Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik: Beata Karbownik, ja jestem zastępcą dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych. Od października…)

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Czy są jeszcze jakieś inne pytania senatorów?

Aha, najpierw odpowiedź. Dobrze.

Proszę bardzo.

Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik:

Od października obowiązuje stawka 17%, niemniej jednak w przypadku podatku dochodowego w zeznaniu rocznym rozliczamy cały rok podatkowy. To jest stawka skalkulowana ze stawki 18%, która obowiązuje od stycznia do września, i ze stawki 17%, która obowiązuje od października do grudnia. To jest przejściowa skala, tylko na ten jeden rok. Od 2020 r. ta stawka wyniesie już 17%.

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Ja to tak rozumiem, że to jest związane z tymi kwartałami. Przez 3 kwartały płacimy 18%, a w czwartym – 17%. Jak się to uśredni, to wychodzi 17,75%.

Bardzo proszę, pan senator Czarnobaj.

Senator Leszek Czarnobaj:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Panie Ministrze, powiedział pan o kwocie pieniędzy, która pozostanie w kieszeni podatników. Na pewno państwo macie jakąś symulację. Czy mógłbym poznać tę globalną kwotę w skali… Mówię o kwocie z tych ostatnich 3 miesięcy albo, jeśli państwo macie takie szacunki, o kwocie na rok przyszły – obojętnie którą proszę podać. Jaka kwota pozostanie w kieszeni podatników? I czy macie państwo taką symulację w przypadku najniższej emerytury, najniższego wynagrodzenia? Jaka kwota z miesięcznego wynagrodzenia pozostanie, że tak powiem, u polskich obywateli?

I ostatnie 2 pytania, związane z samorządami. Czy ta ustawa była konsultowana z korporacjami samorządowymi? To jest jedno. I drugie: czy państwo macie symulację, o ile zmniejszą się dochody samorządów z tego powodu, a jeżeli tak, to czy rząd przewiduje jakiekolwiek rekompensaty w tym zakresie?

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Dziękuję panu senatorowi.

Rozumiem, że pan minister odpowie na to pytanie.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Tadeusz Kościński:

Tak, odpowiem. Dziękuję.

Pierwsze pytanie. Zysk podatnika z tytułu obniżenia stawki PIT oraz podwyższenia pracowniczych kosztów uzyskania przychodów zależy od wysokości uzyskiwanych przychodów. Jeśli podatnik w przyszłym roku, w roku 2020, będzie zarabiał np. 2 tysiące 250 zł brutto miesięcznie – to jest obecnie minimalne wynagrodzenie – to dzięki tym zmianom w jego kieszeni zostanie o 472 zł więcej. Jeżeli jego wynagrodzenie wyniesie 4 tysiące 765 zł – to jest przeciętne prognozowane na ten rok wynagrodzenie w gospodarce – to zyska 732 zł.

W bieżącym roku oczywiście zysk będzie odpowiednio niższy z uwagi na to, że te przepisy mają wejść z dniem 1 października i mieć zastosowanie do dochodów uzyskanych dopiero od tego dnia. Tak więc zysk podatników uzyskujących miesięczne wynagrodzenie na poziomie wynagrodzenia minimalnego w tym roku wyniesie 120 zł, a podatnik zarabiający na poziomie przeciętnego wynagrodzenia będzie miał 183 zł, czyli co do zasady 1/4 tego, co zyska w przyszłym roku.

(Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz: Dziękuję. Czy są jeszcze jakieś pytania?)

Tylko jeszcze samorządy…

(Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz: A, przepraszam bardzo.)

Były jeszcze 2 pytania.

Skierowaliśmy projekt do Sejmu bez wymaganej opinii KWRiST. W dniu jego przekazania nie została dołączona opinia tej komisji, ale stanowisko samorządów wobec tego projektu było powszechnie znane – zostało ono wyrażone przez marszałków województwa dolnośląskiego, lubuskiego, małopolskiego i śląskiego. Opinia komisji potwierdzi jedynie to, co już wiemy.

