Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej (136.)

w dniu 8 marca 2023 r.

Porządek obrad:

1. Informacja ambasadora Królestwa Szwecji na temat priorytetów prezydencji szwedzkiej w Radzie Unii Europejskiej.

2. Informacja przedstawiciela rządu na temat polskiej polityki europejskiej w okresie prezydencji szwedzkiej w Radzie Unii Europejskiej.

3. Rozpatrzenie Informacji dla Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec–grudzień 2022 r. (przewodnictwo Czech w Radzie Unii Europejskiej) (druk senacki nr 925).

(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 33)

(Posiedzeniu przewodniczą przewodniczący Bogdan Klich oraz zastępca przewodniczącego Danuta Jazłowiecka)

Przewodniczący Bogdan Klich:

Witam serdecznie państwa.

Nadszedł czas, abyśmy rozpoczęli kolejne… Które to już?

(Głos z sali: Sto trzydzieste trzecie.)

…Sto trzydzieste trzecie posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej.

Mamy swoisty maraton posiedzeń komisji, wczoraj były dwa posiedzenia komisji, dzisiaj mamy jedno, ale każde z nich ważne.

Dzisiejsze posiedzenie jest poświęcone priorytetom prezydencji szwedzkiej w Radzie Unii Europejskiej oraz informacji przedstawiciela rządu na temat polskiej polityki europejskiej, tak jak ona jest zaplanowana na ten czas, czyli na pierwsze półrocze tego roku. Będziemy także rozpatrywać informację dla Sejmu i dla Senatu przygotowaną przez polski rząd o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach ostatniej prezydencji, tj. prezydencji czeskiej w drugiej połowie roku ubiegłego.

Proszę państwa, tradycją naszej komisji jest to, że zapraszamy na takie posiedzenia ambasadorów krajów aktualnie sprawujących prezydencję. Dlatego bardzo miło mi jest powitać pana Stefana Gullgrena, ambasadora Królestwa Szwecji w Warszawie. Witam serdecznie pana ambasadora wraz z osobami towarzyszącymi.

Dotrze do nas – trochę spóźniony, ale dotrze – pan minister Szymon Szynkowski vel Sęk, minister do spraw Unii Europejskiej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Na razie witam serdecznie panią Beatę Wcisły-Białek, zastępcę dyrektora Departamentu Komitetu do Spraw Europejskich, i panią Małgorzatę Wróblewską-Łysik, radcę w Departamencie Komitetu do Spraw Europejskich, towarzyszące panu ministrowi.

Dziękuję bardzo paniom tłumaczom za pracę, którą będą wykonywać, jak zwykle, sprawnie symultanicznie. Witam serdecznie wszystkich naszych doradców, tym razem obradujących zdalnie. A przede wszystkim witam członków Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej: panie i panów senatorów bądź obecnych na sali, bądź też pracujących zdalnie.

Punkt 1. porządku obrad: informacja ambasadora Królestwa Szwecji na temat priorytetów prezydencji szwedzkiej w Radzie Unii Europejskiej

Od razu przechodzimy do pierwszego tematu: informacja ambasadora Królestwa Szwecji na temat priorytetów prezydencji szwedzkiej w Radzie Unii Europejskiej.

Pan ma głos, Panie Ambasadorze. Bardzo proszę. The floor is yours.

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Królestwa Szwecji w Rzeczypospolitej Polskiej Stefan Gullgren:

Dziękuję bardzo.

Przepraszam, ja nie mogę mówić po polsku, tzn. ja rozumiem po polsku, ale nie mogę mówić po polsku o szczegółach polityki międzynarodowej. Będę mówił dalej po angielsku, Panie Przewodniczący.

Panie i Panowie Senatorowie! Drodzy Koledzy! Drogie Koleżanki!

Chciałbym zacząć od podziękowania za możliwość przedstawienia państwu priorytetów szwedzkiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Prezydencja trwa już od 2 miesięcy co tylko pokazuje, że 6 miesięcy to wcale nie jest tak długo, wręcz przeciwnie, jest to bardzo krótki czas, ale zapewniam, że postaramy się zrobić wszystko, by jak najsprawniej poprowadzić tę prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Stąd cieszy mnie możliwość przedstawienia państwu priorytetów na te 6 miesięcy.

Przyjęliśmy tę prezydencję w bardzo trudnym czasie, kiedy toczyły się równolegle kryzysy. Przede wszystkim brutalna agresja Rosji przeciwko Ukrainie, trudności gospodarcze, poważne trudności gospodarcze, które wynikają z kolejnego kryzysu energetycznego. Do tego dochodzą jeszcze kwestie egzystencjalne związane ze zmianami klimatu. Naszym podstawowym celem jest praca na rzecz interesów całej Unii Europejskiej, poszukiwanie kompromisu między wszystkimi państwami członkowskimi, bezpieczeństwo, konkurencyjność oraz transformacja, zielona transformacja – to są główne priorytety. Stąd chcielibyśmy uwypuklić, co następuje.

Pierwszy priorytet to bezpieczeństwo. Szybka i zdecydowana reakcja Unii na agresję rosyjską przeciwko Ukrainie była dowodem na siłę Unii oraz jej jedność. Ta jedność powinna być utrzymana, zarówno jeśli chodzi o wsparcie dla Ukrainy, jak i zaostrzanie sankcji wobec Rosji. Ze względu na trudność sytuacji powinniśmy również pogłębiać wsparcie dla krajów w sąsiedztwie Unii Europejskiej. Ważnym tematem jest również bezpieczeństwo wewnętrzne Unii Europejskiej dzięki lepszemu monitoringowi granic oraz współpracy przy ich ochronie.

Kolejnym, drugim priorytetem jest konkurencyjność. Unia potrzebuje reform wzmacniających jej konkurencyjność. Firmy i branże powinny posiadać lepsze warunki inwestycji i wzrostu. Przez długie lata Unia Europejska za bardzo stawiała na złożone przepisy, a nie na konkurencyjność, stąd jednolity rynek nie rozwijał się zgodnie z rytmem globalnych zmian. Powinniśmy korzystać z Unii Europejskiej, która jest silna gospodarczo, stąd potrzebujemy większej konkurencyjności i swobody handlowej. Szwedzka prezydencja będzie organizowała obchody 30-lecia istnienia jednolitego rynku poprzez opracowanie agendy jego rozwoju na najbliższe lata, stąd też prace powinny się zacząć już teraz.

Konkurencyjna gospodarka to warunek wstępny dla zielonej transformacji i dla gotowości Unii na kolejne kryzysy. Stąd trzeci priorytet: zielona i energetyczna transformacja. Zmiany klimatu to globalne i transgraniczne wyzwanie. Powinniśmy być ważnym aktorem działań na rzecz klimatu, dlatego chcielibyśmy sfinalizować ostatni element unijnego pakietu „Fit for 55”. Powinniśmy szybko redukować zależność od paliw kopalnych z Rosji i w ogóle od paliw kopalnych, stawiając na OZE oraz energię jądrową, zachowując przy tym szacunek dla miksów energetycznych poszczególnych państw członkowskich. Unia Europejska i zielona transformacja powinna dawać podstawy do zrównoważonego rozwoju.

