Z prac komisji senackich

Senatorowie z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą zapoznali się z informacją Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na temat stypendiów dla cudzoziemców polskiego pochodzenia studiujących w Polsce i w kraju zamieszkania. Jak poinformowała podsekretarz stanu w tym resorcie Daria Lipińska-Nałęcz, w Polsce studiuje obecnie około 23 tys. cudzoziemców, spośród których ponad 6 tys. to osoby deklarujące polskie pochodzenie lub narodowość. Na ich kształcenie ministerstwo nauki przeznacza rocznie około 53 mln zł; są to środki na stypendia i pokrycie kosztów procesu dydaktycznego. W 2012 r. przyznano cudzoziemcom polskiego pochodzenia 165 stypendiów na 5 lat, 140 na 3 lata i 100 rocznych. Dodatkowo przyznano 25 stypendiów na studia doktoranckie i staże długoterminowe. Stypendia przyznawane są w ramach "programu pomocy stypendialnej dla młodzieży polonijnej podejmującej i odbywającej studia w polskich szkołach wyższych".

Na 6200 studiujących w Polsce przedstawicieli Polonii 5300 podjęło studia na uczelniach nadzorowanych przez resort nauki. Spośród nich 2 tys. osób otrzymuje stypendia resortu. Na studiach doktoranckich w Polsce kształci się około 900 cudzoziemców, spośród których ponad 170 osób zadeklarowało polskie pochodzenie, a ponad 70 z nich otrzymuje stypendium.

Wiceminister Daria Nałęcz poinformowała, że resort wspiera także studentów polonijnych, którzy kształcą się w wileńskiej filii Uniwersytetu w Białymstoku. W obecnym semestrze stypendia otrzymuje tam 120 osób. Jak powiedziała, ministerstwo udziela tym osobom wsparcia finansowego za względu na szczególne uwarunkowania, w jakich znajdują się Polacy mieszkający na Litwie.

Oprócz pomocy stypendialnej resort nauki organizuje także letnie kursy języka i kultury polskiej. W 2012 r. na ich organizację wydano ponad 1 mln zł, a 1,3 mln zł wyniosły łącznie stypendia dla uczestników takich kursów. Według szacunków ministerstwa, 3/4 cudzoziemców biorących w nich udział jest polskiego pochodzenia.

Zdaniem przewodniczącego Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą senatora Andrzeja Persona, 23 tys. cudzoziemców studiujących w Polsce to niewiele w porównaniu z innymi krajami, np. Czechami czy Węgrami. Z tą opinią zgodziła się wiceminister Daria Lipińska-Nałęcz. Jak przyznała, polskie uczelnie mają pewien problem z promowaniem się wśród zagranicznej młodzieży. Nasze szkoły wyższe są zbyt bierne i oczekują, że w zagranicznej promocji wyręczy je państwo. Najlepszym uczelniom europejskim, takim jak Cambridge, zależy na promocji za granicą i są w tym bardzo skuteczne. Jednocześnie niektóre polskie szkoły wyższe, które podjęły działania mające zachęcić cudzoziemców do studiowania w Polsce, zaczynają już odnosić pewne sukcesy. Większość studentów Unii Europejskiej, którzy migrują w celu zdobycia wykształcenia, trafia do Wielkiej Brytanii, Francji czy Niemiec. W Komisji Europejskiej trwają prace nad systemem pożyczek studenckich, które mogą tę tendencję umocnić. Dlatego resort nauki stawia przede wszystkim na Partnerstwo Wschodnie i obszary oddziaływań polskiego szkolnictwa wyższego widzi w krajach zza wschodniej granicy Polski.

Przewodniczący komisji senator Andrzej Person zapowiedział, że w Senacie wkrótce odbędzie się debata plenarna poświęcona sytuacji Polonii.

W drugiej części posiedzenia gościem Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą był prezes Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego Krzysztof Przybył, który przedstawił informację na temat konkursu "Wybitny Polak". Jego celem jest kreowanie pozytywnego wizerunku Polaków, pokazanie ich dokonań, a także wyróżnienie i promocja osób, które potrafiły odnieść sukces w kraju i poza jego granicami. Konkurs stanowi okazję do zaprezentowania osób, które dzięki swojej działalności i zaangażowaniu przyczyniają się do propagowania pozytywnego wizerunku Polski i Polaków na świecie, a także do przybliżenia ich sylwetek w ojczystym kraju. W opinii organizatorów, bardzo często nasi rodacy, znani i szanowani na emigracji, pozostają zupełnie anonimowi dla Polaków mieszkających w kraju.

Pierwszą edycję konkursu, którego współorganizatorem jest Stowarzyszenie "Wspólnota Polska", przeprowadzono w 2010 r. Jej laureatami byli wybitny kompozytor Wojciech Kilar i Hilary Koprowski, wirusolog i immunolog, twórca pierwszej na świecie szczepionki przeciw wirusowi polio, wywołującemu chorobę Heinego-Medina. W 2011 r. konkurs rozszerzono na etapy zagraniczne i podzielono na 5 kategorii. Obecnie odbywa się równolegle w Polsce i za granicą. Zagraniczna edycja jest adresowana przede wszystkim do obywateli polskich i osób polskiego pochodzenia zamieszkałych na stałe poza granicami RP i odbywa się w 5 kategoriach: biznes, kultura, nauka, osobowość i "Młody Polak". Za jej przeprowadzenie odpowiadają komitety tworzone przez lokalne organizacje polonijne. Spośród reprezentantów miejscowych środowisk polonijnych komitety wyłaniają członków Komisji Ekspertów, której zadaniem jest ocena zgłoszonych kandydatur i wybór laureatów. Laureaci wyłonieni w etapach regionalnych otrzymują honorowy tytuł Wybitnego Polaka w danym kraju, pamiątkową statuetkę i dyplom. W poprzedniej edycji konkursu etapy regionalne przeprowadzono w USA, Belgii, Norwegii i Singapurze. Obecnie trwają intensywne prace nad realizacją konkursu "Wybitny Polak" w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii i Kanadzie.

Krajową edycję przeprowadza Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego i jest ona połączona organizacyjnie z konkursem "Teraz Polska". Kandydatów do nagrody rekomendują różnego rodzaju organizacje społeczne i samorządowe. Spośród laureatów zagranicznych edycji regionalnych oraz kandydatur wskazanych przez organizacje krajowe Kapituła Godła "Teraz Polska" wybiera laureatów konkursu "Wybitny Polak".