Co istotne, samorządy nie kwestionują działań rządu polegających na obniżeniu obciążeń fiskalnych dla mieszkańców, niemniej, jak wiemy, postulują one zrekompensowanie samorządom ubytku w dochodach. Rząd do tych propozycji odnosi się negatywnie.

Co do rekompensaty to w ostatnim roku, w roku 2018, odnotowano najwyższy w ostatnim dziesięcioleciu wzrost dochodów zarówno z podatku PIT, jak i z podatku CIT. We wzroście tym, o czym trzeba pamiętać, partycypują samorządy, które posiadają udziały we wpływach zarówno z podatku PIT, jak i z podatku CIT. W bieżącym roku ich udział w PIT to jest 49,93%, a z CIT mają 22,86%. Wzrost wpływów z tytułu tych podatków to wynik zarówno dobrej sytuacji ekonomicznej, jak również szeregu działań mających na celu zwiększenie stopnia przestrzegania przepisów podatkowych, ograniczających straty z tytułu oszustw oraz unikania opodatkowania.

Przejdę do konkretnych kwot. W 2018 r. wpływy z podatku PIT wyniosły 110,8 miliarda zł – to były oczywiście wpływy całkowite – i były wyższe o 33%, tj. o 28 miliardów, od wpływów w roku 2015. Wpływy z CIT wyniosły 44,3 miliardy zł w roku 2018 i były o 35%, tj. o 11 miliardów zł, większe niż wpływy w roku 2015. Dochody jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT w ubiegłym roku wzrosły o 33,6% w stosunku do roku 2015, a w przypadku udziału we wpływach z podatku CIT wzrosły o 37%. Łącznie samorządy zyskały 15 miliardów zł.

Trzeba również pamiętać, że zwolnienie z podatku nie oznacza, że te pieniądze znikają. Te pieniądze zostają w kieszeni mieszkańców i będą również wydawane lokalnie. A więc samorządy mają benefit nie tylko z tego, że gospodarka się rozwija i szczelność podatków się polepszyła, ale również z tego, że te pieniądze będą dalej wydawane lokalnie i też częściowo wrócą do samorządów. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Dziękuję panu ministrowi.

Pan senator jeszcze chce o coś dopytać, tak?

Proszę bardzo.

Senator Leszek Czarnobaj:

Panie Przewodniczący! Panie Ministrze!

Dziękuję za rozszerzony wykład, ale ja nie o to pytałem, tak więc chcę jeszcze raz zapytać. Jeśli pan minister nie wie, to proszę powiedzieć: nie wiem. Również takie stanowisko przyjmę – przecież nie wszystkie rzeczy ma się pod ręką i w głowie, ja to rozumiem. Panie Ministrze, zadaję następujące pytanie i proszę o jednoznaczną odpowiedź: czy państwo macie opinie korporacji samorządowych dotyczące projektu tej ustawy? Tak czy nie? To, że ogólnie znane jest jakieś tam stanowisko samorządów funkcjonujące w przestrzeni publicznej, to my wiemy. Chodzi mi o to, czy konstruując ten projekt ustawy… Przecież on nie zrodził się wczoraj. Czy państwo macie opinię korporacji samorządowych? To jest pierwsze pytanie.

Drugie pytanie, Panie Ministrze, też dotyczy tej ustawy: czy jest znana kwota, o którą zmniejszą się wpływy samorządów z podatku PIT w związku z obniżeniem stawek? Czy jest znana ta kwota?

