Z prac komisji senackich

Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu zarekomenduje Izbie wprowadzenie ok. 20 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Nowela zawiera rozwiązania wspierające rozwój OZE w Polsce m.in. w kwestii klastrów energii, spółdzielni energetycznych. Senatorowie poparli poprawki do nowelizacji zaproponowane przez senackie Biuro Legislacyjne i zaakceptowane przez rząd. Miały one charakter doprecyzowujący, legislacyjny, redakcyjny oraz konstytucyjny.

Jak podkreślił przewodniczący komisji senator Stanisław Gawłowski, zmiany idą w dobrym kierunku, ale jest jeszcze wiele do zrobienia w tym zakresie. Dodał, że w jego ocenie nowelizację należy poprzeć, a jednocześnie rozpocząć prace nad opracowywaniem kolejnych usprawnień w kierunku rozwoju OZE.

Tego samego dnia komisja opowiedziała się za odrzuceniem ustawy o rewitalizacji rzeki Odry. Wniosek w tej sprawie przedstawiła senator Magdalena Kochan, poparta m.in. przez senatorów Alicję Chybicką, Jolantę Hibner, Agnieszkę Gorgoń-Komor, Stanisława Gawłowskiego. „O wyrzucenie ustawy do kosza” i przygotowanie rozwiązań, które rzeczywiście zrewitalizują rzekę apelował senator Wadim Tyszkiewicz. W ocenie senator Jadwigi Rotnickiej twórcy ustawy nie rozumieją zupełnie środowiska, dlatego „należy wyrzucić ministra, który taki gniot proponuje”. Według senator Alicji Chybickiej należy rozpocząć pracę „nad czymś, co naprawdę pozwoli polskim rzekom złapać oddech, a nie marnować pieniądze na betonozę”. Jak zaznaczyła, należy się wycofać z zabetonowywania rzek i gospodarki ściekowej w ten sposób prowadzonej. O odrzucenie ustawy apelowali samorządowcy, m.in. marszałek województwa lubuskiego Elżbieta Polak i Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich, posłanka Gabriela Lenartowicz, przedstawiciele strony  społecznej i organizacji ekologicznych. Jak podkreślano, ustawa jest bublem prawnym, nie rozwiązuje żadnych problemów, w ramach rewitalizacji, oferując jedynie zabetonowanie Odry. Oparta jest też na przedmiotowym traktowaniu przyrody i wykorzystywaniu jej przez człowieka.

Ustawy bronił wiceprezes Wód Polskich Wojciech Skowyrski, który przekonywał, że prowadzone na Odrze inwestycje nie zmierzają do „betonowania rzeki” i są prowadzone metodami naturalnymi. Jak dodał, „absolutnie nie chcemy pogłębiać rzeki”. Zwrócił uwagę, że zgodnie z badaniami na Odrze należy odbudować regulacyjne budowle historycznie nam narzucone.

Oburzenie senatorów wywołała nieobecność na posiedzeniu komisji przedstawiciela rządu. Na wniosek wicemarszałkini Gabrieli Morawskiej-Staneckiej komisja wystąpi do marszałka Senatu o skierowanie do prezesa Rady Ministrów pisma w tej sprawie. Jak podkreśliła wicemarszałkini, to podczas obrad senackich komisji toczy się merytoryczna debata o ustawach. Zdaniem senatora Stanisława Gawłowskiego obecność przedstawiciela rządu to obowiązek nie łaska.  

Marszałek województwa lubuskiego Elżbieta Polak podkreśliła, że na żadnym etapie prac nad rozpatrywaną ustawą nie konsultowano jej z samorządowcami i mieszkańcami terenów nadodrzańskich, a do konsultacji rząd zaprosił jedynie organizacje, które biorą udział w procesie inwestycyjnym. Jak mówiła, nie ma zgody „na terapię betonową z udziałem uzbrojonej policji”, która w żaden sposób nie uratuje Odry. Poinformowała, że badania wykazują m.in. 2, 3-krotne zwiększenie zasolenia Odry, obniżenie jej poziomu, bardzo wysokie stężenie siarczanów, pokazując inne wyniki niż rządowe. W ocenie marszałek Elżbiety Polak należy zwrócić uwagę przede wszystkim na przyczyny katastrofy ekologicznej. Dlatego nie można ignorować wniosków naukowców i ekspertów. Podstawowy problem  stanowią zrzuty z kopalń, które spowodowały tak wysokie zasolenie rzeki.

Alicja Pawelec z Fundacji WWF podkreślała natomiast, że zamiast specustawy powinniśmy dostać szeroko zakrojony plan działań, które przywrócą życie Odrze. Jak przypomniała, mimo licznych apeli strony społecznej projekt ustawy nie został dopuszczony do konsultacji publicznych ani opiniowania. Uniemożliwiło to wypowiedzenie się tym, którzy na katastrofie odrzańskiej ucierpieli najbardziej, czyli mieszkańcom nadodrzańskich województw. Nie dopuszczono do głosu lokalnych samorządów, organizacji pozarządowych, kół wędkarskich i innych lokalnych inicjatyw. Nie wysłuchano naukowców z czołowych polskich uczelni i instytutów od wielu lat badających ekosystem Odry. Zaznaczyła też, że realizacja inwestycji proponowanych w ustawie w ramach programu odbudowy ekosystemu Odry jest sprzeczna z wnioskami i rekomendacjami rządowego raportu z katastrofy na Odrze w 2022 r. czy celami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Planowane inwestycje stoją w sprzeczności z celami środowiskowymi Ramowej Dyrektywy Wodnej, które Polska musi osiągnąć do 2027 r. Przewidziane w ustawie nawet 3-krotne skrócenie terminu na wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji w sprawie inwestycji dla Odry stanowi poważne zagrożenie dla jakości i rzetelności procedury. Poważne zastrzeżenia budzi też planowane powołanie Inspekcji Wodnej. W opinii Fundacji WWF Polska, cała ustawa nadaje się do ponownego opracowania, z włączeniem w ten proces instytucji naukowych i strony społecznej.

Obradowała Komisja Budżetu i Finansów Publicznych, która rekomenduje Senatowi odrzucenie ustawy o Centralnej Informacji Emerytalnej. Ustawa, która wprowadza zespół rozwiązań organizacyjno-technicznych umożliwiających zainteresowanemu dostęp do informacji emerytalnej, w ocenie senatorów niewystarczająco reguluje kwestię środków pozostałych po osobach zmarłych.

Komisja opowiedziała się też za odrzuceniem ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym. Wątpliwości senatorów wzbudziło wprowadzenie przepisami tej ustawy rekomendacji Komitetu Stabilności Finansowej, dotyczących poprawy i wzmocnienia bazy kapitałowej spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK).

Na tym samym posiedzeniu komisja rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie jej bez poprawek.

Komisje: Infrastruktury i Środowiska poparły ustawę o rewitalizacji rzeki Odry i opowiedziały się za przyjęciem jej bez poprawek. Akceptacji połączonych komisji nie uzyskał wniosek senator Alicji Chybickiej o odrzucenie ustawy w całości. Podczas posiedzenia ustawę przedstawił Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, pełnomocnik rządu ds. gospodarki wodą oraz inwestycji w gospodarce morskiej i wodnej Marek Gróbarczyk. Jak wskazał, zawiera ona 3 komponenty: inwestycje, ułatwienia inwestycyjne i obszar kontrolno-sankcyjny.

W trakcie dyskusji ustawę krytycznie oceniła senator Alicja Chybicka, która protestowała przeciwko betonowaniu rzeki. Senator Władysław Komarnicki, konstatując, że rząd przyznał, iż zrzuty z kopalni przyczyniły się do katastrofy ekologicznej Odry, pytał o ich zakończenie. Senator Alicja Zając interesowała się natomiast kompetencjami powoływanej ustawą Inspekcji Wodnej i jej relacjami z Inspekcją Ochrony Środowiska. Senator Jadwiga Rotnicka, definiując rewitalizację jako przywracanie do życia i dobrego stanu, wskazywała, że nie służą temu rozwiązania zaproponowane w ustawie. Ustawy bronił wiceprezes Wód Polskich Wojciech Skowyrski. Nie zgodził się z opiniami o betonowaniu i prostowaniu Odry. Według niego ustawa realizuje względy społeczne i gospodarcze, spowoduje też, że Odra będzie bezpieczna. Chodzi przede wszystkim o zwiększenie retencji i pozwolenie rzece oddychać, by ją uzdrowić.

