Z prac komisji senackich

Komisja Ustawodawcza wspólnie z Komisją Gospodarki Narodowej rozpoczęły prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Jak wyjaśnił reprezentant wnioskodawców senator Wojciech Skurkiewicz, w projekcie przewidziano zrównanie praw najemców dawnych mieszkań zakładowych przejętych przez spółdzielnie mieszkaniowe z prawami pozostałych lokatorów spółdzielni mieszkaniowych w wypadku roszczenia o nabycie własności nieruchomości według kryteriów określonych w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych. Projekt dostosowuje w ten sposób system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14 lutego 2012 r., stwierdzającego niezgodność z konstytucją art. 48 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Ponadto senator zwrócił uwagę, że w opinii nadesłanej do Komisji Ustawodawczej Ministerstwo Sprawiedliwości poparło projekt, zgłaszając jednak pewne wątpliwości. Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP zarzucił natomiast inicjatywie senackiej próbę obejścia wyroku trybunału.
Projekt nowelizacji poparł podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Piotr Styczeń. Zauważył jednocześnie, że wymaga on rozszerzenia o zapis, iż najemca nie skorzystał z prawa do pierwokupu lokalu. Zdaniem wiceministra, zasadne byłoby uściślenie kwestii kosztów utrzymania budynku i kaucji mieszkaniowej. Wiceminister opowiedział się także za rezygnacją ze zwrotu wkładu budowlanego na rzecz wpłaty zwaloryzowanej kwoty nabycia. Zadeklarował pomoc resortu transportu w ewentualnych dalszych pracach nad inicjatywą senacką. Reprezentująca Ministerstwo Sprawiedliwości Magdalena Malinowska-Wójcicka zasugerowała, żeby przy ustalaniu ceny zbycia lokalu pominąć te kwoty, które spółdzielnia mieszkaniowa otrzymała jako wsparcie ze środków publicznych, np. dopłaty do kredytów termomodernizacyjnych. Zaproponowała również uwzględnienie nakładów na utrzymanie budynku proporcjonalnie do powierzchni użytkowej lokalu, co zapewniłoby spójność zapisów nowelizowanej ustawy. Przedstawicielka Ministerstwa Finansów Halina Napiórkowska zgodziła się z sugestiami ministerstwa transportu. Podkreśliła jednak, że warto rozważyć uzupełnienie projektu o waloryzację nakładów zwiększających wartość budynku. Prezes Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych RP Jerzy Jankowski zaznaczył, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, własność spółdzielni nie może być gorzej traktowana niż własność prywatna. Negatywnie odniósł się do inicjatywy senackiej, która - w jego opinii - nakazuje spółdzielniom przeniesienie własności lokalu na warunkach preferencyjnych dla najemcy. Związek rewizyjny postuluje uwzględnienie wartości rynkowej, pomniejszonej o kaucję, i ewentualną bonifikatę, przyznawaną przez walne zgromadzenie członków spółdzielni. Senatorowie zapoznali się także z uwagami Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które zgłosiło 2 uwagi o charakterze legislacyjnym: jedną techniczno-doprecyzowującą, a drugą zbieżną z propozycją Ministerstwa Sprawiedliwości.
W trakcie dyskusji senator Leszek Piechota pytał o zasady waloryzacji kaucji mieszkaniowej. Senator Andrzej Matusiewicz natomiast podkreślił konieczność ustalenia kwoty tzw. nakładów koniecznych oddzielnie dla każdego lokalu. Opowiedział się także za rezygnacją z określania wysokości wkładu budowlanego na rzecz wartości rynkowej pomniejszonej o nakłady i kaucję. Senator Marek Ziółkowski zaproponował, żeby rozpatrzyć projekt ustawy w późniejszym terminie. Uzasadnił to tym, że w trakcie posiedzenia komisji przedstawiciele ministerstw wnieśli szereg uwag, które wymagają analizy i wielostronnych konsultacji. Senatorowie zaakceptowali tę propozycję.
W tym samym dniu komisje rozpatrzyły także ustawę - Prawo pocztowe. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji Magdalena Młochowska poinformowała, że ustawa wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady, będącą zwieńczeniem procesu liberalizacji rynku usług pocztowych w Unii Europejskiej. Do najważniejszych przepisów ustawy należy zniesienie monopolu Poczty Polskiej w zakresie przyjmowania, przemieszczania i doręczania przesyłek pocztowych i reklamowych do 50 g. Ustawa gwarantuje dostępność usług powszechnych i określa ich minimalny zakres: doręczenie przesyłek pocztowych do 2 kg, paczek do 10 kg oraz paczek z zagranicy do 20 kg. Częstotliwość doręczeń zostaje utrzymana na istniejącym obecnie poziomie 5 dni w tygodniu. Wiceminister Magdalena Młochowska przypomniała, że dyrektywa Unii Europejskiej dawała państwom członkowskim dwie możliwości zapewnienia usług powszechnych: poprzez siły rynku lub poprzez wyznaczenie operatora, którego obowiązkiem będzie świadczenie tych usług. Polska, podobnie jak większość krajów UE, wybrała drugi wariant. Ustawa przewiduje, że operatorem świadczącym usługi powszechne przez najbliższe 3 lata będzie Poczta Polska.
