Z prac komisji senackich

Senatorowie z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą zapoznali się z informacją Ministerstwa Spraw Zagranicznych na temat wyników konkursu „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2013 r.”. Obrady zdominowały kwestie dotyczące procedury konkursowej. Jak mówiła podczas posiedzenia minister Ewa Polkowska, szef Kancelarii Senatu, kierowana przez nią instytucja nie może się doprosić od resortu podstawowych dokumentów dotyczących finansowania Polonii. Dlatego zmuszona była wystąpić o nie w trybie informacji publicznej. Odpowiadając, ministerstwo tłumaczyło się dużą liczbą dokumentów w tej sprawie. Od 2012 r. decyzją Sejmu środki przeznaczone na wspierania Polonii, którymi od 1990 r. dysponował Senat, zostały przekazane Ministerstwu Spraw Zagranicznych.

Obecny na posiedzeniu wiceminister spraw zagranicznych Janusz Cisek poinformował, że do konkursu „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2013 r.” zgłoszono 418 wniosków, które opiewały na łączna kwotę 260 mln zł. Ocenie merytorycznej poddano 323 wnioski, z których do dofinansowania komisja konkursowa zakwalifikowała 97 projektów. Ogólna pula środków wyniosła nieco ponad 52 mln zł.

Podczas obrad minister Ewa Polkowska stwierdziła, że ma problemy z uzyskaniem od ministerstwa pełnego kompletu dokumentów dotyczących finansowania Polonii. A - zaznaczyła - zadaniem Kancelarii Senatu jest dostarczenie senatorom jak najszerszej wiedzy w przedmiocie działania komisji emigracji, czyli na temat opieki, wspierania i finansowania Polonii. Jak podkreślała, komisja emigracji ma szczególne zadania w dziedzinie opieki nad Polonią i Polakami za granicą, także zadania kontrolne. „Z zażenowaniem muszę powiedzieć, że jako szef Kancelarii Senatu, kierując urzędem administracji publicznej, zwróciłam się do innego urzędu administracji rządowej w trybie dostępu do informacji publicznej, bo przez 3 miesiące nie mogłam uzyskać informacji, o które prosiłam” - mówiła. Minister poinformowała, że przed obecnym posiedzeniem komisji otrzymała pewne dokumenty, ale w dalszym ciągu nie są to materiały, które świadczyłyby „o trybie dysponowania funduszami publicznymi z budżetu państwa”. Ta sytuacja, w opinii Ewy Polkowskiej, nie świadczy dobrze o współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Jak zaznaczyła, do tej pory kancelaria nie uzyskała np. informacji na temat składu komisji konkursowej rozdzielającej publiczne środki.

Podczas posiedzenia senatorowie pytali przede wszystkim o procedurę konkursową. Senator Leszek Czarnobaj interesował się, jakie mechanizmy weryfikacji podmiotów starających się o środki - szczególnie tych działających od niedawna - stosuje Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Odpowiadając, wiceminister Janusz Cisek stwierdził, że do każdego wniosku o dotację dołączane są CV organizatorów danego podmiotu. Zdaniem wiceministra, na tej podstawie można się zorientować, czy osoby, które reprezentują tę organizację, mają jakieś doświadczenie na polu, na którym chcą realizować swoje działania. „Najlepszą weryfikacją jest oczywiście czas i sprawozdania, które w wielu przypadkach są solidniejsze” - dodał. Jak zaznaczył, w 2012 r. „stare” fundacje otrzymały ponad 40 mln zł czyli 80% środków z całej puli wynoszącej 52 mln zł, w 2013 r. było to 60%.

Minister Ewa Polkowska zwróciła uwagę, że w 2010 i 2011 r., w ostatnich 2 latach, gdy środki na Polonię znajdowały się w gestii Senatu, udział własny wymagany od podmiotów aplikujących o pieniądze wynosił 30%, a nie 5% jak przyjęto w konkursie ministerstwa. Ponadto, jak dodała, w postępowaniu konkursowym w 2013 r. zniesiono wymóg 5 lat doświadczenia dla organizacji ubiegających się o dotację. Według minister, nie zdarzyło się, by Senat tak wysokie środki, czyli powyżej 100 tys. zł, przeznaczył dla organizacji, które nie miały wieloletniego doświadczenia.

Senator Łukasz Abgarowicz krytycznie ocenił, że postępowanie konkursowe w 2013 r. zostało tak skonstruowane, że nie ma kontynuacji pewnych projektów, np. w dziedzinie mediów. Jego zdaniem, utrudnia to ich działanie i nie daje możliwości kontynuowania projektów w okresie dłuższym niż rok. Senator podkreślił również, że 120 szkół sobotnio-niedzielnych na Ukrainie nie dostało w 2013 r. żadnych środków. O przyszłość szkółek sobotnio-niedzielnych, szczególnie na Wschodzie, m.in. na Ukrainie, pytała wiceministra spraw zagranicznych także senator Janina Sagatowska. Odpowiadając, Janusz Cisek zapewnił, że funkcjonowanie polskich szkół na Wschodzie nie jest zagrożone. Jak mówił, edukacja zajmuje pierwsze miejsce wśród priorytetów przyjętych przez ministerstwo i kwotowo stanowi ponad 40% ogólnej puli 52 mln zł, przeznaczonej na współpracę z Polonią w 2013 r. Zastrzegł jednak, że jest to zadanie właściwe dla ministra edukacji, a Ministerstwo Spraw Zagranicznych je uzupełnia. Senatorowie pytali też o TVP Polonię. Zdaniem senator Barbary Borys-Damięckiej, w związku z zapowiedzią zmniejszenia środków z ministerstwa dla tej anteny jej sytuacja stała się patowa. Senator Łukasz Abgarowicz zaznaczył, że sam ma krytyczny stosunek do działania TVP Polonia, ale za jej pośrednictwem finansowane jest wiele mediów polonijnych, np. Wilnoteka na Litwie, która - jak podkreślił - miała swój udział w sukcesie wyborczym Polaków na Litwie. Wiceminister Janusz Cisek stwierdził, że TV Polonia podjęła się wykonania szeregu zobowiązań wobec ministerstwa, których nie wykonała. Jak powiedział, mimo to w 2013 r. stacja otrzyma dofinansowanie w wysokości 8 mln zł, co obejmuje wszystkie najważniejsze programy, włączając w to z pewnością Wilnotekę. Ponadto wiceminister zwrócił uwagę, że TV Polonia nie ma swobodnego dostępu do Polaków w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.