Uwzględnione w ustawie o rewitalizacji Odry inwestycje mają dotyczyć obszaru środowiska i działań przeciwpowodziowych, przeciwsuszowych i związanych z oczyszczaniem ścieków. Wskazano na konieczność budowy, rozbudowy bądź modernizacji 123 oczyszczalni ścieków i wykonania 259 zadań związanych z modernizacją lub budową nowej sieci kanalizacyjnej, finansowanych z programów unijnych. Ustawa zakłada też ułatwienia w realizacji inwestycji: przyspieszenie wydawania decyzji i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Dla inwestycji na Odrze będzie można stosować przepisy specustawy przeciwpowodziowej, która skraca terminy na uzyskanie m.in. pozwolenia na budowę. Ustawa powołuje Inspekcję Wodną, która będzie miała uprawnienia do czopowania nielegalnych przepustów, doraźnych kontroli, zawieszania pozwoleń wodnoprawnych, jeśli dany podmiot nie będzie spełniał warunków w nich określonych. Łamiących przepisy czekają też wyższe kary. Za wykroczenia związane z gospodarką wodną grzywny wzrosną z 500 zł do 1 tys.–7,5 tys. zł. Wprowadzone zostaną też kary administracyjne w wysokości od 5 tys. do 1 mln zł za zaniedbania dotyczące gospodarki wodnej, które zagrażają życiu lub zdrowiu ludzi i bezpieczeństwu środowiska. W ciągu 1,5 roku od wejścia w życie specustawy nastąpi dodatkowy przegląd pozwoleń wodnoprawnych i zintegrowanych na wprowadzanie ścieków do wód. Będzie można też cofnąć lub ograniczyć pozwolenie wodnoprawne bez odszkodowania, gdy dalsze korzystanie z wód na warunkach ustalonych w pozwoleniu zagraża życiu lub zdrowiu ludzkiemu bądź może wyrządzić poważne szkody w środowisku. Duże zakłady przemysłowe, w tym kopalnie, będą zobowiązane do przeprowadzenia niezbędnych inwestycji ograniczających zrzut zasolonej wody.

Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą pozytywnie zaopiniowała projekt budżetu Kancelarii Senatu na rok 2024 w części dotyczącej opieki nad Polonią i Polakami za granicą.

Komisja zapoznała się również z informacją na temat sytuacji Polonii w Afryce, Azji oraz w krajach Bliskiego Wschodu, a także wyzwaniami w tym zakresie dla polityki państwa.

Projekt budżetu w części 75/195 obejmującej opiekę Senatu nad Polonią i Polakami za granicą przedstawiła zastępczymi szefa Kancelarii Senatu Karolina Zioło-Pużuk. Poinformowała, że podobnie jak w poprzednich latach zaplanowano na ten cel kwotę 10 mln zł, ponieważ Senat nie jest jedyną instytucją sprawującą opiekę nad Polonią.

Senator Paweł Arndt zapytał, czy na etapie projektowania budżetu brano pod uwagę możliwość, że w przyszłym roku to Senat, jak przez wiele lat w przeszłości, byłby głównym dysponentem środków budżetowych przeznaczonych na opiekę nad Polonią. W odpowiedzi wiceminister Karolina Zioło-Pużuk wyjaśniła, że to by wymagało zmiany w przepisach, dlatego na etapie projektowania budżetu nie brano takiej możliwości pod uwagę.

O sytuacji Polonii w Afryce, Azji oraz w krajach Bliskiego Wschodu, a także wyzwaniach w tym zakresie dla polityki państwa opowiadał wiceminister spraw zagranicznych Paweł Jabłoński. Według szacunków MSZ obecnie łącznie we wszystkich tych regionach żyje ok. 115 tys. Polaków. Ze względu na duże rozproszenie i luźne związki historyczne Polacy nie stanowią licznych ani wpływowych grup w poszczególnych krajach tych części świata. Najliczniejszą grupę, zwłaszcza w Afryce i na Bliskim Wschodzie, stanowią osoby, które zawarły małżeństwo mieszane. Sytuacja ta ma miejsce w szczególności w krajach afrykańskich, które po okresie kolonializmu uzyskały niepodległość i utrzymywały intensywne kontakty z Polską w okresie lat 60. i 70., takich jak Algieria czy Tunezja. Kraje Afryki i Bliskiego Wschodu nie są obecnie celem masowej migracji Polaków.

Za to coraz częściej celem migracji zarobkowej Polaków są rozwijające się kraje Azji i Bliskiego Wschodu. W okresie ostatnich 20 lat szybko rozwijające się kraje azjatyckie i Bliskiego Wschodu (np. Zjednoczone Emiraty Arabskie, Katar, Singapur, Chiny) doświadczyły sporego napływu migracji z różnych krajów świata, w tym z Polski. Grupę Polaków w tych krajach stanowią osoby młode, dysponujące wykształceniem i specjalistyczną wiedzą. Szacuje się, że obecnie może to być nawet ponad 10 tys. osób. Te osoby najczęściej nie są zainteresowane tworzeniem struktur polonijnych czy integracją w ramach istniejących organizacji.

Państwa Afryki, Azji oraz Bliskiego Wschodu nie były historycznie celem masowych migracji Polaków. Z wyjątkiem wojennego epizodu uchodźców ewakuowanych w 1942 r. z ZSRR wraz z Armią Andersa. Stąd duża liczba grobów i miejsc pamięci w miejscach takich jak Iran, Palestyna, Indie oraz dawna Brytyjska Afryka Wschodnia. Grupa ta dała po drugiej wojnie światowej początek – szczątkowej dziś – Polonii w krajach takich jak Kenia, Uganda czy Tanzania i innych. Krajem, w którym duża społeczność polonijna, wywodząca się z tego okresu migracji, przetrwała, jest Republika Południowej Afryki (10 tys. osób).

W niemal wszystkich krajach Afryki, Azji oraz Bliskiego Wschodu w ramach pracy misyjnej Kościoła katolickiego pracują liczni polscy duchowni. Kierują parafiami, prowadzą szkoły, domy dziecka lub realizują szeroko pojętą działalność edukacyjną i organizują pomoc medyczną. Stanowią specyficzną polską grupę zawodową. Ich liczbę szacuje się na ok. 1000 osób. Polscy duchowni często organizują lub aktywnie uczestniczą w spotkaniach polonijnych. Polscy księża oraz działające na miejscu wspólnoty zakonne są cennymi partnerami dla polskich placówek dyplomatyczno-konsularnych w zakresie organizowania życia polonijnego i podejmowania inicjatyw za rzecz popularyzacji języka polskiego, szerzenia wiedzy o Polsce i jej historii.

Przedstawiając wyzwania i cele polityki państwa w tych krajach, wiceminister Jabłoński wymienił opiekę nad polskimi cmentarzami i miejscami pamięci. Szacuje się, że w krajach Afryki i Azji znajduje się łącznie ponad sto cmentarzy i miejsc upamiętniających Polaków. Liczba polskich grobów na tym obszarze wynosi ponad 8 tys. Dotarcie i utrzymanie w należytym porządku do tych miejsc jest kolejnym wyzwaniem dla instytucji państwowych. Liczne społeczności polonijne, które na skutek działań wojennych podczas II wojny światowej znajdowały schronienie w krajach Azji i Afryki, znikły lub zmniejszyły się na skutek dalszych migracji lub procesów asymilacji. Polska obecność w krajach Afryki Wschodniej (Uganda, Kenia, Tanzania) rozpoznawalna jest obecnie jedynie po polskich nagrobkach na cmentarzach. Z powodu braku miejscowej społeczności polonijnej pamięć o historii pochowanych osób słabnie, a utrzymanie tych miejsc staje się domeną państwa polskiego. MSZ, w ramach działalności placówek dyplomatyczno-konsularnych, podejmuje działania sygnalizujące oraz zabezpieczające.

