Aktualności

W nocy z 26 na 27 października 2022 r. zakończył się pierwszy dzień 51. posiedzenia Senatu. Senatorowie tego dnia jednogłośnie podjęli uchwałę o uznaniu władz Federacji Rosyjskiej za reżim terrorystyczny. Senat rozpatrzył ponadto 9 ustaw, m.in. ustawę wprowadzającą mechanizm maksymalnych cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, samorządów i przedsiębiorstw.

W przyjętej uchwale o uznaniu władz Federacji Rosyjskiej za reżim terrorystyczny Senat po raz kolejny, z całą mocą potępia agresję rosyjską i wzywa wszystkie kraje opowiadające się za pokojem, demokracją i prawami człowieka do uznania władz Federacji Rosyjskiej za reżim terrorystyczny. Senatorowie przypominają, że 24 lutego 2022 r. siły zbrojne Federacji Rosyjskiej rozpętały bestialską wojnę z Ukrainą, której celem jest wymazanie z mapy suwerennego kraju oraz wyniszczenie narodu ukraińskiego.

Podczas dyskusji senatorowie wskazywali na niespotykaną brutalność agresji rosyjskiej i konieczność ukarania winnych. „Zbrodnie te wymagają odpowiedzi międzynarodowej nie tylko w wymiarze pomocy humanitarnej i wojskowej, ale także prawnej” – przekonywał senator Aleksander Pociej. „Kiedy usłyszałem wyjaśnienie szefostwa ukraińskiej armii, że na początek kontrofensywy pod Charkowem wybrali datę bitwy pod Orszą, wzruszyłem się, bo ta bitwa to wspólne, polsko-litewsko-ukraińskie, odepchnięcie Rosjan od Europy na 150 lat” – mówił wicemarszałek Michał Kamiński. Jego zdaniem, jeśli Ukraińcy odwołują się do naszej wspólnej historii walki z rosyjskim imperializmem, to tym bardziej polscy senatorowie mają odwagę okazać im solidarność i nazwać reżim Putina reżimem terrorystycznym. Z kolei senator Jan Maria Jackowski apelował o przeprowadzenie debaty na temat dalszej pomocy Ukraińcom w związku z zapowiedzią wiceministra spraw wewnętrznych Pawła Szefernakera o jej ograniczeniu oraz możliwością kolejnej fali uchodźców z Ukrainy. Senatorowie podkreślali też, że w obliczu rosyjskiej agresji nie ma różnic między opozycją a rządem. Jak mówił wicemarszałek Michał Kamiński, „wszyscy jesteśmy obywatelami Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, która przed wiekami i dzisiaj mówi rosyjskiemu imperializmowi jednoznacznie i stanowczo: nie!”.

Izba rozpatrzyła następujące ustawy.

Ustawa o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe (pilny projekt rządowy) zakłada, że gminy, spółki gminne i związki gminne będą mogły kupować węgiel od importerów po 1,5 tys. zł za tonę, by następnie sprzedawać go mieszkańcom po nie więcej niż 2 tys. zł za tonę. Węgiel samorządom po cenach preferencyjnych będą sprzedawać PGE Paliwa i Węglokoks. Gospodarstwo domowe będzie mogło kupić po preferencyjnej cenie 1,5 t węgla w tym roku i kolejne 1,5 t po 1 stycznia 2023 r. Aby dokonać takiego zakupu, mieszkańcy, uprawnieni do dodatku węglowego, muszą złożyć do gminy wniosek o zakup preferencyjny. Gmina będzie mogła dystrybuować węgiel poprzez własne jednostki organizacyjne, wybrane spółki, np. komunalne, umowę ze składem węgla czy z inną gminą. Gminy, które kupiły węgiel do sprzedaży przed wejściem w życie tych przepisów, będą mogły wnosić o zwrot różnicy w cenie. Spółki komunalne i gminy podejmujące się sprzedaży węgla po preferencyjnej cenie będą zwolnione z podatku akcyzowego od tych transakcji. Ustawa umożliwia ponadto wypłatę dodatku węglowego każdemu z gospodarstw domowych pod tym samym adresem, jeśli każde z nich ogrzewa się oddzielnym źródłem ciepła, zgłoszonym do centralnej ewidencji emisyjności budynków, i złoży deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W ustawie podwyższono również z 11,5 mld zł do 13,5 mld zł limit wydatków na dodatek węglowy, pokrywanych z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (pilny projekt rządowy) wprowadza maksymalne ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych – 693 zł za MWh, samorządów (podmioty użyteczności publicznej) i firm – 785 zł za MWh w odniesieniu do zużycia od 1 grudnia 2022 do 31 grudnia 2023 r. W wypadku gospodarstw domowych cena maksymalna będzie obowiązywać po przekroczeniu rocznych limitów zużycia: 2 MWh – dla wszystkich gospodarstw domowych, 2,6 MWh – dla rodzin z osobą niepełnosprawną, 3 MWh – dla rolników i posiadaczy Karty Dużej Rodziny. Sprzedawcom energii będą przysługiwały rekompensaty za stosowanie w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi maksymalnych cen. Przewidywany koszt rekompensat ma wynieść 19,7 mld zł. W okresie od 1 grudnia 2022 do 31 czerwca 2023 r. wytwórcy i sprzedawcy energii elektrycznej będą musieli przekazać odpisy na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, będące nadmiarowym przychodem.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii (projekt rządowy) znosi obowiązek sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie. Ustala również kary za manipulacje na rynku i za wykorzystanie informacji wewnętrznej do obrotu produktami energetycznymi na rynku hurtowym: grzywnę do 5000 stawek dziennych, od roku do 10 lat więzienia albo obie te kary łącznie. Grzywna do 2500 stawek dziennych i od 3 miesięcy do 5 lat więzienia ma grozić za ujawnianie informacji wewnętrznej bądź zalecanie na ich podstawie kupna lub sprzedaży produktów. Po zniesieniu obowiązku giełdowego transakcje handlowe nadal będą przeprowadzane na giełdach towarowych, o skorzystaniu z tej formy obrotu każdy uczestnik rynku ma jednak decydować samodzielnie, stosownie do własnej strategii.