Czwarty priorytet to demokracja, wartości demokratyczne i praworządność. To są fundamenty naszej Unii stanowiące również podstawę naszej współpracy. Niezależne systemy prawne oraz instytucje demokratyczne to podstawa do wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi. Obrona demokracji liberalnej i praworządności jest więc priorytetem, jednym z priorytetów prezydencji szwedzkiej, ponieważ spotyka nas teraz wiele kryzysów, musimy zachować jedność. Oczywiście, różnimy się, mamy różne perspektywy, ale różnorodność jest siłą. Podczas naszej prezydencji zrobimy, co możemy, by utrzymać tę jedność i uzyskać wyniki dla bezpieczniejszej, wolniejszej i bardziej ekologicznej Europy.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Thank you, Mr Ambassador.

Dziękuję bardzo, Panie Ambasadorze, za tę zwięzłą prezentację.

Myślę, że będzie kilka pytań do pana ambasadora.

Otwieram w związku z tym dyskusję.

Chciałbym bardzo mocno podkreślić, że prezydencja szwedzka już pokazała, co potrafi. Mieliśmy okazję uczestniczyć w dwóch sesjach przewodniczących komisji do spraw Unii Europejskiej, do spraw zagranicznych, do spraw obrony i innych komisji, które odbywały się w ciągu ostatnich 2 miesięcy. Ja uczestniczyłem w jednej z nich w ubiegłym tygodniu i muszę powiedzieć, że tak żywej i tak jednomyślnej – zaznaczam: jednomyślnej – dyskusji na temat problemu bezpieczeństwa do tej pory nie było. Nawet podczas prezydencji francuskiej, kiedy spotkaliśmy się dokładnie w dniu inwazji rosyjskiej na Ukrainę, nie wszyscy mówili tak jednolitym głosem. Bardzo cieszy to, że prezydencja szwedzka poświęci tej sprawie tyle uwagi, traktuje ją jako pierwszy z priorytetów, bo można powiedzieć, że za sprawą prezydenta, bestialskiej inwazji Rosjan na Ukrainę dochodzi do swoistej reintegracji Unii Europejskiej, przynajmniej w 2 dziedzinach: w dziedzinie bezpieczeństwa i w dziedzinie polityki energetycznej. To z naszego polskiego punktu widzenia jest ogromnie ważne. To, do czego zachęcałbym prezydencję szwedzką, to do wzmocnienia wszystkich istniejących mechanizmów w ramach CSDP, czyli wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, oraz do dalszej konsolidacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, czyli CFSP. To jest taki specjalny czas, kiedy trzeba wykorzystać istniejące narzędzia, instytucje, mechanizmy dla reintegracji w tym zakresie.

Bardzo proszę państwa o głosy w dyskusji.

Pani wiceprzewodnicząca komisji, senator Danuta Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Witam serdecznie.

Dziękuję, Panie Ambasadorze, za przedstawienie priorytetów. Muszę powiedzieć, że cieszę się ogromnie z tych priorytetów, ponieważ na pierwszym miejscu stawiacie państwo bezpieczeństwo, nie tylko bezpieczeństwo związane z agresją Rosji na Ukrainę, ale również bezpieczeństwo wewnętrzne z dużym naciskiem na przemoc, szczególnie przemoc wobec dzieci. Mieliśmy okazję na zorganizowanym przez państwa spotkaniu wysłuchać, jak jest to ważny temat dla państwa. Jednocześnie też usłyszeliśmy od pani komisarz Johansson, że przygotowuje prawo na poziomie Unii Europejskiej zapewniające bezpieczeństwo wobec przemocy. To ogromnie cieszy. Ale ja chciałabym podjąć czy rozwinąć ten temat o elementy związane z edukacją. Na jednym ze spotkań w Radzie Europy mieliśmy spotkanie z przedstawicielem Interpolu, który zwrócił nam uwagę na to, że współpraca między Interpolem a Europolem przede wszystkim w tej dziedzinie jest ograniczona faktem, że Europol nie ma wystarczających kompetencji, żeby współpracować w szerokim zakresie z Interpolem, i nie ma narzędzi, które pozwoliłyby na mocniejszą współpracę.

Zaczęłam od współpracy, ale chciałabym kontynuować wątek związany z edukacją, ponieważ Interpol oraz Europol ma olbrzymie doświadczenie dotyczące całych procesów wynikających z przemocy, szczególnie z przemocy wobec dzieci. Ma bardzo duże doświadczenie z tego, w jaki sposób można byłoby zapobiegać, w jaki sposób można byłoby przygotować czy zapewnić świadomość dzieci, dorosłych, jak unikać sytuacji prowokujących do przemocy czy w ogóle przemocy. Państwa kraj jest krajem wśród krajów skandynawskich, które ma doskonałe doświadczenie, jeśli chodzi o to, w jaki sposób informować społeczeństwo, w jaki sposób edukować społeczeństwo w trudnych sprawach. Chciałabym, żebyście państwo tę prezydencję wykorzystali również w tym aspekcie, by nauczyć czy zachęcić Unię Europejską, kraje członkowskie Unii Europejskiej do tego, żeby korzystały z waszych doświadczeń i żeby takie instytucje jak Interpol i Europol zajęły się też stroną związaną z edukacją, z przekazywaniem informacji. Przedstawiciel Interpolu na moje pytanie, czy te doświadczenia są przekazywane w jakikolwiek sposób instytucjom, które zajmują się informacją, zajmują się edukacją, powiedział, że oczywiście są przygotowane raporty, ale one nie są nakierowane na to, żeby w odpowiedni sposób poinformować społeczeństwo, a już tym bardziej edukować społeczeństwo. Proszę mi powiedzieć, czy jest taka możliwość, żebyście państwo wątek związany z bezpieczeństwem, związany z przemocą mogli właśnie w tym aspekcie rozwinąć. Uważam, że to jest bardzo, bardzo ważne, bo oczywiście prawo jest szalenie istotne, ale samo prawo nie rozwiąże problemu, który się w nieprawdopodobny sposób rozwija na świecie. Jednak świadomość, edukacja są tym instrumentem, który z pewnością będą mogły być tym jednym z podstawowych instrumentów, które zatrzymają czy wyhamują tą przemoc.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Dziękuję, Pani Senator.

Czy ktoś z państwa senatorów obecnych na sali albo obradujących zdalnie chciałby jeszcze zabrać głos?

Panie Ambasadorze, bardzo proszę.