Innym istotnym wyzwaniem jest zapewnienie dostępu do nauczania języka polskiego. Polacy i ludność polskiego pochodzenia zamieszkujący kraje Afryki, Azji oraz Bliskiego Wschodu spotykają się często z problemem braku dostępu do nauczania języka polskiego. A znajomość języka polskiego w drugim i kolejnych pokoleniach zazwyczaj jest relatywnie słaba. Tymczasem znajomość języka polskiego jest podstawowym elementem utrzymania polskiej tożsamości. Zgodnie z danymi Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą na kontynentach afrykańskim i azjatyckim działają tylko pojedyncze szkoły polskie (dawne szkolne punkty konsultacyjne) w krajach takich jak: Chiny, Izrael, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Egipt, Maroko, Republika Południowej Afryki i Tunezja. Liczba ta wydaje się niewystarczająca, aby dotrzeć do rozproszonych społeczności polskich w wielu rozległych krajach. Sytuacji nie poprawia również brak oddolnych polonijnych inicjatyw edukacyjnych, które nie występują z powodu niskiego stopnia zorganizowania nielicznej Polonii. MSZ wychodzi naprzeciw tym potrzebom, wspierając w ramach funduszu polonijnego inicjatywy na rzecz organizacji nauki języka polskiego.

Ponadto MSZ udziela wparcia w powrotach do Polski Polakom, którzy decydują się na powrót do ojczyzny. Osoby, które w celach zarobkowych wyjechały do rozwijających się krajów Azji, mają potencjał stworzenia stabilnych struktur polonijnych. Wydaje się jednak, iż z powodu odmienności kulturowej, jak również mniej licznej migracji i trudniejszej komunikacji z Polską nie powstaną tam społeczności polonijne porównywalne z analogicznymi w krajach Europy Zachodniej. W przypadku zmiany koniunktury gospodarczej możliwy jest powrót pracujących tam osób do Polski lub do krajów Unii Europejskiej. Sprzyja temu również deklarowany krótki okres pobytu w krajach Azji oraz niski potencjał do asymilacji.

Dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jan Badowski poinformował, że KPRM wspiera finansowo kilka polonijnych organizacji w RPA, Maroku i Egipcie. W bieżącym roku dzięki wsparciu finansowemu KPRM remontowany jest Dom Polski w Tanzanii. W Azji wspierane są polskie organizacje w takich krajach jak Kazachstan, Uzbekistan i Kirgistan, reprezentujące potomków polskich zesłańców, a także organizacje środowiska polonijnego na Kaukazie i w Turcji.

Komisja Obrony Narodowej zarekomenduje Izbie 4 poprawki technicznolegislacyjne i doprecyzowujące do ustawy o zmianie ustawy o Agencji Mienia Wojskowego oraz niektórych innych ustaw. Zmiany zaproponowało senackie biuro legislacyjne.

Nowelizacja, jak wyjaśnił wiceminister obrony narodowej Michał Wiśniewski, umożliwi Agencji Mienia Wojskowego (AMW) efektywniejsze wykonywanie zadań związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa. Pozwoli na zakup przez sprzętu wojskowego i usług z przeznaczeniem na wyposażenie Sił Zbrojnych RP i realizację inwestycji na terenach wojskowych. AMW będzie mogła prowadzić inwestycje na terenach wojskowych, partycypować w kosztach budowanych lokali mieszkalnych, co pozwoli jej na pozyskiwanie mieszkań dla żołnierzy zawodowych. Nowelizacja rozszerza ponadto katalog osób, które będą uprawione do odpłatnego zakwaterowania w internatach albo kwaterach internatowych. Nowela ma także uatrakcyjnić zasady pełnienia zawodowej służby wojskowej, a w konsekwencji – zwiększyć liczebność polskiej armii.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu dyskutowały o szansach i zagrożeniach związanych z rozwojem w Polsce morskiej energetyki wiatrowej. Senatorowie zapoznali się z raportami ekspertów na temat wdrażania w naszym kraju projektów off-shore, problemów finansowych inwestycji morskich elektrowni wiatrowych oraz udziału polskich firm w łańcuchu dostaw inwestycyjnych.

Przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senator Kazimierz Kleina podkreślił, że rozwój energetyki wiatrowej jest jednym z celów przemiany energetycznej naszego kraju. W jego ocenie przez wiele lat udało się w Polsce wiele zrobić dla wdrażania farm wiatrowych na morzu. „Jesteśmy o krok od rozpoczęcia tych wielkich inwestycji na morzu, ale także na lądzie, bo inwestycje związane z tym obszarem to nie jest tylko budowa farm wiatrowych na morzu, ale także budowa całej wielkiej infrastruktury na lądzie, także związane z przesyłem energii, z różnymi stacjami, przetwornicami” – powiedział senator Kleina. Zaznaczył, że w ostatnich latach zostały przyjęte ustawy, odpowiednie przepisy, który ten rynek regulują i mówią o wsparciu i pomocy państwa wszędzie tam, gdzie ta pomoc jest potrzebna. „Senat stara się wspierać i administrację rządową, w tym zakresie, ale także wszystkich zainteresowanych przedsiębiorców” – podkreślił.

Eksperci zwracali uwagę na szanse, jakie niosą ze sobą inwestycje w morskie farmy wiatrowe, ale także na zagrożenia, jakie napotykają te inwestycje. Mówili o konieczności uproszczenia procedur prawnych związanych z off-shore, problemach dotyczących finansowania inwestycji po stronie polskich partnerów deweloperów, budujących morskie farmy wiatrowe. Podkreślali, że konieczny jest rozwój zaplecza logistycznego dla farm na morzu – chodzi m.in. o porty morskie, statki oraz o odpowiednią liczbę pracowników. Należy także zapewnić odbiór energii z morskich farm wiatrowych oraz odpowiednie otoczenie administracyjne dla ich funkcjonowania.

Przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu senator Stanisław Gawłowski podsumowując debatę powiedział, że energia ze źródeł odnawialnych, w tym z morskich farm wiatrowych, jest przyszłością polskiej energetyki. „To jest nasz narodowy interes, nasze bezpieczeństwo energetyczne i w tej sprawie niestety nie mamy już czasu na ewolucję, musimy dokonywać procesów rewolucyjnie” – ocenił senator Gawłowski. Jego zdaniem rząd powinien podjąć konkretne działania na rzecz wspierania budowy elektrowni wiatrowych na morzu oraz rozbudowy niezbędnej infrastruktury na lądzie. Przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej zapewnił, że Senat będzie wprowadzać do odpowiednich ustaw niezbędne poprawki, żeby zabezpieczyć pieniądze pod potrzebne inwestycyjne off–shore. „Nie mam też najmniejszej wątpliwości, że bez bezpieczeństwa energetycznego nie da się mówić w ogóle dzisiaj o bezpieczeństwie Polski” – podsumował senator Gawłowski.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zapoznała się z roczną informacją Prokuratora Generalnego o łącznej liczbie osób, wobec których został skierowany wniosek o zarządzenie kontroli i utrwalania rozmów lub wniosek o zarządzenie kontroli operacyjnej.

Z dokumentu wynika, że w 2022 r. wszystkie uprawnione organy skierowały łącznie wobec 6381 osób wnioski o zarządzenie kontroli i utrwalanie rozmów lub wnioski o zarządzenie kontroli operacyjnej. Sądy zarządziły kontrolę i utrwalanie rozmów lub kontrolę operacyjną wobec 6214 osób, odmówiły tego wobec 38 osób, a 129 wniosków o kontrolę operacyjną nie uzyskały zgody prokuratora.

