Z prac komisji senackich

Senatorowie z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą zapoznali się z informacją Ministerstwa Spraw Zagranicznych na temat priorytetów współpracy z Polonią i Polakami za granicą, a także zasad konkursu "Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2013 r.".

Informację przedstawili wiceminister Janusz Cisek i wicedyrektor Departamentu Współpracy z Polonią Regina Jurkowska. Wśród priorytetów wiceminister wymienił m.in. edukację i wspieranie programów stypendialnych, pobudzanie aktywności we wszystkich dziedzinach życia, wspieranie współpracy gospodarczej z krajem, pomoc środowiskom polskim, dbałość o przestrzeganie praw mniejszości, a także wspieranie powrotów do kraju. Jak zapewnił, w porównaniu z 2012 r. w 2013 r. wysokość środków przeznaczonych na wspieranie Polonii nie zmieni się, a wcześniejsze rozpisanie konkursu pozwoli rozdysponować je znacznie szybciej, ponieważ rozstrzygnięcie nastąpi już 23 stycznia 2013 r.

W trakcie dyskusji senatorowie pytali m.in. o finansowanie zadań w ramach priorytetu "wspieranie powrotów do kraju", na który przeznaczono 5 mln zł. Senator Janinę Sagatowską interesował zakres tego wsparcia. Senator Barbara Borys-Damięcka zwróciła natomiast uwagę, że wprowadzenie do konkursu nowego priorytetu nie zostało poprzedzone analizą potrzeb i opracowaniem jego koncepcji. Co więcej, przeznaczenie 5 mln zł z budżetu na współpracę z Polonią zmniejszy ogólną pulę środków na zaspokojenie ważnych potrzeb Polonii i Polaków za granicą. Zdaniem senator Janiny Sagatowskiej, wspieranie powrotów do kraju trudno uznać za zadanie polonijne. Wprowadzenie nowego priorytetu pozytywnie ocenił natomiast senator Łukasz Abgarowicz. Senator Stanisław Gogacz interesował się, w jakim stopniu priorytety przyjęte przez ministerstwo w 2013 r. w zakresie współpracy z Polonią i Polakami za granicą pokrywają się z dotychczasowymi priorytetami senackimi. Senator pytał także, czy resort korzysta z doświadczeń Senatu.

Odpowiadając na pytania senatorów, wiceminister Janusz Cisek wyjaśnił, że w ramach priorytetu "wspieranie powrotów do kraju" będą dofinansowywane programy zaproponowane przez organizacje pozarządowe. Jak zapewnił, resort kontynuuje realizację priorytetów wypracowanych przez Senat w ramach opieki nad Polonią i Polakami za granicą. Z tą opinią nie zgodził się wicedyrektor Biura Polonijnego Kancelarii Senatu Romuald Łanczkowski.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia zapoznano się ze sprawozdaniem senatorów Anny Aksamit, Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego i Mieczysława Gila z ich udziału w misji obserwacyjnej podczas wyborów do Sejmu Republiki Litewskiej, które odbyły 14 października 2012 r. Delegacja Senatu przebywała w tym kraju 13-16 października 2012 r. na prośbę przewodniczącego Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Waldemara Tomaszewskiego, skierowaną do marszałka Senatu. Podczas misji nie stwierdzono poważniejszych naruszeń procedur wyborczych i pozytywnie oceniono przebieg wyborów. Senatorowie z zadowoleniem przyjęli dobry wynik Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, która przekroczyła 5-procentowy próg wyboczy i uzyskała najlepszy wynik w ciągu ostatnich 22 lat - 5,83% głosów Wiadomo już, że w litewskim parlamencie zasiądzie 8 posłów Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, która otrzymała też oficjalne zaproszenie do udziału w tworzącej się koalicji rządzącej.

Jak zwrócił uwagę senator Witold Gintowt-Dziewałtowski, Akcja Wyborcza Polaków na Litwie po raz pierwszy w swej historii wystąpiła w wyborach jako partia ogólnolitewska. Jej program był skierowany nie tylko do mniejszości polskiej na Litwie, ale do wszystkich obywateli Litwy. Z listy akcji kandydowali w większości młodzi wykształceni ludzie, reprezentujący różne środowiska, m.in. również przedstawiciele innych mniejszości narodowych na Litwie.

W trakcie dyskusji senator Wiesław Dobkowski pytał członków delegacji Senatu o szczegóły dotyczące przebiegu wyborów.

Jak poinformował prezes Fundacji "Semper Polonia" Marek Hauszyld, w wyborach wzięło udział 4 uczestników programu stypendialnego fundacji, którzy łącznie zdobyli około 60 tys. głosów.

W opinii senator Barbary Borys-Damięckiej, do sukcesu Akcji Wyborczej Polaków na Litwie przyczyniły się także polskojęzyczne media na Litwie. Senator zaprosiła członków komisji do udziału w konferencji "Aktualne problemy mediów polskojęzycznych na Litwie - cz. 2", organizowanej z inicjatywy senackiej komisji emigracji oraz sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu 24 listopada 2012 r. w gmachu Senatu. Spotkanie stanowi kontynuację konferencji pod tym samym tytułem, która w kwietniu 2012 r. odbyła się w Wilnie z inicjatywy Konsulatu RP.

Następnie zapoznano się ze sprawozdaniem senatora Marka Konopki z udziału w V Zjeździe Kongresu Polaków w Rosji oraz Dniach Polskich "Bliżej siebie" w Rumunii.

Czternaste już Dni Polskie "Bliżej siebie" odbyły się 5-9 września 2012 r. w Rumunii. Jednym z celów wyjazdu była wizytacja finansowanego z budżetu Kancelarii Senatu zadania o charakterze inwestycyjnym "Rozbudowa Domu Polskiego w Nowym Sołońcu w Rumunii". Obiekt po rozbudowie i modernizacji ma pełnić funkcję siedziby miejscowego stowarzyszenia Polaków, służyć jako miejsce spotkań, organizacji świąt, a także działalności zespołu ludowego "Sołonczanka". Uroczyste otwarcie Domu Polskiego w Nowym Sołońcu zaplanowano na listopad 2012 r. W ramach Dni Polskich w Suczawie odbyły się międzynarodowe sympozjum "Polsko-rumuńskie związki historyczne i kulturowe", a w Nowym Sołońcu - dożynki polskie z udziałem artystycznych zespołów polonijnych.

Senator Marek Konopka, wspierając się prezentacją multimedialną, przedstawił także sprawozdanie z udziału w V Zjeździe Kongresu Polaków w Rosji, który odbył 4 listopada 2012 r. w Moskwie. Obrady zjazdu połączono z obchodami 20-lecia organizacji. Wzięli w nim udział przedstawiciele 56 spośród ponad 70 organizacji działających w Rosji, ambasady RP, Sejmu i Senatu, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", a także władz Federacji Rosyjskiej. Podczas zjazdu ponownie wybrano Halinę Subotowicz-Romanową na prezesa Kongresu Polaków w Rosji.

Na zakończenie senator Marek Konopka zwrócił się o udzielenie większego wsparcia Polakom w Rumunii przed wyborami parlamentarnymi poprzez zwiększenie do kilku osób składu delegacji Senatu na uroczystość otwarcia Domu Polskiego w Nowym Słońcu w listopadzie 2012 r.