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Królestwa Szwecji w Rzeczypospolitej Polskiej Stefan Gullgren:

Bardzo dziękuję. Przede wszystkim dziękuję za ciepłe słowa o konferencji, która niedawno odbyła się w Sztokholmie. Cieszę się, że państwo sądzą, że te dyskusje były owocne, taka była nadzieja organizatorów. Cieszę się, że z zadowoleniem spotkała się inicjatywa, by zaangażować w taki sposób parlamentarzystów w prace Unii Europejskiej. Może to nie jest przełom czy innowacja, ale nasz szwedzki parlament bardzo chce wypracować bliższe kontakty z parlamentarzystami w innych państwach członkowskich, ponieważ wiele z prac, które wykonujemy w Unii Europejskiej, odbywa się w obszarach, co do których zgodziliśmy się, że Unia powinna nimi przewodzić. Mamy także kompetencje mieszane, czyli musimy, my i instytucje unijne, tutaj współpracować poprzez wzmacnianie dwustronnej i wielostronnej współpracy między parlamentami krajowymi, a także rządami i instytucjami. Sądzę, że edukacja to jeden z takich obszarów. Mamy także pewne wymiary edukacji, które znajdują się w agendzie europejskiej. I w tym zakresie musimy wzmacniać kompetencje krajowe, ale, tak jak pani przewodnicząca, pani senator, wskazała, to jest obszar, który jest powiązany z pytaniem, w jaki sposób możemy wzmocnić wewnętrzne bezpieczeństwo Unii Europejskiej i w jaki sposób w sposób skuteczny możemy zwalczać transgraniczną przestępczość zorganizowaną. Wiemy, że tacy przestępcy nie szanują żadnych granic, a my musimy znaleźć sposób, by skutecznie ich zwalczać i musimy współpracować w sposób bardziej transgraniczny. W Unii Europejskiej jest to szczególnie ważne, ponieważ mamy swobodę przepływu towarów, ludzi, kapitału i usług, dlatego musimy pracować, zwracając uwagę na podstawowe swobody unijne.

W odniesieniu do współpracy między Interpolem a Europolem można powiedzieć, że z pewnością jest to część naszej agendy bezpieczeństwa wewnętrznego i wpisuje się to w nasz priorytet, żeby zwiększać bezpieczeństwo w Unii Europejskiej. Mamy bardzo długi wykaz zadań, który od wielu lat szczegółowo omawiamy w ramach Rady do spraw Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Dowiedziałem się o tym w zeszłym roku, kiedy nasza delegacja z ministerstwa sprawiedliwości, który jest odpowiedzialny za wymiar sprawiedliwości w naszym kraju, odbył konsultację ze swoimi odpowiednikami w Polsce. W ten sposób przygotowywaliśmy się do naszej prezydencji. Bardzo ważne było dla nas to, żeby zrozumieć stanowisko Polski i innych państw członkowskich w tej sprawie i muszę przyznać, że nie miałem świadomości, jak rozległe są te kwestie, które już są omawiane w obszarze bezpieczeństwa wewnętrznego, i zrobiło to na mnie ogromne wrażenie. Byłem pod wrażeniem nie tylko tego, ile już osiągnęliśmy, ale też tego, ile chcieliśmy osiągnąć.

Niestety nie mogę odpowiedzieć szczegółowo na pytanie dotyczące stanu realizacji współpracy między Europolem a Interpolem, ale jest to z pewnością część tego, co chcemy osiągnąć. Powtarzam, że 6 miesięcy to krótki okres. Postaramy się utrzymać impet naszych prac, ten impet, który już nadaliśmy naszym zadaniom, i chcemy zainicjować podobne procesy w innych obszarach. Jeżeli nie będziemy w stanie zapewnić, by dostępne były odpowiednie instytucje i ramy współpracy między państwami członkowskimi, nie uda nam się skutecznie zwalczyć transgranicznej przestępczości zorganizowanej. Musimy także zapewnić odpowiednie finansowanie instytucji zwalczających przestępczość wymiaru sprawiedliwości i tych instytucji, które wymierzają kary. Musimy zaangażować też społeczeństwo i w tym względzie edukacja jest niezwykle ważną częścią tych zadań. Musimy uczyć dzieci w szkołach, zwracać uwagę na to, jak zorganizowany jest system kształcenia po to, żeby nie dopuścić do tego, aby młodzi ludzie przystępowali do takich zorganizowanych grup przestępczych w tej chwili. W Szwecji mamy złe doświadczenia w tej dziedzinie, widzimy, jak trudne jest rozbicie takich grup przestępczości zorganizowanej bez przyjęcia szerszego podejścia i włączenia do naszych działań edukacyjnych. Jest to długa odpowiedź na pani pytanie, ale to jest dosyć skomplikowana kwestia, dlatego musiałem tak skonstruować odpowiedź.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Panie Ambasadorze, myśmy mieli wczoraj okazję dyskutować i przyjąć stanowisko komisji na temat jednego z fundamentalnych aktów regulujących ład w przestrzeni medialnej, mianowicie Media Freedom Act, który jest aktualnie opiniowany w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Po godzinnej dyskusji pozytywne stanowisko dla tego rozporządzenia przyjęliśmy. To stanowisko odzwierciedla nasze przekonanie co do tego, że powinny być uregulowane na poziomie transgranicznym te sprawy, które przekraczają granice państwowe, bo przecież przepływ kapitału medialnego, inwestycje na terenie innych państw Unii Europejskiej przez grupy kapitałowe z innych państw Unii, jak również przekazywanie treści medialnej przez ponadnarodowe sieci telewizyjne, a zwłaszcza standardy dla telewizji publicznych są niezwykle istotne, aby uniknąć sytuacji, w której telewizje publiczne pełnią rolę tub propagandowych rządów. W związku z tym przyjęliśmy regulacje, pomimo że mieliśmy pewne wątpliwości. Zaopiniowaliśmy ją pozytywnie. Zwracam panu ambasadorowi uwagę na to, że poza przyjętymi wcześniej, za prezydencji czeskiej, aktami o rynku cyfrowym oraz o usługach cyfrowych są te zasadnicze elementy agendy demokratycznej. Te sprawy, o których pan wspomniał w punkcie trzecim, że priorytetem prezydencji szwedzkiej są demokratyczne wartości i utrzymanie porządku liberalnej demokracji, są istotne. Jesteśmy na świeżo po przyjęciu tego stanowiska, znaczną większością głosów przyjętego przez naszą komisję, i zachęcamy do pracy na rzecz wprowadzenia w życie tego aktu.

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Królestwa Szwecji w Rzeczypospolitej Polskiej Stefan Gullgren:

Jest to także część naszego czwartego priorytetu, ponieważ dobrze funkcjonujące i niezależne media stanowią kluczowe elementy demokratycznych społeczeństw. Wydaje mi się, że nikt tego nie kwestionuje z zasady. Musimy jednak pokazać, jak ma się to sprawdzać w praktyce, zwłaszcza kiedy sytuacja na rynku mediów przechodzi gwałtowne zmiany. Mamy media społecznościowe, odgrywają one coraz większą rolę, a tradycyjne media przeżywają trudności, muszą utrzymać się na rynku, w momencie kiedy przyciągają coraz mniej reklam, ponieważ reklamodawcy szukają bardziej popularnych kanałów. Jak pan przewodniczący wskazał, pojawiła się propozycja Komisji z września zeszłego roku, propozycja rozporządzenia, która została przedyskutowana nie tylko przez polski parlament, ale wydaje mi się, że także przez inne parlamenty. Również odbyła się debata publiczna na ten temat, ponieważ społeczeństwa Unii Europejskiej interesują się takimi tematami. My chcemy pracować dalej na podstawie tej propozycji w odpowiedniej radzie, radzie informacji do spraw edukacji, młodzieży i kultury. Dyskusje już się toczą, nie wiem, jaki dokładnie etap osiągnęły. Naszym celem jest osiągać postępy w tych negocjacjach na tyle, na ile to możliwe w czasach naszej prezydencji, ponieważ jest to ważny obszar. Nie chcemy wprowadzać regulacji po prostu dla wprowadzania regulacji, tylko chcemy umożliwiać graczom na tym rynku uwzględnianie różnych zasad w momencie, kiedy przyjmują różne pomysły i koncepcje na przyszłość, ponieważ media i ochrona praw dostępu do informacji, swoboda mediów to są podstawowe zasady, które stanowią fundament naszej demokratycznej Unii Europejskiej. Musimy dopilnować, że w tym obszarze panują konkretne zasady, jeśli chodzi o Unię Europejską. Postaramy się informować komisję o wszelkich postępach, jakie uda nam się osiągnąć w czasie prezydencji. Obawiam się, że w tej chwili nie mogę przekazać informacji o postępach.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Bardzo dziękuję za wkład w naszą dyskusję.

