Z prac komisji senackich

W trzecim dniu wizyty studyjnej na Lubelszczyźnie, 7 lipca, senatorowie z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozmawiali z prezesem Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Krasnymstawie i obserwowali prace w działach twarogu, mleka i galanterii, gdzie produkuje się śmietanę, kefir, jogurty i serek wiejski.

„W ubiegłym roku w wyniku embarga na polskie produkty w Rosji, wojny w Ukrainie i epidemii COVID-19 w Chinach był niedosyt mleka, w tym roku mamy 30 procent nadwyżki” – mówił prezes spółdzielni Tadeusz Tomasz Badach. Jego zdaniem akcja Szklanka mleka dla ucznia, trwająca dwa lata, była potrzebna, a dziś pozwoliłaby na usunięcie 2/3 nadwyżki mleka.

Senatorowie rozmawiali z prezesem o bolączkach dotykających mleczarnie: niskiej cenie mleka, jaką otrzymuje rolnik-dostawca, oraz wysokich cenach gazu dla przedsiębiorców.

„To jest wielki wysiłek, by namówić młodych rolników, by byli dostawcami. Dziś występuje tendencja, że lepiej jest uprawiać pole, niż hodować krowy. Wieś się zmienia. Są pewne zagrożenia, ale one będą istnieć. W porównaniu do Zachodu mamy niskie spożycie mleka, inaczej jest np. we Francji” – mówił przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jerzy Chróścikowski.

OSM w Krasnymstawie odbiera mleko od ponad dwóch tysięcy dostawców z województwa lubelskiego. Współpracuje z ponad trzystoma dystrybutorami produktów nabiałowych z całej Polski. Produkcja w mleczarni jest w całości zautomatyzowana.

W drugim dniu wizyty w Lubelskiem i Podkarpackiem, 6 lipca, senatorowie z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyli spotkanie ze strażnikami granicznymi, inspektorami sanitarnymi, przedstawicielami starostwa powiatowego i burmistrzem Lubyczy Królewskiej na drogowym przejściu granicznym z Ukrainą w Hrebennem. Rozmowy dotyczyły kontroli towarów rolnych i spożywczych, prowadzonych na przejściu, oraz zmian w jego funkcjonowaniu, jakie przyniosła wojna w Ukrainie.

Według danych Straży Granicznej i Służby Celno-Skarbowej liczba przyjeżdżających i wjeżdżających samochodów ciężarowych spada. W 2022 r. przez przejście w Hrebennem przejechało 208 tys. tirów, w pierwszej połowie 2023 r. – 97 tys. Graniczna Stacja Sanitarno-Epidemiczna odnotowała natomiast dwa razy więcej kontroli w ubiegłym roku niż w latach poprzednich. 60 procent przesyłek w 2022 r. stanowił rzepak. Dziś 60 procent kontroli w Hrebennem i Hrubieszowie dotyczy oleju słonecznikowego i w niewielkiej ilości olejów sojowego i rzepakowego. GSSE prowadzi kontrole laboratoryjne pod względem obecności pestycydów. Sporadyczne przypadki są odsyłane. W ubiegłym roku wystąpiło dużo zwrotów rzepaku z powodu niewłaściwego przewożenia. Po wyjaśnieniach z Ukraińcami ten problem już nie występuje. Spadła liczba przesyłek malin. Na tym samym poziomie, jak w ubiegłych latach, utrzymują się przesyłki pieczywa, produktów cukierniczych i zupek chińskich.

Kolejnym punktem wizyty studyjnej KRiRW było gospodarstwo rybackie Anny Kuśmierczak-Kuceł w Bełżcu, nagrodzonej w kategorii rolnicy w konkursie AgroLiga w 2018 r. oraz „Perłą” w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki. Gospodarstwo hoduje karpie, sandacze, amury i ikrę, które odbierają przetwórcy z całej Polski.

Członkowie KRiRW odwiedzili także położone na terenie Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego Centrum Rehabilitacji Rolników KRUS w Horyńcu-Zdroju, w województwie podkarpackim, w którym leczy się pacjentów z chorobami reumatoidalnymi narządu ruchu, chorobami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, po operacjach ortopedycznych i neurochirurgicznych, z wadami postawy i zespołami przeciążeniowo-bólowymi tkanek miękkich. W Horyńcu-Zdroju wykonuje się zabiegi z własnych surowców leczniczych: borowiny i wody siarczkowo-siarkowodorowej. Takich miejscowości jest w Polsce pięć. Dyrektor Marta Langner oprowadziła członków komisji po gabinetach do rafinoterapii, hydroterapii, inhalacji i zabiegowych.

