Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (175.)

w dniu 27 maja 2019 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (druk senacki nr 1176, druki sejmowe nr 3295, 3394 i 3394-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 16 minut 15)

(Posiedzeniu przewodniczy zastępca przewodniczącego Antoni Szymański)

Punkt 1. porządku obrad: Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (druk senacki nr 1176, druki sejmowe nr 3295, 3394 i 3394-A)

Zastępca Przewodniczącego Antoni Szymański:

Szanowni Państwo, proponuję, żeby, mimo okrojonego składu komisji, zacząć kolejne posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, które dotyczy zmiany ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.

Serdecznie witam pana Łukasza Piebiaka, podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Witam pana Mikołaja Pawlaka, rzecznika praw dziecka; pana Andrzeja Martuszewicza, prezesa Stowarzyszenia „Probare”; Danutę Drypę z Kancelarii Senatu, głównego legislatora; oraz panią Annę Pośpiech z Ministerstwa Sprawiedliwości.

Jest już kworum.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

A jak ja powiedziałem?

(Głos z sali: Anna.)

Przepraszam bardzo. Pani Aneta Pośpiech, pani sędzia z Ministerstwa Sprawiedliwości.

Panie Ministrze, jest już kworum, tak że bardzo proszę o zaprezentowanie ustawy, która została przyjęta przez Sejm. Ona nie stanowiła tam specjalnego problemu, zdaje się, że wszyscy obecni głosowali za tą zmianą. Bardzo proszę.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Łukasz Piebiak:

Tak jest. Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.

Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Tak jak pan przewodniczący wspomniał, ustawa ta należy do tej kategorii ustaw, które nie wzbudzają emocji politycznych. Wydaje się raczej, że wszystkie siły polityczne są zgodne co do konieczności przeprowadzenia pewnych zmian. Te zmiany, którymi dzisiaj ma się zajmować Wysoka Komisja, wynikają z 2 orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i tego obowiązku, ażeby wprowadzić zmiany zmierzające do wykonania orzecznictwa Trybunału, który spoczywa na władzach. Chodzi konkretnie o wyrok z 26 listopada 2013 r. oraz postanowienie z 11 lutego 2014 r. W pierwszym z tych orzeczeń Trybunał stwierdził niezgodność z konstytucją art. 71 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowił, że zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka. Wyrok ten wprawdzie wywołał skutek derogacyjny w stosunku do tego przepisu, ale aby zapewnić spójność systemu prawnego, należy przyjąć tożsame rozwiązania w odniesieniu do wszystkich spraw prowadzących do zakwestionowania pochodzenia dziecka po jego śmierci. Drugie z tych orzeczeń, to postanowienie, sygnalizowało potrzebę wprowadzenia unormowania zapewniającego odpowiednie kwalifikacje kuratora co do reprezentacji dziecka w postępowaniu karnym w razie konfliktu interesów między jego rodzicami i nałożenia na tegoż kuratora obowiązków informacyjnych w stosunku do rodzica sprawującego pieczę nad dzieckiem.

W związku z wykonywaniem tych orzeczeń Trybunał Konstytucyjnego powstał projekt, który w zakresie zmiany kodeksu rodzinnego i opiekuńczego określa zasady dotyczące ustalenia i zaprzeczenia macierzyństwa w przypadku śmierci dziecka, zaprzeczenia ojcostwa po śmierci dziecka, ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa po śmierci dziecka, ustalenia ojcostwa po śmierci dziecka, roli prokuratora w procesach o ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa, a także w procesach o ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa również po śmierci dziecka, kwalifikacji i sposobu działania kuratora w postępowaniu, w którym jest ustanawiany, oraz podczas czynności związanych z reprezentowaniem dziecka, wreszcie wynagrodzenia kuratora, ustanowionego na podstawie art. 99 §1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Dodatkowo ustawa obejmuje zmiany w zakresie kodeksu postępowania cywilnego, a konkretnie 2 grupy zmian. Po pierwsze, wskazuje strony poszczególnych procesów filiacyjnych w przypadku wytoczenia powództwa przez prokuratora, w tym w razie śmierci dziecka, a po drugie, określa sposób rozstrzygnięcia na wypadek śmierci dziecka w toku takowego postępowania.

