Z prac komisji senackich

Komisja Zdrowia zarekomenduje Senatowi wprowadzenie 45 poprawek do ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO), która ma na celu powstanie KSO i zapewnienie kompleksowej opieki chorym na raka w całym kraju. Poprawki przygotowały przewodnicząca i wiceprzewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera i senator Alicja Chybicka, a także Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Część z poprawek popartych przez Komisję Zdrowia miała charakter merytoryczny, pozostałe wynikały natomiast z zastrzeżeń natury systemowej, legislacyjnej i redakcyjnej, uwzględniały potrzebę spójności systemowej, poprawność legislacyjną i językową. Jedna z najważniejszych poprawek modyfikuje definicję diagnostyki onkologicznej i leczenia onkologicznego, tak aby obejmowały one leczenie wszystkich rodzajów nowotworów, a nie tylko złośliwych lub miejscowo złośliwych, a także odnosiły się do przypadków, kiedy każdy lekarz zgłosił podejrzenie nowotworu. Zmiana uzyskała akceptację Ministerstwa Zdrowia reprezentowanego przez sekretarza stanu w tym resorcie Waldemara Kraskę.  Kolejna poprawka wprowadza do opieki onkologicznej również opiekę paliatywną. Inna przewiduje, że opieka onkologiczna będzie obejmować diagnostykę onkologiczną, leczenie onkologiczne i monitorowanie. Komisja Zdrowia postanowiła także zmodyfikować pojęcie specjalistycznego ośrodka leczenia onkologicznego (SOLO), tak aby był on podmiotem wykonującym działalność leczniczą bez ograniczenia jego rodzaju do stacjonarnego i całodobowego świadczenia zdrowotnego szpitalnego. Zniesiono również wymóg, zgodnie z którym SOLO poziomu trzeciego sprawuje nadzór nad realizacją planu leczenia onkologicznego przez SOLO poziomu pierwszego.

Komisja Zdrowia zaproponuje ponadto skreślenie art. 41–43, które biuro legislacyjne wskazało jako niezgodne z art. 118 ust. 1 oraz art. 119 ust. 1 i 2 konstytucji, ponieważ naruszają one zasady wykonywania inicjatywy ustawodawczej oraz rozpatrywania projektu ustawy w trzech czytaniach, a ich przedmiot rażąco wykracza poza materię projektu wniesionego do Sejmu przez Radę Ministrów. Zapisy dotyczą nowelizacji ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty w zakresie wydawania świadectw złożenia Lekarskiego Egzaminu Końcowego i Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego oraz odbywania szkoleń specjalizacyjnych w wybranej dziedzinie medycyny; ustawy o publicznej służbie krwi w zakresie dotyczącym uprawnień zasłużonego honorowego dawcy krwi i honorowego dawcy krwi oraz warunków pobierania krwi lub jej składników; ustawy – Prawo farmaceutyczne  w kwestii rozszerzenia katalogu podmiotów, które mogą ubiegać się o zezwolenie na prowadzenie apteki ogólnodostępnej o uczelnie prowadzące kształcenie na kierunku farmacja.

Podczas posiedzenia krytyczną ocenę ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej przedstawiła senator Beata Małecka-Libera. Według niej prowadzi ona do centralizacji opieki onkologicznej i nie spowoduje polepszenia opieki nad pacjentami onkologicznymi czy zwiększenia dostępności i efektywności polskiej onkologii. Za nieracjonalne uznała uchwalenie ustawy przed zakończeniem programu pilotażowego KSO w 4 województwach. Jak wskazała, była skłonna proponować jej odrzucenie, ale ze względu na to, że jest ona jednym z kamieni milowych na drodze do uzyskania środków z KPO, zdecydowała się na sformułowanie poprawek, które w jakimś stopniu poprawią braki procedowanej ustawy.