Senatorowie zwiedzili Muzeum Skamieniałych Drzew w Siedliskach. Rejon ten jest jednym z czterech największych na świecie rejonów, w których odnaleziono skupiska tych okazów. Skamieniałości zgromadzone w muzeum mają 13-14 milionów lat. Członkowie komisji zobaczyli również szesnastowieczny Zespół Cerkiewny w Radrużu – Oddział Muzeum Kresów w Lubaczowie oraz Kaplicę Matki Bożej i Św. Antoniego w Nowinach Horynieckich.

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi 5 lipca rozpoczęła wizytę studyjną w województwie lubelskim. Na przejściu granicznym drogowym w Dorohusku senatorowie spotkali się z przedstawicielami władz lokalnych i służb kontrolujących przewożone towary. Rozmawiano o wpływie wojny w Ukrainie na bezpieczeństwo żywnościowe w Polsce, szczególnie w województwie lubelskim.

Senatorowie rozważali, na ile wojna w Ukrainie zmieniła w Polsce podejście do zboża i rynków zbytu. Dyskutowali także o problemie firm skupujących zboża. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Lublinie Artur Krukowski zaznaczył, że nie ma możliwości, aby do zboża wjeżdżającego do Polski tranzytem dołączyło zboże z innego transportu, ponieważ jest ono zabezpieczone elektroniczną plombą, a w miejscach docelowych zagranicą zakończenie procedury tranzytu musi być potwierdzone odpowiednim dokumentem. Mówcy zgodzili się, że wokół przewozu ukraińskich surowców przez Polskę i jego przechowywania istnieje bardzo dużo fake newsów. „Po to tu przyjechaliśmy, by prostować informacje, sprawdzić je. Napływy w kraju i na Lubelszczyźnie mogą się różnić, pewne problemy mogą być lokalne” – ocenił przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jerzy Chróścikowski. Przedstawiciele służb sanitarnych zapewnili, że nie stwierdzają nieprawidłowości w czasie badań laboratoryjnych, którym poddawane są transporty z Ukrainy.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Janusz Kowalski poinformował, że wypełnienie magazynów z miesiąca na miesiąc zmniejsza się. Do 15 września 2023 r. obowiązuje unijny zakaz importu zbóż z Ukrainy do pięciu krajów, w tym Polski. „Oczekujemy od Komisji Europejskiej przedłużenia zakazu importu pszenicy, rzepaku, kukurydzy i nasion słonecznika do Polski o możliwie jak najdłuższy okres” – mówił Janusz Kowalski. Wojewoda lubelski Lech Sprawka stwierdził, że największym problemem jest wolumen zboża, które wjeżdżało z Ukrainy do Polski przez „korytarz solidarności” i że Unia Europejska nie podjęła koniecznych decyzji o tranzycie. Od stycznia do marca 2023 r. wjechało do Polski 988 tys. ton zboża z Ukrainy na odcinku lubelskim. Niewielki procent trafił tranzytem do państw trzecich.

Członkowie KRiRW obejrzeli terminale do odprawy ciężarówek. Odwiedzili budynek do kontroli dla Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Lublinie oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Lublinie, a także budynek RTG, w którym operatorzy analizują skany prześwietlonych naczep tirów.

Przejście drogowe w Dorohusku jest jednym z największych przejść granicznych w Polsce. Codziennie przejeżdża tu 220 tirów.

Członkowie komisji spotkali się też z członkami zarządu PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa Andrzejem Skibą i Dariuszem Sikorą oraz reprezentantami Straży Granicznej na kolejowym przejściu granicznym LHS z Ukrainą w Hrubieszowie. Na przejściu odbywa się dziś wyłącznie ruch towarowy. Strażnicy prowadzą tu kontrole: graniczną, celną, weterynaryjną oraz jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Właśnie tej ostatniej dotyczyły rozmowy senatorów.

„Do momentu wybuchu wojny w Ukrainie stacja była «mostem» między Europą Zachodnią a Azją” – mówił Dariusz Sikora. Do tego czasu celnicy na przejściu nie odnotowywali transportu zbóż. Zmieniło się to po blokadzie ukraińskich portów na Morzu Czarnym przez Rosjan. W ubiegłym roku przewozy tego surowca w Hrubieszowie wyniosły 1 470 000 ton, czyli 13 procent wszystkich przewozów. Przedstawiciele zarządu LHS tłumaczyli, że każdy przewóz jest uzgodniony z Ukrainą, a każdy wagon jest plombowany GPS-em do momentu nadzorowanego przeładunku. W Polsce taki przeładunek się nie odbywa ze względu na dopuszczenie przez UE tylko tranzytu.

Naczelniczka stacji Monika Piechota oprowadziła senatorów po przejściu granicznym. Zobaczyli oni halę wagonową przystosowaną do rewizji kontenerów przez służby i jedyną w Polsce mobilną rampę służącą do kontroli całych składów wagonów.