Powiedział pan, jak rozumiem, że pan i rząd nie przewidujecie żadnych rekompensat, że w samorządach jest bardzo dobra sytuacja – tak wywnioskowałem z tej wypowiedzi – i że w związku z tym można obniżać podatki. Panie Ministrze, żeby już trzeci raz nie zabierać głosu, powiem tak. Jak pan minister zapewne wie, w samorządach jest coś takiego, jak wieloletni plan finansowy, który sporządza gmina, który rada gminy uchwala. Uchwalając ten dokument, rada gminy, skarbnik, wójt czy burmistrz biorą pod uwagę trendy i tendencje – nie tylko stan na dzisiaj, ale i to, w jakim kierunku idzie gospodarka, jakie są prognozowane podatki, wpływy itd. W związku z tym ten plan ustala się nie na dzień, powiedzmy, 20 września czy października 2019 r., tylko ustala się go w perspektywie czasu. Gminy również widzą te tendencje, a uchwalenie takiego planu jest ich obowiązkiem. A państwo robicie coś takiego: no, skoro rośnie, to my obniżymy podatki.

Panie Ministrze, jeszcze jedna uwaga. Ja cieszę się z każdego obniżenia podatków, obojętnie czy to robi rząd Prawa i Sprawiedliwości, czy robił to rząd Platformy Obywatelskiej, bo każde obniżenie podatków pozostawia w kieszeni podatników pieniądze. Ma pan minister rację, tylko proszę zauważyć ten mechanizm. Nie wiem, czy on jest rozumiany… No, na pewno jest rozumiany, tylko pomijany przez rządzących. Jeżeli państwo obniżacie, i słusznie, podatek PIT, a pieniądze pozostają w kieszeni i podatnicy obracają tymi pieniędzmi, to z jakiego podatku zwiększa się przychód budżetu państwa? Pan minister wie na pewno z jakiego – z VAT. A kto jest 100-procentowym beneficjentem podatku VAT? Samorządy? Nie. Panie Ministrze, w ramach takiej kupieckiej uczciwości… Idziecie państwo w bardzo dobrym kierunku obniżania podatku PIT, ale samorządy mają perspektywę inwestycyjną na wiele lat. W związku z tym, że rosną inne przychody budżetu państwa, należy się nad tym zastanowić, należy mówić o tym. W związku z tym argumenty, że w samorządach jest więcej pieniędzy, a jak jest więcej, to możemy im trochę również zabrać… No, więcej pieniędzy pozostanie u podatników, ale proszę wziąć pod uwagę, że wzrastają wówczas przychody z podatku VAT, płynące do budżetu państwa.

Dlatego prosiłbym o odpowiedź na te pytania: czy były opinie i czy znana jest wspomniana kwota?

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Panie Ministrze, zanim jeszcze odpowie pan na te pytania, ja też coś powiem.

Tak przysłuchując się tej debacie, wypowiedziom pana senatora Czarnobaja… No, na szczęście pan senator powiedział, że jest zwolennikiem obniżki podatku, bo już bałem się, że będzie jej przeciwnikiem.

Szanowni Państwo, to jest ustawa, która w sposób oczywisty jest korzystna dla dwudziestu paru, 25–26 milionów podatników. Wszystkim obniżamy podatek. Jest to konsekwencja tego, że Prawo i Sprawiedliwość od 4 lat prowadzi przemyślaną politykę gospodarczą, w wyniku której notujemy nieprzerwany wzrost, jeden z najwyższych – chyba drugi obecnie – wzrostów gospodarczych w Unii Europejskiej. Wolumen wpływów z podatków zarówno CIT, PIT, jak i VAT rośnie – nie mówię już o uszczelnieniu systemu podatkowego – a jeżeli rośnie wolumen wpływów podatkowych, to ten wolumen rośnie także dla samorządów. Ten bochenek chleba rośnie i udział samorządu także rośnie. Oczywiście my dzisiaj, obniżając podatki czy wprowadzając to, co już obowiązuje, a mianowicie zwolnienie z podatku osób do dwudziestego szóstego roku życia… No, niewątpliwie to obniży wpływy jednostek samorządu terytorialnego w ujęciu kasowym, niemniej jednak weźmy pod uwagę, że od kilku lat trwa wzrost gospodarczy. Nawet prezydent mojego miasta, Jeleniej Góry, przedstawiając budżet, cały czas mówi, że wpływy z podatków wzrastają. No, wzrastają, dlatego że jest dobra koniunktura gospodarcza. My dzisiaj, z takim wzrostem gospodarczym, możemy sobie pozwolić na to, aby te podatki obniżyć. Ale to tylko taka moja dygresja. Myślę, że będzie na ten temat debata. Jeszcze na posiedzeniu plenarnym będziemy o tym dyskutowali.