Dziękuję bardzo.

Pani senator Jazłowiecka jeszcze raz ma głos.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Panie Ambasadorze, wracając do kolejnego priorytetu prezydencji szwedzkiej związanej z bezpieczeństwem, chciałabym zwrócić uwagę na fakt, że sankcje, które są narzucane przez Unię Europejską i państwa członkowskie, nadal nie są przestrzegane. Czy państwo przewidujecie jakiś element związany z monitorowaniem, z kontrolami tego, jak faktycznie wygląda kwestia przestrzegania tych sankcji? Bo tak naprawdę nam wszystkim zależy na tym, żeby jak najprędzej skończyła się wojna na Ukrainie, a jednym z elementów ułatwiającym zakończenie jest właśnie przestrzeganie tych sankcji i utrudnianie Rosji prowadzenia wojny.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Panie Ambasadorze, proszę.

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Królestwa Szwecji w Rzeczypospolitej Polskiej Stefan Gullgren:

Dziękuję.

Tak, to jest bardzo ważny element systemu sankcji. Musimy je nie tylko przyjmować, ale także dopilnować, by działały. Udało nam się przyjąć 10 pakietów sankcyjnych. Można powiedzieć, że zawsze można zrobić więcej, zależy to jednak od tego, na ile jesteśmy w stanie się porozumieć, potrzebujemy jedności przy stole negocjacyjnym. Wszystkie państwa, 27 państw członkowskich musi się zgodzić co do sankcji, a zdarzały się sytuacje, w których trudno było osiągnąć porozumienie w sprawie poszczególnych aspektów pakietów sankcyjnych. Nie możemy spocząć na laurach, ale możemy być zadowoleni z tego, ile udało nam się osiągnąć, zwłaszcza jeśli spojrzymy wstecz i przypomnimy sobie dyskusje, które toczyły się w sprawie sankcji przed pełnoskalową inwazją, która nastąpiła 24 lutego. Udało nam się przyjąć sankcje już w 2014 r. po nielegalnej aneksji Krymu i wtedy uznawano, że są one relatywnie dotkliwe, jednak po 24 lutego przyjęliśmy bardziej restrykcyjne sankcje. Patrząc więc wstecz, można by powiedzieć, że przed 24 lutego powinniśmy wywrzeć mocniejszy wpływ na Rosję, przyjąć ostrzejsze sankcje, ale trzeba było wziąć pod uwagę wszystkie głosy przy stole unijnym. Szwedzka prezydencja zrobi wszystko co w jej mocy, żeby utrzymać jedność państw członkowskich tak, żebyśmy mogli wzmocnić sankcje. A jeśli chodzi o dodawanie kolejnych obszarów, to rzeczywiście, tak jak pani powiedziała, powinniśmy skupić się na tym, czy te sankcje, które już przyjęliśmy, funkcjonują prawidłowo, żebyśmy mogli wyeliminować wszelkie luki, za pomocą których można omijać te sankcje. Ciężko jednak przewidzieć wszystkie sposoby i cały wpływ, jaki sankcje wywierają w momencie ich przyjęcia, więc musimy się temu przyglądać i upewnić, że będziemy dodawać sankcje, przynajmniej definicję sankcji, by mieć pewność, że nie są one dziurawe. I na to położymy szczególny nacisk nie tylko podczas naszej, ale także podczas kolejnych prezydencji.

Chciałbym przypomnieć o czymś oczywistym, mianowicie, że to jest coś, co musimy zrobić razem, wszystkie 27 państw członkowskich, Komisja Europejska i agencje unijne mają dobre warunki do takiej współpracy. Możemy zidentyfikować miejsca, w których sankcje nie są skuteczne, i przygotować propozycje, by te sankcje wzmocnić, a następnie je przyjąć. Widzimy to jako wspólne zadanie i bierzemy to bardzo poważnie pod uwagę, ponieważ system sankcyjny to jeden z głównych instrumentów, z którego korzystamy w zwalczaniu agresji rosyjskiej przeciwko Ukrainie, jeden z najważniejszych instrumentów, który pozwoli nam zapewnić, że ta wojna się zakończy i Rosja wycofa się z Ukrainy. Dziękuję.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Dziękuję bardzo, Panie Ambasadorze.

Jeszcze jedno pytanie ma pani senator Jazłowiecka.

Bardzo proszę, Pani Senator.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Mam nadzieję, Panie Ambasadorze, że to będzie łatwiejsze pytanie spośród dotychczasowych. Zarówno podczas konferencji w sprawie przyszłości Europy, jak i podczas prezydencji francuskiej mówiliśmy o większej obecności parlamentów narodowych w procesie legislacyjnym Unii Europejskiej. Podczas prezydencji francuskiej zespół powołany przez pana przewodniczącego, pana Van Rompuya przygotował wręcz raport, w którym bardzo wyraźnie pokazaliśmy, w jaki sposób mogłyby wyglądać udział parlamentów narodowych w procesie legislacyjnym, jakie elementy, jakie etapy mogły ten proces przechodzić, etapy związane z niezmienianiem traktatów, ale też etapy, które wymagałyby zmian traktatowych. Chciałabym się dowiedzieć, jaka jest opinia państwa, jaka jest opinia parlamentu narodowego Szwecji na temat takiej inicjatywy i czy państwo też zamierzacie, chociaż to nie jest priorytetem, podjąć jakieś kroki w tym kierunku. Dziękuję.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Panie Ambasadorze.