Najwięcej wniosków o  kontrolę operacyjną skierowały: Policja (wobec 5538 osób), Straż Graniczna (211 osób) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (193 osób)i Centralne Biuro Antykorupcyjne (184).  Pytani o te  liczby przedstawiciele Prokuratora Generalnego wskazali, że w przypadku wniosków kierowanych przez Policję, sądy zarządziły kontrolę operacyjną wobec 5407 osób,  a dowody na popełnienie przestępstwa uzyskano w 1038 przypadkach. Przedstawiciele PG nie odpowiedzieli jednoznacznie na pytanie Wicemarszałkini Senatu RP Gabrieli Morawskiej-Staneckiej, czy sądy, wyrażając zgodę na kontrolę operacyjną, miały świadomość, że będzie ona prowadzona programem Pegasus. Ograniczyli się jedynie do wymienienia dopuszczalnych metod kontroli operacyjnej, takich jak podsłuch czy kontrola korespondencji.

Komisja rozpatrzyła także informację Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat kontroli operacyjnej stosowanej przez Policję, Biuro Nadzoru Wewnętrznego i Służbę Ochrony Państwa. Wynika z niej, że w 2022 roku organy Policji uprawnione do wnioskowania o kontrolę operacyjną zarejestrowały 9781wniosków i zarządzeń o zastosowanie kontroli operacyjnej. Wnioskowała o kontrolę operacyjną wobec 5538 osób, z czego wobec 118 osób wnioski o kontrole operacyjną nie uzyskały zgody prokuratora a wobec 13 osób sądy odmówiły zarządzenia kontroli operacyjnej. Sądy zarządziły kontrolę operacyjną wobec 5407 osób. Resort podkreślił w informacji, że kontrola operacyjna jest stosowana tylko w przypadku najpoważniejszych przestępstw, gdy inne środki okazały się bezskuteczne albo byłyby nieprzydatne. Chodzi między innymi o przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu, życiu i zdrowiu, przeciwko działalności organów państwa oraz przestępstwa przeciwko wolności.

Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu zdecydowała o wprowadzeniu 3  poprawek do ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z pierwszą z nich przez pierwszy rok obowiązywania nowych rozwiązań, czyli do końca 2025 roku, będą funkcjonowały dwa systemy zbierania opakowań równoległe – obecny i wprowadzony przez tę nowelizację. Ma to ułatwić sprawne wprowadzenie zmian i wyeliminować dowolność interpretacji przepisów  przez urzędników. Druga poprawka likwiduje VAT w systemie kaucyjnym. Zgodnie z trzecią cel dotyczący poziomu odzyskiwania odpadów przez selektywną zbiórkę ma być taki sam jak wymaga tego dyrektywa unijna, a nie wyższy jak było zapisane w ustawie.

Nowelizacja wprowadza w Polsce system kaucyjny, który zobowiązuje sklepy o powierzchni powyżej 200 m² do odbioru pustych opakowań. Ma to zwiększyć poziom selektywnego zbierania, a w efekcie – recyklingu odpadów opakowaniowych i zmniejszyć zaśmiecenie środowiska. Ustawa wdraża unijną dyrektywę w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej odrzuciła ustawę o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. Senatorowie nie zgodzili się na proponowane zmiany wskazując, że nie były one wcześniej poddane konsultacją. Sprawozdawcą komisji został przewodniczący komisji senator Zygmunt Frankiewicz.

Celem ustawy jest rozszerzenie grypy organizacji, które mogą wyznaczać przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego o organizacje zrzeszające wszystkie kategorie jednostek samorządu terytorialnego bądź organizacji reprezentujących samorządowe organizacje o charakterze regionalnym. Dzięki temu zwiększona zostanie też liczba przedstawicieli strony rządowej w tej komisji, tak aby reprezentacja przedstawicieli obu stron była jednakowa. Nowelizacja wprowadza ponadto zmiany w sposobie wyznaczania kandydatów na członków i kandydatów na zastępców członków Komitetu Regionów Unii Europejskiej.

Komisja wysłuchała także sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2022 roku.

Komisje: Nauki, Edukacji i Sportu oraz Infrastruktury rozpatrzyły ustawę o inwestycjach w zakresie budowy strzelnic realizowanych przez uczelnie i wniosą o jej odrzucenie.

Ustawa, uchwalona z inicjatywy poselskiej, określa zasady, warunki i tryb przygotowania oraz realizacji inwestycji w zakresie budowy strzelnic i innych inwestycji kształtujących postawy patriotyczne. Proces inwestycyjny miałby być uproszczony, tak by inwestor (uczelnia) mógł go przeprowadzić w możliwie najkrótszym terminie, z uwzględnieniem interesu jednostki i określonego w ustawie interesu publicznego. Decyzję o zezwoleniu na budowę strzelnicy wyda wojewoda i będzie ona wiążąca dla organów sporządzających miejscowe plany zagospodarowania.

Obecni na posiedzeniu przedstawiciele uczelni wyższych podkreślali, że nie konsultowano z nimi tej specustawy. Senatorowie podczas dyskusji wyrażali negatywne opinie o ustawie. Wniosek o jej odrzucenie zgłosił senator Bogdan Zdrojewski.

Komisja Kultury i Środków Przekazu rozpatrzyła 3 ustawy. Postanowiła zarekomendować Senatowi odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wniosek w tej sprawie zgłosił senator Jerzy Fedorowicz, uznając nowelizację za „bubel prawny, który ma pomóc rozszabrować nasze dziedzictwo archeologiczne”. Zdaniem senatora Jana Marii Jackowskiego kwestie związane z amatorskimi poszukiwaniami archeologicznymi powinny regulować restrykcyjne przepisy, np. na wzór greckich uregulowań, o których mówił senator Aleksander Pociej. Podczas posiedzenia nowelizację, uchwaloną przez Sejm na podstawie projektu poselskiego, omówił poseł Jarosław Sachajko. W jego ocenie nowela zapewni lepszą kontrolę nad poszukiwaniami amatorskimi i pozwoli zgromadzić większą wiedzę na temat pozyskiwanych w ten sposób zabytków ruchomych. Życzliwe stanowisko resortu kultury wobec ustawy zaprezentował Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin. Według niego reguluje ona coraz szersze zjawisko społeczne, jakim jest amatorskie poszukiwanie zabytków. Różne szacunki wskazują na zainteresowanie takimi poszukiwaniami od 30 do 250 tys. osób. Za walor nowelizacji uznał ograniczenie szarej strefy.

O odrzucenie ustawy apelowali przedstawiciele środowiska archeologów. Jak przekonywał prof. Przemysław Urbańczyk z Instytutu Archeologii Polskiej Akademii Nauk, nowelizacja zagraża naszemu dziedzictwu archeologicznemu. Zwolnienie amatorów poszukiwań z restrykcyjnych wymogów, które obowiązują zawodowych archeologów, porównał do uprawomocnienia lekarzy amatorów. O odrzucenie ustawy apelowała też Rada Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego.

Komisja kultury poparła natomiast ustawę o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, która umożliwi instytucjonalne i finansowe wsparcie państwa dla podmiotów dysponujących polskim dziedzictwem kulturowym zgromadzonym za granicą – Biblioteki Polskiej w Paryżu i Muzeum Polskiego w Rapperswilu w Szwajcarii. Wniosek w tej sprawie zgłosiła senator Barbara Zdrojewska mimo wątpliwości związanych z powołaniem kolejnych instytucji i prawnym skomplikowaniem materii ustawowej. Rekomendując ustawę, wiceminister kultury Jarosław Sellin zaznaczył, że tworzy ona instrument, który umożliwi wzięcie pod opiekę ważnych instytucji kultury funkcjonujących poza Polską, które od lat sygnalizowały potrzebę wsparcia przez polskie państwo.

Senatorowie poparli też ustawę o ustanowieniu Narodowego Dnia Polskich Dzieci Wojny. Przewiduje ona ustanowienie tego święta 10 września w hołdzie polskim dzieciom wojny, które „mimo traumy, jakiej doświadczyły za przyczyną hekatomby II wojny światowej, zbrodniczych działań okupantów niemieckich i sowieckich, potrafiły dźwigać ze zgliszcz naszą wspólną Ojczyznę, oraz w dowód respektu i wdzięczności za ich wysiłek”. 