Ustawa o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego (projekt poselski) przedłuża do 30 kwietnia 2024 r. kadencję rad gmin i powiatów oraz sejmików województw, rad dzielnic m.st. Warszawy, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, która upływa w 2023 r. Wybory samorządowe wypadają jesienią 2023 r., ponieważ w 2018 r. wydłużono kadencję samorządów z 4 do 5 lat (ostatnie wybory samorządowe odbyły się 21 października 2018 r.). Jesienią 2023 r. przypada także konstytucyjny termin wyborów parlamentarnych (ostatnie odbyły się 13 października 2019 r.). Na wiosnę 2024 r. zaś wypadają wybory do Parlamentu Europejskiego (ostatnie 26 maja 2019 r.).

Ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o repatriacji oraz niektórych innych ustaw (projekt komisyjny) zakłada, że wydatki repatriacyjne w okresie 2017–26 wyniosą 489 mln zł, w tym w 2022 r. – 60,7 mln zł (w 2021 r. było to mniej niż 47 mln zł). Dodatkowe środki mają służyć zapewnieniu warunków do osiedlenia się w Polsce większej liczbie czekających na repatriację, przyznaniu większej ich liczbie i w krótszym terminie miejsca w ośrodkach adaptacyjnych, a także pozwolić na płynność wypłat świadczeń przysługujących repatriantom już przybyłym do Polski.

Ustawa o zmianie ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (projekt rządowy) ma usprawnić funkcjonowanie Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (NIW – CRSO) oraz zlikwidować niejasności i wątpliwości, które pojawiły się w trakcie stosowania ustawy z 2017 r., powołującej instytut. Zmiany wprowadzane nowelą dotyczą: sposobu prac Rady NIW – CRSO, zasad zatrudniania pracowników, zasad współpracy i podmiotów, do których instytut kieruje swoje programy, działalności wydawniczej dotyczącej społeczeństwa obywatelskiego, regulaminów konkursowych i innych aspektów prowadzenia konkursów. Na mocy noweli znacząco zwiększone zostaną limity wydatkowe NIW – CRSO na lata 2023–26 w związku z uruchomieniem dodatkowych programów wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

Ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe (projekt rządowy) wdraża do polskiego prawa dyrektywy unijne: cyfrową w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych oraz towarową z 11 czerwca 2019 r. Ustawy poprawi sytuację konsumentów przy zawieraniu umów z przedsiębiorcami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych oraz umów sprzedaży zawartych między sprzedawcą a konsumentem i zapewni wysoki poziom ochrony konsumentów. Wydłuża m.in. z 2 do 6 lat okres dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi.

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Kodeks spółek handlowych (projekt rządowy) ma ułatwić składanie dokumentów do Krajowego Rejestru Sądowego, zwiększyć dostępność do danych z rejestru na unijnym portalu i wymianę między rejestrami państw UE. Stanowi etap wdrożenia unijnego pakietu prawa spółek. Nowelizacja zakłada m.in. ułatwienia dla przedsiębiorców zagranicznych w zakresie rejestracji, składania dokumentów do rejestru poprzez zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej w języku polskim oraz innym języku zrozumiałym dla jak największej liczby użytkowników obcojęzycznych wzorców umów oraz informacji o zasadach: rejestracji spółek, reprezentacji oraz powoływania się na informacje w rejestrze. Zakres danych udostępnianych za pośrednictwem rejestrów rozszerzy się m.in. o niepowtarzalny identyfikator europejski i oznaczenie państwa UE, w którym zarejestrowano oddział spółki. Wymiana pomiędzy rejestrami za pośrednictwem systemu integracji rejestrów również się zwiększy i ma dotyczyć informacji o zmianach podstawowych danych przedsiębiorcy zagranicznego oraz o rejestracji lub wykreśleniu oddziału firmy. W ten sposób przedsiębiorcy nie będą mieli obowiązku składania do Krajowego Rejestru Sądowego wniosków dotyczących danych objętych tą wymianą.

Ustawa o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie (projekt rządowy) określa maksymalne koszty pozaodsetkowe pożyczek i obniża je dla kredytów konsumenckich. Ma zapobiegać „rolowaniu” kredytów i zwiększyć nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad instytucjami pożyczkowymi z możliwościami nakładania kar na członka zarządu do 150 tys. zł, a na instytucję pożyczkową do 15 mln zł bądź wykreślenia z rejestru. Nowela precyzyjnie definiuje maksymalne koszty pozaodsetkowe: marże, prowizje, opłaty dodatkowe i ubezpieczenia, obniża ich górny limit. Nowela m.in. uzależnia udzielenie pożyczki konsumenckiej od pozytywnej oceny zdolności kredytowej oraz wprowadza konsekwencje za udzielenie takiego kredytu w wypadku oceny negatywnej. Umożliwia udzielanie takich pożyczek tylko dla firm w formie spółki akcyjnej o minimalnym kapitale 1 mln zł.