Wydaje się, że ustawa jest kompleksowa, jest potrzebna. W toku dotychczasowych prac została pozytywnie oceniona. Sejm uchwalił ustawę 17 maja 2019 r. W zeszłym tygodniu na posiedzeniu innej komisji senackiej zaaprobowano ją jednogłośnie i także Wysoką Komisję proszę o aprobatę dla tego projektu.

Zastępca Przewodniczącego Antoni Szymański:

Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.

Czy pan rzecznik zechciałby zabrać głos? Bardzo proszę.

Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak:

Dwa zdania. Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Wysoka Komisjo! Panie Ministrze!

Jest to kolejna ustawa porządkująca prawo rodzinne. Myślę, że w pakiecie ustaw w tej kadencji w zakresie reform prawa rodzinnego jest ona odbierana pozytywnie, tak jak wskazał pan minister, została też jednogłośnie uchwalona w Sejmie. Myślę, że nie jest to ostatnia taka ustawa w tej kadencji, bo pozostała jeszcze odrobina pracy nad prawem rodzinnym. Myślę, że, gdy zobaczymy się za pół roku, to będzie można powiedzieć, że prawo rodzinne doznało dosyć dobrej, pozytywnej, merytorycznej zmiany. Wyrażam pozytywną opinię na temat tej ustawy. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Antoni Szymański:

Bardzo dziękuję panu rzecznikowi.

Pani Legislator, bardzo proszę o pani uwagi.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Danuta Drypa:

Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo, Biuro Legislacyjne nie zgłasza uwag do przedmiotowej ustawy. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Antoni Szymański:

Bardzo dziękuję.

Otwieram dyskusję.

Kto z państwa chciałby zabrać głos albo zadać pytanie? Nie widzę chętnych.

A ja chciałbym zadać następujące pytanie. Jakiś czas temu komisja petycji przyjęła projekt związany z tym tematem i ten projekt został skierowany, o ile pamiętam, do Sejmu. Czy są jakieś różnice pomiędzy tą ustawą a tamtym projektem?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Łukasz Piebiak:

Szczerze powiedziawszy, musiałbym sobie odświeżyć pamięć, bo w tym momencie nie jestem w stanie odpowiedzieć…

(Zastępca Przewodniczącego Antoni Szymański: Rozumiem.)

…na pytanie pana przewodniczącego, jakie są losy tamtego projektu. Wydaje się, tak jak mi tu podpowiada pani sędzia, że chyba jeszcze nie został nadany numer druku. Możemy przedstawić informację na piśmie, jeżeli Wysoka Komisja tego oczekuje. Nie znam szczegółów, przepraszam.

Zastępca Przewodniczącego Antoni Szymański:

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zabrać głos? Nie.

Wobec tego chciałbym postawić wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Czy są jakieś inne wnioski? Nie słyszę.

Wobec tego przejdziemy do głosowania.

Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego bez poprawek? Proszę o podniesienie ręki? (5)

Bardzo dziękuję.

Kto z państwa senatorów chciałby zostać sprawozdawcą tej ustawy? Widzę, że tutaj…

(Rozmowy na sali)

Czy pan… Czy mam…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak? Bardzo proszę, pan senator Ryszard Majer jest sprawozdawcą. Jeśli komisja to akceptuje, a widzę, że jest akceptacja ze strony komisji, to, Panie Ryszardzie, prosimy o reprezentowanie komisji podczas posiedzenia Senatu. Dziękuję.

Zamykam posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej. Aha, następne spotkanie jest o 17.00, w tej samej sali, wspólnie z Komisją Budżetu i Finansów Publicznych.

Dziękuję bardzo. Dziękuję panu rzecznikowi, panu ministrowi i pani sędzi.

(Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 23)