A teraz proszę pana ministra o odpowiedź na te pytania pana senatora.

Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów Beata Karbownik:

Jeżeli chodzi o opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, to strona rządowa postąpiła zgodnie z przepisami prawa i wystąpiła z prośbą o wydanie takiej opinii w dniu… Jeśli dobrze pamiętam, to było 19 lipca. Komisja na posiedzeniu odmówiła jednak wydania takiej decyzji. No, miała prawo, zgodnie z przepisami, odstąpić od jej wydania. Niemniej, tak jak pan minister mówił, stanowisko samorządów jest powszechnie znane, a uwagi poszczególnych jednostek wpływały do ministerstwa. Postąpiliśmy tutaj zgodnie z przepisami prawa. Uzgodniliśmy to z naszymi legislatorami i wszystko odbyło się bez naruszenia przepisów prawa w tej kwestii.

Jeżeli chodzi o skutki i liczby… To, jakie będą ujemne skutki dla samorządów, wynika z oceny skutków regulacji – to jest tam napisane. Nie wiem, czy powtarzać te kwoty. Tak? W roku 2019 będzie to ponad 1 miliard 300 milionów na minus. To są dane za 2019 r., za te 3 miesiące. A od 2020 r., za pełny rok podatkowy, będzie to minus 5 miliardów, 4 miliardy 800 milionów.

Mam jeszcze dane pokazujące, jak kształtuje się wzrost wpływów z PIT i z CIT w okresie styczeń – lipiec 2019 r. Pan minister mówił tylko o roku 2018. Tutaj wzrost jest również znaczący i widoczny. W tym okresie, w porównaniu do roku 2018, wpływy z PIT wzrosły o 13,5%, a wpływy z CIT prawie o 20%, tj. o 19,9%.

Ta tendencja cały czas się utrzymuje, a my wciąż podejmujemy kolejne działania uszczelniające i liczymy na to, że te wpływy będą coraz wyższe. Oczywiście udział w tym wzroście wpływów mają też samorządy. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Dziękuję bardzo.

Ja może teraz… Jest jeszcze jedna kwestia, o której mi się troszeczkę zapomniało. Mianowicie jak pani dyrektor powiedziała o legislatorze, to uświadomiłem sobie, że zapomniałem o panu Szymonie. Dlatego bardzo przepraszam i proszę o opinię naszego Biura Legislacyjnego. Potem jeszcze wrócimy do dyskusji, bo być może po wysłuchaniu pana opinii senatorowie będą mieli jakieś pytania.

Panie Szymonie, bardzo proszę o opinię. I raz jeszcze przepraszam.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Szymon Giderewicz:

Dziękuję bardzo.

Szymon Giderewicz.

Nie zgłaszamy uwag do rozpatrywanej ustawy.

Zastępca Przewodniczącego Krzysztof Mróz:

Dobrze. Biuro Legislacyjne nie zgłasza uwag.

Czy państwo senatorowie mają jeszcze jakieś pytania? Nie.

To ja stawiam wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

W związku z tym, że nie ma innych wniosków, prosimy o przystąpienie do głosowania.

Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem ustawy bez poprawek? (5)

Jednogłośnie.

Pozostało nam jeszcze tylko wyznaczyć sprawozdawcę. Jeżeli państwo pozwolą, to ja będę tym sprawozdawcą. Nie ma głosów sprzeciwu.

W związku z tym dziękuję za udział w posiedzeniu komisji. Dziękuję panu ministrowi, dziękuję wszystkim senatorom.

Zamykam posiedzenie komisji.

Dziękuję.

(Koniec posiedzenia o godzinie 8 minut 28)