Komisja Kultury i Środków Przekazu zajęła się także sytuacją teatrów muzycznych i operowych. Obecni na posiedzeniu komisji dyrektorzy teatrów zwracali uwagę na problemy, jakie napotykają w bieżącej działalności. Wskazywali na problemy z zatrudnianiem pracowników technicznych - brakuje bowiem szkół rzemieślniczych, kształcących charakteryzatorów, perukarzy czy techników sceny. Zwracali także uwagę na dysproporcje w zarobkach w teatrze i na wolnym rynku, czy w filmie. Podkreślali rosnące koszty prowadzenia teatrów, między innymi z powodu drożejącego prądu i objęcia scen koniecznością oszczędzania energii, które są niemożliwe do wygenerowania przy prowadzeniu bieżącej działalności. Wskazywali także na problem wieku emerytalnego zawodowych tancerzy klasycznych i braku możliwości uzyskania przez nich praw emerytalnych przez przed 60. i 65. rokiem życia odpowiednio dla kobiet i mężczyzn. Dyrektor Opery na Zamku w Szczecinie Jacek Jekiel zwrócił uwagę, że jest to jedyny zawód w Polsce, o którym wiadomo, że jest niemożliwe jego wykonywanie do momentu osiągnięcia praw emerytalnych. „Nasi tancerze milczą, oni nie przyjdą pod Sejm, nie zrobią pikiety, ale to jest gorsząca niesprawiedliwość” – mówił, wskazując, że do 2009 roku tancerze mogli przechodzić na emeryturę w wieku 40 lat (kobiety) i 45 lat (mężczyźni).

Obecna na posiedzeniu wiceminister kultury Wanda Zwinogrodzka powiedziała, że resort zdaje sobie sprawę z tych problemów. Odpowiedni departament pracuje nad odtworzeniem klas, kształcących techników teatralnych. Ministerstwo prowadziło też rozmowy z Urzędem Regulacji Energetyki, by każdą placówkę teatralną traktowało indywidualnie przy ewentualnych karach za przekroczenie założonego zużycia energii. Podkreśliła, że jest jej także znany problem emerytur tancerzy klasycznych, ministerstwo przygotowało projekt nowelizacji, regulujący tę kwestię na nowo, nie została ona jednak uwzględniona w pracach legislacyjnych. Zaapelowała do Senatu, by wniósł swoją inicjatywę w tej sprawie.

Wicemarszałek Bogdan Borusewicz powiedział w dyskusji, że Senat mógłby przygotować nowelizację dotyczącą emerytur tancerzy klasycznych. Podkreślił, że oczekuje natomiast większej inicjatywy ministerstwa kultury w zakresie odtwarzania szkolnictwa rzemiosła artystycznego. Senator Jerzy Fedorowicz opowiedział się za utworzeniem „szkoły rzemiosł”, kształcących kadry dla teatrów. Podkreślił, że jako dyrektor teatru sam borykał się z problemami, o których mówili przed komisją dyrektorzy teatrów. Senator Grzegorz Czelej ocenił, że młodych ludzi do zawodów technicznych w teatrach mogą przyciągnąć jedynie większe zarobki.

Przewodnicząca Komisji, senator Barbara Zdrojewska zwróciła się do minister Zwinogrodzkiej o przekazanie komisji informacji na podstawie których komisja mogłaby przygotować nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych, uwzględniającą tancerzy baletowych. 

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu zdecydowała o przyjęciu bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz niektórych innych ustaw. Wniosek w tej sprawie zgłosił senator Bogdan Zdrojewski. Nowela zastępuje w nowelizowanej ustawie słowo: „paraolimpijski” określeniem: „paralimpijski”, w tym w nazwie: „Polski Komitet Paralimpijski”.

Senatorowie odrzucili natomiast ustawę o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw, która m.in. wprowadza zakaz sprzedaży napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny, czyli tzw. energetyków, osobom do 18. roku życia w placówkach oświatowych i automatach. Reguluje też zasady prowadzenia przez ministra sportu ewidencji „Sportowe talenty”. Dane uczniów będą udostępniane klubom sportowym, związkom sportowym oraz polskiemu związkowi sportowemu, po zgłoszeniu przez te podmioty zainteresowania wynikiem uzyskanym przez ucznia z testów sprawnościowych.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych będzie rekomendowała Senatowi wprowadzenie 13 poprawek do   ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku. Sprawozdawcą ustawy na posiedzeniu Senatu będzie senator Leszek Czarnobaj.Senator Czarnobaj przejął poprawki zgłaszane przez senackie Biuro Legislacyjne, a także zaproponowane przez organizacje związane z rynkiem kapitałowym. Strona rządowa zaakceptowała wszystkie poprawki. Poprawki Biura Legislacyjnego mają  głównie charakter legislacyjny, redakcyjny i porządkujący. Komisja Nadzoru Finansowego zgłosiła poprawkę, która umożliwia wymianę informacji z nadzorami na europejskim rynku finansowym. Inna poprawka, zaproponowana przez Związek Banków Polskich, ma wyjaśnić kwestię skutków wzięcia wakacji kredytowych w przypadku kredytów o czasowo stałej stopie procentowej. ZBP wskazywał, że obecnie nie wiadomo, czy wzięcie wakacji oznacza konieczność wydłużenia okresu obowiązywania stałej stopy procentowej, czy też można będzie skorzystać z niższego oprocentowania. Kolejną poprawkę złożyła Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami. Umożliwia  ona  łączenie funduszy zamkniętych niepublicznych o niedostosowanej strukturze portfela z takimi o dostosowanej strukturze w celu uniknięcia ich likwidacji.

Ustawa zmienia kilkadziesiąt ustaw dotyczących rynku finansowego. M.in. rozszerza i wzmacnia kompetencje nadzorcze Komisji Nadzoru Finansowego oraz nadaje jej dodatkowe uprawnienia w zakresie nakładania kar pieniężnych na podmioty nadzorowane i podnosi maksymalne wymiary kar. Ustawa rozszerza obowiązek informowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego przez bank o działaniach dotyczących planu naprawy. Zawiera regulacje dotyczące outsourcingu i podoutsourcingu bankowego, a także przepisy umożliwiające łączenia wszystkich funduszy inwestycyjnych zamkniętych.

W zakresie ochrony klientów instytucji finansowych zostanie m.in. ograniczona możliwość: oferowania obligacji korporacyjnych wśród klientów detalicznych poza rynkiem regulowanym, alternatywnym systemem obrotu oraz platformami finansowania społecznościowego przez wprowadzenie minimalnej wartości nominalnej takich obligacji (min. 40 tys. euro lub równowartość tej kwoty wyrażona w walucie polskiej), a także wprowadzony zostanie obowiązek sprzedaży obligacji klientom detalicznym wyłącznie za pośrednictwem firm inwestycyjnych.

Komisja rozpatrzyła także nowelizację ustawy budżetowej na 2023 r.  i zaproponowała wprowadzenie do niej 2 poprawek. Poprawki zgłosił przewodniczący komisji senator Kazimierz Kleina. Pierwsza poprawka dotyczy podniesienia świadczenia 500 plus na 800 plus na dziecko od 1 czerwca br., a druga  przekazania 10 mln zł na wydatki majątkowe urzędów morskich. Senator zaproponował, by na 800 plus przesunąć pieniądze z tworzonej w nowelizacji rezerwy celowej na kwotę 16 mld zł. Podkreślił, że koszt tej podwyżki to 12,5 mld zł. Wcześniej senator Kleina dopytywał się na co konkretnie jest przeznaczona ta rezerwa celowa. Wiceminister finansów Sebastian Skuza podkreślił, że jest to rezerwa związana ze skutkami prowadzonej wojny na Ukrainie. M.in. ponad 7 mld. zł przeznaczonych jest na pomoc dla polskich rolników, a 8 mld zł na wydatki związane z obronnością. Wskazywał, że wydatki te mają związek z przyjętymi już aktami prawnymi. Również 10 mln zł na wydatki urzędów morskich senator Kleina zaproponował przesunąć z tej rezerwy. Podkreślił, że pieniądze te miałyby zostać przeznaczone głównie na pogłębianie małych portów morskich. Senator zaapelował ponadto do ministra finansów o wzrost finansowania policji w miejscowościach turystycznych.