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Królestwa Szwecji w Rzeczypospolitej Polskiej Stefan Gullgren:

Prawdą jest, że nie uwzględniliśmy w naszych czterech głównych priorytetach kwestii dotyczących propozycji złożonych w ramach konferencji o przyszłości Europy, ale ten proces cały czas się toczy, cały czas pamiętamy o wszystkich złożonych w nim propozycjach. Nie mogę mówić w imieniu szwedzkiego parlamentu, jednak mogę mówić w imieniu Szwecji jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które właśnie pełni prezydencję. Parlamenty krajowe mogą się angażować w proces legislacyjny już w ramach obecnych traktatów. Przed każdym posiedzeniem Rady w każdej formacji minister musi uzyskać mandat negocjacyjny, przynajmniej w przypadku naszego parlamentu mandat negocjacyjny naszej komisji spraw zagranicznych i Unii Europejskiej. W sytuacjach podstawowych to jest minister, w sytuacjach wyjątkowych minister, zastępca ministra spraw zagranicznych. Odbywa się posiedzenie z udziałem członków komisji spraw zagranicznych, na którym minister prezentuje stanowisko, jakie ma być przedstawiane w imieniu Szwecji w Radzie, i musi uzyskać mandat negocjacyjny od członków komisji. W przypadku braku większości w tej komisji rząd po prostu nie może realizować tej propozycji, musi ją zrewidować, przejrzeć i ponownie ubiegać się o mandat negocjacyjny. Podczas dyskusji w ramach Rady mogą pojawić się kierunki, które są nieprzewidywalne. Nie do końca wiadomo, czym takie negocjacje czy dyskusje w Radach się mogą skończyć i być może będzie tak, że ostateczna decyzja będzie odbiegała od mandatu udzielonego przez komisję spraw zagranicznych parlamentu szwedzkiego. W takim przypadku minister po raz kolejny musi stawić się przed komisją spraw zagranicznych i Unii Europejskiej i ponownie uzyskać mandat. Wówczas Rada czeka, aż Szwecja wyrazi swoje stanowisko. Pamiętam takie sytuacje, kiedy takie posiedzenia były organizowane ad hoc w trybie pilnym nawet w porze nocnej, sam brałem w nich udział. To są w gruncie rzeczy mechanizmy, które już istnieją na podstawie obecnych traktatów i sądzę, że poszczególne państwa członkowskie mogą tutaj myśleć, jakie mają możliwości. My staramy się opierać na naszej konstytucji. Są postanowienia konstytucji, które są wiążące dla rządu i dla parlamentu, które nadają kierunek naszym działaniom i zaangażowaniu parlamentu. Wiemy, że przy stole czasami pojawia się frustracja, że Rada nie może podjąć decyzji, dlatego że Szwecja właśnie teraz oczekuje na mandat parlamentu w negocjacjach, ale u nas tak się zapewnia powiązanie między tym, co robi rząd na szczeblu europejskim, a tym, jak kontroluje go parlament w imieniu narodu szwedzkiego. Nie będę mówił, że to jest wzór do naśladowania i że wszystkie państwa członkowskie mogą czy nawet powinny go przyjąć, bo nie sądzę, że do zapewnienia większej roli parlamentów narodowych w procesie legislacyjnym potrzebne są zmiany traktatów. To nie jest do końca stanowisko prezydencji, bo prezydencja ma budować jedność i kompromisy, ale mówię z punktu widzenia jednego z państw członkowskich. Jako prezydencja nie będziemy starali się promować wyłącznie interesów narodowych, nic takiego.

Przewodniczący Bogdan Klich:

Dziękuję bardzo, Panie Ambasadorze.

Zamykam dyskusję na pierwszy temat.

Dzięki za wyczerpujące wprowadzenie, jak również za odpowiedzi na nasze pytania.

Punkt 2. porządku obrad: informacja przedstawiciela rządu na temat polskiej polityki europejskiej w okresie prezydencji szwedzkiej w Radzie Unii Europejskiej

Przechodzimy do punktu drugiego.

Witam pana ministra Szymona Szynkowskiego vel Sęka, który w międzyczasie do nas przybył. Chcielibyśmy usłyszeć od pana ministra informację na temat polskiej polityki europejskiej w okresie prezydencji szwedzkiej w Radzie Unii Europejskiej, tak jak państwo ją planują.

Ze względu na inne obowiązki przekazuję prowadzenie w ręce pani senator Danuty Jazłowieckiej.

Panie Ministrze, bardzo proszę o wprowadzenie.

Minister do spraw Unii Europejskiej Szymon Szynkowski vel Sęk:

Dziękuję serdecznie, Panie Przewodniczący.

Państwo Senatorowie! Panie Ambasadorze! Szanowni Państwo!

Zbliżamy się do połowy prezydencji szwedzkiej w Radzie Unii Europejskiej. Działania prezydencji przypadają na czas trudnych wyzwań dla państw członkowskich Unii jako całości w związku z trwającą już od roku agresją Rosji na Ukrainę oraz jej konsekwencjami.

Priorytetem polityki europejskiej pozostaje dalsze zwiększanie wszechstronnego wsparcia Unii Europejskiej dla Ukrainy w perspektywie zarówno krótko, jak i długoterminowej. Szczególnie doceniamy priorytety prezydencji szwedzkiej ukierunkowane na kompleksowe wsparcie Ukrainy w wymiarze politycznym, gospodarczym, wojskowym, humanitarnym i prawnym. Popieramy wysiłki prezydencji w zakresie wzmacniania presji sankcyjnej na Rosję zarówno poprzez przyjęcie nowych ambitnych pakietów sankcji sektorowych, jak i poprawę implementacji dotychczas przyjętych środków restrykcyjnych oraz zapobieganie ich obchodzeniu. Byliśmy aktywnie zaangażowani aż do samego końca, negocjując dziesiąty pakiet sankcyjny, w bliskim kontakcie z prezydencją szwedzką i Komisją Europejską.

Pakiet jest ambitny. Zawiera nowe ograniczenia sektorowe oraz dodatkowe wpisy na listę osób fizycznych i prawnych objętych sankcjami indywidualnymi, w tym sankcje na propagandzistów rosyjskich odpowiedzialnych za dezinformację. Jest to pewna nowość. Ponadto obejmuje nowe ograniczenia importowe i eksportowe oraz wprowadza rozwiązania mające zapobiec obchodzeniu sankcji. Polska wskazuje na konieczność szybkiego postępu prac w sankcjach sektorowych wobec Rosji, a także szybkiego uzgodnienia kolejnego pakietu sankcji wobec Białorusi. Tu dodam, że przy okazji negocjacji pakietu sankcyjnego Polska uzyskała pewne dodatkowe zobowiązania. Jednym z istotnych, który chciałbym wyróżnić, jest w tej chwili przygotowywana wspólna inicjatywa polskiego premiera i przewodniczącej Komisji Europejskiej na rzecz porwanych, zrabowanych dzieci z Ukrainy. To bardzo wielki dramat społeczny, zbrodnia wojenna, na którą też powinniśmy solidarnie reagować.

Polska z zadowoleniem przyjmuje pierwsze transfery finansowe w ramach MFA Plus dla Ukrainy. W zakresie wsparcia wojskowego angażujemy się w szkolenie ukraińskich żołnierzy w ramach misji wsparcia wojskowego na rzecz Ukrainy i dostarczamy uzbrojenie. Polska jest krajem, który w tej chwili wyszkolił największą liczbę ukraińskich żołnierzy. W rocznicę agresji Rosji na Ukrainę premier Mateusz Morawiecki przekazał stronie ukraińskiej 4 pierwsze czołgi Leopard 2A4, inicjując tym samym już praktyczną realizację koalicji państw, które mają przekazywać dalsze egzemplarze czołgów zachodnich Leopard. Planujemy także niebawem przekazać 60 czołgów T-72 i PT-91, dodatkowo do puli ponad 240 czołgów przekazanych tuż po rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Chcę zaznaczyć, że wspieramy również zaangażowanie prezydencji na rzecz zapewnienia odpowiedzialności sprawców zbrodni popełnianych na Ukrainie i wyrażamy zadowolenie z powołania Międzynarodowego Centrum Ścigania Zbrodni Agresji w Hadze.