Przedstawicielka Biura Legislacyjnego w Kancelarii Senatu Danuta Drypa omówiła 15 uwag do ustawy. Wszystkie miały charakter legislacyjno-redakcyjny.
W trakcie dyskusji senatorowie pytali o przyczyny opóźnień w pracach nad ustawą (Polska jest zobowiązana do wdrożenia dyrektywy do końca 2012 r.), motywy decyzji o ustanowieniu operatora wyznaczonego, stan zatrudnienia w Poczcie Polskiej, liczbę operatorów świadczących usługi pocztowe na polskim rynku oraz o to, czy ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej, szczególnie w zakresie pomocy publicznej. Odpowiadając na pytania senatorów, wiceminister Magdalena Młochowska wyjaśniła, że przygotowanie projektu ustawy poprzedziły długie konsultacje rządu z podmiotami świadczącymi usługi pocztowe. Poinformowała, że Poczta Polska zatrudnia 93 tys. osób, a pomoc dla firmy w 2013 r. wyniesie 2 mln zł. Podkreśliła, że przepisy ustawy są zgodne z prawem UE. Wiceminister wyjaśniła, że wyznaczenie konkretnego operatora zobowiązanego do zapewnienia usług powszechnych wynikało z przekonania, że oparcie się na mechanizmach rynkowych może nie zapewnić odpowiedniego poziomu tych usług. Dyrektor Departamentu Rynku Pocztowego w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej Karol Krzywicki zwrócił uwagę, że zasada ponoszenia kosztu świadczenia usługi powszechnej przez wszystkich operatorów obowiązuje również na rynku telekomunikacyjnym. Dodał, że obecnie funkcjonuje 4 operatorów o przychodach przekraczających 1 mln zł, którzy świadczą usługi wchodzące w zakres usług powszechnych. Są to ci operatorzy, którzy w przypadku poniesienia strat przez operatora wyznaczonego, czyli Pocztę Polską, mogą finansować w części świadczenie usług powszechnych. Radca ministra w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji Elżbieta Pańczyk poinformowała, że obecnie obowiązujące prawo pocztowe przewiduje dotację podmiotową dla operatora, który poniósł stratę świadcząc usługi powszechne. Dotacja ta była notyfikowana przez Komisję Europejską i została zaakceptowana pod warunkiem doprecyzowania prawidłowego rozliczenia kosztów. Dodała, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie wniósł w tej sprawie zastrzeżeń. Naczelnik wydziału w Ministerstwie Finansów Leszek Jurek poinformował, że zwolnienie z podatku VAT tylko niektórych usług pocztowych wynika z dyrektywy UE dotyczącej VAT. Przewiduje ona, że zwolnienia są wprowadzane w interesie społecznym. Doradca ministra w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji Dariusz Dolczewski stwierdził, że decyzja rządu o wyznaczeniu Poczty Polskiej jako operatora świadczącego usługi powszechne przez 3 lata była wynikiem kompromisu. Choć przez ten czas Poczta Polska nadal będzie miała dominującą pozycję, to jest to na tyle krótki okres, że mobilizuje tę instytucję do przeprowadzenia modernizacji. Z kolei operatorzy komercyjni mogą wykorzystać ten czas na odpowiednie przygotowanie się do procedury konkursowej, np. poprzez rozszerzenie zakresu usług na terenach wiejskich. Poseł sprawozdawca Jacek Tomczak przedstawił przebieg dyskusji w Sejmie. Wyjaśnił, że kwestia zgodności ustawy z prawem unijnym była przez posłów bardzo wnikliwie analizowana. Dodał, że ekspertyzy Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Biura Analiz Sejmowych potwierdziły, że ustawa jest zgodna z prawem UE. Podkreślił, że komisja sejmowa rozpatrywała wiele propozycji poprawek zgłoszonych przez różne podmioty i większość z nich została przyjęta lub stała się podstawą rozwiązań kompromisowych. Ekspert Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Niepublicznych Operatorów Pocztowych Rafał Zgorzelski wyraził wątpliwości co do zgodności ustawy z dyrektywami unijnymi. Zwrócił również uwagę na kilka przepisów ustawy, które zdaniem reprezentowanej przez niego organizacji, utrudniają stworzenie warunków nieskrępowanej konkurencji na rynku pocztowym. Dodał, że operatorom niezależnym będzie trudno w ciągu 3 lat odpowiednio przygotować się do procedury konkursowej. Podkreślił, że przyjęte w ustawie rozwiązania w zakresie przekazów pocztowych, przesyłek urzędowych i dostępu do infrastruktury pocztowej utrzymują uprzywilejowaną pozycję operatora wyznaczonego. Dodał, że składki na fundusz kompensacyjny, z którego miałyby zostać pokryte ewentualne straty operatora wyznaczonego, zostały ustalone na zbyt wysokim poziomie.
Senator Stanisław Jurcewicz zgłosił wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek, a senator Wojciech Skurkiewicz - poprawki redakcyjne przedstawione przez Biuro Legislacyjne. Komisje przyjęły wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.
Senator Marek Ziółkowski poprosił przedstawicieli rządu o przedstawienie komisjom oceny skutków ustawy po 6 miesiącach jej obowiązywania.