„Mamy poprawić coś, czego w moim przekonaniu poprawić się nie da” – powiedział podczas obrad komisji senator Paweł Arndt. Dodał, że „budżet jest nieprzejrzysty”. Przewodniczący komisji dopytywał m.in. o to, czy nowelizacja uwzględnia wnioski Najwyższej Izby Kontroli dotyczące budżetu państwa, w tym włączenie funduszy celowych do budżetu państwa.

Ustawa zwiększa limit wydatków państwa w tym roku do nie więcej niż 693,4 mld zł (wcześniej było to 672,5 mld zł), dochody budżetu zostały zwiększone do 601,4 mld zł (poprzednio było to 604,5 mld zł), zaś deficyt budżetu państwa został ustalony na maksymalnie 92 mld zł (poprzednio - 68 mld zł).

Zmiana planu finansowego wynika m.in. z aktualizacji założeń makroekonomicznych. Zgodnie z obecną prognozą, PKB w tym roku ma realnie wzrosnąć o 0,9 proc. (1,7 proc. planowane było pierwotnie), zaś inflacja średniorocznie ma wynieść 12 proc. (było 9,8 proc.).

Komisja bez poprawek zaproponuje przyjęcie nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (tzw. ustawy okołobudżetowej) oraz niektórych innych ustaw.

Komisja Budżetu na wniosek senatora Leszka Czarnobaja będzie rekomendowała Senatowi odrzucenie nowelizacji ustawy o finansach publicznych zmieniającej satbilizującą regułę finansową.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Infrastruktury będą proponowały Senatowi przyjęcie bez poprawek  ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych.

Ustawa dotyczy ułatwienia nabywania przez gminy nieruchomości zajętych pod drogi, które pozostają w ich władaniu od co najmniej 20 lat, ale nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, a są drogami ogólnodostępnymi o utwardzonej powierzchni, po których odbywa się ruch pojazdów i pieszych. Drogi te stanowią uzupełnienie sieci tras służących miejscowym potrzebom i funkcjonalnie zbliżone są do dróg publicznych, z którymi są połączone. Występujące problemy związane  są z brakiem uregulowania stanu prawnego niektórych dróg i dotyczą szczególnie terenów górskich i podgórskich.

Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności będzie rekomendować Senatowi przyjęcie z poprawkami pięciu aktów: ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw; ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw; ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw; ustawy o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego; ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw; ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw.

Komisja gospodarki opowiedziała się za wprowadzeniem 12 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Sprawozdawcą będzie senator Maria Koc.

Wiceminister Piotr Dziadzio z Ministerstwa Klimatu i Środowiska wyjaśnił, że nowela ma na celu ochronę polskich rodzin, JST oraz mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw przed skutkami wojny energetycznej oraz zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w kraju. Celowi temu służyć ma zwiększenie podstawowych limitów zużycia energii objętych zamrożeniem cen na poziomie z roku 2022 do 3 MWh dla ogółu gospodarstw domowych, do 3,6 MWh dla gospodarstw domowych z osobami niepełnosprawnymi oraz do 4 MWh dla gospodarstw domowych rolników oraz rodzin posiadających Kartę Dużej Rodziny. Ponadto w noweli obniża się maksymalną cenę energii elektrycznej w IV kwartale 2023 r. z 785 zł/MWh do 693 zł/MWh. dla tzw. podmiotów wrażliwych (m.in.: małych i średnich przedsiębiorców, zakładów opieki zdrowotnej, noclegowni, żłobków, ochotniczych straży pożarnych, wspólnot mieszkaniowych) od 1 października 2023 r. Według założeń, nowela nie będzie mieć negatywnych skutków finansowych dla budżetu państwa ani budżetów jednostek samorządu terytorialnego, a źródłami jej finansowania będą środki z Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, zasilanego wpłatami od nadmiarowych dochodów osiągniętych w roku podatkowym 2022 przez przedsiębiorców należących do sektora węgla i koksu. Nowela określa zasady obliczania 33-procentowej składki solidarnościowej na Fundusz Wypłaty od nadmiarowych dochodów (przekraczających 120% średnich dochodów osiągniętych we wcześniejszych 4 latach) zobowiązanego przedsiębiorstwa.

Przedstawiciel senackiego Biura Legislacyjnego zwrócił uwagę na fakt, że w noweli wprowadza się modyfikacje do nieistniejących przepisów, uwzględniając zmiany, które jeszcze nie zostały uchwalone. Zaproponował osiem poprawek redakcyjnych i legislacyjnych, z których ministerstwo zaakceptowało sześć propozycji i które przejęła przewodnicząca Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności senator Maria Koc. Przewodnicząca Koc zgłosiła także poprawkę, popartą przez przedstawiciela rządu, mającą na celu zwolnienie ze składki solidarnościowej małych i średnich przedsiębiorstw, a także spółek zatrudniających mniej niż 3 tys. pracowników. Uzasadnione jest to faktem, że regulacją zostałoby objętych pięć spółek, w tym cztery zatrudniające poniżej 3 tys. osób, spośród których dwie znajdują się w bardzo trudnej sytuacji finansowej pomimo dobrych wyników w 2022 r. Podobną poprawkę, dotyczącą zwolnienia ze składki solidarnościowej przedsiębiorstw średniokapitałowych, zgłosiła w imieniu grupy senatorów senator Jolanta Hibner.

Senator Krzysztof Kwiatkowski przedstawił w imieniu grupy senatorów cztery propozycje poprawek dotyczących spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych i innych podmiotów administrujących budynkami wielolokalowymi, w których mieszka nawet ponad 10 mln Polaków. Podmioty te według regulacji w zaproponowanym kształcie oraz wcześniejszych ustaw są z wyłączone tzw. tarczy solidarnościowej. Żeby tę sytuację zmienić i umożliwić skorzystania wymienionym podmiotom z działań osłonowych tarczy, senatorowie, zgodnie z apelem Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych RP, wnoszą o wprowadzenie grupy odpowiednich poprawek.

Przedstawiciel ministerstwa zadeklarował, że w sprawie tych poprawek przeprowadzi uzgodnienia z prezesem Urzędu Regulacji Energetyki. W jego opinii potrzebne byłoby takżeoszacowanie skutków finansowych takiej zmiany.

Komisja poparła także przyjęcie z 21 poprawkami ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Wiceminister klimatu i środowiska Piotr Dziadzio ocenił, że jest to najważniejsza w ostatnich latach polska regulacja w obszarze ochrony klimatu i środowiska o historycznym znaczeniu dla rozwoju energetyki z odnawialnych źródeł, a w szczególności energetyki rozproszonej. Wiceminister podkreślił, że projekt był szeroko konsultowany i że do ministerstwa wpłynęło ponad 100 opinii na temat projektu, zamieszczonych na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Celem noweli jest wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (tzw. dyrektywy REDII) i zwiększenie udziału energii odnawialnej w polskim miksie energetycznym. Nowela zawiera przepisy regulujące zasady i warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji oraz małej instalacji, z wyłączeniem wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego lub z biopłynów, o działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania biogazu wytworzonego na potrzeby wytwarzania biometanu lub działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania biometanu z biogazu. W ustawie znalazły się przepisy mające na celu stworzenie atrakcyjnych warunków prawnych dla rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce. Celem regulacji zapewnienie szerszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz rozwój lokalnych społeczności energetycznych, w tym klastrów energii, które organizują się, aby dla dobra członków swej społeczności wytwarzać, dystrybuować i magazynować energię elektryczną na własne potrzeby. Do 2030 r. w Polsce ma funkcjonować 300 takich podmiotów. Nowela zawiera przepisy regulujące zasady współpracy klastra energetycznego z operatorem sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej.