Liczymy na aktywne działania prezydencji na rzecz dalszego wsparcia unijnego dla uchodźców ukraińskich oraz państw ich przyjmujących. To sprawa sygnalizowana przez Polskę. W tej chwili wydatki poniesione przez Polskę ogółem pewnie już dochodzą, a być może przekraczają kwotę 9 miliardów euro, bo niespełna 2 miesiące temu w raporcie OECD wydatki te oceniono na kwotę przekraczającą 8,2 miliarda euro. Polska otrzymała jedynie ok. 300 milionów euro rekompensaty czy też wsparcia ze środków europejskich. Tak więc to wsparcie jest na poziomie ok. 3% ogółem poniesionych wydatków. Uważamy, że instytucje europejskie powinny zapewnić bardziej elastyczne i obejmujące większy zakres wsparcia ramy współfinansowania kosztów ponoszonych przez państwa kryzysu uchodźczego. Odnotowujemy w związku z tym wyniki lutowej Rady Europejskiej w odniesieniu do zwiększenia unijnej pomocy dla uchodźców wojennych z Ukrainy, w tym udzielania adekwatnego i elastycznego wsparcia państwom goszczącym, w szczególności tym, które ponoszą największe koszty utrzymania, opieki zdrowotnej i edukacji uchodźców.

Deklarujemy wsparcie prezydencji w wysiłkach na rzecz odbudowy Ukrainy i jej integracji europejskiej, w tym intensyfikacji prac nad wykorzystaniem zamrożonych aktywów Rosji do wsparcia tego procesu. W odniesieniu do procesu odbudowy z zadowoleniem przyjmujemy decyzję o powołaniu wielostronnej platformy koordynacji darczyńców na rzecz Ukrainy i postulujemy zaangażowanie państw członkowskich będących najbardziej znaczącymi darczyńcami w jej pracy. W zakresie zamrożonych majątków liczymy, że najbliższa Rada Europejska zobowiąże Komisję do przedstawienia propozycji aktu legislacyjnego w zakresie wykorzystania wszystkich zamrożonych aktywów do odbudowy Ukrainy.

W obecnej sytuacji geopolitycznej rośnie znaczenie polityki rozszerzenia Unii Europejskiej. Będziemy wspierać wysiłki prezydencji na rzecz utrzymania wysokiej dynamiki rozszerzenia. W odniesieniu do Ukrainy jesteśmy zadowoleni z uznania przez Unię Europejską podczas szczytu w Kijowie znacznych wysiłków, jakie poczyniła ona w ostatnich miesiącach, by wypełnić cele stawiane państwom kandydującym. Zostało to odnotowane również w konkluzjach ostatniej Rady Europejskiej.

Popieramy priorytetowe dla prezydencji działania na rzecz wzmacniania bezpieczeństwa Unii Europejskiej i jej obywateli. Popieramy zapowiedź dalszej implementacji postanowień kompasu strategicznego Unii Europejskiej. W szerszej perspektywie priorytetów bezpieczeństwa wspieramy działania prezydencji na rzecz zapewnienia pełnej funkcjonalności strefy Schengen. W tym kontekście popieramy finalizację procesu rozszerzenia strefy o Bułgarię i Rumunię w najbliższej przyszłości.

Podzielamy pogląd prezydencji o kluczowym znaczeniu bezpieczeństwa żywnościowego w obecnej sytuacji geopolitycznej. Wspieramy aktywnie funkcjonowanie korytarzy solidarnościowych, dzięki którym możliwy jest eksport przez Ukrainę istotnego producenta w skali światowej produktów rolnych. Polska współfinansuje także inicjatywę „Zboże z Ukrainy”, której celem jest przeciwdziałanie głodowi w państwach Południa.

W odniesieniu do wyzwań w obszarze migracji angażujemy się w prace dotyczące wewnętrznego i zewnętrznego jej wymiaru. Z zadowoleniem przyjmujemy wyniki dyskusji na forum Rady Europejskiej w lutym br. Za kluczowe uznajemy wzmocnienie ochrony granic zewnętrznych Unii Europejskiej, przeciwdziałanie instrumentalizacji migracji oraz zacieśnienie współpracy z państwami trzecimi. W kontekście negocjacji paktu migracyjnego wspieramy wysiłki prezydencji uwzględniające wypracowane przez poprzedników rozwiązania kompromisowe dotyczące zbalansowanej solidarności i odpowiedzialności.

Polska z zadowoleniem przyjmuje uznanie przez prezydencję konkurencyjności Unii Europejskiej za priorytet, w szczególności w świetle wyzwania, jakim jest odbudowa gospodarki unijnej po pandemii, kryzysu energetycznego wywołanego agresją Rosji na Ukrainę oraz konieczności zbudowania odporności na oddziaływania zewnętrzne. Polska będzie wspierała prezydencję we wprowadzaniu rozwiązań zgodnych z zasadami konkurencji oraz zapewniających identyczne warunki prowadzenia działalności gospodarczej na jednolitym rynku europejskim w kontekście transformacji klimatycznej i cyfrowej. Istotnym krokiem w tej sferze mogą być dalsze prace na rzecz eliminacji wciąż istniejących barier w przepływie towarów i usług wpisujące się w obchody 30-lecia rynku wewnętrznego, które oczywiście wspieramy, bo wspólny rynek uważamy za jedno z największych osiągnięć i najważniejszych elementów dorobku wspólnoty europejskiej Unii Europejskiej. 30-lecie obchodów jednolitego rynku to dobry moment na dyskusję nad długoterminową strategią na rzecz zwiększenia konkurencyjności i wydajności, o przygotowanie której postulowała w ostatnich miesiącach Rada Europejska. Dla Polski najważniejszymi kwestiami w tej dyskusji są efektywna integracja rynku wewnętrznego, jasne i przejrzyste ramy regulacyjne, które zapewniają pewność prawa i nie nakładają nadmiernych obciążeń na przedsiębiorców, oraz wzmocnienie możliwości produkcyjnych Unii Europejskiej, zwłaszcza w strategicznych sektorach, jednakże przy zachowaniu równych warunków działania integralności jednolitego rynku europejskiego.

Polska wyraża zastrzeżenia w zakresie propozycji Komisji przedstawionych w ramach przeglądu zarządzania gospodarczego. Oczekujemy od Komisji dodatkowych propozycji oraz zamierzamy aktywnie uczestniczyć w dalszej dyskusji. W naszej opinii proponowana reforma nie uwzględnia wszystkich nowych realiów geopolitycznych. Planujemy podkreślenie konieczności specjalnego traktowania wydatków na obronność w opracowywanym przed Radą ECOFIN 14 marca projekcie konkluzji. Istotne jest także zapobieganie poszerzaniu kompetencji Komisji w sposób, który zagrozi definiowaniu polityki gospodarczej w drodze procesu demokratycznego.