Ustawę przedstawił wiceminister zdrowia Waldemar Kraska, który przypomniał, że ustawa jest realizacją Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030. Wprowadza nowy model leczenia onkologicznego, ma przynieść jego większą skuteczność i efektywność, zapewnić wystandaryzowanie procedur medycznych stosowanych w onkologii w całym kraju, a także umożliwić porównanie i ocenę stosowanych metod leczenia i terapii. Dzięki nowemu modelowi zarządzania opieką onkologiczną ma nastąpić wzrost efektywności leczenia chorób onkologicznych. Jak przekonywał wiceminister zdrowia, pacjent, który będzie miał koordynatora swojego leczenia, będzie prowadzony w ten sam sposób i zgodnie  z najnowszą wiedzą medyczną, a poziom opieki onkologicznej będzie co 2 lata weryfikowany. Odnosząc się do pilotażu KSO, wiceminister Waldemar Kraska przypomniał, że został on przedłużony do 31 marca 2023 r. „Było to niezbędne w celu zapewnienia ciągłości pilotaży w województwach włączonych do programów z rozpoznaniem nowotworu złośliwego gruczołu krokowego, jajnika, jelita grubego, piersi i płuca” – wskazał.

Ustawa o KSO przewiduje, że każdy pacjent – niezależnie od miejsca zamieszkania – będzie miał zapewnioną opiekę onkologiczną opartą na jednakowych standardach diagnostyczno-terapeutycznych. Etapy leczenia mają przebiegać przy współpracy specjalistów z różnych dziedzin medycyny. Podmioty, które znajdą się w KSO, będą musiały wyznaczać koordynatora dla każdego pacjenta. Powstanie krajowa infolinia onkologiczna, udzielająca informacji o organizacji opieki onkologicznej w ramach KSO, w tym o możliwości uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej. W skład KSO wejdą specjalistyczne ośrodki leczenia onkologicznego (tzw. SOLO) I, II i III poziomu zapewnienia opieki onkologicznej wraz z centrami kompetencji, ośrodkami satelitarnymi i kooperacyjnymi. Mają one funkcjonować od 1 kwietnia 2024 r. Najbardziej skomplikowane świadczenia medyczne będą udzielane na poziomie wysokospecjalistycznym, złożone świadczenia medyczne na poziomie specjalistycznym, a najprostsze – podstawowym. Kwalifikacja na poszczególne poziomy opieki onkologicznej KSO będzie oparta na kryteriach, odnoszących się m.in. do liczby i kwalifikacji personelu medycznego i potencjału diagnostyczno-terapeutycznego, zapewniającego odpowiednią jakość i bezpieczeństwo udzielanych świadczeń. Podmioty lecznicze, które nie znajdą się w KSO, nie będą mogły sprawować opieki onkologicznej w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Nie będzie to jednak dotyczyło diagnostyki lub leczenia nowotworów krwi, świadczeń dla osób poniżej 18 lat i w ramach przyjęcia w trybie nagłym. Wprowadzony zostanie też obowiązek systematycznego oceniania satysfakcji pacjenta, co umożliwi korektę systemu opieki onkologicznej w sposób, który odpowiada oczekiwaniom pacjentów. Krajowy Ośrodek Monitorujący Krajową Sieć Onkologiczną będzie opracowywał i aktualizował wytyczne w sprawie postępowania diagnostyczno-leczniczego w onkologii również poprzez adaptację zagranicznych opracowań.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa, uchwaloną przez Sejm na podstawie 2 projektów poselskich. Nowelizację omówiła Joanna Jeleniewska, wicedyrektor Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej. Jak wyjaśniła, regulacja stanowi odpowiedź na społeczne oczekiwania. Uwagi do ustawy zgłosiło senackie Biuro Legislacyjne. Potrzebę wprowadzenia zmian sugerował też Związek Powiatów Polskich, który opowiedział się za fakultatywnym a nie obligatoryjnym powoływaniem rad seniorów na poziomie powiatów i województw. Rozpatrzona nowelizacja zakłada, że rady seniorów będą mogły być powoływane nie tylko na poziomie gminnym jak do tej pory, ale także na szczeblu powiatowym i wojewódzkim. Rada seniorów to ciało kolegialne o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym, którego głównym celem jest wsparcie rady gminy w realizacji zadań skierowanych wobec osób starszych. Zgodnie z nowymi przepisami rada gminy będzie zobligowana do utworzenia rady seniorów, jeżeli – w zależności od liczby mieszkańców gminy – z wnioskiem wystąpi określona liczba osób powyżej 60. roku życia. W gminie do 20 000 mieszkańców – co najmniej 50 lub w gminie powyżej 20 000 mieszkańców – co najmniej 100 mieszkańców tej gminy. Rada gminy będzie zobligowana do rozpatrzenia wniosku o powołanie rady seniorów w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia jego złożenia. W przypadku jego odrzucenia kolejny wniosek może zostać złożony przez ten sam podmiot nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia odrzucenia poprzedniego wniosku. Rada powiatu będzie zobowiązana do utworzenia powiatowej rady seniorów, na wniosek co najmniej 150 mieszkańców tego powiatu, z których każdy ukończył 60 lat, w powiecie, w którym liczba mieszkańców nie przekracza 100 000 oraz co najmniej 250 mieszkańców tego powiatu, z których każdy ukończył 60 lat w powiecie powyżej 100 000 mieszkańców. Z kolei sejmik województwa będzie miał za zadanie utworzenie wojewódzkiej rady seniorów na wniosek co najmniej 500 mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat, w województwie do 2 mln  mieszkańców, a w województwie powyżej 2 mln mieszkańców – na wniosek co najmniej 800 mieszkańców, z których każdy ukończył 60 lat.

