Z prac komisji senackich

Senatorowie z Komisji Gospodarki Narodowej zapoznali się z informacją Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej na temat strategii rozwoju transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.). Założenia i przebieg rządowych prac nad tym dokumentem przedstawił sekretarz stanu w resorcie transportu Tadeusz Jarmuziewicz. W trakcie dyskusji senatorów interesowały m.in. kwestie dotyczące dostępności transportowej stolic poszczególnych regionów; harmonogramu finansowania remontów dróg krajowych i najważniejszych dróg wojewódzkich; tempa inwestowania w drogi ekspresowe na Pomorzu Środkowym, Warmii i Mazurach, Dolnym Śląsku i we wschodniej Polsce; nakładów na infrastrukturę żeglugi śródlądowej i miejski transport publiczny; rewitalizacji linii kolejowych przy granicy z Niemcami; budowy obwodnic Warszawy; węzłów multimedialnych i korytarzy przesyłowych.

Odpowiadając na pytania senatorów, wiceminister Tadeusz Jarmuziewicz podkreślił, że w strategii znalazły się długoletnie programy inwestycyjne, nad przygotowaniem których trwają obecnie prace koncepcyjne. Działania zmierzające do budowy kompletnej sieci 20 000 km dróg ekspresowych i autostrad muszą koncentrować się przede wszystkim na połączeniu już istniejących odcinków. Dlatego w resorcie podjęto decyzję o nieuleganiu naciskom politycznym i rezygnacji z budowy obwodnic miast poza planowaną siecią. Zostanie natomiast przygotowany specjalny program skierowany do samorządów, który umożliwi finansowanie budowy obwodnic. Wiceminister zapowiedział podjęcie starań o otrzymanie unijnego wsparcia na budowę 8 węzłów multimedialnych. Zapewnił jednocześnie, że przy oddawanych do użytku odcinkach dróg powstają kanały telekomunikacyjne, a Ministerstwo Gospodarki planuje umieszczanie energetycznych linii przesyłowych przy drogach publicznych w miejscach, gdzie jest uregulowana własność gruntu.

Tego samego dnia Komisja Gospodarki Narodowej zapoznała się z warunkami prowadzenia działalności przez polskie firmy transportu drogowego. Wiceminister transportu Tadeusz Jarmuziewicz zwrócił uwagę na dobrą międzynarodową pozycję i znaczenie branży transportu drogowego dla polskiej gospodarki. Jak podkreślił, dynamiczna ekspansja, zapoczątkowana w 2004 r. wejściem Polski do Unii Europejskiej, zapewniła 26 000 naszych firm pozycję europejskiego lidera, dysponującego flotą 180 tys. tirów. Według różnych szacunków, branża transportowa odpowiada za 8–10% polskiego PKB i zatrudnia wraz z kooperantami około 1 mln osób. Większość unijnego handlu z Rosją i 96% towarów w wymianie polsko-niemieckiej obsługują polscy przewoźnicy. Pod koniec 2012 r. udało się zawrzeć nowe, trzyletnie porozumienie z Rosją, w sprawie zezwoleń na fracht. Wiceminister Tadeusz Jarmuziewicz podkreślił, że Forum Transportowe stanowi silną reprezentację tego sektora gospodarki. Forum potrafi artykułować problemy i rozwiązywać je we współpracy z rządem, czego dowodem może być przyjęcie dwóch specjalnych ustaw antykryzysowych.

Podczas posiedzenia przewodniczący Konfederacji Związków i Organizacji Przewoźników Drogowych „Transportowcy” Tadeusz Tomaszewski i sekretarz konfederacji Łukasz Wiśniewski mówili o trudnej sytuacji przedsiębiorstw transportowych działających w kraju. Za najważniejsze problemy uznali wysokie podatki i słaby dostęp do źródeł finansowania. Zaapelowali o podjęcie działań interwencyjnych przez rząd, polegających na regulacji rynku poprzez ustalenie cen minimalnych. Umożliwi to, ich zdaniem, wyeliminowanie szarej strefę i nieuczciwej konkurencji, a także zwrot części akcyzy zawartej w paliwie. W opinii przedstawicieli przewoźników, brak tych działań grozi zwolnieniem do 2014 r. nawet 50 tys. osób.