Ustawa implementuje też wymóg REDII w zakresie nałożenia na przedsiębiorstwa ciepłownicze obowiązku zakupu ciepła wytwarzanego z instalacji odnawialnego źródła energii, w tym instalacji termicznego przekształcania odpadów. Przepisy mają również zachęcać do inwestycji w infrastrukturę ciepłowniczą i źródła ciepła stanowiące odnawialne źródła energii. Ustawa zapewni odbiorcom końcowym lepszy dostęp do informacji o pochodzeniu energii. Ustawa powołuje Krajowy Punkt Konsultacyjny OZE, który będzie udzielać informacji i pomagać w składaniu wniosków o pozwolenie na budowę nowych instalacji OZE. W noweli uregulowano ponadto procedury administracyjne w odniesieniu do zwiększenia mocy instalacji fotowoltaicznych z 50 do 150 kW. Ustawa wprowadza nowe ramy dla funkcjonowania rynku biometanu w Polsce. W ustawie przewidziano też system wsparcia dla modernizacji instalacji OZE i instalacji hybrydowych. W ustawie ujęto także regulacje dotyczące morskiej energetyki wiatrowej.

Senackie Biuro Legislacyjne zgłosiło ponad 20 uwag i propozycji poprawek do ustawy, z których wszystkie, poza zawartą w uwadze nr16 opinii legislacyjnej, zostały zaakceptowane przez ministerstwo, podobnie jak podczas prac nad ustawą w innych senackich komisjach – rolnictwa i klimatu. Poprawki do nowelizacji zaproponowane przez senackie Biuro Legislacyjne i zaakceptowane przez rząd. Miały one charakter doprecyzowujący, legislacyjny, redakcyjny oraz konstytucyjny.

Senator Maria Koc zgłosiła poprawkę, które wydłuża okres przejściowy przepisu umożliwiającego prowadzenie przez starostów mapy zasadniczej w postaci wektorowej lub w postaci klastrowej, uzupełnianej systematycznie danymi wektorowymi na zasadach stosowanych przed 1 stycznia 2014 r. Jak wyjaśniła, poprawka ma zapobiec wykluczeniu 101 powiatów, w tym miast na prawach powiatu, czyli 29% jednostek z całego kraju, które mogą nie zdążyć wywiązać się z nałożonych w ustawie obowiązków. Poprawka została poparta przez ministerstwo.

Senatorowie Piecha i Lamczyk zapowiedzieli zgłoszenie poprawek dotyczących tzw. cable pooling, czyli współdzielenia przyłącza, oraz offshore’u podczas drugiego czytania.

Komisja gospodarki zaakceptowała 8 poprawek do ustawy o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego i będzie rekomendowała Senatowi przyjęcie tej ustawy. Sprawozdawcą będzie senator Wiesław Dobkowski.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Karol Rabenda powiedział, że ustawa wprowadzi w życia postanowienia umowy społecznej dotyczącej sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego, w tym wydzielenia wydobywczych i wytwórczych aktywów ze spółek z udziałem Skarbu Państwa. Ustawa ustanawia urlop energetyczny, urlop górniczy i jednorazową odprawę pieniężną dla pracowników sektora elektroenergetycznego oraz pracowników branży górnictwa węgla brunatnego, których zakłady ulegają wyłączaniu (redukcji).

Urlop energetyczny bądź urlop górniczy– w wymiarze nie większym niż cztery lata – będzie przysługiwał pracownikowi wykonującemu prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w ramach rodzajów prac wymienionych w załącznikach do ustawy, jeżeli brakuje mu nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury i jeżeli spełnia inne warunki określone w ustawie. Z chwilą zakończenia urlopu stosunek pracy zostanie rozwiązany. W okresie urlopu pracownik będzie otrzymywał świadczenia socjalnew wysokości 80% miesięcznego wynagrodzenia. Jednorazowa odprawa pieniężnabędzie przysługiwać pracownikowi, który nie spełnia warunków do nabycia powyższego urlopu, jeżeli ma co najmniej pięcioletni staż pracy u danego pracodawcy. Będzie ona wynosić 12-krotność miesięcznego wynagrodzenia. Świadczenia socjalne i jednorazowe odprawy pieniężne będą wypłacane przez objęte ustawą przedsiębiorstwa z dotacji. Według szacunków ministerstwa z osłon socjalnych wprowadzonych w ustawie skorzysta ok. 23 tys. osób.

Biuro Legislacyjne zgłosiło 4 propozycje poprawek legislacyjno-redakcyjnych, które przejęła senator Maria Koc, która zgłosiła również cztery poprawki mające zapewnić dodatkowe środki na obsługę przez ZUS przewidzianego w ustawie świadczenia w wysokości 0,1% dotacji, o której mowa w przypadku osłon socjalnych. Poprawki te zostały uzgodnione z Ministerstwem Finansów i ZUS.

Władysław Komarnicki i Jolanta Hibner zgłosili poprawkę, zgodnie z którą art. 27 otrzymałby brzmienie: „1. Przed wydaniem przez Komisję Europejską pozytywnej decyzji o zgodności pomocy publicznej przewidzianej w ustawie z rynkiem wewnętrznym albo decyzji stwierdzające, że środek ten nie stanowi pomocy publicznej, pracownikowi przysługuje prawo wystąpienia z wnioskiem o przyznanie urlopu energetycznego, urlopu górniczego oraz jednorazowej odprawy pieniężnej. 2. Do dnia wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, realizacja uprawnienia ulega zawieszeniu. 3. Realizacja uprawnień określonych w ust. 1 następuje z urzędu niezwłocznie po wydaniu decyzji przez Komisję Europejską”. Poprawka została oceniona przez wiceministra Rabendę jako nieskuteczna i niepotrzebna, chociaż przyznał on, że świadczenia osłonowe są pomocą publiczną, więc regulacja wymaga unijnej notyfikacji. Zadeklarował, że wniosek notyfikacyjny zostanie złożony niezwłocznie po zakończeniu prac nad ustawą.

Komisja zaaprobowała z 2 poprawkami ustawę o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw. Jedna z poprawek skreśla art. 2 oraz art. 12 ustawy, nowelizujące ustawę – Prawo Farmaceutyczne. Sprawozdawcą w toku dalszych prac będzie senator Dorota Tobiszowska.

Minister rozwoju i technologii Waldemar Buda omówił wprowadzane w noweli zmiany, które mają ułatwić i rozszerzyć działalność Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych, wynikają przede wszystkim ze zmieniającej się sytuacji międzynarodowej, a szczególnie agresji Rosji na Ukrainę. KUKE będzie uprawniona do świadczenia usług gwarancyjnych i ubezpieczeniowych w dużo szerszym zakresie niż dotychczas, a ponadto otrzyma uprawnienia w do wspierania transformacji energetycznej poprzez uczestniczenie w montażach finansowych, gwarantowanie płatności z umów kupna sprzedaży energii. To się przełoży na świadczenie usług, które do tej pory nie były możliwe, np. na ubezpieczenie kontraktów czy ubezpieczenie OC na Ukrainie. Dzisiaj przewoźnicy mają z tym ogromny problem, który mocno ogranicza wymianę handlowa. Nowela wprowadza ponadto do prawa farmaceutyczne przepisy określające przypadki niedozwolonego przejęcia kontroli nad podmiotem prowadzącym aptekę ogólnodostępną i zasady cofania zezwoleń na prowadzenie apteki ogólnodostępnej podmiotowi, nad którym nastąpiło przejęcie kontroli, a także przepis karny. Apteki będą mogli prowadzić tylko farmaceuci; jeden podmiot może mieć do czterech aptek w całym kraju.

Przedstawicielka Biura Legislacyjnego zgłosiła zastrzeżenie do zakresu art. 2 ustawy, zmieniającego ustawę – Prawo farmaceutyczne, i jego konstytucyjności, a także trybu jego procedowania w Sejmie, z pominięciem zasady trzech czytań. Biuro Legislacyjne zaproponowało skreślenie art. 2, a w konsekwencji usunięcie także art. 12. Legislator zgłosiła też poprawkę redakcyjną.

Komisja poparła przyjęcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw wraz z 21 poprawkami redakcyjnymi i techniczno-legislacyjnymi, zaproponowanymi przez senackie Biuro Legislacyjne. Sprawozdawcą w toku dalszych prac będzie senator Dorota Tobiszowska.