Senatorowie z Komisji Środowiska zapoznali się z informacją Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych o stanie lasów w Polsce – ich zasobach, funkcjach i zagrożeniach.

Pełnomocnik rządu ds. leśnictwa i łowiectwa Edward Siarka przedstawił najważniejsze zagrożenia, jakie w ostatnich latach pojawiły się w polskiej gospodarce leśnej, przypominając, że 42% powierzchni kraju są objęte jakąś formą ochrony przyrody. Największy problem stanowi nasilające się w ostatnich latach zjawisko suszy, skutkujące zamieranie wielkoobszarowym i bardzo dużym ograniczaniem pochłaniania dwutlenku węgla przez lasy. Duże zagrożenie powodują również coraz częstsze huragany i pożary, a także rozprzestrzenianie się pasożytów i półpasożytów, zwłaszcza w centralnej Polsce. Wiceminister Siarka wskazał również zagrożenia związane w jego ocenie z legislacyjnymi planami Parlamentu Europejskiego i Rady, dotyczącymi przede wszystkim rozporządzenia w sprawie pochłaniania CO₂ przez grunty rolne i leśne. W rozporządzeniu tym określono dla Polski cel na poziomie 38 mln t CO₂ pochłanianego przez lasy, tymczasem realne możliwości sięgają maksymalnie 25 mln ton CO₂. Jeżeli ten cel zostanie dla Polski utrzymany, nasz kraj będzie musiał zapłacić karę w wysokości 20 miliardów euro. Z kolei rozporządzenie dotyczące wylesiania i degradacji lasów wprowadza, zdaniem wiceministra, ograniczenia, które dotkną polski przemysł drzewny, zwłaszcza meblarski. Ponadto wprowadzono bardzo restrykcyjny system tzw. należytej staranności, co oznacza konieczność podawania w przemyśle drzewnym informacji na temat każdego kawałka drewna, dokładnej informacji, łącznie z numerem działki, skąd zostało pozyskane drewno. Będzie to wymagało ogromnego nakładu pracy administracyjnej i spowoduje skokowy wzrost cen produktów. Wiceminister podkreślił, że w Polsce wylesianie obejmuje jedynie te tereny, na których budowana jest infrastruktura, tj. drogi oraz sieci energetyczne i gazowe. Za dyskusyjne wiceminister Siarka uznał również rozporządzenie w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych, w którym prawdopodobnie zostanie wprowadzony nakaz zaniechania jakiejkolwiek działalności człowieka w lasach. Zdaniem wiceministra rozwiązanie takie zrodziłoby bardzo poważne zagrożenia dla funkcjonowania lasów europejskich. Kontrowersje budzi też rozporządzenie w sprawie wprowadzenia monitoringu lasów na poziomie unijnym ze względu na obawy, że uniemożliwi ono prowadzenie zrównoważonej gospodarki leśnej. Za problematyczne wiceminister uznał również unijny projekt dotyczący wprowadzenia obowiązku zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin, co w Polsce de facto uniemożliwi ochronę lasów sosnowych. Zaś przyjęcie rozporządzeni w sprawie taksonomii spowoduje z kolei problemy z pozyskaniem środków na ochronę lasów. Wiceminister wyraził również obawy co do planów Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności podporządkowania jeszcze w tym roku funkcjonowania lasów wyłącznie biurokracji unijnej.

Zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych Jan Tabor przedstawił sprawozdanie z działań Lasów Państwowych w 2022 r. w zakresie gospodarki leśnej, pozyskania drewna dla rynku drzewnego, hodowli i ochrony lasu oraz ochrony różnorodności biologicznej. Omówi realizację szeregu krajowych programów ochronnych, w tym dotyczące ochrony żubra, głuszca, cietrzewia rybołowa i innych dużych gatunków ptaków i nietoperzy, a także realizację projektów badawczych i edukacyjnych.

Komisje Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz  Obrony Narodowej będą rekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.

Sprawozdawcą z prac komisji na posiedzeniu będzie senator Jacek Włosowicz.

Ustawa tworzy system wsparcia dla najbliższych poległych funkcjonariuszy i żołnierzy. Wprowadza świadczenia pieniężne dla małżonków, dzieci i rodziców poległych. Dotyczy  żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy służb podległych MSWiA, służb specjalnych, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej, a także osób służących w formacjach obywatelskich - strażaków Ochotniczych Straży Pożarnych oraz ratowników GOPR i TOPR.

Wdowom i wdowcom po poległych funkcjonariuszach i żołnierzach świadczenia będą wypłacane co miesiąc do końca życia. Będzie to kwota równa średniemu uposażeniu w danej formacji. 50 proc. tej kwoty otrzymywać będą dzieci poległego funkcjonariusza. Świadczenie przysługiwać im będzie do 18. roku życia, a jeśli będą się dalej uczyć – do 25. roku życia. Świadczenia będą też przysługiwały rodzicom poległych. Od przejścia na emeryturę dożywotnio otrzymywać będą po 50 proc. średniego uposażenia w formacji, w której służyło ich dziecko.

Komisja Środowiska, Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zarekomendowały wprowadzenie 7 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw. Sprawozdawcą komisji został przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu senator Stanisław Gawłowski.

Pierwsza poprawka dotyczy minimalnej odległości turbin wiatrowych od zabudowań mieszkalny. Ustawa utrzymuje zasadę 10 h – 10-krotność wysokości wieży i łopaty wirnika w najwyższym położeniu, jako minimalnej odległości lokalizacji wiatraków i budynków mieszkalnych od siebie. W szczególnym przypadku gminy będą jednak mogły zmienić tę odległość w ramach uchwalanego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Poprawka zmniejszą możliwy do zastosowania przez gminy limit z 700 do 500 metrów. Druga poprawka wprowadza możliwość przywrócenia Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego opracowanych przez gminy przed 2016 rokiem. Umożliwi to budowanie turbin w miejscach, w których były one w tych planach dopuszczone. Ponadto komisje wprowadziły 5 poprawek o charakterze legislacyjnym.

Celem ustawy jest stworzenie warunków do rozwoju lądowej energetyki wiatrowej przy jednoczesnym uwzględnieniu prawa lokalnych społeczności do wyrażania zdania w tej sprawie. Ustawa zmienia zasady lokalizowania nowych inwestycji w zakresie elektrowni wiatrowych, zasady lokalizowania, budowy i przebudowy sieci elektroenergetycznych najwyższych napięć w sąsiedztwie elektrowni wiatrowych oraz zasady lokalizowania nowej zabudowy mieszkaniowej w sąsiedztwie tych elektrowni.  Nowe elektrownie wiatrowe będą mogły powstawać tylko na podstawie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Zgody na budowę w danej lokalizacji będą wymagały przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SOOŚ), które badają m.in. wpływ emitowanego hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców. Dla projektu MPZP uwzględniających elektrownię wiatrową gminy nie będą mogły odstąpić od przeprowadzenia SOOŚ. Co najmniej 10% mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej inwestor będzie musiał zaoferować mieszkańcom gminy do wykorzystania na zasadzie prosumenta wirtualnego, nie więcej niż 2 kW dla mieszkańca. Projekt utrzymuje zakaz budowy elektrowni wiatrowych na terenach parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i obszarów Natura 2000. Ustala minimalną odległość od parku narodowego zgodnie z zasadą 10H, a od rezerwatu przyrody 500 metrów.