Z prac komisji senackich

Odbyło się posiedzenie Komisji Zdrowia, podczas którego senatorowie zapoznali się z informacją na temat działań podjętych w zakresie ochrony danych pacjentów oraz w sprawie receptomatów. Podsumowano też działania rządu w zakresie polityki zdrowotnej i osiągniętych celów zdrowotnych. Resort reprezentował wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski. Komisja przyjęła też sprawozdanie ze swojej pracy w X kadencji.

Otwierając obrady, przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera stwierdziła, że materiał Ministerstwa Zdrowia dotyczący ochrony danych pacjentów i receptomatów dotyczy przede wszystkim działań podjętych wobec lekarzy, a nie usprawnienia systemu w celu wyeliminowania zaistniałych nieprawidłowości. Zwróciła też uwagę na zaprezentowany właśnie przez NIK raport dotyczący działań rządu w czasie pandemii Covid-19. Jak zauważyła, wynika z niego, że budzą one istotne zastrzeżenia natury prawnej. Raport pokazuje, że rząd nie poradził sobie z pandemią, a środki z Funduszu Covidowego wydatkowano poza kontrolą parlamentu. Najgorsze jest jednak to, że w Polsce drastycznie wzrosła śmiertelność – o 67 tys. w 2020 r., a o 154 tys. w 2021 r. Obecną sytuację ochrony zdrowia senator  uznała za dramatyczną; świadczą o tym dane dotyczące 4 mln osób oczekujących w kolejce do specjalisty, czy pół mln czekających na operację. Dramatycznie spada też długość życia. Senator Beata Małecka-Libera przypomniała, że liczba nadmiarowych zgonów w latach 2020–22 wyniosła 250 tys.Z tą diagnozą zgodził się Marszałek Senatu RP Tomasz Grodzki, który podkreślił, że sytuacja w służbie zdrowia jest dramatyczna, szczególnie w świetle opublikowanego właśnie raportu Najwyższej Izby Kontroli.

Przedstawiając informację resortu zdrowia, wiceminister Maciej Miłkowski zapewnił że dane pacjenta są należycie chronione, zgodnie z prawem mają do nich dostęp jedynie lekarze, podobnie jak w innych zawodach zaufania publicznego. Zapewnił też, że do tych danych nie mają dostępu urzędnicy. Zgodził się, że system wymaga usprawnienia i temu m.in. służą audyty przeprowadzane w Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia i w Ministerstwie Zdrowia. Mają się one zakończyć w listopadzie 2023 r. Jeśli chodzi o receptomaty, po stwierdzonych nieprawidłowościach 2 sierpnia 2023 r. weszły w życie przepisy, które ograniczają wystawianie recept na środki odurzające i psychotropowe. Wprowadzono też dzienny limit przyjętych pacjentów (80 pacjentów na 10 godzin) i przepisanych recept nierefundowanych (300 recept nierefundowanych na 10 godzin). W ocenie resortu takie rozwiązanie pozwoli wyeliminować handel receptami i przywrócić poczucie bezpieczeństwa pacjentów, zablokowało również możliwość wystawiania recept przez podmioty handlujące receptami dla finansowego zysku, zmniejszyło skalę nielegalnego wystawiania recept. Obecnie powstaje „biała lista” podmiotów, które zostaną wyłączone z wprowadzonego limitu – POZ, AOS, szpitale posiadające aktualny kontrakt z NFZ – lista zostanie wdrożona w III dekadzie września 2023 r. Powstanie także zespół, który wypracuje zasady, jakie będą obowiązywać przy wystawianiu e-recept.

Wśród osiągnięć resortu zdrowia w zakresie polityki zdrowotnej i osiągniętych celów zdrowotnych wiceminister Maciej Miłkowski wskazał wzrost nakładów na zdrowie, który od 2019 r. wyniósł 50%, co było możliwe m.in. dzięki dobrej sytuacji gospodarczej i wzrostowi składki zdrowotnej.  Umożliwił on znaczący wzrost wynagrodzeń w ochronie zdrowia, znaczące zwiększenie liczby objętych refundacją nowych terapii, poszerzanie listy leków refundowanych. Wyraźnie zauważalny jest m.in. wzrost obejmowania refundacją wskazań onkologicznych i dotyczących chorób rzadkich. Lepiej wykorzystywany jest potencjał farmaceutów, wzmocniono też rolę diagnostów patomorfologicznych. Wprowadzono bezpłatne szczepienia ochronne HPV i przeciw rotawirusom. Wiceminister omówił także realizowane przez resort programy pilotażowe, kompleksową reformę onkologii i opieki dla pacjentów w kardiologii, reformę opieki psychiatrycznej dorosłych oraz dzieci i młodzieży. W jego ocenie 19 mld zł zobowiązań podmiotów szpitalnych nie odbiega od sytuacji we wcześniejszych latach. Jak przyznał, sytuacja się nie pogarsza, ale też i nie polepsza. W polu zainteresowania resortu jest też wzrost liczby personelu medycznego, stąd zwiększenie limitów na studiach medycznych czy ułatwienia dla lekarzy z zagranicy. Jak stwierdził, należy jednak pracować nad polepszeniem organizacji pracy.