Ustawa stanowi kolejny etap implementacji unijnego tzw. pakietu prawa spółek, a istotą zmian jest ułatwienie spółkom kapitałowym oraz spółkom komandytowo-akcyjnym przeprowadzania procesów reorganizacyjnych o charakterze transgranicznym: podziału transgranicznego i przekształcenia transgranicznego. Ustawa ma też na celu uszczelnienie przepisy podatkowe dotyczące spółek.

Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za wprowadzeniem poprawek do ustawy ozmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. Senatorowie zagłosowali za blokiem poprawek wcześniej przyjętych przez Komisję Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej. Ponadto komisje przyjęły trzy poprawki doprecyzowujące. Pierwsza przewiduje objęcie obowiązkiem informacyjnym także rodzica zastępczego. Druga uszczelnia system kontroli nad instytucjami zobowiązanymi do wdrożenia standardów ochrony osób małoletnich. Trzecia przesuwa na 31 grudnia 2026 r. termin wejścia w życie pierwszego krajowego planu  przeciwdziałania przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich. Sprawozdawcą komisji na posiedzeniu Senatu będzie senator Magdalena Kochan.

Nowelę, nazywaną „ustawą Kamilka”, przygotowano po tragicznej śmierci 8-letniego Kamila z Częstochowy. W celu wzmocnienia ochrony małoletnich przed krzywdzeniem wprowadza ona zmiany w kilku ustawach, takie jak obowiązek dokonywania przez pracowników socjalnych oceny ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka, obowiązek przyjęcia przez rząd krajowych planów przeciwdziałania przemocy oraz przemocy seksualnej na szkodę małoletnich, obowiązek każdorazowego dokonywania analizy zdarzeń, w wyniku których małoletni poniósł śmierć. Nowela określa również rodzaj i zakres obowiązkowego szkolenia i doskonalenia zawodowego sędziów orzekających w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Doprecyzowuje też obowiązki pracowników socjalnych w razie okoliczności uzasadniających odebranie dziecka z rodziny. Ustawa wprowadza standardy ochrony małoletnich we wszystkich placówkach pracujących z dziećmi: weryfikację personelu w związku z przestępstwami seksualnymi i związanymi z przemocą na szkodę dzieci, opracowanie i przestrzeganie kodeksu bezpiecznych relacji personel – dziecko. Zakłada także opracowanie i wdrożenie jasnych ścieżek postępowania na wypadek podejrzenia krzywdzenia dziecka – w wyniku przemocy ze strony członka personelu, przemocy domowej czy przemocy rówieśniczej. Powstanie wzór kwestionariusza zagrożenia życia lub zdrowia dziecka, wykorzystywany przez pracowników socjalnych, policjantów i pracowników ochrony zdrowia. Nowela wprowadza wysłuchanie dziecka – tylko za jego zgodą i tylko raz w toku postępowania – jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwalają. Wysłuchanie będzie można powtórzyć, jeśli wyjdą na jaw istotne okoliczności.

Komisje opowiedziały się za odrzuceniem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Jak oceniło senackie Biuro Legislacyjne, a do opinii tej przychylili się senatorowie, jest to bardzo rozległa ustawa, nowelizująca 31 ustaw. Narusza ona zasady techniki legislacyjnej określone w Konstytucji przez m.in. rozszerzenie zakresu spraw, co narusza zasady wykonywania inicjatywy ustawodawczej oraz rozpatrywania ustawy w trzech czytaniach. Zmiany ujęte w jednym projekcie ustawy oraz dodane do ustawy w toku prac sejmowych (np. zmiany w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych czy ustawie o komornikach sądowych) są niezależnymi pomysłami
legislacyjnymi i jako takie powinny być przedmiotem kilku odrębnych ustaw. Sprawozdawcą ustawy na posiedzeniu Senatu będzie senator Bogdan Zdrojewski.   

Ustawa zakłada przeprowadzanie posiedzeń zdalnych w postępowaniu cywilnym, usprawnienie procedur dotyczących bezpieczeństwa i porządku publicznego w budynkach sądowych, a także usprawnienie procesu zarządzania systemami informatycznymi w sądach oraz rozszerzanie zakresu funkcjonowania Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych na sprawy karne. Wprowadzenie tych rozwiązań ma usprawnić i przyspieszyć postępowanie karne na etapie jurysdykcyjnym. Nowelizacja zwiększa ponadto zakres uprawnień prokuratora krajowego, a zmniejsza kompetencje prokuratora generalnego m.in. w kwestii bezpośredniego wydawania poleceń prokuratorom podległym. W wypadku naruszenia powagi, spokoju lub porządku czynności sądowych albo ubliżenia sądowi przewidziano, że sąd w jednoosobowym składzie może wydać postanowienie co do nałożenia kary porządkowej dla osoby dopuszczającej się takiego czynu. Prezesi sądów będą mogli zarządzać stosowanie środków zapewniających bezpieczeństwo w budynkach sądowych i zapobiegających naruszaniu zakazu wnoszenia do nich broni, amunicji, materiałów wybuchowych i innych środków niebezpiecznych, a także uprawnić ochronę sądu do przeglądania osobom wchodzącym do budynku zawartości bagaży i odzieży w razie podejrzenia, że wnoszą lub posiadają przedmioty niebezpieczne.

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisja Infrastruktury wprowadziły 8 poprawek legislacyjno-technicznych do ustawy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym. Sprawozdawcą komisji na posiedzeniu Senatu będzie senator Artur Dunin.

Ustawa ma na celu ochronę polskiego rynku przewozów drogowych przed nieuczciwą konkurencją przewoźników z innych państw członkowskich i spoza Unii Europejskiej, a także poprawę sytuacji polskich przewoźników delegujących swoich kierowców za granicę. Przewoźnicy drogowi, którzy mają siedzibę w innym państwie członkowskim lub państwie spoza UE i kierują tymczasowo kierowcę do pracy na terytorium RP będą musieli – najpóźniej w momencie rozpoczęcia delegowania kierowcy – zgłosić kierowcę za pośrednictwem specjalnego serwisu internetowego, interfejsu publicznego połączonego z systemem wymiany informacji na rynku wewnętrznym, i zapewnić dysponowanie przez kierowcę określonymi dokumentami w formie papierowej lub elektronicznej. Umożliwi to kontrolę przestrzegania wymogów w trakcie kontroli drogowej. Przewoźnik z państwa spoza UE będzie musiał zgłosić kierowcę bezpośrednio do Państwowej Inspekcji Pracy i wyposażyć go w papierowe potwierdzenie delegowania, okazywane podczas kontroli drogowej. System kontroli delegowania kierowców na terytorium Polski będzie obejmował kontrole: drogową, wykonywaną przez Inspekcję Transportu Drogowego, prawidłowości delegowania i warunków zatrudnienia kierowców delegowanych na terytorium Polski, wykonywane przez Państwową Inspekcję Pracy. Ustawa reguluje ponadto kwestie wynagradzania kierowców wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe, upraszcza system naliczania podstawy wymiaru składek ZUS i podatku PIT dla zatrudnianych kierowców, obsługę administracyjną w zakresie rozliczania kierowców w przedsiębiorstwach transportowych. Zagraniczny przewoźnik będzie musiał dokonać zgłoszenia do rejestru SENT (System Elektronicznego Nadzoru Transportu) przed przekroczeniem granicy Polski, uzyskać numer referencyjny, czyli identyfikator nadawany każdemu zgłoszeniu przewozu. Zgłoszenie takie ma zawierać m.in. informacje o państwie załadunku i państwie rozładunku towaru. Za brak dopełnienia obowiązku zgłoszenia przewozu i wymogów z tym związanych przewiduje się kary pieniężne.

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisja Infrastruktury nie wprowadziły poprawek do ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Sprawozdawcą komisji na posiedzeniu Senatu będzie senator Ewa Gawęda. Nowelizacja umożliwia osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji zakup biletów miesięcznych imiennych, które uprawniają do przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych oraz autobusowego, z ulgą 49%.