Podstawowym wyzwaniem w obszarze polityki energetycznej w okresie prezydencji pozostaną wysokie ceny energii. Polska będzie wspierać prezydencję w zakresie poprawy bezpieczeństwa i funkcjonowania rynku gazu, włącznie z pracami nad wdrożeniem uzgodnionego w grudniu ub. r. limitu cen gazu na giełdach Unii Europejskiej. Deklarujemy także wsparcie wysiłków prezydencji na rzecz wdrożenia zapowiedzianej przez Komisję reformy funkcjonowania rynku energii elektrycznej. Podstawową zasadą, jaką kierować się będzie polska polityka europejska w tej kwestii, będzie neutralność technologiczna. Polska będzie aktywnie działać na rzecz poprawy środowiska regulacyjnego tak, by stworzyć przyjazny klimat dla inwestycji w technologie bezemisyjne, co jest szczególnie ważne dla energetyki jądrowej. Niezbędne jest także wprowadzenie efektywnych mechanizmów zabezpieczających rynek przed nadużyciami, w szczególności możliwością wywoływania przez oferentów energii gwałtownych wzrostów cen energii. Ponadto za konieczne uznajemy znalezienie rozwiązań ograniczających wpływ wzrostu cen uprawnień do emisji na ceny energii elektrycznej. Szanowni Państwo, ostatnio cena jednego uprawnienia do emisji przekroczyła już 100 euro. W skali Unii Europejskiej koszt uprawnień ETS odpowiada średnio 20% hurtowej ceny energii elektrycznej, ale w przypadku Polski to jest koszt aż 50% ogólnego kosztu energii elektrycznej. To pokazuje, jak ważna z naszego punktu widzenia jest dyskusja o przyszłości tego systemu, a w szczególności o możliwości uelastycznienia tego systemu w sytuacji zmiennych warunków geopolitycznych. Liczymy na taką dyskusję. Jeszcze w czasie szwedzkiej prezydencji będę proponował, aby taka dyskusja odbyła się w ramach Rady do Spraw Ogólnych w pierwszym półroczu tego roku.

Polska odnotowała wskazanie przez Szwecją praworządności i praw podstawowych jako jednego z filarów swojej prezydencji. Podzielamy wartości Unii wskazane w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, w tym praworządność. Popieramy działania Unii w tym obszarze, które pozostają zgodne z traktatami. W naszej ocenie jednak licznie organizowane dyskusje w ramach procedury z art. 7 nie przybliżają nas do rozwiązania sporu. Procedura ta pogłębia dzisiaj podziały między państwami członkowskimi, generuje z jednej strony znaczny koszt polityczny, nie przynosi dalszych kroków, efektywnych rezultatów, w związku z tym podkreślamy konieczność jej zakończenia. W odniesieniu do ochrony wartości demokratycznych skandal korupcyjny ujawniony w Parlamencie Europejskim w grudniu ub. r. wyraźnie pokazał, że wzmocnienie odporności instytucji Unii Europejskiej na nadużycia i ingerencje państw trzecich powinno być potraktowane priorytetowo. Jesteśmy gotowi do rozpoczęcia prac mających na celu wzmocnienie przejrzystości i integralności instytucji Unii Europejskiej. Oczekujemy zapowiedzianego przez Komisję Europejską na marzec projektu porozumienia międzyinstytucjonalnego dotyczącego ustanowienia niezależnego organu Unii Europejskiej do spraw etyki. Z perspektywy Polski kluczowe znaczenie ma poszanowanie ram traktatowych, w tym przede wszystkim utrzymanie równowagi i autonomii instytucjonalnej.

Korzystając z okazji, na koniec chciałbym bardzo serdecznie podziękować, złożyć podziękowania na ręce pana ambasadora, za dotychczasową dobrą współpracę w ramach prezydencji szwedzkiej na każdym poziomie, na poziomie premierów – tutaj przekazuję podziękowania w imieniu pana premiera Mateusza Morawieckiego za dobrą współpracę z premierem Szwecji, ale chciałbym też podziękować za wizytę w Warszawie pani minister Jessiki Roswall, która odbyła się całkiem niedawno. Taka wizyta jest dowodem na istotną rolę Warszawy i naszego spojrzenia na wyzwania związane w szczególności z polityką wschodnią. Rzeczywiście agenda i spojrzenie w wielu elementach w tej chwili najważniejszych wyzwań Polski i Szwecji są bliskie, a współpraca bardzo dobra. Gratulujemy dotychczasowego wysiłku włożonego w prowadzenie tej prezydencji. Panie Ambasadorze, życzymy dużo powodzenia aż do jej zakończenia, bo jeszcze wiele wspólnych wyzwań przed nami, licząc na dobrą współpracę w ramach konieczności zmierzenia się z tymi najważniejszymi wyzwaniami.

Pani Przewodnicząca, Panie Ambasadorze, Szanowni Państwo, dziękuję za możliwość przedstawienia polskich priorytetów w zakresie szwedzkiej prezydencji.

(Przewodnictwo obrad obejmuje zastępca przewodniczącego Danuta Jazłowiecka)

Zastępca Przewodniczącego Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze, za prezentację szeroko wykraczającą poza priorytety prezydencji szwedzkiej.

Czy pan ambasador chciałby odnieść się do słów pana ministra?

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Królestwa Szwecji w Rzeczypospolitej Polskiej Stefan Gullgren:

Tak. Bardzo dziękuję, Pani Przewodnicząca.

Przede wszystkim chciałbym powiedzieć, że bardzo dziękujemy za wsparcie Polski w priorytetowych obszarach, które wskazaliśmy dla naszej prezydencji. Nie jesteśmy zaskoczeni. Znamy stanowisko Polski i wiemy, że jest bardzo zbliżone do stanowiska Szwecji. Jak już powiedziałem wcześniej, jako prezydencja musimy brać pod uwagę interesy całej Unii Europejskiej, wszystkich państw członkowskich. Wiemy, że Polska bardzo nas wspiera w obszarach bezpieczeństwa, konkurencyjności, a przede wszystkim w obszarze wspierania Ukrainy. Sądzę, że można powiedzieć, że oprócz tych 4 priorytetów mamy jeszcze piąty priorytet, o którym jeszcze nie mówiliśmy, że musimy zrobić wszystko co w naszej mocy, żeby wspierać Ukrainę gospodarczo, wojskowo, humanitarnie, a także na wszelkie inne sposoby. To jest priorytet wszystkich prezydencji. W czasie naszej szwedzkiej prezydencji postaramy się zapewnić jedność tak, by osiągnąć tyle, ile to możliwe, jeśli chodzi o wsparcie Ukrainy. Wydaje mi się także, że jesteśmy zgodni co do tego, że bezpieczeństwo jest szczególnie ważne. Mamy na uwadze wiele istotnych kwestii, jednak bezpieczeństwo jest na szczycie listy priorytetów. Większość państw członkowskich w tej chwili prowadzi dyskusję o tym, w jaki sposób możemy zapewnić bezpieczeństwo i to bezpieczeństwo nie tylko zewnętrzne, ale także wewnętrzne, jak możemy zwalczać transgraniczną przestępczość zorganizowaną, w jaki sposób możemy zapewnić bezpieczeństwo w obrębie naszych granic, bo potrzebujemy bezpieczeństwa, by być silni, a żeby być silni, musimy być zjednoczeni. I to właśnie kierowało nami podczas pierwszych miesięcy naszej prezydencji i pozostanie naszym głównym celem. Będziemy zjednoczeni tylko wtedy, jeśli będziemy umieli razem pracować, a współpraca z Polską jest przyjemnością. Cieszę się na współpracę z panem ministrem, a także z pana zespołem przez pozostałą część naszej prezydencji tutaj w Warszawie. Bardzo dziękuję za wsparcie, które państwo nam do tej pory okazali.