Dyrektor Biura Prawnego Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Transportu Drogowego Maciej Wroński przyczyn trudności firm transportowych upatrywał natomiast w wadliwych przepisach prawa. Jako przykład wskazał ograniczanie na drogach lokalnych dopuszczalnego nacisku na oś do maksimum 8 ton. Skutkuje to koniecznością zwiększania pracy przewozowej, jest drogie i niebezpieczne. Jednocześnie Główny Inspektorat Transportu Drogowego rygorystycznie przestrzega limitów zawartych w ustawie o drogach publicznych. Koszty działalności przewozowej podnoszą również opłaty za użytkowanie dróg. W Polsce kaucja za tzw. Via Box wynosi 120 zł, podczas gdy w Austrii stanowi ona równowartość 20 zł; kara za przejechanie bez tego urządzenia przez 1 bramkę u nas wynosi 3000 zł, a w Austrii – około 1600 zł za cały dzień jazdy bez uprawnień. Certyfikat ADR dla kierowcy kosztuje w Niemczech 10 zł, a w Polsce – 50 zł. Znacząco różnią się między polskimi miastami stawki podatków od środków transportu, które powinny takie same w całej Polsce. Dyrektor Maciej Wroński zwrócił także uwagę na lukę w nowelizowanej niedawno ustawie o kierujących pojazdami powodującą, że osoby, które zdały w 2012 r. egzamin na kategorię C, a nie spełniają ustawowego kryterium wieku, nie otrzymają prawa jazdy.

Piotr Mikiel ze Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych wezwał rząd do przyspieszenia prac nad wdrożeniem pakietu unijnych rozporządzeń, przewidujących m.in. wprowadzenie licencji wspólnotowej. Zaproponował także, by przy opłatach za przejazd drogami krajowymi rozdzielić odpowiedzialność przewoźnika i kierowcy.

Prezes Polskiej Izby Gospodarczej Transportu Samochodowego i Spedycji Zdzisław Szczerbaciuk podważył sens płacenia przez środki transportu publicznego za korzystanie z innych niż autostrady i trasy ekspresowe dróg krajowych. Podwyższa to znacząco koszty i tak nierentownej komunikacji regionalnej i miejskiej.

Podsumowując dyskusję, przewodniczący obradom senator Stanisław Jurcewicz opowiedział się za równoważeniem interesów zarządzających lokalnymi drogami samorządów i intensywnie je użytkujących przewoźników, korzystających z często przeciążonych tirów. Zwrócił się do przedstawicieli organizacji i zrzeszeń transportowych o doprecyzowanie i przesłanie ich stanowisk do komisji gospodarki. Senator nie wykluczył przyjęcia przez komisję stanowiska w tej sprawie.

Tego samego dnia Komisja Gospodarki Narodowej rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze. Senatorowie postanowili zaproponować Izbie przyjęcie bez poprawek nowelizacji, która przewiduje, że dłużnicy objęci wnioskiem o ogłoszenie upadłości będą mieli prawo ubiegać się w sądzie upadłościowym o zwolnienie z kosztów. Nie pozwalają na to obecne przepisy. W wyroku z 15 maja 2012 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że spółka z o.o. powinna mieć prawo do zwolnienia z kosztów w sądowej sprawie o ogłoszenie upadłości. Trybunał ograniczył jednak swoje orzeczenie do spółek z o.o., ponieważ sprawa dotyczyła tylko takiej spółki. Umorzył natomiast postępowanie w zakresie, w jakim pytanie sądu odnosiło się także do pozostałych dłużników. Z tego powodu - mimo wyroku trybunału - zakwestionowany art. 32 ust. 1 ustawy pozostał bez zmian i nadal był niekonstytucyjny w stosunku do innych dłużników. Dlatego właśnie, by dostosować go do wymogów konstytucyjnych, sejmowa Komisja Ustawodawcza zaproponowała, by uchylić w całości zakwestionowany przepis. Jako konsekwencję tej zmiany nadano nowe brzmienie art. 491² ust. 1 i rozszerzono krąg podmiotów uprawnionych do zwolnienia od kosztów sądowych na wszystkich dłużników mających zdolność upadłościową. Zmiany mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Podczas obrad rozpatrzono także ustawę o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Po zapoznaniu się z informacją wiceministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej Janusza Żbika, a także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii, zaproponowano wprowadzenie do niej poprawki o charakterze doprecyzowującym i korygującym zapis niepoprawny pod względem językowym. Rozpatrywana ustawa eliminuje wątpliwości interpretacyjne, korygując nieprawidłowe odesłania zawarte w ustawie nowelizowanej, a także doprecyzowuje zapisy dotyczące stosowania bezpiecznego podpisu elektronicznego przy wnoszeniu do projektu planu zagospodarowania przestrzennego uwag w postaci elektronicznej. Na zakończenie posiedzenia przyjęto plan pracy komisji od lutego do lipca 2013 r.