Z prac komisji senackich

Komisja Rodziny i Polityki Społecznej rozpatrzyła 3 ustawy. Senatorowie przyjęli bez poprawek ustawę o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów oraz ustawę o świadczeniu wspierającym. Prace nad ustawą o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek przerwano do 20 czerwca br.

Podczas posiedzenia senator Magdalena Kochan zgłosiła wątpliwości dotyczące niektórych zapisów ustawy o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów. Dotyczyły one m.in. nazwy i terminu wypłaty nowego świadczenia, a także kwoty 2900 zł świadczenia podstawowego jako najwyższej przyjętej dla osób, którym będzie wypłacana tzw. 14. emerytura. Senator krytycznie oceniła przepis, zgodnie z którym Rada Ministrów poprzez rozporządzenie, nie później niż do 31 października danego roku, będzie mogła określić wyższą kwotę kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego niż kwota najniższej emerytury. Podobnie jak senator Jan Filip Libicki uznała to za przejmowanie przez władzę wykonawczą uprawnień władzy ustawodawczej. Senator zapowiedziała w związku z tym złożenie stosownych poprawek. Kolejne wątpliwości dotyczyły wypłaty nowego świadczenia dodatkowego w 2023 r. z Funduszu Solidarnościowego. Senator Jan Filip Libicki pozytywnie ocenił natomiast przyznanie nowego świadczenia osobom pobierającym najniższe świadczenia i zastosowanie  w stosunku do osób, których świadczenia przekraczają 2900 zł zasady „złotówka za złotówkę”

Ustawa o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów wprowadza wypłatę tzw. 14. emerytury na stałe. Będzie ona przysługiwać osobom uprawnionym w wysokości: kwoty najniższej emerytury, obowiązującej od 1 marca roku, w którym wypłacane jest kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne – dla osób, których wysokość świadczenia podstawowego przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń nie przekracza kwoty 2900 zł; kwoty najniższej emerytury, obowiązującej od 1 marca roku, w którym wypłacane jest kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, pomniejszonej o kwotę różnicy pomiędzy kwotą wysokości świadczenia podstawowego przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń a kwotą 2900 zł, których wysokość świadczenia podstawowego, przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, przekracza kwotę 2900 zł. Zaproponowano też, by kwota 14. emerytury wynosiła co najmniej 50 zł. Jeżeli kwota kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego będzie niższa niż 50 zł, świadczenie nie będzie przyznawane. Według szacunków resortu rodziny 6,8 mln emerytów otrzyma czternastkę w pełnej wysokości, a 1,5 mln osób – pomniejszoną na zasadzie „złotówka za złotówkę”.

Po zapoznaniu się z uwagami Biura Legislacyjnego kancelarii Senatu komisja rodziny postanowiła zawiesić prace nad ustawą o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek. Chodzi o to, że w procedowanej przez komisję ustawie znalazły się odesłania do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, który został skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu 26 maja 2023 r. i nie zostało ono zakończone. Projekt może być rozpatrywany przez Sejm na posiedzeniu, które odbędzie się 13–16 czerwca 2023 r. Wobec tego nie ma pewności, kiedy i w jakim kształcie ustawa zostanie uchwalona. Jak stwierdziło biuro legislacyjne, odsyłanie do przepisów nieistniejących w systemie prawa jest wadliwą praktyką legislacyjną. Ten pogląd podzielili senatorowie, a przewodniczący komisji rodziny senatora Jan Filip Libicki zobowiązał legislatorkę do przygotowaniu pisma w tej sprawie, które zostanie przesłane marszałkom Senatu i Sejmu.