Zastępca Przewodniczącego Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Ambasadorze.

Otwieram dyskusję.

Czy któryś z pań i panów senatorów chciałby zabrać głos? Większość naszych kolegów pracuje zdalnie. Czy są jakieś sygnały? Również zdalnie są współpracujący z nami eksperci. Czy któryś z panów ekspertów – mamy samych panów dzisiaj – chciałby zabrać głos? Nie.

To ja pozwolę sobie odnieść się do wystąpienia pana ministra. Przyznam, że bardzo cieszę się, że pan w swoim wystąpieniu wykroczył poza priorytety prezydencji szwedzkiej i przedstawił nam politykę, jaką państwo będziecie podczas tego półrocza prezentowali w Unii Europejskiej. Z pana wystąpień wynika, że Polska będzie bardzo aktywna na arenie europejskiej. Muszę panu, Panie Ministrze, powiedzieć, że troszeczkę inaczej to wygląda, jak spotykamy się z komisarzami Unii Europejskiej bądź sprawozdawcami, szczególnie w aspekcie związanym z transformacją energetyczną. Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu miała takie spotkanie w ubiegłym roku i bardzo często słyszeliśmy zarówno z ust komisarzy, jak i sprawozdawców raportów „Fit for 55”, że niestety Polska jest mało aktywna i narzekając na zapisy, jakie zostały w tych dokumentach zamieszczone, nieuwzględniające stanowiska Polski… że wynika to z faktu, że brakuje aktywności, brakuje aktywności i być może w związku z tym zapisy, na które państwo liczyliście, w tych aktach się nie znalazły. Nawiązywał pan również do praworządności. Panie Ministrze, tak naprawdę ten problem musimy tutaj, w Polsce, rozwiązać. Rozwiązania, które proponuje rząd, nie są rozwiązaniami mieszczącymi się w standardach europejskich, wręcz przeciwnie, nie satysfakcjonującą większości społeczeństwa. W związku z tym tak naprawdę po naszej stronie jest aktywność, żeby tę sprawę uregulować, a nie, jak pan proponował, zamknięcie ust Unii Europejskiej.

Ucieszyło mnie również wystąpienie pana ambasadora i przedstawienie, w jaki sposób wygląda cały proces opiniowania aktów prawnych w parlamencie szwedzkim. U nas, Panie Ambasadorze, to znacznie gorzej wygląda. Być może stąd aktywność z naszej strony, by parlamenty narodowe głębiej uczestniczyły w procesach legislacyjnych. Ale muszę panu powiedzieć, że tak naprawdę państwo i kilka innych państw jesteście wyjątkiem w Unii Europejskiej, przeprowadzając w ten sposób procesy. Byłoby cudownie, gdybyśmy my mogli w Polsce, Panie Ministrze, też w ten sposób współpracować z rządem, żeby rzeczywiście ten głos ze strony parlamentu, a tym samym głos społeczeństwa był lepiej słyszany. Może na tym bym zakończyła.

Czy pan minister chciałby się do tego odnieść?

Bardzo proszę.

Minister do spraw Unii Europejskiej Szymon Szynkowski vel Sęk:

Dziękuję bardzo.

Pani Przewodnicząca, uważam, że nie jest dobrą praktyką, żeby prowadzić wewnętrzny spór polityczny podczas posiedzenia komisji w ramach rozpatrywania punktu, który dotyczy w istocie polityki zagranicznej państwa, więc pozwoli pani, że w tę polemikę wchodzić nie będę, mimo że opinię w tej sprawie mam zasadniczo inną niż pani przewodnicząca. Uwagę dotyczącą kwestii aktywności przekażę do ministerstwa klimatu naszym przedstawicielom rządu. Pozostałe kwestie oceniam inaczej niż pani senator, włącznie z kwestią zaangażowania i procedury w parlamentach narodowych, ale, tak jak mówię, nie chcę rozwijać tej polemiki. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos?

Dziękuję bardzo.

Punkt 3. porządku obrad: rozpatrzenie Informacji dla Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec–grudzień 2022 r. (przewodnictwo Czech w Radzie Unii Europejskiej) (druk senacki nr 925)

Jeśli chodzi o punkt trzecim, do którego chciałabym, żebyśmy teraz przeszli, chciałam poinformować członków komisji, że informacja dla Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec–grudzień podczas przewodnictwa czeskiej prezydencji zostanie rozpatrzona na posiedzeniu Senatu.

Dziękuję bardzo.

Zamykam prace komisji…

(Głos z sali: Jeszcze musimy wysłuchać wystąpienia pana ministra.)

Jeszcze musimy… Przepraszam bardzo. Przepraszam, Panie Ministrze.

Bardzo proszę.

Minister do spraw Unii Europejskiej Szymon Szynkowski vel Sęk:

Myślałem, że wobec tego jest to po prostu przesunięte, bo rzeczywiście po południu na posiedzeniu Senatu będę tę informację prezentował. Ale powiem bardzo skrótowo, Pani Przewodnicząca, ponieważ oczywiście nasza aktywność w trakcie prezydencji szwedzkiej jest kontynuacją aktywności z czasu prezydencji czeskiej. Tamten czas to również wyzwania związane z agresją rosyjską na Ukrainę, wzmacnianiem presji na Rosję, negocjacjami kolejnych pakietów sankcyjnych, wsparciem wojskowym. Niewątpliwie osiągnięciem jest przyjęcie mechanizmu MFA Plus o wartości 18 miliardów euro na 2023 r. Negocjacje w tej sprawie długo toczyły się w grudniu, bo jeszcze były wątpliwości podnoszone przez jedno z państw członkowskich. To także podejmowanie działań w zakresie ścigania zbrodni popełnianych na Ukrainie, rozwój polityki rozszerzenia Unii Europejskiej, wysiłki na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej i przyjmowanie kolejnych rozwiązań także uniezależniających państwa członkowskie od importu surowców z Rosji. Prezydencja czeska to także działania w zakresie walki z kryzysem cen energii, wzmocnienie zdolności obronnych Europy i bezpieczeństwa cyberprzestrzeni, wzmocnienie europejskiego przemysłu obronnego. Już wówczas sygnalizowaliśmy i sygnalizujemy nadal wspomniane przeze mnie kwestie dotyczące wyłączenia i specjalnego traktowania wydatków na obronność w ramach unijnych reguł fiskalnych.

Szanowni Państwo, są to działania, które poprzedzały naszą aktywność, którą ja dość szeroko opisałem w tej chwili, mówiąc o naszych działaniach w trakcie prezydencji szwedzkiej. Jeżeli coś szczególnie by państwa interesowało, to oczywiście jestem otwarty na pytania, ale nie chciałbym powielać tych samych kwestii, szanując państwa czas. Dziękuję bardzo.

Zastępca Przewodniczącego Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Bardzo proszę.

Nie widzę zgłoszeń.

(Brak nagrania)

(Koniec posiedzenia o godzinie 9 minut 36)