Odnosząc się do przedstawionej informacji, senator Beata Małecka-Libera stwierdziła, „że wiceminister każe nam wierzyć, iż działania Ministerstwa Zdrowia to pasmo sukcesów, podczas gdy każdy kolejny raport obnaża miałkość działania i nieprawidłowości w ochronie zdrowia”. Opieszałość, przewlekłość, brak przejrzystych zasad gospodarowania środkami publicznymi to zdaniem przewodniczącej Komisji Zdrowia największe problemy w funkcjonowaniu polskiej ochrony zdrowia. Dotyczą one m.in. Funduszu Medycznego, o którego działalność pytała senator Ewa Matecka, a o braku efektów jego funkcjonowania mówił Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. W trakcie dyskusji wskazywano też na zbyt krótki czas dawany samorządom zawodowym na opiniowanie ustaw, potrzebę wzmocnienia kampanii społecznych propagujących szczepienia czy konieczność zmiany prezentowania danych dotyczących wzrostu nakładów na ochronę zdrowia, tak by nie odnosiły się on do PKB sprzed 2 lat. „Dlaczego ustawa o zdrowiu publicznym jest praktycznie martwa” – pytał Maciej Bogucki, ekspert ochrony zdrowia.

Podsumowując, senator Beata Małecka-Libera podkreśliła, że środki na świadczenia zdrowotne pochodzą przede wszystkim ze składek zdrowotnych, a nie z budżetu. Z tych pieniędzy finansowane są m.in. bezpłatne leki dla osób powyżej 65. roku życia, a nie jak zapewniono z dodatkowych środków. W ocenie senator nie są przez to refundowane np. leki innowacyjne, podczas gdy refunduje się lekarstwa za 3,20 zł. A przecież wsparcia wymagają nowoczesne terapie przeciwzakrzepowe, bowiem zawały, udary i wylewy są jedną z podstawowych przyczyn zgonów w naszym kraju. Jak stwierdziła, „nakłady na ochronę zdrowia w Polsce są najniższe w Unii Europejskiej, w kolejce do kardiologa czeka 220 tys. pacjentów, do neurologa 300 tys., a średni czas oczekiwania w trybie pilnym wynosi 30 dni. „Troszkę pokory” – apelowała. Według senator to, co wdrażano w programach pilotażowych, nie przełożyło się na stan zdrowotności społeczeństwa. Niemal co 6. zgonu można by uniknąć, a 53 tys. osób zmarło z powodu braku skutecznego leczenia. Gdyby dbano o zdrowie publiczne, stosowano prawidłową profilaktykę ten obraz nie byłby tak gorzki. Mijają kolejne lata, a wskaźniki się obecnie wręcz załamały – każdy podmiot działa dla siebie, a w systemie ochrony zdrowia pacjent zaginął.

Na zakończenie posiedzenia senatorowie przyjęli sprawozdanie z działalności Komisji Zdrowia w X kadencji Senatu.  W tym czasie komisja odbyła 133 posiedzenia, na których rozpatrzyła 53 ustawy, wnioskując o  odrzucenie 9 ustaw, przyjęcie bez poprawek 4  ustaw, a do 34 zaproponowała wprowadzenie poprawek. Wiele uwagi poświęcono na analizę bieżącej sytuacji w służbie zdrowia. Komisja Zdrowia zorganizowała m.in. cykl posiedzeń tematycznych i seminaryjnych dotyczących m.in. opieki onkologicznej, strategii walki z rakiem płuc, leczenia niewydolności serca czy profilaktyki nowotworowej. Intensywnie współpracowano z zespołem doradcówkomisji – lekarzy i ekonomistów specjalizujących się  w ochronie zdrowia.  Koncentrowano się wokół tematu reformy polskiego systemu ochrony zdrowia. W ramach tych prac zorganizowano m.in debaty seminaryjne, wystąpienia ekspertów i wypracowano stanowiska na temat kluczowych problemów reformy służby zdrowia, m.in. szczepień ochronnych, sytuacji pacjentów onkologicznych, realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej i pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej, dostępności do leczenia pacjentów hematoonkologicznych, opieki nad chorymi na choroby rzadkie wobec uchwalonego planu dla chorób rzadkich na przykładzie mukowiscydozy. Odbyły się też posiedzenia wyjazdowe i studyjne, w Dąbrowie Górniczej, Bielsku-Białej i we Wrocławiu.