Z prac komisji senackich

Senatorowie z Komisji Budżetu i Finansów Publicznych postanowili zaproponować Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o podatku od towarów i usług. Nowelizację, mającą m.in. ograniczyć wpływ wahań kursów walut na ewentualne uruchomienie procedur ostrożnościowych,przedstawił wiceminister finansów Mirosław Sekuła. Przygotowane przez resort finansów zmiany polegają na niestosowaniu w określonych sytuacjach ograniczeń wynikających z przekroczenia w relacji państwowego długu publicznego (PDP) do PKB progu 50% oraz progu ostrożnościowego 55%, czyli z tzw. procedur ostrożnościowo-sanacyjnych. W myśl noweli, procedury te nie byłyby uruchamiane, gdyby powodem przekroczenia przez dług progu ostrożnościowego był kurs złotego lub poziom prefinansowania potrzeb pożyczkowych na przyszły rok. Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami, uruchamianie sankcji związanych z przekroczeniem progu ostrożnościowego następuje bez względu na to, czy próg ten został przekroczony w następstwie finansowania potrzeb pożyczkowych, czy też w wyniku np. krótkoterminowych działań spekulacyjnych, mających na celu osłabienie kursu złotego. Co roku zobowiązania zaliczane do długu publicznego w walutach obcych są przeliczane na złote według średniego kursu tych walut, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym danego roku. Rozpatrywana nowela przewiduje natomiast m.in., że państwowy dług publiczny będzie przeliczany na złote nie tylko według kursu z ostatniego dnia danego roku, ale także z zastosowaniem średniej arytmetycznej ze średnich kursów walut obcych, ogłaszanych przez NBP z dni roboczych (od poniedziałku do piątku) z roku budżetowego, za który ogłaszana jest relacja. Wyliczona w ten sposób kwota będzie pomniejszona o kwotę wszystkich wolnych środków finansowych, będących w dyspozycji ministra finansów na koniec roku budżetowego, służących finansowaniu potrzeb pożyczkowych budżetu państwa w kolejnym roku budżetowym. Jeżeli w wyniku takiego obliczenia okaże się, że wartość relacji do PKB będzie mniejsza niż 50% lub 55%, wówczas ograniczenia przewidziane w procedurze ostrożnościowej oraz warunkowe podniesienie stawek podatku VAT nie będą wprowadzane w życie.

Zgodnie z ustawą o finansach publicznych, jeżeli relacja długu publicznego do PKB przekroczy 50%, ale jest nie większa niż 55%, wówczas w budżecie na kolejny rok relacja deficytu budżetu państwa do dochodów nie może być wyższa od wskaźnika przyjętego w roku bieżącym. Przekroczenie progu na poziomie 55% zmusza natomiast rząd do podjęcia bardziej radykalnych kroków. Budżet nie może dopuszczać deficytu lub ma być tak skonstruowany, by relacja długu do PKB spadła. Zamrażane są też wynagrodzenia, a waloryzacja rent i emerytur nie może przekroczyć poziomu inflacji. Dodatkowe obciążenia – w postaci wzrostu stawki podatku VAT – przewiduje ustawa o podatku od towarów i usług (chodzi o przekroczenie progu 55% w relacji kwoty PDP do PKB za lata 2012 lub 2013).

Jak podkreślił wiceminister finansów Mirosław Sekuła, chodzi przede wszystkim o wyeliminowanie negatywnych aspektów działania procedur ostrożnościowych. Zwrócił także uwagę na zmiany wartości kursów euro do złotego w ostatnich kilku latach i przypomniał, że jest to jeden z istotnych powodów uruchomienia procedur ostrożnościowych. W ostatnich latach, gdy rynki finansowe brały pod uwagę, że Ministerstwo Finansów i Narodowy Bank Polski będą utrzymywać w określonych przedziałach kurs złotego w stosunku do innych walut, „grały na ten kurs”, aby uzyskać dodatkowe dochody. To powodowało wysokie koszty niwelowania skutków tej gry walutowej, a z drugiej strony bardzo utrudniało prefinansowanie zadłużenia na rok następny.