Ustawa o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek dostosowuje polskie prawo do nowych przepisów unijnych, dotyczących transgranicznego łączenia i podziału spółek kapitałowych. Rozszerza dotychczasowe regulacje związane z uczestnictwem pracowników w zakresie przekształceń i podziałów spółek. Proponowane rozwiązania mają zwiększyć lojalność pracowników wobec firmy i poczucie odpowiedzialności za jej losy, a także przyczynić się do budowania zaufania wewnątrz organizacji. W ustawie uregulowano formy uczestnictwa pracowników w spółce, która powstała w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek. Chodzi o prawo do wyznaczenia lub wyboru określonej liczby członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów, prawo do rekomendowania członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów oraz prawo do sprzeciwienia się wyznaczeniu niektórych albo wszystkich członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów.

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej – po rozpatrzeniu ustawy o świadczeniu wspierającym – postanowiła poprzeć ją bez poprawek. Przewodniczący komisji zapowiedział jednak, że podczas posiedzenia plenarnego, po doprecyzowaniu, zostaną zaproponowane zmiany zarówno przedstawione przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu, jak i przez organizacje osób niepełnosprawnych.

Jak wyjaśnił wiceminister rodziny i pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Paweł Wdówik, ustawa tworzy rodzaj wsparcia dla osób niepełnosprawnych, służącego częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób. Określa warunki nabywania prawa do świadczenia wspierającego oraz zasady jego przyznawania i wypłacania. Świadczenie wspierające będzie trafiało bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnościami w odróżnieniu od świadczeń opiekuńczych przeznaczonych dla opiekuna osoby wymagającej opieki. Uprawnienie do niego oprze się na funkcjonalnej ocenie niepełnosprawności. Świadczenie ma przysługiwać osobie niepełnosprawnej od ukończenia 18. roku życia w wysokości 40–220% renty socjalnej – w zależności od poziomu potrzeby wsparcia. Kwota świadczenia zostanie powiązana z wysokością renty socjalnej. Jej wysokość w 2023 r., po waloryzacji, to 1588,44 zł miesięcznie brutto. Decyzje ustalające poziom potrzeby wsparcia będą wydawane przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności na wniosek osób niepełnosprawnych. Świadczenie będzie przysługiwać miesięcznie w wysokości 220% renty socjalnej, jeżeli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 95 do 100 punktów. 180% renty socjalnej określono na poziomie od 90 do 94 punktów, 120% renty socjalnej – na poziomie od 85 do 89 punktów, 80% renty socjalnej – na poziomie od 80 do 84 punktów, 60% renty socjalnej – na poziomie od 75 do 79 punktów, a 40% renty socjalnej – na poziomie od 70 do 74 punktów. Przy wyliczaniu punktów pod uwagę będzie brana m.in. zdolność danej osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem, jej wiek. Ustawa rozwiązuje także problem dotyczący łączenia pracy zarobkowej przez opiekunów ze świadczeniem pielęgnacyjnym. Zostanie utrzymane świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób niepełnosprawnych w wieku 0–18 lat, wprowadzona zmiana umożliwi opiekunom pracę bez ograniczeń. Świadczenie to ma przysługiwać na każde dziecko niepełnosprawne w rodzinie.

Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu przedstawiło 41 poprawek, w większości o charakterze technicznolegislacyjnym, legislacyjnym, ujednolicającym, redakcyjnym i językowym.

Obecni na posiedzeniu przedstawiciele organizacji zrzeszających osoby niepełnosprawne zaproponowali również szereg zmian, m.in. obniżenie z 70 do 50 punktów progu dostępności do świadczeń, dodanie do skali 14 obszarów życia codziennego ograniczonych przez niepełnosprawność, opis głównego narzędzia (kwestionariusz oceny) w ustawie, a nie w rozporządzeniu, odniesienie wysokości świadczenia wyrównawczego do wysokości płacy minimalnej, a nie renty socjalnej. Przewodniczący i wiceprzewodnicząca komisji – senatorowie Jan Filip Libicki i Magdalena Kochan zadeklarowali, że po opracowaniu legislacyjnym zgłoszą merytoryczne poprawki podczas posiedzenia plenarnego.